phan tich bai tho Bep lua

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>PHÂN TÍCH BÀI THƠ BẾP LỬA</b>

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nộng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa
Ơi kì là và thiêng liêng bếp lửa !
(Bếp lửa _ Bằng Việt)

Chỉ là 1 tiếng gà mái nhảy ổ cục tác trong nắng trưa , chỉ là 1 bếp lửa chờn vờn sương
sớm ... mà sao tha thiết nghĩa tình thế, mà sao lắng sâu đến thế. Thì ra có khi những điều nhỏ nhoi,
giản dị nhất lại ẩn chứa tâm tình , chắt đọng những điều thiêng liêng, lại hiện hình lên những tình cảm
thiết tha, chân thành không thể nao quên. Cứ thế bài thơ Bếp lửa đã đọng trong lòng ta nhưng dư vị
ngọt ngào

Nếu như Tiếng gà trưa đánh thức trong Xuân Quỳnh những kỷ niềm về 1 thời thơ ấu trong tình thương
yêu của bà . Thì với bằng việt lại là hình ảnh bếp lửa, nó là biểu tượng cho sự ấm áp , nồng đượm của
tình bà cháu . Bếp lửa đã khơi gợi nhom len , lan tỏa , tan chảy mãi dòng hồi ức tuổi ấu thơ , thao
thức , đượm đùa ... Hình ảnh bếp lửa thật giàu ý nghĩa cho nên mở đầu bài thơ chính là mở đầu cho
nỗi nhớ của tác giả . Nỗi nhớ bà , nhớ chính cái bếp lửa thân quen ấy. Thơ của bằng Việt thật thiết tha
và nồng đượm .

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nộng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa

Những hình ảnh mở đầu vừa thực vừa hư như trong truyện cổ tích . Ngọn lửa nhỏ mờ trong
sương sớm mai 2 hình ảnh lúc ẩn lúc hiện ... tạo nên 1 quãng cãnh trữ tình làm lay động cảm xúc dạt
dào của tác giả . Bếp lửa ! .hình ảnh bếp lửa từ trong sâu thẳm tiềm thức khi ẩn khi hiện , khi mờ trong
nỗi nhớ nôn nao của đứa cháu khi xa cách lâu ngày . Từ "ấp iu" được dúng rất sáng tạo . Đó là kết quả
rút gọn và nối kết của bao từ "ấp lửa, chắt chiu, nâng niu" Đi với động từ này là tính từ “nồng đượm".
Những điều đó đã nói lên rằng bếp lửa đã có 1 linh hồn, trờ thành bếp lửa ủ chứa tình thương của cháu

đơi với cuộc đời lam lũ, trai qua "nắng mưa" của người Bà . Từ đây 2 hình ảnh, 2 nỗi nhớ đan xen
nhau thành 2 bệ phóng cho cảm xúc nhà thơ thăng hoa audition . Rồi tác giả đã vận dụng 6 giác quan
để làm sống lai đời thơ bé cùng sống với người bà chịu thương chịu khó

Lên 4 tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mịn đói moỉ
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy

Từ thị giác "chờn vờn sương sớm" cảm giác "ấp iu nồng đượm" và khứu giác "hum nhèm mắt
cháu" để nói về đoạn đời đói khổ, đói đến mịn ỏi, hình ảnh ngừời bố đi đánh xe về khơ rạc với con
ngựa gầy cịm. Tất cả đều hội tụ trong mùi khói hum đên ngẹt thở nao lịng cả tuổi thơ. Đó là 1 vịm trơi
cổ tích nào cao rồng và nhồm màu lãng mãn trong thời thơ bé, hay nói đúng hơn khói bếp đã bao trùm
suốt khung trời tuổi thơ của tác giả. Ấn tượng về cuộc sóng đói khổ và khói bếp nhà nghèo đã đọng lại
và da diết trong kí ức của nhà thơ "nghĩ bây giờ sống mũi còn cay". Quá khứ tuổi thơ cay cực đã qua
rồi mà dư vị 1 thời thơ bé vẫn ám ảnh Bằng Việt . Nghĩ lại thấy xót thương trong hồi ức về bà ... Tuy chỉ
là 1 đoạn thời thơ ấu những thời gian ấy dài lắm những 8 năm

