vai lon

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (662.17 KB, 204 trang )

(1)TiÕt50 C¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc. A/ Môc tiªu bµi häc Gióp h/s: BiÕt tr×nh bµy c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. Tập trình bày cảm nghĩ về một số tác phẩm đã học trong chơng trình. *. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp . B. Kt phÇn ch÷a bµi kt. C. Bµi míi: ? Bµi v¨n viÕt vÒ bµi ca dao nµo? I).T×m hiÓu c¸ch lµm bµi v¨n biÓu c¶m ? §äc liÒn m¹ch bµi ca dao? vÒ t¸c phÈm v¨n häc. ? Đọc liền mạch bài văn biểu cảm đó? 1, Bài văn: Cảm nghĩ về một bài ca ? Đọc bài văn em thấy t/g đã phát biểu dao. c¶m nghÜ cña m×nh theo c¸ch lËp ý 2, NhËn xÐt: nµo? - LËp ý qua sù håi tëng. ? Với cách lập ý nh vậy t/g đã tởng t- - Hình thành cảm xúc từ những chi tiết, îng, liªn tëng, suy ngÉm vÒ c¸c h/a,chi h/a.. tiết của bài ca dao. Em hãy chỉ ra các PBCN về bài ca dao bằng cách tởng tyếu tố đó trong bài văn? îng, liªn tëng, suy ngÉm, vÒ nd, ht cña §ã chÝnh lµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi bµi ca dao Êy. ca dao. ? Đọc bài văn và xác định bố cục? - Bè côc: 3 phÇn: ? Nªu ý cña tõng phÇn? + MB: Giíi thiÖu h/c’ tiÕp xóc tp’. + TB: Nh÷ng c¶m xóc, suy nghÜ do tp gîi lªn. + KB: Ên tîng chung vÒ tp’. ? Qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi v¨n em rót ra đợc nghi nhớ gì về cách PBCN về 1 tp’ 3, Ghi nhớ: SGK, VH vµ bè côc cña 1 bµi v¨n PBCN vÒ tpVH. ? Ph©n biÖt PBCN vÒ TPVH víi ph©n tÝch t¸c phÈm VH. II.LuyÖn tËp: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ C¶nh khuya cña Hå ChÝ Minh. Gîi ý:.

(2) -. Em gÆp bµi th¬ trong hoµn c¶nh nµo? C¶m xóc , Ên tîng chung nhÊt cña em vÒ bµi th¬ lµ g×? Trong bµi th¬ cã nh÷ng nd chÝnh nµo? Em cã t.c g× tríc h/a thiªn nhiªn trong bµi th¬? Em nhận thấy âm thanh tiếng suối trong bài thơ đợc gợi ra có gì mới mẻ hÊp dÉn? - H/a’ trăng, hoa, cổ thụ quấn quýt, sinh động tạo cho em cảm giác ntn? - C¶nh vµ t×nh trong bµi th¬ t¹o mèi t¬ng quan ra sao? - Qua đó em hiểu tâm hồn của Bác ntn? - Em cã c¶m xóc g× tríc t©m hån cao c¶ cña Hå ChÝ Minh? - Toàn bài thơ đã tạo cho em suy nghĩ ntn? (H/s trả lời các câu hỏi để tìm ý, tự lập dàn ý, chuẩn bị cho giờ luyện nói.) *.ChuÈn bÞ bµi : TiÕng gµ tra, bµi viÕt sè 3.. TuÇn14 TiÕt 53+54. Bµi 13. TiÕng gµ tra ( Xu©n quúnh) *. Môc tiªu bµi häc. Gióp h/s: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp trong sáng, đằm thắm của những kỉ niệm về tuổi thơ và tình cảm bà cháu đợc thể hiện trong bài thơ. - Thấy đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc của t/g qua những chi tiÕt tù nhiªn, b×nh dÞ. *. TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp . B. Kt bµi cò: §äc 2 bµi th¬ C¶nh khuya vµ RTG cña B¸c? ? Cho biÕt c¶m nhËn cña em vÒ 2 bµi th¬?.

(3) ( Tr×nh bµy gän trong3’) C. Bµi míi: H/s đọc chú thích * ? Chó thÝch cho em hiÓu nh÷ng g× vÒ t/g Xu©n Quúnh? ? Ngoµi lêi giíi thiÖu trong SGK em cßn cã nh÷ng hiÓu biÕt nµo kh¸c vÒ t/g XQuúnh? ? Em biÕt nh÷ng bµi th¬ nµo cña XQuúnh? ? H·y nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ TGT? ? Bài thơ đựơc sáng tác theo thể thơ nào? Em đã học bài thơ nào cũng đợc viết theo thÓ th¬ 5 ch÷ tù do? (§ªm nay B¸c ko ngñ- Minh HuÖ).. I)Giíi thiÖu chung. 1, T¸c gi¶: Xu©n Quúmh (1942 – 1988) lµ nhµ th¬ c÷ xuÊt s¾c trong nÒn thơ hiện đại VN. 2, T¸c phÈm: Ra đời những năm 1960, đất níc ta b¾t ®Çu cuéc kh¸ng chiến chống đế quốc Mĩ đầy cam go. + ThÓ th¬: 5 ch÷ tù do.. III. §äc, hiÓu v¨n b¶n. §äc giäng vui vÎ, båi håi, ph©n biÖt lêi 1, §äc. m¾ng cña bµ víi lêi kÓ, t¶ cña nhµ th¬ trong vai ngêi chiÕn sü. NhÞp th¬ 3/2, 2/3, nhÊn m¹nh ë nh÷ng câu, từ đợc lặp lại. 2, Chó thÝch: Gi¶i nghÜa nh÷ng tõ khã trong SGK. 3, Ph©n tÝch bè côc: 3 ®o¹n: Đ1: TGT cất lên trên đờng hành ? ChØ ra bè côc cña bµi th¬; qu©n. (§o¹n1:Tõ ®Çu… “Nghe gäi…th¬” §2: TGT gîi vÒ kØ niÖm Êu th¬. §o¹n2: TiÕp… “§i qua…so¹t” §3: TGT gîi suy t §o¹n3: PhÇn cßn l¹i). 4, Ph©n tÝch bµi th¬. §äc ®o¹n 1: a) ¢m thanh tiÕng gµ tra cÊt ? Tiêu đề bài thơ đã đa chúng ta đến với lên trên đờng hành quân. Một âm thanh đó là TGT. TiÕng gµ tra- tiÕng gµ nh¶y ë Vậy âm thanh ấy đợc đặt trong (t), (k) xóm vắng =>Một (t), (k), yên nghÖ thuËt nµo? bình êm ả có sự sống rất đỗi ? Thêi gian, (k) gian Êy t¹o c¶m gi¸c g×? th©n quen. ? T¹i sao trong mu«n vµn ©m thanh cña kh«ng gian yªn b×nh Êy mµ t/g l¹i chØ.

(4) l¾ng nghe thÊy TGT? ? Và với ngời chiến sĩ trên đờng hành quân âm thanh ấy đã mang đến những niÒm c¶m xóc nµo? ? ở đây, t/g đã sd bp nghệ thuật gì? ? Bp nt ®iÖp ng÷ Êy cã t/d ntn? ( Gv b×nh) ? Vµ trong c¶m xóc Êy, kØ niÖm tuæi th¬ lµ c¶m xÝc s©u ®Ëm nhÊt! T54. §äc ®o¹n2. ? Quan s¸t khæ 1 cña ®o¹n2. Em thấy TGT đã gợi h/a’ thân thơng nào trong kØ niÖm? ? H/a’ thân thơng đó hiện lên qua những chi tiÕt nghÖ thuËt nµo?. Tiếng gà tra: Nghe – xao động n¾ng tra bàn chân đỡ mỏi. gîi vÒ tuæi th¬. (§iÖp ng÷ ) =>nhÊn m¹nh, kh¬i dËy c¶m xóc cña nhµ th¬, g©y ra nh÷ng liªn tëng nt kh¸c nhau.. b, TiÕng gµ tra gîi vÒ nh÷ng kØ niÖm th¬ Êu. TiÕng gµ tra: + H/a’ nh÷ng con gµ m¸i víi nh÷ng qu¶ trøng hång. - … h«ng nh÷ng trøng. - Này – mái mơ- hoa đốm - tr¾ng. M¸i vµng – ãng nh mµu n¾ng. => §¶o ng÷, ®iÖp ng÷, so s¸nh, tÝnh tõ chØ mµu s¾c => TiÕng gäi gÇn gòi th©n th¬ng, g¾n bã => Bøc tranh gµ nhiÒu mµu s¾c. => Vẻ đẹp tơi sáng đầm Êm, hiÒn hoµ, b×nh dÞ cu¶ lµng quª.. ? Em phát hiện ra những bpnt nào đợc sd trong khæ th¬? ? Những bpnt đó có tác dụng gì? ? Từ h/a’ bức tranh gà gợi cho em liên tởng đến điều gì? ? Ngoµi h/a’ th©n th¬ng vÒ æ trøng, vÒ nh÷ng con gµ m¸i, nh÷ng khæ th¬ tiÕp theo cña ® 2 cßn cho biÕt TGT gîi h/a th©n th¬ng nµo n÷a trong lßng t/g’? ? H/a’ ngêi bµ hiÖn lªn g¾n liÒn víi nh÷ng kØ niÖm nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u m¾ng cña bµ? ? Chi tiÕt bµ m¾ng yªu gîi cho em c¶m nghÜ g×? ? V× sao ngêi ch¸u nhí kØ niÖm nµy? ? Ngoµi kÝ øc vÒ nh÷ng lêi m¾ng yªu cña bµ, trong t©m trÝ ngêi ch¸u , h/a ngêi bµ cßn hiÖn lªn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? + H/a’ ngêi bµ: ? H/a’ đó gợi cho em suy nghĩ gì về đức tÝnh cña bµ? Lêi bµ m¾ng:.

(5) ? Ngoµi sù tÇn t¶o, tiÕt kiÖm em cßn nhËn - Gà đẻ nhiều – lang mặt. thấy ở bà có đức tính nào nữa? Đọc khổ =>Lêi m¾ng yªu ch©n thËt, th¬ tiÕp theo. gi¶n dÞ mµ s©u s¾c -> T/y cña ? V× sao bµ l¹i cã nçi lo Êy vµ v× sao bµ bµ dµnh cho ch¸u. lại mong điều đó? ? Từ đó gợi cho em suy nghĩ gì? - Tay bµ khum, dµnh,.. (Cuéc sèng vÊt v¶, khã kh¨n - ch¾t chiu, ……………… => c/s cña níc ta trong h/c’ chiÕn tranh). => chÞu th¬ng, chÞu khã, ? Vµ trong cuéc sèng khã kh¨n Êy, chÝnh tiÕt kiÖm. sù tÇn t¶o, nçi lo, niÒm mong íc cña bµ lµ để mang lại cho cháu niềm vui. Đọc lại khæ th¬ thÓ hiÖn niÒm vui Êy? ? Cã ý kiÕn cho r»ng, nh÷ng khæ th¬ ®Çu cña ®o¹n 2 lµ biÓu c¶m gi¸n tiÕp, cßn khæ - Bµ lo…,mong// th¬ nµy lµ biÓu c¶m trùc tiÕp.Em cã ý -> nçi lo, niÒm mong íc rÊt kiÕn ntn? đời thờng => tình yêu thơng ? C¸ch biÓu c¶m trùc tiÕp ë khæ th¬ nµy thÇm lÆng, gi¶n dÞ. đợc biểu hiện thông qua từ ngữ nào? ? V× sao ch¸u l¹i cã niÒm vui Êy? ? §ã lµ nh÷ng q ¸o ntn? ? Vì sao đó là những quần áo bình thờng mà cháu lại vui đến vậy? ? Qua đó em hiểu đợc tình cảm bà dành cho ch¸u, ch¸u dµnh cho bµ vµ t×nh bµ ch¸u ë ®©y ntn? ( Th¶o luËn) Nh vËy TGT ko chØ gîi vÒ nh÷ng kØ niÖm Êu th¬ mµ cßn tiÕp tôc gîi lªn nh÷ng g× kh¸c n÷a? §äc ®o¹n 3. ? §ã lµ nh÷ng suy t g×? ? V× sao t/g l¹i cã thÓ nghÜ TGT – mang (“¤i”…, “sét so¹t” ) Tõ l¸y, tõ bao nhiªu h¹nh phóc? biÓu c¶m trùc tiÕp=> NiÒm vui ? H/a’ “giÊc…trøng” cã ý nghÜa g×? kh«n xiÕt => NiÒm biÕt ¬n cña ch¸u > < bµ..

