giao an lich su 7

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (863.98 KB, 150 trang )

(1)Tuaàn: 01 Tieát : 01 _. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy:. PHAÀN MOÄT. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ THẾ GIỚI TRUNG ĐẠI Bài 1 : SỰ HÌNH THAØNH VAØ PHÁT TRIỂN CỦA. XÃ HỘI PHONG KIẾN Ở CHÂU ÂU (Thời Sơ - Trung Kỳ Trung Đại). A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Trình bày sự ra đời của xã hội phong kiến ở châu Âu.  Hiểu biết một số nét cơ bản về thành thị trung đại. 2. Tư tưởng: Thấy được sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người: chuyển từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến. 3. Kyõ naêng:  Quan saùt tranh aûnh SGK, mieâu taû vaø neâu nhaän xeùt . B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Bản đồ châu Âu thời phong kiến. -Tranh ảnh mô tả trong lãnh địa phong kiến và thành thị trung đại. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’ 2. Kiểm tra bài cũ: (Chưa có bài để kiểm) 3. Bài mới: (1’) Lịch sử xã hội loài người đã phát triển liên tục qua nhiều giai đoạn. Học lịch sử lớp 6, chúng ta đã biết được nguồn gốc và sự phát triển của loài người nói chung và dân tộc Việt Nam nói riêng trong thời kỳ cổ đại, chúng ta sẽ học nối tiếp một thời kỳ mới: Thời Trung Đại. Trong bài học đầu tiên chúng ta sẽ tìm hiểu “Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở châu Âu”. TG 15’. NOÄI DUNG 1. Sự hình thành XHPK ở chaâu AÂu: - Cuối TK V, người Giecman xaâm chieám, tieâu dieät caùc quốc gia cổ đại phương tây, thaønh laäp nhieàu vöông quoác mới:Aêng-glo, Xắc-xông, Phơ-. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu HS đọc SGK. - Đọc phần 1. - Theo các em “ phong kiến” là gì? => là chế độ do vua, hoặc nữ hoàng đứng đầu phong tước phong hầu và ban phát ruộng đất cho người khác. Lúc nào.

(2) raêng, Taây Goát, Ñoâng Goát… - Treân laõnh thoå cuûa Roâ-ma, người Giéc-man đã : + Chiếm ruộng đất của chủ noâ, ñem chia cho nhau. + Phong cho các tướng lĩnh, quý tộc -> những việc làm của người Giéc-man đã tác động đến xã hội dẫn đến sự hình thành các tầng lớp. + Laõnh chuùa phong kieán : laø các tướng lĩnh và quý tộc có nhiều ruộng đất và tước vị, có quyeàn theá vaø raát giaøu coù. + Nông nô : là những nô lệ vaø noâng daân, khoâng coù ruoäng đất, làm thuê, phụ thuộc vào laõnh chuùa. - Xã hội phong kiến ở châu âu đã được hình thành.. 12’. 2- Laõnh ñòa phong kieán : - “ lãnh địa” là khu đất rộng, nhö moät vöông quoác thu nhoû. - Tổ chức hoạt động của lãnh ñòa : + Lãnh địa bao gồm có đất đai, dinh thự với tường cao, hào sâu, kho tàng, đồng cỏ, đầm lầy… của lãnh chúa. + Nông nô nhận đất canh tác cuûa laõnh chuùa vaø noäp toâ vaø nhiều thứ thuế khác. + Laõnh chuùa boác loät noâng noâ, họ không phải lao động, sống. việc đó xảy ra lúc đó xã hội phong kiến hình thành. GV hoûi: Caùc quoác gia PK châu âu được hình thành như theá naøo? (keå teân 1 soá qgia). GV: (Chỉ trên bản đồ) Từ thieân nieân kæ I TCN, caùc quoác gia cổ đại phương Tây Hy Laïp vaø Roâma phaùt trieån vaø tồn tại. Đến TK V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Baéc traøn xuoáng xaâm chieám vaø tieâu dieät laäp neân nhieàu vöông quốc mới: Ăng-lô Xắcxông,... - Hỏi: Sau đó người Giecman đã làm gì?. - Quan sát bản đồ. - Từ thiên niên kỷ I TCN, các quốc gia cổ đại phương Tây HiLạp và Rôma, tồn tại đến theá kyû V. -Từ phương Bắc người Giecman traøn xuoáng vaø tieâu dieät caùc quoác gia naøy, laäp nên nhiều vương quốc mới. -Học sinh trả lời theo SGK - Hỏi: Những việc ấy làm xã Xã hội Phương Tây hình thành hội phương Tây biến đổi ntn? 2 giai cấp: Lãnh chúa và PK -Tướng lĩnh, quý tộc. - Hỏi: Những người ntn được goïi laø laõnh chuùa pk? - HS đọc phần 2. - “Lãnh địa” là vùng đất do (Yêu cầu: HS đọc SGK) quý tộc pk chiếm được; “lãnh chúa” là người đứng đầu lãnh - Em hiểu thế nào là “lãnh địa; “nông nô” là người phụ ñòa”, “laõnh chuùa”, “noâng thuoäc vaøo laõnh chuùa, phaûi noâ”. noäp thueá cho laõnh chuùa. (Mở rộng so sánh với “điền - Tường cao, hào sâu, đồ sộ, trang” “thái ấp” ở V. Nam) kiên cố, có đầy đủ nhà cửa, trang trại nhà thờ như 1 đất nước thu nhỏ. - Yêu cầu: Em hãy miêu tả - Lãnh chúa giàu có nhờ bóc và nêu nhận xét về lãnh địa lột tô thuế nặng nề từ nông pk trong hình 1 SGK. nô hết sức cực khổ, nghèo - Hỏi: Trình bày đời sống đói. sinh hoạt trong lãnh địa? - Nông nô nhận đất canh tác.

(3) sung sướng, xa hoa.. - Ñaëc tröng cô baûn cuûa laõnh địa : độc lập mang tính tự cung, tự cấp, đóng kín của moät laõnh chuùa.. 10’. 3. Sự xuất hiện các thành thị trung đại: + Thời kỳ phong kiến phân quyền : các lãnh địa đều đóng kín, không có trao đổi buôn bán với bên ngoài. + Từ cuối thế kỉ XI, do sản xuất thủ công phát triển, thợ thủ công đã đem hàng hóa ra những nơi đông người để trao đổi, buôn bán, lập xưởng sản xuaát. + Từ đây hình thành các thị traán, roài phaùt trieån thaønh phoá, goïi laø thaønh thò. - Hoạt động của thành thị : cư daân chuû yeáu cuûa thaønh thò laø thợ thủ công và thương nhân,. cuûa laõnh chuùa vaø noäp toâ vaø nhiều thứ thuế khác - Tự sản xuất và tiêu dùng, không trao đổi với bên ngoài - Hỏi: Đặc điểm chính của tự cấp tự túc. neàn kinh teá laõnh ñòa pk laø gì? GV: Noâng noâ noäp nhieàu toâ thueá coøn laõnh chuùa khoâng lao động mà còn đối xử tàn nhẫn với nông nô nên nhiều lần họ nổi dậy chống lại lãnh chúa - Xã hội cổ đại gồm chủ nô PK. vaø noâ leä, noâ leä chæ laø “coâng - Hỏi: Phân biệt sự khác nhau cụ biết nói” XHPK gồm lãnh giữa XH cổ đại và XHPK? chuùa vaø noâng noâ, noâng noâ phaûi noäp toâ thueá cho laõnh chúa tước vị cho nhau. - Bộ máy N2 chiếm hữu nô lệ bị sụp đổ.Các tầng lớp mới x. hieän. - Những người vừa có rđ, vừa có tước vị. - Noâ leâ vaø noâng daân(Noâng noâ) - HS đọc phần 3. Haøng hoùa xuaát hieän nhieàu, - Yêu cầu: HS đọc SGK. Hỏi: đòi hỏi phải có sự trao đổi Thành thị trung đại xuất hiện buôn bán…..thành thị xuất hieän. ntn? - Laø caùc nôi giao löu, buoân baùn, taäp trung ñoâng daân cö. - Hoûi: Ñaëc ñieåm cuûa thaønh thò - Do haøng hoùa nhieàucaàn trao đổi, buôn bánlập xưởng sản laø gì? xuất, mở rộng thaønh thò traán thaønh thò trung đại ra đời. - Thợ thủ công và thương nhaân. Saûn xuaát vaø buoân baùn, - Hỏi: Cư dân trong thành thị trao đổi hàng hóa. gồm những ai? Họ làm những - Thúc đẩy sản xuất và buôn bán phát triển tác động đến ngheà gì?.

(4) họ lập các phường hội, - Hỏi: Thành thị ra đời có ý sự  của XHPK. Đông người, thương hội để cùng nhau sản nghĩa gì? sầm uất, hoạt động chủ yếu xuaát vaø buoân baùn. là buôn bán, trao đổi hàng - Vai trò : thúc đẩy sản xuất, hoùa. laøm cho xaõ hoäi phong kieán phaùt trieån. - Hoïc sinh mieâu taû. - Yeâu caàu: Mieâu taû laïi cuoäc sống thành thị qua bức tranh (Hình 2) SGK. 4- Củng cố: yêu cầu HS trả lời:(5’) 1. Xã hội châu Âu được hình thành ntn? 2. Vì sao lại có sự xuất hiện của thành thị trung đại? Kinh tế thành thị có gì mới? 5- Daën doø: (1’) - Hoïc baøi. - Xem bài mới: + Chuaån bò caùc caâu hoûi SGK. + Tập miêu tả các bức tranh trong sách..

(5) Tuaàn: 01 _ Tieát : 02. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy:. Bài 2 : SỰ SUY VONG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VA Ø SỰ HÌNH THAØNH CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở CHÂU ÂU. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được nguyên nhân , trình bày được những cuộc phát kiến địa lí lớn và ý nghĩa cuûa chuùng.  Trình bày được sự hình thành của chủ nghĩa tư bản ở Châu Aâu . 2. Tư tưởng:  Thấy được tính tất yếu, tính quy luật của quá trình phát triển từ XHPK lên XHTB ở chaâu AÂu. Mở rộng thị trường, giao lưu buôn bán giữa các nước là tất yếu. 3. Kyõ naêng:  Xác định được trên lược đồ những địa danh mà các nhà phát kiến địa lí đã đi đến.  Quan sát búc tranh “ Tàu Ca- ra - ven” trong SGK và nhận xét về kĩ thuật đóng tàu. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: 1. Bản đồ thế giới. 2. Tranh ảnh về những nhà phát kiến địa lý, tàu thuyền. 3. Sưu tầm các câu chuyện về những cuộc phát kiến địa lý. Học sinh: Xem tranh ảnh SGK. Tập trả lời các câu hỏi. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. OÅn ñònh lớp:1’: 2. Kiểm tra bài cũ: (4’) a/. XHPK châu Âu được hình thành ntn? Đặc điểm nền kinh tế laõnh ñòa? b/. Vì sao thành thị trung đại lại xuất hiện? Nền kinh tế lãnh địa có gì khác nền ktế thành thò? 3. Bài mới: (1’) Các thành thị trung đại ra đời đã thúc đẩy sản xuất phát triển, vì vậy yêu cầu về thị trường tiêu thụ được đặt ra. Nền kinh tế hàng hóa phát triển đã dẫn đến sự suy vong của chế độ phong kiến và sự hình thành TBCN ở châu Âu..

(6) TG NOÄI DUNG 20’ 1. Những cuộc phát kiến lớn về địa lý: - Nguyeân nhaân : do nhu caàu phaùt trieån saûn xuaát. Tieán boä veà kó thuaät haøng haûi : la baøn, hải đồ, kĩ thuật đóng tàu…. - Cuối thế kỉ XV đầu thế kỉ XVI, nhieàu cuoäc phaùt kieán lớn về địa lí được tiến hành như: B.Đ.a-xơ đến cực Nam chaâu Phi (1487); Va-Xco ñô Ga-ma đến tây nam ấn độ (1498); C. coâ-loâm-boâ tìm ra Chaâu Mó (1492); Ph. Magien-lan ñi voøng quanh traùi đất (1519 – 1522).. - Ý nghĩa : thúc đẩy thương nghieäp phaùt trieån, ñem laïi nguồn lợn khổng lồ cho giai caáp tö saûn chaâu aâu.. 14’. 2. Sự hình thành CNTB ở chaâu AÂu: - Sự ra đời của giai cấp tư saûn : quyù toäc, thöông nhaân trở lên giàu có nhờ cướp bóc của cải, tài nguyên ở các. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu HS đọc SGK. HS đọc phần 1. - Hoûi: Vì sao laïi coù caùc cuoäc - Do sx , caùc thöông phaùt kieán ñòa lyù? nhân, thợ thủ công cần thị trường và ng.liệu. - Hoûi: Caùc cuoäc phaùt kieán ñòa - Do khoa hoïc kyõ thuaät : lý được th.hiện nhờ những đk đóng được những tàu lớn, naøo? coù la baøn... Yeâu caàu: Moâ taû laïi con taøu - Hoïc sinh mieâu taû. Caraven (coù nhieàu buoàm, to lớn, có bánh lái...) - Yeâu caàu: Keå teân caùc cuoäc +1478: Ñiaxô voøng phát kiến địa lý lớn nêu sơ qua Nam Cực châu Phi. lược về các cuộc hành trình +1498: Vascoâñô Gama đó trên bản đồ. đến Ấn Độ. +1492: Coâloâmboâ tìm ra chaâu Mó. +1519-1522: Magienlan voøng quanh - Hỏi: Hệ quả của các cuộc trái đất. phaùt kieán ñòa lyù laø gì? - Tìm ra những con đường mới để nối liền giữa các châu lục, đem về nguồn lợi cho gcts - Hoûi: Caùc cuoäc phaùt kieán ñòa chaâu AÂu. lý đó có ý nghĩa gì? - Giaûng: Caùc cuoäc phaùt kieán - Laø cuoäc CM veà KHKT, địa lý đã giúp cho việc giao thúc đẩy thương nghiệp . lưu kinh tế và văn hóa được đẩy mạnh. Quá trình tích lũy TB cuõng daàn daàn hình thaønh. Đó là quá trình tạo ra số vốn ban đầu và những người làm thueâ. - HS đọc phần 2. - Yêu cầu: HS đọc SGK. - Cướp bóc tài nguyên từ - Hoûi: Quyù toäc vaø thöông thuoäc ñòa. Buoân baùn noâ nhân châu Âu đã tích lũy vốn lê da đen. Đuổi nông nô và đã giải quyết nhân công ra khỏi lãnh địakhông có baèng caùch naøo? vieäc laømlaøm thueâ..

(7) nước thuộc địa. Họ mở rộng sản xuất, kinh doanh, lập đồn điền, bóc lột sức lao động người làm thuê, giai cấp tư sản ra đời. - Giai cấp vô sản được hình thành từ những người nông nô bị tước đoạt ruộng đất, buoäc phaûi vaøo laøm vieäc trong caùc xí nghieäp cuûa tö saûn.. - Để sử dụng nô lê da - Hỏi: Tại sao quý tộc pk đenthu nhiều lợi hơn. không tiếp tục sử dụng nông nô để lao động? -Lập xưởng sx quy mô - Hỏi: Với nguồn vốn và nhân lớn.Lập các cty thương công có được quý tộc và mại. thương nhân châu Âu đã làm Lập các đồn điền rộng gì? lớn. - Những việc làm đó có tác động gì đối với XH? + Hình thức kinh doanh TB thay thế chế độ tự cấp tự túc. - Quan heä saûn xuaát tö baûn + Các gc mới được h chủ nghĩa được hình thành. thaønh. + TS bao goàm qtoäc, - Hỏi: GC TS và VS được th. nhân, chủ đồn điền. hthành từ những tầng lớp + Gc VS: những người naøo? laøm thueâ bò boùc loät. - Hs trả lời theo sgk. - Qhsx TBCN được hthành . *Gv keát luaän. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Kể tên các cuộc phát kiến địa lý và tác độc các cuộc p.k địa lý tới XH châu Âu? 2. Quan hệ sx TBCN ở châu Âu được hthành ntn? 5- Daën doø: (1’) - Hoïc baøi. - Xem caùc caâu hoûi baøi tieáp theo. Taäp mieâu taû tranh aûnh..

(8) Tuaàn: 02 _ Tieát : 03. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy:. Bài 3 : CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG PHONG KIẾN THỜI KỲ HẬU KỲ TRUNG ĐẠI Ở CHÂU ÂU. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Hiểu được nguyên nhân, trình bày được khái niệm, nội dung và ý nghĩa của phong traøo vaên hoùa phuïc höng.  Trình bày được phong trào cải cách tôn giáo.  Nêu được nguyên nhân, diễn biến và ý nghĩa của cuộc chiến tranh nông dân Đức. 2. Tư tưởng:  Nhận thức được sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người: XHPK lạc hậu lỗi thời sụp đổ và thay thế vào đó là xã hội tư bản.  Phong trào văn hóa phục hưng đã để lại nhiều giá trị to lớn cho nền văn hóa nhân loại. 3. Kyõ naêng:  Quan sát hình 6 – SGK , qua đó biết được tài năng của họa sĩ Lê- ô- na đơ Vanh – xi.  Quan sát hình 7 – M.Lu-thơ trong Sgk , tìm hiểu những nét chính về cuộc đời của ông. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Bản đồ châu Âu.  Tranh ảnh về thời kỳ văn hóa phục hưng.  Sưu tầm tài liệu và các nhân vật lịch sử, danh nhân văn hóa tiêu biểu thời Phục hưng. Hoïc sinh: Xem caùc caâu hoûi vaø tranh aûnh SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Keå teân caùc cuoäc phaùt kieán ñòa lyù tieâu bieåu vaø neâu heä quaû cuûa các cuộc phát kiến đó? b/. Sự hình thành CNTB ở châu Âu đã diễn ra ntn? 3. Bài mới: (1’) Ngay trong lòng XHPK, CNTB đã được hình thành. GCTS ngày càng lớn mạnh, tuy nhiên, họ lại không có địa vị xã hội thích hợp. Do đó, gcts đã chống lại pk trên nhiều lĩnh vực. Phong trào văn hóa phục hưng chứng minh cho cuoäc ñtr cuûa gcts choáng pk.. TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần 1. 15’ 1. Phong trào văn hóa phục - Yêu cầu HS đọc SGK. - Hỏi: Chế độ pk ở châu Âu tồn - Từ TK V đến TK höng:.

(9) - Nguyên nhân : sự kìm hãm, vùi dập của chế độ phong kiến đối với các giá trị văn hóa. Sự lớn mạnh của giai cấp tư sản có thế lực về kinh teá nhöng khoâng coù ñòa vò chính trò, xaõ hoäi.. - Phong traøo vaên hoùa phuïc hưng : là khôi phục những tinh hoa văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rô-ma, đồng thời phát triển nó ở tầm cao mới.. - Noäi dung phong traøo : + Leân aùn nghieâm khaéc giaùo hội ki-tô, đả phá trật tự xã hoäi phong kieán. + đề cao giá trị con người, đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan duy vaät.. tại trong bao lâu? Đến TKXV XVkhoảng 10 thế kỷ. nó đã bọc lộ những hạn chế Không phù hợp với tình naøo? hình, kìm hãm sự phát triển cuûa XH. - Giaûng: Trong suoát 1000 naêm - Hs nghe. đêm trường Trung Cổ, chế độ pk đã kìm hãm sự  của XH. Toàn xã hội chỉ có trường học để đào tạo giáo sĩ. Những di sản của nền văn hóa cổ đại bị phá hủy hoàn toàn, trừ nhà thờ và tu viện. Do đó, gcts đtr chống lại sự ràng buộc của tư tưởng pk. - Hoûi: Phuïc höng laø gì? - Khoâi phuïc laïi giaù trò cuûa neàn vaên hoùa Hy laïp vaø Rôma cổ đại; sáng tạo nền văn hóa mới của gcts. - Hỏi: Tại sao GCTS lại chọn - GCTS có thế lực về kinh văn hóa làm cuộc mở đường tế, nhưng không có địa vị cho đấu tranh chống pk? XHñtranh choáng pk treân nhiều lĩnh vực khác nhau, bắt đầu là lĩnh vực văn hóa. những giá trị văn hóa cổ đại là tinh hoa nhân loại, việc khôi phục nó sẽ tác động, tập hợp được đông đảo dân chúng để choáng laïi pk. - Hoûi:Noäi dung phong traøo vaên + Leân aùn nghieâm khaéc giaùo hoùa Phuïc höng laø gì? hội ki-tô, đả phá trật tự xã hoäi phong kieán. + đề cao giá trị con người, đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan duy vaät. Yeâu caàu: Keå teân moät soá nhaø - Lêôna đờ Vanhxi, vaên hoùa, khoa hoïc tieâu bieåu maø Rabôle, Ñecactô,Coâpecnic, em bieát? Seâchpia... (GV giới thiệu 1 số tư liệu tranh aûnh).

(10) 8’. 7’. - Hỏi: Thành tựu nổi bật của - KHKT tiến bộ vượt bậc. ptr vaên hoùa phuïc höng laø gì? Sự phong phú về văn học. Thaønh coâng trong caùc lónh vực nghệ thuật(có gtrị đến ngaøy nay). - Hoûi: Qua caùc taùc phaåm cuûa -Pheâ phaùn XHPK vaø giaùo mình, các tác giả thời Phục hội.Đề cao giá trị con - YÙ nghóa : người. Mở đường cho sự höng muoán noùi ñieàu gì? + Phát động quần chúng của văn hóa n.loại. nhaân daân choáng laïi xaõ hoäi phong kieán. + Mở đường cho sự phát trieån cuûa vaên hoùa chaâu aâu và nhân loại. HS đọc phần 2. Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hỏi: Nguyên nhân nào dẫn - Giáo hội cản trở sự  của GCTS ñang leân. 2. Phong trào cải cách tôn đến ptr cải cách tôn giáo? giaùo: - Hoûi: Trình baøy noäi dung tö - Phuû nhaän vai troø cuûa giaùo - Nguyên nhân : sự thống trị tưởng của cuộc cải cách Luthơ hội. Bãi bỏ lễ nghi phiền toái. Quay về giáo lý về tư tưởng, giáo lí của chế và Canvanh? nguyeân thuûy. độ phong kiến là lực cản đối Giaûng: Giai caáp pk chaâu AÂu với giai cấp tư sản. dựa vào g.hội để thtrị nhân dân - Hs nghe. - Dieãn bieán : + caûi caùch cuûa M. löu- veà maët tinh thaàn, g.hoäi coù theá thơ(Đức) : lên án những lực về ktế rất hùng hậu có hành vi tham lam va đồi bại nhiều ruộng đấtbóc lột nông của giáo hoàng, đồi bãi bỏ dân như các lãnh chúa pk. những thủ tục, nghi lễ phiền G.hội còn ngăn cấm sự  của khoa học tự nhiên. Mọi tư toái. + cải cách của can-vanh tưởng tiến bộ đều bị cấm (Thụy sĩ) : chịu ảnh hưởng đoán(kể cho HS về sự hy sinh cuûa löu-thô , hình thaønh moät cuûa caùc nhaø khoa hoïc) giáo phái mới gọi là đạo tin - Hỏi: Phong trào cải cách tôn - Lan rộng sang nhiều nước giáo đã  ntn? laønh. Taây AÂu: Anh, Phaùp, Thuïy - hệ quả : đạo ki-tô bị chia Só... thành hai giáo phái : cựu - Toân giaùo phaân thaønh 2 giaùo laø ki-toâ giaùo cuõ vaø taân giaùo phaùi: giaùo, maâu thua64m vaø xung  Đạo tin lành. đột với nhau.bùng lên cuộc - Hỏi: Tác động của phong trào  Kitoâ giaùo. chiến tranh nông dân đức. 3. chiến tranh nông dân “cải cách tôn giáo” đến xã -Tác động mạnh đến cuộc hoäi?.

(11) đức: - Nguyeân nhaân noå ra chieán tranh : + Ơû Đức tầng lớp thị dân có thế lực kinh tế nhưng lại bị chế độ phong cản trở. + Aûnh hưởng của cải cách toân giaùo cuûa Lu-thô. - Dieãn bieán : + Lãnh đạo là tô-mát muynxe, trong giai đoạn đầu phong traøo noâng daân chieám được 1/3 lãnh thổ Đức. + Do noäi boä cuûa nghóa quaân khoâng thoáng nhaát, boïn phong kiến tập trung lực lượng đàn áp, phong trào thaát baïi. - YÙ nghóa : + Ñaây laø cuoäc chieán tranh nông dân vĩ đại nhất châu aâu. + phaûn aùnh loøng caêm thuø của nông dân bị áp bức , góp phaàn vaøo traän chieán choáng chế độ phong kiến.. - Hoûi: Haõy neâu nguyeân nhaân, ñtr vuõ trang cuûa TS choáng dieãn bieán, yù nghóa cuûa cuoäc pk. khởi nghĩa? - HS dựa vào sgk trả lời.. GV choát laïi vaø cho hoïc sinh ghi baøi.. 4- Cuûng coá: (4’) 1. GCTS chống pk trên những lĩnh vực nào? Tại sao lại có các cuộc đtr đó? 2. YÙ nghóa cuûa ptr vaên hoùa Phuïc höng? 3. Ptr cải cách tôn giáo tác động ntn đến xã hội châu Âu? 5- Daën doø: (1’) - Xem các câu hỏi. Tập trả lời..

(12) Tuaàn: 02 Tieát : 04. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy: Bài 4 : TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được nét nổi bật của tình hình chính trị Trung Quốc thời phong kiến.  Biết được những nét chủ yếu về tình hình kinh tế Trung Quốc qua các triều đại phong kieán.  Những thành tựu lớn về văn hóa, khoa học - kỹ thuật của Trung Quốc. 2. Tư tưởng:  Nhận thức được Trung Quốc là một quốc gia lớn ở phương Đông.  Là nước láng giềng với Việt Nam, ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình ls của VN. 3. Kyõ naêng :  Liên hệ các triều đại phong kiến Trung Quốc với các triều đại phong kiến Việt Nam để thấy được sự ảnh hưởng về tổ chức bộ máy nhà nước.  Khẳng định sự thịnh vượng của Trung Quốc thời Đường. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Bản đồ Trung Quốc thời pk.  Tranh ảnh 1 số công trình, lâu đài, lăng tẩm của Trung Quốc.  Tư liệu về các chính sách của Trung Quốc qua các triều đại. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức(1’): 2. Kiểm tra bài cũ: (4’) a/. Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc đtr của gcts chống pk ở châu Âu? Nêu thành tựu và ý nghĩa của phong trào văn hóa phục hưng? b/. Phong trào cải cách tôn giáo có tác động đến xã hội châu Âu ntn? 3. Bài mới: (1’) Là 1 trong những quốc gia ra đời và  rất nhanh. Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu rực rỡ trên mọi lãnh vực. Khác với các nước châu Âu, thời pk Trung Quốc bắt đầu sớm và kết thúc muộn hơn. TG NOÄI DUNG 14’ 1. Sự hình thành XHPK ở Trung Quốc: - Nhà nước ở Trung Quốc ra đời sớm (2000 TCN) ở vùng đồng bằng Hoa Bắc.. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu: HS đọc SGK. - HS đọc phần 1. - Giảng: (sử dụng bản đồ) Từ 2000 năm TCN, người - Hs nghe. TQ đã xd đất nước bên lưu vực sông Hoàng Hà. Với những thành tựu văn minh rực rỡ thời cổ đại TQ đóng.

(13) - Quan laïi vaø noâng daân giaøu chieám nhieàu ruoäng, có quyền lực trở thành địa chuû. Nhieàu noâng daân maát ruoäng, phaûi nhaän ruoäng của địa chủ trở thành tá ñieàn, phaûi noäp moät phaàn hoa lợi địa chủ gọi là địa toâ. - Xaõ hoäi phong kieán hình thành từ thế kỉ III TCN , thời tần. 10’. 2. Xã hội TQ thời TầnHán: - Thời Tần : chia đất nước thaønh caùc quaän, huyeän vaø trực tiếp cử quan lại đến cai trị,thi hành chế độ cai trò haø khaéc. - Ban hành chế độ đo lường thống nhất, giảm tô thueá, khuyeán khích noâng daân nhaän ruoäng caøy ... - Nhaø haùn leân thay thì cheá. góp lớn cho sự  của nhân loại. - Hỏi: Sản xuất thời Xuân- - Công cụ bằng sắt ra đời thu chiến quốc có gì tiến kỹ thuật canh tác , mở rộng boä? dieän tích gieo troàng, naêng suaát taêng... - Xuất hiện giai cấp mới là - Hỏi: Những biến đổi về địa chủ và tá điền (nông mặt sx đã có tác động tới xã dân lĩnh canh). hoäi ntn? - Laø gcaáp thoáng trò trong - Hỏi: Như thế nào được gọi XHPK vốn là những quý laø “ñòa chuû”? toäc cuõ vaø noâng daân giaøu coù, có nhiều ruộng đất. - Noâng daân bò maát ruoäng, - Hỏi: Như thế nào được gọi phải nhận ruộng của địa laø “taù ñieàn”? chuû vaø noäp ñòa toâ. - Keát luaän: Q.heä sx h. thaønh.. Yêu cầu: HS đọc SGK. -Hỏi: Trình bày những nét chính trong chính sách đối noäi cuûa nhaø Taàn? - Keå teân 1 soá coâng trình maø Tần Thủy Hoàng bắt nhân dân xây dựng? - Em coù nhaän xeùt gì veà những tượng gốm trong bức tranh (hình 8) SGK? - Giaûng: Chính saùch taøn baïo bắt lao dịch nặng nề đã khieán noâng daân noåi daäy laät đổ nhà Tần và nhà Hán được thành lập. - Hỏi: Nhà Hán đã ban hành những chính sách gì?. HS đọc phần 2. - HS trình baøy theo SGK.. - Vạn Lý trường thành, Cung A phoøng Laêng Li Sôn. - Rất cầu kỳ, giống người thật, số lượng lớn... thể hieän uy quyeàn cuûa Taàn Thủy Hoàng. - Hs nghe.. - Giaûm thueá, lao dòch, xoùa bỏ sự hà khắc của pháp luaät, khuyeán khích sx....

(14) độ pháp luật hà khắc - Hỏi: Em hãy so sánh thời gian toàn taïi cuûa nhaø Taàn vaø được bãi bỏ. nhà Hán. Vì sao có sự chênh lệch đó?. 10’. - Nhaø Taàn: 15 naêm, nhaø Haùn: 426 naêm. Vì nhaø Haùn ban hành những chính sách phù hợp với dân. - Kteá , xaõ hoäi oån ñònh theá - Hỏi: Tác dụng của chính nước vững vàng. sách đó đối với xã hội? HS đọc phần 3. Yêu cầu: HS đọc SGK. - Bhành nhiều c. sách đúng - Hỏi: Chính sách đối nội đắn: cai quản các vùng xa, của nhà Đường có gì đáng mở nhiều khoa thi để chọn chuù yù? nhaân taøi, chia ruoäng cho ndaân, kkhích sx.... 3. Sự thịnh vượng của TQ dưới thời nhà Đường: - Thời Đường: tổ chức bộ máy nhà nước được củng cố hoàn thiện hơn , cử người thân tín đi cai quản các địa phương, mở nhiều khoa thi để tuyển chọn nhaân taøi. - Giaûm toâ, laáy ruoäng coâng vaø ruoäng boû hoang chia cho nông dân. Thực hiện - Hỏi: Tác dụng của chính chế độ quân điền, do đó sách đó? saûn xuaát phaùt trieån. Kinh tế thời đường phồn thịnh. - Hoûi: Trình baøy chính saùch đối ngoại của nhà Đường? - chính sách đối ngoại :. - Kinh tế  đất nước phồn vinh.. - Mở rộng lãnh thổ bằng caùch tieán haønh chieán tranh (Liên hệ đối với VN). - Đất nước ổn định. Mở rộng lãnh thổ bằng - Hỏi: Sự cường thịnh của - Kinh tế phát triển. caùc cuoäc chieán tranh xaâm TQ bộc lộ ở những mặt nào? - Bờ cõi được mở rộng. lược : Triều Tiên, Đại Việt … mỗi khi xâm lược đại việt đều chịu thất bại naëng neà . 4- Cuûng coá: (4’) 1. Xã hội pk Trung Quốc được hình thành ntn? 2. Sự cường thịnh của Trung Quốc biểu hiện ở những mặt nào dưới thời nhà Đường? 5- Daën doø: (1’) Tập trả lời các câu hỏi SGK của bài mới..

(15) Tuaàn: 03 Tieát : 05. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy:. Bài 4 : TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (tt) A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: Trình bày được những thành tựu tiêu biểu nhất về văn hóa của Trung Quốc thời phong kieán.  Biết được nét nổi bật của tình hình chính trị Trung Quốc thời phong kiến.  Biết được những nét chủ yếu về tình hình kinh tế Trung Quốc qua các triều đại phong kieán.  Những thành tựu lớn về văn hóa, khoa học - kỹ thuật của Trung Quốc. 2. Tư tưởng:  Nhận thức được Trung Quốc là một quốc gia lớn ở phương Đông.  Là nước láng giềng với Việt Nam, ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình ls của VN. 3. Kyõ naêng:  Quan saùt hình 9 “ Coá cung ( Trung Quoác )” trong SGK vaø nhaän xeùt veà kieán truùc cuûa Trung Quốc thời phong kiến.  Quan sát hình 10 “ Liễn men trắng xanh thời Minh” trong SGK để biết được sự phát triển của nghề thủ công Trung Quốc thời phong kiến. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: Giaùo vieân:  Bản đồ Trung Quốc thời pk.  Tranh ảnh 1 số công trình, lâu đài, lăng tẩm của Trung Quốc.  Tư liệu về các chính sách của Trung Quốc qua các triều đại A- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kiểm tra bài cũ: (4’) a/ Nguyên nhân nào dẫn đến sự hình thành XHPK ở Trung Quốc? Theo em, sự hình thành XHPK ở Trung Quốc có gì khác với phương Tây? b/. Trình bày những nét chính trong chính sách đối nội và đối ngoại của nhà Đường? Tác dụng của các chính sách đó? 3. Bài mới: (1’) Sau khi phát triển đến độ cực thịnh dưới thời nhà Đường. Trung Quốc lại bị lâm vào tình trạng chia cắt suốt hơn nửa thế kỷ (từ 907 đến 960). Nhà Tống thành lập 960, Trung Quốc thống nhất và tiếp tục phát triển, tuy không mạnh mẽ như trước. TG NOÄI DUNG 14’ 4. Trung Quốc thời Tống Nguyên: - Thời Nguyên : Thi hành biện pháp phân biệt đối xử. HOẠT ĐỘNG DẠY - Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hỏi:Nhà Tống đã thi hành những chính sách gì?. HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần 4. - Xoùa boû, mieãn giaûm söu thuế, mở mang các công trình thủy lợi, khuyến khích phát.

(16) giữa các dân tộc : người Moâng coù ñòa vò cao nhaát, người Hán có địa vị thấp keùm. - Thời Tống : mở mang các công trình thủy lợi , khuyến khích saûn xuaát thuû coâng nghieäp … phaùt minh ra la baøn, thuoác suùng, ngheà in, giaáy vieát …. 8’. trieån thuû coâng nghieäp: khai moû, luyeän kim, deät tô luïa, đúc vũ khí... - Hỏi:Những chính sách - Ổn định đời sống nhân dân đó có tác dụng gì? sau nhieàu naêm chieán tranh löu laïc. - Nhà Nguyên ở Trung - Vua Mông Cổ là Hốt Tất Quốc được thành lập Liệt diệt nhà Tống, lập nên ntn? nhà Nguyên ở TQ. - Giaûng: Theá kæ XIII, quân Mông Cổ đã tràn - Hs nghe. xuống lãnh thổ các nước chaâu AÂu cuõng nhö chaâu AÙ. Khi tieán vaøo TQ người Mông Cổ đã lập neân nhaø Nguyeân. - Người M.Cổ có địa vị cao, -Hỏi: Sự phân biệt giữa hưởng nhiều đặc quyền. người Mông Cổ và người - Người Hán bị cấm đoán đủ Hán được biểu hiện ntn? thứ như cấm mang vũ khí,. 5. Trung Quốc thời Minh - Yêu cầu: HS đọc SGK. Thanh: - Hoûi: Trình baøy dieãn bieán chính trò cuûa Trung - Thời Minh – Thanh : thủ Quốc từ sau thời Nguyên coâng nghieäp phaùt trieån xuaát đến cuối Thanh? hiện nhiều xưởng dệt gốm chuyeân moân hoùa. - Hỏi: XH TQ cuối thời - Ngoại thương phát triển, Minh và nhà Thanh có gì đã buôn bán với nhiều nước thay đổi? Đoâng Nam Á, Ấn Đoä, Ba Tö… - Hoûi: Maàm moùng kteá TBCN biểu hiện ở những ñieåm naøo? - Giảng: Thời Minh và thời Thanh tồn tại khoảng hơn 500 năm. Trong suoát quaù trình ls. thậm chí cả việc họp chợ, ra đường vào ban đêm.... HS đọc phần 5. - 1638 nhà Nguyên bị lật đổ, nhà Minh thống trị, sau đó Lí Tự Thành lật đổ nhà Minh. Quân Mãn Thanh từ TQ tràn xuoáng laäp neân nhaø Thaønh. - XHPK laâm vaøo tình traïng suy thoái: +Vua quan aên chôi xa xó +Nông dân thợ thủ công phaûi noäp toâ thueá naëng neà. +Phaûi ñi lao dòch, ñi phu -Xuất hiện nhiều xưởng dệt lớn, xưởng làm đồ sứ... với sự chuyên môn hóa cao, thueâ nhieàu nhaân coâng. +Buôn bán với nước ngoài được mở rộng..

(17) 6. Văn hóa – khoa học – kĩ 12’ thuật Trung Quốc thời phong kiến: - Tư tưởng: Nho giáo thành hệ tư tưởng và đạo đức của giai caáp phong kieán. - Vaên hoïc: Lyù Baïch, Đoã Phuû … đến thời Minh-Thanh nhiều boä tieåu thuyeát coù gía trò : Tam quoác dieãn nghóa, taây du kí …. - Sử học : Bộ sử kí (Tư Mã Thiên), Hán thư, Đường thư, Minh sử … - Ngheä thuaät kieán truùc: Coá cung, những bức tượng phật …. ấy, mặc dù có những mặt haïn cheá, song TQ cuõng đạt được nhiều thành tựu Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hỏi: Trình bày những thành tựu nổi bật về văn hóa TQ thời pk?. - Hs nghe.. - Hoûi: Em coù nhaän xeùt gì về trình độ sx đồ gốm qua H.10 SGK? - Hoûi: Keå teân 1 soá coâng trình kiến trúc lớn? Q.sát coá cung (h.9SGK) em coù nxeùt gì? * Gợi ý: đồ sộ, rộng lớn, kieân coá, kieán truùc haøi hòa, đẹp... - Hỏi: Trình bày những hieåu bieát cuûa em veà KHKT cuûa Trung Quoác?. - Đạt đến đỉnh cao, trang trí tinh xaûo, neùt veõ ñieâu luyện ...Đó là t.phẩm nghệ thuaät. - Cố cung, vạn lý trường thaønh, khu laêng taåm cuûa caùc vò vua.... HS đọc phần 6. - Đạt được những thành tựu trên rất nhiều lĩnh vực văn hóa khác nhau: văn học, sử hoïc, ngheä thuaät, ñieâu khaéc, hoäi hoïa. - Hoûi: Keå teân 1 soá taùc - “Taây du kyù”, “Tam quoác phẩm văn học lớn mà em diễn nghĩa”, “Đông Chu diệt quoác”. bieát?. - Có nhiều phát minh lớn, đóng góp cho sự phát triển của nhân loại như: giấy, viết, kyõ thuaät in aán, la baøn, thuoác suùng... - Ngoài ra, Trung Quốc còn laø nôi ñaët neàn moùng cho caùc ngành KHKT hiện đại khác: đóng tàu, khai mỏ, luyện kim.... 4- Cuûng coá: (4’) 1. Trình bày những thay đổi của XHTQ thời Minh - Thanh? 2. Văn hóa, KHKT Trung Quốc thời pk có những thành tựu gì? 5- Daën doø: (1’).

