Tên gọi và phân loại
enzym
MụC LụC
Tên gọi và phân loại enzym
Lớp Oxydoreductase
Nhóm Oxydase
Lớp Hydrolase
Lớp liase
Lớp Ligase
Lớp Transferase
Lớp Isomerase và mutase
1. Cách gọi tên enzym
Hiện nay người ta đã tìm được hơn 2.000
loại enzym xúc tác cho hơn 2.000 phản
ứng khác nhau. Con số đó ngày càng
được tăng thêm. Mấy trăm enzym đã
phân lập được rất tinh khiết, trong số này
có trên 150 loại đã tinh thể hoá được (tức
là khá đồng nhất về thành phần).
Nhóm enzym tiêu hoá được nghiên cứu
đầu tiên nên mang những tên gọi tuỳ tiện
ví dụ như pepsin, trypsin, chimozin,
phanh...
Năm 1898 Duy-cơ-lô đã đề ra qui tắc gọi
enzym theo tên La tinh của cơ chất hoặc
của phản ứng sau khi thêm vĩ ngữ "ase"
vào gốc chữ.
Từ đó ta có tên gọi:
Amylum - Amylase (enzym phân giải
tinh bột)
Protein - Proteinase (enzym phân giải
protein)
U re - Urease (enzym phân giải urê)
Oxy - Oxydase (enzym oxy hoá)
Hydrogen - Hydrogenase (enzym thuỷ
phân)
Metyl - Metylferase (enzym vận chuyển
nhóm CH3)
2. Phân loại enzym
Có nhiều cách phân loại enzym, có thể
dựa vào bản chất hoá học của enzym,
cũng có thể dựa vào kiểu xúc tác của
enzym để phân loại enzym.
2.1. Phân loại theo bản chất hoá học
Như chúng ta đã biết bản chất hoá học
của enzym là protein. Cho nên, nếu dựa
vào bản chất hoá học người ta chia
enzym ra làm 2 lớp: lớp enzym đơn giản
và lớp enzym phức tạp
- Lớp enzym đơn giản tương ứng với lớp
protein đơn giản, có thành phần thuần tuý
là acid amin và tính xúc tác sinh học của
chúng được qui định bởi cấu trúc của
phân tử protein. Ví dụ enzym: pepsin,
trypsin, urease...
- Lớp enzym phức tạp, tương ứng với
một enzim phức tạp, trong phân tử có 2
phần: phần protein và phần nhóm ghép
không phải bản chất protein.
Phần protein, kể cả enzym đơn giản, gần
với loại protein dạng cầu như globulin,
albumin, trong enzym phức tạp người ta
gọi phần này là apoenzym phần này
quyết định tính đặc hiệu của enzym.
Phần nhóm ghép không phải protein có
tên là coenzym. Phần này có nguồn gốc
khác nhau: có thể là nucleotid, nhóm
hem, các nguyên tử kim loại, đáng chú ý
nhất là ở nhiều enzym phức tạp, nhóm
ghép là dẫn xuất của vitamin. Ví dụ:
enzym dehydrogenase hiếu khí (chứa
vitamin B2)' enzym decarboxylase (chứa
vitamin B1), enzym dehydrogenase yếm
khí (chứa vitamin PP)...