(6) ? Ngoµi ra, ngêi ch¸u cßn suy t vÒ ®iÒu g× -> Bµ: yªu th¬ng, lo l¾ng, n÷a hiÓu t©m lÝ trÎ th¬ cña ch¸u. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bp nt t/d sd? Ch¸u: kÝnh träng, biÕt ¬n bµ ? Điệp ngữ đó có tác dụng ntn? vµ h/a vÒ bµ in ®Ëm trong (Gv b×nh) lßng ch¸u. T×nh bµ ch¸u: s©u nÆng, th©n ? Nh×n l¹i toµn bµi th¬, em nhËn thÊy sd thiÕt. thể thơ 5 chữ trong bài có gì đặc biệt? ( ThÓ th¬ 5 ch÷ cã sù ph¸ c¸ch b»ng nh÷ng dßng 3 ch÷; TGT) c) TGT gîi nh÷ng suy t: + VÒ h¹nh phóc: TGT – may h¹nh phóc GiÊc ngñ hång s¾c trøng  Đó là niềm hp đợc sống b×nh yªn trong t×nh yªu thơng, đó là giấc mơ tới nh÷ng ®iÒu tèt lµnh, vui vÎ. + Về cuộc chiến đấu. V×: - TQ - Xãm lµng - bµ TiÕng gµ, æ trøng ®iÖp ng÷ => khẳng định mục đích c/® cao c¶ nhng rÊt b×nh dÞ.. ? Vậy âm thanh TGT đợc lặp lại mấy lần? ? ViÖc nh¾c l¹i 4 lÇn nh vËy cã t/d g×? (T¹o m¹ch ý, m¹ch c¶m xóc cho bµi th¬).

(7) ? Với mạch ý xuyên suet nh vậy, dòng cảm xúc của t/g đã đợc lập theo hớng nào? (hiÖn t¹i -> håi tëng qu¸ khø -> suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i). ? Trong dòng cảm xúc ấy em bắt gặp những h/a’ thơ đẹp nào? (NhËn xÐt vÒ tÝnh tõ hang -> s¾c mµu cña hiÖn t¹i). 5, Tæng kÕt: ? Nªu kh¸i qu¸t thµnh c«ng vÒ néi Ghi nhí: SGK dung nt cña bµi th¬? III) LuyÖn tËp. 1, BtËp tr¾c nghiÖm: H/a’ xuyªn suèt, næi bËt nhÊt trong bµi th¬. A. Ngêi bµ B. TiÕng gµ tra. C. Ngêi ch¸u. D. æ trøng hång. 2, ViÕt tõ 3 – 5 c©u c¶m nhËn vÒ khæ th¬ cuèi cïng trong bµi * VN: Häc bµi. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt55:. ®iÖp ng÷. *môc tiªu bµi häc : Gióp h/s: Hiểu đợc thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ BiÕt sö dông ®iÖp ng÷ khi cÇn thiÕt *tiÕn tr×nh bµi d¹y . A.æn dÞnh líp: B. KT bµi cò: §äc bµi th¬TGT cho biÕt thµnh c«ng NT næi bËt trong khæ 1,khæ cuèi? C.Bµi míi: + §iÖp ng÷ vµ t¸c dông cña ®iÖp ng÷. 1, VÝ dô: SGK. Cho 2 vÝ dô 2 ®o¹n trÝch trong TGT. 2, NhËn xÐt: ? Có những từ ngữ nào đợc lập lại? “Nghe” – lÆp l¹i 3 lÇn: nhÊn m¹nh ? Nhí l¹i vµ nªu t¸c dông cña viÖc lÆp c¶m xóc. l¹i? “vì”- lặp lại 4 lần: nhấn mạnh mục đích (GV b×nh) chiến đấu của ngời chiến sĩ.  PhÐp ®iÖp ng÷..

(8) =>§ã lµ phÐp ®iÖp ng÷.. 3, Ghi nhí: SGK.. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ phÐp ®iÖp ng÷? ? Ph©n biÖt phÐp ®iÖp ng÷ vµ ®iÖp ng÷ -> Tªn gäi th«ng thêng lµ ®iÖp ng÷. ? Cho vd điệp ngữ em đã gặp. ( BT nhanh) Gv ®a VD: lçi lÆp tõ -> ph©n biÖt. ? ChØ ra cÊu t¹o cña c¸c ®iÖp ng÷ trong c¸c vd?. *) CÊu t¹o cña ®iÖp ng÷: cã thÓ lµ tõ, ng÷, c©u, ®o¹n. II) C¸c d¹ng ®iÖp ng÷: 1, VÝ dô: SGK. 2, NhËn xÐt: ? Em hiÓu ntn vÒ nghÜa cña c¸c tõ ng÷: Cã 3 d¹ng ®iÖp ng÷ thêng gÆp: “nèi tiÕp, chuyÓn tiÕp, c¸ch qu·ng”. - §iÖp ng÷ nèi tiÕp. ? Gv đa vd của ba tên gọi điệp ngữ để - §iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp. h/s tù x®. - §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng. ? Trở lại với các vd mà h/s vừa tìm để 3, Ghi nhớ: SGK. chØ ra c¸c d¹ng ®iÖp ng÷? ? Nh¾c l¹i kiÕn thøc toµn bµi. II. LuyÖn tËp: Bµi tËp 1 + 2 - Xác định điệp ngữ. xác định các dạng điệp ngữ. - Ph©n tÝch t¸c dông cña nh÷ng ®iÖp ng÷ Êy. Bµi tËp 3 - Ch÷a lçi lÆp tõ trong ®o¹n v¨n. C1: Vấn đề hiện tợng lặp nhng lặp có dụng ý nghệ thuật. Nh cách dùng chỉ từ “nµy” ®iÖp l¹i trong bµi th¬ TGT. VD: Nµy lµ nh÷ng ®o¸ cóc vµng rùc rì.Nµy lµ nh÷ng b«ng thîc dîc víi tÇng tÇng c¸nh hµng xÕp khÝt bªn nhau.Nµy lµ… C1; viÕt gän l¹i: …Nào hoa cúc, hoa thợc dợc, hoa đồng tiền và cả hoa hang. Hoa lay ơn nữa. Bµi tËp 4: Trªn c¬ së bµi tËp 3 häc sinh tù viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông ®iÖp ng÷ cña m×nh §äc bµi, nhËn xÐt, söa.  Häc sinh chuÈn bÞ bµi: PBCN vÒ “ C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh cho giê luyÖn nãi..

(9) TiÕt56:. luyÖn nãi v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc *. Môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh: - Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸ch lµm bµi PBCN vÒ t¸c phÈm v¨n häc. - LuyÖn tËp ph¸t biÓu miÖng tríc tËp thÓ, bµy tá c¶m xóc suy nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc  TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp . B. KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh. C. Bµi míi: - Học sinh nêu đề bài đã chuẩn bị. - §Ò bµi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ bµi th¬ “ C¶nh khuya” cña Hå ChÝ Minh. ? Đứng trớc đề bài này em xác định cÇn mÊy thao t¸c. Tiến hành thao tác. Tìm hiểu đề. I. Tìm hiểu đề: ? §Ò bµi thuéc thÓ lo¹i g×? - ThÓ lo¹i: V¨n biÓu c¶m vÒ t¸c ? Đối tợng biểu cảm của đề là gì? phÈm v¨n häc Trên cơ sở dàn ý h/s đã chuẩn bị ở nhà, - §èi tîng biÓu c¶m: Bµi th¬ gv cïng h/s x©y dùng mét dµn ý chung “ C¶nh khuya”- HCM cho c¶ líp. II. T×m ý, lËp dµn ý ? Nªu nh÷ng ý chÝnh ë phÇn më bµi? ? Bài thơ để lại trong em ấn tợng chung lµ g×? ? Nªu nh÷ng néi dung chÝnh cña bµi th¬? ? §øng tríc h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ t©m hån B¸c em cã nh÷ng c¶m xóc g×? ? Bøc tranh thiªn nhiªn cã nh÷ng h/a’ nµo mµ gióp em cã c¶m xóc Êy? ? Những h/a’ ấy đợc miêu tả thông qua bp nt đặc sắc gì?. A. Më bµi - Bµi th¬ “ CK” B¸c viÕt n¨m 1947 t¹i ViÖt B¾c. - Bài thơ để lại trong em ấn tợng rÊt s©u s¾c B. Th©n bµi. 1/ Ng¹c nhiªn, thÝch thó khi ng¾m bøc tranh thiªn nhiªn đẹp - TiÕng suèi- so s¸nh víi tiÕng h¸t.

(10) ? Tõ nh÷ng h/a’ Êy em liªn tëng ®Ðn nh÷ng g×? ? V× sao em l¹i cã t/c nh vËy? ? Đứng trớc đêm cha ngủ của Bác em hiÓu thªm g× vÒ Ngêi? ? NÐt thµnh c«ng cña nghÖ thuËt ®iÖp ng÷ “cha ngñ” ë ®©y lµ g×? ? Liªn tëng ntn? ?ë phÇn nµy em cÇn nªu ý nµo? - GV híng dÉn HS ph©n biÖt v¨n nãi vµ v¨n viÕt. ? Y/c 1 giờ luyện nói cần đảm bảo về nh÷ng mÆt nµo? ? Nªu c¸c y/c cô thÓ vÒ néi dung, h×nh thøc. -Lu ý: Nghi thøc chµo, hái, c¶m ¬n. - GV chia c«ng viÖc cô thÓ cho tõng nhãm HS cô thÓ. - C¸c nhãm th¶o luËn, chuÈn bÞ tr×nh bµy. - Mçi nhãm cö nhãm trëng ®iÒu hµnh, th kÝ ghi chÐp. - GV phát phiếu hoạt động nhóm: Tªn- c«ng viÖc- u- khuyÕt- dù kiÕn ®iÓm - Gv thèng kª ®iÓm cho c¶ líp. - §¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµi tríc líp. - Mét HS tr×nh bµy toµn bµi. GV theo dâi, nhËn xÐt, söa.  HDVN: + LuyÖn nãi theo tæ. +ViÐt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. +So¹n bµi tiÕp theo.. xa- Êm ¸p cã hån. - Tr¨ng- lång bãng c©y, hoa. - C¶nh vËt ®an dÖt vµo nhau. - Bøc tranh lung linh, huyÒn ¶o. - TiÕng suèi trong th¬ NguyÔn Tr·i 2/ Xúc động, cảm phục tự hào vÒ B¸c . - B¸c cha ngñ- thëng ngo¹n tr¨ng ( V× Ngêi lµ thi sÜ). - Lo cho đất nớc ( Vì Ngời là vị l·nh tô). - Nhiều đêm không ngủ của Bác ( “§ªm nay B¸c kh«ng ngñ” – Minh HuÖ) “ Không ngủ đợc”- HCM C. KÕt bµi. -Kh¸i qu¸t c¶m xóc cña em vÒ bµi CK. III) LuyÖn nãi. 1/ Ph©n biÖt v¨n nãi vµ v¨n viÕt. 2/ Nªu yªu cÇu cña giê luyÖn nãi +Néi dung: theo dµn ý. +H×nh thøc: M¹ch l¹c, râ rµng, biÓu c¶m. 3/ LuyÖn nãi. a)Nhãm +Nhãm 1: Më bµi +Nhãm2: PBCN vÒ h×nh ¶nh thiªn nhiªn. +Nhãm 3: PBCN vÒ t©m hån B¸c + Nhãm 4: KÕt bµi. b) C¶ líp..

(11) TuÇn 15. Bµi 13, 14. TiÕt57 V¨n b¶n:. Mét thø quµ cña lóa non : Cèm (Th¹ch Lam) A/ Môc tiªu bµi häc. Gióp HS : Cảm nhận đợc phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong một thứ quà độc đáo vµ gi¶n dÞ cña d©n téc. Thấy và chỉ ra đợc sự tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc trong lối văn tuỳ bút của Th¹ch Lam. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y. A. ổn định lớp. B. KT phÇn c«ng viÖc ë nhµ ( trang 56) C. Bµi míi I. Giíi thiÖu chung: ? PhÇn chó thÝch trong bµi cho em 1, T¸c gi¶: Th¹ch Lam – NguyÔn Têng L©n hiÓu nh÷ng g× vÒ t/g Th¹ch Lam? ? Ngoµi ra em cßn cã nh÷ng hiÓu (1910 – 1942) lµ nhµ v¨n næi tiÕng. 2, T¸c phÈm: biÕt thªm nµo kh¸c vÒ t¸c gi¶ nµy? Bµi “Mét …” rót tõ tËp tuú bót “Hµ ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm nµy? Néi…” (1943). II. §äc hiÓu v¨n b¶n:.