(18) Tập trả lời các câu hỏi SGK. Tuaàn: 03 Tieát : 06. Ngày soạn:12/8/2012 Ngaøy daïy:. Bài 5 : ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được những trang sử đầu tiên của Aán Độ.  Trình bày được những nét chính về Aán Độ thời phong kiến.  Biết được Aán Độ có nền văn hóa lâu đời, là một trong những trung tâm văn minh lớn của loài người, đạt nhiều thành tựu. 2. Tư tưởng:  Lịch sử Ấn Độ thời pk, gắn với sự hưng thịnh, ly hợp đtr dân tộc với tôn giáo.  Nhận thức được Ấn Độ là 1 trong những trung tâm của văn minh nhân loại, có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển lịch sử và văn hóa của nhiều dân tộc Đông Nam Á. 3. Kyõ naêng:  So sánh để thấy được sự giống và khác nhau giữa Vương triều Hồi giáo Đê-li và Vöông trieàu Moâ-goân.  Quan sát hình 11 – Cổng vào động 1 đền A-ian-ta trong SGK và nhận xét về nghệ thuật kiến trúc Aán Độ.  Nhận biết được ảnh hưởng của văn hóa Aán Độ đến văn hóa Việt Nam qua các công trình kieán truùc. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Bản đồ Ấn Độ thời cổ đại và pk.  Tư liệu về các triều đại ở Ấn Độ.  Một số tranh ảnh về các công trình văn hóa ở Ấn Độ. Học sinh: Tập trả lời các câu hỏi SGK, tập mô tả tranh ảnh. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’)  Sự suy yếu của XH TQ cuối thời Minh - Thanh được biểu hiện ntn?  Trình bày những thành tựu to lớn về văn hóa, KHKT của TQ thời pk? 3. Bài mới: (1’) Ấn Độ - một trong những trung tâm văn minh lớn nhất của nhân loại cũng được hình thành từ rất sớm. Với 1 bề dày lịch sử và những thành tựu văn hóa vĩ đại, Ấn Độ đã có những đóng góp lớn lao trong lịch sử nhân loại..

(19) TG NOÄI DUNG 18’ 1. Ấn Độ thời phong kiến: - Vương triều Gup-ta :Aán độ trở thành quốc gia phong kieán huøng maïnh, coâng cuï sắt sử dụng rộng rãi, kinh teá-xaõ hoäi vaø vaên hoùa phaùt trieån. - Đến đầu TK VI, vương trieàu Guùp-ta bò dieät vong,ù Ấn Độ luôn bị nước ngoài xâm lược, cai trị. - Vöông trieàu hoài giaùo Ñeâli: Ấn Độ bò Thoå Nhæ Kì xaâm lược, lập triều đại hồi giáo Đeâ-Li, thi haønh chính saùch cướp đoạt ruộng đất và cấm đoán đạo Hin-đu, mâu thuẫn daân toäc caêng thaúng.. - Vöông trieàu Moâ-Goân :(TK XVI-XIX) - Xóa bỏ sự kì thị tôn giáo, khoâi phuïc kinh teá vaø phaùt trieån vaên hóa Ấn Độ. - Giữa XIX, Ấn Độ trở thaønh thuoäc ñòa cuûa Anh. 15’ 2. Văn hóa Ấn Độ: - Chữ viết: chữ Phạn là chữ vieát rieâng, laø nguoàn goác của chữ viết hin-đu. - Tôn giáo : đạo Hin-đu là một tôn giáo phổ biến ở Ấn Độä hieän nay.. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hỏi: Sự phát triển của - Cả ktế - XH và văn hóa vương triều Gupta được thể đều rất : chế tạo được sắt , hiện ở những mặt nào? đúc tượng đồng, dệt vải với kĩ thuật cao, làm đồ kim hoàn. - Hỏi: Sự sụp đổ của vương - Đầu TK XII, người Thổ triều Gupta được diễn ra Nhĩ Kỳ tiêu diệt miền Bắc ntn? AÁn vöông trieàu Gupta suïp đổ. - Người Hồi giáo đã thi hành những chính sách gì? - Vöông trieàu Ñeâli toàn taïi trong bao laâu? - Từ TK XII đến TK XVI, bị người Mông Cổ tấn công  lật đổ. - Hỏi: Vua Acơba đã áp - Chiếm ruộng đất, cấm đạo dụng những chính sách gì Hinđu mâu thuẫn dtộc. để cai trị Ấn Độ? - Từ TK XII đến TK XVI, bị người Mông Cổ tấn công  lật đổ. - Thực hiện các biện pháp để xóa bỏ sự kỳ thị tôn giáo, thuû tieâu ñaëc quyeàn hoài giaùo, khoâi phuïc kteá vaø phaùt trieån vaên hoùa. Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hỏi:Chữ viết đầu tiên được người Ấn Độ sáng tạo là loại chữ gì? Dùng để laøm gì? - Giaûng: Kinh Veâña laø boä kinh caàu nguyeän coå nhaát, “Veâña” coù nghóa laø “hieåu bieát” goàm 4 taäp.. - Chữ Phạn để sáng tác văn học, thơ ca, sữ thi, các bộ kinh vaø laø nguoàn goác cuûa chữ Hinđu. - Hs nghe..

(20) - Văn học Hin-đu : với giáo lí, luật pháp, sử thi, thơ ca … có ảnh hưởng đến đời sống xaõ hoäi.. - Kieán truùc : Nhiều coâng trình kiến trúc: Đền thờ, ngơi chùa độc đáo còn được giữ lại đền ngày nay.. - Hoûi: Keå teân caùc taùc phaåm noåi tieáng cuûa vaên hoïc AÁn Độ? - Giảng: Vở “Sơ kuntơla” noùi veà tình yeâu cuûa naøng Sôkuntôla vaø Ñusônta theo 1 caâu chuyeän daân gian AÂÑ. - Hoûi: Kieán truùc AÂÑ coù gì đặc sắc?(GV giới thiệu tranh aûnh veà kieán truùc AÁn Độ như lăn Tadj, Mahall, chuøa hang Ajanta...). - 2 bộ sử thi: Mahabharata vaø Ramayana. - Hs nghe.. - Kieán truùc Hinñu thaùp nhoïn, nhieàu taàng trang trí baèng phuø ñieâu. - Kieán truùc Phaät giaùo: chuøa xây hoặc khoét sâu vào vaùch nuùi, thaùp coù maùi troøn nhö baùt uùp.... 4- Cuûng coá: (5’) 1. Lập niên biểu các giai đoạn phát triển lịch sử lớn của Ấn Độ? 2. Trình bày những thành tựu lớn về văn hóa mà người Ấn Độ đã đạt được? 5- Daën doø: (1’) Tập trả lời câu hỏi SGK..

(21) Tuaàn: 04 Tieát : 07. Ngày soạn:20/8/2012 Ngaøy daïy:. Baøi 6 : CAÙC QUOÁC GIA PHONG KIEÁN ÑOÂNG NAM AÙ A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Xác định vị trí, điểm chung nổi bật về điều kiện tự nhiên của các nước Đông Nam Á.  Trình bày sự hình thành các quốc gia Đông Nam Á 2. Tư tưởng:  Nhận thức được quá trình lịch sử, sự gắn bó lâu đời giữa các dân tộc ở ĐNÁ.  Trong lịch sử các quốc gia Đông Nam A cũng có nhiều thành tựu đóng góp cho văn minh nhân loại. 3. Kyõ naêng:  Quan sát hình 12,13 – SGK và nhận xét về những thành tựu văn hóa của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.  Xác định trên lược đồ vị trí một số vương quốc cổ ở Đông Nam Á. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Bản đồ Đông Nam Á.  Tranh ảnh tư liệu về các công trình kiến trúc, văn hóa đất nước.. của khu vực Đông Nam AÙ. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5’)  Sự phát triển của Ấn Độ dưới vương triều Gupta được biểu hiện ntn?  Trình bày những thành tựu về mặt văn hóa mà Ấn Độ đã đạt được dưới thời Trung đại? 3. Bài mới: (1’) Đông Nam Á từ lâu được coi là 1 khu vực có bề dày văn hóa, lịch sử. Ngay từ những ngày đầu công nguyên, các quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á đã bắt đầu xuất hiện. Trãi qua hàng ngàn năm lịch sử, các quốc gia đã có nhiều biến chuyển. Trong bài 6 chúng ta sẽ nghiên cứu sự hình thành và phát triển của khu vực Đông Nam Á thời phong kiến. TG 15’. NOÄI DUNG 1. Sự hình thành các vương Quốc cổ Đông Nam Á:: - Đơng Nam Á là một khu vực rộng lớn, hiện gồm 11 nước.. HOẠT ĐỘNG DẠY - Yêu cầu: HS đọc SGK. - Hoûi: Keå teân caùc quoác gia trong khu vực Đông Nam Á hieän nay vaø xaùc ñònh caùc nước đó trên bản đồ?. HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần 1. - 11 nước: Việt Nam, Lào, Thaùi Lan, Campuchia, Philippin,Malaixia,Xingapo vaø ÑoângTimo (HS xaùc ñònh -Điều kiện tự nhiên : trên bản đồ). + Chịu ảnh hưởng của gió - Hỏi:Em hãy chỉ ra đặc - Có 1 nét chung về đk tự điểm chung về tự nhiên của nhiên: ảnh hưởng của gió muøamuøa khoâ vaø muøa möa. các nước đó?.

(22) 17’. + Khí hậu nhiệt đới ẩm, mưa nhiều thuận lợi cho việc trồng lúa nước và các loại rau, củ, quaû. * Sự hình thành các quốc gia coå: - Đeán coâng nguyeân quoác gia đầu tiên ở Đông Nam Á xuất hieän. - Trong 10TK đầu công nguyên: ù hàng loạt các quốc gia nhỏ được hình thành : vương quốc Cham - Pa ở Trung boä Vieät Nam, vöông quốc Phù Nam ở hạ lưu sông Meâ Coâng … 2. Sự hình thành và phát triển các quốc gia ở Đông Nam AÙ: - Từ thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVIII là thời kì phát triển thịnh vượng.. + Biểu hiện: quá trình mở roäng, thoáng nhaát laõnh thoå vaø đạt nhiều thành tựu văn hóa.. + Moät soá quoác gia hình thaønh vaø phaùt trieån : Moâ-gioâ-pa-hít. -Hỏi: Điều kiện tự nhiên ấy mùa. có tác động ntn đến phát + Thuận lợi: cung cấp đủ trieån noâng nghieäp? nước tưới, khí hậu nóng ẩm thích hợp cho cây cối sinh trưởng và . + Khoù khaên: gioù muøa cuõng laø nguyeân nhaân gaây ra luõ lụt, hạn hán... ảnh hưởng - Hỏi: Các quốc gia cổ ở tới sự  nông nghiệp. ĐNÁ xuất hiện từ bao giờ? - Từ những thế kỷ đầu sau công nguyên. (trừ VN đã có nhà nước từ trước công - Hoûi: Haõy keå teân 1 soá quoác nguyeân). gia coå vaø xaùc ñònh vò trí treân - Champa, Phuø Nam vaø bản đồ? hàng loạt các quốc gia nhỏ khaùc. - Yêu cầu: HS đọc SGK. HS đọc phần 2. - Giaûng: Caùc quoác gia pk - Hs nghe. ÑNAÙ cuõng traõi qua caùc gđoạn h.thành, hưng thịnh và suy vong. Ở mỗi nước quá trình đó diễn ra trong thời gian khác nhau. Nhưng nhìn chung giai đoạn từ nữa sau TKX đến đầu TKXVIII là thời thịnh vượng nhất của caùc quoác gia pk ÑNAÙ. GV: Giáo dục tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc trong khu vực - Cuoái TK XIII, doøng vua - Hỏi: Trình bày sự hình Giava mạnh lênchinh phục thaønh cuûa quoác gia pk taát caû caùc tieåu vöông quoác Iñoâneâxeâa ở 2 đảo Xumatơra và Giavalaäp neân vöông trieàu Moângioâpahit huøng maïnh - Hoûi: Keå teân 1 soá quoác gia trong suoát hôn 3 theá kyû. pk ĐNÁ khác vào thời điểm - Pagan (XI), Sukhoâthay hình thành các quốc gia đó? (XIII), LaïnXang (XIV),.

(23) (In-đô-nê-xi-a), Đại Việt, Cham-pa, Aêng-co (treân baùn đảo Đông Dương)…. Chaân Laäp (VI)..... - Đến thế kỉ XIII, do sự tấn công của người Mông cổ, người Thái phản di cư xuống phía nam, roài laäp neân Vöông quoác Su-khoâ-thay, moät boä phaän khaùc laäp neân Vöông quoác Laïn Xaïng (theá kæ XIV)… - Nửa sau thế kỉ XVIII, các quoác gia phong kieán Ñoâng Nam Á suy yếu trở thành thuộc địa của tư bản phương - Hỏi: Kể tên 1 số thành tựu thời pk của các quốc gia - Thành tựu nổi bật của cư Taây. ÑNAÙ ? dân ĐNÁ thời pk là kiến trúc và điêu khắc với nhiều công trình nổi tiếng: Đền Ăngco, đền Bôrôbuđva, chuøa thaùp Pagan, thaùp - Hoûi: Em coù nhaän xeùt gì veà Chaøm... kieán truùc cuûa ÑNAÙ qua hình - Hình voøm, kieåu baùt uùp, coù 12 vaø 13? tháp nhọn, đồ sộ, khắc họa nhiều hình ảnh sinh động (chịu ảnh hưởng của kiến trúc Ấn Độ).. 4- Cuûng coá: (5’) 1. Trình bày điều kiện tự nhiên và những yếu tố hình thành nên các vương quốc cổ ở ÑNAÙ? 2. Keå teân 1 soá vöông quoác pk ÑNAÙ tieâu bieåu vaø 1 soá coâng trình kieán truùc ñaëc saéc? 5- Daën doø: (1’) Tập trả lời các câu hỏi SGK. Tuaàn: 04 Ngày soạn:12/8/2012 Tieát : 8 Ngaøy daïy:.

(24) Baøi 6 : CAÙC QUOÁC GIA PHONG KIEÁN ÑOÂNG NAM AÙ (tieáp theo) A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Trình bày được những nét chính về Vương quốc Cam-pu-chia và Vương quốc Lào. 2. Tư tưởng:  Bồi dưỡng cho học sinh tình cảm yêu quý, trân trọng truyền thống lịch sử của Lào và Campuchia thấy được mối quan hệ mật thiết của 3 nước Đông Dương. 3. Kyõ naêng:  Quan sát hình 14, “ Khu đền tháp Aêng-co Vát ( Cam-pu-chia )” – SGK , nhận xét về nghệ thuật kiến trúc của Cam-pu-chia và so sánh với các công trình kiến trúc của Aán Độ để thấy được sự ảnh hưởng của kiến trúc Aán Độ.  Lập niên biểu các giai đoạn phát triển chính của lịch sử Cam-pu-chia đến giữa thế kỉ XIX.  Quan saùt hình 15 Thaït Luoång ( Laøo ) – SGK vaø nhaän xeùt veà kieán truùc cuûa Vöông quoác Laøo.  Lập niên biểu các giai đoạn phát triển chính của lịch sử Lào đến giữa thế kỉ XIX. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Lược đồ các nước Đông Nam Á. (hình 16 phóng to).  Bản đồ Đông Nam Á.  Tư liệu lịch sử về Lào - Campuchia C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức(1’): 2. Kieåm tra baøi cuõ:(3’) a/. Kể tên các nước trong khu vực Đông Nam Á hiện nay và xác định vị trí của các nước trên bản đồ? b/. Các nước trong khu vực Đông Nam Á có điễm gì chung về điều kiện tự nhiên? Điều kiện đó có ảnh hưởng gì đến sự phát triển nông nghiệp? 3. Bài mới: (1’) Campuchia và Lào là 2 nước anh em cùng trên bán đảo Đông Dương với Việt Nam. Hiểu được lịch sử của 2 nước bạn cùng góp phần hiểu thêm lịch sử nước mình. TG NOÄI DUNG 18’ 3. Vöông quoác Campuchia: - Thời kì Chân Lạp : Thời kì tiền sử trên đất Cam-puchia đã có người sinh sống, tộc người Khơ-me được hình thaønh, hoï gioûi saên baén, gioûi. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu: HS đọc SGK. - HS đọc phần 3. - Hỏi: Từ khi thành lập đến - 4 giai đoạn lớn. năm 1863, lịch sử Campu Từ TKIIV: Phù Nam chia có thể chia làm mấy TừTKVIXI:Chân Lạp giai đoạn? Từ TKXIXV: thời kỳ Aêngco.

(25) đào ao, đắp hồ chứa nước… -- Đến thế kỉ VI, Vương - Hỏi: Cư dân ở Campuchia quốc Chân Lạp ra đời. - Thời kì Aêng-co (từ thế kỉ do tộc người nào được hình IX đến thế kỉ XV) là thời kì thành? phaùt trieån Cam-pu-chia + Noâng nghieäp phaùt trieån. + Lãnh thổ mở rộng. + Văn hóa độc đáo: Đền thaùp nhö Aêng-co Vaùt, Aêngco Thom. - Từ TK XV - 1863 thì bò Pháp xâm lược. - Hỏi: Tại sao thời kỳ phát trieån cuûa Campuchia laïi được gọi là “thời kỳ AÊngco”?. Từ TK XV1863: suy yếu - Daân coå Ñoâng Nam AÙ. Toäc người Khơme. TK VI, vöông quoác Chaân Laïp hình thaønh.. - AÊngco laø kinh ñoâ, coù nhiều đền tháp: Ăngco Vat, Aêngco Thom...được xd trong thời kỳ này. - Noâng nghieäp raát . - Hỏi: Sự phát triển của - Có nhiều công trình kiến Campuchia thời kỳ Ăngco trúc độc đáo. bộc lộ những điểm nào? - Quân đội hùng mạnh. - HS nghe. - Giaûng: “AÊngco” coù nghóa laø ñoâ thò, kinh thaønh. AÊngco Vat được xây dựng từ TK XII, còn Ăngco Thom được xây dựng trong suốt 7 thế kỷ của thời kỳ phát triển. - Quy mô: đồ sộ. - Hỏi: Em có nhận xét gì về - Kiến trúc: độc đáothể khu đền Ăngco Vat qua hình hiện óc thẩm mỹ và trình 14? (tö lieäu) độ kiến trúc rất cao của người Campuchia. - Từ sau TK XV đến 1863 - Hỏi: Thời kỳ suy yếu của bị Pháp đô hộ. Campuchia là thời kỳ nào?. 17’. 4. Vöông quoác Laøo: - HS đọc phần 4. - Tộc người đầu tiên là - Yêu cầu: HS đọc SGK. +Trước TK XIII chỉ có người Lào Thơng, về sau - Hỏi: Lịch sử Lào có những người Đông Nam Á cổ là người Thái di cư đến gọi là mốc quan trọng nào? (kể về.

(26) người Lào Lùm, với nghề troàng luùa nöông, saên baén vaø laøm moät soá ngheà thuû coâng. - Giữa thế kỉ XIV, các bộ toäc Laøo thoáng nhaát thaønh một nước riêng gọi là Lạn Xaïng (nghóa laø Trieäu Voi). - Nước Triệu Voi đạt sự thịnh vượng ở thế kỉ XV – XVII. - Đối ngoại : giữ quan hệ hòa hiếu với Đại Việt, Campu-chia, nhưng kiên quyết chiến đấu chống xâm lược Mieán Ñieän. - Theá kæ XVIII, Laïn Xaïng suy yeáu bò Xieâm thoân tính, tiếp đó đến thế kỉ XIX bị thực dân pháp đô hộ.. Pha Ngừm theo SGV). - Hỏi: Trình bày những nét chính trong đối nội và đối ngoại của vương quốc LaïnXaïng?. - Hoûi: Nguyeân nhaân naøo daãn đến sự suy yếu của vương quoác LaïnXang? - Hoûi: Kieán truùc Thaït Luoãng cuûa Laøo coù gì gioáng vaø khaùc với các công trình kiến trúc của các nước trong khu vực?. người Lào Thơng. +Sang TK XIII, người Thái di cöLaøo Luøm, boä toäc chính cuûa Laøo. +1353: Nước Lạn Xang được thành lập. +XV-XVIII: thịnh vượng. +XVIII-XIX: suy yeáu. - Đối nội: chia cắt đất nước thành những mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội vững mạnh. -Đối ngoại: Luôn giữ mqh hòa hiếu với các nước, nhöng cöông quyeát choáng xâm lược. - Do có sự tranh chấp quyền lực trong hoàng tộc, đất nước suy yếu. V. quốc Xieâm xaâm chieám. - Uy nghi đồ sộ, có kiến trúc nhiều tầng lớp, có 1 thaùp chính vaø nhieàu thaùp phụ nhỏ hơn ở xung quanh nhöng coù phaàn khoâng caàu kỳ, phức tạp bằng các công trình cuûa Campuchia.. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Lập niên biểu các giai đoạn phát triển chính của lịch sử Lào và Campuchia đến giữa TK XIX? 2. Trình bày sự phát triển thịnh vượng của Campuchia thời kỳ Ăngco? 5- Daën doø: (1’) (Xem bài - Tập trả lời các câu hỏi SGK). Tuaàn: 05 Tieát : 9. Ngày soạn:05/9/2012 Ngaøy daïy:.

(27) Bài 7 : NHỮNG NÉT CHUNG VỀ XÃ HỘI PHONG KIẾN A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết so sánh về quá trình hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở các nước phương Đông và phương Tây để rút ra những điểm khác biệt.  Trình bày được những nét chính về cơ sở kinh tế xã hội của chế độ phong kiến. 2. Tư tưởng:  Giáo dục niềm tin và lòng tự hào truyền thống lịch sử, thành tựu văn hóa, khoa học kỹ thuật mà các dân tộc đã đạt được thời phong kiến. 3. Kyõ naêng:  Lập bảng so sánh sự khác nhau giữa xã hội phong kiến phương đông và xã hội phong kieán phöông taây. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC:  Bản đồ châu Âu, châu Á.  Tư liệu về XHPK ở phương Đông và phương Tây. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức(1’): 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5’) a/. Sự phát triển của vương quốc Campuchia thời Ăngco được biểu hiện như thế nào? b/. Em hãy trình bày chính sách đối nội và đối ngoại của các vua LạnXang? 3. Bài mới: (1’) Qua các tiết trước đã học, chúng ta đã biết được sự hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở cả phương Đông và phương Tây. Chế độ pk là 1 giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của lịch sử loài người. TG NOÄI DUNG 18’ 1. Cơ sở kinh tế - xã hội của xã hội phong kiến. - Kinh tế chủ yếu: Nông nghiệp. - Riêng ở xã hội phong kiến phương Tây, từ thế kỉ XI, coâng thöông nghieäp phaùt trieån. - Địa chủ và nông dân (Phương Đông). - Lãnh chúa và Nông nô (Phương Tây) . - Phương thức bóc lột: địa tô.. HOẠT ĐỘNG DẠY - Yêu cầu: HS đọc SGK. - Thảo luận nhóm: Theo em cơ cấu kinh tế của XHPK ở phöông Ñoâng vaø chaâu AÂu coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc nhau?. HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần - Giống: Đều sống chủ yếu nhờ nông nghiệp. - Khaùc: Phương Đông bó hẹp ở coâng xaõ noâng thoân. Châu Âu đóng kín trong laõnh ñòa phong kieán. - Hoûi: Trình baøy caùc giai +Phöông Ñoâng: ñòa chuû – cấp cơ bản trong XHPK ở cả nông dân. phöông Ñoâng vaø chaâu AÂu? +Chaâu AÂu: laõnh chuùa – noâng noâ. - Hình thức bóc lột chủ yếu - Bóc lột bằng địa tô. trong XHPK laø gì?.

(28) - Hoûi: Giai caáp ñòa chuû, laõnh chuùa boùc loät baèng ñòa toâ ntn? - Hỏi: Nền kinh tế pk ở phöông Ñoâng vaø chaâu AÂu còn khác nhau ở điểm nào? 15’ 2. Nhà nước phong kiến: - Thể chế nhà nước: Vua -Yêu cầu: HS đọc phần đứng đầu – thể chế quân chủ. - Hoûi: Trong XHPK ai laø người nắm quyền lực? - Thể chế quân chủ ở Phương Đông và Phương Tây có sự khác nhau: + Mức độ. + Thời gian.. - Hỏi: Chế độ quân chủ là gì? - Hỏi: Chế độ quân chủ ở chaâu AÂu vaø phöông Ñoâng coù gì khaùc bieät?. - Giao ruộng đất cho nông daân, noâng noâthu toâ, thueá raát naëng neà. - Ở châu Âu xuất hiện thành thị trung đại thương nghieäp, coâng nghieäp. - HS đọc SGK. - Vua là người đứng đầu bộ máy nhà nước pk. - Thể chế nhà nước do vua đứng đầu. - Phöông Ñoâng: vua coù raát nhiều quyền lực hoàng đế. - Châu Âu: lúc đầu hạn chế trong caùc laõnh ñòaTK XV: quyền lực tập trung trong tay vua.. 4- Cuûng coá: (4’) Lập bảng so sánh chế độ phong kiến phương Đông và châu Âu theo mẫu sau: Các thời kì lịch sử Xã hội phong kiến phương Xã hội phong kiến châu Âu Đông Thời kì hình thành Từ TK III TCN – khoảng TK X Từ TK V đến TK X Thời kì phát triển Từ TK X – XV Từ TK XI – XIV Thời kì khủng hoảng và Từ TK XVI – giữa TK XIX Từ TK XIV – XV suy vong Cơ sở kinh tế Nông nghiệp đóng kín trong Nông nghiệp đóng kín trong lãnh công xã nông thôn. đại. Các giai cấp cơ bản Địa chủ và nông dân lĩnh canh Lãnh chúa và nông nô 5- Daën doø: (1’) Hoïc baøi. Xem các câu hỏi và tập trả lời..

(29) Tuaàn: 05 Tieát : 10. Ngày soạn:05/9/2012 Ngaøy daïy:13/9/2012. Baøi : OÂN. TAÄP. I.Muïc tieâu baøi hoïc: 1. Kiến thức: - Củng cố kiến thức, giúp học sinh biết và hiểu những kiến thức. 2. Tư tưởng, tình cảm: - Biết được các sự kiện thời trung đại ở châu Aâu, từ đó biết quý trọng những giá trị của loài người để lại. 3. Kyõ naêng: - Sử dụng bản đồ, so sánh, nhận xét, phân tích II.Thieát bò , taøi lieäu daïy hoïc: - SGK, bản đồ Đ N Á. III. Các hoạt động dạy và học: 1.Ổnđịnh lớp: (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) Sự hình thành và phát triển của các quốc gia ĐNÁ? Keå teân caùc quoác gia ÑNAÙ hieän nay? 3. Vaøo baøi: (1’) Để củng cố các kiến thức đã học. Hôm nay các em ôn tập các kiến thức trên. TG Noäi dung 10’ 1. Sự hình thành và phát triển XHPK Châu Âu: - Cuối TK V, người Giecman xaâm chieám, tieâu diệt các quốc gia cổ đại phöông taây, thaønh laäp nhieàu vöông quoác . Sau đó những việc của người Giéc Man làm cho xã hội hình thành 2 giai cấp: Lãnh chúa phong kiến và nông nô.  XHPK Châu âu hình thành. - Từ cuối TK XI, do sản xuaát thuû coâng phaùt trieån. Trao đổi buôn bán nhiều, lập nhiều xưởng. Hoạt động GV * Hỏi:- Xã hội phong kiến ở chaâu Aâu hình thaønh nhö theá naøo?. -Vì sau xuaát hieän thaønh thò trung đại?. Hoạt động HS - Từ phương Bắc người Giecman traøn xuoáng vaø tieâu dieät caùc quoác gia naøy, laäp nên nhiều vương quốc mới. + Từ cuối thế kỉ XI, do sản xuất thủ công phát triển, thợ thủ công đã đem hàng hóa ra những nơi đông người để trao đổi, buôn bán, lập xưởng sản xuất. + Từ đây hình thành các thị.

(30) - Từ đây hình thành các thị traán, roài phaùt trieån thaønh phoá, goïi laø thaønh thò. 2. Sự suy vong chế độ pk và 10’ sự xuất hiện CNTB: - Do sx , caùc thöông nhaân, thợ thủ công cần thị trường -Nguyên nhân nào dẫn đến vaø ng.lieäu. caùc cuoäc phaùt kieán ñòa lí? Keå +1487: Ñiaxô voøng qua teân caùc cuoäc phaùt kieán ñòa lí? Nam Cực châu Phi. +1498: Vascoâñô Gama đến Ấn Độ. +1492: Coâloâmboâ tìm ra chaâu Mó. +1519-1522: Magienlan vòng quanh trái đất.. 5’. - Sự ra đời của giai cấp tư saûn : TS bao goàm qtoäc, th. nhân, chủ đồn điền và Gc VS: những người làm thuê bò boùc loät  Quan heä saûn xuaát tö baûn hình thaønh. 3. Đấu tranh của GCTS chống PK: - Nguyên nhân : sự kìm hãm chế độ phong kiến về văn hoùa - GCTS có thế lực về kinh teá, khoâng coù ñòa vò chính trò, xaõ hoäi. - Noäi dung phong traøo : + Lên án giáo hội ki-tô, đả phá trật tự xã hội phong kieán. + Đề cao giá trị con người. - Đaïo ki-toâ bò chia thaønh hai giáo phái : cựu giáo là ki-tô giaùo cuõ vaø taân giaùo, maâu thuẫn và xung đột với nhau.buøng leân cuoäc chieán. traán, roài phaùt trieån thaønh phoá, goïi laø thaønh thò.. - Do sx , caùc thöông nhaân, thợ thủ công cần thị trường vaø ng.lieäu. +1487: Ñiaxô voøng qua Nam Cực châu Phi. +1498: Vascoâñô Gama đến Ấn Độ. +1492: Coâloâmboâ tìm ra chaâu Mó. +1519-1522: Magienlan vòng quanh trái đất.. -Quan heä saûn xuaát tö baûn + TS bao goàm qtoäc, hình thaønh ntn? th. nhân, chủ đồn điền. + Gc VS: những người làm thueâ bò boùc loät.. -Nguyeân nhaân xuaát hieän + Leân aùn nghieâm khaéc giaùo phong trào văn hóa phục hội ki-tô, đả phá trật tự xã hưng. Nội dung của tư tưởng? hội phong kiến. + đề cao giá trị con người, đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan duy vaät.. -Phong traøo caûi caùch toân giaùo có tác động như thế nào đến - Phân thành 2 giáo phái: xã hội châu Aâu thời bấy giờ?  Đạo tin lành.  Kitoâ giaùo..

(31) 5’. 3’. 2’. tranh nông dân đức. 4. Phong kiến Trung Quốc -đDo sự xuất hiện 2 giai cấp: Địa chủ và Tá điền (nông dân - Xaõ hoäi pk TQ hình thaønh lĩnh canh). ntn? - Công cụ bằng sắt ra đời  kỹ thuật canh tác , mở rộng dieän tích gieo troàng… - Xuất hiện giai cấp mới là - Mở rộng lãnh thổ bằng ñòa chuû vaø taù ñieàn (noâng daân caùch tieán haønh chieán tranh lónh canh). (Liên hệ đối với VN). - Nêu những biểu hiện sự  Xã hội pk TQ hình thành. - Đất nước ổn định. thịnh vượng của TQ dưới thời - Mở rộng lãnh thổ bằng - Kinh teá phaùt trieån. đường? caùch tieán haønh chieán tranh - Bờ cõi được mở rộng. (Liên hệ đối với VN). 5. Ấn Độ thời phong kiến: - Đất nước ổn định. - Chữ viết: chữ Phạn là chữ - Kinh teá phaùt trieån. vieát rieâng - Bờ cõi được mở rộng. - tôn giáo : đạo hin-đu là -Người ẤN Độ đạt được moät toân giaùo phoå bieán những thành tựu gì? - Chữ viết, văn học, tơn giáo, - Văn học hin-đu : với giáo kieán trúc phát triển. lí, luật pháp, sử thi, thơ ca …. - Kieán trúc độc đáo 6. Các Quốc Gia ĐNA: - 11 nước: Việt Nam, Lào, Thaùi Lan, Campuchia, -Keå teân caùc quoác gia ÑNAÙ Philippin,Malaixia… hieän nay? - 11 nước: Việt Nam, Lào, Thaùi Lan, Campuchia, Philippin,Malaixia…. 4. Cuûng coá: (4’) Toång keát caùc muïc, yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc quoác gia ÑNAÙ? 5. Daën doø: (1’) Về học bài và tiết sau làm bài tập lịch sử..

(32) Tuaàn: 06 Tieát : 11. Ngày soạn:05/9/2012 Ngaøy daïy:. LAØM BAØI TẬP LỊCH SỬ I.Muïc tieâu. 1. Kiến thức * Học sinh cần nắm được: -Các mốc lịch sử và sự kiện lịch sử một cách có hệ thống của xã hội phong kiến. -Nhận xét và đánh giá các sự kiệnlịch sử trên. 2. Kyõ naêng. -Kỹ năng lập niên biểu, tổng hợp, so sánh rút ra kết luậnmang tính khái quát. 3. Tư tưởng. -Giúp các em hệ thống hoá sự kiện lịch sử từ đó làm phong phú cách học của học sinh. II. Đồ Dùng Dạy Học. 1. Giaùo vieân. -Bản đồ thế giới. 2. Hoïc sinh -Vở bài tập. III. Hoạt Động Dạy Học. 1. Oån định lớp.(1’) 2. kieåm tra baøi cuõ:(4’) -Hãy trình bày cơ sở kinh tế xã hội của xã hội phong kiến? -Thể chế của nhà nước phương Đông và phương Tây có điểm gì giống và khác nhau? 3. Giới thiệu bài mới.(1’) -Đây là tiết ôn tập để ta tổng kết phần lịch sử thế giới I. Trắc nghiệm (4’) Hãy đánh dấu X vào ô vuông trong các cau sao mà em cho là đúng: 1.Cuối thế kỉ thứ V xã hội Tây Âu có những biến đổi to lớn là do: a) Dân số tăng b) Sự xâm nhập của người Giắc Man c) Công cụ sản xuất đuợc cải tiến d) Kinh tế hàng hoá phát triển 2. Phát kiến địa lí là : a) Quá trình tìm ra những con đường mới của người châu Âu. b) Quá trình tìm ra những vùng đất mới. c) Quá trình tìm ra những dân tộc mới d) Cả 3 câu trên đều đúng.

(33) II. Tự Luận: (30’) 1. Ghi thời gian các cuộc phát kiến địa lý vào bảng sau THỜI GIAN CÁC CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA Lí ……………………………………………………. - B. Đi- a- xơ đi vũng qua điểm cực Nam ……………………………………………………. châu Phi ……………………………………………………. - Cô-lôm-bô tìm ra châu Mỹ ……………………………………………………. - Ma-gien-lan đi vòng quanh thế giới - Vac-xcơ - đơ Ga-ma đến ở phía Tây Nam Ấn Độ 2. Hãy gép các chữ cái đứng trước các ý ở cột A với chữ cái đứng trướt ở cột B cho đúng: A B Đáp án a) 221- 206 TCN e) Tần a- e b) 206 TCN- 220 g) Hán b- g c) 1271- 1368 i) Tống c-l d) 960- 1279 k) Đường d-i đ) 618- 907 l) Nguyên đ-k 3. Kê tên 11 nước Đông Nam Á và Thủ đô tương ứng mỗi nước? Tên nước Teân thuû ñoâ Haø Noäi 1. Vieät Nam Pnoâmpeânh 2. Campuchia Vieângchaên 3. Laøo Baêng Coác 4. Thaùi Lan Singapore 5. Singapore Gia-caùc-ta 6. Inñoâneâxia Kua-lum- pua 7. Malaysia Manila 8. Philippin Banña Xeâri Beâgaoan 9. Bru-naây Yang gun 10. Myanma Dily 11. Ñoâng Timo 4. Lập niên biểu về sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở Ấn Độ, Campuchia, Lào và Đông Nam Á? Ân Đô Thời gian Sự kiện 2500 năm TCN Xuất hiện thành thị của người Ấn trên lưu vực sông Ấn Từ 1500 năm TCN đến thế kỉ thứ Xuất hiện các thành thị trên lưu vực sông Hằng và nhà nước III TCN Ma – ga – đa ra đời. Từ thế kỉ III TCN đến đầu thế kỉ Ấn Độ bị chia cắt, đến đầu thế kỉ IV thống nhất dưới vương IV triều Gúp – ta Từ đầu thế kỉ IV đến đầu thế kỉ Sự thống trị của Vương triều Gúp - ta VI Từ thế kỉ XII đến đầu thế kỉ XVI Sự thống trị của Vương triều Hồi giáo Đê - li.

(34) Từ thế kỉ XVI đến giữa thế kỉ XIX Cam – pu - chia Thời gian Từ TK I đến TK VI Từ TK IX đến TK XV Từ TK XV đến năm 1863 Năm 1863. Sự thống trị của Vương triều Ấn Độ Mô - gôn. Các giai đoạn lịch sử lớn Thời kì cổ đại, thế kỉ VI hình thành vương quốc Chân Lạp của người Khơ – me. Thời kì phát triển của vương quốc Cam – pu – chia, gọi là thời kì Ăng – co. Cam – pu – chia rơi vào thời kì suy thoái Thực dân Pháp xâm lược Cam – pu - chia. Lào Thời gian Thời tiền sư Thế kỉ thứ VIII 1353 Từ TK XV đến XVII Thế kỉ XVIII Cuối TK XIX Đông Nam Á Thời gian 10 thế kỉ đầu công nguyên Từ TK X đến XVIII Từ TK XVIII đến giữa TH XIX. Nội dung các giai đoạn phát triển Chủ nhân cảu nước Lào là người Lào Thơng Một bộ phận người Thái di cư đến đất Lào gọi là người Lào Lùm Nước Lạng Xạng ra đời Giai đoạn phát triển thịnh vượng của Lạng Xạng Lạng Xạng suy yếu Lào bị thực dân Pháp xâm lược Các giai đoạn lịch sử lớn Hình thành các vương quốc cổ: Cham – pa, Phù Nam, Pa – gan, … Thời kì phát triển thịnh vượng của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á: Đại Việt, Cham – pa, Cam – pu – chia, Su – kho – thay, Lạng Xạng, … Thời kì suy yếu của các quốc gia phong kiến, mặc dù xã hội phong kiến vẫn tiếp tục tồn tại cho tới khi trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây.. GV sơ kết – phân tích – chỉnh sưa hoàn chỉnh. 4. Củng cố: (4’) Sơ kết các bài tập, nội dung cơ bản cần nắm. 5. Dặn dò: (1’) Xem và soạn bài 8 (Trả lời câu hỏi SGK/28).

