Hoi trong co thanh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (143.23 KB, 13 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giáo án

HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

(Trich hồi 28 - Tam quốc diễn nghĩa)

---La Quán

Trung--I. Mục tiêu bài học

Sau khi học xong bài này, học sinh cần đạt được:

1. Về kiến thức

1.1. Mục tiêu bậc 1:

- Nêu được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả La Qn
Trung

- Tóm tắt được nội dung chính của tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

- Xác định được nội dung và vị trí đoạn trích

- Nhớ được những hành động của Trương Phi khi gặp Quan Công
1.2. Mục tiêu bậc 2:

- Phân tích được tính cách nhân vật qua hành động, từ đó thấy được bản
chất của Trương Phi là nóng nảy, bộc trực, Quan Cơng là điềm đạm, trung
nghĩa.

- Phân tích được ý nghĩa của hồi trống Cổ Thành để làm nổi bật khơng khí
chiến trận, thấy được tình anh em kết nghĩa và vẻ đẹp tâm hồn của cả hai

nhân vật.

- Phân tích được nghệ thuật xây dựng nhân vật của tác giả.
1.3. Mục tiêu bậc 3:

- So sánh và từ đó rút ra đánh giá về tính cách của hai nhân vật, liên hệ với
thực tế đời sống.

- Học sinh liên hệ với quan niệm về chữ “nghĩa” trong thời đại nay.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Giúp cho học sinh có được kĩ năng phân tích một tác phẩm tiểu thuyết
Trung Hoa cổ điển.

- Củng cố cho học sinh kĩ năng tìm kiếm, khai thác và tổng hợp thông tin.
- Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm.

3. Về thái độ

- Nhận thức được vị trí của tác phẩm đối với nền tiểu thuyết Trung Quốc nói
chung và trên thế giới nói riêng.

- Giúp cho học sinh thấy được tầm quan trọng của chữ tín, nghĩa trong xã
hội

- Dạy cho học sinh biết quý trọng tình cảm anh em, sống chung thủy với bạn
bè.

II. Trọng tâm bài học

Bài học này tập trung làm nổi bật sự quyết tâm bảo vệ tín nghĩa của

Trương Phi và vẻ đẹp trung nghĩa của Quan Công.

III. Bố cục

- Tìm hiểu nhân vật

- Ý nghĩa nhan đề tác phẩm, hồi trống Cổ Thành
IV. Phương pháp, phương tiện dạy học

1. Phương pháp

-GV có thể tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo,
gợi tìm. kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi.

2. Phương tiện

- Bảng, phấn, giáo án

- Sách giáo khoa, sách giáo viên

- Sách tham khảo: Tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc (Trần Xuân Đề), Lịch
sử văn học Trung Quốc, tập II (PGS. Nguyễn Khắc Phi).

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Tìm đọc những bài viết về tác giả La Quán Trung và tác phẩm, phần tóm
tắt của tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa

- Đọc và soạn bài ở nhà
VI. Tiến trình dạy học

1. Ổn định lớp

2. Giới thiệu bài mới

Văn học Minh Thanh là giai đoạn phát triển cuối cùng của tiểu thuyết cổ
điển Trung Quốc. Đây là thời kỳ nền văn học Trung Quốc khá đa dạng và
phong phú, đạt nhiều thành công về nghệ thuật. Trong đó có sự lên ngơi của
tiểu thuyết. Có thể kể đến những đỉnh cao tiêu biểu của tiểu thuyết Minh
Thanh: Tây du kí, Hồng lâu mộng, Thủy Hử.. trong đó Tam Quốc Diễn
Nghĩa là tác phẩm phản ánh một thời kỳ dài đầy biến động của lịch sử Trung
Quốc thời Tam quốc.

Đoạn trích Hồi Trống Cổ Thành có kết cấu hồn chỉnh và đầy kịch tính. Mặc
dù dung lượng của nó rất ngắn so với sự đồ sộ của tác phâm nhưng đã thể
hiện được một đặc trưng bút pháp nghệ thuật của La Quán Trung cũng như
đặc điểm chung của tiểu thuyết cổ diển Minh Thanh.