(12) 1, ThÓ lo¹i: Tuú bót: Ghi chÐp vÒ h/a’, sù viÖc cã ? LÇn ®Çu tiªn trong ch¬ng tr×nh NV, thËt, diÔn ra xung quanh cã chó em đợc biết thể loại tuỳ bút. Vậy trọng thiên về biểu hiện cảm xúc, qua chó thÝch em hiÓu g× vÒ thÓ lo¹i suy nghÜ cña t¸c gi¶ tríc h/a’ sù viÖc nµy? Êy. - Ng’ giµu h/a’, chÊt tr÷ t×nh. ? Em cã biÕt nh÷ng bµi tuú bót nµo kh¸c? ( “Vò trung tuú bót” - Phan §×nh Hæ. “Th¬ng nhí mêi hai” – Vò B»ng. §Æc biÖt lµ tuú bót cña NguyÔn Tu©n – TuyÓn tËp NguyÔn Tu©n.) 2, §äc: - §äc víi giäng thËt t×nh c¶m, tha thiÕt, trÇm l¾ng, chËm, ªm. 3, Chó thÝch: - Gi¶i nghÜa tõ khã trong SGK – chó ý tõ H-V. 4, Bè côc: 3 ®o¹n: ? Em h·y cho biÕt bè côc cña bµi tuú §1: Tõ ®Çu… “nh chiÕc thuyÒn bót nµy? rang” C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña ? Bµi tuú bót viÕt vÒ c¸i g×? Cèm. ? S/d những phơng thức biểu đạt Đ2: Tiếp … “nhũn nhặn” – Cảm nµo? nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña Cèm. (Miªu t¶, kÓ, nhËn xÐt, b×nh luËn, §3: Cßn l¹i. – C¶m nghÜ vÒ sù thnæi bËt nhÊt lµ biÓu c¶m). ëng thøc Cèm. - Ph©n tÝch theo bè côc. 5, Ph©n tÝch: a) C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña Cèm:. ? Theo dâi ®o¹n 1 cña bµi vµ cho biết tác giả đã mở đầu bài viết về cèm b»ng nh÷ng h/a’ chi tiÕt nµo? (4 c©u v¨n ®Çu) - “H¬ng th¬m cña l¸ sen trong lµn ? Em thÊy nguån c¶m høng cña t¸c giã mïa h¹” -> gîi c¶m høng: H¬ng.

(13) giả gợi lên từ chi tiết nào trong đó?. vÞ Cèm. -> Dßng c¶m gi¸c vµ tëng tîng-> më ®Çu thËt tù nhiªn vµ gîi c¶m.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch më ®Çu cña bµi tuú bót. - Khªu gîi c¶m xóc vµ tëng tîng cña ? Cách mở đầu nh vậy có tác dụng ngời đọc, thể hiện sự tinh tế trong nh thÕ nµo? c¶m thô Cèm cña t/g’. ? Và với sự đồng cảm của tác giả em cßn nhËn thÊy ®o¹n v¨n nµy gÇn gòi víi thÓ lo¹i VH nµo? ( gÇn gòi víi thÓ th¬) ? -> Em cÇn häc tËp c¸ch më bµi nh vËy cho bµi biÓu c¶m cña m×nh. ? Vµ còng trong ®o¹n v¨n nµy, em cßn häc tËp ë t¸c gi¶ c¸ch sö dông tõ ng÷ ntn? C¸ch t¹o c©u ra sao? ? Qua đó em hiểu gì về tác giả Th¹ch Lam. (Từ đó gv giới thiệu với h/s về phong c¸ch cña Th¹ch Lam.) ? Và với tình yêu ấy t/g đã đi vào giíi thiÖu vÒ Cèm lµng Vßng. ? Em đã khi nào đợc thởng thức món đặc sản làng Vòng này cha? Em có nhËn xÐt g× vÒ s¶n phÈm nµy? ? Cßn trong ®o¹n v¨n nµy t/g ®a chúng ta đến với Cốm làng Vòng qua nh÷ng lêi giíi thiÖu ntn?. - Dùng các động từ, tính từ thích hîp: (lít, thÊm nhuÇn, vá xanh, tr¾ng th¬m…) - 3 c©u t¶, mét c©u hái tu tõ, => T/g’ lµ ngêi thanh nh·, nh¹y c¶m, tinh tÕ víi t/y s©u nÆng dµnh cho mét vïng n«ng th«n Hµ Néi.. - Cốm gắn liền với vẻ đẹp của ngời lµm ra Cèm- C« g¸i lµng Vßng – duyªn d¸ng, lÞch thiÖp.. => Vẻ đẹp của ngời tôn lên vẻ đẹp ? ë ®©y t/g kh«ng ®i s©u t¶ c¸ch cña Cèm -> Cèm trë thµnh thø v¨n thøc kÜ thuËt lµm Cèm mµ dõng l¹i hãa Èm thùc. vµ quan s¸t, t¶ vÒ c« hµng Cèm xinh xinh. VËy theo em dông ý cña t/g lµ g×? ? Để từ đó Cốm có ý nghĩa gì trong cuéc sèng cña Ngêi Hµ Néi 36 phè.

(14) phêng? ? Từ ý nghĩa đó, nhà văn đã đi vào b, Cảm xúc về giá trị của cốm. giíi thiÖu nh÷ng nÐt cô thÓ cña Cèm - Cèm lµ thø qïa quª thiªng liªng. ->® 2. - Cốm hồng: làm đồ sêu tết. ( Hoµ hîp t¬ng xøng vÒ mµu s¾c, vÒ ? Trong đoạn 2, t/g đã nhận xét nh hơng vị) thÕ nµo vÒ tôc lÖ dïng hång Cèm => Sù g¾n bã,hµi hoµ trong tèt duyªn làm đồ sêu tết của nd ta? đôi lứa tạo hạnh phúc bền lâu. ? Khi giíi thiÖu c¶m xóc vÒ gi¸ trÞ cña Cèm t/g dïng lèi viÕt nµo? (lêi b×nh luËn). ? Theo dâi 2 lêi b×nh luËn, nhÊt lµ lêi b×nh thø 2 em nhËn thÊy sù hoµ hợp, tơng xứng của Cốm ----- đợc t¸c gi¶ ph©n tÝch trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? ? Sù hoµ hîp Êy t¹o nªn gi¸ trÞ nµo => Tr©n träng vµ gi÷ g×n Cèm nh cña Cèm? một vẻ đẹp văn hoá dân tộc. ? Qua đó, t/g muốn truyền đạt tới c/ta thái độ, t/c nào trong ứng xử với thø quµ d©n téc lµ Cèm. ? Bên cạnh thái độ đó, tác giả còn muèn göi g¾m tíi chóng ta ®iÒu g× ? §äc.... (Phê phán, chê cời, đáng tiếc cho những tục lệ đẹp đang mất dần và thay b»ng nh÷ng thø bãng bÈy, hµo nhoáng, thô kệch, đắt đỏ do thói học đòi). Và điều phê phán đó càng làm tăng thêm giá trị của Cốm. Để sau đó tác gi¶ ®i vµo bµn vÒ thëng thøc Cèm. c, C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc Cèm: - C¸ch ¨n Cèm: ? T¸c gi¶ bµn vÒ sù thëng thøc Cèm - C¸ch mua Cèm: trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? - ¡n tõng chót Ýt, thong th¶, ngÉm ? Tìm những chi tiết tác giả bàn về nghĩ => cảm hết đợc các thứ hơng vị.

(15) c¸ch ¨n Cèm? ? V× sao l¹i ph¶i cã c¸ch ¨n nh vËy? ? §äc c©u v¨n thÓ hiÖn sù ngÉm nghÜ cña t¸c gi¶ khi thëng thøc Cèm ? (ThÊy thu l¹i ... trªn bå.) ? Em thấy tác giả đã thể hiện cách thëng thøc Cèm b»ng Ên tîng tõ nh÷ng gi¸c quan nµo ? (Khøu, xóc, thÞ). ? Qua đó, em nhận thấy sự tinh tế, thái độ trân trọng của tác giả ... đã đợc thể hiện n/t/n ? ? Với cách thể hiện đó, tác giả thuyết phôc ngêi mua Cèm ®iÒu g× ?. đồng quê kết tinh ở Cốm.. -> C¸i nh×n v¨n ho¸ víi viÖc thëng thøc mãn ¨n b×nh dÞ - Cèm.. - Mua Cốm: nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chót chiu mµ vuèt ve. -> Cèm nh mét thø gi¸ trÞ tinh thÇn đáng đợc trân trọng, giữ gìn. 6, Ghi nhí: ? Tõ c¶m nghÜ cña nh©n vËt vÒ SGK tr 163. "Mật ... " đã mang lại cho em những hiÓu biÕt nµo ? ? Em nhận thấy nét đẹp riêng nào trong tuú bót cña Th¹ch Lam ? ? Qua đó, em hiểu gì về nhà văn này ? iii. luyện tập: ? Em thÝch ®o¹n v¨n nµo, c©u v¨n nµo nhÊt trong bµi tuú bót ? (Häc sinh tr¶ lêi ). ? C©u v¨n " Cèm lµ thøc quµ ...", gióp em cã c¶m nhËn g× vÒ nhËn xÐt ấy. -> Học tập cách tạo câu văn đặc s¾c, chèt l¹i ý trong v¨n biÓu c¶m. IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Su tÇm nh÷ng c©u th¬, ca dao, bµi viÕt nãi vÒ Cèm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(16) TiÕt 58:. Ch¬i ch÷ A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Hiểu đợc thế nào là chơi chữ. - Hiểu đợc một số lối chơi chữ thờng dùng. - Bớc đầu cảm thụ đợc cái hay của phép chơi chữ. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Cho ví dụ về hiện tợng từ trái nghĩa, đồng nghĩa. “TiÕng giµ nhng nói vÉn cßn non”. + “Giµ” tr¸i nghÜa víi “non”. + “núi” đồng nghĩa với “non”. => PhÐp ch¬i ch÷. * Bµi míi: I. thÕ nµo lµ phÐp ch¬i ch÷ :. 1. VÝ dô: * §äc vÝ dô SGK. 1. NhËn xÐt: ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña c¸c. ”lîi” 1: Ých lîi, lîi léc.. tõ “lîi” trong bµi ca dao ?. “lîi” 2: PhÇn thÞt trong khoang miÖng để răng cắm chặt vào đó.. ? ViÖc dïng tõ “lîi” trong vÝ dô lµ dùa vµo hiÖn tîng g× cña tõ ng÷ ?. -> Hai từ “lợi” đồng âm -> tạo cách hiÓu vµ tr¶ lêi kh«ng khíp víi ý hái -> chÊt hµi híc, ch©m biÕm nhÑ nhµng mµ sâu sắc: Bà lão đã già rồi thì cần gì ph¶i tÝnh chuyÖn lÊy chång n÷a.. ? Cách sử dụng từ “lợi” nh trên đã tạo lªn c¸ch hiÓu nh thÕ nµo ?.

(17) 3. Ghi nhí: -> C¸ch sö dông tõ ng÷ nh vËy gäi lµ ch¬i ch÷.. SGK.. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ? II. c¸c lèi ch¬i ch÷ : (§äc ghi nhí SGK.) 1. VÝ dô: ? Vµ c¸ch ch¬i ch÷ nh vÝ dô trªn lµ SGK. dùng từ ngữ đồng âm. Ngoài ra còn 2.Nhận xét: nh÷ng c¸ch nµo n÷a ? VD a: -“ranh tíng”: lèi nãi trÖch ©m víi “danh tíng”, “ranh” : tÝnh c¸ch xÊu => giÔu cît Nava. VD b: §iÖp phô ©m “m” trong tÊt c¶ c¸c tiÕng -> t¹o c¶m gi¸c miªn man, mÞt mê. * §äc c¸c vÝ dô cã lèi ch¬i ch÷. ? ChØ râ lèi ch¬i ch÷ trong c¸c vÝ dô ?. ? Nhận xét về hiện tợng từ ngữ đợc sử dông trong tõng lèi ch¬i ch÷ ? ? Nªu t¸c dông cña tõng lèi ch¬i ch÷ trong c¸c vÝ dô ?. VD c: Lèi nãi l¸i -> c¸ch hiÓu bÊt ngê, thó vÞ. VD d: HiÖn tîng tõ tr¸i nghÜa, nhiÒu nghÜa. SÇu riªng – vui chung: lét t¶ tr¹ng th¸i t©m lý vui síng cña t¸c gi¶. 3. Ghi nhí: SGK.. ? Qua đó, em thấy các lối chơi chữ th- III. luyện tập : Bµi 1: êng gÆp lµ g× ? Dùng từ ngữ đồng nghĩa để chơi chữ: - Gi¸o viªn cã thÓ nªu thªm vÝ dô: liu điu, rắn, thẹn đèn, … + Chơi chữ … từ đồng nghĩa. “§i tu PhËt … ThÞt chã … thÞt cÇy th× kh«ng”. Bµi 2:.