Cháu cùng bà nhóm lửa

Tú hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu bà cịn nhớ khơng bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế

Cuộc sống đói khổ đã làm vấy đen đi tuổi bé thơ hồn nhiên của tác giả. Chỉ mới 4 tuổi thôi mà
trông già dặn làm rồi, già đi do 8 năm trời dài vơ tận. 8 năm của biết bao khó nhọc, 8 năm của cái đói và
cái vất vả đeo đẳng nhưng chẳng thể nào thoát ra được. Từ bếp lửa cho đến nhóm lửa thật logich, đã
góp phần tơ đậm thêm cái vất vả ấy. Nhưng chính bên bếp lửa, trong cái ánh lửa ấm sáng của tình bà
cháu. Đã hồng lên ngọn lửa kiên trì dai dẳng, niềm tin vào ngày kháng chiến thắng lợi, đất nước sẽ trở
lại bình yên. Và bấy giờ lại xuất hiện thêm 1 hình ảnh gần gũi thân quen. Tiếng tu hú !. Sóng đơi cùng

bếp lửa nói gợi lên những liên tưởng gần xa. Đời bà và cháu chỉ quanh quẩn bên chiếc bếp gần gũi mà
nghe tiêng tu hú kia sao giục giã như khắc khỏai những khao khát rộng dài đến 1 không gian xa xôi ở
cuộc sống khác 1 khơng gian có những cánh đồng, có mùa quả ngọt trong mùa hè rực nắng, có cánh
phượng đỏ, có mùa lúa chín ... Nghe não lòng ! Cái âm thanh quen thuộc ấy cứ nhắc đi, nhắc lại nhiều
lần làm cho lòng tác giả càng trở nên tha thiêt, bồi hồi, đó là tiếng vọng gợi nhớ nơi thơi gian, năm
tháng của kỷ niệm về gia đình về quê hương yêu thương, về những giây phút vắng bóng mẹ cha, chỉ
cịn bà. Cháu ở cùng bà, cháu lớn lên trong sự nuôi dưỡng yêu thương của bà

Cháu ở cùng bà bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm bà chăm cháu học

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc
Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hòai trên những cánh đồng xa

Cháu cảm thông với nỗi nhọc nhằn của bà, cháu đã dần khơn lớn trong vịng tay chở che ấm áp
ấy. Cháu càng lớn càng cảm thấy xót thương cho mảnh đời bất hạnh của tu hú. Cháu muốn tu hú cũng
được sự chăm sóc như bà đối với mình. Kỷ niệm cứ hiện dần lên và trong xúc cảm hình ảnh bà và hình
ảnh bếp luẳ đã hòa quyền đồng nhất thành 1 . Trong lòng cháu, 2 hình ảnh như 1. Tuy 1 mà 2. Để chỉ
cịn hiện lên trong tâm trí người cháu 1 xúc cảm mãnh liệt , 1 cái gì đó rất nồng đượm

Bố ở chiến khu, bố còn việc bố
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên !

Năm ấy giặc đốt nhà bà ! . Cuộc sống bà đã khổ rồi giờ còn khó khăn thêm. Nhưng vẫn giữ
vừng niềm tin sắc đá. vẫn mang trong mình dịng máu bà mẹ Việt Nam anh hùng. Vẫn quan tâm ko
muốn con lo lắng . Bà đã nén chịu đau thương để con mình chun tâm đánh giặc để đem lại hịa bình
cho đất nước. Lúc ấy thì nhà bà có sá gì so với cuộc sống bình yên. Cho nên bà đã dặn cháu không
được kể. Đến đây ta thấy thật cảm động trước hành đồng cao cả ấy. Chỉ cần ai ai cũng làm theo tấm

gương bà thì ngày hịa bình độc lập khơng cịn q xa vời

Lận đận đời bà biết mấy nắng mứa
Mấy chục năm rồi đến tân bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sơm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xơi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ

Công lao của bà thật to lớn, ngay từ nhỏ cháu đã không được sống trong bàn tay chăm sóc dạy dỗ
của cha mẹ . Chỉ có bà là ngừơi quan tâm chăm sọc dạy dỗ cháu "bà bảo cháu nghe bà chăm cháu
học". Công lao dưỡng dục của bà khó có bậc cha mẹ nào bì kịp. Cứ thế bà đã sống cực khổ, lam lũ cả
mấy chuc năm . Đời bà đã trải qua biết bao nhiều nắng mưa. Vậy mà cuộc sống của bà vẫn thế. Vẫn
khơng có gì đổi thay. Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm. Dậy để làm việc, quét nhà, nấu ăn tất cả công việc
nội trợ. Cuộc đời bà thật vất vả. Chỉ vì đất nước đang có chiến tranh nên con cái bà đều thốt li đi
kháng chiến, để lại đứa cháu bé bỏng ngây thơ cho bà chăm sóc, ni nấng . Trong bài thơ, khi cháu
nhớ về bà thì ln gắn liến với hình ảnh bếp lửa. Có lẽ hình ảnh bếp luẳ thân quen với cháu lắm với bà
lắm. Mỗi sớm mỗi chiều bà đều nhóm bếp lửa , phải chăng bà mn nhóm lên tình thương u nồng
ấm, nhóm lên tình cảm u thương mà bà dành cho cháu. Trong những năm đói mịn đói mỏi ấy có
phải chăng bà cháu đã dựa vào hơi ấm tình người, tình bà cháu, niềm tin hi vọng, và chính cái bếp lửa
thân quen đễ mà sống, tồn tại, để vượt qua mọi khó khăn. Chính lúc này đây ta như hình dung ra được
hình ảnh 1 người bà nhỏ nhắn trong bộ quần áo nâu đắp đổi qua ngày, mái tóc bạc, đơi mắt ngời lên vẻ
vị tha phúc hậu, đôi bàn tay khéo léo, và những vết nhăn do cuộc đời lam lũ. Bà ngồi bên bếp lửa, da
tay sằn sùi hăn đi dấu vết thời gian cô gắng giữ cho ngọn lửa nồng đượm . " nhóm bếp lửa ấp iu nồng
đượm" Vì ngọn lửa này bà đã chịu bao cực nhọc trong cuộc sống. Nhóm lửa 1 cơng việc tuy hình sức
bình thường như bao cơng việc khác mà trách nghiệm của người phụ nữ đảm đang phải làm, nhưng
ngọn lửa của bà lại khác, ngọn lửa cao quý hơn đặc biết hơn. Ngọn lửa ấp iu nồng đượm. Từ ấp iu
được dùng rất khéo là sự giao thoa , kết hợp của 2 từ ấp ủ và yêu thương cộng với tính từ nồng đượm.

Có phải chăng ngọn lửa bà nhóm lên là tình thương, tình u mà bà dành cho cháu. Lúc này không chỉ
tác giả cảm nhận được hơi ấm dịu dàng mà ca ta người đọc : tâm hồn cũng được sưởi ấm bên ngọn
lửa thiêng liêng ấy, ngọn lửa của niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi, của nồi xôi gạo mới sẻ chung
vui. Và đặc biệt chính ngọn lửa này, ngọn lửa đã tiêu hao mấy chục năm đời của bà đã giúp cháu nên
người, đã nhóm dậy cả những tâm tình của tác giả. Đên tận bây giờ, dù đã trải qua rất lâu, tác giả đã ở
trong 1 cuộc sống tiện nghi hiện đại, đang trên đừơng đi học vậy mà khói bếp bà nhen vẫn con hun
nhèm mắt tác giả. Ngọn luẳ ấy cao cả quá, vĩ đại quá làm tác giả không thể nào quên.

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lủa bà nhen
Một ngọn luẳ lòng bà luôn ủ sẳn
Một ngọn luẳ chứa niềm tin dai dẳng....