(35) Tuaàn: 06 Tieát : 12. Ngày soạn:05/9/2012 Ngaøy daïy:. PHAÀN HAI. LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ X ĐẾN GIỮA THẾ KỶ XIX CHƯƠNG I: BUỔI ĐẦU ĐỘC LẬP THỜI NGÔ – ĐINH – TIỀN LÊ. (THEÁ KY X). Bài 8 : NƯỚC TA BUỔI ĐẦU ĐỢC LẬP. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được những nét lớn về mặt chính trị của buổi đầu độc lập thời Ngô.  Tìm hiểu về Ngô Quyền phân tích để hiểu việc Ngô Quyền xưng vương đặt nền móng cho một quốc gia độc lập bằng việc định đô xây dựng cung điện tổ chức bộ máy nhà nước.  Nguyên nhân lọan 12 sứ quân và hậu quả của tình trạng này. 2. Tư tưởng: Giáo dục ý thức độc lập tự chủ và thống nhất đất nước của dân tộc. Ghi nhớ công lao của Ngô Quyền và Đinh Bộ Lĩnh đã có công giành quyền tự chủ, thống nhất đất nước, mở ra thời kỳ độc lập lâu dài cho nước ta. 3. Kỹ năng:  Bồi dưỡng cho HS kỹ năng lập biểu đồ, sơ đồ, sử dụng bản đồ. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước (thời Ngô Quyền). - Lược đồ 12 sứ quân. - Một số tranh ảnh, tư liệu về di tích liên quan đến thời Ngô, Đinh. .C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Trình bày những đặc điểm cơ bản của XHPK châu Âu? b/. XHPK phương Đông có gì khác với XHPK phương Tây? Chế độ quân chủ là gì? 3. Bài mới: (1’) Sau hơn 1000 năm kiên cường và bền bỉ chống lại ách đô hộ của pk phương Bắc, cuối cùng nhân dân ta đã giành lại được nền độc lập. Với trận Bạch Đằng lịch sử (năm 938) nước ta đã bước vào thời kỳ độc lập - tự chủ. TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY 15’ 1. Ngô Quyền dựng nền độc - Yêu cầu HS đọc SGK. - Hoûi: Chieán thaéng BÑ 938 coù yù lập tự chủ: + Naêm 939, Ngoâ Quyeàn leân nghóa gì? ngoâi vua, choïn Coå Loa laøm. HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần 1. - Đánh bại âm mưu của quân Nam Hán, chấm dứt hôn 10 naêm thtrò cuûa caùc.

(36) kinh ñoâ. + Xây dựng chính quyền. Trung ương : Vua đứng đầu quyeát ñònh moïi vieäc ; ñaët caùc chức quan văn, võ, quy định lễ nghi, saéc phuïc quan laïi cuûa caùc caáp. Ở địa phương : cử các tướng có công coi giữ các châu quan trọng (Đinh Công Trứ – Thứ sử chaâu Hoan, Kieàu Coâng Haõn – Thứ sử châu Phong…). - Hoûi: Taïi sao Ngoâ Quyeàn laïi baõi boû boä maùy cai trò cuûa hoï Khúc để thiết lập triều đình mới?. triều đại pk phương Bắc. - Họ Khúc mới chỉ giành được quyền tự chủ, trên danh nghóa vaãn phuï thuoäc nhaøHaùnNgoâ Quyeàn quyeát tâm xây dựng 1 quốc gia độc lập. - Vẽ sơ đồ.. - Gv:Hướng dẫn HS vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước. - Vua có vai trò gì trong bộ - Đứng đầu triều đình, quyết máy nhà nước? ñònh moïi coâng vieäc chính trò, ngoại giao quân sự. - Hoûi: Em coøn nhaän xeùt gì veà boä - Coøn ñôn giaûn, sô saøi nhöng 10’ 2. Tình hình chính trị cuối máy nhà nước thời Ngô? bước đầu đã thể hiện ý thức độc lập, tự chủ. thời Ngô: - Sau khi Ngoâ Quyeàn maát (naêm - HS đọc phần 2. 944) : Dương Tam Kha tiếm (Yêu cầu: HS đọc SGK) quyền, các phe phái nổi lên Sau khi trị vì đất nước được 5 Đất nước rối loạn, các phe năm, Ngô Quyền qua đời. Lúc phái nhân cơ hội này nổi lên khaép nôi. đó tình hình đất nước ta thay giành quyền lực: Dương đổi ntn? Tam Kha cướp ngôi. - Naêm 950, Ngoâ Xöông deïp - Giaûng: Naêm 950 Ngoâ Xöông được Dương Tam Kha, nhưng Văn giành lại được ngôi vua, - HS nghe. song uy tín nhaø Ngoâ giaûm suùt  không quản lí được đất nước. - 965: Ngơ Xương Ngập chết – đất nước không ổn định. - Hỏi: Sứ quân là gì? Loạn 12 xứ quân. - Là các thế lực pk nổi dậy chiếm lĩnh 1 vùng đất. GV sử dụng lược đồ (chưa ghi HS đọc SGK xác định vị trí tên các sứ quân) yêu cầu HS các sứ quân trên lược đồ. đánh dấu các sứ quân vào các khu vực trên lược đồ. - Hỏi: Việc chiếm đóng của các - Các sứ quân chiếm đóng ở sứ quân? Điều đó có ảnh hưởng nhiều vị trí quan trọng trên ntn tới đất nước? khắp đất nước, liên tiếo đánh lẫn nhauđất nước loạn lạclà đk thuận lợi cho giặc ngoại xâm tấn công. Gd :Loạn 12 sứ quân chia cắt 10’ 3. Ñinh Boä Lónh thoáng nhaát đất nước ảnh hưởng đến đời.

(37) đất nước:. sống của nhân dân ta vì vậy việc thống nhất đất nước đặt ra hàng đầu để bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân. * Tình hình đất nước: - Yêu cầu: HS đọc SGK - Loạn 12 sứ quân  đất nước chia - Giảng: Loạn 12 sứ quân gây cắt, loạn lạc. - HS đọc phần 3. bieát bao tang toùc cho nhaân daân, - Nhà Tống mưu đồ xâm lược. trong khi đó nhà Tống đang có * Quá trình thống nhất: - Đinh Bộ Lĩnh lập căn cứ ở Hoa âm mưu xâm lược nước ta. Do Lư. vậy việc thống nhất đất nước - Liên kết với sứ quân Trần trở nên cấp bách hơn bao giờ Lãm. heát. - Được nhân dân ủng hộ. - Hoûi: Ñinh Boä Lónh laø ai?  967: đất nước thống nhất. - Con của thứ sử Đinh Công Trứ, người Ninh Bình, có tài thống lĩnh quân đội. GV trình baøy quaù trình thoáng - Quan saùt, laéng nghe. nhất đất nước của Đinh Bộ - Được nhd ủng hộ, có tài Lĩnh trên lược đồ. - Hỏi:Vì sao Đinh Bộ Lĩnh lại đánh đâu thắng đócác sứ quân xin hàng hoặc lần lượt dẹp yên được 12 sứ quân? bị đánh bại. - Hỏi: Việc Đinh Bộ Lĩnh dẹp - Thống nhất đất nước, lặp loạn 12 sứ quân có ý nghĩa gì? lại hòa bình trong cả nước tạo điều kiện đẩ xây dựng đất nước vững mạnh chống lại âm mưu xâm lược của kẻ thuø. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền nhà Ngô. Trình bày những hiểu biết về ý thức tự chủ của Ngô Quyền trong việc xây dựng đất nước? 2. Tình hình đất nước cuối thời Ngô có gì đặc biệt. Ai đã có công dẹp yên các sứ quaân? 5- Daën doø: (1’) - Hoïc baøi. - Tập trả lời các câu hỏi SGK..

(38) Tuaàn: 07 Tieát : 13. Ngày soạn:05/9/2012 Ngaøy daïy: 25/9/2012. Bài 9 : NƯỚC. ĐẠI VIỆT THỜI ÑINH - TIEÀN LEÂ. I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ QUÂN SỰ I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được tổ chức bộ máy thời Đinh.  Tổ chức chính quyền thời tiền Lê. ² Ghi nhớ những nét chính về diễn biến ý nghĩa lịch sư của cuộc kháng chiến chống Toáng. 2. Tư tưởng: Lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Biết ơn các vị anh hùng có công xây dựng và bảo vệ đất nước. 3. Kỹ năng:  Biết trình bày cuộc kháng chiến chống Tống theo lược đồ. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Lược đồ kháng chiến chống Tống lần thứ nhất. - Tranh ảnh di tích lịch sử về đền thờ vua Đinh, vua Lê. - Tư liệu về nước Đại Việt thời Đinh - Tiền Lê.. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) a/. Trình bày tình hình nước ta cuối thời Ngô và quá trình thống nhất đất nước của Đinh Boä Lónh? b/. Trình bày công lao của Ngô Quyền và Đinh Bộ Lĩnh đối với nước ta trong buổi đầu độc lập? 3. Bài mới: (1’) Sau khi dẹp yên 12 sứ quân, đất nước lại được thanh bình, thống nhất. Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua, tiếp tục công cuộc xây dựng 1 quốc gia vững mạnh mà Ngô Quyền đã đặt nền móng. TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY 10’ 1. Nhà Đinh xây dựng đất - Yêu cầu HS đọc SGK. - Hoûi: Sau khi thoáng nhaát nước: - 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi đất nước Đinh Bộ Lĩnh đã vua. Đặt tên nước là Đại Cồ làm gì? - Giải thích tên nước: Việt đóng đô ở Hoa Lư.. HOẠT ĐỘNG HỌC - HS đọc phần 1. - Lên ngôi hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt đóng đô ở Hoa Lư. - HS nghe..

(39) “Đại”: lớn. “Cồ” cũng có nghĩa là lớn nước Việt to lớn có ý đặt ngang hàng với Trung Hoa. - Hoûi: Taïi sao Ñinh Tieân Hoàng lại đóng đô ở Hoa Lö? GD: Kinh đô Hoa Lư là di tích lịch sử của dân tộc ta cần giữ gìn và phát huy - Hoûi: Vieäc nhaø Ñinh khoâng duøng nieân hieäu cuûa pk Trung Quốc để đặt tên nói lên điều gì? - GV giaûi thích khaùi nieäm “vương” và “đế”. + “Vương”: tước hiệu của vua nhỏ (dùng cho nước nhoû, chö haàu). + “Đế”: tước hiệu của vua nước lớn mạnh, có nhiều nước thần phục. (chẳng hạn: TQ sau khi thoáng nhaát thì xưng là đế) - Năm 970, đặt niên hiệu Hỏi: Đinh Tiên Hoàng còn Thái Bình, phong vöông cho áp dụng biện pháp gì để xây con, cử quan lại cai quản dựng đất nước? caùc ñòa phöông . - Dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm kẻ có tội. 15’ 2. Tổ chức chính quyền thời Tiền - Lê: *. Đôi nét về Lê Hoàn: - Sinh ra trong gia đình nghèo(Thanh Hóa), bố me mất sớm, lớn lên ông giúp Đinh Bộ Lĩnh dep loạn 12 sứ quân.. - Laø queâ höông cuûa Ñinh Tiên Hoàng, đất hẹp, nhiều đồi núi thuận lợi cho việc phoøng thuû. - Ñinh Boä Lónh muoán khẳng định nền độc lập, ngang hàng với Trung Quốc chứ không phụ thuộc vaøo TQ. - Hs nghe.. - Phong vöông cho con, caét cử tướng lĩnh thân cận giữ chức vụ chủ chốt, dựng cung điện, đúc tiền, xử phaït nghieâm keû coù toäi. - Giảng: Thời Đinh nước ta - Hs nghe. chöa coù phaùp luaät cuï theå, vua sai ñaët vaïc daàu vaø chuồng cọp trước điện răn đe kẻ phản loạn. - Hỏi: Những việc làm của - Ổn định đời sống XH cơ Ñinh Boä Lónh coù yù nghóa sở để xd và phát triển đất ntn? nước. - Yêu cầu: HS đọc SGK. - HS đọc phần 2. - Hỏi: Nhà Tiền - Lê được - Sau khi Ñinh Boä Lónh vaø thành lập trong hoàn cảnh Ñinh Lieãn bò aùm haïi noäi boä naøo? nhà Đinh lục đục, bên.

(40) - 979 Đinh Tiền Hoàng bị giết  nội bộ lục đục. - Nhà Tống lăm le xâm lược - Hỏi: Vì sao Lê Hoàn được Lê Hoàn được suy tôn làm suy tôn làm vua? vua.. * Tổ chức chính quyền - Ở Trung Ương: + Vua đứng đầu, nắm mọi quyền hành. + Giúp vua là Thái Sư, Đại Sư và các quan ban văn, võ. + Các con được phong vương, coi giữ nơi quan trọng.. 9’. lộ phuû. lộ. lộ. lộ. lộ. lộ. chaâu. - Ở Địa phương: cả nước chia làm 10 lộ, dưới lộ là Phủ, Châu. Ñòa phöông. Xây dựng quân đội: -Goàm. - Hoûi: Vieäc Thaùi haäu Döông Vaên Nga trao aùo baøo cho Leâ Hoàn nói lên điều gì? - GV phaân bieät khaùi nieäm “Tieàn Leâ” vaø “Haäu Leâ”.. ngoài quân Tống chuẩn bị xâm lược  Lê Hoàn được suy toân laøm vua. - Là người có tài, có chí lớn, mưu lược, lại đang giữ chức thập đạo tướng quân thống lĩnh quân độilòng người quy phục. - Thể hiện sự thông minh, quyết đoán, đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích dòng họ, vượt lên trên quan niệm pk để bảo vệ lợi ích daân toäc.. -Hoûi: Chính quyeàn nhaø Leâ được tổ chức ntn? - Vua đứng đầu, dưới là quan vaên, quan voõ vaø taêng quan, cả nước chia thành 10 lộ, dưới lộ là phủ và - GV hướng dẫn HS hoàn chaâu. thành sơ đồ tổ chức bộ mày nhà nước. - HS làm trên bảng phụ.

(41) 10 đạo, chia 2 bộ phận:Cấm -Hỏi: Nhà Lê tổ chức quân quân và quân địa phương đội như thế nào? 3. Cuoäc k/c choáng Toáng của Lê Hoàn: a. Hoàn cảnh lịch sử: - Cuoái 979 nhaø Ñinh roái loạn  quân Tống xlược. b. Dieãn bieán:(SGK) *Ñòch: Năm 981 tieán theo 2 đường: thủy và bộ do Hầu Nhaân Baûo chæ huy. *Ta: - Lê Hoàn trực tiếp lãnh đạo kháng chiến, chaën quaân thủy ở sông Bạch Đằng. - Diệt cánh quân bộ ở biên giới phía Bắc thắng lợi. c. YÙ nghóa: - Khaúng ñònh quyeàn laøm chuû đất nước. - Đánh bại âm mưu xlược của kẻ thù, củng cố nền độc laäp.. - Yêu cầu: Đọc SGK. -Hỏi: Quân Tống xâm lược nước ta trong hoàn cảnh naøo?. - Gồm 10 đạo, chia thành 2 boä phaän: +Caám quaân:(quaân cuûa trieàu ñình). +Quaân ñòa phöông. - HS đọc phần 3. - Cuoái 979, noäi boä nhaø Đinh lục đục vì tranh quyền lợi quân Tống xâm lược. Quan saùt, laéng nghe.. - GV tường thuật diễn biến cuộc k/c theo lược đồ (giảng thêm về chi tiết Lê Hoàn chọn Bạch Đằng để chặn - Hs nghe. giặc kế thừa tài quân sự của Ngô Quyền trước đây). - Yêu cầu: HS tường thuật laïi dieán bieán. - Hoûi: YÙ nghóa cuûa cuoäc k/c chống quân xlược Tống là - HS tường thuật lại diễn gì? bieán. - Khaúng ñònh quyeàn laøm chủ đất nước, đánh bại âm mưu xlược của quân Tống củng cố nền độc lập nước nhaø. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thời Tiền - Lê? 2. Trình bày cuộc k/c chống Tống do Lê Hoàn chỉ huy (năm 981)? 3. Việc Đinh Bộ Lĩnh là người Việt đầu tiên xưng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, ñaët nieân hieäu laø Thaùi Bình noùi leân ñieàu gì? 4. Hãy đánh dấu X vào ô trống đầu câu trả lời đúng nhất.  Xem mình là vua một nước lớn mạnh  Khẳng định người Việt có giang sơn bờ cõi riêng.  Khẳng định nước ta ngang hàng với nhà Tống (ở TQ).  Không phụ thuộc vào bất cứ một nước nào? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời các câu hỏi SGK. Tuaàn: 07. Ngày soạn:05/9/2012.

(42) Tieát : 14. Ngaøy daïy:. Baøi 9. : NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI ĐINH TIỀN LÊ (TT) II. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VAØ VĂN HÓA. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Hiểu được nguyên nhân thành công trong bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ : nông nghiệp ( các biện pháp khuyến nông : đào vét kênh, vua tổ chức lễ cày tịch điền … ) ; thủ công nghiệp ( đất nước đã được độc lập, các thợ thủ công lành nghề không còn bị bắt đưa sang Trung Quoác.  Cùng với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội cũng có nhiều thay đổi. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý thức độc lập, tự chủ trong xây dựng đất nước, biết quý trọng các truyền thống văn hóa của ông cha từ thời Đinh - Tiền Lê. Biết ơn các vị anh hùng có công xây dựng và bảo vệ đất nước. 3. Kyõ naêng:  Vẽ sơ đồ về tổ chức xã hội thời Ngô – Đinh – Tiền Lê qua đó để hiểu được: vì sao một số nhà sư lại thuộc tầng lớp thống trị. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Tranh ảnh các di tích công trình văn hóa, kiến trúc thời Đinh - Tiền Lê. - Tư liệu thành văn về các triều đại thời Đinh - Tiền Lê. - Đọc SGK. Tập trả lời câu hỏi. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ:(4’) a/. Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Tiền Lê và giải thích? b/. Tường thuật lại diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống (981)? 3.Bài mới: (1’) Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi đã đánh bại âm mưu xâm lược của kẻ thù, khẳng định quyeàn làm chủ đất nước của nhân dân và củng cố neàn độc lập, thống nhất của nước Đại Coà Việt. Đó cũng là cơ sở xây dựng neàn kinh tế, văn hóa buổi đaàu độc lập. NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC TG 19’ 1. Bước đầu xây dựng nền kinh tế - Yêu cầu HS đọc SGK. - HS đọc phần 1. - Hỏi: Em có suy nghĩ gì về - Nông nghiệp được coi tự chủ: tình hình n2 thời Đinh - Tiền trọng vì đây là nền tảng * Nông nghiệp: kinh tế của đất nước. - Ruộng đất thuộc về làng xã, chia Lê? Nhà nước chú ý đến nhau caøy caáy phải nộp thuế. việc khai khẩn đất - Khai khẩn đất hoang, đào vét kênh hoang, đào vét kênh ngòi, vua tổ chức làm lễ tịch điền. ngòi, nhân dân được.

(43) - Nghề trồng dâu tằm cũng được khuyeán khích  Bước đầu ổn định nông nghiệp. * Thủ công nghiệp: - Lập nhiều xưởng đúc tiền, chế vũ khí, may muõ aùo … xaây cung ñieàn, chuøa chieàn. - Caùc ngheà thuû coâng coå truyeàn cuõng phaùt trieån nhö deät luïa, laøm goám.. -Hỏi:Vua Lê Đại Hành tổ chức lễ cày tịch điền để làm gì? - Hỏi:Sự phát triển của thủ công nghiệp thể hiện ở những maët naøo? - Giảng: Vì đất nước đã được độc lập, các nghề được tự do phaùt trieån, khoâng bò kìm haõm như trước đây. Mặc khác các thợ khéo cũng không bị cống naïp sang TQ. - Hoûi:Haõy mieâu taû laïi cung điện Hoa Lư để thấy được sự  của nước ta thời Tiền Lê?. chia ruoängtaïo ñieàu kieän sx n2 oån ñònh. - Vua quan tâm đến sx khuyeán khích nhaân daân laøm n2. - Các xưởng thủ công như đúc tiền, rèn vũ khí, may mặc, xdựng ... được t laäp. - Caùc ngheà thuû coâng: dệt lụa, làm giấy, đồ goám cuõng tieáp tuïc .. - HS dựa vào SGK để mieâu taû: coät daùt vaøng, bạc, có nhiều điện, đài teá, chuøa chieàn, kho vuõ khí, kho thóc thuế...được * Thương nghiệp: xd quy moâ cung ñieän - Trung tâm buôn bán và chợ hình hoành tráng hơn. thaønh. - Nhiều khu chợ được - Việt – Tống thườ qua lại trao đổi hình thành, bbán với - Hỏi: Thương nghiệp có gì nước ngoài . hàng hóa ở vùng bingên giới. đáng chú ý? 15’ 2. Đời sống xã hội và văn hóa: - Củng cố nền độc lập a. Xaõ hoäi: tạo đk cho ngoại thương. Hoû i : Vieä c thieá t laä p quan heä + Tầng lớp thống trị: Vua, quan - HS đọc phần 2. ban giao với nhà Tống có ý vaên, voõ ( cuøng moät soá nhaø sö). nghóa gì? + Tầng lớp bị trị: Đa số là nông dân tự do, cày ruộng công làng xã. + Tầng lớp:ø nô tì (số lượng không nhieàu). b. Văn hóa: - Nho học chưa ảnh hưởng, giáo dục chưa phát triển. Đạo phật truyền bá rộng rãi, chùa truyền xây dựng khắp nơi, nhà sư được nhân dân quý troïng. - Vaên hoùa daân gian: nhö ca haùt,. - Yêu cầu: HS đọc SGK. GV sử dụng bảng phụ để vẽ sơ đồ các tầng lớp xã hội - Hỏi: Trong XH có những tầng lớp nào? - Hỏi: Tầng lớp thống trị gồm những ai?. - 2 tầng lớp cơ bản: Thoáng trò vaø bò trò. - Vua, caùc quan vaên quan voõ vaø 1 soá nhaø sö.. - Nông dân, thợ thủ.

(44) nhaûy muùa, ñuathuyeàn … toàn taïi vaø phát triển trong thời gian này.. - Hỏi: Những người nào thuộc tầng lớp bị trị?. công, người bbán, đchủ, noâ tì.... - Do đạo Phật được truyeàn baù roäng raõi, caùc nhà sư có học, giỏi chữ -Hỏi: Vì sao các nhà sư trong Hánnhà sư trực tiếp dạy thời kỳ này được trọng dụng? hoïc, laøm coá vaán trong ngoại giao... rất được troïng duïng - GV kể thêm chuyện đón tiếp sứ thần nước Tống của nhà sư - Rất bình dị, nhiều loại Đỗ Thuận (SGV). hình vhoùa daân gian nhö ca haùt, nhaûy muùa, ñua - Hỏi: Đời sống sinh hoạt của thuyền, đánh đu, võ, vật người dân diễn ra ntn? dieãn ra trong caùc leã hoäi.. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Nguyên nhân nào làm cho nền kinh tế thời Đinh - Tiền Lê phát triển? 2. Đời sống XH và văn hóa nước Đại Cồ Việt có những chuyển biến gì? 3. Kể 1 câu chuyện về vua Đinh, vua Lê Đại Hành, Thái Hậu Dương Văn Nga mà em bieát? 4. Hãy khoanh tròn vào chữ cái đaàu câu em chọn veà sự quan tâm của nhà nước thời Tieàn Lê đối với nông nghiệp A. Vua Lê hàng năm đến khu ruộng tịch đieàn làm lễ, tực mình cày mấy đường. B. Khuyeán khích nhaân daân khai hoang C. Đào vét kênh ngòi ở nhieàu nơi D. Caû 3 yeáu toá treân 5- Dặn dò: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. Xem trước nội dung bài 10..

(45) Tuaàn: 08 Tieát : 15. Ngày soạn:22/9/2012 Ngaøy daïy:. CHƯƠNG II: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÝ (THẾ KỶ XI-XII) Bài 10 : NHAØ LÝ ĐẨY MẠNH CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC A- MUÏC TIEÂU:. 1. Kiến thức:  Trình bày sơ lược bối cảnh ra đời của nhà Lý , việc dời đô ra Thăng Long và tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý.  Biết được những nét chính về luật pháp và quân đội và chính sách đối nội đối ngoại thời Lý. 2. Tư tưởng: Giáo dục lòng tự hào và tinh thần yêu nước, yêu nhân dân. Bước đầu hiểu rằng: Pháp luật nhà nước là cơ sở cho việc xây dựng và bảo vệ đất nước. 3. Kyõ naêng:  Quan sát bản đồ, tìm hiểu vị trí , địa thế thuận lợi cho việc dời đô từ Hoa Lư về Thaêng Long. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Giáo viên: Bản đồ Việt Nam, khung sơ đồ tổ chức hành chánh nhà nước (để trống). - Học Sinh: SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) a/. Nêu những nét phát triển của nền kinh tế tự chủ dưới thời Đinh - Tiền Lê? b/. Tại sao thời Đinh - Tiền Lê các nhà sư được trọng dụng? 3. Bài mới: (1’) Và thế kỷ XI, nội bộ nhà Tiền Lê lục đục, vua Lê không cai quản được đất nước. Nhà Lý thay thế, đất nước ta đã có những thay đổi ntn? TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 19’ 1. Sự thành lập nhà Lý: - GV Vua Leâ Long Ñænh maéc bệnh trĩ không thể ngồi được phải - Hs nghe. nằm để coi chầu gọi là Lê Ngọa Trieàu. Long Ñænh laø oâng vua raát taøn baïo, nhaân daân ai cuõng caêm gheùt. Vieäc laøm cuûa oâng: cho người vào củi thả trôi sông, róc mía trên đầu sư, dùng dao cùn xẻ thịt người. - Hỏi: Khi Long Đỉnh chết, quan -Lý Công Uẩn được tôn.

(46) - Bối cảnh ra đời nhà lý : + Năm 1005, Lê Hoàn mất, Leâ Long Đónh noái ngoâi vaø năm 1009 thì qua đời. + Trieàu thaàn chaùn gheùt nhaø Lê đã tôn Lý Công Uẩn lên ngoâi vua. Nhaø lyù thaønh laäp.. laïi trong trieàu suy toân ai laøm vua? - Gọi HS đọc phần in nghiêng về Lyù Coâng Uaån. - Hỏi: Tại sao Lý Công Uẩn được leân laøm vua?. laøm vua. - Hs đọc.. - Vì ông là người vừa có đức, vừa có uy tín nên được triều thần - Giaûng: Naêm 1010 Lyù Coâng Uaån nhaø Leâ quyù troïng. quyết định dời kinh đô Hoa Lư về ( Hs nghe). Đại La và đổi Đại La thành Thaêng Long. - Treo bản đồ VN và chỉ 2 vùng Xem bản đồ. đất Hoa Lư và Thăng Long trên bản đồ. - Hỏi: Tại sao Lý Công Uẩn quyết - Địa thế thuận lợi và định dời đô về Đại La và đổi tên là nơi tụ họp của 4 địa phöông. - Lý Thái Tổ dời đô ra Đại là Thăng Long? Hoû i : Vieä c dờ i ñoâ veà Thaê n g Long - Muốn XD đất nước La, đổi tên là thành Thăng của vua Lý nói lên ước nguyện gì giàu mạnh và khẳng Long (1010) cuûa oâng cha ta? định ý chí tự cường của - Giảng: Năm 1054, nhà Lý đổi dân tộc. tên nước là Đại Việt, xd và củng cố chính quyền từ TW đến địa phöông. - Gọi HS đọc SGK. Treo khung sơ đồ tổ chức hành - HS đọc SGK - Tổ chứa bộ máy nhà nước : chính của nhà Lý. + Năm 1054, nhà Lý đổi tên Ở TW: nước là Đại Việt và tiến hành xây dựng chính quyền quaân chuû. + Ở trung ương : đứng đầu là vua, dưới có quan đại thần và các quan ở hai ban văn , võ.. - Hướng dẫn HS điền vào sơ đồ treân baèng caùch ñaët caâu hoi - Vua đừng đầu. ? Ai là người đứng đầu nhà nước? - Quyết định mọi cơng ? Quyeàn haønh cuûa vua ntn? việc - Giúp việc Vua là các.

(47) quan đại thần và hai ban ? Có ai giúp vua lo việc nước? + Ở địa phương : cả nước ? Bộ máy chính quyền ở địa văn, võ. - HS đọc SGK chia thành 24 lộ, dưới lộ là phương được tổ chức ntn? phủ, dưới phủ là huyện, dưới Địa phương: huyeän laø höông, xaõ. => Đoù laø chính quyeàn quaân chủ, nhưng khoảng cách giữa chính quyền với nhân dân, giữa vua với dân chưa phải là đã xa lắm. Nhà lý luôn coi daân laø goác reã saâu beàn 15’. - Đọc nội dung 1 số điều luật trong boä hình thö: “Lính baûo veä cung vaø sau naøy caû hoạn quan không tự tiện vào cung caám. Neáu ai vaøo seõ bò toäi cheát. Người canh giữ không cẩn thận để người khác vào bị tội chết. Cấm dân không được bán con trai, quan lại không được giấu con trai. Những người cầm cố rđ sau 20 năm được chuộc lại. Trả lại ruộng cho những người đã bỏ không cày cấy. Những người trộm + Nội dung: . Quy định bảo vệ nhà vua và trâu bò bị xử nặng, những người cung điện, bảo vệ của công biết mà không báo cũng bị xử - Baûo veä vua, trieàu naëng. vaø taøi saûn cuûa nhaân daân đình, bảo vệ trật tự xã . Nghieâm caám vieäc gieát moå - Hoûi: Hình thö baûo veä ai? Caùi gì? hoäi vaø saûn xuaát noâng traâu, boø, baûo veä saûn xuaát nghieäp. noâng nghieäp. - Goàm coù caám quaân vaø . Người phạm tội bị xử phạt - Hỏi: Quân đội nhà Lý gồm mấy quân địa phương. nghieâm khaé boä phaän? Yêu cầu HS đọc bản phân chia giữa cấm quân và quân địa - Hs nghe. phöông trong SGK. - Giảng: Quân đội nhà Lý bao goàm caùc binh chuûng: boä binh, thuûy binh.... - Tổ chức chặt chẽ, quy 2. Luật pháp và quân đội: - Luaät phaùp : + Naêm 1042, nhaø Lyù ban haønh boä luaät hình thö..

(48) - Quân đội : + Quân đội thời lý bao gồm quaân boä vaø quaân thuûy. + Vuõ khí coù giaùo maùc, dao, kiếm, cung, nỏ, máy bắn đá. + Trong quaân coøn chia laøm hai loại : cấm quân và quân ñòa phöông - Chính sách đối nội, đối ngoại : + Củng cố khối đoàn kết dân toäc. + Đặt quan hệ ngoại giao bình thường với nhà tống, cham-pa. + Kiên quyết bảo toàn lãnh thoå.. - Hoûi: Em coù nhaän xeùt gì veà toå chức quân đội của nhà Lý? - Hỏi: Nhà Lý đã thi hành chủ trương gì để bảo vệ khối đoàn kết daân toäc?. cuõ. - Gaû coâng chuùa, ban quan tước cho các tù trưởng dtộc. - Trấn áp những người có ý định tách khỏi Đại Vieät. - Giữ quan hệ với - Hoûi: Trình baøy caùc chính saùch Trung Quoác vaø đối ngoại của nhà Lý đối với các Champa, kiên quyết nước làng giềng? baûo veä chuû quyeàn dtoäc. -Caùc chuû tröông chính - Hỏi: Nhận xét gì về các chủ sách của nhà Lý vừa tröông cuûa nhaø Lyù? mềm dẽo vừa kiên quyeát.Laø chính saùch tiến bộ,thoát khỏi nguy cơ bị xâm lược…... 4- Cuûng coá: (4’) 1. Yêu cầu HS điền vào những ô trống trong sơ đồ tổ chức bộ máy hành chính nhà Lý ở TW và địa phương? 2. Nhà Lý đã làm gì để củng cố quốc gia thống nhất? 3. Coâng lao cuûa Lyù Coâng Uaån? 4. Hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu câu về biện pháp quan trọng nhất để củng cố khối đoàn kết dân tộc củ nhà Lý: A. Gả công chúa cho các tù trưởng miền núi. B. Ban chức tước cho các tù trưởng miền núi C. Kieân quyeát traán aùp caùc cuï gaây roái 5. Viết niên đại (năm) vào chỗ trống sao cho phù hợp với các sự kiện lịch sử. - …………. Lê Hoàn mất, lê Long Đĩnh lên ngôi vua - …………. Lê Long Đĩnh qua đời, các tăng sư và đại thần đứng đầu là Đào Can Mộc tôn Lyù Coâng Uaån leân ngoâi vua. - ………….. Lý Công Uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên và dời đô về Đại La rồi đổi tên là Thaêng Long 5- Daën doø: (1’) của Tuaàn: 08. - Tập trả lời câu hỏi SGK. Xem trước bài 11. - Xem âm mưu nhà Tống xâm lược nước ta và cuộc tiến công tự vệ nhà Lý. Ngày soạn:22/9/2012.

(49) Tieát : 16. Ngaøy daïy:. Bài 11 : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077) I. GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT (1075 -1076). A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống.  Hiểu được nhà Lý đứng trước âm mưu xâm lược của nhà Tống đã chủ động chuẩn bị khaùng chieán ra sao.  Hiểu được chủ trương “ tiến công trước để tự vệ” là một chủ trương độc đáo, sáng tạo. Tiến công để tự vệ chứ không phải là xâm lược.  Ghi nhớ cuộc tiến công diễn ra rất nhanh chỉ nhằm vào các căn cứ quân sự, kho tàng, quân lương mà quân Tống chuẩn bị để tiến hành cuộc xâm lược . Sau khi thực hiện mục đích của mình, quân ta đã nhanh chóng rút quân về nước. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS lòng tự hào và biết ơn người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt có công lớn với đất nước. Bồi dưỡng lòng dũng cảm nhân ái và tình đoàn kết dân tộc (thể hiện trong cuộc tiến công vào đất Tống). 3. Kyõ naêng:  Sử dụng bản đồ để tường thuật cuộc tiến công vào đất Tống do Lý Thường Kiệt chỉ huy.  Phân tích, nhận xét, đánh giá các sự kiện, nhân vật lịch sử. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: *Giáo viên: Bản đồ Đại Việt thời Lý - Trần. * Học sinh: Taøi lieäu, saùch giaùo khoa. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức(1’): 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) a/. Nhà Lý được thành lập ntn? b/. Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương và địa phương? c/. Nhà Lý đã làm gì để củng cố đất nước? 3. Bài mới: (1’) Năm 981, mối quan hệ giữa 2 nước được củng cố, nhưng từ giữa TK XI, quan hệ ngoại giao giữa 2 nước đã bị cắt đứt bỡi nhà Tống có những hành động khiêu khích xâm lược Đại Vieät..

(50) TG NOÄI DUNG 14’ 1. Nhaø Toáng aâm möu xaâm lược nước ta: - Nhaø toáng quyeát ñònh duøng chiến tranh để giải quyết tình trạng khủng hoảng trong nước và đưa nước ta thànhä đô hộ như trước.. - Nhaø toáng xuùi giuïc cham-pa đánh lênø phía nam, phía bắc nhaø Toáng ngaên caûn vieäc buoân baùn, duï doã caùc tuø trưởng dân tộc.. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC Gọi HS đọc mục I. - Học sinh đọc - Hoûi: Tình hình nhaø Toáng -Vì nhaø Toáng gaëp nhieàu trước khi xâm lược Đại Việt khó khăn: ntn? Ngaân khoá taøi chính nguy ngaäp.  Noäi boä maâu thuaãn.  Nhaân daân khaép nôi ñtranh.  Bộ tộc người Liêu Hạ quaáy nhieãu phía Baéc. - Hỏi: Nhà Tống xâm lược Đại Vieät nhaèm muïc ñích gì? - Giaûi quyeát tình traïng - Hỏi: Đề chiếm được Đại Việt khủng hoảng trong nước. nhà Tống đã làm gì? - Xúi giục Champa đánh lên từ phía Nam; phía Bắc nhaø Toáng ngaên caûn vieäc trao đổi buôn bán giữa 2 - Hỏi: Chúng xúi giục Champa nước. đánh lên từ phía Nam nhằm - Làm suy yếu lực lượng muïc ñích gì? cuûa nhaø Lyù. - Hỏi: Đứng trước âm mưu xâm lược đó, nhà Lý đã đối phó - Cử thái úy Lý Thường baèng caùch naøo? Kieät laøm toång chæ huy toå - Hoûi: Cho bieát 1 vaøi neùt veà chức cuộc kháng chiến. Lý Thường Kiệt? _ Lý Thường Kiệt sinh năm 1019 tại phường Thái Hòa, Thăng Long, là người có chí hướng, ham đọc binh thö, luyeän voõ ngheä coù coát cách tài năng phi thường. +23 tuổi được làm quan. +Vua Lyù Nhaân Toâng phong laøm Thaùi uùy vaø nhaän laøm con nuoâi. +OÂng goác hoï Ngoâ teân laø Giảng: Lý Thường Kiệt cùng Tuấn. quaân só ngaøy ñeâm luyeän taäp - ( Hs nghe). moä theâm binh lính, quyeát laøm thất bại âm mưu xâm lược của nhà Tống, Lý Thường Kiệt đưa.

(51) Lý Đạo Thành, 1 đại thần có uy tín cùng làm việc nước. +Vua Lyù Thaùnh Toâng vaø thaùi úy Lý Thường Kiệt chỉ huy khoảng 5 vạn quân đánh Champa. Vua Champa bò baét laøm tuø binh, buoäc Champa phaûi caét 3 chaâu (thuoäc vuøng đất Quảng Bình, Quảng Trị ngày nay) để chuộc vua về. 20’ 2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ: a. Hoàn cảnh: - Nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược Đại Việt. - Nhà Lý thực hiện chủ trương “ tiến công trước để tự vệ”.. - Hỏi: Trước tình hình quân -Tiến công trước để tự vệ. Tống như vậy, Lý Thường Kiệt Thể hiện chủ trương táo chủ trương đánh giặc ntn? baïo nhaèm giaønh theá chuû động tiêu hao sinh lực địch ngay từ lúc chúng chưa tiến hành xâm lược. - Giaûng: Caâu noùi cuûa Lyù Thường Kiệt: “Ngồi yên đợi Thể hiện ý chí quyết tâm giaëc...chaën theá maïnh cuûa giaëc” choáng giaëc baèng vieäc taán công trước để tự vệ. theå hieän ñieàu gì? (Nhaán maïnh ñaây laø cuoäc taán công để tự vệ chứ không phải xâm lược) -( Hs nghe). - Giaûng: Thaùng 10.1075 vaïn quân ta chia làm 2 đạo tấn b. Diễn biến: công vào đất Tống - Tháng 10-1075, Lý Thường Quân bộ do các tù trưởng là Kiệt và Tơng Đản đem 10 Tông Đản và Thân Cảnh Phúc vaïn tiến vào đất Tống. chỉ huy vượt biên giới đánh - Lý Thường Kiệt cho yết Ung Chaâu. bảng nĩi rõ mục đích tấn cơng Quân thủy do Lý Thường để tự vệ. Kiệt chỉ huy theo đường ven biển vùng Quảng Ninh đổ bộ vaøo Chaâu Khaâm vaø Chaâu Liêm. Lý Thường Kiệt sau khi phaù huûy caùc kho taøng cuûa giaëc, tieán veà bao vaây thaønh Ung Châu. Để cô lập và tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung.