(18) + Ch¬i ch÷ … tõ nhiÒu nghÜa. “T«i trë vÒ quª B¸c lµng Sen Ôi hoa Sen đẹp của bùn đen” (Tè H÷u).. * §äc bµi th¬. ? Xác định từ ngữ dùng để chơi chữ ? ? Ch¬i ch÷ b»ng c¸ch nµo ?. a) thÞt, mì, giß, nem, ch¶: chØ thøc ¨n liên quan đến chất liệu thịt. b) Nøa, tre, hãp, tróc: chØ c©y cèi thuéc hä tre. => Chơi chữ sử dụng hiện tợng đồng ©m. ch¶ : thøc ¨n. ch¶ : kh«ng Sù liªn tëng hi hãp : tªn gäi c©y. ng÷ nghi· hi hãp : mét tr¹ng th¸i. lÝ thó.. * §äc 2 vÝ dô. Bµi 3: ? Xác định các tiếng chỉ sự vật gần gũi Thành ngữ : “Khổ tận cam lai” nhau ? ? §ã cã ph¶i lµ hiÖn tîng ch¬i ch÷ kh«ng ? “cam” : qu¶ cam. “cam” :ngät, síng. => §ång ©m. Bµi 4: - Th¬ Bµ huyÖn Thanh Quan. - Ca dao.. ? Xác định lối chơi chữ trong bài thơ.. - Häc sinh tù cho vÝ dô.. Iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - §äc, hiÓu bµi. - BiÕt t¹o sù ch¬i ch÷. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(19) TiÕt 59, 60. lµm th¬ lôc b¸t A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Hiểu đợc luật thơ lục bát. - Cã c¬ héi tËp lµm th¬ lôc b¸t. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nêu nét nghệ thuật đặc sắc nhất của ca dao ? (Sö dông thÓ th¬ d©n téc: lôc b¸t). ? §äc mét vµi bµi ca dao viÕt theo thÓ th¬ lôc b¸t ? * Bµi míi: I. luËt th¬ lôc b¸t :. * §äc kü bµi ca dao. ? Bài ca dao đợc viết theo thể thơ lục bát ? ? CÆp th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy tiÕng ? V× sao gäi lµ lôc b¸t ? ? Nhắc lại quy định tiếng bằng, tiếng trắc. 1. VÝ dô: Bµi ca dao SGK. 2.NhËn xÐt: - Lôc : 6 CÆp th¬ mét dïng 6 tiÕng - B¸t : 8 ë trªn, dïng 8 tiÕng ë díi - Sơ đồ bằng, trắc, vần của bài ca dao:.

(20) ? ? Xác định tiếng bằng, trắc, vần của bài ca dao ?. ? Nªu luËt b»ng, tr¾c, gieo vÇn ? (TiÕng lÎ tù do. TiÕng ch½n theo luËt).. ? T¬ng quan thanh ®iÖu gi÷a tiÕng thø 6 vµ thø 8 ?. Anh ®i anh nhí … B B B T B B(v1) T B B T T B(v1)B B(v2) T B T T B B(v2) T B T T B B(v2)B B 2 4 6 8 - LuËt b»ng tr¾c : ë tiÕng thø 2 – b»ng, tiÕng thø 4 lµ tr¾c (cã thÓ ngo¹i lÖ ngîc l¹i). - Gieo vÇn ë tiÕng thø 6 vµ 8. - Trong c©u 8 tiÕng: tiÕng thø 6 thanh bæng -> tiÕng thø 8 thanh trÇm. (hoÆc ngîc l¹i). 3. Ghi nhí:. ? Qua đó em có những ghi nhớ gì về luËt th¬ lôc b¸t ? Lu ý häc sinh ph©n biÖt th¬ lôc b¸t víi v¨n vÇn 6/8.. - Gi¸o viªn cho vÝ dô, häc sinh th¶o luËn. +VÝ dô 1: Con mÌo, con chã cã l«ng Bụi tre có mắt nồi đồng có quai (§ång dao). + VÝ dô 2: TiÕc thay h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Đã vo nớc đục, lại vần than rơm. (Ca dao). -> VÝ dô 1: Cã luËt b»ng, tr¾c, thanh, cã sè c©u lôc, b¸t nhng kh«ng cã gi¸ trị biểu cảm (chỉ giúp trẻ em nhận biết đợc các SV quen thuộc) => Không phải là th¬ lôc b¸t – chØ lµ v¨n vÇn. -> VÝ dô 2: Sö dông h×nh ¶nh Èn dô -> lêi than th©n, tr¸ch phËn hÈm hiu cña c« g¸i, sù th«ng c¶m cña ngêi th©n, ngêi yªu c« -> th¬ lôc b¸t. II. luyÖn tËp :. Bµi 1: VÝ dô a): §iÒn thªm tiÕng thø 5, thø 6 cña c©u b¸t. - TiÕng thø 6 : vÇn “a”. => “nhµ”, “mµ”, “lµ”..

(21) thanh trÇm.. ë nhµ, kÎo mµ, nh lµ.. VÝ dô b): - TiÕng thø 6 : vÇn “ªn” => tiÕn lªn kh«ng ngõng, míi nªn th©n ngêi, luyÖn rÌn h¨ng say. VÝ dô c): Tạo sự đối hoặc phối cảnh: Gieo vÇn “im”. - Trong s©n mÌo míp lim dim m¾t chê. - Hoa th¬m, cá ngät kiÕm t×m ®©u xa. - MÑ ngåi kh©u ¸o, em t×m c©u th¬. Bµi 2: - Phát hiện sai ở đâu sửa cho đúng luật. C1 VD a: gieo vÇn “oai” mµ viÕt “b»ng” -> xoµi. VD b: gieo vÇn “anh” mµ viÕt “lªn” -> thµnh. C2 VD a: söa vÇn “oai” c©u lôc -> vÇn “«ng” – “ba trång”. VD b : söa vÇn “anh” c©u lôc -> vÇn “iªn” – “thÇn tiªn”. Bµi 3: - Tổ chức thi 2 đội. + Hình thức 1: Thi đọc thơ lục bát (5 phút). + Hình thức 2: Trên cơ sở những câu thơ lục bát vừa đọc thi ngẫu hứng làm thơ. (Có thể lấy luôn câu lục vừa đọc rồi đội kia làm câu bát khác ). Đội nào thắng sẽ đợc quyền xớng câu lục Gi¸o viªn lµm träng tµi, söa, cho ®iÓm. (Gi¸o viªn lu ý c¸c em nh÷ng vÇn dÔ gieo: “a”, “an”, “¬i”, “non”,… Mét sè vÇn khã gieo tiÕp: “ª”.) III. híng dÉn vÒ nhµ :. - §äc, tËp lµm th¬ lôc b¸t. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TuÇn 16 TiÕt 61. Bµi 14, 15. chuÈn mùc sö dông tõ.

(22) A/ Môc tiªu bµi häc. Gióp HS : - Nắm đợc các yêu cầu trong việc sử dụng từ. - Trên cơ sở nhận thức đợc các yêu cầu đó, tự kiểm tra thấy đợc những nhợc điểm của bản thân trong việc sử dụng từ, có ý thức dùng từ đúng chuẩn mực, tr¸nh cÈu th¶ khi nãi, viÕt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ (tr 60). * Bµi míi:. - Học sinh đọc ví dụ SGK.. I. sử dụng đúng âm, đúng chÝnh t¶:. - VD a: dïi -> vïi (sai cÆp phô ©m ? C¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u dïng sai ®Çu d -> v - ph¸t ©m theo vïng n/t/n ? Nam bé). - Giáo viên chia bảng phụ đã hệ thống - VD b: tập tẹ -> bập bẹ, tập toẹ (sai v× gÇn ©m nhí kh«ng chÝnh (sau khi häc sinh tr¶ lêi): x¸c). Tõ dïng sai - VD c: kho¶ng kh¾c -> kho¶nh Lçi sai ë kh¾c (sai v× gÇn ©m nhí kh«ng chÝnh Nguyªn nh©n x¸c).. Söa II. sử dụng từ đúng nghĩa:. => Khi sö dông tõ cÇn chó ý nh÷ng gì ? (Đúng âm, đúng chính tả). - VD a: + s¸ng sña: nhËn biÕt b»ng thÞ gi¸c. + tơi đẹp: nhận biết bằng - §äc c¸c vÝ dô. t duy, c¶m xóc, liªn tëng. ? Các từ in đậm trong những ví dụ sai => dùng từ "tơi đẹp"..

(23) n/t/n ? - VD b: + cao c¶: lêi nãi (viÖc lµm) cã phÈm chÊt tuyÖt vêi. ? H·y söa l¹i b»ng c¸ch thay nh÷ng tõ + s©u s¾c: NhËn thøc vµ kh¸c thÝch hîp ? thẩm định bằng t duy, cảm xúc, Gi¸o viªn cho häc sinh gi¶i nghÜa c¸c liªn tëng. từ in đậm, tìm từ khác thích hợp (có - VD c:+ biết: nhận thức đợc, hiểu đợc. gi¶i nghÜa). + có: tồn tại (cái gì đó). + Lµm viÖc theo nhãm. + C¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, gi¸o viªn ghi vµo b¶ng phô chung. VD: Tõ dïng sai NghÜa cña tõ Tõ thÝch hîp NghÜa cña tõ. IiI. sử dụng từ đúng sắc thái biÓu c¶m, hîp phong c¸ch:. - VD a: + lãnh đạo: đứng đầu các tổ chức hîp ph¸p, chÝnh danh -> s¾c th¸i t«n träng. + cầm đầu: đứng đầu các tổ chức phi ph¸p, phi nghÜa -> s¾c th¸i khinh bØ. - VD b: => Khi sử dụng từ cần chú ý: (đúng + chú hổ: từ để nhân hoá -> sắc thái đẹp -> không phù hợp với văn nghÜa). c¶nh. + con hæ, nã: gäi tªn con vËt-> s¾c - §äc vÝ dô: th¸i b×nh thêng -> phï hîp v¨n c¶nh. ? Những từ đợc dùng sai nh thế nào ? ? Söa l¹i b»ng c¸ch thay tõ kh¸c cho thÝch hîp ? Iv. sử dụng từ đúng tính chÊt ng÷ ph¸p cña tõ:.

(24) - B¶ng phô: - VD a: hµo quang (danh tõ) -> kh«ng trùc tiÕp lµm vÞ ng÷ -> hµo nho¸ng.. VD: Tõ NghÜa cña tõ. - VD b: ăn mặc (động từ) -> không cã bæ ng÷ qua quan hÖ tõ "cña" -> c¸ch ¨n mÆc. - VD c: th¶m h¹i (tÝnh tõ) -> kh«ng thÓ lµm bæ ng÷ cho tÝnh tõ "nhiÒu" -> bá tÝnh tõ "nhiÒu". - VD d: sù gi¶ t¹o phån vinh -> trËt tù tõ sai -> sù phån vinh gi¶ t¹o.. S¾c th¸i Tõ thÝch hîp NghÜa cña tõ S¾c th¸i. v. không lạm dụng từ địa ph¬ng, tõ h¸n viÖt:. => Chú ý sử dụng từ đúng .... - Trong c¸c t×nh huèng giao tiÕp trang träng vµ trong c¸c v¨n b¶n chuÈn mùc (hµnh chÝnh, chÝnh luận) không nên sử dụng từ địa phơng.. - §äc vÝ dô. ? Xác định chức vụ ngữ pháp của các từ in đậm ? Xác định từ loại của các từ - Chỉ dùng từ Hán Việt trong nh÷ng trêng hîp t¹o s¾c th¸i phï in ®Ëm ? hîp. NÕu tõ H¸n ViÖt nµo cã tõ ? Vì sao các từ đó lại bị dùng sai ? tiếng Việt tơng đơng mà phù hợp - B¶ng phô: v¨n c¶nh th× nªn dïng tõ tiÕng ViÖt. VD: Tõ Tõ lo¹i.

(25) Chøc vô ng÷ ph¸p KÕt luËn Söa. => Sử dụng từ đúng chức vụ ngữ pháp.. Do những đặc điểm về lịch sử, địa lý, phong tục tập quán, mỗi địa phơng có những từ ngữ riêng gọi là từ địa phơng. VD: ... ? VËy trong trêng hîp nµo kh«ng nªn sử dụng từ địa phơng ? VD: Cho t«i mua chôc b¸t. Kh«ng nªn dïng: Cho t«i mua chôc chÐnt.(Tõ Nam bé). ? Do hoµn c¶nh lÞch sö, v¨n ho¸, cã sè lîng lín tõ H¸n ViÖt. ? T¹i sao chóng ta kh«ng nªn l¹m dông tõ H¸n ViÖt ? VD: + Cha mÑ nµo ch¼ng th¬ng con. Kh«ng nªn dïng: + Phô mÉu nµo ch¼ng th¬ng con.. * Ghi nhí chung: VI. luyÖn tËp:. - VD: + hån nhiªn - tiÕng cêi hån nhiªn cña trÎ th¬. + tù nhiªn - anh Êy cø tù nhiªn ... - Đảo đợc: + ao íc - íc ao. - Không đảo đợc: + hån nhiªn - Không nên đảo: + ng¬ ng¸c - ng¸c ng¬.(s¾c th¸i ý có bị thay đổi)..