3. Tiến trình cụ thể

Hoạt động của GV và
HS

Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1 : Hướng

dẫn HS tim hiểu phần
Tiểu dẫn

-Gv: Em hãy trình bày
những nết chính về tác
giả La Qn Trung

I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả

- La Quán Trung(1330 – 1400)
-Tên La Bản, hiệu Hải Hồ tản nhân
- Sống cuối Nguyên đầu Minh
- Quê: Thái Nguyên, Sơn Tây cũ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

GV:Hãy nêu những hiểu
biết của em về tác phẩm

Gv bổ sung; Trong ba
người cầm đầu, tác giả
tập trung làm nổi bật Tào
Tháo là kẻ đại gian hung,
Lưu Bị hiền từ nhân đức.
Âm vang trong tác phẩm
là cuộc chiến đấu về cả
sức mạnh trí tuệ và trí tuệ
của cả hai bên.

- Chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử

=> Là người đầu tiên đóng góp xuất sắc cho trường
tiểu thuyết lịch sử thời Minh Thanh

2. Tác phẩm

a. Nguồn gốc:

- La Quán Trung căn cứ vào lịch sử, truyện kịch dân
gian(thoại bản) để viết lên Tam quốc diễn nghĩa. Đến
đời Thanh, Mao Tôn Cương chỉnh lí, viết lời
bình..thành 120 hồi và lưu truyền đến nay

b. Thể loại:

-Tiểu thuyết lịch sử chương hồi(120 hồi)

c. Nội dung

- Kể lại q trình hình thành và diệt vong của ba tập
đồn phong kiến Ngụy(Tào Tháo) – Thục ( Lưu Bị) –
Ngô( Tơn Quyền)

- Thể hiện khát vọng hịa bình, thống nhất của nhân
dân

d. Giá trị

- Tư tưởng:

+ Vạch trần bản chất tàn bạo, giả dối của giai cấp
thống trị

+ Cuộc sống loạn li, bi thảm của nhân dân và thể hiện
mơ ước về một xã hội với những vua hiền, tướng giỏi
-Nghệ thuật

+ Giá trị lịch sử, quân sự

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Gv: Đoạn trích nằm ở vị
trí nào trong tác phẩm?
Nêu nội dung của đoạn
trích.

3. Vị trí đoạn trích
- Nửa đầu hồi 28
- Tên hồi:

“ Chém Sái Dương anh em hịa giải
Hồi Cổ Thành tơi chúa đồn viên”
4. Tóm tắt đoạn trích

- Trước đó, 3 anh em Lưu - Quan - Trương náu mình
dưới trướng của Tào Tháo, hiểu bản chất gian hùng
của Tháo, họ bỏ đi

- Bị đuổi đánh, mỗi người mỗi ngả

- Quan Công, bảo vệ hai chị dâu, tạm hàng Tào với
điều kiện, hàng Hán chứ không hàng Tào, khi nào
nghe tin anh thì sẽ đi ngay.

- Được Tháo ban thưởng hậu nhưng nghe tin Lưu Bị
đang ở bên Viên Thiệu, Quan Cơng trả ấn tín, vàng bạc
đi ngay

- Bị tướng Tào ngăn cản, chém 6 tướng, vượt 5 cửa

quan. Đến gặp Trương Phi

Hoạt động 2: Hướng
dẫn HS đọc – hiểu văn
bản tác phẩm

GV: Khi nghe Tôn Càn
báo, Trương Phi đã hành
động như thế nào?

GV: Trong khi đó thì
Quan Cơng tỏ ra có thái

II. Đọc – hiểu

1.Tìm hiểu nhân vật

Chi
tiết

Trương Phi Quan Cơng

Trước
khi

- Chẳng nói chẳng
rằng

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

độ thế nào?

HS tìm các chi tiết trong
đoạn trích miêu tả hành
động của Trương Phi và
thái độ Quan Công

GV: Qua thái độ và hành
động của hai nhân vật,
em có nhận xét gì?

HS: Chú trọng vào sự đối
lập của hai nhân vật

GV: Em hãy tìm những
chi tiết miêu tả diện mạo,
hành động, cách xưng hô
và lập luận của nhân vật
TP? Với QC thì những
chi tiết đó được thể hiện
như thế nào?