(52) c. Kết quả: - Sau 42 ngày chiến đấu, quaân ta haï thaønh ung chaâu vaø nhanh choùng ruùt quaân veà nước.. Quốc, Lý Thường Kiệt đã cho yeát baûng noùi roõ muïc ñích cuoäc tiến công tự vệ của mình. - Hỏi: Mục đích việc làm đó là gì? - Cuoäc taäp kích dieãn ra nhanh chóng làm cho các căn cứ quân sự của nhà Tống bị nhiều đòn nặng nề. - Hoûi: Taïi sao noùi ñaây laø cuoäc tấn công để tự vệ mà không phaûi laø cuoäc taán coâng xaâm lược?. - Để tranh thủ sự ủng hộ cuûa nhaân daân Trung Quoác.. - Vì: +Ta chæ taán coâng caùc căn cứ quân sự, kho lương thảo. Đó là những nơi quân Tống tập trung lực lượng, lương thực, vũ khí để xâm lược Đại Việt. +Khi hoàn thành mục đích, d. Ý nghĩa: quân ta rút về nước. - Làm thay đổi kế hoạch và làm chậm lại cuộc tấn cơng - Hỏi: Việc chủ động tấn công - Làm thay đổi kế hoạch và xâm lược của nhà Tống vào coù yù nghóa ntn? laøm chaäm laïi cuoäc taán coâng nước ta. xâm lược của nhà Tống. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống ? 2. Nhà Lý đã dùng cách nào để đối phó trước âm mưu của nhà Tống? 3. Kết quả và ý nghĩa của việc chủ động tiến công của nhà Lý? 4. Chọn và điền các từ cho sẵn sau đây: Đợi giặc – đánh trước – thế mạnh – chiến thắng – sẵn sàng vào chỗ (……….) của câu dưới đây cho đúng với câu nói của Lý Thường Kiệt “ngồi yên ………. Không bằng đem quân ……… để. chaën ………. giaëc”. 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời các câu hỏi SGK. Xem tiếp Phần II. - Kháng chiến bùng nổ như thế nào? - Cuộc chiến đấu trên sông Như Nguyệt như thế nào? Xem kỹ net đánh độc đáo của Lý Thường Kiệt..

(53) Tuaàn: 09 Tieát : 17. Ngày soạn:22/9/2012 Ngaøy daïy:. Bài 11 : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG (1075-1077)(tieáp theo) II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI (1076-1077). A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết miêu tả, hiểu được tác dụng của phòng tuyến trên sông Như Nguyệt.  Ghi nhớ những nét chính về cuộc tấn công xâm lược nước ta của nhà Tống và cuộc chống tống của quân dân thời Lý. 2. Tư tưởng: Giáo dục lòng tự hào về tinh thần buất khuất chống ngoại xâm của dân tộc ta thời Lý. 3. Kyõ naêng:  Vẽ và trình bày theo lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như Nguyệt.  Chỉ ra được công lao của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến chống Tống. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: - Lược đồ trận chiến phòng tuyến Như Nguyệt. - Tư liệu về Lý Thường Kiệt. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’) a/. Trình bày âm mưu xlược Đại Việt của nhà Tống? b/. Trước âm mưu xlược của quân Tống triều Lý đã làm gì? 3. Bài mới: (1’) Ở tiết trước ta thấy Lý Thường Kiệt đã chủ động tiến công giặc trên đất Tống để tiêu hao sinh lực địch. Đồng thời tự vệ và bảo vệ biên cương. Biết trước quân Tống rất cay cú và sẽ trả đủa. Lý Thường Kiệt lập tức bố phòng chuẩn bị đối phó. TG NOÄI DUNG 15’ 1. Khaùng chieán buøng noå: - Cuối năm 1076, nhà Tống cử một đạo quân lớn theo hai đường thủy, bô tiến hành xâm lược Đại Vieät.. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC GV: Đường bộ được bố trí dọc chiến tuyến sông Cầu qua đoạn Nhö Nguyeät vaø XD chieán tuyeán Nhö Nguyeät khoâng cho giaëc vaøo sau. Ngoài ra các tù trưởng dân tộc ít người ở gần biên giới đã cho quân mai phục những vị trí chiến lược quan trọng. Vì: - Hỏi: Tại sao Lý Thường Kiệt +Ñaây laø vò trí chaën chọn sông cầu làm phòng tuyến ngang các hướng tấn công của địch từ - Thaùng 1-1077, 10 vaïn quaân boä choáng quaân Toáng?.

(54) do Quaùch Quyø, Trieäu Tieát chæ huy vượt biên giới qua Lạng Sơn tieán xuoáng. - Quân ta trận đánh, đến trướt bờ Baéc soâng Nhö Nguyeät quaân Tống bị quân ta trận lại. Quân - Hỏi: Phòng tuyến sông cầu được thuûy cuûa nhaø Toáng bò quaân ta xd ntn? trận đánh ở vùng biển nên không thể tiến sâu vào để hộ trợ - Hỏi: Sau thất bại ở Ung Châu cho caùnh boä. nhà Tống đã làm gì? - Giaûng: cuoái 1076, 10 vaïn boä binh tinh nhuệ, 1 vạn ngựa chiến, 20 vaïn daân phu do Quaùch Quyø, Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta. Một đạo quân do Hòa Nâu dẫn đầu tiếp ứng theo đường biển. -1077 quân dân Đại Việt đã đánh những trận nhỏ để cản bước tiến của chúng. Khi đến phòng tuyến Nhö Nguyeät, quaân Toáng phaûi đóng quân ở bên bờ Bắc chờ quân thủy đến. Trước mặt chúng là sông và bờ bên kia là chiến lũy kieân coá. -Thủy quân của chúng đã bị Lý Kế Nguyên chặn đánh 10 trận tại 19’ 2. Cuộc chiến đấu trên phòng Quảng Ninh không thể hộ trợ được. tuyeán Nhö Nguyeät: GV: Dùng lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như Nguyệt đề miêu tả trận chiến đấu: GV: Chờ mãi không thấy quân thủy đến, Quách Quỳ đã cho quân đóng bè vượt sông đánh vào phoøng tuyeán cuûa ta. Quaân nhaø Lyù đã kịp thời phản công làm cho chúng không tiến vào được. Vào buổi đêm khi 2 bên ngừng chiến từ đền thờ 2 vị thần Trương Hống và Trương Hát (tướng của Triệu. Quãng Tây (TQ) đến Thaêng Long. +Được ví như chiến hào tự nhiên khó vượt qua. - Được đắp bằng đất cao vững chắc, nhiều giaäu tre daøy ñaëc. - Cho quaân xl ÑV.. - Hs nghe..

(55) - Quaân Toáng nhieàu laàn taán coâng phòng tuyến để tiến xuống phía Nam phoøng tuyeántreân soâng Nhö Nguyệt, nhưng bị quân ta đẩy luøi.. - Quaân Toáng chaùn naûn, cheát daàn cheát moøn. Cuoái naêm 1077, quaân ta phaûn coâng, quaân Toáng thua to. - Quân ta chủ động kết thúc chiên tranh bằng đề nghị “giảng hoøa”, quaân Toáng chaáp thuaän ngay, vội đem quân về nước.... Quang Phục) trên bờ sông vang lên những câu thơ “Nam quốc sơn hà...”Bài thơ được nhắc lại nhiều laàn maïnh meõ vang xa laøm taêng sức mạnh quyết chiến, quyết thắng cho quân ta. Quân giặc sợ haõi chaùn naûn khieán cho Quaùch Quỳ phải hạ lệnh cho các tướng sĩ: “Ai còn bàn đánh sẽ chém”. Trước tình thế đó, LTK không cho mở các cuộc phản công ngay mà đến tận cuối mùa xuân 1077, đang đêm LTK cho quân lặng lẽ vượt sông Như Nguyệt bất ngờ đánh vaøo caùc doanh traïi cuûa giaëc. Quaân Toáng thua to vaø laâm vaøo tình theá khoù khaên tuyeät voïng.LTK keát thuùc chieán tranh baèng bieän phaùp thương lượng giảng hòa. Quách Quyø chaáp nhaän ngay vaø ruùt quaân về nước. - Hỏi: Vì sao đang ở thế thắng mà LTK lại cử người đến thương lượng giảng hòa với giặc?. Hỏi: Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của LTK?. - Hoûi: Traän chieán treân phoøng tuyến Như Nguyệt thắng lợi là do YÙ nghóa cuûa cuoäc khaùng chieán: ñaâu Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt được giữ vững. - Hỏi: Chiến thắng ở phòng tuyến Nhö Nguyeät coù yù nghóa gì?. -Vì: + Để đàm bảo mqheä bang giao hoøa hiếu giữa 2 nước. + Để không làm tổn thương danh dự của nước lớn đảm bảo nề nhoøa bình laâu daøi. - Caùch taán coâng: + Phoøng thuû. + Caùch keát thuùc chtr. - Tinh thaàn ñk vaø chđấu anh dũng của nhd ta. Sự chỉ huy tài tình cuûa LTK. - Là trận đánh tuyệt vời trong ls chống giặc ngoại xâm của dtộc. - Nền đlập tự chủ của ĐV được củng cố..

(56) - Buoäc nhaø Toáng phaûi từ bỏ mộng xlược ĐV 4- Cuûng coá: (4’) 1. Tại sao LTK chọn sông Như Nguyệt để làm phòng tuyến? 2. Trình bày diễn biến trận chiến Như Nguyệt bằng bản đồ? 3. Nêu ý nghĩa ls của chiến thắng chống quân xlược Tống lần thứ 2 (1706-1707)? 4. Sau khi tiêu diệt xong thành Ung Châu, Lý Thường Kiệt làm gì để chống quân Tống. Khoanh tròn chữ cái đầu câu em chọn. A. Cho quân nghỉ ngơi và nghĩa rằng quân Tống chưa thể đánh Đại Việt ngay. B. Chăn rằng quân nhà Tống sang báo thù ngay nên ráo riết bố phòng xây dựng phòng tuyến ở bờ Nam sông Như Nguyệt C. Xây dựng pháo đài ở kinh thành Thăng Long 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. Xem trước bài 12. - Xem những chuyển biến về kinh tế: Nông nghiệp đươc Nhà nước khuyến khích như thế nào? Thủ công nghiệp và thương nghiệp phất triển như thế nào? - Tại sao kinh tế Thời nhà Lý phát triển như vậy?.

(57) Tuaàn: 09 Tieát : 18. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Bài 12 : ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA I. ĐỜI SỐNG KINH TẾ. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Trình bày được những chuyển biến về kinh tế thời Lý. 2. Tư tưởng: Khâm phục ý thức vươn lên trong công cuộc xd đất nước độc lập dtộc ta vào thời Lý. 3. Kyõ naêng:  Quan sát các hình trong SGK , nhận biết những thành tựu về văn hóa – nghệ thuật đã đánh dấu sự ra đời của một nền văn hóa riêng của dân tộc – văn hóa Thăng Long. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Các tranh ảnh mô tả các hoạt động kinh tế thời Lý. - Tư liệu về thành tựu kinh tế, văn hóa thời Lý. * Học sinh: Vỡ và SGK III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5’) a/. Trình bày diễn biến trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt bằng lược đồ? b/. Vì sao nhd ta chống Tống thắng lợi? Ý nghĩa ls của chthắng này? 3. Bài mới: (1’) Sau cuộc kháng chiến chống Tống của nhd ta dưới thời Lý, đất nước ta có đk bước vào giai đoạn xd 1 neàn ktế đaày đủ, thời kỳ ổn định khá lâu dài của dân tộc ta. Sự phát triển đời sống ktế đó ntn? Đó là nội dung của tiết học hôm nay TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 18’ 1. Sự chuyển biến của nền Khẳng định: Nông nghiệp là - Hs nghe. ngaønh kteá chuû yeáu vaø quan kteá noâng nghieäp: - Nhà nước có nhiều biện pháp trọng nhất dưới thời Lý. quan tâm sản xuất nông nghiệp - Hỏi: Ruộng đất trong cả nước - Cuûa nhaø vua. (lễ cài tịch điền, khuyến khích thuộc quyền sở hữu của ai? khai hoang, đào kênh mương, - Giảng: Thực tế ruộng đất đắp đê phòng lụt, cấm giết hại đều do nông dân canh tác. traâu boø…), nhieàu naêm muøa Haèng naêm nhaân daân caùc ñòa - Hs nghe. phöông theo tuïc leä chia ruoäng maøng boäi thu. đất để cày cấy và nộp tô thuế cho vua. Tuy nhieân, trong XH.

(58) thời Lý, sự phân hóa ruộng đất dieãn ra khaù maïnh. Vua Lyù laáy 1 số đất công làm nơi thờ phuïng, teá leã... Vua Lý rất quan tâm đến sx noâng nghieäp. Gọi HS đọc phần in nghiêng SGK. - Hoûi: Trong leã tòch ñieàn nhaø vua tự cày mấy đường để làm gì? - Hỏi: Những biện pháp nhà Lý khuyeán khích phaùt trieån noâng nghieäp? - Giảng: Do vậy, dưới thời Lý nhieàu naêm muøa maøng boäi thu. *Tích hợp: Việc khai thác điều kiện tự nhiên(khai khẩn đất hoang ,trồng dâu nuôi tằm để phát triển nông nghiệp . -Ngày nay việc khai thác điều kiện tự nhiên để phát triển và sản xuất nông ngiệp tuy nhiên phải biết trồng cây bảo vệ rừng không khai thác bừa bãi.. 15’. - Hoûi: Taïi sao noâng nghieäp thời Lý phát triển mạnh như vaäy? - Giaûng: Noâng nghieäp , taïo ñk cho caùc ngaønh thuû coâng nghieäp 2. Thuû coâng nghieäp vaø thöông vaø thöông nghieäp . nghieäp: Gọi HS đọc phần in nghiêng SGK. - Hỏi: Nội dung trong đoạn in nghieâng cho thaáy ngheà thuû coâng naøo ? - Hoûi: Taïi sao vua Lyù khoâng duøng gaám voùc cuûa nhaø Toáng? - Giảng: Ngoài nghề dệt, có - Nghề dệt, làm đồ gốm, xây nhiều nghề thủ công khác: dựng đền đài, cung điện, nhà chăn tằm, ươm tơ, nghề gốm,. - Nhà nước quan tâm đến sx nông nghiệp. Để khuyeán khích nhd sx - Khai hoang, đào kênh, möông, ñaép ñeâ phoøng luït. Ban haønh luaät caám gieát hại trâu bò bảo vệ sức keùo cho noâng nghieäp.. - Nhà nước quan tâm đến sx noâng nghieäp. Nhd chaêm lo sx.. - Ngheà deät.. - Bỡi nhà Lý muốn nâng cao giaù trò haøng trong nước. - Hs nghe..

(59) cửa rất phát triển. - Các nghề làm đồ trang sức bằng vàng, bạc; làm giấy, đúc đồng, rèn sắt… đều được mở roäng. - Nhieàu coâng trình noåi tieáng nhö Chuoâng Quy Ñieàn, Thaùp Baùo Thieân (Haø Noäi), vaïc Phoå Minh (Nam Ñònh)…. - Việc mua bán trong nứơc và với ngoài nước được mở mang hơn trướt. Vân Đồn là nơi buôn baùn raát saàm uaát. - Nguyên nhân của sự phát triển : Đất nước độc lập, hòa bình và ý thức dân tộc là động lực to lớn thức đẩy sự phát trieån.. xd đền đài cung điện...đó là các nghề dân gian. Ngoài ra, các nghề: làm đồ trang sức, làm giấy, đúc đồng, rèn sắt... đều . - Cho HS xem các hình đồ goám traùng men. - Yeâu caàu HS nhaän xeùt chuùng. - Giảng: Bên cạnh đó nghề thủ công, Đại Việt đã tạo dựng nhieàu coâng trình noåi tieáng nhö: vaïc phoå minh, chuoâng Quy Ñieàn...(söu taàm tranh aûnh veà caùc coâng trình treân). * GDTT: Tháp, chuông, là những di tích lịch sử văn hoá cần bảo vệ và giữ gìn. - Hỏi: Bước  mới của thợ thủ công nghiệp thời Lý là gì? - Giaûng: Thöông nghieäp vieäc buôn bán trong nước ngày càng mở mang . Vùng biên giới hài đảo giữa 2 nước đã được chính quyền 2 bên cho lập nhiều chợ để trao đổi buôn baùn. Gọi HS đọc phần chữ nhỏ in nghieâng. - Giảng: Vân Đồn thuộc Quảng Ninh là 1 hải đảo, nơi thương nhân nước ngoài thường đến mua bán. - Hoûi: Taïi sao nhaø Lyù chæ cho người nước ngoài buôn bán ở hải đảo, vùng biên giới mà không cho họ tự do đi lại ở nội ñòa?. - Taïo ra nhieàu saûn phaåm mới, kỹ thuật ngày càng cao. - Hs nghe. - Hs nghe.. - Thể hiện ý thức cảnh giác tự vệ đối với phía Tốngá.. - Nhân dân Đại Việt có.

(60) - Hỏi: Sự  của thủ công nghiệp đủ khả năng để xd nền và thương nghiệp thời Lý ktế tự chủ . chứng tỏ điều gì?. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Nhà Lý làm gì để đẩy mạnh sx nông nghiệp ? 2. Trình bày những nét chính của cuộc phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp? 3. Mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp? 5- Daën doø: (1’) - Học bài - Tập trả lời các câu hỏi SGK. - Xem phần II của bài: + Xã hội gồm những tầng lớp nào? Đời sốn, địa vị từng tầng lớp đó. + Văn hóa có gì phát triển..

(61) Tuaàn: 10 Tieát : 19. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Bài 12 : ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA (tieáp theo) II. SINH HOẠT XÃ HỘI VAØ VĂN HÓA. toäc.. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Thời Lý có sự phân hóa mạnh về giai cấp và các tầng lớp trong xã hội.  Vaên hoùa giaùo duïc phaùt trieån maïnh, hình thaønh vaên hoùa Thaêng Long. 2. Tư tưởng: Giáo dục lòng tự hào truyền thống văn hiến của dân tộc, ý thức xd nền văn hóa dân. 3. Kyõ naêng: ? Quan sát các hình trong SGK , nhận biết những thành tựu về văn hóa – nghệ thuật đã đánh dấu sự ra đời của một nền văn hóa riêng của dân tộc – văn hóa Thăng Long. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: Tranh ảnh các thành tựu văn hóa thời Lý. * Học sinh: Tập trả lời câu hỏi SGK. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh sx nông nghiệp? b/. Nêu tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lý? Mối quan hệ giữa nông nghieäp, thuû coâng nghieäp vaø thöông nghieäp? 3. Bài mới: (1’) Bên cạnh việc phát triển đời sống ktế thì văn hóa xã hội thời Lý cũng đạt được nhiều thành tựu rực rỡ. Bài học hôm nay cho thấy rõ điều đó. TG. NỘI DUNG. HOẠT ĐỘNG DẠY. Quan laïi Hoàng tử, công chúa Noâng daân giaøu. Được cấp ruộng hoặc có ruộng. Noâng daân (18 tuổi trở lên). Được nhận đất của làng xã. Noâng daân khoâng coù ruoäng. Nhaän ruoäng cuûa ñòa chuû Caøy caáy, noäp toâ cho ñòa chuû. HOẠT ĐỘNG HỌC. Ñòa chuû. Nông dân thường. Noâng daân taù ñieàn.

(62) 17’ 1. Những thay đổi về mặt xaõ hoäi: - Vua quan laø boä phaän chính cuûa giai caáp thoáng trò, moät soá quan laïi, moät soá ít daân thường có nhiều ruộng cũng trở thành địa chủ. - Thaønh phaàn chuû yeáu trong xaõ hoäi laø noâng daân gaén boù với làng, xã ; họ phải làm các nghĩa vụ cho nhà nước vaø noäp toâ cho ñòa chuû. Những người làm nghề thủ công sống rải rác ở các làng xaõ phaûi noäp thueá laøm nghóa vụ với nhà vua. Nô tì phải phuïc vuï trong cung ñieän, caùc nhaø quan.. - Hỏi: So với thời Đinh - - Sự phân biệt giai cấp sâu Tiền Lê, sự phân biệt giai sắc hơn. Địa chủ ngày càng cấp ở thời Lý ntn? taêng, noâng daân, taù ñieàn bò boùc loät ngaøy caøng nhieàu. - Hỏi: Đời sống các tầng lớp trong giai cấp thống trị ntn? - Hỏi: Nêu đời sống của các tầng lớp trong giai cấp bò trò?. - Đầy đủ, sung túc.. - Thợ thủ công và thương nhân sống rãi rác ở các làng. Họ sx các đồ dùng hàng ngày và trao đổi buôn baùn cho nhau. Hoï phaûi noäp thuế và làm nghĩa vụ với nhaø vua. + Nông dân: là lực lượng sx chính cuûa XH. Ñinh nam được chia rđ theo tục lệ và làm nghĩa vụ cho nhà nước. Noâng daân ngheøo phaûi caøy ruoäng noäp toâ cho ñòa chuû. Có những người phải bỏ đi nôi khaùc sinh soáng. + Nô tỳ: tầng lớp thấp nhất trong XH. Hoï phuïc vuï caùc nhaø quan, laøm coâng vieäc nặng. Họ vốn là những tù binh nợ nần, hoặc tự bán thaân, cuoäc soáng khoâng baûo 18’ 2. Giaùo duïc vaø vaên hoùa: đảm. - Gọi HS đọc từ đầu đến Đọc. “1000 người ở Thăng Long laøm sö”’ - Hỏi: Văn miếu được xd naêm naøo? Naêm 1070. - Naêm 1070, Vaên Mieáu - Giaûng: Vaên Mieáu chính thức được xd vào tháng - Hs nghe..

(63) được xây dưng ở Thăng 9.1070. đây là miếu thờ tổ Long, năm 1076, mở Quốc đạo Nho (do Khổng Tử tự giám. saùng laäp) vaø laø nôi daïy hoïc cho caùc con vua. Vaên Mieáu - Hs nghe. - Nhà nước quan tâm giáo dài 305m, ngang 75m. Năm dục, khoa cử. Văn học chữ 1075, khoa thi đầu tiên Hán bước đầu phát triển. được mở tại đây. Năm 1076, Quốc tử giám được dựng lên trong khu Văn Miếu được coi là trường đại học đầu tiên của Đại Việt. Lúc đầu ở đây chæ giaønh cho caùc con vua, sau đó nhà Lý mở rộng cho con em quan lại và những người học giỏi trong nước. - Giaûng: Nhaø Lyù raát quaân tâm đến giáo dục, song chế độ thi cử chưa quy cũ, nề neáp. - Thời Lý, văn học chữ Hán bước đầu  và đbiệt các vua nhà Lý đều sùng bái đạo Phật. - Hỏi: Nêu những dẫn - Vua Lý sai người dựng chứng thời Lý, đạo Phật chùa tháp, tô tượng, đúc được sùng bái? chuông, dịch kinh Phật, soạn saùch Phaät. - Các vua Lý rất sùng đạo Gọi HS đọc phần in Phật, khắp nơi đều dưng nghiêng trang 48. chùa, tô tượng, đúc chuông… Giới thiệu cho HS xem các coâng trình cuûa nhaø Lyù H.24, H25 SGK. +Tượng phật Adi đà nằm trong chuøa Phaät Tích thuoäc Bắc Ninh, được xd ở TK VII-X. Bức tượng này do vua Lyù Thaùnh Toâng cho đúc bằng vàng 1057. + Chuøa 1 coät coù teân laø Dieân.

(64) Hựu (phúc lành dài lâu) được xd 1049 thời vua Lý Thaùi Toâng (chuyeän keå khi vua veà giaø chöa coù con trai đến chùa cầu tự. Một đêm vua mơ thấy đức phật quan âm hiện trên đài sen ở 1 hồ nước hình vuông phía tây Thaêng Long, tay beá con trai ñöa cho nhaø vua). Tích hợp GD Môi trường Chùa một cột đó là di tích lịch sử cần có thái độ bảo vệ giữ gìn. Giáodục bảo vệ di tích lịch sử - văn hoá địa phương như tháp chuông chùa là các di tích lịch sử -văn hoá ở địa phương cần giữ gìn như di tích lăng cụ phó bảng, Chàm Chim…. - Ca haùt, nhaûy muùa, troø chôi daân gian ; kieán truùc, ñieâu khaéc… Tieâu bieåu laø chuøa Một Cột, tượng Phật A-diđà, hình rồng thời Lý. - Việc xây dựng Văn Miếu và Quốc Tự Giám đánh dấu sự ra đời của nên giáo dục Đại Việt.. - Hỏi: Nêu vị trí đạo Phật thời Lý? - Giảng: Thời Lý nhd ưa thích ca haùt nhaûy muùa. - Hỏi: Kể tên các hoạt động vaên hoùa daân gian vaø caùc môn thể thao được nhd ưa thích? - Giảng: các hoạt động văn hóa đó đều được đưa vào những lễ hội được tổ chức vào mùa xuân hằng năm ở khaép nôi. Kieán truùc vaø ñieâu khaéc raát phát triển (kết hợp giới thieäu tranh aûnh veà caùc coâng trình ktruùc: thaùp Baùo Thieân, thaùp Chöông Sôn, chuoâng chuøa Tuøng Quang...). Coù vò trí raát quan troïng.. -Haùt cheøo, muùa roái, daøn nhaïc coù caùc nhaïc cuï troáng, kèn; đá cầu, vật, đua thuyeàn..

(65) - Giaûng: Caùc coâng trình kiến trúc có quy mô lớn, trình độ điêu khắc ngày càng tinh vi, thanh thoát. - Gthieäu HS quan saùt hình rồng thời Lý. - Yeâu caàu HS nhaän xeùt. - HS quan saùt. Hình rồng thời Lý được coi là hình tượng độc đáo. *Toång keát: caùc taùc phaåm nghệ thuật của nhd ta thời Lý đã đánh dấu sự ra đời cuûa neàn VH’ rieâng cuûa dt: - Hs nghe Vaên Hoùa Thaêng Long 4- Cuûng coá: (4) Trình bày những thay đổi trong XH dưới thời Lý?Những thành tựu văn hóa thời Lý? 5- Daën doø: (1’) - Trả lời các câu hỏi SGK. - Xem lại tất cả nội dung chương I và II tuần sau ôn tập. - Chú ý xem các bộ mày nhà nước các triề đại Ngô – Đinh – Tiền Lê và Nhà lý. - so sánh sự khác nhau. Xem nền kinh tế, xã hội, văn hóa qua các thời đại có sự giống vfa khác như thế nào..

(66) Tuaàn: 10 Tieát : 20. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Baøi: OÂN TAÄP CHÖÔNG I – II I. Muïc tieâu daïy hoïc: 1/- Về kiến thức: Giúp học sinh: - Nắm lại những kiến thức cơ bản veà lịch sử Việt Nam từ khi nước ta trong buổi đaàu giành được độc lập cho đến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077). 3/- Veà kyõ naêng: - Boài dưỡng kỹ năng khái quát - Bước đaàu tập so sánh và xác định các điểm chính II. Caùc phöông tieän daïy: 1/- Giáo viên: Soạn giáo án + lược đoà 2/- Hoïc sinh: SGK + hoïc baøi III. Thieát keá baøi daïy: 1/- OÅn ñònh: 2/- Kieåm tra baøi cuõ:. 5’. - Tại sao LTK, chọn sông Như Nguyệt để lập phong tuyến? - Trình baøy dieãn bieán traän chieán Nhö Nguyeät. - Nêu ý nghĩa lịch sử của trận chiến chống quân Tống xâm lược laàn 2 3/- OÂn taäp: TG 10’. Noäi dung 1/- Nước ta buổi đầu độc lập. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động học sinh. Hỏi: Sau chiến thắng Bạch - Ngô Quyeàn bỏ chức. - Đứng đaàu là vua dưới vua Đằng năm 938, Ngô Quyeàn Tiết độ sứ của phong là quan văn, quan võ dưới tổ chức bộ máy cai trị như kiến, phương Bắc, lập có thứ sử các Châu. theá naøo?. trieàu. ñình. đứng đaàu và. mới. vua. ñaëc caùc. chức quan văn, quan võ và cử các tướng coi giữ caùc Chaâu - Dương Tam Kha cướp ngôi Hỏi: Sau khi trị nước được - Đất nước rối loạn, các vua có loạn 12 sứ quân và 5 năm Ngô Quyeàn qua đời phe phái nhân cơ hội đó.

(67) nhà Tống có âm mưu xâm lúc đó tình hình đất nước nổi dậy giành quyeàn lược. thay đổi ra sao?. lực, Dương Tam Kha cướp ngôi vua, có loạn 12 sứ quân, nhà Tống có âm mưu xâm lược. - Lên ngôi Hoàng đế, đặt Hỏi: Sau khi thống nhất đất. -Ñinh Boä Lónh leân ngoâi. tên nước là Đại Coà Việt nước Đinh Bộ Lĩnh đã làm vua, đặt tên nước là Đại đóng đô ở Hoa Lư. gì?. Coà Việt, đóng đô ở Hoa Lö. 10’. 2/- Nước Đại Cồ Việt thời Hỏi: Chính quyeàn nhà Lêâ -Vua đương đâu, dưới Ñinh – Tieàn Leâ. được tổ chức như thế nào?. vua laø quan vaên, quan. - Đứng đaàu là vua, dưới vua. võ. Cả nước chia làm 10. laø quan vaên, quan voõ chia. lộ, dưới. nước làm 10 lộ, dưới lộ là. Chaâu. phuû vaø chaâu. loä laø phuû vaø. Hỏi: Quân đội thời Đinh –. - Chia thành 2 bộ phận cấm Tieàn Lê tổ chức ra sao?. -. Goàm. quaân vaø quaân ñòa phöông. thaønh 2 boä phaän laø caám quaân. - Nội bộ nhà Đinh lục đục, Hỏi: Quân Tống xâm lược tranh giành quyeàn lợi. Nhà nước ta trong hoàn cảnh Tống đem quân xâm lược naøo? - Nông nghiệp được chú Hỏi: Nông nghiệp thời troïng vì ñaây laø neàn taûng cuûa Ñinh – Tieàn Leâ ra sao? đất nước - Thoáng trò vaø bò trò Hỏi: Trong thời Đinh – Tieàn Lê có những taàng lớp cơ. 10 vaø. đạo quaân. chia ñòa. phöông - Cuoái 979 noäi boä nhaø Đinh lục đụt vì tranh giành quyeàn lợi, nhân cô hoäi nhaø Toùng ñöa quân xâm lược - Nông nghiệp được coi troïng vì ñaây laø neàn taûnh của đất nước - Có 2 taàng lớp cơ bản thoáng trò vaø bò trò. baûn naøo? 5’. 3/- NhàLý đẩy mạng công Hỏi: Khi Lê Long Đĩnh mất - Lý Công Uẩn lên ngôi cuộc xây dựng đất nước quan laïi trong trieàu suy toân vua ai leân laøm vua? - Lyù Coâng Uaån leân ngoâi vua Hỏi: Tổ chức chính quyeàn - Vua.

(68) nhà Lý ai là người đứng ñaàu? Hỏi: Quyeàn hành của vùa - Vua là người quyết ñònh moïi coäng vieäc nhö theá naøo? Hỏi: Coù ai giuùp vua lo vieäc - Coù quan vaên, quan voõ nước? Hỏi: Naêm 1042, nhaø Lyù ban - Baûo veä vua, trieàu ñình, hành bộ hình thư để bảo vệ bảo vệ trật tự xã hội và saûn xuaát noâng nghieäp ai? 10’. 4/- Cuoäc khaùng chieán choáng quân xâm lược Tống (10751077) - Nhaø Toáng gaëp nhieà khoù khăn, khủng hoảng - Giaûi quyeát tình traïng khoù khăn trong nước - Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy và tổ chức khaùng chieán - Chủ trương độc đáo sáng tạo “Tiến công trước để tự veä ”. Hỏi: Tình hình nhaø Toáng - Tài chính caïn kieät, ngaân khố nguy ngập. Đời trước khi xâm lược Địa Việt sống nhân dân đói khổ nhö theá naøo? Hỏi: Nhà Tống xâm lược - Nhằm giải quyết tình Đại Việt nhằm mục đích trạng khó khăn trong nước gì? Hỏi: Đứng trước âm mưu - Cử thái úy Lý Thường xâm lược của nhà Tống nhà Kiệt làm tổng chỉ huy và tổ chức kháng chiến Lý đối phó bằng cách nào? Hỏi: Trước tình hình quân - Tiến công trước để tự Tống xâm lược như vậy Lý vệ Thường Kiệt thực hiện chủ trương đánh giặc như thế naøo? Hỏi: Vì sao đang ở thế - Đảm bảo mối quan hệ thắng trận mà LTK lại cử hòa hiếu giữa 2 nước người. đến. thöông. lược,. giảng hòa với giặc? Hỏi: Trận chến trên phòng - Tinh thaàn đoàn kết tuyến Như Nguyệt thắng chiến đấu của nhân dân ta lợi là do đâu? - Sự chỉ huy tài tình của LTK.

(69) IV: Cũng cố: (1’) - So sánh bộ máy nhà nước thời Đinh- Tiền Lê và thời Lý? - Nêu diễn biến cuốc kháng chiến chống Tống ở cả 2 giai đoạn? V. Daën doø: (4’). - Về học bài. - Xem các câu hỏi SGK và Bài tập SBT tuần sau làm bài tập lịch sư. * Chuẩn bị các bài tập: Câu 1: Từ buổi đầu độc lập đến thế kỉ VIII nơc ta trải qua vơng triều nào? Thời gian tån t¹i? Tæ chøc chÝnh quyÒn nhµ níc? Bé m¸y hµnh chÝnh Câu 2: Nêu chính sách đối nội, đối ngoại? Sự phát triển kinh tế thời Đinh-Tiền-Lê?.

(70) Tuaàn: 11 Tieát : 21. Ngày soạn: 05/10/2012 Ngaøy daïy:. LÀM BÀI TẬP LỊCH SỬ I: Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh - Nắm đợc khái quát một số vấn đề cơ bản. Nơc ta buổi đầu độc lập, tình hình kinh tế, chính trị, quân sự thời Đinh-Tiền-Lê, công việc xây dựng giữ vững nền tự chủ đất nớc 2. T tëng - Lßng biÕt ¬n kÝnh träng nh÷ng anh hïng cã c«ng trong viÖc x©y dùng gi÷ níc, lßng yªu níc, c¨m thï giÆc 3. KÜ n¨ng: - Kh¸i qu¸t tæng hîp II . ChuÈn bÞ - Giỏo viờn:Giáo án, SGK, SGV, lợc đồ kháng chiến chống Tống - Học sinh: SGK và các bài tập. III. Tổ chức các hoạt động dạy học 1. ổn định lớp (1’) 2. KiÓm tra bµi cò (2’) KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Giíi thiÖu bµi 4. Néi dung bµi häc Hoạt động 1: Lý thuyết (7’) Câu hỏi 1:Từ buổi đầu độc lập đến thế kỉ VIII nơc ta trải qua vơng triều nào? Thời gian tồn tại? Tổ chøc chÝnh quyÒn nhµ níc? Bé m¸y hµnh chÝnh STT. C¸c v¬ng triÒu. Tæ chøc nhµ níc. 1. Ng« (939 - 905) dựng nền độc lập. Vua: Quan v¨n, quan vâ. 2. §inh (968 -979) DÑp lo¹n 12 sø qu©n thống nhất đất nớc. 3. TiÕn Lª (1979-1009). Vua (Thái s, đại s gióp viÖc), quan v¨n, quan vâ §¬n vÞ hµnh chÝnh níc thµnh 10 bé  phñ ch©u. ChÝnh s¸ch - Bỏ chức tiết độ sứ - Quy định lễ nghi màu sắc trang phục trong triÒu - Cö tíng cã c«ng coi gi÷ c¸c ch©u quan träng - Đặt tên nớc, đặt niên hiệu, sai sứ sang giao hoµ víi nhµ Tèng - Cö tíng lÜnh th©n cËn gi÷ chøc chñ chèt - Xây dựng cung điện, đúc tiền - Sử dụng hình phạt nghiêm khắc đối víi kÎ ph¹m téi - §æi niªn hiÖu lµ Thiªn Phóc - Đúc tiền đồng.

(71) 4. Lý (1009-1226) Chèng Tèng lÇn 2. Vua: (đại thần), quan v¨n, quan vâ §¬n vÞ hµnh chÝnh níc  Lé phñ  H¬ng, x·. Chèng Tèng dÑp Cham pa - Rời đô, đổi tên nớc - Ban hµnh luËt H×nh th - ChÝnh s¸ch ngô binh n«ng. Câu 2: Nêu chính sách đối nội, đối ngoại? Sự phát triển kinh tế thời Đinh-Tiền-Lê? N«ng nghiÖp - Tæ chøc lÔ cµy tÞch ®iÒn. §µo vÐt kªnh m¬ng. Khai hoang, ruộng đất về tay lµng x·  ổn định và phát triển. Thñ c«ng nghiÖp - Thñ c«ng nhµ níc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn - Thñ c«ng cæ truyÒn tiÕp tôc ph¸t triÓn. Th¬ng nghiÖp - Đúc tiền đồng - NhiÒu trung t©m bu«n b¸n, chî lµng h×nh thµnh - Nh©n d©n hai vïng biªn giíi ViÖt -Tèng tiếp tục trao đổi hàng hoá - Quan hệ Việt - Tống đợc thiết lập. Hoạt động 2: Bài tập (30’). Bµi 1: Nèi 2 cét A va B sao cho phï hîp A B 981 §æi tªn níc §¹i ViÖt 105 Kh¸ng chiÕn chèng Tèng cña Lª Hoµn 1075-1077 Kh¸ng chiÕn chèng Tèng cña Lý Thêng KiÖt 1042 Dời đô về Đại La 1010 Nhµ Lý thµnh lËp 1009 Ban hµnh bé luËt h×nh th Bµi 2: Nối thời gian ở cột I với dữ kiện lịch sử ở cột II sao cho đúng a, THỜI GIAN (I) DỮ KIỆN (II) Năm 939 - Ngô Quyền lên ngôi vua Năm 944 - Ngô Xương Văn giành lại ngôi vua Năm 950 - Ngô Quyền mất, DTK cướp ngôi Năm 965 - Ngô Xương Văn chết, đất nước loạn “12 sứ quân” b, THỜI GIAN (I) DỮ KIỆN (II) Năm 1009 - Chiến thắng trên phòng tuyến Như Nguyệt Năm 1010 - Nhà Lý thành lập Năm 1075 - Nhà Lý dời đô từ Hoa Lư về Đại La Năm 1077 - Nhà Lý hạ thành Ung Châu Bài 3: Lập bảng thống kê những nội dung chính của cuộc kháng chiến chống Tống do Lý Thường Kiệt chỉ huy theo mẫu: Thời gian. Hoàn cảnh. Diễn biến. * Giai đoạn I (1075-1076). - Trước âm mưu xâm lược của quân Tống. - 10/1075 Lý Thường Kiệt và cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân tiến vào đất Tống. - Lý Thường Kiệt cho Yết bảng nói rõ mục đích cuộc tiến công tự vê.. Nguyên nhân thắng lợi - Chủ trương độc đáo và tài tình của Lý Thường Kiệt. - Tinh thần chiến đấu của. Ý nghĩa lịch sử - Làm thay đổi kế hoạch và làm chậm lại cuộc tấn công xâm lược của Tống vào nước ta..