(26) + Gi¸o viªn nªu l¹i m«t sè vÝ dô tõ: - Gần âm, gần nghĩa (h/s đã tìm hiểu) => Giải nghĩa => Sử dụng đúng nghĩa. - Những từ có thể đảo trật tự, không thể đảo, không nên đảo ... VII. híng dÉn vÒ nhµ :. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 62:. «n tËp v¨n b¶n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - ¤n l¹i nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt vÒ lý thuyÕt lµm v¨n b¶n biÓu c¶m. - Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm. - Cách diễn đạt trong bài văn biểu cảm. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ (tr 62). * Bµi míi: ? Thế nào là văn biểu cảm, đánh giá ?. *C©u 1: Kh¸i niÖm v¨n biÓu c¶m ? Là kiểu văn bản bày tỏ thái độ, tình cảm và sự đánh giá của con ngời đối.

(27) víi thiªn nhiªn vµ cuéc sèng. * C©u 2: ? Muốn bày tỏ thái độ, tình cảm và - Các yếu tố cần có để qua đó hình sự đánh giá của mình trớc hết cần thành và thể hiện cảm xúc, thái độ, ph¶i cã c¸c yÕu tè g× ? T¹i sao ? t×nh c¶m cña ngêi viÕt lµ tù sù vµ => C¶m xóc lµ yÕu tè ®Çu tiªn vµ hÕt miªu t¶. søc quan träng trong v¨n biÓu c¶m. Đó là sự xúc động của con ngời trớc vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống. Chính sự xúc động ấy đã làm nảy sinh nhu cÇu biÓu c¶m cña con ngêi. * C©u 3: Ph©n biÖt v¨n b¶n biÓu c¶m ? Nh¾c l¹i nh÷ng yªu cÇu cña v¨n víi v¨n b¶n miªu t¶, v¨n b¶n tù sù ? b¶n miªu t¶, tù sù ? - V¨n tù sù lµ yªu cÇu kÓ l¹i mét sù viÖc, mét c©u chuyÖn cã ®Çu, cã ®u«i, cã ng«n ng÷, diÔn biÕn, kÕt qu¶ nh»m t¸i hiÖn nh÷ng sù viÖc hoÆc những kỷ niệm trong kí ức để ngời nghe, ngời đọc có thể hiểu và nhớ, kể lại đợc. - Văn miêu tả yêu cầu tái hiện đối tợng nhằm dựng một chân dung đầy đủ, chi tiết, sinh động về đối tợng ấy để ngời đọc, nghe có thể hình dung rõ ràng về đối tợng ấy.. ? VËy trong v¨n b¶n biÓu c¶m cã yÕu tè tù sù vµ miªu t¶, t¹i sao chóng ta kh«ng gäi lµ v¨n tù sù, miªu t¶ tæng hîp ? ? Trong v¨n b¶n biÓu c¶m, tù sù, miêu tả đóng vai trò gì ?. - Trong v¨n biÓu c¶m, tù sù vµ miªu tả chỉ là phơng tiện để ngời viết thể hiện thái độ, tình cảm, sự đánh giá. - Tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n biÓu c¶m cã vai trß nh c¸i cí, c¸i nÒn cho cảm xúc. Do đó nó thờng không tả, không kể, không thuật đầy đủ nh khi nó có t cách là một kiểu văn bản độc lËp. * C©u 4:.

(28) §Æc trng cña v¨n b¶n biÓu c¶m :. * Cho bµi ca dao: "Con s«ng kia bªn lë bªn båi ........................................... - Bµi ca dao cã sö dông: Biết rằng bên đục, bên trong, bên nào" + §iÖp ng÷. ? T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt + Èn dô. đợc sử dụng ? + Tõ tr¸i nghÜa. - ý nghÜa tîng trng, ¸m chØ nh÷ng sù kiện trong đời sống tình cảm của con ? C¸c h×nh ¶nh trong bµi ca dao cã ý ngêi. nghÜa g× ? - T©m tr¹ng ph©n v©n xen håi hép b©ng khu©ng. ? T©m tr¹ng cña ngêi viÕt nh thÕ nµo ? -> Bµi ca dao trªn lµ mét v¨n b¶n biÓu c¶m, rÊt gÇn gòi víi v¨n b¶n tr÷ t×nh. ? Phơng thức biểu đạt của bài ca dao lµ g× ? ? Qua đó em có nhận xét gì về đặc trng cña v¨n biÓu c¶m ?. * C©u 5: LuyÖn tËp v¨n b¶n biÓu c¶m. §Ò bµi: C¶m nghÜ mïa xu©n ? ? Nªu c¸c thao t¸c cÇn tiÕn hµnh. I. tìm hiểu đề. - KiÓu v¨n b¶n: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ. - §èi tîng biÓu c¶m: Mïa xu©n. II. t×m ý:. 1. Mïa xu©n cña thiªn nhiªn: - C¶nh s¾c, thêi tiÕt, khÝ hËu, c©y cá, chim mu«ng, ....

(29) 2. Mïa xu©n cña con ngêi: - Tuæi t¸c, nghÒ nghiÖp, t©m tr¹ng, suy nghÜ, ... 3. C¶m nghÜ: - Thích hay không thích mùa xuân ? Vì sao ? Mong đợi hay không ? Vì sao ? - Kể hoặc tả để bộc lộ cảm nghĩ thích hay không thích ? Mong đợi hay không mong đợi ? * Gi¸o viªn giao cho häc sinh lËp dµn ý theo nhãm. - Tr×nh bµy dµn ý. - Thèng nhÊt dµn ý. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh dµn ý. - ViÕt bµi, söa bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 63: (Ngµy) v¨n b¶n:. sµi gßn t«i yªu (Minh H¬ng) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Cảm nhận đợc nét đẹp riêng của Sài Gòn với thiên nhiên, khí hậu nhiệt đới và nhất là phong cách của ngời Sài Gòn..

(30) - Nắm đợc nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc qua những hiểu biết cụ thÓ, nhiÒu mÆt cña t¸c gi¶ vÒ Sµi Gßn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - TiÕt 62. * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. - Qua chó thÝch, em hiÓu nh÷ng g× 1. T¸c gi¶: vÒ t¸c gi¶ viÕt vÒ Sµi Gßn - thµnh - Lµ mét nhµ b¸o. phè Hå ChÝ Minh? 2. T¸c phÈm: ? Em cã thÓ kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm - Lµ bµi më ®Çu trong tËp tuú bót-bót viÕt vÒ Sµi Gßn - thµnh phè Hå ChÝ kÝ "Nhí Sµi Gßn" tËp 1 cña Minh HMinh ? ¬ng. II. đọc, hiểu văn bản:. ? Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ 1. §äc: tuú bót ? * Đây là bài tuỳ bút cần đợc đọc với giäng hå hëi, vui t¬i, h¨m hë, s«i động, chú ý các từ ngữ địa phơng. - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh gi¶i 2. Chó thÝch: nghÜa tõ khã theo SGK. 3. Bè côc:. 3 ®o¹n.. ? Theo em, bµi tuú bót nµy cã bè côc - §o¹n 1: Nh÷ng Ên tîng chung bao nh thÕ nµo ? qu¸t vÒ Sµi Gßn. (Từ đầu đến "họ hàng".) (Bè côc v¨n b¶n kh¸ m¹ch l¹c, theo c¶m xóc cña ngêi viÕt tríc nh÷ng - §o¹n 2: §Æc ®iÓm c d©n vµ phong c¸ch ngêi Sµi Gßn. mÆt kh¸c nhau cña Sµi Gßn.) ( Tiếp đến "1975".) - Đoạn 3: Sài Gòn - đô thị hiền hoà, đất lành -> T/g của T/g. (phÇn cßn l¹i). * §äc ®o¹n v¨n. ? Đoạn văn đầu tiên này, tác giả đã. 4. Ph©n tÝch: a, Ên tîng chung bao qu¸t vÒ Sµi.

(31) bµy tá nh÷ng c¶m nhËn chung vÒ Gßn: thiªn nhiªn vµ cuéc sèng n¬i Sµi Gßn ? - So Sµi Gßn víi nhiÒu thµnh phè ? Tác giả đã so sánh Sài Gòn với khác trên đất nớc ta, so với 5000 những ai và những cái gì ? Tác dụng năm tuổi của đất nớc -> nhấn mạnh cña so s¸nh Êy ? độ trẻ trung, còn xuân của Sài Gòn. ? Bªn c¹nh sù so s¸nh Êy, t¸c gi¶ cßn cã nh÷ng c¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn, khÝ hËu Sµi Gßn. Em h·y t×m c¸c chi - Thêi tiÕt: n¾ng sím ngät ngµo, giã tiÕt, h×nh ¶nh nãi vÒ ®iÒu Êy ? lộng buổi chiều, cơn ma nhiệt đới ào (Nh÷ng c¶m nhËn vÒ thêi tiÕt nh thÕ µo vµ mau døt -> nÐt riªng. nào ? Qua đó , em thấy thời tiết của Sài Gòn có đặc điểm gì ?) ? Ngoµi nh÷ng nÐt riªng, thêi tiÕt Sµi - Trêi ®ang buån b·, bçng Gßn cßn cã ®iÒu g× kh¸c biÖt ? nhiªn trong v¾t l¹i nh thuû tinh -> sù thay đổi nhanh chóng, đột ngột của thêi tiÕt. ? Kh«ng khÝ, nhÞp ®iÖu cuéc sèng ®a - §ªm : Tha thít tiÕng ån. d¹ng cña thµnh phè trong nh÷ng thêi - Giờ cao điểm: náo động, dập dìu xe khắc khác nhau đợc tác giả cảm cé. nhËn ra sao ? - Buæi s¸ng tinh s¬ng: kh«ng khÝ m¸t dÞu, thanh s¹ch. ? Khi nªu c¶m nhËn vÒ Sµi Gßn, t¸c gi¶ -> §iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc c©u. đã sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật gì ? ? Nhê c¸ch sö dông nh÷ng nghÖ -> T×nh yªu nång nhiÖt, tha thiÕt víi thuật ấy tác giả đã bày tỏ tình cảm Sµi Gßn. cña m×nh nh thÕ nµo ? (Đọc đoạn văn, chúng ta cũng đợc l©y phÇn nµo c¸i t×nh c¶m thiÕt tha ấy >< Sài Gòn - đô thị mà có thể cha một lần chúng ta đợc đặt chân tới -> §ã chÝnh lµ thµnh c«ng cña ®o¹n đầu tiên của bài tuỳ bút này: Gợi đợc sự đồng cảm nơi ngời đọc.).

(32) ? Vµ víi t×nh yªu nång nhiÖt Êy t¸c gi¶ tËp trung nãi vÒ nÐt næi bËt nµo ? * §äc ®o¹n 2: ? §äc c©u v¨n t¸c gi¶ nªu nhËn xÐt b, Phong c¸ch ngêi Sµi Gßn: về đặc điểm c dân Sài Gòn? ? Em hiÓu t¹i sao ë ®©y chØ toµn ngêi Sµi Gßn mÆc dï kh«ng Ýt ngêi gèc - "ở trên đất này ... Sài Gòn cả" n¬i kh¸c ? -> Sù hoµ hîp, héi tô kh«ng ph©n ? Và đã là con ngời Sài Gòn, nhất là biệt nguồn gốc. c¸c c« g¸i Sµi Gßn th× nÐt phong - Ngêi Sµi Gßn nãi chung: hÒ hµ, dÔ c¸ch næi bËt lµ g× ? d·i, Ýt dµn dùng, ch©n thµnh, th¼ng th¾n. - C¸c c« g¸i Sµi Gßn: ch©n thµnh, bộc trực, cởi mở, vẻ đẹp tự nhiên mà ? Em h·y t×m c©u v¨n thÓ hiÖn râ ý nhÞ. nhất đặc điểm riêng của c dân Sài Gßn. -> "Sµi Gßn bao giê còng ... kÐo ? Và tất cả những hình ảnh, đặc đến". điểm đó đã tạo nên một Sài Gòn có đặc điểm chung về con ngời ra sao ? ? Với một loạt những cảm nhận hết -> Sức sống, nét đẹp riêng của thành søc tinh tÕ vÒ thiªn nhiªn, c¶nh vËt, phè, cña con ngêi n¬i thµnh phè Êy. con ngời Sài Gòn tác giả đã bộc lộ t×nh yªu cña m×nh dµnh cho thµnh phè nµy. Song ë ®o¹n cuèi t×nh yªu ấy đợc khẳng định đầy đủ hơn nữa? * §äc ®o¹n cuèi. ? ë trong ®o¹n nµy em cã nhËn thÊy c, Sài Gòn đất lành, đô thị hiền t¸c gi¶ muèn göi g¾m tíi chóng ta hoµ: ®iÒu g× ? - Sài Gòn là nơi đất lành nhng rất ít ? Nói đến ý này, em có liên tởng đến chim. một câu thành ngữ nào đó ? (§Êt lµnh chim ®Ëu.) ? VËy hiÖn tîng trªn cho thÊy ®iÒu.

