Tài liệu Tiến hoá lan toả và hội tụ pptx

Tiến hoá lan toả và hội tụ


Quá trình hình thành loài, trong một số
trường hợp sự đa dạng đạt được rất
nhanh trong một dòng tiến hoá. Ví dụ,
trên các đảo của quần đảo Galapagos nổi
lên giữa đại dương cách đây 5 triệu năm,
có 13 loài chim sẻ được tiến hoá từ một
loài độc nhất từ lục địa châu Mĩ tới.
Điều đó nói lên rằng, vai trò lặp lại của
sự hình thành loài địa lý đã tạo nên các
loài chim thích nghi với các phương thức
sống khác nhau, như ăn các loại hạt cây
khác nhau, ăn lá hoặc hoa, ăn các loài
côn trùng, trong đó mỗi loài lại có tập
tính săn bắt khác nhau,... Sự đa dạng hoá
nhanh chóng như vậy, chỉ trong thời gian
ngắn bằng 0,1% tổng thời gian tiến hoá
sinh học, trường hợp này còn được gọi là
sự lan toả thích nghi, đạt được có thể do
hậu quả trên đảo có nhiều ở sinh thái còn
trống, với ý nghĩa là còn nhiều loài côn
trùng không có kẻ thù ăn thịt, nhiều loài
thực vật cung cấp nhiều loại hạt khác
nhau mà không có sinh vật tiêu thụ,... Do
đó khi các quần thể thuộc loài sáng lập
đến các đảo kể trên có thể thiết lập đặc
điểm thích nghi riêng rẽ, và phân bố trên
các đảo khác nhau. Sự biến đổi từ một

dạng tổ tiên hình thành một số dòng (hay
loài) sinh vật có đặc điểm thích nghi
khác nhau với các điều kiện sống khác
nhau được gọi là sự tiến hoá lan tảo hay
tiến hoá phân kỳ.
Trong các hình thức tiến hoá có thể còn
gặp hiện tượng trái ngược nhau thể hiện
ở chỗ là hai hay một số loài sinh vật khác
nhau về nguồn gốc, nhưng lại thích nghi
với những điều kiện môi trường tương tự,
và xuất hiện những đặc điểm tương tự về
hình thái, cấu tạo, có khi cả tập tính hoạt
động,... Sự phát triển những dấu hiệu
tương tự như thế ở các nhóm loài hoàn
toàn khác nhau về nguồn gốc phân loại
gọi là sự tiến hoá hội tụ, hay còn gọi tiến
hoá đồng quy tính trạng. Có thể lấy ví dụ
về hiện tượng đồng quy tính trạng ở một
số loài bò sát, chim, động vật có vú, côn
trùng,...

Hình 11: Cấu tạo cơ thể các loài có thể,
còn hình thái cơ thể có thể lại không hội
tụ
I-Xương chậu Khủng long dạng chim
(Dinosaurus); II-Xương chậu một loài
chim ở châu Mỹ (Rhychơtus rufescens),
III-Xương chậu Đà điểu châu Mỹ
(Struthio camelus).