(72) - sau 42 ngày đêm, quân ta làm quân dân ta. chủ thành Ung Châu, tướng giặc tự tư * Giai đoạn II (1076-1077) - Kháng chiến bùng nổ. - Cuộc chiến đấu trên sông Như Nguyệt. Nhà Tống tiến hành tấn công vào nước ta - Cuối 1076, quân Tống kéo vào nước ta. - 1/1077, 10 vạn quân do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến qua Lạng Sơn tiến xuống. - Quân ta trận đánh nhiều trận lớn nhỏ cản bước tiến của giặc. - Lý Kế Nguyên đã mai phục và đánh 10 trận liên tiếp ngăn bước tiến của đạo quân thủy. - Quân Tống đóng quân ở bờ Bắc sông Cầu không lọt vào sâu được. Quân Tồng án binh chờ viện trợ, nhưng chờ mãi không thấy quân thủy đến nhà Tống tiến hành vượt sông tấn công vào nước ta.. - Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị quân ta phản công quyết liệt. - Quân giặc “10 phần chết đến 56 phần” - Quách Quỳ chấp nhận giảng hòa và rút quân về nước.. - Lý thường Kiệt cho xây dựng phòng thủ ngay từ đầu. - Điều kiện thuận lợi để đối phó với quân Tống. - sự Đoạn kết trong dân tộc. - Làm giảm đi thế lực của nhà Tống. - Bàn đạp cho cuộc tiến công của ta.. - Tinh thần đoàn kết, chiến đấu anh dũng của nhân dân ta - Sự chỉ huy tài tình của Lý Thường Kiệt.. - Là trận đánh tuyệ vời trong lịch sư chống giặc ngoại xâm của dân tộc. - Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt được củng cố. - Buộc nhà Tống phải từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt.. IV: Cñng cè: 1. Ý nghÜa chiÕn th¾ng B¹ch §»ng, Nh NguyÖt ? 2. Nêu chính sách đối nội, đối ngoại? Sự phát triển kinh tế thời Đinh-Tiền-Lê? 3. Sau khi tiêu diệt xong thành Ung Châu, Lý Thường Kiệt làm gì để chống quân Tống. Khoanh tròn chữ cái đầu câu em chọn. A. Cho quân nghỉ ngơi và nghĩa rằng quân Tống chưa thể đánh Đại Việt ngay. B. Chăn rằng quân nhà Tống sang báo thù ngay nên ráo riết bố phòng xây dựng phòng tuyến ở bờ Nam sông Như Nguyệt C. Xây dựng pháo đài ở kinh thành Thăng Long.

(73) V. dÆn dß: - ChuÈn bÞ: KiÓm tra 1 tiÕt.

(74) Tuaàn: 11 Tieát : 22. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. KIỂM TRA 1 TIẾT I. MỤC TIÊU ĐỀ KIỂM TRA: - Nhằm kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức phần lịch sư thế giới trung đại và phần lịch sư Việt Nam ( từ thế kỉ X đến thế kỉ XII).Từ kết quả kiểm tra các em tự đánh giá mình trong việc học tập nội dung trên, từ đó điều chỉnh hoạt động học tập cho các nội dung sau. - Thực hiện yêu cầu trong phân phối chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. - Đánh giá quá trình giảng dạy của giáo viên, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp, hình thức dạy học nếu thấy cần thiết 1. Về kiến thức : - Phần lịch sử thế giới: - Trình bày được sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở Châu Âu. So sánh sự khác nhau của xã hội phương Đông và phương Tây . -Phần lịch sử VN: - Trình bày được sự ra đời của các triều đại Ngô-Đinh-Tiền Lê. - Hiểu được vì sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô ra Thăng Long .Nêu được nội dung Bộ luật Hình thư của nhà Lý Hiểu được về tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý,cách tổ chức quân đội. 6được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sư của cuộc kháng chiến chống xâm lược Tống . 2. Về kĩ năng : - Rèn luyện cho HS các kĩ năng : Trình bày vấn đề, kĩ năng vận dụng kiến thức để so sánh, giải thích, đánh giá sự kiện. 3. Về tư tưởng, thái độ, tình cảm: kiểm tra, đánh giá thái độ, tình cảm của học sinh đối với các sự kiện, nhân vật lịch sư… II. HÌNH THỨC ĐỀ KIỂM KIỂM TRA : TNKQ và TN tự luận III. THIẾT LẬP MA TRẬN KHUNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRẬN (Dùng cho loại đề kiểm tra kết hợp TL và TNKQ).

(75) Vaän duïng Noäi dung. Nhaän bieát. Toång. Thoâng hieåu CĐ thấp. TN 1.XHPK ở Châu Trình bày được sự ra đời Âu của XHPK ở Châu Âu và biết được lãnh địa phong kiến là gì.. TL. TN. TL. TN. Số câu: 2 Số điểm :0,5 Tỉ lệ: 5%. Số câu: 2 Số điểm:0,5 Tỉ lệ: 5%. Số câu: 2 Sốđiểm:0,5 2. Những nét Trình bày được chung về XHPK những nét chính về cơ sở kinh tế -xã hội của chế độ PK. Số câu: 2 Số điểm : 0.5 Số câu: 2 Tỉ lệ:5% Sốđiểm:0.5 3. Buổi đầu độc Trình bày được sự ra lập thời Ngôđời của các Đinh- Tiền Lê ( triều đại Ngô-ĐinhThế kỉ X) Tiền Lê. Số câu: 2 Số điểm : 2 Tỉ lệ:20% 4. Nước Đại Việt. Số câu: 1 Sốđiểm:1 Trình bày. TL. Số câu: 2 Số điểm:0.5 Tỉ lệ:5% Đánh giá công lao to lớn của Đinh Bộ Lĩnh. Biết được sơ. Giải thích vì. Số câu: 1 Sốđiểm:1 Nhận xét. Số câu: 2 Số điểm : 2 Tỉ lệ:20%.

(76) Thời Lý (Thế kỉ. được nội. đồ bộ máy. sao Lý Công. nhà nước thời. Uẩn quyết. luật Hình. lý và tổ chức. định dời đô,. thư của. quân đội nhà. tổ chức quân. nhà Lý. Lý.. đội. Rút ra. XI-đầu thế kỉ XII) dung Bộ. về tổ chức quân đội thời nhà Lý.. nguyên nhân thắng và ý nghĩa cuộc k/c chống Tống. Số câu: Số điểm : Tỉ lệ:. Số câu: 1 Sốđiểm:1. Số câu: 2/5 Sốđiểm:2. Sốcâu:1+2\5 Sốđiểm: 3. Số câu: 2+2+1+1 + 2\5=6 +2\5 Số câu: 2/5 Số điểm : 5 Số điểm : 3 Tỉ lệ:50% Tỉ lệ: 30% IV. BIÊN SOẠN ĐỀ KIỂM TRA. Tổng. Số câu: 1/5 Sốđiểm:1. Số câu: 3 Số điểm : 7 Tỉ lệ:70%. Số câu: 1 + 1\5 Số điểm :2 Tỉ lệ:20%. Số câu: 9 Số điểm :10 Tỉlệ:100%. ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT (Học kì I) LỚP 7 MÔN : LỊCH SỬ Thời gian làm bài 45 phút PHẦN I: TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN( 3 điểm) Câu 1 ( 1 điểm): Khoanh tròn 1 chữ cái trước câu trả lời đúng 1.Xã hội phong kiến Châu Âu được hình thành vào thời gian: ( 0.25 đ) A Cuối thế kỉ IV B. Cuối thế kỉ V. C. Cuối thế kỉ VI. D. Cuối thế kỉ VII. 2.Lãnh địa phong kiến là: ( 0.25 đ) A. Những vùng đất đai rộng lớn mà các quý tộc chiếm đoạt. B. Dinh thự riêng của lãnh chúa. C. Những vùng đất đai của nông nô sinh sống và làm việc cho lãnh chúa. D. Những vùng đất đai rộng lớn mà các địa chủ chiếm đoạt.. 3.Bước vào xã hội phong kiến, cư dân ở phương Đông và cả phương Tây đều sống chủ yếu nhờ: ( 0.25 đ) A. Nông nghiệp. B. Thủ công nghiệp..

(77) C. Thương nghiệp. D. Chăn nuôi. 4.Từ thế kỉ XI, nền kinh tế của xã hội phong kiến phương Tây phát triển về: A. Nông nghiêp. B. Chăn nuôi . C. Công thương nghiêp. D. Thương nghiệp. Câu5: Ghép thời gian ở cột (A) sao cho phù hợp với sự kiện ở cột (B) : ( 1 điểm) Thời gian (A) a. Năm 939. b. Năm 965. c. Năm 968. d. Năm 979.. 1. 2. 3. 4. 5.. Sự kiện ( B ) Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế Ngô Quyền lên ngôi vua Nhà Lý đổi tên nước là Đại Việt. Nội bộ triều Đinh xãy ra biến cố, Lê Hoàn được cư làm phụ chính. “ Loạn 12 sứ quân”.. Trả lời abcd-. Câu 6:Hãy điền những từ hoặc cụm từ sau đây vào chỗ trống (.....) vào đoạn văn dưới đây sao cho đúng ( 1 điểm) : cung điện (1), nông nghiệp (2), nhân dân (3), chặt chẽ ( 4), quan lại (5). Theo sư ghi, luật pháp thời Lý quy định ……………………việc bảo vệ nhà vua và……………………, Xem trọng việc bảo vệ của công và tài sản của ……………………. , nghiêm cấm việc mổ trâu bò, bảo vệ sản xuất ……………………… . Những người phạm tội bị xư phạt rất nghiêm khắc. II. PHẦN TỰ LUẬN: ( 7 điểm) Câu 1: ( 1 điểm) Đánh giá công lao của Đinh Bộ Lĩnh? Câu 2: ( 1 điểm) Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô về Thăng Long ? Câu 3: ( 5 điểm) a.Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thời nhà Lý? Quân đội nhà Lý được tổ chức như thế nào? Em có nhận xét gì về tổ chức quân đội của nhà Lý? ( 3 điểm) b.Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sư của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống ( 1076-1077) ( 2 điểm )..

(78) ĐÁP ÁN ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT (Học kì I) LỚP 7 MÔN : LỊCH SỬ NĂM HỌC. 2012 - 2013 Thời gian làm bài 45 phút PHẦN I : TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN: ( 3 điểm) 1.B 2.A 3.A 4.C 5. a-2, b-5, c-1, d-4 (1điểm) 6. (4) , (1) , (3) , (2) (1điểm) PHẦN II : TỰ LUẬN ( 7 điểm) Câu 1: (1 điểm) * Công lao của Đinh Bộ Lĩnh đối với đất nước - Dep loạn 12 sứ quân. (0,25đ) - Lập ra nhà Đinh ( Đinh Tiên Hoàng). (0,25đ) - Lập ra nước Đại Cồ Việt. (0,25đ) - Tiến thêm một bước trong xây dựng chủ quyền độc lập dân tộc. (0,25đ) Câu 2: ( 1 điểm) Tại sao nhà Lý lại dời đô về Thăng Long : Vì Thăng Long có vị trí, địa thế thuận lợi cho việc xây dựng kinh đô lâu dài.( 0,5 đ) Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp đất Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ hội tụ quan yếu của bốn phương . Đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời. ( 0,5 đ) Câu 3: ( 5 điểm) a. Sơ đồ bộ máy nhà nước Sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương: ( 1đ ) Vua. Các quan võ. Các quan văn Chính quyền địa phương: (1 đ) 24 lộ , phủ. Huyện. Hương, xã. Hương, xã.

(79) -Quân đội nhà Lý bao gồm quân bộ và quân thủy( 0.25 đ) -Vũ khí có giáo mác, dao, kiếm, cung , nỏ, máy bắn đá ( 0.25 đ). -Trong quân còn chia làm hai bộ phận: Cấm quân và quân địa phương.( 0.25 đ) *Nhà Lý thi hành chính sách “ Ngụ binh ư nông” (0,25 đ) Nhận xét: Quân đội Nhà Lý được tổ chức chặt chẽ, kỉ luật nghiêm minh, huấn luyện chu đáo. Thực hiện chính sách “ Ngụ binh ư nông” vừa bảo đảm sản xuất, vừa bảo đảm động viên quân đội khi cần thiết. ( 1 đ) b. Nhân dân ta chống Tống thắng lợi vì: ( 0,5 điểm) + Tinh thần yêu nước , ý thức bảo vệ độc lập của nhân dân ta. + Sự chỉ huy tài giỏi của Lý Thường Kiệt . + Quân và dân ta chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, một lòng đoàn kết đánh giặc. -Ý nghĩa lịch sư của chiến thắng này: ( 0,5 điểm ) + Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sư chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta + Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được bảo vệ. Hết.

(80) Tuaàn: 12 Tieát : 23. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy: CHƯƠNG III: NƯỚC. ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THEÁ KYÛ XII-XIV). Bài 13 : NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII I. NHAØ TRAÀN THAØNH LAÄP. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được bối cảnh thành lập triều Trần.  Biết được những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần. 2. Tư tưởng: Tự hào về lịch sử dtộc, về ý thức tự lập tự cường của ông cha ta thời Trần. 3. Kyõ naêng:  So sánh để tìm ra những điểm giống và khác nhau, những điểm mới trong việc xây dựng bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần so với thời Lý. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY – HỌC - Giáo viên: + Bản đồ Việt Nam, sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần. + Một số tranh ảnh khác. - Học sinh: SGK và Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. XH thời Lý có những tiến bộ gì so với thời Đinh - Tiền Lê? b/. Nêu những đặc điểm về tình hình văn hóa xã hội thời Lý? 3. Bài mới: (1’) Nhà Lý khi mới thành lập, vua quan rất chăm lo đến việc phát triển đất nước, chăm lo tới đời sống của nhd. Vì vậy, nhd hăng hái tham gia sx và đạt nhiều thành tựu rực rỡ nhưng đến cuối TK XII, nhà Lý đã đi xuống đến mức trầm trọng. TG. NOÄI DUNG. 10’ 1. Nhà Lý sụp đổ: - Từ cuối thế kỉ thứ XII, nhaø Lyù suy yeáu, chính quyeàn khoâng chăâm lo cho đời sống nhaân daân, quan laïi chôi xa đọa.. HOẠT ĐỘNG DẠY. HOẠT ĐỘNG HOÏC -Đọc. - 1009.. Gọi HS đọc SGK. - Hoûi: Nhaø Lyù leân ngoâi vua vaøo naêm naøo? - Giảng: Nhà Lý được thành lập từ 1009 trãi qua 8 đời vua, nhưng đến đời vua thứ 9, nhà Lý ngày càng suy yếu - Nghe. traàm troïng. - Hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý ngày càng suy - Quan lại ăn yeáu nhö vaäy? chơi sa đọa, chính quyeàn.

(81) - Kinh tế khủng hoảng, maát muøa, daân li taùn.. - Một số thế lực phong kieán noåi daäy, nhaø Lyù buộc phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các thế lực nổi loạn.. khoâng quan taâm đến đời sống - Giảng: Đời vua thứ 8, Lý Huệ Tông chỉ sinh được con nhd. gái và mắc bệnh nên phải nhường ngôi cho con gái Lý - Hs nghe. Chiêu Hoàng. Lợi dụng cơ hội đó, các đại thần trong trieàu tranh chaáp quyeàn hành. Quan lại bên dưới quấy nhiễu bóc lột nhd. Không chăm lo đến sx nông nghiệp và đs của dân. - Gọi HS đọc phần chữ nhỏ: “Bấy giờ.. đến việc gì?” - Hỏi: Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu - Lụt lội, hạn quaû gì? haùn, maát muøa - Giảng: 1 số thế lực pk ở các địa phương đánh giết lẫn liên tiếp xảy ra. nhau chống lại triều đình, 1 số nước phía Nam thỉnh Dân nghèo phải thoảng đem quân vào cướp phá Đại ViệtNhà Lý càng bán con đi làm khoù khaên. nô tì cho người giaøu hay boû vaøo chuøa kieám soáng. Noâng daân nhieàu nôi noåi daäy ñtranh.. - Hỏi: Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì? - Tháng 12 năm Aát Dậu - Giảng: Nhân cơ hội đó nhà Trần buộc vua nhà Lý phải (đầu năm 1226), Lý nhường ngôi cho Trần Cảnh vào tháng 12.1226 (Trần Chiêu Hoàng nhường Cảnh là chồng của Lý Chiêu Hoàng). ngoâi cho choàng laø Traàn Cảnh. Nhà Trần được thaønh laäp.. 15’. - Nhaø Lyù phaûi dựa vào các thế lực họ Trần để choáng laïi caùc thế lực nổi loạn.. - Hỏi: Sau khi nắm quyền, nhà Trần đã làm gì?. - Deïp yeân roái loạn, xd bộ máy nhà nước.. - Hỏi: Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức ntn?. - Theo chế độ.

(82) 2. Nhaø Traàn cuûng coá chế độ pk tập quyền: - Bộ máy quan lại thời Trần giống như thời Lý, được tổ chức theo chế độ quân chủ trung öông taäp quyeàn, goàm 3 caáp : + Trieàu ñình caùc ñôn vò hành chính từ lộ, phủ, huyeän, chaâu + Cấp hành chính cơ sở laø xaõ. + Thời Trần thực hiện chế độ Thái thượng hoàng. - Ñaët theâm moät soá cô quan như Quốc sử viện, Thái y viện, Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ… - Cả nước chia lại thaønh 12 loä. - Caùc quyù toäc hoï Traàn ñöôc phong vöông haàu vaø ban thaùi aáp.. quaân chuû trung öông taäp quyeàn goàm 3 caáp: +Trieàu ñình. +Caùc ñôn vò haønh chính trung gian. +Caùc caáp haønh chính cơ sở.. X·. ( X· quan). -. Các đơn vị hành chÝnh C¬ së. - Giảng: đứng đầu triều đình là vua. Các vua thường truyền ngôi sớm cho con và xưng là thái thượng hoàng. - Coù quy cuõ vaø Các chức đại thần văn võ do người họ Trần nắm giữ. đầy đủ hơn. Cả nước chia 12 lộ, đứng đầu các lộ có các chức chánh phó An phủ sứ. Dưới lộ là phủ do các tri phủ cai quản, châu huyện do các chức tri châu, chi huyện trông coi. Dưới cùng là xã. Người đứng đầu xã do dân bầu ra. - Hỏi: Nhận xét về tổ chức hệ thống quan lại thời Trần? - Giaûng: Nhaø Traàn coøn ñaët theâm 1 soá cô quan nhö: quoác sử viên, thái y viện...và 1 số chức quan. Hà Đê Sứ: trông coi việc sử đắp đê điều. Khuyến nông sứ: chăm lo, khuyến khích nông dân sx. Đồn điền sứ: chuyện mộ người đi khai hoang. - Hỏi: So với bộ máy nhà nước thời Lý, bộ máy nhà nước thời Trần có đặc điểm gì khác? - Vua nhường ngoâi cho con, sớm tự xưng là Thaùi thượng hoàng cùng con cai quản đất nước..

(83) - Các chức quan đại thần do những người trong hoï haøng - Gọi HS đọc. nắm giữ. - Giảng: Thời Trần, nhà nước rất chú trọng sửa sang luật - Đặt thêm 1 số pháp và đã ban hành bộ luật mới là Quốc triều hình luật. cơ quan và 1 số - Hỏi: Nhận xét Hình luật thời trần so với Hình thư thời chức quan để Lyù? troâng coi sx. - Cả nước chia thaønh 12 loä. thời. 10’ 3. Phaùp luaät Traàn: - Ban hành bộ luật mới mang teân Quoác trieàu hình luaät, noäi dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung theâm. Luaät saùt nhaän vaø bảo vệ quyền tự hữu tài saûn. - Cô quan phaùp luaät được tăng cường và hoàn thiện. Thẩm hình vieän laø cô quan chuyeân xét xử kiện cáo.. - Hs nghe.. - Giảng: Nhà Trần đã đặt cơ quan thẩm hình viện để xét xử, kiện cáo. Mối quan hệ giữa vua quan và nhd thời Trần tuy có sự khác biệt nhưng chưa sâu sắc vì vua Trần vẫn để chuông lớn ở thềm cung điện cho nhd đến gõ khi cần. Những lúc vua đi thăm các địa phương, nhd có thể đón rước thậm chí xin vua dừng lại xin vua xem 1 vụ kiện oan.. - Tương đối giống như thời Lyù vaø coù boå sung: Xaùc nhaän vaø baûo veä quyeàn tö hữu tài sản. Quy ñònh cuï theå vieäc mua bán ruộng đất. - Hs nghe..

(84) * Sơ kết: (1’)Từ cuối XII, đầu TK XII, đầu TK XIII nhà Lý bước vào thời kỳ uy yếu, không đủ năng lực quản lý đất nước, xã hội rối loạn, đời sống nhân dân cực khổ. Trong bối cảnh đó nhà Trần thay thế nhà Lý quản lý đất nước là cần thiết đối với quốc gia xã hội Đại Việt bấy giờ. Bằng nhiều biện pháp tích cực nhà Trần đã củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền tăng cường phá luật nhờ vậy quốc gia Đại Việt thời Trần có bước phát triển mới veà caùc maët. 4- Cuûng coá: (3’) 1. Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào? 2. Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần? 3. Bộ máy nhà nước thời Trần có gì khác so với thời Lý? 4. Về nguyên nhân sụp đỗ của nhà Lý, hãy khoanh tròn chữ cái đầu câu mà em cho là đúng. A. Vua quan chỉ lo ăn chơi không chăm lo đến đời sống nhân dân B. Thiên tai mất mùa, đói kém C. Các thế lực phong kiến địa phương đánh giết lẫn nhau D. Dân nghèo nổi dậy đấu tranh 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. Về nhà học bài và xem tiếp phần II. - Nêu các chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Traàn? - Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển ktế sau những năm suy thoái của nhà Lyù?.

(85) Tuaàn: 12 Tieát : 24. Ngày soạn: 01/10/2012 Ngaøy daïy: 03/11/2012. Bài 13 : NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII (tieáp theo) II. NHAØ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VAØ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được những nét chính về luật pháp thời Trần. 2. Tư tưởng: Bồi dưỡng lòng yêu nước, tự hào dân tộc đối với công cuộc xd, củng cố và phát triển đất nước dưới triều Trần. 3. Kyõ naêng :  Nhận xét về những điểm giống và khác nhau về luật pháp thời Trần và thời Lý.  Biết và đánh giá những chủ trương và biện pháp tích cực, tiến bộ trong việc xây dựng quân đội.  Phân tích được những chủ trương trên để tìm ra tác dụng tích cực của nó trong việc phát triển kinh tế và bảo vệ đất nước.  Quan sát hình 27 – Hình chiến binh thời Trần SGK và nhận xét về trang bị vũ khí quân đội thời Trần. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: -Giáo viên: Sưu tầm 1 số tranh ảnh tư liệu liên quan tới thành tựu thủ công nghiệp thời Trần. -Học sinh: Tập trả lời câu hỏi SGK. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) 1/. Nhà Trần dược thành lập trong hoàn cảnh nào? 2/. Pháp luật thời Trần có đặc điểm gì? 3. Bài mới: (1’) Nhà Trần thay thế nhà Lý quản lý đất nước không những đã tăng cường quản lý nhà nước quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh, mà còn thực hiện nhiều chủ trương biện pháp để xd quân đội, củng cố quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế. Vậy những chủ trương biện pháp đó ntn? Có tác dụng gì đối với đất nước xã hội Đại Việt lúc bấy giờ. Chúng ta hảy tìm hiểu nội dung nói trên..

(86) TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY 20’ 1. Nhà Trần xây dựng Gọi HS đọc SGK. quân đội và củng cố quốc - Hỏi: Vì sao khi mới thành phoøng: laäp nhaø Traàn raát quan taâm tới việc xây dựng quân đội vaø cuûng coá quoác phoøng. - Quân đội gồm: cấm quân và quân ở các lộ ; + Ởû laøng xaõ coù höông binh, ngoài ra còn có quân của caùc vöông haàu.. - Quân được tuyển theo chính saùch “nguï binh ö noâng”, “quaân lính coát tinh nhueä, khoâng coát ñoâng”, xaây dựng tinh thần đoàn kết.. - Hoïc taäp binh phaùp vaø luyeän taäp voõ ngheä.. HOẠT ĐỘNG HỌC - Hs đọc .. - Nước ta luôn đứng trước nguy cơ ngoại xâm (nhất là thời kì đế quốc Mông Nguyên đang mở rộng xâm lược). - Hỏi: Tổ chức quân đội của - Quân đội của nhà Trần nhaø Traàn như thế nào? goàm coù caám quaân vaø quaân - Giảng: Cấm quân: đạo ở các lộ. quaân baûo veä kinh thaønh, - Hs nghe. trieàu ñình, nhaø vua vaø chæ chọn trai tráng khỏe mạnh ở queâ höông nhaø Traàn. Quaân các lộ: ở đồng bằng gọi là chính binh, ở miền núi gọi laø phieân binh. - Hỏi: Vì sao nhà Trần chỉ - Vì để tăng độ tin cậy kén chọn những thanh niên trong việc bảo vệ triều khỏe mạnh để vào cấm chính, cấm quân có nhiệm quaân? vụ bảo vệ vua, hoàng thaønh, trieàu ñình. - Hỏi: Quân đội nhà Trần - Chủ trương: quân lính cốt được tuyển dụng theo chính tinh nhuệ không cốt đông. saùch vaø chuû tröông naøo? - Chính saùch nguï binh ö noâng (tieáp tuïc chính saùch cuûa trieàu Lyù). - Giảng: Nhân dân ta dưới - Hs nghe. thời Trần rất chuộng võ nghệ, các lò vật được mở khắp nơi, vì vậy quân đội thời Trần luôn được học tập binh phaùp vaø reøn luyeän voõ nghệ. Nhà Trần thực hiện chuû tröông choïn quaân lính không thiên về lấy số lượng mà cần những người giỏi..

(87) Sử dụng hình 27 để minh chứng cho việc tăng cường cuûng coá quoác phoøng cuûa trieàu Traàn. - Bố trí tướng giỏi, quân nước? đông ở vùng hiểm yếu, nhất - Hỏi: Bên cạnh việc xây dựng quân đội, nhà Trần đã là biên giới phía Bắc. làm gì để củng cố quốc phoøng? - Thảo luận: Vieäc xây dựng quân đội nhà Trần có gì khác và giống so với thời Lyù?. 15’ 2. Phuïc hoài vaø phaùt trieån kinh teá: - Noâng nghieäp : khaån hoang, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh. Đặt chứa Hà đê sứ để trông coi, đốc thúc vieäc ñaép ñeâ. Noâng nghieäp nhanh choùng phuïc hoài vaø phaùt trieån. - Thuû coâng nghieäp : caùc xưởng thủ công của nhà nước và nhân dân được phục hoài vaø phaùt trieån caùc ngheà như đồ gốm, chế tạo vũ khi, đúc đồng, làm giấy… - Thương nghiệp : chợ mộc lên ngày càng nhiều ở các làng. Buôn bán với nước ngoài cũng phát triển nhất là ở cảng Vân Đồn (Quảng Ninh).. Gọi HS đọc: - Hỏi: Nhà Trần đã làm gì để phát triển nông nghiệp?. - Cử các tướng giỏi đóng giữ các vị trí hiểm yếu. - Vua Trần thường xuyên đi tuần tra việc phòng bị ở nơi naøy. - Giống:+Quân đội gồm 2 boä phaän. +Được tuyển dụng theo chính saùch “nguï binh ö noâng”. - Khaùc:Caám quaân: Tuyeån những người khỏe mạnh ở queâ höông nhaø Traàn. Quân đội theo chủ trương “coát tinh nhueä khoâng coát ñoâng”. - Đẩy mạnh khai hoang để mở rộng diện tích sx. Đắp ñeâ phoøng luït, naïo veùt keânh möông.. - Hà Đê Sứ. - Hỏi: Tên các chức quan nhà Trần đặt để trông coi - Hs nghe. việc sửa chữa đắp đê? - Giaûng: Vua Traàn haï leänh đắp đê từ đầu nguồn các con sông đến bãi biển. Những người đảm nhiệm chức Hà Đê sứ luôn phải đốc thúc việc đắp đê. Bên cạnh đó việc nạo vét các kênh đào được chú trọng để đảm bảo giao thông tưới tiêu cho đồng ruộng..

(88) * Tích hợp Đẩy mạnh công cuộc khẩn hoang, mở rộng diện tích sản xuất, đắp đê phòng lụt, đào sông, nạo vét kênh nhằm mục đích gì ? kết quả ra sao ? -Hs tự nêu việc làm đó nhằm bảo vệ môi trường Bên cạnh đó, việc nạo vét các con kênh đào được chú trọng để đảm bảo giao thông và tưới tiêu cho đồng ruộng. - Liên hệ thực tế ngày nay ở địa phương khi có bảo, lũ thì nhà nước quan tâm như thế nào? - Hỏi: Nhận xét gì về những chuû tröông phaùt trieån noâng nghieäp cuûa nhaø Traàn? - Giảng: Nhờ các chính sách và cùng với sự cố gắng của người dân, nông nghiệp thời Trần nhanh chóng được phuïc hoài vaø . Nhaø Traàn khuyến khích các xưởng thủ công. N2 sx các đồ gốm, dệt, cheá taïo vuõ khí. - Hoûi: Keå teân caùc ngheà thuû coâng trong nhd? Giới thiệu H.28 SGK cho HS. - Giaûng: Do vaäy, caùc laøng xaõ moïc leân nhieàu nôi. Kinh thành Thăng Long đã có tới 61 phường tấp nập. - Hoûi: Nhaän xeùt veà tình hình thủ công nghiệp thời Trần theá kæ XIII? - Giảng: Việc buôn bán với thương nhân nước ngoài diễn ra rất sôi nổi ở các cửa bieån:. - Các chủ trương đó rất phù hợp, kịp thời để phát triển noâng nghieäp. -Hs nghe.. - Làm gốm tráng men, đúc đồng, làm giấy... - Hs nghe.. - Đang từng bước được khôi phuïc vaø phaùt trieån maïnh, trình độ ngày càng cao. - Hs nghe..

(89) Hội Thống, Vân Đồn. * Tích hợp :Việc buôn bán tại cửa biển cần phải giữ gìn và bảo vệ môi trường biển. * Sơ kết (1’) Nhà trần thay nhà Lý thực hiện nhiều chủ trương và biện pháp tích cực để xây dựng quân đội và phát triển kinh tế. Những chủ trương và biện pháp nói trên cùng với tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nhân dân ta đưa Đại Việt ở TK XIII trở thành một quốc gia hùng cường có quân đội và quốc phòng vững mạnh và nền kinh tế phát triển. 4- Cuûng coá: (3’) 1. Nêu các chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng của nhà Traàn? 2. Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển ktế sau những năm suy thoái của nhaø Lyù? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. - Về học bài và xem tiếp bài 14. 1. Quân Mơng Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? 2. Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mơng Cổ bằng lược đồ? 3. Suy nghĩ về cách đánh giặc của dân tộc ta qua 3 cuộc kháng chiến đó?.

(90) Tuaàn: 13 Ngày soạn:01/10/2012 Tieát : 25 Ngaøy daïy: Bài 14 : BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC. MOÂNG – NGUYEÂN (THEÁ KYÛ XIII) I. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHOÁNG QUAÂN MOÂNG COÅ (1258). I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được sức mạnh của quân Mông – Nguyên và âm mưu quyết tâm xâm lược Đại Vieät cuûa chuùng.  Biết và hiểu về sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần. Những nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần nhất chống quân Mông Cổ ( 1258 ).  Hiểu được nguyên nhân thắng lợi ý nghĩa lịch sử. 2. Tư tưởng: Giáo dục cho HS ý chí kiên cường, buất khuất, mưu trí dũng cảm của quân và dân ta trong cuoäc khaùng chieán. Giáo dục lòng tự hào về truyền thống của dân tộc ta. 3. Kyõ naêng:  Trình bày trên lược đồ nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần nhất chống quân Moâng Coå ( 1258 ). II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: -Giáo viên: Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xlược Mông Cổ. - Học sinh: Tập trả lời các câu hỏi SGK. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Nhà Trần đã làm gì để xd và củng cố quốc phòng? b/. Để phục hồi và phát triển kinh tế nhà Trần đã làm gì? 3. Bài mới: (1’) Sau khi nắm chính quyeàn nhà Traàn đã bắt tay vào công cuộc xd bộ máy nhà nước, phục hoài sx. Vua tôi nhà Traàn còn phải chuẩn bị nhieàu mặt để đối phó với những âm mưu xlược của bọn pk Mông –Nguyên. Đaàu 1258, 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Vậy cuộc chiến này diễn ra ntn? TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 15’ 1. Âm mưu xâm lược Đại - Gọi HS đọc SGK. - HS đọc. - Xác định đất nước Mông Vieät cuûa Moâng Coå: - Đầu thế kỉ thứ XIII, nhà Cổ trên bản đồ thế giới và - Hs dựa vào bản đờ để xác nước phong kiến Mông Cổ giới thiệu về Mông Cổ: từ định. xöa caùc boä laïc du muïc được thành lập. - Với một lực lượng quân sự Mông Cổ sống ở những mạnh và hiếu chiến, quân vùng thảo nguyên. Đầu TK.

(91) Mông Cổ đã liên tiếp xâm lược và thống trị nhiều nước. - Naêm 1257, Moâng Coå tieán đánh Nam Tống nhằm xâm chiếm toàn bộ Trung Quốc. - Để đạt được mục đích, quaân Moâng Coå quyeát ñònh xâm lược Đại Việt rồi đánh thaúng leân phía Nam Trung Quoác.. 20’ 2. Nhaø Traàn chuaån bò kháng chiến và đánh bại quaân Moâng Coå:. XIII nhà nước pk Mông Cổ được thành lập. Vua Mông Coå mang quân xlược khắp nơi và xd 1 đế quốc rộng lớn từ Thái Bình Dương đến bờ Bắc Hải. Người xưa đã nhận xét “Vó ngựa của Mông Cổ đi đến đâu cỏ không mọc được đến đó”. - Giới thiệu HS quan sát H29 SGK. - Yeâu caàu HS nhaän xeùt H29 (H29 giúp em hiểu được gì veà quaân Moâng Coå). - Giaûng: 1257, vua Moâng Coå mở cuộc xâm lược Nam Tống để chiếm toàn bộ Trung Quốc rộng lớn. Nhưng để đạt được tham vọng đó, chúng cho tướng Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy quân xâm chiếm Đại Vieät. - Hoûi: Taïi sao quaân Moâng Cổ cho quân đánh Đại Việt trước?. Quân đội rất lớn mạnh, có tổ chức, trang bị tốt.. - Hs nghe.. - Vì sau khi chiếm Đại Vieät, quaân Moâng coå seõ đánh lên phía Nam Trung Quốc, trong khi đó 1 số lượng rất đông quân Mông Cổ sẽ ồ ạt tấn công từ phía Baéc, taïo neân goïng kìm tieâu dieät Nam Toáng. - Hỏi: Trước khi kéo vào -Cho sứ giả đưa thư đe dọa nước ta, tướng Mông Cổ đã và dụ hàng vua Trần. laøm gì? - Hỏi: Vua Trần đã làm gì - Bắt tống giam vào ngục. khi các sứ giả Mông Cổ đến? Tháo luận nhóm 1-2-3:. - Khi được tin Mông Cổ chuẩn bị xâm lược nhà Trần đã ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí, các đội dân binh được thành lập, ngày ñeâm luyeän taäp… Hỏi: Khi được tin quân - Thaùng 1-1258, 3 vaïn quaân Mông Cổ xâm lược nước ta - Đại diện nhóm: Ban leänh cho cả nước sắm sửa vũ Moâng Coå, do Ngộït Löông.

(92) Hợp Thai chỉ huy, tiến vào xâm lược Đại Việt. - Quân địch theo đường soâng Thao tieán xuoáng Baïch Hạc (Phú Thọ) rồi tiến đến vuøng Bình Leä Nguyeân (Vónh Phúc) thì bị trận lại ở phòng tuyeán do vua Traàn Thaùi Toâng chæ huy. - Nhaø Traàn chuû tröông cho quaân ruùt khoûi kinh thaønh Thăng Long, thực hiện “vườn không nhà trống”. - Thiếu lương thực, lại bị quân ta chống trả chưa đầy một tháng lực lượng chúng bò tieâu hao daàn. - Nhà Trần mở cuộc phản công ở Đông Bộ Đầu. Ngày 29-1-1258, quaân Moâng Coå thua phải rút chạy về nước. - Cuộc kháng chiến thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ kết thúc thắng lợi.. vua Trần đã làm gì? Dùng lược đồ để trình bày dieãn bieán: Thaùng 1.1258, quaân Moâng Coå tieán vaøo nước ta theo đường sông Thao xuoáng Baïch Haïc roài đến vùng Bình Lệ Nguyên vaø bò chaën laïi. Taïi ñaây, quaân ta ñaët phoøng tuyeán do vua Thaùi Toâng chæ huy vaø đánh 1 trận quyết liệt. Do quaân giaëc maïnh, vua Traàn phaûi cho quaân ruùt lui veà Thăng Long để bảo toàn lực lượng. Theo lệnh triều đình, nhd Thăng Long thực hiện chủ trương “vườn không, nhaø troáng” vua Traàn cho quaân xuoâi veà Thieân Maïc. Khi Ngột Lương Hợp Thai cho quaân tieán vaøo Thaêng Long thì trước mắt chúng là vườn không nhà trống, không lương thực... quân Moâng Coå ñieân cuoàng gieát hại những người còn ở lại. Trước tình thế đó vua Trần raát lo laéng, thaùi sö Traàn Thuû Độ đã tâu: “ đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo” câu nói thể hiện nieàm tin chieán thaéng cuûa quaân vaø daân ta. Chæ trong vòng chưa đầy 1 tháng, quân giặc đã gặp phải nhiều khoù khaên vì thieáu löông thực, 1 vài cánh quân đã đi ra khỏi thành vào cướp bóc caùc laøng xung quanh vaø bò nhd đánh theo lối du kích.. khí. Quân đội dân binh được thành lập và ngày ñeâm luyeän taäp. - Hs nghe..