HS tìm dẫn chứng trong
đoạn trích trả lời. Có thể
gọi học sinh khác bổ
sung.

gặp

Khi
gặp
mặt

- lập tức mặc áo
giáp, vác mâu lên
ngựa

- dẫn một nghìn
quân, đi tắt ra cửa
bắc

=> tức giận, hành
động bột phát, trong
tâm thế chiến đấu
với kẻ thù

Diện mạo: mắt trợn
tròn xoe, râu hùm
vểnh ngược

Hành động: hò hét
như sấm, múa xà
mâu chạy lại đâm
QC

Xưng hô: mày - tao
Lập luận:

- bỏ anh
- hàng Tào

- được phong hầu tứ

tước

- đến đây đánh lừa
tao

- đâu có bụng tốt

- Mừng rỡ vơ cùng
- Sai ngay Tôn Càn
vào thành báo tin

=> tâm trạng vui
sướng, hạnh phúc
như sắp được gặp
người thân

Thái độ: mừng rỡ vô
cùng

Hành động: giao
long đao, tế ngựa lại
đón

Xưng hơ: hiền đệ,
em

Lập luận:

- em không biết, ta
cũng khó nói

- đến hỏi chị

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

GV: Khi Sái Dương đến,
TP đã suy nghĩ và hành
động như thế nào? QC đã
phản ứng ra sao?

HS: dựa vào sgk trả lời

GV: Vậy thơng qua việc
tìm hiểu thái độ, hành
động hai nhân vật, em
hãy lí giải tại sao TP lại
có những hành động như

GV: Theo em Trương Phi
là người như thế nào?

Khi
Sái
Dương
đến

- đến để bắt ta đó
Nghĩ: QC đem theo
qn đến bắt mình
Hành động: múa
bát xà mâu hăm hở
xông lại đâm QC

Yêu cầu: đánh ba
hồi trống, chém đầu
tướng giặc

Thanh minh: tất
phải đem quân mã
chứ

- Chấp nhận lời thách
thức

- Chưa dứt hồi trống
chém đầu Sái Dương

*. Phân tích nhân vật( Tiết 2)

a. Nhân vật Trương Phi

=> Trương Phi hành động như vậy vì Trương Phi coi
Quan Cơng là kẻ phản bội: phản bội lời thề kết nghĩa
vườn đào, phản bội lại triều đình nhà Thục, đã ở trong
doanh trại Tào, chịu ân huệ của Tào. TP không thể
chấp nhận một kẻ phản bội như vậy.

- TP nghĩ QC đến là để bắt mình nên đã hành động
trước để chứng tỏ sức mạnh của mình, đề phịng QC
cướp thành.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

GV: Cách phản ứng của
TP như vậy có hợp lý

khơng,

GV: Theo em, QC có thật
sự là bị oan không? Tại
sao?

một con người trung nghĩa, không chấp nhận những
thứ mập mờ, không nương nhẹ với kẻ phụ nghĩa.

=> Cách phản ứng của TP tuy có hơi thái quá và nóng
nảy, tuy nhiên nó lại rất phù hợp với tính cách và hồn
cảnh của nhân vật lúc bấy giờ.

- TP biết QC đã ở trong doanh trại Tào, đã nhận ân huệ
của Tào. Đối với TP thì đó là hành động phản bội
nghiêm trọng không thể chấp nhận được. Đặc biệt với
cương vị của QC là người anh em kết nghĩa mà phản
bội lời thề thì điều đó khơng thể tha thứ, cái tội đó cịn
nghiêm trọng hơn cả là kẻ thù. Hành động của TP là
hành động muốn trừ khử kẻ phản bội, kẻ phụ nghĩa.
- TP là người nóng nảy, chỉ nhìn vào những việc trước
mắt nên hành động như vậy là hồn tồn phù hợp.
Nó khơng những khơng thể hiện rằng đây là nhân vật
có tính cách gàn dở mà còn cho thấy những nét đẹp
trong tâm hồn của nhân vật. Đó là lịng trung thành, sự
cương trực, thẳng thắn, luôn giữ vững lập trường: "
Trung thần thà chịu chết chứ khơng chịu nhục. Có lẽ
đâu đại trượng phu lại thờ hai chủ".

b. Nhân vật Quan Công

=> Bên cạnh nhân vật TP chúng ta còn thấy QC là một
con người có tính cách điềm đạm, bình tĩnh trong mọi
tình huống, biết tận cụng thời cơ:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

GV: Tình huống Sái
Dương đến đã tác động
như thế nào đến tình thế
của cả hai nhân vật?

GV chốt ý: Tóm lại:
Đoạn trích đã góp phần
làm nổi bật nên hai nhân
vật TP và QC với hai nét

+ Tạm hành để bảo vệ chị dâu

+ Chấp nhận điều kiện mà Trương phi đưa ra để chứng
minh cho lịng trung nghĩa của mình.