(33) g× ? -> Vấn đề môi trờng và T/y của T/g ? Thµnh phè cã nhiÒu ngêi hµo dµnh cho thiªn nhiªn, m«i trêng. phãng nhng hiÕm hoi dÇn chim chãc. §äc nh÷ng ý v¨n nµy, em thÌm đợc nghe âm thanh gì, thèm đợc có c¶m gi¸c nh thÕ nµo ? (Hãy nhớ đến một văn bản đã học trong líp 6: Lao xao - Duy Kh¸n.) ? Tuy cã nh÷ng khã kh¨n nh vËy nhng u ®iÓm cña Sµi Gßn vÉn lµ c¬ b¶n. Vµ víi nh÷ng u ®iÓm Êy, chóng ta hiểu đợc tác giả muốn khẳng định => Khẳng định tình yêu Sài Gòn dai d¼ng vµ bÒn chÆt víi m¬ íc mäi ngêi ®iÒu g× ? ai còng yªu Sµi Gßn cña t¸c gi¶. ? Đoạn tuỳ bút đã có những thành 5. Ghi nhí: c«ng nµo ? III. luyÖn tËp:. - Trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt, t×nh - §o¹n v¨n: MiÒn quª em yªu. yêu của em đối với Sài Gòn thông (Giíi h¹n 5-7 c©u. qua sự đồng cảm với Minh Hơng, ChuÈn bÞ trong 5 phót). em h·y häc tËp nhµ v¨n truyÒn t×nh yªu dµnh cho quª h¬ng m×nh sang mäi ngêi b»ng mét ®o¹n v¨n viÕt vÒ t×nh c¶m cña m×nh dµnh cho mét miền quê nào đó mà em yêu nhất. Iv. híng dÉn vÒ nhµ: - Hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(34) TiÕt 64 V¨n b¶n:. mïa xu©n cña t«i A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Cảm nhận đợc nét đặc sắc riêng của cảnh sắc mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc đợc tái hiện trong bài tuỳ bút. - Thấy đợc tình yêu quê hơng, đất nớc thiết tha sâu đậm của tác giả đợc thÓ hiÖn qua ngßi bót tµi hoa, tinh tÕ, giµu c¶m xóc vµ h×nh ¶nh. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Qua văn bản “Sài Gòn tôi yêu”, tác giả Minh Hơng đã giúp em hiểu nh÷ng g× vÒ Sµi Gßn – thµnh phè Hå ChÝ Minh ? - KT ®o¹n v¨n ? * Bµi míi: - Có rất nhiều hình ảnh dờng nh trở thành cái cớ để mọi ngời bộc lộ cảm xóc. NÕu nh LÝ B¹ch nh×n tr¨ng mµ … I. giíi thiÖu chung:. - §äc chó thÝch vµ nªu nh÷ng hiÓu biÕt 1. T¸c gi¶: cña em vÒ t¸c gi¶ Vò B»ng. - Vò B»ng (1913-1984) lµ nhµ v¨n, nhµ b¸o cã së trêng vÒ truyÖn ng¾n, tuú bót, bót ký..

(35) 2. T¸c phÈm: ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? (Đây là tác phẩm đợc đánh giá là xuất s¾c nhÊt cña Vò B»ng. Trong nh÷ng năm chiến tranh, đất nớc bị chia cắt, sống ở Sài Gòn, nhà văn đã gửi vào trang s¸ch nçi niÒm th¬ng nhí da diÕt, quặn xót về đất Bắc, về Hà Nội, về gia đình với lòng mong mỏi đất nớc hoà b×nh, thèng nhÊt nh t©m sù sau: "Ai ®i vÒ B¾c ta theo víi Thăm lại non sông, đất Lạc Hồng Tõ thuë mang g¬m ®i më câi Ngàn năm thơng nhớ đất Thăng Long" (Huúnh V¨n NghÖ). - TrÝch trong tËp “Th¬ng nhí mêi hai” (1960-1971). - V¨n b¶n “Mïa xu©n cña t«i”lµ ®o¹n trÝch trong bµi “Th¸ng giªng m¬ vÒ tr¨ng non, rÐt ngät”.. II. đọc, hiểu văn bản:. - Bµi v¨n nµy lµ mét bµi tuú bót. ? Em hãy nhắc lại đặc điểm chung của 1. Đọc: thÓ tuú bót ? ? Là thể văn biểu cảm nên khi đọc bài nµy chó ý giäng chËm r·i, s©u l¾ng, mÒm m¹i, h¬i buån se s¾t, chó ý giäng phï hîp víi nh÷ng c©u c¶m trong bµi. 2. Chó thÝch: * Gi¶i nghÜa tõ theo SGK.. 3. Bè côc: 3 ®o¹n.. - Bài này chỉ là một đoạn trích nên - Đoạn 1: Từ đầu đến “…mè luyến kh«ng cã bè côc hoµn chØnh. Song theo mïa xu©n” ? em bµi nµy cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n ? (T×nh c¶m cña con ngêi víi mïa xu©n – quy luËt tÊt yÕu.) - §o¹n 2: TiÕp … “më héi liªn hoan”. (C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n ë đất trời và lòng ngời.) - §o¹n 3: Cßn l¹i. (Cảnh sắc riêng của đất trời mùa xu©n.).

(36) 4. Ph©n tÝch: * §äc ®o¹n 1: ? §o¹n v¨n viÕt vÒ mét quy luËt tÊt yÕu đó là tình yêu dành cho mùa xuân. Trong đoạn văn tác giả đã sử dụng biện ph¸p nghÖ thuËt nµo ? ? T¸c dông cña viÖc sö dông biÖn ph¸p nghệ thuật đó ? ? Em có hiểu vì sao mùa xuân lại đợc mọi ngời đều dành cho tình yêu nh vậy kh«ng ? ? Nhng liệu đó có phải là những lý do cơ bản để khiến tác giả mè luyến mùa xu©n ? -> §o¹n 2.. a) T×nh yªu mïa xu©n – quy luËt tÊt yÕu: - NghÖ thuËt ®iÖp ng÷, ®iÖp kiÓu c©u.. -> Giäng v¨n duyªn d¸ng mµ vÉn kh«ng kÐm phÇn m¹nh mÏ -> Kh¼ng định quy luật tất yếu của tình cảm con ngêi: Yªu mïa xu©n, mïa ®Çu cña t×nh yêu, hạnh phúc, tuổi trẻ, của đất trời và lßng ngêi.. b) C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n đất Bắc - mùa xuân Hà Nội: - Ma riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiÕng ? Tác giả đã gợi tả cảnh sắc mùa xuân nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng đất Bắc, Hà Nội qua cách lập ý nào ? trèng chÌo, cã c©u h¸t huª t×nh cña c« ? Trong dòng hồi ức của nhà văn về gái đẹp nh thơ mộng. Có cái rét ngọt mùa xuân đất Bắc, mùa xuân Hà Nội, ngào. Có bàn thờ, đèn nến, hơng trầm. những hình ảnh, chi tiết nào là đặc trng, tiêu biểu nhất ? -> Nét đặc trng cả trong thiên nhiên và ? Vì sao em lại cho rằng đó là những sinh hoạt của con ngời. Trong thời tiết hình ảnh đặc trng, tiêu biểu nhất ? khí hậu có cái lạnh của mùa đông còn v¬ng l¹i nhng cã c¸i Êm ¸p, nång nµn cña khÝ xu©n, h¬i xu©n víi t×nh c¶m gia đình yêu thơng, thắm thiết. “ Nhùa sèng cña con ngêi c¨ng lªn Tim dêng nh … ? Và với những nét đặc trng ấy, mùa xu©n ®em l¹i mét søc sèng cho thiªn nhiªn vµ con ngêi nh thÕ nµo ?. Con ngêi sèng l¹i vµ … Lßng anh Êm … Ra ngoµi … yªu th¬ng”. -> H×nh ¶nh gîi c¶m, so s¸nh cô thÓ, giäng v¨n kÓ, t¶, biÓu c¶m nhÞp nhµng,.

(37) ? Tác giả đã sử dụng hình ảnh nh thế nµo ? ? Giäng v¨n trong ®o¹n nµy ra sao ? (Qu¶ lµ mïa xu©n bao giê còng thËt tuyÖt vêi vµ c¶m xóc cña con ngêi trong mïa xu©n lµ bÊt tËn. Víi Vò B»ng, th«ng qua nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, suy tëng vµ håi nhí trong t×nh c¶nh vµ t©m tr¹ng buån, xa, båi hồi đã bao năm tháng trôi qua, xa cách c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian nhng nhí đến mùa xuân tháng Giêng là cái miên man r¹o rùc, x«n xao vµ Êm ¸p l¹i hiÖn vÒ, sèng l¹i trong lßng. Vµ nhµ v¨n cho chúng ta đợc sống cùng trong dòng cảm xúc miên man đó để mà cảm nhận thËt râ nÐt søc sèng cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong mïa xu©n.) ? Trong cả mùa xuân tuyệt vời của đất B¾c, cña Hµ Néi Êy t¸c gi¶ tËp trung niÒm th¬ng nhí vµo thêi ®iÓm nµo nhÊt -> §o¹n 3.. hµi hoµ, tr«i ch¶y tù nhiªn theo dßng c¶m xóc. -> Søc sèng cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong th¸ng Giªng mïa xu©n.. c) C¶nh s¾c, h¬ng vÞ mïa xu©n Hµ Néi sau ngµy r»m th¸ng Giªng:. ? Em đã học bài thơ "Nguyên tiêu" của Bác. Hãy đọc lại bài thơ ấy ? ? Cßn ë ®©y, Vò B»ng viÕt vÒ mïa xu©n sau ngµy r»m th¸ng Giªng nh thÕ nµo ? -> §äc ®o¹n 3. ? Cã g× kh¸c nhau gi÷a c¶nh s¾c vµ h¬ng vÞ mïa xu©n Hµ Néi tríc vµ sau ngµy r»m th¸ng Giªng ? * Gi¸o viªn treo b¶ng phô, so s¸nh. - Sau r»m th¸ng Giªng. C/s¾c, HV, c/sèng §µo Cá:. Tríc RTG T¬i nhuþ phong. mít xanh.. + h¬i phai nhuþ vÉn cßn phong. + nøc mïi h¬ng ngan ng¸t. + hÕt nåm. + Xu©n..

(38) Trêi: nåm. Ma: phïn. Nền trời: đùng đục nh màu pha lê B÷a c¬m: cã thÞt mì, da hµnh. Cóng lÔ: Mµn ®iÒu vÉn treo, cha ho¸ vµng. C/sèng: nhiÒu trß vui diÔn ra.. + Trong, cã nh÷ng nµn ¸nh s¸ng hång. + Gi¶n dÞ cã thÞt th¨n … b¸t canh trøng. + Màn điều đã cất, lễ hoá vàng đã tốt. + Êm đềm thờng nhật.. ? C¶nh s¾c nµo lµm em thÝch thó nhÊt ? V× sao ? (Häc sinh th¶o luËn 5 phót.) ? Cảnh sắc đó đợc nhớ lại theo trình tự nµo ? §Æc ®iÓm cña c¸ch kÓ, t¶ nµy ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch quan s¸t vµ c¶m nhËn cña t¸c gi¶ ? ? Em hiểu đợc tác giả là ngời nh thế nµo ?. -> BiÖn ph¸p so s¸nh víi sù quan s¸t vµ cảm nhận tinh tế -> sự thay đổi, chuyển biÕn cña mµu s¾c vµ kh«ng khÝ, bÇu trời, mặt đất, cỏ cây trong một khoảng thêi gian ng¾n -> T¸c gi¶ am hiÓu kü cµng vµ rÊt yªu thiªn nhiªn, tr©n träng sự sống và biết tận hởng những vẻ đẹp ? Qua t×m hiÓu ®o¹n trÝch em h·y nªu cña cuéc sèng. nh÷ng c¶m nhËn næi bËt nhÊt vÒ c¶nh mïa xu©n vµ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ? 5. Ghi nhí: sgk. ? Cho biết nét đặc sắc trong ngòi bút cña nhµ v¨n Vò B»ng ? III. luyÖn tËp :. - §äc thªm mét ®o¹n trong bµi "Th¸ng Giªng m¬ vÒ tr¨ng non, rÐt ngät". - §äc thªm bµi th¬ "Xu©n" - NguyÔn BÝnh. - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n: Mïa xu©n cña em! IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn thµnh ®o¹n v¨n. - Häc, hiÓu bµi. - Su tÇm nh÷ng ®o¹n v¨n, th¬ hay vÒ mïa xu©n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(39) tuÇn 17 – bµi 16+17 TiÕt 65:. luyÖn tËp sö dông tõ A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - ¤n tËp tæng hîp vÒ tõ th«ng qua mét hÖ thèng bµi tËp thùc hµnh. - RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng vÒ dïng tõ, söa lçi dïng tõ. - Mở rộng vốn từ, góp phần nâng cao chất lợng diễn đạt viết văn bản biểu c¶m vµ v¨n b¶n nghÞ luËn sÏ häc ë häc kú II. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi luyÖn tr 64. * Bµi míi: I. Đọc các bài tập làm văn của em từ đầu năm đến nay :. - Ghi lại những từ em đã dùng sai (về âm, về chính tả, về nghĩa, về tính chất ngữ pháp và về sắc thái biểu cảm). Nêu cách sửa những lỗi đó. - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lËp thµnh b¶ng theo mÉu: Sai vÒ Lçi cô thÓ Söa lçi Tæng sè lçi - Tõ dïng sai ©m. - Tõ dïng sai chÝnh t¶. ………………….. II. §äc bµi tËp lµm v¨n cña c¸c b¹n cïng líp:. - Nhận xét về các trờng hợp dùng từ không đúng nghĩa, không đúng tính chất ngữ pháp, không đúng sắc thái biểu cảm và không hợp tình huống giao tiếp trong bµi lµm cña b¹n. - LËp b¶ng theo mÉu: Sai vÒ - Dùng từ không đúng nghĩa. - Dùng từ không đúng tính chất ngữ pháp. Lçi cô thÓ. Söa lçi. Tæng sè lçi.