(93) Nhaân cô hoäi naøy nhaø Traàn đã mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu. Bị bất ngờ, ngày 29.1.1258, quân Mông Cổ đã rút khỏi Thăng Long về nước. Trên đường rút chạy, chúng đã bị dân binh ở Quy Hóa chặn đánh tan tác. - Nhóm 4-5-6: Vì sao quân -Đại diện nhóm: Vì quaân ta ta lại đánh bại quân Mơng biết sử dụng cách đánh Cổ? giặc, thông minh biết chớp thời cơ. - Hoûi: Baøi hoïc kinh nghieäm - Khi theá giaëc maïnh ta chuû về cách đánh giặc của dtộc trương không dốc ngay lực ta trong cuộc k.chiến chống lượng để đối phó mà khôn quân Mông Cổ lần thứ khéo giữ lực lượng nhữ nhaát? chuùng vaøo saâu traän ñòa, *Tích hợp : Cuộc kháng đánh lâu dài. Khi giặc gặp chiến chống quân Mông Nguyên diễn ra trên đất khó khăn ta mới phản công nước ta, đất nước rộng lớn lại. Đó là kế “lấy yếu đánh “Địa lợi”, lại có sự quyết maïnh, laáy ít ñòch nhieàu”. tâmcủa nhân dân ta “Nhân hoà” là yếu ố quan trọng dẫn đến thắng lợi . * Sơ kết: (1’) Giữa TK XIII, đế chế Mông – Nguyên hùng mạnh và tàu bạo quyết tâm xâm lược Đại Việt. Mạc dầu so sánh lực lượng chênh lệch nhưng nhà Trần và quân dân Đại Việt không thể run sợ kiên quyết chuẩn bị kháng chiến chống xâm lược đến cùng với đường lối đúng đắn sáng tạo quân Mông – Nguyên đã bị đánh hại chưa đầy 1 tháng. 4- Cuûng coá: (3’) 1. Quân MC xlược Đại Việt nhằm mục đích gì? 2. Trình bày diễn biến cuộc kchiến chống quân MC bằng lược đồ? 3. Suy nghĩ về cách đánh giặc của dân tộc ta qua 3 cuộc kc đó? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. - Về học bài và xem tiếp phần II bài 14 - Nhà Trần chuẩn bị chống quân Nguyên xâm lược ra sao? Tác dụng của sự chuẩn bị đó? - Sự kiện nào thể hiện ý chí quyết chiến của quân dân nhà Trần? - Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ 2 bằng lược đồ?.

(94) - Nêu cách đánh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên – Mông laàn 2?.

(95) Tuaàn: 13 Tieát : 26. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy: Bài 14 : BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC. MOÂNG – NGUYEÂN (THEÁ KYÛ XIII) (tieáp theo) II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết và hiểu về sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần.  Những nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyeân ( 1285 ).  Biết được âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên.  Hiểu được nguyên nhân thắng lợi ý nghĩa lịch sử. 2. Tư tưởng: Bồi dưỡng cho HS lòng căm thù giặc ngoại xâm, niềm tự hào dân tộc và biết ơn tổ tiên đã kiên cường, mưu trí bảo vệ chủ quyền đất nước. 3. Kyõ naêng:  Trình bày trên lược đồ nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên ( 1285 ).  Sử dụng lược đồ, kênh hình , tài liệu tham khảo , nêu nhận xét về nghệ thuật đánh giaëc cuûa nhaø Traàn.  Tìm hiểu về Trần Hưng Đạo, Trần Quốc Tuấn, Hội Nghị Diên Hồng. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Lược đồ kháng chiến lần thứ 2 chống quân xlược Nguyên (1285). - Tranh minh họa Thoát Hoan nằm trong ống đồng trốn về nước. - Đoạn trích Hịch Tướng Sĩ. * Học sinh: SGK, sưu tầm bài thơ, tranh ảnh có liên quan. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xlược Mông Cổ? b/. Vì sao quân giặc mạnh mà vẫn bị ta đánh bại? 3. Bài mới: (1’) Để rửa nục cho cuộc xlược Đại Việt bị thất bại trước và để thực hiện tham vọng dùng Đại Việt để đánh chiếm các nước phía Nam Trung Quốc, mở rộng lãnh thổ, đế chế Mông - Nguyên đã tiến lên đánh Đại Việt lần thứ 2..... TG. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG DẠY. HOẠT ĐỘNG HỌC.

(96) 10’. 10’. 1. Âm mưu xâm lược Champa và Đại Việt của nhaø Nguyeân: - Naêm 1279, Nam Toáng bò quaân Moâng Coå tieâu dieät, Trung Quốc hoàn toàn bị Moâng Coå thoáng trò. - Naêm 1271, Hoát Taát Lieät đã lập ra nhà Nguyên.. 2. Nhaø Traàn chuaån bò khaùng chieán: - Sau khi bieát tin quaân Nguyên đánh Cham-pa, vua Traàn trieäu taäp caùc vöông hầu, quan lại họp ở bến Bình Than để bàn kế đánh giaëc. - Trần Quốc Tuần được giao chæ huy cuoäc khaùng chieán, ông soạn Hịch Tướng Sĩ để động viên tinh thần chiến đấu. - Đầu năm 1285, vua Trần mời các bô lão họp hội nghị Diên Hồng ở Thăng Long. - Giaûng: Sau thaát baïi 1258 quân MC không chịu từ bỏ âm mưu xlược nước Đại Vieät. Naêm 1279, sau khi thôn tính được nhà Tống vua MC ñaët ra nhaø Nguyeân ñaët nền thống trị toàn bộ Trung Quoác. Vua Nguyeân luùc baáy giời là Hốt Tất Liệt ráo riết chuẩn bị xlược Đại Việt và Champa. - Hoûi: Hoát Taát Lieät cho quaân xâm lược Champa và Đại Vieät nhaèm muïc ñích gì? - Giaûng: 1283, 10 vaïn quaân Nguyên do tướng Toa Đô chỉ huy xlược Champa, nhöng bò nhd Champa tieán haønh chieán tranh du kích đánh trả nên quân Nguyên bò thaát baïi vaø phaûi coá thuû phía Bắc chuẩn bị xlược Đại Vieät. Gọi HS đọc SGK. - Hoûi: Sau khi bieát quaân Nguyên có ý định xlược Đại Việt, vua Trần đã làm gì? - Hoûi: Hoäi nghò naøy coù yù nghóa raát quan troïng? Taïi sao? - Giảng: HS đọc đoạn in nghieâng SGK trang 58. - Giảng: Hoài văn hầu Trần Quốc Toản có lòng yêu nước sâu sắc, đã đến bến Bình Than nhöng khoâng được dự họp (vì mới 15 tuổi). Quốc Toản tức giận boùp naùt quaû cam trong tay lúc nào không biết. Sau đó. - Hs nghe.. - Laøm caàu noái thoân tính caùc nước ở Phía. Nam TQ. - Hs nghe.. - Triệu tập các vương hầu ở bến Bình Than bàn kế đánh giaëc.. - Vì hội nghị tập hợp các vöông haàu quan laïi nhaø Trần để bàn kế sách đánh giaëc. - Hs nghe..

(97) để bàn kế đánh giặc. - Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.. 15’. 3. Khaùng chieán buøng noå vaø thắng lợi: - Cuoái thaùng 1.1285, 50 vaïn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào xlược nước ta. - Quaân ta sau 1 vaøi traän đánh địch ở Biên giới đã rút veà Vaïn Kieáp, roài ruùt veà Thăng Long thực hiện “ vườn không nhà trống” và cuoái cuøng ruùt veà Thieân. về quê, Quốc Toản đã tổ chức đạo quân lớn giương cao lá cờ thêu 6 chữ vàng “phá cường địch, báo hoàng aân”. Ngaøy ñeâm luyeän taäp sẳn sàng cùng nhd đánh giaëc. Naêm 1285, vua Traàn trieäu taäp hoäi nghò Dieân Hoàng vaø mời toàn bộ các bô lão có uy tín để bàn bạc cách đánh giaëc. - Hoûi: Hoäi nghò Dieân Hoàng có tác dụng gì đến việc chuaån bò khaùng chieán? - Giảng: Nhà Trần đã tổ chức cuộc tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu. Trần Quốc Tuấn đã đọc “Hịch Tướng Sĩ”. Bài Hịch đã khơi dậy lòng yêu nước và tinh thần cứu nước. Sau đợt tập trận cả nước được lệnh sẳn sàng đánh giặc. Quân sĩ đều thích 2 chữ “sát thát” vào cánh tay. - Hỏi: Việc thích 2 chữ “sát thaùt” coù yù nghóa gì? - Dùng lược đồ k.c lần thứ 2 chống quân Nguyên để trình baøy dieãn bieán: Thaùng 1.1285, 50 vaïn quaân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào nước ta (gấp gần 20 lần so với lần trước). Sau 1 vaøi traän quyeát chieán với quân giặc, Trần Quốc Tuaán cho quaân lui veà vaïn kiếp để bảo toàn lực lượng.. - Ñaây laø hoäi nghò theå hieän yù chí kieân trung quyeát taâm đánh giặc của quân và dân Đại Việt. Hs nghe.. - Theå hieän quyeát taâm cao độ của qsĩ thà chết không chịu mất nước. - Hs nghe..

(98) Trường . - Toa Đô từ Champa đánh ra Ngheä An, Thanh Hoùa, quaân của Thoát Hoan mở cuộc taán coâng xuoáng phía Nam hòng tạo thế gọng kìm để tieâu dieät quaân ta. Quaân ta chiến đấu dũng cảm, quân Nguyeân laâm vaøo theá bò động, thiếu lương thực.. - 5 . 1285 quân ta bắt đầu phản công, nhiều trận đánh lớn : Tây Kết, Hàm Tử, Chöông Döông. * Keát quaû: - Sau 2 thaùng phaûn coâng, quân ta đã đánh tan 50 vạn quaân Nguyeân.. Vua Traàn raát lo nhöng Traàn Quoác Tuaán raát khaûng khaùi trả lời: “Nếu bệ hạ muốn hàng giặc, thì trước hết hãy chém đầu thần rồi hãy hàng”. Thoát Hoan tập trung llượng lớn vào Vạn Kiếp. Trước thế giặc, quân ta lui veà Thaêng Long vaø ruùt về Thiên Trường (Nam Định). Để bảo vệ cho cuộc rút quân, quân ta đã bố trí nhiều điểm chặn đánh quân giaëc. Trong 1 traän kìm chaân giặc ở Thiên Mạc, Trần Bình Trọng đã bị giặc bắt. Khi bò giaëc duï doã, oâng traû lời “ta thà làm ma nước Nam hơn là làm vương đất Bắc” quân Nguyên tức giận, chém ông ở Thăng Long, nhd lại thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống” đối phó với giặc. Quân Thoát Hoan keùo vaøo chieám Thaêng Long troáng khoâng buoäc chúng phải dựng trại ở phía Baéc soâng Hoàng. Tiếp đó, Toa Đô được lệnh từ Champa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa. Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía Nam nhaèm taïo theá goïng kìm tieâu dieät quaân chuû lực của ta và bắt sống toàn bộ đầu não cuộc kháng chieán. Trước thế nguy cấp, 1số quý tộc nhà Trần đã đầu hàng giaëc, Traàn Quoác Tuaán phaûi.

(99) rút lui để chuẩn bị llượng tieâu dieät ñòch. - Gọi HS đọc SGK. - Hỏi: Không thực hiện được aâm möu baét soáng vua Traàn và quân chủ lực, Thoát Hoan đã làm gì? - Giảng: (dựa vào lược đồ) Dựa vào thời cơ đó, quân Trần tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi: Tây Kết, cửa Hàm Tử, bến Chương Dương sau đó vaøo giaûi phoùng Thaêng Long. Quân giặc hoảng loạn bỏ chaïy, nhieàu teân bò gieát, Thoát Hoan phải chui vào ống đồng về nước. Quân giặc của Toa Đô ở Tây Kết cùng bị tiêu diệt, tướng Toa Đô bị chém đầu. Sau 2 tháng quân dân nhà Trần đã đánh bại hơn 50 vạn quân Nguyeân. - Hỏi: Nêu cách đánh của quaân vaø daân ta trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyên-Mông lần thứ 2?. - Cho quaân ruùt veà Thaêng Long chờ tiếp viện.. - Hs nghe.. -Lúc đầu khi giặc mạnh nhà Trần không dốc toàn bộ lực lượng để đối phó với chuùng maø khoân kheùo bieát rút lui chờ thời cơ, quyết giành thắng lợi. - Cách đánh “Vườn không nhaø troáng”. * Sơ kết (1’) Trong cuộc kháng chiến lần thứ hai (1285) quân Dại Việt gặp nhiều khó khăn thử thách to lớn quân Trần không hề lui bước, quyết tâm chuẩn bị kháng chiến và chiến đấu anh dũng giành được thắng lợi vẽ vang, quyết sạch hơn nửa triệu quân xâm lược ra khỏi bờ cỏi..

(100) 4- Cuûng coá: (3’) 1. Nhà Trần chuẩn bị chống quân Nguyên xâm lược ra sao? Tác dụng của sự chuẩn bị đó? 2. Sự kiện nào thể hiện ý chí quyết chiến của quân dân nhà Trần? 3. Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ 2 bằng lược đồ? 4. Nêu cách đánh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống giặc Nguyên – Mông laàn 2? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời các câu hỏi SGK. - Về học bài và xem tiếp phần III bài 14 - Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần ba bằng lược đồ? -Nêu cách đánh giặc của nhà Trần lần ba? Có gì giống và khác so với hai lần trước?.

(101) Tuaàn: 14 Tieát : 27. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy: Baøi 14 : BA LAÀN KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN. XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỶ XIII) (tt) III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287-1288) I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Âm mưu quyết tâm xlược Đại Việt lần thứ ba của quân Nguyên. Những nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyên ( 1287 1288 ).  Hiểu được nguyên nhân thắng lợi ý nghĩa lịch sử. 2. Tư tưởng: Bồi dưỡng cho HS lòng căm thù giặc và niềm tự hào về truyền thống hào hùng của dtoäc trong cuoäc kc choáng giaëc Nguyeân - Moâng. 3. Kyõnaêng:  Trình bày trên lược đồ nét chính diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyeân ( 1287 – 1288 ).  Sử dụng lược đồ , tranh ảnh , tài liệu tham khảo, nêu nhận xét về cách đánh của quaân ta trong traän Baïch Ñaèng.  So sánh với cách đánh giặc trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Lược đồ kháng chiến lần thứ 3 chống quân xlược Nguyên. * Học sinh: Sách giáo khoa. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Nêu những công việc nhà Trần chuẩn bị chống quân xlược? Qua đó nêu ý chí của daân toäc ta ? b/. Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên của nhà Trần? Cách đánh độc đáo của nhà Trần là gì? 3. Bài mới: (1’) 2 lần xâm phạm đến nước Đại Việt nhỏ bé, 2 lần bị thất bại thảm hại. Điều đó làm cho vua Nguyên (Hốt Tất Liệt) mất mặt và tức tối. Thấy con trai – Thoát Hoan thoát chết trở về với đám tàn quân. Hắn lập tức tổ chức ngay cuộc xâm lược lần thứ ba này, ngoài mưu đồ chiếm nước ta, mở đường bành trướng xuống Đông Nam Á còn mang tính chất phục thù cay cú của 1 tên chúa phong kiến hiếu chiến. Vậy cuộc xâm lược lần thứ ba này diễn ra như thế nào? Quân dân Đại Việt đối phó ra sao? Đó là nội dung của tiết học hôm nay.. TG. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG DẠY. HOẠT ĐỘNG HỌC.

(102) 13’. 1. Nhà Nguyên xâm lược Đại - Gọi HS đọc SGK. - Hỏi: Hai lần xâm lược Đại Việt: Vieät bò thaát baïi, vua Nguyeân a. Hoàn cảnh: đã làm gì? - Giaûng: Vua Nguyeân khi nghe tin con trai là Thoát - Vua Nguyên ra lệnh đình Hoan phải chui vào ống đồng chỉ cuộc tấn công Nhật Bản, về nước, đã quyết tâm xâm tập trung mọi lực lượng đánh lược nước ta lần thứ ba. Đại Việt lần thứ 3 để trả thù. Lần này nhà Nguyên rất thận trọng, chu đáo. - Trước nguy cơ bị xâm lược - Hỏi: Nêu những dẫn chứng nhà Trần đã tăng cường quân về việc quân Nguyên chuẩn bị ở những nơi hiểm yếu nhất là chu đáo cho cuộc xâm lược? - Giaûng: Maëc duø chuaån bò raát vùng biên giới vùng biển. chu đáo, nhưng chúng đã bắt b. Diễn biến: đầu run sợ. Vua Nguyên là - Cuối tháng 12 – 1287, 30 Hốt Tất Liệt đã dặn con: vạn quân thủy bộ tiến đánh “không được cho Giao Chỉ là nước nhỏ mà khinh thường”. Đại Việt. - Hỏi: Trước nguy cơ đó vua tôi nhà Trần đã làm gì? - Giaûng: Cuoác thaùng 12.1287 quaân Nguyeân oà aït tieán vaøo nước ta theo 2 đường (dùng lược đồ): + Đường bộ do Thoát - Quân bộ do Thoát Hoan chỉ Hoan chỉ huy vượt biên giới huy đánh vào Lạng Sơn , Bắc đánh vào Lạng Sơn, Bắc Giang. Giang roài veà Vaïn Kieáp. + Đường biển do Ô Mã - Quân thủy do Ô Mã Nhi chỉ Nhi chỉ huy ngược sông Bạch huy tiến vào sông Bạch Đằng Đằng hội quân với Thoát Hoan. roài veà Vaïn Kieáp. - Đầu 1288, Thốt Hoan chiếm Đầu 1288 Thoát Hoan cho đĩng Vạn Kiếp để xây dựng quân chiếm đóng Vạn Kiếp. Veà phía ta, sau 1 vaøi traän căn cứ. chặn giặc ở cửa ải, Trần Quoác Tuaán cho quaân ruùt khoûi Vaïn Kieáp veà vuøng soâng. - Hs đọc. - Quyết tâm đánh chiếm Đại Việt lần nữa. - Hs nghe.. - Đình chỉ cuộc xlược Nhật Baûn, taäp trung haøng chuïc vaïn quaân, haøng traêm chieán thuyeàn löông vaø haøng chuïc vaïn thaïch thoùc. - Hs nghe.. - Chuẩn bị k/c: cử Trần Q Tuaán laøm toång chæ huy. - Hs nghe..

(103) 7’. 15’. 2. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương cuûa Tröông Vaên Hoå: -Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dö chæ huy quaân mai phuïc khi đòan thuyền của Trương Văn Hổ đến, quân ta đánh dữ dội. - Phần lớn thuyền lương của giaëc bò ñaém, soá coøn laïi bò ta chieám. 3. Chieán thaéng Baïch Ñaèng: a. Hoàn cảnh: - Cuối tháng 1-1288 Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Thăng Long. - Triều đình thực hiện kế hoạch vườn không nhà trống làm cho quân Nguyên tuyệt vọng. - Nhà Trần quyết định chọn sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến.. Đuống để chặn giặc ở Thăng Long. - Gọi HS đọc. - Hỏi: Ô Mã Nhi được giao bảo vệ đoàn thuyền lương, nhöng taïi sao laïi tieán veà Vaïn Kiếp với Thoát Hoan? - Giaûng: Traàn Khaùnh Dö laø 1 viên tướng có tài, sau thất bại ở Vân Đồn, ông đã chịu tội với vua Trần. Ông xin nhà vua cho laäp coâng chuoäc toäi. Vì vậy, khi đoàn thuyền của Ô Mã Nhi kéo quân đến Vạn Kiếp, ông không nản chí chờ bằng được thuyền lương của Trương Văn Hổ. Khi đoàn thuyeàn löông cuûa giaëc ñi qua Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân đánh dữ dội nhiều phía. Số lương thực của giặc phần lớn là bị đắm, còn lại quân ta chieám. - Hỏi: Chiến thắng Vân Đồn coù yù nghóa gì?. - OÂ Maõ Nhi cho raèng quaân ta yếu không cản được chúng neân OÂ Maõ Nhi khoâng baûo veä đoàn thuyền lương. - Hs nghe.. - Laøm cho quaân giaëc rôi vaøo tình trạng khốn đốn, tinh thaàn hoang mang. - Tình theá cuûa giaëc raát khoù khăn, thiếu lương thực trầm troïng. Cho quaân vaøo chieám thaønh Thaêng Long.. - Hỏi: Sau trận Vân Đồn tình theá cuûa quaân Nguyeân nhö theá naøo? - Hỏi: Đợi mãi không thấy đoàn thuyền lương đến Thoát Hoan đã làm gì? - Giaûng: Nhaân daân Thaêng Long đã thực hiện kế hoạch - Hs nghe. “vườn không nhà trống” để đối phó với giặc. Thoát Hoan điên cuồng cho quân đánh phá các căn cứ của nhà Trần, ñuoåi baét 2 vua Traàn. (Thaùi Thượng Hoàng và Vua) - Hỏi: Trước tình thế đó quân.

(104) Nguyên đã làm gì?. b. Diễn biến: - Tháng 4 – 1288 đòan thuyền của Ô Mã Nhi đã lọt vào trận ñòa baõi coïc treân soâng Baïch Ñaèng. - Cuộc chiến đấu ác liệt diễn ra OÂ Maõ Nhi bò baét soáng. - Trên bộ Thoát Hoan theo hướng Lạng Sơn rút về Trung Quoác bò quaân ta lieân tuïc chaën đánh. - Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân Nguyên đã kết thúc thắng lợi vẻ vang. - Binh lính tàn phá cướp bóc - Giảng: Quân lính đi đến đâu lương thực của dân. Cho khai nhaân daân raát caêm gheùt ñuoåi quaät laêng moä hoï Traàn. đánh. Thoát Hoan tuyệt vọng, - Hs nghe. cho quaân ruùt veà Vaïn Kieáp vaø từ đây rút về nước. - Hỏi: Trước tình hình đó vua tôi nhà Trần đã làm gì? -Quyết định mở cuộc phản - Hỏi: Dựa vào đâu mà vua công và mai phục trên sông Trần và Trần Quốc Tuấn đã Bạch Đằng. chọn sông Bạch Đằng là nơi -Dựa vào địa thế hiểm trở là mai phuïc? nơi đã từng diễn ra chiến (Gợi ý về địa thế, kinh thắng năm 938 của Ngô nghieäm ls). Quyeàn, chieán thaéng 981 cuûa - Giảng: Trần Quốc Tuấn đã Lê Hoàn. cho đóng những cọc gỗ xuống loøng soâng. Khi thuûy trieàu leân bãi cọc ngầm được che lấp. - Hs nghe. - Giảng: Dùng lược đồ chiến thắng Bạch Đằng để trình bày dieãn bieán: - Ngày 9.4.1822 đoàn thuyền do OÂ Maõ Nhi coù kò binh hoä toáng ruùt veà soâng Baïch Ñaèng, bấy giờ nước triều dâng cao che laáp caùc coïc treân soâng, moät soá thuyeàn nheï cuûa quaân nhaø Traàn ra khieâu chieán roài giả vờ thua bỏ chạy, giặc cho quaân ñuoåi theo, loït vaøo traän địa mai phục. Đợi đến lúc nước triều rút từ hai bờ, quân ta đổ ra đánh phá, giặc bị đánh bất ngờ hốt hoảng tranh nhau thaùo chaïy, nhieàu thuyeàn bị vỡ và bị đắm. Giữa lúc đó, hàng loạt bè lữa xuôi nhanh theo nước triều đang xuống,.

(105) lao vào giặc. Tướng Ô Mã Nhi bò baét soáng. Cánh quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy rút chạy đã bị quân ta taäp kích lieân tieáp, sau hôn chục ngày mới tới Quảng Taây. Hoûi: Haõy neâu yù nghóa cuûa traän Baïch Ñaèng 1288? Hỏi: Kết quả cuộc kháng - Đập tan mộng xâm lược chieán? cuûa giaëc Nguyeân. - HS trả lời. * Sơ kết: (1’) Để thôn tính bằng được Đại Việt nhà Nguyên đã chuẩn bị rất công phu, kỹ lưỡng. Nên trong cuộc kháng chiến lần này quân dân Đại Việt gặp nhiều khó khăn, thử thách. Mặc dù như vậy nhà Trần không hề giảng sút ý chí kiên quyết lãnh đạo quân dân chuẩn bị kháng chiến và chiến đấu anh dũng giành được thắng lợi vẻ vang. Đặc biệt chiến tháng Vân Đồn và Bạch Đằng quét sạch 30 vạn quân xâm lược ra khỏi đất nước. 4- Cuûng coá: (3’) 1. Trình baøy toùm taét dieãn bieán cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyeân laàn ba baèng lược đồ? 2. Nêu cách đánh giặc của nhà Trần lần ba? Có gì giống và kho so với hai lần trước? 3. Suy nghĩ của bản thân sau khi được học về ba lần dân tộc kháng chiến chống giặc Mông - Nguyên ở thế kỷ XIII? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời các câu hỏi SGK. - Về học bài va xem phần còn lại của bài. - Nguyên nhân nào dẫn đến thắng lợi ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyeân? - Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên? - Bài học kinh nghiệm “lấy yếu chống mạnh” trong lịch sử chống ngoại xâm của dân toäc ta TK XIII..

(106) Tuaàn: 14 Tieát : 28. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy: Baøi 14 : BA LAÀN KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG QUAÂN. XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (tiếp theo) IV. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VAØ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MOÂNG - NGUYEÂN I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Hiểu được vì sao ở TK XIII, ba lần kháng chiến chống quân xlược Mông - Nguyên quân dân Đại Việt đều giành thắng lợi.  Ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xlược Mông - Nguyên. 2. Tư tưởng: Bồi dưỡng niềm tự hào về truyền thống đánh giặc giữ nước của dtộc. Bài học kinh nghiệm ls về tinh thần đoàn kết dtộc. 3. Kyõ naêng:  Phân tích, so sánh, sự kiện và nhân vật lịch sử qua 3 lần kháng chiến để rút ra nhận xeùt chung. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Bản đồ đế quốc Mông - Nguyên TK XIII. - Bài Hịch Tướng Sĩ của Trần Quốc Tuấn. - Tö lieäu veà nhaân vaät tieâu bieåu trong 3 laàn kc choáng giaëc Moâng - Nguyeân. * Học sinh: Sách giáo khoa. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) a/. Tường thuật trận Vân Đồn? Nêu ý nghĩa của trận thắng đó? b/. Trình bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng lần thứ 3. Nêu cách đánh giặc của nhà Traàn trong luùc naøy? 3. Bài mới: (1’) Cuộc kc chống quân xlược Mông - Nguyên của quân dân nhà Trần đã diễn ra trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn, nhưng đã giành được thắng lợi. Vì sao có những thắng lợi đó? TG NOÄI DUNG 20’ 1. Nguyên nhân thắng lợi:. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Gọi HS đọc bài. - Hs đọc. - Hỏi: Những nguyên nhân Trình bày các ng.nhân naøo laøm cho caû 3 laàn kc trong SGK. choáng quaân Nguyeân dtoäc ta - Tất cả các tầng lớp nhân đều giành thlợi? dân, các thành phần dân tộc - Phân tích từng nguyên.

(107) đều tham gia đánh giặc bảo vệ quê hương đất nước tạo thành khối đại đoàn kết toàn dân , trong đó các quý toäc vöông haàu laø haït nhaân. - Sự chuẩn bị chu đáo về moïi maët cho moãi cuoäc khaùng chieán. Nhaø Traàn raát quan tâm chăm lo sức dân, nâng cao đời sống vật chất tinh thaàn cuûa nhaân daân. - Tinh thaàn hy sinh quyeát chiến quyết thắng của toàn daân maø noàng coát laø quaân đội. - Chiến lược, chiến thuật đúng đắn của vương triều Traàn ñaëc bieät laø vua Traàn Nhân Tông, các danh tướng Trần Hưng Đạo, Trần Quang Khaûi, Traàn Khaùnh Dö.. 15’ 2. YÙ nghóa lịch sử:. nhaân. - Hoûi: Haõy neâu 1 soá daãn chứng về tinh thần đoàn kết - Theo lệnh triều đình nhd dtoäc? Thaêng Long nhanh choùng thực hiện chủ trương “vườn - Hỏi: Nêu những việc làm không nhà trống”. của nhà Trần chuẩn bị cho 3 - Trong lần thứ 2 các vị bô laàn k/c? laõo theå hieän yù chí cuûa muôn dân quyết “đánh” (hoäi nghò Dieân Hoàng). - Quan só thích vaøo caùnh - Giảng: Trần Quốc Tuấn là tay 2 chữ “sát thát”. anh hùng dtộc, có nhiều - Vua Trần thường về các công lớn trong 3 lần kc địa phương tìm hiểu cuộc choáng quaân Nguyeân. soáng cuûa daân. - Hỏi: Trình bày những đóng góp của Trần Quốc Tuấn - Giải quyết những bất hòa trong cuoäc kc choáng quaân trong vöông trieàu Traàn, taïo Moâng - Nguyeân? nên sự đoàn kết dtộc. - Nghĩ ra cách đánh giặc độc đáo sáng tạo, phù hợp với hoàn cảnh từng giai đoạn. - Laø taùc giaû cuûa baøi thô - Hỏi: Cách đánh sáng tạo Hịch Tướng Sĩ. cuûa nhaø Traàn trong 3 laàn - Kế hoạch “vườn không kc? nhaø troáng” Tổng kết: Đó là những nguyeân nhaân cô baûn daãn đến th.lợi của quân và dân ta trong 3 laàn kc. - Giaûng: Naêm 1257, quaân Moâng Coå ñöa 3 vaïn quaân sang xlược Đại Việt, đến lần thứ 2 lực lượng của chúng lên tới 50 vạn và đến 1288, Hoát Taát Lieät phaûi ñình chỉ cuộc xlược Nhật Bản và đưa 30 vạn quân sang nước.

(108) - Đập tan tham vọng và ý chí xlược Đại Việt của đế cheá Moâng - Nguyeân, baûo veä đlập dtộc và toàn vẹn lãnh thoå. - Thể hiện sức mạnh của dân tộc, đánh bại mọi kẻ thù xâm lược . - Góp phần xây dựng truyền thống dân tộc, xây dựng học thuyết quân sự. - Để lại nhiều bài học cho đời sau trong cuộc đấu tranh chống xâm lược.. ta. Với llượng mạnh như vậy nhưng sau 3 lần xlược quân Nguyên đều thất bại. - Hỏi: Những thắng lợi đó của quân dân ta trong hoàn caûnh nhö vaäy coù yù nghóa gì? - Giaûng: Quaân Nguyeân luùc bấy giờ là 1 đất nước hùng mạnh, lần đầu xlược Đại Vieät, chuùng chæ nhaèm muïc đích đánh lên phía Nam Tống. Nhưng lần thứ 3, quân Nguyên đã phải nói raèng: “Khoâng coi Giao Chæ là 1 nước nhỏ mà khinh thường”. Sức mạnh của Đại Việt được khẳng định rõ rệt. - Hỏi: Bài học lịch sử từ 3 laàn chieán thaéng quaân xâm lược Mông - Nguyên? - Giaûng: Duøng möu trí maø đánh giặc. Lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh.. + Tránh chỗ mạnh, đánh choã yeáu cuûa keû thuø. + Biết phát huy lợi thế của quaân daân ta, buoäc ñòch phaûi theo. + Buộc địch từ thế mạnh chuyển sang thế yếu, ta từ bị động chuyển sang chủ động.. - Hs nghe.. HS trả lời dựa vào SGK. - 1 nước nhỏ luôn phải đương đầu với những nước lớn. * Sơ kết: (1’) Trong ba lần kháng chiến tất cả các tầng lớp tham gia, sự chuẩn bị chu đáo của nhà Trần, với tinh thần hi sinh của toàn dân và kết hợp với chiến lược, chiến thuật đúng đắn sáng tạo của người chỉ huy mà đưa đến thắng lợi. Với sự thắng lợi đó có ý nghĩa đập tan ý chí xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên góp phần xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam để lại một bài học quý giá. 4- Cuûng coá: (3’) 1. Nêu những nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của 3 lần kc chống quân xlược Mông Nguyên? 2. YÙ nghóa ls cuûa cuoäc kc choáng quaân Moâng - Nguyeân? 5- Daën doø: (1’) - Tập trả lời câu hỏi SGK. - Về nhà học bài xem bài 15 - Nền kinh tế của thời Trần về nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp rất phát triển và xã hội ngày càng phân hóa sâu sắc có 2 tầng lớp thống trị và bị trị Tuaàn: 15 Tieát : 29. Ngày soạn: 01/10/2012 Ngaøy daïy:.

(109) Bài 15 : SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VAØ VĂN HÓA THỜI TRAÀN I.. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ. I- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Biết được một số nét chủ yếu về tình hình kinh tế, xã hội của nước ta sau chiến thắng chống Mông – Nguyên lần thứ 3. 2. Tư tưởng:  Tự hào về nền kinh tế văn hóa dân tộc thời Trần.  Bồi dưỡng ý thức giữ gìn và phát huy nền văn hóa dân tộc. 3. Kyõ naêng:  Quan sát hình 35 – Thạp gốm hoa nâu và hình 36 – Gạch đất nung chạm khắc nổi trong SGK và nhận xét về sự phát triển của nghề thủ công thời Trần. II- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Treo ảnh các thành tựu văn hóa thời Trần. - Bản đồ làng nghề dưới thời Trần. - Phieáu hoïc taäp (neáu coù). * Học sinh: - Tập trả lời câu hỏi SGK. III- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức: (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4’)  Vì sao cuộc kháng chiến chống xâm lược Nguyên – Mông của quân và dân nhà Trần lại giành thắng lợi?  YÙ nghóa cuûa 3 laàn khaùng chieán choáng Moâng – Nguyeân? 3. Bài mới: (1’) Nền kinh tế văn hóa thời Lý đạt những thành tựu rực rỡ. Sang đến thời Trần mặc dù bị chiến tranh tàn phá, nhưng những thành tựu đó luôn được giữ gìn và phát triển hơn trước. TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY 15’ 1. Nền kinh tế sau chiến - Hỏi: Nói tới sự phát triển kinh tế là nói tới những mặc tranh: saûn xuaát naøo? - Hoûi: Sau chieán tranh nhaø Trần đã thực hiện chính sách gì để phát triển nông nghieäp? Giaûng: Vì vaäy, noâng nghieäp thời Trần được phục hồi và phaùt trieån nhanh choùng.. HOẠT ĐỘNG HỌC - Noâng nghieäp, thuû coâng nghieäp, thöông nghieäp. - Chính saùch khuyeán khích sản xuất. Mở rộng diện tích troàng troït. - Hs nghe..

(110) Dưới thời Trần, công cuộc khai hoang laäp laøng xaõ ngaøy càng mở rộng, các vương haàu, quyù toäc vaãn chieâu moä daân ngheøo khai hoang laäp ñieàn trang. - Noâng Nghieäp : + Sau khaùng chieán, vua + Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng xã Trần lấy đất hoang hoặc đất đựơc mở rộng, đê điều được của làng xã phong cho những người có công lớn. cuõng coá. + Nhaø Traàn coøn baùn ruoäng cho daân laøm tö  Soá ñòa chuû ngaøy caøng ñoâng (Trần Hưng Đạo chủ yếu dựa vào ruộng tư để lấy lương thực nuôi quân). + Sau khaùng chieán nhieàu quyù toäc coù ñieàn trang rất lớn. - Hỏi: So với thời Lý, ruộng tư dưới thời Trần có gì khaùc? + Nhà Trần đã chiêu tập dân ghèo đi khai hoang lập Giảng: Thời Trần ruộng tư ñieàn trang, ban thaùi aáp cho cuûa ñòa chuû ngaøy caøng nhieàu. quyù toäc. - Hỏi: Tại sao ruộng tư dưới thời Trần lại phát triển nhanh? Giảng: Mặc dù ruộng đất tư hữu ngày càng nhiều, nhưng ruộng đất công làng xã vẫn chiếm phần lớn ruộng đất trong nước và là nguồn thu của cả nước. * Giáo dục tinh thần yêu nước yêu lao động cần cù sáng tạo của nhân dân ta trong xây dựng kinh tế ,văn hoá. - Ruoäng tö coù nhieàu hình thức như: Ruộng tư của noâng daân, ñòa chuû, quyù toäc - Hs nghe.. - Do chính saùch khuyeán khích khai hoang. - Nhà nước quan tâm cấp đất. - HS nghe..

(111) -Thuû coâng nghieäp : + Thuû coâng nghieäp do nhaø nước trực tiếp quản lý rất phát triển và mở rộng nhiều ngành nghề : làm đồ gốm, traùng men, deät vaûi, cheá taïo vũ khí, đóng thuyền đi biển …. Hoûi: Em nhaän xeùt gì veà tình hình kinh teá noâng nghieäp của Đại Việt sau chiến tranh? - Yêu cầu: HS đọc SGK Giaûng: Thuû coâng nghieäp thời Trần do nhà nước quản lý và đang được mở rộng. - Hoûi: Keå teân caùc ngheà thuû công nghiệp dưới thời Trần? Cho hoïc sinh quan saùt hình 35,36: đối chiếu với hình 23 cuûa baøi roài nhaän xeùt. Giảng: Thời Trần ngoài các ngaønh thuû coâng truyeàn thoáng phoå bieán, coøn coù 2 ngaønh thuû coâng ñaëc saéc: + Đóng thuyền bè lớn để đi biển hoặc chiến đấu. Thuyền có hai lớp, lớp dưới từ 20 – 25 người chèo, lớp trên dành cho người đánh cá hoặc chiến sĩ. + Chế tạo các loại súng lớn. - Hoûi: Nhaän xeùt gì veà tình hình thủ công nghiệp thời Traàn? Giaûng: Noâng nghieäp vaø thuû coâng nghieäp phaùt trieån mạnh mẽ đã làm cho thương nghieäp phaùt trieån . Buoân bán tấp nặp, chợ mọc lên nhieàu nôi. + Thaêng Long laø trung taâm kinh teá khaù saàm uaát cuûa cả nước. Dẫn chứng: “Trên sông san saùt thuyeàn beø. Moãi thuyeàn có tới 30 người chèo, có khi. - Ngaøy caøng phaùt trieån mạnh mẽ hơn trước. - Hs đọc và nghe.. - Nghề dệt, nghề gốm, đúc đồng, đóng tàu, chế vũ khí. - Nhận xét: Trình độ kỹ thuật thời Trần tinh xảo hôn. - Hs nghe.. - Ngaøy caøng phaùt trieån maïnh, kyõ thuaät caøng naâng cao. - HS nghe..