Một lần nữa qua lời thơ của tác giả ta đã cảm nhận được sự khó nhọc của người bà khi ngày
ngày, sớm chiều nhen bếp lửa. Tại sao bà có thể nhẫn nại hi sinh đến như vậy! Do trong lịng bà ln
có 1 ngọn lửa niềm tin ủ sẳn. Ngọn lủa của niềm tin đất nước sẽ hịa bình độc lập, cuộc sống sẽ được
nâng cao, khơng cịn viễn cảnh đói nghèo nữa, đất nước sẽ thống nhất với nhau, người thân và gia
đình sẽ khơng cịn chịu cảnh thốt li nữa mà sẽ về sum họp cùng bà lúc cuối đời. Là ngọn lửa của niềm
tin đứa cháu mình sau này sẽ nên người, sẽ noi gương được cha mẹ, sẽ nhận ra được sự khó nhọc
của bà trong cơng việc ni dạy cháu tù đó người cháu có thể quyết tâm học thành tài để xây dựng đất
nước tươi đẹp hơn, giàu đẹp hơn. Bà luôn mong cháu sẽ cống hiến mãi không nguôi cho tổ quốc giống
như Thanh Hải trong mùa xuân nho nhỏ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Nếu bài thơ dừng lại ở đây thì đã có thể xem là 1 áng thơ hay lắm rồi. Với những cảm xúc của
đứa cháu khi nhớ về bà, nhớ về quãng đời cơ cục cùng bà nhóm lửa, nhớ về công lao dạy dỗ của
bà .... qua những vần thơ giản dị mà thắm thía, với những điệp ngữ và từ ngữ được vận dụng 1 cách
rất linh hoạt sáng tạo. Nhưng đến đây dòng tâm niệm của tác giả vẫn chưa nguôi . Vẫn thốt lên những
câu thơ lay động tâm hồn :

Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà. Có niềm vui trăm ngả

Những vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhỏ
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ?

Dù cho tác giả đã hòan thành nguyện ước của bà. Đã là 1 con người thành đạt, sống có ích cho
xa hổi. Đã sống trong 1 điều kiện đầy đủ tiện nghi "có lửa trăm nhà niềm vui trăm ngả", nhưng lòng tác
giả vẫn luống hướng về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người. Bằng Việt sẽ mãi mãi không quên
cái bếp lửa bà nhen, công lao dưỡng dục. Tác giả ln ln tự hỏi với lịng: bà bây giờ sống thế nào ?
có khỏe mạnh khơng? bà nhóm bếp lên chưa? Chắc chắn rồi sẽ có 1 ngày tác giả quay về nơi chôn rau
cắt rồn của mình để chăm sóc người bà thân u trong những phút cuối cùng.

Đây là 1 bài thơ dạt dào cảm xúc. Tác giả đã khéo léo sử dụng các biện pháp nghệ thuật đặc sắc,
cách gieo vần, láy điệp từ và những hình ảnh có sức thuyết phục cao và những liên tưởng độc đáo tạo
nên giá trị cho bài thơ. Ta cảm nhận được ở đây tấm lòng biết ơn sâu nặng, nhớ nhung da diết, tâm
chân tình của nhà thơ đối với người bà yêu dấu (mở rộng). Đặc biệt qua 2 khổ cuối này ta đã hiểu thêm
được ngun do vì sao tác giả lại có tình thương yêu vô bờ đối với quê hương như vậy ?. Do công lao
trời biển của bà mà chắc hẳn rất ít thứ so sánh được. Khâm phục, cảm động, bất giác ta có thể thốt lên
rằng "Ơi bà thật là con người vĩ đại "

Đọc bài thơ thêm một lần nữa, chúng ta cảm thấy trong lòng lại trào dâng niềm cảm xúc. Bài thơ
đã khơi dậy cho chúng ta 1 tình cảm cao đẹp đối với gia đình, quê hương và xã hội. Càng suy ngẫm,
thấm từng lời thơ của Bằng Việt ta càng hiểu thế nào là nỗi nhớ q hương. Ơi! làm sao có thể qn
cho được.

</div>

<!--links-->