(40) …………………………………… - ë mçi phÇn, gi¸o viªn cho häc sinh tham gia trß ch¬i: I. Trß ch¬i:Ai chuÈn h¬n. - Gi¸o viªn cho th ký tæng hîp kÕt qu¶, tæng lçi cña tõng nhãm. - §¸nh gi¸ c¸ch söa lçi cña tõng nhãm. - Cho ®iÓm thi ®ua c¸c nhãm víi nhau. II. Trß ch¬i: C¸ mËp tÊn c«ng. - Mét lçi lµ b¹n bÞ sa xuèng ba bËc thang. - Bạn tự sửa đợc một lỗi chính xác thì đợc lên một bậc. - Thi đua theo 2 dãy chéo nhau. (Mỗi dãy cử 2 bạn cầm bài của 2 bạn đối dãy đọc và phát hiện lỗi.) - Nếu không phát hiện đợc lỗi của bạn mà để chính dãy chủ phát hiện lỗi -> d·y kh«ng ph¸t hiÖn bÞ sa xuèng 3 bËc. - Dãy phát hiện đợc lỗi mà dãy kia không sửa đợc lỗi -> sa xuống tiếp 3 bËc. - Dãy tự phát hiện đợc lỗi đợc lên 2 bậc. - Dãy tự sửa đợc lỗi đợc lên 2 bậc. IIi. giáo viên cung cấp thêm một số ví dụ để học sinh sửa lỗi dïng tõ:. 1. Lçi dïng tõ sai ©m, sai chÝnh t¶: - Nhãm tõ gÇn ©m, gÇn nghÜa: + håi phôc, kh«i phôc, kh¾c phôc, khuÊt phôc … + xuÊt gia, xuÊt gi¸. + xuÊt s¾c, xuÊt chóng. + bµng quang – bµn quan. 2. Dïng tõ sai nghÜa: - xö trÝ – xö lý. - thµnh qu¶ - hiÖu qu¶, kÕt qu¶ 3. Dïng tõ thõa: - ngµy sinh nhËt - đêm dạ hội IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Su tÇm c¸c lçi sö dông tõ thêng gÆp vµ söa lçi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(41) TiÕt 66. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Thấy đợc năng lực làm văn biểu cảm về một con ngời thể hiện qua những u ®iÓm, nhîc ®iÓm cña bµi viÕt. - Biết bám sát yêu cầu của đề ra, yêu cầu vận dụng các phơng thức tự sự, miêu tả và biểu cảm trực tiếp để đánh giá bài viết của mình & chữa lại những chỗ cha đạt. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: - Học sinh đọc lại đề văn, các yêu cầu nội dung và bố cục chung. §Ò v¨n: C¶m nghÜ vÒ ngêi th©n. I. NhËn xÐt chung:.

(42) - Đa số học sinh làm bài đúng yêu cầu của thể loại văn biểu cảm.. - Mét sè bµi cã c¶m xóc kh¸ ch©n thµnh, phong phó. - Mét sè bµi cßn sa vµo kÓ viÖc (sa vµo v¨n tù sù). - Chữ viết đa số rõ ràng, có những bài chữ viết đẹp nhng vẫn còn một số bµi ch÷ viÕt cÈu th¶, xÊu. - Tr¶ bµi. II. NhËn xÐt u, khuyÕt ®iÓm tõng mÆt cô thÓ :. 1. Xác định thể loại: * §äc bµi cña mét vµi em. ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n miªu t¶ kh«ng? V× sao? ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n tù sù kh«ng? V× sao? ? Cã ph¶i lµ bµi v¨n biÓu c¶m kh«ng? V× sao? ? Trong bài văn bạn đã chọn để kể và miêu tả các chi tiết nào của ngời thân? Những chi tiết đó có giàu sức biểu cảm không? ? C¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong bµi lµm cña b¹n cã hiÖu qu¶ nh thÕ nµo trong việc biểu đạt cảm xúc? ? Xác định trong bài làm của em các yếu tố tự sự, miêu tả và cho biết tác dụng của các yếu tố đó trong biểu cảm? 2. Bè côc: Nh¾c l¹i yªu cÇu cña ®o¹n më bµi, th©n bµi, kÕt bµi? ? C¸c ®o¹n cña b¹n cã phï hîp yªu cÇu kh«ng? ? Các đoạn của em có phù hợp với yêu cầu của đề không? ? Em cßn thiÕu ý nµo so víi yªu cÇu cña bè côc. 3. Dïng tõ: Các nhóm trao đổi bài cho nhau. ? Trong bµi cña b¹n em ph¸t hiÖn nh÷ng lçi dïng tõ nµo? (Dïng tõ sai; dïng tõ cha chuÈn; dïng tõ cha hay). ? Em có thể giúp bạn sửa những lỗi dùng từ đó nh thế nào? 4. Lçi chÝnh t¶: ? Ph¸t hiÖn lçi chÝnh t¶ trong bµi cña b¹n? ? Lỗi đó là do nguyên nhân nào? (Không hiểu rõ nghĩa của từ; từ gần âm; …) ?Söa lçi chÝnh t¶? 5. Lçi c©u: ? C©u nµo bÞ sai: (thiÕu TP; thõa TP; d/® tèi nghÜa; c©u qu¸ dµi;…).

(43) ? Söa lçi c©u? 6. Bài đã sử dụng biện pháp nghệ thuật biểu cảm nh thế nào? (Dïng c¸ch trùc tiÕp; gi¸n tiÕp; so s¸nh; …) * Giáo viên đọc bài khá. * Yªu cÇu lµm l¹i bµi. III. híng dÉn vÒ nhµ :. - Söa lçi trong bµi cña m×nh - Tìm một đề biểu cảm & viết bài hoàn chỉnh. TiÕt 67+68 (25/12/2005). «n tËp t¸c phÈm tr÷ t×nh A/ Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Bớc đầu nắm đợc khái niệm trữ tình và một số đặc điểm nghệ thuật phổ biến cña t¸c phÈm tr÷ t×nh, th¬ tr÷ t×nh. - Củng cố những kiến thức cơ bản và duyệt lại một số kỹ năng đơn giản đã đợc cung cấp và rèn luyện, trong đó cần đặc biệt lu ý cách tiếp cận một tác phẩm tr÷ t×nh. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y  ổn định lớp.  KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê.  Bµi míi.. C©u 1: ? Nªu tªn t¸c gi¶ cña nh÷ng t¸c phÈm sau:.

(44) (Gi¸o viªn ®a b¶ng phô, häc sinh lÇn lît ®iÒn). Phát bảng phụ giấy A4 cho học sinh có đề sẵn tên tác phẩm để học sinh điền tªn t¸c gi¶. STT Tªn t¸c phÈm Tªn t¸c gi¶. C©u 2: Sắp xếp lại để tên tác phẩm khớp với nội dung t tởng, tình cảm đựơc biểu hiện. (Gi¸o viªn ®a b¶ng phô, ph¸t b¶ng phô giÊy A4. Híng dÉn häc sinh dïng nÐt gạch nối tên tác phẩm với t tởng, tình cảm đợc biểu hiện cho hợp lý.) C©u 3: S¾p xÕp tªn t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) khíp víi thÓ th¬. ( TiÕn hµnh nh víi c©u 2). C©u 4: H·y t×m nh÷ng ý kiÕn mµ em cho lµ kh«ng chÝnh x¸c. (Các đáp án: a, e, i, k là những ý kiến không chính xác). ? NÕu c©u i lµ cha chÝnh x¸c th× gi¶i thÝch nh thÕ nµo vÒ trêng hîp truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du? ? Cã ý kiÕn cho r»ng ca dao, ch©m biÕm, trµo phóng kh«ng thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh? ý kiÕn cña em? ? Ca dao vµ th¬ tr÷ t×nh kh¸c nhau ë nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n nµo? C©u5: §iÒn vµo chç … a) Khác với tác phẩm trữ tình của các cá nhân nhà thơ thờng đợc ghi chép l¹i ngay lóc lµm ra, ca dao (tr÷ t×nh) tríc ®©y lµ nh÷ng bµi th¬, c©u th¬ cã tÝnh chÊt tËp thÓ vµ truyÒn miÖng. b) Thể thơ đợc ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là lục bát. c) Mét sè thñ ph¸p nghÖ thuËt thêng gÆp trong ca dao tr÷ t×nh lµ so s¸nh, ẩn dụ, nhân hoá, điệp từ, điệp ngữ, điệp câu, tiểu đối, c ờng điệu, nói giảm, câu hái, tu tõ, ch¬i ch÷, c¸c m« tÝp, … ? Mçi thñ ph¸p nghÖ thuËt em h·y cho VD? * Ghi nhí: SGK – 182. ? Th¬ lµ g×? ? V¨n xu«i lµ g×? ? Th¬ tr÷ t×nh lµ g×? ? Th¬ tù sù, truyÖn th¬ lµ g×? ? V¨n xu«i tr÷ t×nh, tuú bót lµ g×? ? Ca dao tr÷ t×nh lµ g×?.

(45) ? Ca dao vµ th¬ kh¸c nhau vµ cã ®iÓm chung g×? ? T×nh c¶m trong c©u th¬ ch©n chÝnh, cã gi¸ trÞ lµ nh÷ng t×nh c¶m g×? ? Tình cảm trong thơ đợc biểu hiện theo những cách nào? ? Chñ thÓ tr÷ t×nh lµ g×? Nh©n vËt tr÷ t×nh lµ g×? Cã khi nµo chñ thÓ tr÷ t×nh vµ nh©n vËt tr÷ t×nh lµ mét hoÆc kh¸c nhau? ? Thởng thức tiếp nhận tác phẩm trữ tình phải theo con đờng nào? Có nh÷ng ®iÒu kiÖn g×? B»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p, biÖn ph¸p nµo? ? Có thể nào chỉ căn cứ vào bản thân hoặc ngợc lại không cần đọc trực tiếp kỹ càng, văn bản tác phẩm trữ tình mà cũng có thể hiểu đúng sâu sắc đợc không? ? Tại sao ngời Việt thởng thức thơ trữ tình có thể đọc, lại thích ngâm, có khi l¹i thÝch h¸t. C/ Híng dÉn vÒ nhµ: + Su tÇm mét bµi th¬, mét bµi h¸t phæ th¬, mét bµi d©n ca mµ em thÝch nhÊt, thuéc nhÊt. + Viết bài văn ngắn: Biểu cảm về tác phẩm trữ tình đó. + ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TuÇn 18 - Bµi 16, 17 TiÕt 69 + 70. ôn tậptiếng việt. Chơng trình địa phơng A/ Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - Hệ thống hoá những kiến thức Tiếng Việt đã học ở học kỳ I về từ ghép, từ láy, đại từ, quan hệ từ. - TÝch hîp víi phÇn v¨n ë bµi ¤n tËp th¬ tr÷ t×nh víi phÇn TLV ë bµi kiÓm tra tæng hîp. - Luyện tập các kỹ năng tổng hợp về giải nghĩa từ, sử dụng từ để nói, viết. B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y  ổn định lớp.  KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê..  Bµi míi. Giáo viên cho học sinh vẽ lại sơ đồ (vẽ đến đâu ôn lại kiến thức cụ thể đến đó). I Tõ Phøc lµ G×?.