(112) 19’. tới hàng trăm người lướt nhanh nhö bay” + Vân Đồn là nơi trao đổi mua bán với thương nhân nước ngoài. Keát luaän: Maëc duø bò chieán tranh taøn phaù nhöng neàn kinh tế dưới thời Trần luôn 2. Tình hình xã hội sau được chăm lo phát triển và đạt được nhiều kết quả rực chieán tranh: rỡ. - Vua, vöông haàu-quyù toäc, - Yêu cầu: HS đọc SGK + Yêu cầu học sinh nhắc lại địa chủ quan lại, thợ thủ - Xã hội ngày càng phân các tầng lớp xã hội thời Lý? công và thương nghiệp, noâng daân taù ñieàn, noâng noâ hoùa saâu saéc vaø noâ tì. - Các tầng lớp xã hội như Vua, vöông haàu - Hỏi: So sánh giữa thời Lý nhau nhưng mức độ tài sản Taà quyù toäc và thời Trần về các tầng lớp và hình thức bóc lột có ng xaõ hoäi? khaùc nhau. lớp - Phaân hoùa saâu saéc hôn: tho - Hoûi: Phaân hoùa caùc taàng Ñòa chuû ngaøy caøng ñoâng, áng Quan laïi lớp xã hội thời Trần có nét nông nô và nô tì ngày càng trò Ñòa chuû gì khác so với thời Lý? nhieàu. Hướng dẫn học sinh vẽ sơ - HS vẽ sơ đờ theo hướng dãn của gv. Thợ thủ công đồ phân hóa các tầng lớp Taà Thöông nhaân trong xaõ hoäi. ng Noâng daân Taù ñieàn. lớp bò trò. Noâng noâ Noâ tì. * Sơ kết: (1’) Neàn kinh tế của thời Traàn veà nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp rất phát triển và xã hội ngày càng phân hóa sâu sắc có 2 taàng lớp thoáng trò vaø bò trò.

(113) IV. Cuûng coá: ( 3’) - Trình bày một vài nét tình hình kinh tế thời Traàn sau chiến tranh - Phân tích xã hội thời Traàn sau chiến tranh? * Tuy bị chiến tranh tàn phá nặng nền, nền nơng nghiệp nước ta ở thời trần vẫn được phục hồi và nhanh chóng phát triển. Em hãy cho biết đâu là nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự phát triển đó? Đánh dấu X vào ô trống đaàu câu mà em cho là đúng nhất.  Đất nước hòa bình, không còn chiến tranh  Nhaân daân haêng haùi taêng gia saûn xuaát troàng..  Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích gieo  Kyõ thuaät canh taùc tieân tieán.  Caùc Vöôn haàu, quyù toäc nhaø Traàn tieáp tuïc chieâu taäp daân ngheøo khai hoang. laäp ñieàn trang. V. Dặn dò: (1’) Học bài kết hợp với SGK và làm bài tập 4, 6 của vỡ bài tập vaø chuaån bò phaàn II. 1. Sinh hoạt văn hóa thời Trần được thể hiện như thế nào? 2. Nêu một dẫn chứng về sự phát triển của văn hóa giáo dục, khoa học kỹ thuật thời Traàn? 3. Nét độc đáo của nghệ thuật và điêu khắc thời Trần?.

(114) Tuaàn: 15 Tieát : 30. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Bài 15 : SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VAØ VĂN HÓA THỜI TRAÀN ( tt ) II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: * Trình bày nét chính sự phát triển văn hóa thời Trần :  Đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ta dưới thời Trần rất phong phú đa dạng.  Một nền văn học phong phú mang đậm bản sắc dân tộc làm rạng rỡ cho nền văn hóa Đại Việt.  Giáo dục khoa học kỹ thuật thời Trần đạt tới trình độ cao, nhiều công trình nghệ thuaät tieâu bieåu. 2. Tư tưởng:  Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào về 1 thời lịch sử có nền văn hóa riêng mang đậm bản sắc dân tộc. 3. Kyõ naêng :  Quan sát hình 37 – Tháp Phổ Minh và hình 38 – Hình đầu rồng men lục trong SGK nêu nhận xét về sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: * Giáo viên: - Treo ảnh các thành tựu văn hóa thời Trần. - Sử dụng các hình 35,36,37 SGK. * Học sinh: - Tập trả lời câu hỏi SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’)  Nêu đặc điểm kinh tế thời Trần sau chiến tranh?  Trình bày một vài nét về tình hình xã hội thời Trần? 3. Bài mới: (1’) Thắng lợi huy hoàng của cuộc chiến tranh tự vệ thời Trần là sự kiện trọng đại có tầm quan trọng lớn đến sự tồn tại của và phát triển của dân tộc, không chỉ trên lĩnh vực kinh tế mà nó còn ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ đời sống tinh thần của nhân dân ta. Ra đời trong khí thế hào hùng của dân tộc, nền văn hóa thời Trần chứa đựng 1 tinh thần độc lập mạnh mẽ, 1 ý thức tự hào dân tộc sâu sắc..

(115) TG. NOÄI DUNG 1. Đời sống văn hóa:. HOẠT ĐỘNG DẠY. Giaûng: Thời Trần, các tín ngưỡng coå truyeàn vaãn phoå bieán trong nhaân daân. - Tín ngưỡng cổ truyền được - Hỏi: Kể tên một vài tín duy trì và phát triển hơn như ngưỡng trong nhân dân? :thờ cúng tổ tiên, và các anh huøng daân toäc … - Đạo phật vẫn phát triển - Hỏi: Đạo Phật thời Trần so với Thời Lý như thế nào? nhưng không bằng thời Lý. - Nêu những dẫn chứng chứng tỏ đạo Phật ?. HOẠT ĐỘNG HỌC - Yêu cầu học sinh đọc SGK.. - Thờ tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc có công với đất nước.. - Coù phaùt trieån nhöng không mạnh bằng thời Lý. - Nhiều người đi tu kể cả những người thuộc giai cấp thoáng trò. Chuøa chieàn moïc leân khaép nôi. - Gọi HS đọc phần in - HS đọc . nghieâng. Giảng: Đạo phật không trở thaønh quoác giaùo vaø khoâng - HS nghe. ảnh hưởng đến chính trị, chuøa chieàn khoâng laø nôi daïy học mà trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa. Thời kỳ này Nho Giáo cũng được sử duïng phoå bieán. - Nho giáo ngày càng phát - Hỏi: So với Đạo Nho Giáo - Nho giáo ngày càng được phaùt trieån nhö theá naøo? nâng cao và được chú ý trieån chieám ñòa vò cao. hơn do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước của giai caáp thoáng trò. Giảng: Các nhà nho giữ vị trí cao trong boä maùy nhaø - Hs nghe. nước, nhiều nhà nho được trieàu ñình troïng duïng: Tröông Haùn Sieâu, Chu Vaên An … Từ Vúa đến người lao động đều yêu thích các hoạt động văn nghệ thể thao..

(116) - Các hình thức sinh hoạt vaên hoùa daân gian ca haùt, nhaûy muùa, caùc troø chôi … vaãn duy trì phaùt trieån. - Hỏi: Nêu những dẫn chứng veà taäp quaùn soáng giaûn dò cuûa nhaân daân? Giảng: Bên ngoài rất giản dị, nhưng ẩn chứa bên trong con người của họ là tinh thần thượng võ, lòng yêu quê hương đất nước. - Hỏi: Nhận xét về các hoạt động sinh hoạt văn hóa dưới thời Trần? 2. Vaên hoïc: - Nền văn học bao gồm cả - Hỏi: Văn học thời Trần có văn học chữ Hán và văn học đặc điểm gì? chữ Nôm phong phú đậm đà - Keå teân moät soá taùc phaåm baûn saéc daân toäc. - Chứa đựng sâu sắc lòng mà em biết? yêu nước tự hào dân tộc làm rạng rỡ nền văn hóa Đại Vieät. - Taùc giaû, taùc phaåm tieâu biểu : Hịch tướng sĩ của Traàn Quoác Tuaán, phuù soâng Baïch Ñaèng cuûa Tröông Haùn Sieâu….. 3. Giaùo duïc vaø Khoa hoïc kyõ thuaät: * Giáo dục: Quốc tử giám được mở rộng các lộ phủ đều có trường học, các kỳ thi được tổ chức ngày càng nhieàu. - 1272 bộ “Đại Việt sử ký”. Tổng kết: Văn học thời kỳ naøy raát phaùt trieån bao goàm cả văn học chữ Hán và chữ Noâm. Caùc taùc phaåm phaûn ánh niềm tự hào dân tộc về 1 thời hào hùng lịch sử. Giaûng: Do nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa nhaân daân vaø nhu cầu tăng cường đội ngũ trí thức cho đất nước, giáo dục thời Trần rất được quan tâm: Quốc tử giám được mở roäng cho caùc con em quan lại, các trường công và tư mở ra càng nhiều, các kỳ thi tổ chức thường xuyên hơn. - Hỏi: Quốc sử viện có nhiệm vụ gì? Do ai đứng đầu và điều hành Giảng: 1272, ông biên soạn bộ “Đại Việt sử ký” gồm 30 quyển và được coi là bộ sử đầu tiên ở nước ta.. - Đi chân đất, quần áo đơn giản, áo đen hoặc tứ thân, cạo trọc đầu. - HS nghe. - Các hoạt động văn hóa phong phuù, ña daïng, nhieàu vẻ mang đậm tính dân tộc.. - Phong phuù, mang baûn saéc dân tộc, chứa đựng lòng yêu nước, tự hào nhân dân. - Hịch Tướng Sĩ, Phò Giá Veà Kinh, Phuù Soâng Baïch Ñaèng, …. - HS nghe.. - Cơ quan viết sử của nước ta.Do Lê Văn Hưu đứng đầu..

(117) của Lê Văn Hưu ra đời. - Y hoïc coù Tueä Tónh. - Khoa hoïc : Hoà Nguyeân Trừng và các thợ thủ công chế tạo được súng thần công và đóng các lọai thuyền lớn …. 4. Ngheä thuaät kieán truùc vaø ñieâu khaéc: - Ngheä thuaät kieán truùc vaø điêu khắc với nhiều công trình kieán truùc noåi tieáng: Thaùp Phoå Minh (Nam Ñònh), thaønh Taây Ño (Thanh Hoùa)…. - Hỏi: Trong cuộc kháng - Trần Hưng Đạo. chiến lần thứ 2, 3 chống quân Nguyên ai là người chỉ huy caùc cuoäc khaùng chieán? Giaûng: Oâng laø moät nhaø - Hs nghe. quân sự tài ba, đã viết “Binh thư yếu lược” Các lĩnh vực như y học, thieân vaên hoïc, khoa hoïc … cũng được phát triển.. Cuoái theá kyû XIV, Hoà Nguyên Trừng đã chế tạo được súng thần cơ và biết đóng các loại tàu thuyền lớn. - Hoûi: Nhaän xeùt gì veà tình - Phaùt trieån maïnh treân moïi hình giáo dục, khoa học - kỹ lĩnh vực và có nhiều đóng thuật thời Trần? goùp cho neàn vaên hoùa daân tộc tạo bước phát triển cao cho nền văn minh Đại Việt. - Giới thiệu cho học sinh các Nghệ thuật ngày càng đạt tranh ảnh về tháp Phổ Minh, đến trình độ văn minh tinh thaønh Taây Ñoâ,… xaûo hôn. Giảng: Ở lăng mộ vua và - Hs nghe. quý tộc Trần có nhiều tượng các con vật làm bằng đá. Giới thiệu cho học sinh hình 38 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt về hình đầu rồng so với các thời trước? (đối chiếu hình 26 ở bài 12). * Sơ kết: Đến thời Traàn đã có sự phát triển mạnh mẽ hoen thời Lý veà các lĩnh vực văn hóa giáo dục, khoa học kỹ thuật, nguyên nhân dẫn đến những thành tựu.

(118) trên là do sự quan tâm của nhà nước có những chính sách, biện pháp tốt và do neàn kinh tế phát triển, xã hội ổn định, lòng tự hào, tự cường của dân tộc. 4. Cuûng coá: 5’ - Sinh hoạt văn hóa thời Traàn được thể hiện như thế nào? - Nêu một dẫn chứng veà sự phát triển văn hóa giáo dục, KHKT thời Traàn? - Nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thời Traàn? * Văn học thời trần (bao gồm văn hóa chữ hán và Chữ Nôm0 rất phong phú để lại nhiều thành tẹu rực rỡ. Theo em nguyên nhân nào có ý nghĩa quyết định dẫn đến sự phát triển của văn học thời traàn? Đánh dấu X vào ô trống đaàu câu em cho là đúng nhất.  Đây là thời kỳ có nhieàu nhà nho nổi tiếng.  Truyeàn thống yêu nước, tự hào dân tộc được phát triển cao độ trong các. cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.  Tiếp thu được tinh hoa của văn học dân gian và văn học nước ngoài 5- Daën doø: (1’) + Về nhà học bài. + Tập trả lời các câu hỏi SGK. 1. Trình bày tóm tắt tình hình kinh tế xã hội nước ta nửa sau cuối thế kỷ XIV? 2. Nhận xét về nhà Trần nửa cuối thế kỷ XIV?.

(119) Tuaàn: 16 Tieát : 31. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Bài 16 : SỰ SUY SỤP CỦA NHAØ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV I. TÌNH HÌNH KINH TEÁ – XAÕ HOÄI. A- YEÂU CAÀU: 1. Kiến thức:  Biết được tình hình kinh tế thời trần.  Nét chính những cuộc khởi nông dân nửa cuối thế kỉ XIV . 2. Tư tưởng:  Bồi dưỡng tình cảm thương yêu người lao động.  Thấy được vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử. 3. Kyõ naêng :  Nhận xét vương triều trần nửa cuối thế kỉ XIV.  Trình bày trên lược đồ những cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV.  Xác định trên lược đồ các địa danh diễn ra khởi nghĩa. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: Giáo viên: - Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỷ XIV.. Hoïc sinh: - Tập trả lời câu hỏi SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’)  Trình bày một số nét về tình hình văn hóa, giáo dục, khoa học – kỹ thuật dưới thời Traàn? Em coù nhaän xeùt gì?  Tại sao văn hóa giáo dục khoa học thời Trần phát triển? 3. Bài mới: (1’) Sau cuộc kháng chiến chống quân xlược Mông-Nguyên, tình hình kinh tế xã hội thời Trần đạt nhiều thành tựu rực rỡ đóng góp cho sự phát triển đất nước. Nhưng đến thế kỷ XIV, nhà Trần sa sút nghiêm trọng tạo tiền đề cho một triều đại mới lên thay. TG NOÄI DUNG 15’ 1. Tình hình kinh teá: - Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà nước không còn quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, ñeâ ñieàu ; caùc coâng trình thuûy lợi, nhiều năm xảy ra mất muøa.. HOẠT ĐỘNG DẠY Gọi học sinh đọc SGK. Giảng: Đầu thế kỷ XIV, nền kinh tế phát triển trở lại, xã hội tương đối ổn định. Để bù laïi trong chieán tranh phaûi chòu nhieàu khoù khaên, caùc vöông haàu quyù toäc tìm moïi caùch gia taêng taøi saûn cuûa mình. Vì vaäy, vua quan aên chôi xa xỉ không quan tâm đến sản. HOẠT ĐỘNG HỌC.

(120) 18’. xuất nông nghiệp và đời soáng cuûa nhaân daân. - Nông dân phải bán ruộng, - Hỏi: Hậu quả của những - Nhiều năm sản xuất bị thậm chí cả vợ con cho quý việc làm trên của vua quan mất mùa, đói kém. Nông nhaø Traàn cuoái theá kyû XIV? toäc vaø ñòa chuû. dân phải bán ruộng đất, vợ - Quý tộc, địa chủ ra sức con vaø bieán thaønh noâ tì. cườp ruộng đất công của - Yêu cầu: Học sinh đọc phaàn in nghieâng. laøng xaõ. - Trieàu ñình baét daân ngheøo Giaûng: Neâu moät soá daãn mỗi năm phải nộp ba quan chứng: Vua Trần Dụ Tông bắt dân đào hồ lớn trong tieàn thueá đinh. hoàng thành, chất đá giữa hồ làm núi, bắt dân chở nước mặn từ biền đổ vào hồ nhỏ nuôi hải sản. Tướng Trần Khánh Dư nói: “Tướng là chin öng, daân laø vòt, laáy vòt nuoâi chim öng coù gì laø laï”. Nguyễn Phi Khanh đã viết lên những câu thơ mô tả sự thaät. - Hỏi: Cuộc sống của người - Làng xã tiêu điều, xơ xác, dân ở cuối thế kỷ XIV như cuộc sống của người dân theá naøo? đói khổ, họ phải đi nơi khác hoặc làm nô tì. - Hỏi: Trước tình hình đời - Vua quan vẫn lao vào 2. Tình hình xaõ hoäi: - Vua quan, quý tộc, địa chủ sống của người dân như vậy, cuộc sống ăn chơi sa đọa. thả sức ăn chơi xa hoa , xây vua quan nhà Trần đã làm dựng nhiều dinh thự, chùa gì? Giảng: Lợi dụng tình hình chieàn … - Trong triều nhiều kẻ gian đó, nhiều kẻ nịnh thần làm tham, nịnh thần làm rối lọan rối loạn kỷ cương phép nước. Chu Vaên An, quan Tö nghieäp kỉ cương phép nước… ở Quốc Tử Giám dâng sớ đề nghò cheùm 7 teân nònh thaàn, nhöng vua khoâng nghe, oâng - Khi vua Trần Dụ Tông mất đã bỏ quan. ( 1369 ), Döông Nhaät Leã leân - Hoûi: Vieäc laøm cuûa Chu Vaên - OÂng laø vò quan thanh lieâm, không vụ lợi, biết đặt lợi ích thay, tình hình càng rối lọan, An đã chứng tỏ điều gì? nông dân nổi dậy khởi nghĩa Giảng: Nhà Trần ngày càng của nhân dân lên trên hết. suy suïp hôn. Duï Toâng cheát,.

(121) khaép nôi.. - Đầu năm 1344 , Ngô Bệ hô hào nông dân ở Yên Phụ( Hải Dương) đứng lên khởi nghĩa, cuộc khởi nghĩa bò thaát baïi. - Đầu năm 1390, nhà sư Phaïm Sö Oân hoâ haøo noâng dân ở Quốc Oai ( Sơn Tây ) noåi daäy. - Nghĩa quân đã chiếm thành Thaêng Long trong ba ngaøy. Cuộc khởi nghĩa bị thất bại.. Döông Nhaät Leã leân caàm quyền. Yêu cầu học sinh đọc - Học sinh đọc. veà Döông Nhaät Leã. Giaûng: Trước tình hình trong nước như vậy, Champa nhòm ngó xlược nước ta, nhà Minh đưa những yêu sách ngang ngược. Trong đkiện đó, người nông dân càng chịu nhiều cực khổ và họ đã vuøng daäy ñtranh. - Chỉ lược đồ những cuộc khởi nghĩa của nông dân và noâ tì. * Trình bày 3 cuộc khởi nghóa tieâu bieåu: - Khởi nghĩa Ngô Bê nổ ra 1344 ở Hải Dương. Cuộc khởi nghĩa đã nêu cao khẩu hiệu “Chẩn cứu dân nghèo”. Điều này chứng tỏ nông dân ta đã ý thức cuộc sống của mình và vì không được ai cứu giúp nên họ tự đứng lên giành quyền lợi cho mình. Cuộc khởi nghĩa kéo dài 16 năm (từ 1344 – 1360) do thiếu tổ chức, thiếu sự ủng hộ của nông dân ở các nơi nên đã bị quân đội triều đình đàn áp. - Naêm 1379, Nguyeãn Thanh tập hợp nông dân khởi nghĩa ở Sông Chu và tự xưng là Linh Đức Vương. Cùng lúc đó, Nguyễn Kỵ ở Nông Cống cuõng xöng vöông tieán haønh knghĩa nhưng các cuộc khởi nghĩa đó đều thất bại..

(122) Nhà sư Phạm Sư Oân đã hô hào nông dân nổi dậy ở Quốc Oai vào 1390 và hoạt động mạnh, sau đó kéo quân chieám kinh thaønh Thăng Long. Lực lượng của nghóa quaân raát maïnh laøm cho Vua Traàn phaûi boû thaønh chaïy sang Baéc Giang. Nhöng cuoái cuøng cuõng bò thaát baïi. - Cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Nhữ Cái nổ ra ở nhieàu nôi (1399 – 1400) sau 1 năm bị đàn áp. - Hỏi: Các cuộc khởi nghĩa - Đó là những phản ứng liên tiếp nổ ra vào cuối triều mãnh liệt của nhân dân đối Traàn baùo hieäu ñieàu gì? với nhà Trần. * Sơ kết: (2’) Cuối TK XIV, nhà nước không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, làm cho đời sống của nhân dân gặp nhieàu khó khăn. Trước tình hình khó khăn như vậy vua quan vẫn ăn chơi sa đọa. Trong hoàn cảnh đó nông dân càng khổ cực hơn vùng lên đấu tranh 4- Cuûng coá: (4’) - Trình bày tóm tắt tình hình kinh tế, xã hội nước ta nửa sau TK XIV? - Nhận xét veà nhà Traàn nửa cuối TK XIV - Kể tên địa bàn, thời gian các cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối TK XIV? * Từ nửa sau TK XIV, nền kinh tế nước ta suy thoái, đời sống nhân dân sa sút, xã hội rối loạn. Theo em, vì sao xảy ra tình trạng đó? Đánh dấu X vào ô trống ở đàu câu em cho là đúng:  Nhà nước không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, không chăm lo bảo. veä ñeâ ñieàu.  Noâng daân bò boùc loät naëng neàn.  Giặc ngoại xâm tràn vào cướp phá..  Vương haàu, quý tộc, nhà chùa … chiến nhieàu ruộng đất  Ruộng đất bỏ hoang ngày càng nhieàu.  Chính saùch thueá khoùa haø khaéc 5- Daën doø: (1’) + Học bài và tập trả lời các câu hỏi SGK..

(123) + Xem tiếp phần II 1. Nhà Hồ thiết lập trong hoàn cảnh nào? 2. Trình baøy toùm taét caùc chính saùch caûi caùch cuûa Hoà Quyù Ly? 3. Nêu tác dụng và hạn chế của các chính sách đó?.

(124) Tuaàn: 16 Tieát : 32. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. Bài 16 : SỰ SUY SỤP CỦA NHAØ TRẦN CUỐI THẾ KYÛ XIV ( tt ) II. NHAØ HOÀ VAØ CAÛI CAÙCH CUÛA HOÀ QUYÙ LY. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức: * Trình bày được sự thành lập nhà Hồ và những cải cách của Hồ Quý Ly :  Nhà Hồ lên thay nhà Trần trong hoàn cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn đói kém.  Sau khi lên ngôi, Hồ Quý Ly cho thi hành nhiều chính sách cải cách để chấn hưng đất nước. 2. Tư tưởng:  Thấy được vai trò to lớn của quần chúng nhân dân trong lịch sử. 3. Kyõ naêng:  Phân tích, đánh giá, nhận xét về nhân vật lịch sử (Hồ Quý Ly).  Giải thích sự sụp đổ của nhà Trần . Nhà Hồ thành lập. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: Giáo viên: - Aûnh di tích thành Nhà Hồ ở Thanh Hóa. Hoïc sinh: - Tập trả lời câu hỏi SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’)  Trình bày tình hình kinh tế xã hội ở nước ta nửa sau thế kỷ XIV?  Kể tên, địa danh, thời gian của các cuộc khởi nghĩa nông dân, nô tỳ nửa sau thế kỷ XIV? 3 Bài mới: (1’) Vào cuối thế kỷ XIV, đất nước ở trong tình trạng rối ren. Trieàu Traàn đã trở nên ruoàng nát, đã bị lung lay đến tận gốc. Nhân hoàn cảnh đó, Hoà Quý Ly, một quý tộc có vây cánh và thanh thế trong trieàu, lấn át daàn quyeàn lực của nhà Traàn roài đến phế truất hẳn vua Traàn. Từ đó 1 vương trieàu mới được thành lập: trieàu Hoà. TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Hỏi: Cuối thế kỷ XIV, các - Nhà nước suy yếu. (7’) 1. Nhaø Hoà thaønh laäp: - Các cuộc khởi nghĩa của cuộc đấu tranh của nhân dân - Làng xã tiêu điều. nông dân đã làm cho nhà diễn ra mạnh mẽ dẫn đến - Dân đinh giảm sút. Trần không còn đủ sức giữ điều gì? vai troø cuûa mình. - Naêm 1400, Hoà Quyù Ly pheá truất vua Trần lên làm vua, Giảng: Nhà Trần không đủ - Đọc đoạn chữ in nghiêng..

(125) laäp ra nhaø Hoà. sức cai trị, Hồ Quý Ly phế - Quốc hiệu Đại Việt đổi truất vua Trần, lên làm vua thành Đại Ngu. naêm 1400. Giaûng: Xuaát thaân trong gia đình quan lại, có hai người cô lấy vua. Hồ Quý Ly giữ chức vuï cao caáp nhaát trong trieàu Trần (Đại Vương). Trước tình hình nhaø Traàn lung lai, oâng đã quyết tâm thực hiện các (15’) 2. Những biện pháp cải biện pháp cải cách trên nhiều lĩnh vực. caùch cuûa Hoà Quyù Ly: - Hoûi: Veà maët chính trò, Hoà Quý Ly đã thực hiện biện - Chính trò: + Caûi toå haøng nguõ voõ phaùp naøo? quan, thay theá caùc quyù toäc nhà Trần bằng những người khoâng thuoäc hoï Traàn. + Đổi tên một số đơn vò haønh chính caáp traán vaø quy ñònh caùch laøm vieäc cuûa boä maùy chính quyeàn caùc caáp.. - Kinh teá: Phaùt haønh tieàn giấy thay cho tiền đồng, ban haønh chính saùch haïn ñieàn, quy ñònh laïi thueá ñinh, thueá ruoäng.. - Xã hội: Thực hiện chính saùch haïn noâ.. - Taïi sao Hoà Quyù Ly laïi boû những quan lại họ Trần? - Vieäc quan trieàu ñình thaêm hỏi đời sống của nhân dân có yù nghóa gì? Giaûng: Veà kinh teá, nhaø Hoà cho phaùt haønh tieàn giaáy thay tiền đồng, ban hành chính saùch haïn ñieàn, quy ñònh thueá ñinh, thueá ruoäng - Hoûi: Nhaän xeùt gì veà caùc chính saùch kinh teá cuûa Trieàu Hoà? - Hoûi: Veà maët xaõ hoäi Hoà Quyù Ly đã ban hành các chính saùch gì? - Nhà Hồ thực hiện chính sách hạn nô để làm gì?. - Cải tổ đội ngũ võ quan thay thế những võ quan nhà Trần bằng những người không phải họ Trần. Đổi tên moät soá ñôn vò haønh chaùnh caáp traán, qui ñònh caùch laøm vieäc cuûa boä maùy chính quyeàn. - Cử các quan lại chính quyền về thăm hỏi đời sống nhân dân ở các lộ. - Vì sợ họ lật đổ ngội vị của mình. - Chứng tỏ đất nước dưới thời Hồ quan tâm đến đời soáng cuûa nhaân daân. - Đọc phần in nghiêng.. - Phaàn naøo laøm cho kinh teá thoát khỏi khủng hoảng và ñi leân. - Hạn chế nô tì được nuôi cuûa caùc vöông haàu, quyù toäc, quan laïi. - Làm giảm bớt số lượng nô.

(126) tì trong nước, tăng thêm số người sản xuất cho xã hội. - Hỏi: Nhà Hồ đã đưa ra - Văn hóa giáo dục: Bắt nhà những chính sách gì về văn - Các nhà sư chưa đến 50 sư dưới 50 tuổi phải hoàn tục. hóa giáo dục? tuổi phải hoàn tục. Dịch sách chữ Hán ra chữ - Chính sách đó là gì? Nôm, yêu cầu mọi người - Dịch chữ Hán ra chữ Nôm. phaûi hoïc. - Gọi học sinh đọc phần in nghieâng. - Hoûi: Caûi caùch vaên hoùa giaùo duïc treân coù taùc duïng nhö theá naøo? Giaûng: Veà quoác phoøng nhaø Hồ đã thực hiện 1 số chính sách để đề phòng giặc ngoại - Quốc phòng: Thực hiện một xâm: soá bieän phaùp nhaèm taêng - Laøm soå hoä tòch taêng quaân cường củng cố quân sự và số. - Chế tạo nhiều loại súng quoác phoøng. mới và làm ra lâu thuyền. - Bố trí phòng thủ ở những nôi hieåm yeáu. - Xây dựng một số thành kieân coá. (Giới thiệu cho học sinh ảnh thaønh nhaø Hoà). - Hoûi: Nhaän xeùt gì veà chính sách quân sự, quốc phòng cuûa Hoà Quyù Ly? Giảng: Trong khoảng 6-7 naêm Hoà Quyù Ly tieán haønh hàng loạt cải cách về mọi mặt, đối với đất nước.. - Thay đổi chế độ cũ.. - Các chính sách quân sự, quoác phoøng cuûa Hoà Quyù Ly theå hieän kieân quyeát mong muoán baûo veä toå quoác.. - Hoûi: Em coù nhaän xeùt gì veà - Coù taùc duïng laøm oån ñònh các cải cách đó? tình hình đất nước. Hạn chế tập trung ruộng đất vào tay quyù toäc, ñòa chuû, laøm suy.

(127) yếu thế lực nhà Trần và làm taêng nguoàn thu nhaäp cho nhà nước. Tuy nhiên, 1 số chính sách chưa phù hợp với thực tế và chưa được lòng daân. (12’) 3. Taùc duïng cuûa caûi caùch Hoà Quyù Ly: - Goùp phaàn haïn cheá taäp trung ruộng đất của giai cấp quý toäc ñòa chuû. - Làm suy yếu thế lực của họ Traàn. - Taêng nguoàn thu nhaäp cho đất nước và tăng cường quyền lực của nhà nước quân chuû trung öông taäp quyeàn. - Caûi caùch vaên hoùa giaùo duïc coù nhieàu tieán boä. Haïn cheá: - Moät soá chính saùch chöa triệt để ( gia nô, nô tì chưa được giải phóng thân phận ) chưa phù hợp với tình hình thực tế . - Chưa giải quyết được những yêu cầu bức thiết của nhân daân.. - Hoûi: Vì sao caùc chính saùch - Caùc chính saùch chöa baûo không được dân ủng hộ? đảm cuộc sống và quyền tự do cuûa nhaân daân. - Đều đụng chạm đến quyền lợi của các tầng lớp.. - Maëc duø coù nhieàu haïn cheá, nhưng những cải cách của Hồ Quý Ly là những cải cách lớn liên quan đến toàn xã hội. Hỏi: Tại sao Hồ Quý Ly lại - Nhà Trần đã quá yếu, cần làm được như vậy? có sự thay đổi. - Trước nguy cơ giặc ngoại xaâm, khoâng caûi caùch khoâng thể chống được.. * Sơ kết: (1’) Nhà Traàn không đủ sức cai trị. Hoà Quý Ly phế truất vua Traàn leân laøm vua naêm 1400. sai khi nhaø Hoà thaønh laäp Hoà Quyù Ly ñöa ra nhieàu bieän phaùp caûi caùch nhieàu maët nhö: Chính trò, kinh teá, xaõ hoäi, vaên hoùa giaùo duïc vaø quoác phoøng coùnh taùc duïng vaø coøn nhieàu haïn cheá 4- Cuûng coá:(4’) - Nhà Hoà thiết lập trong hoàn cảnh nào? - Trình baøy caùc chính saùch caûi caùch Hoà Quyù Ly? - Nêu tác dụng và hạn chế của các chính sách đó? * Tại sao khi lên nắm quyền cao nhất trong triều. Hồ Quý Ly đã phải thực hiện cuộc cải cách toàn diện?.

(128) Đánh dấu X vào ô trống trước những ý mà em cho là đúng.  Vì muoán boû moïi thaønh quaû cuûa nhaø Traàn.  Vì Đại Việt dang lâm vào cuộc khủng hoảng sâu sắc.  Vì đời sống nhân dân khổ cực, trieàu đình rối ren, tài chính kiệt quệ  Vì nguy cơ ngoại xâm đe dọa.  Vì taát caû caùc nguyeân nhaân treân 5- Daën doø: (1’) + Tập trả lời các câu hỏi SGK. + Veà nhà học bài ôn hai chương III để tiết sau ôn tập..

(129) Tuaàn: 17 Tieát : 33. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. OÂN TAÄP CHÖÔNG III. A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Củng cố những kiến thức cơ bản về lịch sử dân tộc thời Lý – Trần – Hồ.  Nắm được những thành tựu chủ yếu về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa của Đại Việt ở thời Lý – Trần – Hồ. 2. Tư tưởng:  Giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên. 3. Kyû naêng:  Sử dụng lược đồ.  Phân tích tranh ảnh, trả lời câu hỏi.  Laäp baûng thoáng keâ. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: Giáo viên: - Lược đồ nước Đại Việt thời Lý – Trần – Hồ. - Lược đồ kháng chiến chống Tống – Mông – Nguyên. - Tranh ảnh về các thành tựu văn hóa, nghệ thuật thời Lý – Trần – Hồ. Học sinh: - Tập trả lời câu hỏi SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’)  Nêu những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly?  Tác dụng của những cải cách đó? 3. Bài mới: (1’) Từ thế kỷ X – thế kỷ XV, ba triều đại Lý – Trần – Hồ thay nhau lên nắm quyền. Đó là giai đoạn lịch sử hào hùng, vẻ vang của dân tộc ta. Nhìn lại cả một chặng đường lịch sử, chúng ta có quyền tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Chúng ta cùng nhau ôn lại chặng đường lịch sử haøo huøng aáy. TG. NOÄI DUNG. HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - Hỏi: Thời Lý – Trần, nhân - Xem phụ lục. dân ta đương đầu với những cuộc xâm lược nào? Giáo viên sử dụng bảng phụ thống kê các cuộc khởi nghĩa và gọi từng học sinh lên hoàn thaønh..

(130) - Hỏi: Thời gian bắt đầu và keát thuùc cuûa cuoäc khaùng chieán chống Tống thời Lý. Mông – Nguyên ở thời Trần?. 5’. 1. Đường lối chống giặc: + Khaùng chieán choáng Toáng: Chủ trương đánh giặc, buộc giặc đánh theo cách của ta.. + Khaùng chieán choáng Moâng Nguyeân: “Vườn không nhà trống”.. Hỏi: Đường lối chống giặc trong moãi cuoäc khaùng chieán được thể hiện như thế nào? (Yêu cầu học sinh nêu được đường lối chiến lược cơ bản của nhà Lý – Trần ở mỗi giai đoạn).. - Khaùng chieán choáng Toáng: 10/1075 – 3/1077. - Khaùng chieán choáng quaân xâm lược Mông: 1/1258  29/1/1258. - Kc choáng quaân Nguyeân laàn II: 1/1285  6/1285. - Kc choáng quaân Nguyeân laàn III: 12/1287  4/1288. - Khaùng chieán choáng Toáng: + Đường lối chung: Chủ động đánh giặc, buộc giặc đánh theo cách đánh của ta. + Giai đoạn I: “Tiến công trước để tự vệ”. + Giai đoạn II: Chủ động xây dựng phòng tuyến Như Nguyeät, khoâng cho giaëc tieán vaøo Thaêng Long, tìm caùch phản công tiêu hao lực lượng ñòch. - Khaùng chieán choáng Moâng Nguyeân: + Đường lối chung: Thực hiện chủ trương “Vườn khoâng nhaø troáng” taïm ruùt khoûi kinh thaønh Thaêng Long. + Laàn I: Nhaân daân ruùt khoûi thaønh, quaân Moâng coå thieáu lương thực trầm trọng, quân Nhaø Traàn phaûn coâng maïnh vaøo Thaêng Long. + Laàn II: Laøm tieâu hao sinh lực địch rồi tổ chức phản công đánh giặc nhiều nơi và tieán vaøo giaûi phoùng Thaêng Long. + Lần III: Chủ động mai phục mục tiêu diệt đoàn thuyền Lương, mở cuộc.

(131) Hỏi: Những tấm gương tiêu bieåu qua caùc cuoäc khaùng - Taám göông tieâu bieåu: Lyù chieán? Taám göông chæ huy Thường Kiệt, Trần Quốc nào em nhớ nhất? Công lao đóng góp của các vị anh hùng Tuaán,… tieâu bieåu?. 5’. 2. Nguyên nhân thắng lợi: + Sự ủng hộ của nhân dân. + Sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của các tướng lĩnh.. - Hoûi: Em coù nhaän xeùt gì veà tinh thần, đk đánh giặc trong moãi cuoäc khaùng chieán cuûa daân toäc?. - Hỏi: Nguyên nhân thắng lợi cuûa cuoäc khaùng chieán? - Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập 1 tại lớp (chia 4 nhoùm, moãi nhoùm phuï trách 1 vấn đề, sau đó yêu caàu hoïc sinh trình baøy vaø ñieàn vaøo phieáu baøi taäp).. phaûn coâng tieâu dieät giaëc treân soâng Baïch Ñaèng. - Thời Lý: Lý Thường Kiệt, Lý Kế Nguyên, Tông Đản, hoàng tử Hoằng Chân. - Thời Trần: Trần Thủ Độ, Trần Quốc Toản, Trần Quốc Tuaán,… - Vai troø: + Tập hợp quần chúng nhaân daân ñkeát choáng giaëc. + Chæ huy nghóa quaân taøi tình, saùng suoát. - Kc choáng Toáng: Sự đkết chiến đấu giữa quân độ tđình với đồng bào dtộc thiểu số ở Miền Núi. - Kc choáng Moâng Nguyeân: Nhdân theo lệnh tđình thực hiện “Vườn không nhà trống”, tự xdựng làng chđấu phối hợp với quân triều đình để tiêu diệt giặc. - Hoïc sinh trình baøy yù nghóa nhö SGK. - Giaùo vieân choát laïi. + Các tầng lớp nhân dân đoàn kết, chiến đấu anh duõng. + Sự đóng góp của các vị anh hùng tiêu biểu với đlối chlược chiến thuật đúng đắn, kịp thời, sáng tạo.. Bảng thống kê : 10’ NỘI DUNG KC CHỐNG TỐNG KC CHỐNG MÔNG - NGUYÊN Thời gian bắt đầu - Tháng 10/1075 đến - Lần 1 : 1/1258 -> 29/1/1258 và kết thúc KC tháng 3/1077 - Lần 2 : 1/1285 -> 6/1285 - Lần 3 : 12/1287 -> 4/1288.