+ Thái độ: ôn tồn cầu cứ hai chị dâu.



Chúng ta có thể khẳng định rằng QC bị oan vì: QC
thân tại Tào doanh, tâm tại Hán. Ngay khi nghe tin của
Lưu Bị, QC ngay lập tức trả Tào mọi quà tặng, đưa hai
chị cùng đi tìm đại ca. Vượt năm cửa quan, chém đầu
sáu tên tướng giặc. Như vậy, QC không thể là kẻ phản
bội.



Là một người trung tín – trung nghĩa

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

tính cách trái ngược nhau.
TP nóng nảy, bộc trực,
QC điềm đạm, bình tĩnh.
Nhưng cả hai đều thể
hiện được nét đẹp của
tấm lịng trung nghĩa. Đặc
biệt hình tượng nhân vật
TP đã được xây dựng hết
sức sinh động

GV: Theo em, tại sao có
thể đặt tên đoạn trích là

Hồi trống Cổ Thành? 2.Ý nghĩa nhan đề - Hồi trống Cổ Thành

- Trong đoạn trích, hồi trống ở đoạn cuối là một điểm
sáng, chứa đựng linh hồn của cả đoạn. Nó ngân vang
trong đoạn trích và dường như trong cả tác phẩm, thể
hiện khí thế hào hùng của chiến trận. Hồi trống đó
vang lên cũng chính là lúc lời giải đáp cho câu hỏi
ngay từ đầu đoạn trích được tìm thấy. Nó tạo nên vầng
hào quang xung quanh các nhân vật, tôn thêm vẻ đẹp
của các anh hùng.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

lên cũng thể hiện được khí thế hào hùng, âm vang của

chiến trận. Thể hiện được cái ý vị của Tam quốc.

- Hồi trống trong đoạn trích mang nhiều ý nghĩa.

+ Hồi trống thách thức: TP nghi ngờ QC phản bội,
lệnh trong ba hồi trống phải chém đầu Sái Dương. Đây
là hồi trống để thử thách lòng trung thành của QC, thử
thách tài năng của QC. Hồi trống vang lên cũng có
nghĩa là QC phải lao vào một cuộc chiến đối mặt với
kẻ thù, đối mặt với hiểm nguy và cái chết. Tiếng trống
giục giã như hối thúc nhân vật hành động.

+ Hồi trống minh oan: QC đã không ngần ngại chấp
nhận lời thách thức của TP để khẳng định lịng trung
thành của mình. Bản thân sự dũng cảm đó đã thể hiện
được tấm lòng QC. Hơn thế nữa, ngay khi chưa dứt
một hồi trống, đầu Sái Dương đã rơi xuống đất, và
những tiếng trống tiếp theo đó chính là để minh oan
cho QC.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Gv: Tác giả đã sử dụng
nghệ thuật gì khi miêu tả
đoạn trích?

vui, khẳng định niềm tin và ngợi ca chiến thắng.
3. Nghệ thuật đoạn trích

+ Sử dụng nhiều từ cổ: quân kị, ấn thụ, phu nhân, xà
mâu, long đao

+ Về cách xây dựng nhân vật: sử dụng nghệ thuật xây
dựng các nhân vật điển hình, mang tính biểu tượng:
Trương Phi tượng trưng cho sự nóng nảy, cương trực,
Quan Công tượng trưng cho chữ nghĩa háo; mắt trợn
trịn xoe, râu hùm vểnh ngược

+ Tính cách nhân vật được thể hiện qua hành động và
lời nói chứ không phải sự miêu tả và giới thiệu của tác
giả.

+ Về tình huống truyện: xây dựng những tình huống
xung đột kịch tính, tạo nên sự hấp dẫn, hồi hộp cho
đoạn trích: tình huống bị hiểu nhầm; tình huống Sái
Dương kéo quân đến; tình huống đánh trống chém đầu
tướng giặc. Tình tiết truyện được đẩy nhanh, diễn biến
căng thẳng.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

III. Tổng kết

1. Nội dung:

- Xây dựng hình tượng các anh hùng thời tam quốc với
những nét đẹp của lịng trung nghĩa, trọng chữ tín. Đặc
biệt là nhân vật Trương Phi.

- Hồi trống chứa đựng linh hồn đoạn trích, đó là hồi
trống thách thức, minh oan, đồn tụ.

2. Nghệ thuật

- Sử dụng nhiều từ cổ, lối văn biền ngẫu

</div>