(132) Đường lối chống - Giai đoạn 1 : “Tiến công giặc trước để tự vệ” - Giai đoạn 2 ; chủ động xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt, không cho giặc tiến vào Thăng Long, tìm cách phản công tiêu hao lực lượng địch Những tấm gương tiêu biểu trong kháng chiến Nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến. - Lý Thường Kiệt - Ký Kế Nguyên - Tông Đản - Các tầng lớp nhân dân đoàn kết, chiến đấu anh dũng - Sự lãnh đạo tài tình của các tướng lĩnh. - Lần 1 : Nhân dân Thăng Long thực hiện chủ trương “Vườn không nhà trống” -> Giặc thiếu lương thực, quân nhà Trần phản công mạnh vào Thăng Long - Lần 2 : Làm tiêu hao sinh lực địch rồi tổ chức phản công đánh giặc ở nhiều nơi và tiến vào giải phóng Tjăng Long - Lần 3 : Tiêu diệt đoàn thuyền lương của địch, mở cuộc phản công tiêu diệt địch trên sông Bạch Đằng - Trần Thủ Độ - Trần Quốc Toản - Trần Quốc Tuấn - Sự đoàn kết ủng hộ của các tầng lớp nhân dân - Sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của các tướng lĩnh. 2. Nước Đại Việt thời Lý – Trần – Hồ đã đạt được những thành tựu nổi bật gì? 15’ NOÄI DUNG. THỜI LÝ - Ruộng đất thuộc quyền sở hữu của vua. - Hằng năm các vua Lý tổ chức cày tòch ñieàn. - Nhà nước khuyến khích khai khẩn đất hoang, đào kênh mương.. THỜI TRẦN – HỒ - Thực hiện nhiều chính sách khuyến khích sản xuất, mở rộng dieän tích. - Ruộng đất công làng xã chiếm phần lớn. Ruộng tư hữu của địa chuû ngaøy caøng nhieàu.. - Trong nhaân gian caùc ngheà thuû coâng phaùt trieån maïnh: Deät, goám - Thuû coâng - Nhiều công trình do bàn tay người nghieäp thợ làm ra: Chuông quy điền, Chùa Chieán,… - Trao đổi buôn bán với nước ngoài - Thương nghiệp được mở rộng.. - Do nhà nước quản lý và được mở rộng gồm nhiều ngành nghề khaùc nhau: Deät tô luïa, laøm goám traùng men,…. - Noâng nghieäp. - Giaùo duïc - Veà khoa hoïc ngheä thuaät. - Nhieàu trung taâm kinh teá moïc leân ở nhiều nơi: Thăng Long, Vân Đồn, … - Xây dựng Văn Miếu Quốc tử giám, - Trường học ngày càng được mở trường Đại học đầu tiên ở nước ta. rộng, các kỳ thi được tổ chức caøng nhieàu. - Nhiều công trình có qui mô lớn như - Thành tựu về y học, quân sự, Chuøa Moät Coät, Thaùp Baùo Thieân,… kiến trúc: Nam Hiệu thần dược,.

(133) - Trình độ điêu khắc tinh vi, thanh Binh Thư yến lược, Tháp Phổ thoát được thể hiện trên các tượng Minh, Thành Tây Đô,… phaät, caùc hình trang trí,… 4- Cuûng coá: (4’) 1. Những chiến thắng tiêu biểu trong sự nghiệp chống ngoại xâm của dân tộc ta ở theá kyû XI - XIII? 2. Theo em, trách nhiệm của chúng ta đối với những thành quả mà cha ông đã làm là gì? 5- Daën doø: (1’) + Hoïc sinh laøm baøi taäp + Chuẩn bị tiết sau học lịch sư địa phương bài: Đồng Tháp thời kì khai hoang lập ấp và thời nhà Nguyễn (tk XVII– XVIII) - Tác dụng của sự kiện 1698 và sự kiên 1757. - Do điều kiện thổ nhưỡng, môi trường, kỹ thuật và nhân lực, việc khai thác hai khu vực nam và bắc sông Tiền diễn ra không đều về mức độ và tiến độ. - Tác dụng: thúc đẩy sự ra đời sớm của nền kinh tế hàng hóa, tiêu biểu là sự ra đời của chợ Sa Đéc..

(134) Tuaàn: 17 Tieát : 34. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. ĐỒNG THÁP TRONG THỜI KÌ KHAI HOANG LẬP ẤP VÀ THỜI NHÀ NGUYỄN (thế kỉ XVII-XVIII) I. Muïc tieâu baøi daïy: 1. Kiến thức: giúp học sinh nắm được: - Cuộc khai hoang lập ấp dưới thời các chúa Nguyễn thế kỷ XVII- XVIII . - Ở khu vực phía Nam sông Tiền : Kết quả , tác dụng của cuộc khai hoang lập ấp đối tình hình phát triển kinh tế lúc bấy giờ. - Ở khu vực phía Bắc sông Tiền , tiến độ chậm hơn , cư dân chỉ tập trung khai hoang ở ven sông Tiền .Kết quả . 2. Tư tưởng: - Từ khi người Việt đặt chân đến sau TK XVII-XVIII Đồng Tháp thực sự trở thành trung tâm kinh tế -xã hội của đồng bằng sông Cưu Long. - Thành quả lao động của di dân Việt không ngừng được gìn giữ và phát huy đến nay. - Giáo dục học sinh lòng trân trọng và biết ơn . 3. Kó naêng: - Sử dụng lược đồ. - Phân tích tranh, ảnh, trả lời câu hỏi. - Laäp baûng thoáng keâ. II. Đồ dùng dạy học: * Giáo viên: - Lược đồ nước Đại Việt thờiù, Trần, Hồ. - Lược đồ kháng chiến chống Mông – Nguyên. - Tranh ảnh về các thành tựu văn hóa nghệ thuật thờiù Trần. * Học sinh: _ Tìm hiểu một số tư liệu về Đồng Tháp xưa, hình ảnh về nét văn hóa, xã hội. III. Các hoạt động trên lớp: 1. Ổn định lớp: (1’) 2. Kieåm tra baøi cuõû: 3. Bài mới: “1” - Để học tốt Lịch sư thế giới các em phải tìm hiểu về lịch sư dân tộc. Để học tốt Lịch sư Việt Nam chúng ta phải tìm hiểu lịch sư địa phương và mối quan hệ với phát triển kinh tế xã hội . Vậy thế nào là khai hoang lập ấp ? Cuộc khai hoang lập ấp dưới thời các chúa Nguyễn (thế kỷ XVII- XVIII) diễn ra như thế nào ? Kết quả , tác dụng của cuộc khai hoang ở Nam sông Tiền và Bắc sông Tiền ra sao đối với tình hình kinh tế - xã hội ở Đồng Tháp nói chung và Lấp Vò nói riêng .Chúng ta củng tìm hiểu Chương II Đồng Tháp trong thời khai hoang lập ấp và thời nhà Nguyễn ( TK XVII-XVIII )..

(135) HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIEÂN 15’ I. Cuộc khai hoang lập ? Cuộc khai hoang lập ấp dưới ấp dưới thời các chúa thời các chúa Nguyễn (TK Nguyễn (TK XVII- XVII- XVIII) diễn ra như thế XVIII). nào .. TG. NOÄI DUNG. - Trong suốt gần nưa TK (1627-1672), để có sức người sức của sát phạt hai thế lực phong kiến họ Trịnh (Đàng Ngoài ) và họ Nguyễn (Đàng Trong ) ra sức vơ vét của cải, bắt tráng đinh đi lính.. - Sự bao chiếm ruộng đất của quan lại , địa chủ đã làm nông dân phải rời bỏ quê hương tìm cuộc sống mới .. HOẠT ĐỘNG CỦA H/S. - Do sự vơ vét bóc lột của chính quyền trung Ương Đàng trong và Đàng ngoài. Họ ra sức chiếm đoạt ruộng đất của người dân đã làm nông dân phải rời bỏ quê hương tìm cuộc sống mới . ? Trong suốt gần nửa TK - Hai thế lực phong kiến họ Trịnh (1627-1672) để có sức người (Đàng Ngoài ) và họ Nguyễn sức của sát phạt lẫn nhau 2 thế (Đàng Trong ) ra sức vơ vét của lực phong kiến đã làm gì? cải, bắt tráng đinh đi lính. GV nhận xét , chốt ý :để có sức người , sức của sát phạt lẫn nhau , hai thế lực phong kiến họ Trịnh ở Đàng Ngoài , họ Nguyễn ở đàng Trong ra sức vơ vét của cải , bắt tráng đinh đi lính . Thêm vào đó, bọn địa chủ quan lại ở địa phương bóc lột bao chiếm ruộng đất của nông dân. ? Tình cảnh nông dân ở hai - Nông dân phải rời bỏ quê Đàng như thế nào ? hương tìm cuộc sống mới . -GV nhận xét , chốt ý : quan lại , địa chủ ra sức bóc lột , bao chiếm ruộng đất làm cho nhân dân hai Đàng lâm vào tình cảnh khốn cùng , phải rời bỏ quê cha đất tổ tìm cuộc sống mới . - GV : + Lúc bấy giờ nơi dung thân lý HS lắng nghe , khắc sâu kiến tưởng là vùng đất Đồng Nai, thức . Cưu Long và lớp lưu dân đầu tiên vào vùng đất mới là là nông dân nghèo khổ , chiếm số lượng đông đảo . Mùa xuân năm Kỷ Mùi (1679) 1 nhóm di thần nhà Minh phản Thanh (2 tốp >3000người) được chúa Nguyễn Phúc Tần cho nhập cư vào Mỹ Tho , Biên Hòa . + 1698 Nguyễn Hữu Cảnh vào Nam xác lập chủ quyền của người Việt trên vùng đất mới , lập Phủ Gia Định , hình thành 2.

(136) Dinh : Trấn Biên và Phiên Trấn ( Đồng Nai –Sông Tiền ). - Riêng đồng bằng sông Cưu Long , lưu dân người Việt , cùng với người Hoa , người Khơ Me tại chỗ hình thành nên những tụ điểm cư dân đầu tiên ở Mỹ Tho , Cái Bè , Long Hồ, Cái Tàu Hạ , Sa Đéc … - GV sư dụng lược đồ Đồng Tháp xác định hai tựu điểm cư dân đầu tiên của người Việt ở Đồng Tháp : Cái Tàu Hạ vả Sa Đéc ? Tiến trình khai hoang ở Đồng Tháp diễn ra trong điều kiện như thế nào ? - GV nhận xét , chốt ý : Vào những thập niên cuối TK XVII đầu TK XVIII công cuộc khai phá của lưu dân người Việt vươn dần lên phía thượng lưu, tập trung ở mạn Nam sông Tiền nhiều hơn là bờ Bắc …Do điều kiện thổ nhưỡng , môi trường của hai vùng Nam - Bắc sông tiền khác nhau nên có sự không đều về mức độ tập trung cư dân và tiến độ khai phá giữa hai vùng. - GV kết luận : Không đầy 100 năm sau cuộc khẩn hoang của người Việt ở đồng bằng sông Cưu Long .Đất đai rộng hàng ngàn dặm, ruộng nương rất nhiều , dân cư trú vạn hộ.. - HS quan sát và lắng nghe. - Do điều kiện thổ nhưỡng nên có sự không đều về mức độ tập trung cư dân và tiến độ khai phá giữa hai vùng. =>Không đầy 100 năm HS : lắng nghe , ghi nhớ. sau cuộc khẩn hoang của người Việt ở đồng bằng sông Cưu Long . Đất đai rộng hàng ngàn dặm, ruộng nương rất nhiều , dân cư trú vạn hộ. 12’ 1.Ở khu vực phía Nam -GV dẫn dắt : Sang TK XVIII sông Tiền: song song với cuộc khai hoang - HS lắng nghe. mang tính tự phát của lưu dân là hàng loạt các biến cố quân sự , chính trị , hành chính liên tiếp diễn ra có ảnh hưởng quan trọng đến kinh tế xã hội trên vùng đất mới này . ? Những biện pháp chúa.

(137) Nguyễn đã thực hiện để hổ trợ cho việc “lập ấp khai canh”là gì? - 1757 Chúa Nguyễn tiếp thu vùng đất Tầm Phong Long chia thành 3 Đạo : Châu Đốc, Tân Châu và Đông Khẩu.. - Sa Đéc trở thành một trung tâm dân cư đông đảo, ảnh hưởng lớn đến tiến trình phát triển kinh tế -XH ở vùng đồng bằng sông Cưu Long .. - Cuộc khai hoang ở Nam sông Tiền có tác dụng thúc đẩy sự ra đời của nền kinh tế hàng hoá.. - GV trình bày :1757 , Chúa Nguyễn tiếp thu vùng đất Tầm Phong Long ( vùng đất nằm giữa sông Tiền và sông Hậu ) để ổn định biên cương , hỗ trợ cho việc “khai hoang lập ấp”. - GV: Chú ý giải thích chữ Đạo, đạo ở đây không phải là đạo giáo mà là đạo quân được thành lập để quản lý một vùng lãnh thổ. - GV nhận xét , chốt ý :Chúa Nguyễn chia vùng đất này thành 3 Đạo : Đạo Châu Đốc ( vùng Hậu Giang), Đạo Tân Châu (Cù Lao Gieng), Đạo Đông Khẩu (vùng Sa Đéc ngày nay bao gồm Lấp Vò, Lai Vung, Châu Thành và TX Sa Đéc). * GV sư dụng lược đồ Đồng Tháp xác định vị trí 3 Đạo : Châu Đốc ,Tân Châu , Đông Khẩu . ? Sự kiện trên làm cho khu vực Sa Đéc có vai trò như thế nào ? - GV phân tích : Sa Đéc nằm sát bờ sông Tiền có nhiều sông rạch ăn thông với sông Hậu tiện lợi cho giao thông đường thuỷ từ Mỹ Tho lên Nam Vang (Campuchia) và là đầu cầu để vào Đồng Tháp Mười . Sa Đéc dần dần trở thành trung tâm dân cư đông đảo , có tác dụng tích cực trong cuộc khai hoang … ?Tác dụng và kết quả của cuộc khai hoang lập ấp ở Nam sông Tiền.? - GV nhận xét và phân tích : Sa Đéc được nâng lên thành trung tâm kinh tế - xã hội .Sự ra đời. - Năm 1757 Chúa Nguyễn tiếp thu vùng đất Tầm Phong Long ( vùng đất nằm giữa sông Tiền và sông Hậu ) để ổn định biên cương , hỗ trợ cho việc “khai hoang lập ấp”.. - Sa Đéc trở thành một trung tâm dân cư đông đảo, ảnh hưởng lớn đến tiến trình phát triển kinh tế -XH ở vùng đồng bằng sông Cưu Long ..

(138) => Đầu TK XIX , công cuộc khẩn hoang ở Nam sông Tiền cơ bản hoàn thành.. 8’. 2. Ở khu vực phía Bắc sông Tiền:. của Sa Đéc là một bước tiến quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế xã hội của khu - Tác dụng thúc đẩy sự ra đời của vực . Nó đánh dấu sự thành nền kinh tế hàng hoá. công bước đầu của công cuộc khai hoang lập ấp , mở ruộng - HS lắng nghe , nghi nhớ . lập vườn …là dấu hiệu chung của nền kinh tế tự cung , tự cấp thúc đẩy sự hình thành và phát triển của một loại hình kinh tế mới . Đó là nền kinh tế chợ , kinh tế hàng hoá ( hàng hóa tiêu dùng và có tái sản xuất ). GV diễn giảng : + Vào cuối TK XVIII và nhất là khi Nguyễn Ánh chiếm được toàn cõi Gia Định (1788), công cuộc khai hoang ở Đồng Tháp bước vào giai đoạn mới . Do chính sách của chính quyền Nguyễn Ánh …điều kiện khách quan thuận lợi , đất lành chim đậu , đất tốt dân đông , biết thâm canh làm thuỷ lợi … + Đến thập niên đầu của TK XIX , công cuộc khẩn hoang ở phía Nam sông Tiền cơ bản hoàn thành. GV : So với cuộc khai hoang ở phía Nam sông Tiền , tiến độ khai hoang ở Bắc sông Tiền diễn ra như thế nào ? Sang phần 2.. - Tiến độ khai hoang ? Tiến độ khai hoang ở Bắc chậm , chủ yếu là vùng sông Tiền diễn ra như thế nào đất ven sông . so với Nam sông Tiền. GV chốt ý và giải thích : tiến độ khai thác chậm , chủ yếu là vùng đất ven sông do đất trũng - Kinh tế chủ yếu là đánh thấp, nhiều phèn bắt cá , lấy mật ong làm ( Đồng Tháp Mười ). than…. ? Kinh tế chủ yếu ở vùng đất - Tiến độ khai hoang chậm , chủ mới khai thác là gì? yếu là vùng đất ven sông . GV nhận xét và minh hoạ : kinh tế chủ yếu là khai thác.

(139) nguồn lợi trong tự nhiên , đánh bắt cá , lấy mật ong , đốn củi , - Lưu dân định cư chủ làm than…Trong đó nghề đánh yếu ở vùng ven sông . bắt cá là khá phổ biến và là nguồn lợi lớn nhất . ? Với điều kiện khai thác trên thì lưu dân định cư ở đâu? GV chốt lại: Lưu dân định cư chủ yếu ở vùng ven sông . ? Trên Cù lao Trâu và vùng chung quanh lưu dẫn tiền phong khai phá vùng đất sông tiền là ai? Tiêu biểu. - GV nhận xét , bổ sung , liên hệ thực tế (bia ghi công Nguyễn Tú gần cầu Đình Trung , thành phố Cao Lãnh).. - Kinh tế chủ yếu là đánh bắt cá , lấy mật ong làm than….. - Lưu dân định cư chủ yếu ở vùng ven sông . - Nông dân Bình Định, Quãng Nam, Quãng Ngãi.. 4. Cuûng coá: (6’) - Tác dụng của sự kiện 1698 và sự kiên 1757. - Do điều kiện thổ nhưỡng, môi trường, kỹ thuật và nhân lực, việc khai thác hai khu vực nam và bắc sông Tiền diễn ra không đều về mức độ và tiến độ. - Tác dụng: thúc đẩy sự ra đời sớm của nền kinh tế hàng hóa, tiêu biểu là sự ra đời của chợ Sa Đéc. 5. Daën doø: (2’) - Học bài và đọc trước bài 18. Trả lời câu hỏi SGK..

(140) Tuaàn: 18 Tieát : 35. CHÖÔNG IV. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:. ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ. (THẾ KỶ XV – ĐẦU THẾ KỶ XVI) Baøi 18 : CUOÄC. KHAÙNG CHIEÁN CUÛA NHAØ HOÀ VAØ PHONG TRAØO KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH ĐẦU THẾ KỶ XV A- MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức:  Thấy rõ những âm mưu và những hoạt động bành trướng của nhà Minh đối với các nước xung quanh trước hết là Đại Việt.  Nắm được diễn biến, kết quả, ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa của quý tộc Trần, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Trần Ngỗi và Trần Quý Khoáng. 2. Tư tưởng:  Nâng cao lòng căm thù quân xâm lược tàn bạo, niềm tự hào về truyền thống yêu nước, đấu tranh bất khuất của dân tộc ta. 3. Kyõ naêng :  Phân tích nguyên nhân dẫn đến thất bại của những cuộc khởi nghĩa của quý tộc Trần.  Khái quát đặc điểm các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh.  Đánh giá công lao nhân vật lịch sử, ý nghĩa sự kiện lịch sử. B- PHÖÔNG TIEÄN DAÏY - HOÏC: Giáo viên: - Lược đồ các cuộc khởi nghĩa đầu thế kỷ XV. Hoïc sinh: - Chuaån bò caùc caâu hoûi SGK. C- TIEÁN TRÌNH DAÏY - HOÏC: 1. Ổn định tổ chức:(1’) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3’) 3. Bài mới: (1’) Từ đầu thế kỷ XV, khi nhà Hồ lên nắm chính quyền, Hồ Quý Ly đã đưa ra hàng loạt chính sách nhằm làm thay đổi tình hình đất nước. Tuy nhiên, 1 số chính sách không được lòng dân, không được nhân dân ủng hộ. Vì vậy việc cai trị đất nước của nhà Hồ gặp nhiều khó khăn. Giữa lúc đó nhà Minh ồ ạt xâm lược nước ta. Cuộc kháng chiến chống giaëc Minh dieãn ra nhö theá naøo? TG NOÄI DUNG HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC 10’ 1. Cuộc xâm lược của quân - Giới thiệu hình ảnh thành Tây Minh và sự thất bại của nhà Đô. Giaûng: Thaønh xd coù chu vi Hoà: - Tháng 11 – 1406 , nhà Minh 4km, xây bằng đá, các khối đá huy động 20 vạn quân , cùng nặng từ 10-16 tấn. Năm 1405,.

(141) haøng chuïc vaïn daân phu do Trương Phụ cầm đầu, chia làm 2 cánh tiến vào nước ta. - Nhà Hồ chống cự không được phải lui về bờ nam sông Nhị (sông Hồng), cố thủ ở thành Đa Bang. - Cuối 1-1407 quân Minh đánh chieám Ña Bang roài chieám Ñoâng Ñoâ, nhaø Hoà lui veà Taây Ñoâ. - Thaùng 4-1407 quaân Minh chieám Taây Ñoâ Nhaø Hoà chaïy veà Haø Tónh, Hoà Quùy Ly bò baét. Cuoäc khaùng chieán nhaø Hoà thaát baïi.. 10’. 2. Chính saùch cai trò cuûa nhaø Minh: - Nhà Minh biến nước ta thành quaän, huyeän cuûa Trung Quoác như thời bắc thuộc : đổi nước ta thaønh quaän giao chæ vaø saùp nhaäp vaøo Trung Quoác. - Thi hành chính sách đồng hóa triệt để tất cả các mặt, bốt lột dân ta thông qua hàng trăm thứ thueá taøn baïo, taøn phaù caùc coâng trình văn hóa, lịch sử, đốt sách hoặc mang về Trung Quốc …. nạn đói xảy ra, nhà Hồ gặp nhiều khó khăn. Nhân cơ hội đó nhà Minh cho quân xlược nước ta. - Hoûi: Vì sao nhaø Minh keùo quaân vào xâm lược nước ta? Giảng: (Dùng lược đồ mô tả cuoäc khaùng chieán cuûa nhaø Hoà) Quân Minh đánh nhà Hồ ở một số điểm ở Lạng Sơn, quân nhà Hồ phải rút lui về bờ Bắc Sông Hoàng laáy thaønh Ña Bang laøm nôi coá thuû. 22/1/1407 quaân Minh đánh tan quân Hồ ở Đa Bang và đánh chiếm Đông Đô. Quân nhà Hồ do sức yếu phải rút lui cố thủ thaønh Taây Ñoâ (Thanh Hoùa). 4/1407, quaân Minh taán coâng thành Tây Đô và đến 6/1407 cha con oâng nhaân Hoà Quyù Ly bò baét. Cuoäc khaùng chieán thaát baïi. - Hoûi: VÌ sao cuoäc khaùng chieán nhaø Hoà bò thaát baïi? - Caâu noùi cuûa Hoà Nguyeân Trừng: “Tôi không sợ đánh mà chỉ sợ lòng dân không theo”. - Sau khi đánh bại nhà Hồ, nhà Minh đã thiết lập chính quyền thống trị trên đất nước ta, chính sách hà khắc áp bức. - Hoûi: Haõy neâu caùc chính saùch cai trị của nhà Minh trên đất nước ta?. - Quân Minh mượn cớ khoâi phuïc laïi nhaø Traàn để đô hộ nước ta.. - Vì không thu hút được toàn dân tham gia, không phát huy hết sức mạnh toàn dân.. - Xoùa boû quoác hieäu nước ta, đổi thành quận Giao Chæ. - Thi haønh chính saùch đồng hóa ngu dân, bóc loät taøn baïo. - Đặt hàng trăm thứ thueá, - Quân Minh mượn cớ khoâi phuïc laïi nhaø Traàn.

(142) - Trong vòng 20 năm đô hộ nước ta nhà Minh đã làm cho xã hội nước ta thêm khủng hoảng sâu sắc, đất nước bị tàn phá, lạc hậu, nhân dân đói khổ.. 15’. 3. Cuộc đấu tranh của quý tộc Traàn: a. Khởi nghĩa Trần Ngỗi: (1407-1409) : - Tháng 10 – 1407 ông tự xưng là Giản Định hoàng đế. - Đầu năm 1408 Trần Ngỗi kéo quân vào Nghệ An, được Đặng Taát vaø Nguyeãn Caûnh Chaân hưởng ứng. - Thaùng 12 – 1408 nghóa quaân đánh thành Bo âCô (Nam Định). - Trần Ngỗi nghe lời gièm pha. để đô hộ nước ta. - Xoùa boû quoác hieäu nước ta, đổi thành quận Giao Chæ. - Thi haønh chính saùch đồng hóa ngu dân, bóc loät taøn baïo. - Đặt hàng trăm thứ thueá. bắt phụ nữ trẻ em làm noâ tì. - Baét nhaân daân phaûi boû phong tuïc cuûa mình. - Thieâu huyû vaø mang veà Trung Quốc những bộ saùch coù giaù trò. Hoûi: Nhaän xeùt veà chính saùch cai trị nhà Minh đối với nước ta? - Hỏi: Tất cả chính sách đó nhaèm muïc ñích gì? Giaûng: Ngay sau khi cha con Hoà Quyù Ly bò baét, phong traøo đấu tranh của nhân dân diễn ra khaép nôi. Tieâu bieåu laø hai cuoäc khởi nghĩa (Dùng lược đồ khởi nghóa Traàn Ngoãi vaø Traàn Quyù Khoáng). * Khởi nghĩa Trần Ngỗi: Traàn Ngoãi laø con chaùu cuûa vua Trần Nghệ Tông được đưa lên laøm minh chuû vaøo thaùng 10/1407 và tự xưng là Giản Định hoàng đế. Năm 1408, Trần Ngỗi kéo quân vào Nghệ An được Đặng Taát vaø Nguyeãn Caûnh Chaân hưởng ứng. Tháng 12/1408, 1 trận chiến quyết liệt diễn ra ở Boâ Coâ (Nam Ñònh) nghóa quaân đã tiêu diệt được 4 vạn quân. Đọc phần chữ in nghieâng. - Vô cùng thâm độc, tàn baïo. - Chuùng muoán daân toäc ta phaûi leä thuoäc vaøo chúng (đồng hóa, nô dòch).

(143) giết hại 2 tướng Đặng Tất và Minh. Thanh thế nghĩa quân Nguyễn Cảnh Chân. Cuộc khởi vang xa. Sau chiến thắng Bô Cô, nghóa tan raõ. do coù keû deøm pha Traàn Ngoãi sinh nghi ngờ và đã bắt giết hai vị tướng giỏi Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân. Lợi dụng cơ hội đó, tướng giặc Trương Phuï chæ huy 5 vaïn quân tấn công đại bản doanh của Trần Ngỗi, ông bỏ chạy đến b. Khởi nghĩa Trần Quý Ninh Bình thì bị bắt. * Khởi nghĩa Trần Quý Khoáng: Khoáng: ( 1409 – 1414 ) - Sau khi Đặng Tất và Nguyễn Sau khi Trần Ngỗi nghe lời dèm Cảnh Chân bị giết con của 2 ông pha giết chết hai tướng giỏi, con laø Ñaëng Dung vaø Nguyeãn Caûnh trai cuûa hai oâng laø Ñaëng Dung Dò cuøng nhieàu nghóa quaân boû vaø Nguyeãn Caûnh Dò ñöa Traàn vào Nghệ An đưa Trần Qúy Quý Khoáng lên ngôi lấy hiệu Khoáng lên ngôi vua hiệu là là Trùng Quang đế. Dưới sự lãnh đạo của Trần Quý Khoáng Trùng Quang đế . - Cuộc khởi nghĩa phát triển từ cuộc khởi nghĩa phát triển nhanh chóng từ Thanh Hóa đến Hóa Thanh Hóa đến Hóa Châu. - Tháng 8- 1413 , quân Minh Châu. Giữa 1411, quân Minh tăng cường đàn áp , cuộc khởi tăng viện binh. Đến 1413, quân Minh vaøo thuaän hoùa. Traàn Quyù nghóa bò thaát baïi. Khoáng, Nguyễn Cảnh Dị và Đặng Dung đều bị bắt  Khởi nghóa thaát baïi. - Hỏi: Các cuộc khởi nghĩa ấy - Tuy thất bại, nhưng các cuộc khởi nghĩa coù yù nghóa gì? được coi là ngọn lửa nuôi dưỡng tinh thần yêu nước của nhân dân ta. 4- Cuûng coá: (4’) 1. Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa nhà Hồ chống quân Minh xâm lược? 2. Nêu chính sách cai trị của nhà Minh đối với đất nước ta? 5- Daën doø: (1’) + Trả lời các câu hỏi SGK. + Chuẩn bị ôn thi học kì I..

(144) Tuaàn: 18 Tieát : 36. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy: OÂN TAÄP THI HOÏC KÌ I. I. muïc tieâu 1. Kiến thức Củng cố kiến thức các nội dung đã học. 2. Kó naêng Phân tích đánh giá các sự kiện lịch sử II. Thieát bò daïy hoïc Baûn phuï II. Hoạt động trên lớp 1. Ổn định: 1’ Kieåm tra baøi cuõ 4’ 1. Trình baøy dieãn bieán cuoäc khaùng chieán cuûa nhaø Hoà choáng 2. Neâu caùc chính saùch cuûa nhaø Minh? 3. Trình bày diễn biến các cuộc khởi nghĩa? Giảng bài mới TG Noäi dung Hoạt động giáo viên / 5 * Hoạt động nhóm 1. Nguyeân nhaân thaéng Hỏi: Tìm sự kiện nói lên lợi tinh thaàn quyeát chieán cuûa nhaân daân nhaø Traàn? Trong 3 laàn khaùng chiến tất cả các taàng lớp nhaân daân tham gia.. Vua Traàn chuaån bò chu đáo cho cuộc kháng chiến. Tinh thaàn đoàn kết. Thắng lợi đó gắn lieàn với những chiến lược. quaân Minh?. Hoạt động học sinh. - Tất cả các taàng lớp tham gia. Nhaân daân Thaêng Long thực hiện kế hoạch vườn không nhà troáng, boâ laõo ñoàng thanh hô quyết đánh, quaân só thích vaøo tay 2 chữ sát thát … Hỏi: Sự chuẩn bị của nhà - Vua Traàn thường veà caùc ñòa phöông tìm Traàn nhö theá naøo? hieåu cuoäc soáng daân giải quyết những bất hoøa trong vöông trieàu tạo sự đoàn kết. Hỏi: Nêu những đóng góp - Nghĩ ra cách đánh giặc độc đáo sáng tạo cuûa Traàn Quoác Tuaán. phù họp với hoàn cảnh từng thời kì. Hỏi: Cách đánh giặc của - Kế hoạch vườn không.

(145) chiến thuật đúng đắn nhà Traàn trong sáng tạo, của người chỉ kháng chiến. huy. 5’. ba. laàn nhaø troáng. Traùnh choå mạnh đánh vào chổ yeáu.. * Hoạt động cá nhân Hỏi: Nhaéc laïi caùch khaùi quaùt veà quaân Moâng Nguyeân. Hỏi: Nêu ý nghĩa lịch sử Đập tan tham vọng và của ba laàn kháng chiến ý chí xâm lược Đại Việt chống quân xâm lược cuûa nhaø Nguyeân goùp Moâng Nguyeân. phaàn xây dựng truyeàn thống quân sự VN. 2. Ý nghĩa lịch sử. - Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Vieät cuûa nhaø Nguyeân góp phaàn xây dựng truyeàn thống quân sự VN.. Hỏi: Bài học kinh nghiệm - Một nước nhỏ phải của 3 laàn kháng chiến dương đaàu với nhũng chống quân Mông Nguyên nước lớn. laø gì?. 9/. GV: Dùng mưu trí đánh giặc lấy đoàn kết làm sức Ngăn chặn những cuộc mạnh. xâm lược của quân Giới thiêu hình 43 SGK - Ngăn chặn những Nguyên đối với các nước YÙ nghóa quoác teá laø gì? cuộc xâm lược của khaùc. quân Nguyên đối với các nước khác. Hoạt động nhóm 3. Tình hình kinh teá sau Hs đọc mục một Hỏi: Tìm nguyeân nhaân laøm chieán tranh cho neàn kinh teá noâng a. Noâng nghieäp Nhờ chính saùch nghieäp phaùt trieån. khuyeán khích saûn xuaát. Diện tích đất nông Noâng nghieäp dược nghiệp mở rộng. phuïc hoài vaø phaùt trieån. Kinh teá noâng nghieäp phuïc hoài vaø nhanh choùng phaùt trieån..

(146) Ruộng đất công làng xã Hỏi: So với nơng nghiệp ngày càng chiếm phaàn thời Lý? lớn diện tích. b. Thuû coâng nghieäp Hỏi: Ngành Thuû coâng Nhà nước trực tiếp nghiệp phát triển như thế nào? quaûn lí ngheà deät, goám, đút đoàng, đóng tàu… Quan sát h.35,36 đối Trình độ kỉ thuật ngày chiếu với hình 23 bài trước. caøng tinh xaûo hôn. Hỏi: Thời Traàn ngoài các ngaønh thuû coâng truyeàn thống phổ biến có những ngheà mới ? Hỏi: Nhaän xeùt gì veà caùc ngaønh thuû coâng truyeàn thoáng phoå bieán? Hỏi: Nhaän xeùt gì veà tình hình thuû coâng nghieäp? c. Thöông nghieäp Trao đổi buôn bán trong và ngoài nước được đẩy mạnh nhieàu trung tâm kinh tế được mở ra trong cả nước tiêu biểu là Thaêng Long vaø Vaân Ñoàn. 6’. 4. Tình hình xaõ hoäi. Vua quan aên chôi không chăm lo đời sống nhaân daân.. Hỏi: Sự phát triển nông nghieäp vaø thuû coâng nghieäp laøm cho thöông nghieäp phaùt trieån nhö theá naøo? Maët daàu bò chieán tranh taøn phaù nhöng neàn kinh teá dưới thời Trấn luôn được chăm lo phát triển và đạt được nhieàu thành tựu.. Coù ruoäng tö coù nhieàu hình thức của nhân daân vaø ñòa chuû, quyù toäc. - Do nhà nước quản lí ngheà dệt, gốm, đút đoàng, đóng tàu…\. - Trình độ kỉ thuật ngaøy caøng tinh xaûo hôn. - Nghế đóng tàu, chế taïo vuõ khí. - Ngaøy caøng phaùt trieån kæ thuaät ngaøy caøng cao. - Chợ mọc lên khắp nôi Thaêng Long laø trung taâm kinh teá taøi chính saàm uaát, Vaân Đoàn là nơi trao đổi buôn bán với thương nhân nước ngoài.. * Hoạt động cá nhân Hỏi: Nêu dẫn chứng nói - Nông dân nô tì mâu lên sự ăn chơi sa đọa của thuẫn với taàng lớp thoáng trò. vua quan? Hỏi: Sau khi Dụ Tông chết - Khởi nghĩa Ngô Bệ Nguyeãn Thanh, trieàu ñình nhö theá naøo? Nguyeãn Kò, Phaïm Sö.

(147) Ôn. Nguyễn Nhữ Cái.. Khởi nghĩa Ngô Bệ Nguyeãn Thanh, Nguyeãn Kò, Phaïm Sö OÂn. Nguyeãn Nhữ Cái. Noùi leân cuoäc khuûng hoảng suy thói của trieàu đại thống trị. Nói lên tinh thaàn đấu tranh.. 5’. 5. Chính saùch cai trò cuûa nhaø Minh Xóa bỏ quốc hiệu nước ta. Đặt ra hàng trăm thứ thuế bắt phụ nữ và trể con mang veà TQ. Thi haønh chính saùch ñoàng hoùa ngu daân.. 5’. 6. Cuộc đấu tranh của quyù toäc Traàn. Yeâu caàu hs quan saùt h.39 Trình baøy dieãn bieán cuoäc khởi nghĩa. - Nổ ra ở Hải Dương 1344. Hỏi: Khởi nghĩa Ngô Bệ? - Nổ ra ở Thanh Hóa 1379 Hỏi: Khởi nghĩa Nguyễn - Nổ ra ở Sơn Tây 1390 Thanh, Nguyeãn Kò? Hỏi: Khởi nghĩa Phạm Sư nghĩa quân chiếm được Thaêng Long sau 3 ngaøy Oân? thì thaát baïi. - Nổ ra ở Sơn Tây 1399 Hỏi: Khởi nghĩa Nguyễn đến 1400 bị đàn áp. - Do noå ra leõ teû neân Nhữ Cái? thiếu tổ chức. Hỏi: Nguyeân nhaân thaát baïi? - Noùi leân cuoäc khuûng hoảng suy thói của Hỏi: yù nghóa của các cuộc trieàu đại thống trị. khởi nghĩa? Noùi leân tinh thaàn đấu tranh chống áp bức bóc lột. * Hoạt động cá nhóm. Hỏi: Neâu tình hình chính - Xoùa boû quoác hieäu nước ta, đổi thành trò? quaän Giao Chæ. - Đặt ra hàng trăm thứ Hỏi: Tình hình kinh teá? thuế bắt phụ nữ và trể con mang veà TQ. Hỏi: Veà vaên hoùa như thế - Thi haønh chính saùch ñoàng hoùa ngu daân, boùc nào? loät taøn baïo nhaân daân ta. Hỏi: Nhân xét chính sách - Hs đọc đoạn in cai trò? nghieâng. Thâm độc tàn bạo chuùng muoán daân toäc ta phaûi leä thuoäc vaøo chuùng. Hỏi: Sau khi cha con Hoà - Chỉ lược đoà.

(148) Quùy Ly bò baét phong traøo đấu tranh của nhân dân ta Khởi nghĩa Traàn Ngỗi. dieãn ra nhö theá naøo? Hỏi: Khởi nghĩa Traàn Ngỗi Tháng 10/1407 tự xưng và Traàn Qúy Khoáng? là Giản Định Hoàng Đế. Hỏi: Neâu dieãn bieán cuûa khởi nghĩa Traàn Ngỗi? Tháng 10/1407 tự xưng là Giản Định Hoàng Đế. Nghe lời dèm pha đã giết hai tướng của mình – cuộc khởi nghĩa tan rã. Hỏi: Keát quaû của cuộc khởi nghĩa?. Khởi nghĩa Traàn Qúy Khoáng Naêm 1407 Traàn Quùy Khoáng lên ngôi lấy hiệu là Trùng Quan Đế. Khởi nghĩa phát triển vùng rộng lớn. Naêm 1411 quaân Minh tăng viện binh đàn áp cuộc khởi nghĩa.. Tháng 10/1407 tự xöng laø Giaûn Ñònh Hoàng Đế.. - 1408 Traàn Ngoãi keùo quaân vaøo Ngheä An. Thaùng 12/1408 nghóa quân đã đánh tan 4 vạn quân Minh ở bến Boâ Coâ. - Nghe lời dèm pha đã giết hai tướng của mình – cuộc khởi nghĩa tan raõ. Hỏi: Khởi nghĩa Traàn Qúy - Sau khi khởi nghĩa Khoáng diễn ra như thế Traàn Ngỗi bị thất bại naøo? con trai ông đã chạy vào Nghê An đưa Khởi nghóa Traàn Quùy Khoáng Trùng Quang Đế khởi nghĩa phát triển vùng rộng lớn. 1411 quaân Minh taêng viện binh đàn áp cuộc khởi nghĩa. Thaùng 8/1413 quaân Minh vaøo Thuaän Hoùa Nghóa quaân tan raõ. Hỏi: Các cuộc khởi nghĩa - Tuy thất bại nhưng coù yù nghóa gì? các cuộc khởi nghĩa đó được coi là ngọn lửa nuôi dưỡng tinh thaàn yêu nước của nhân dân ta.. 4- Cuûng coá: (4’) 1Trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa nhà Hồ chống quân Minh xâm lược?.

(149) 3. Nêu chính sách cai trị của nhà Minh đối với đất nước ta? 5- Daën doø: (1’) + Trả lời các câu hỏi SGK. + Chuẩn bị thi học kì I..

(150) Tuaàn: 19 Tieát : 37. Ngày soạn:01/10/2012 Ngaøy daïy:.

(151)

giao an lich su 7

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về