(46) (Lµ tõ gåm 2 tiÕng trë lªn kÕt hîp víi nhau). ? Cã mÊy lo¹i tõ phøc? Cho VD? (Hai lo¹i tõ phøc: tõ ghÐp; tõ l¸y). VD - từ ghép: Núi đồi, cá rô. - từ láy : Lao xao; đìu hiu. ? Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Cho VD? (Cã 2 lo¹i tõ ghÐp: - GhÐp chÝnh phô: C©y bëi, m¸y kh©u. - Ghép đẳng lập: Núi sông, đỏ đen. ? Tõ l¸y cã mÊy lo¹i? Cho VD? (Có 2 loại: - Láy toàn bộ : Xanh xanh, đo đỏ. - Láy bộ phận: Đẹp đẽ, bâng khuâng. => Trong tõ phøc c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ ý nghÜa th× gäi lµ tõ ghÐp, cã quan hÖ lÆp ©m th× gäi lµ tõ l¸y. Gi÷a tõ ghÐp vµ tõ l¸y thêng cã mét sè tõ trung gian. Ii. §¹i tõ: ? §¹i tõ lµ g×? VD? (Là những từ dùng để chỉ sự vật, hđ, tc hoặc dùng để hỏi. VD: T«i, Êy, ®©u, nµo). ? Có mấy loại đại từ ? VD ? (Có hai loại đại từ là đại từ để chỉ, đại từ để hỏi). + Đại từ để chỉ. - ChØ ngêi, sù vËt : T«i, nã, tí, … - ChØ sè lîng : BÊy, bÊy nhiªu. - Chỉ hoạt động, tính chất, sự việc: Vậy, thế. + Đại từ để hỏi. - Hái vÒ ngêi, sù vËt : Ai, g×, nµo, ... - Hái vÒ sè lîng : bao nhiªu, mÊy? - Hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc: Sao, thế nào. + Ngoài chức năng dùng để chỉ và hỏi, đại từ còn có thể đóng các vai trò ngữ pháp nh: CN, VN, định ngữ, bổ ngữ, … - VD: + Chóng t«i ®i tham quan. CN. + Lớp chúng tôi có hai bạn đều tên Lan. §N. + D¹o nµy nã vÉn thÕ. VN. + Hoa khen nã kh«ng ngít..

(47) BN. Iii. Quan hÖ tõ: ? Quan hÖ tõ lµ g× ? VÝ dô ? (Là những từ dùng để liên kết các thành phần của cụm từ, các thành phần cña c©u hoÆc c©u víi c©u trong ®o¹n v¨n, ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n trong bµi). VÝ dô: vµ, víi, cïng, nh, do, … ? Vai trß, t¸c dông cña quan hÖ tõ ? Quan hÖ tõ cã sè lîng kh«ng lín nhng tÇn sè sö dông rÊt cao. Nã lµ mét trong những từ công cụ quan trọng cho việc diễn đạt. Nhờ có quan hệ từ mà lời nói, câu văn đợc diễn đạt chặt chẽ hơn, chính x¸c h¬n, gi¶m bít sù hiÓu lÇm khi giao tiÕp. + Cho học sinh so sánh quan hệ từ với danh từ, động từ, tính từ.(theo SGKtr 201.) IV. tõ h¸n viÖt: 1) Gi¶i nghÜa: - Dựa vào ngữ cảnh – từ đồng âm. VÝ dô: + thiªn 1: trêi (thiªn nhiªn). + thiªn 2: lÖch (thiªn vÞ). + thiªn 3: ngh×n (thiªn lý). + thiên 4: dời (thiên đô). - Dùa vµo c¸ch dÞch nghÜa: VÝ dô: Phô tö: cha con. 2) Ph©n biÖt c¸c yÕu tè (tõ) thuÇn ViÖt c¸c víi yÕu tè (tõ) H¸n ViÖt. - MÉu: NguyÖn quyÕt cøu nguy. (C¸c yÕu tè nµo cã chøa vÇn cña 4 tõ trªn lµ yÕu tè H¸n ViÖt. Ngo¹i lÖ: nguyÒn, chuyÒn, chuyÖn lµ thuÇn ViÖt. - Tất cả các tiếng có kết hợp với vần "ết" đều là thuần Việt. (ngoại lệ: "kết"). - Tất cả các tiếng có kết hợp với vần "ng" đều là thuần Việt. (ngoại lệ: "ng, øng, ngng".). V. từ trái nghĩa, đồng nghĩa, đồng âm: - Từ trái nghĩa, từ đồng nghĩa, đồng âm là gì ? ? T¸c dông cña tõng lo¹i tõ trªn ? VÝ dô ? (diễn đạt chính xác và sinh động t tởng, tình cảm của mình.).

(48) - Mét c¸ch më réng vèn tõ cã hoÖu qu¶. - Thấy rõ sự giàu đẹp và khả năng diễn đạt tinh tế của tiếng Việt. Vi. thµnh ng÷: - Kh¸i niÖm thµnh ng÷ ? §Æc ®iÓm thµnh ng÷ ? (Giµu tÝnh h×nh tîng, tÝnh biÓu c¶m.) Vii. ®iÖp ng÷ vµ ch¬i ch÷: (Gióp c©u v¨n, th¬ hµm sóc, dÝ dám, cã duyªn,...) * chơng trình địa phơng: RÌn chÝnh t¶. * ¤n tËp , chuÈn bÞ kiÓm tra häc kú.. TiÕt 71+72:. kiÓm tra häc kú A/ Môc tiªu bµi häc:. - Bài kiểm tra nhằm đánh giá đợc học sinh ở những phơng diện sau: + §¸nh gi¸ viÖc n¾m c¸c néi dung c¬ b¶n cña c¶ 3 phÇn trong s¸ch gi¸o khoa Ng÷ V¨n 7 tËp I. + Xem xÐt sù vËn dông linh ho¹t theo híng tÝch hîp c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng cña c¶ 3 phÇn: V¨n, TiÕng ViÖt, TËp lµm v¨n..

(49) + Đánh giá năng lực vận dụng phơng thức biểu đạt đã học để tạo lập văn bản. Biết vận dụng kiến thức và kỹ năng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diÖn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. - Đề bài của Sở Giáo dục - đào tạo Hải Dơng. PhÇn I: Tr¾c nghiÖm.. TuÇn 19 - Bµi 18 TiÕt 73. Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn và lao động sản xuất A/ Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: - HiÓu s¬ lîc thÕ nµo lµ tôc ng÷. - HiÓu néi dung, mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt (kÕt cÊu, nhÞp ®iÖu, c¸ch lËp luËn) vµ ý nghÜa cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi häc. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ ca dao-d©n ca ? ? Ca dao thờng đợc trình bày qua hình thức nào ? ? §äc mét sè c©u ca dao ?.

(50) * Bµi míi: i. giíi thiÖu chung:. - Học sinh đọc chú thích SGK.. * §Þnh nghÜa vÒ tôc ng÷: Lµ VHDG.. ? Qua phÇn chó thÝch em cã thÓ cho biết đặc điểm hình thức của tục ngữ + Về hình thức: lµ g× ? - TN lµ mét c©u nãi ng¾n gän, cã kÕt (GV: CÇn ph©n biÖt tôc ng÷ víi cÊu bÒn v÷ng, cã h×nh ¶nh, cã nhÞp thành ngữ vì chúng cùng giống nhau điệu, diễn đạt một ý trọn vẹn. một số đặc điểm về hình thức.) - Cũng có những câu tục ngữ đợc diễn đạt thông qua hình thức thơ lục b¸t -> dÔ lÉn víi ca dao. + VÒ néi dung: => Ph©n biÖt TN nhê néi dung cña - TN diễn đạt những kinh nghiệm về nã. cách nhìn nhận của nhân dân đối với ? Nêu đặc điểm về nội dung của tục thiên nhiên, lao động sản xuất, con ng÷ ? ngêi, x· héi. (Nªu vÝ dô, ph©n tÝch nghÜa ®en, - Cã nh÷ng c©u tôc ng÷ chØ cã nghÜa nghÜa bãng.) ®en nhng còng cã nhiÒu c©u tôc ng÷ cßn cã nghÜa bãng. ? TN thờng đợc sử dụng trong h/c + Về sử dụng: giao tiÕp nµo ? Cã t/d g× ? TN đợc n/d sử dụng vào mọi hoạt ? Em đọc một số câu tục ngữ mà em động xã hội, giúp lời nói thêm hay, biÕt. s©u s¾c. (Lu ý thêm về vần, đối trong tục ng÷).. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: Đọc rõ ràng, dứt khoát, thể hiện đợc vần, ý đối trong từng câu TN.. 2. Chó thÝch:. Gi¶i nghÜa tõ trong SGK. Gi¶i nghÜa thªm tõ "tÊc" vµ mét sè tõ HV: "canh tr×, canh viªn, canh ®iÒn".. 3. Ph©n tÝch:.

(51) Trong v/b nµy cã 8 c©u TN, em cã Nhãm 1: C©u 1, 2, 3, 4 lµ nh÷ng c©u thÓ chia chóng thµnh mÊy nhãm ? tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn. ? Hãy đặt tên cho 2 nhóm TN em Nhóm 2: Câu 5, 6, 7, 8 là những câu vừa chia đợc ? tục ngữ về lao động sản xuất. a) Nhãm 1: ? §äc nh÷ng c©u TN vÒ thiªn nhiªn trong v/b và cho biết đó là cách nhìn nhËn cña nh©n d©n ta vÒ hiÖn tîng nµo trong thiªn nhiªn ?. - Cách nhìn nhận, suy đoán, đúc rút kinh nghiÖm vÒ thêi gian, thêi tiÕt cña cha «ng ta. C©u 1:. ? Vậy nhân dân ta đã có kinh - Vào tháng 5 (Âm lịch) ngày dài, nghiệm gì về thời gian qua câu TN 1 ? đêm ngắn và tháng 10 (ngợc lại). ? Ngêi ta cã thÓ vËn dông kinh - VËn dông kinh nghiÖm c©u tôc ng÷ nghiÖm nµy nh thÕ nµo ? để sắp xếp công việc cho chủ động vµ gi÷ g×n, b¶o vÖ søc khoÎ cho con ngêi trong mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau. ? Đọc câu 2, 3, 4 em hiểu đợc những Câu 2, 3, 4: + Nh×n mét sè hiÖn tîng trong thiªn kinh nghiÖm nµo ? (Đặt trong điều kiện khi KHKT cha nhiên mà đoán đợc thời tiết: phát triển, cha ông ta chủ yếu đúc rót kinh nghiÖm qua cuéc sèng hµng ngày mà tạo lên đợc những kho báu, túi khôn nh vậy đủ cho thấy trí tuệ của ngời lao động tuyệt vời đến mức nµo.. - Nh×n sao -> n¾ng hay ma. - Cã r¸ng mì gµ -> b¸o s¾p cã b·o. - Cã kiÕn bß vµo th¸ng 7 -> cã lôt léi.. Ngày nay, KHKT đã phát triển, có thÓ chóng ta kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng lêi nh nh÷ng c©u TN trªn để lại nhng chúng ta vẫn ghi nhận thành quả mà nhân dân lao động xa đã để lại.) (Ví dụ: Dựa vào kiến thức địa lý em ? Vµ em cã thÓ vËn dông kiÕn thøc có thể giải nghĩa vì sao đêm tháng 5 khoa học để xác định tính chân lý dêng nh ng¾n h¬n vµ ... cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trªn ? Hay dùa vµo kiÕn thøc sinh häc, em.

(52) cã thÓ gi¶i thÝch hiÖn tîng kiÕn bß ra khái tæ, di c vÒ n¬i cao r¸o lµ b¸o s¾p cã lôt léi). §äc 4 c©u TN trong nhãm 2 ?. b) Nhãm 2: C©u 5:. Đất đợc coi nh vàng, quý nh vàng -> ? Qua những câu TN này em nhận Đất là vàng nhờ có sức lao động của thÊy nh÷ng kinh nghiÖm nµo cña n/d con ngêi. Vµ con ngêi cÇn yªu quý trong l/®/s/x ? đất đai. C©u 5, 6, 7: ? Câu 5, 6, 7 cùng đa ra những Khẳng định thứ tự của các nghề, của khẳng định n/t/n ? c¸c yÕu tè trong trång lóa, vµ tÇm ? Qua những câu TN, em có thể quan trọng của thời vụ, đất đai trong phần nào hiểu đợc cuộc sống của ng- sản xuất nông nghiệp. ời dân lao động xa ? (§ã lµ cuéc sèng cña nh÷ng ngêi n«ng d©n lµ chñ yÕu víi nghÒ lµm vên, trång lóa, trång khoai -> t¹o lªn (Ngµy nay chóng ta ¸p dông m« h×nh nÒn v¨n minh lóa níc.) ? Nền kinh tế của nớc ta ngày nay đã VAC để cùng lúc đạt đợc 3 cái lợi; có nhiều đổi mới theo hớng tiên tiến. tiến hành đồng bộ các công đoạn, Vậy ý nghĩa của những câu tục ngữ yếu tố trong sản xuất nông nghiệp để đó trong cuộc sống lao động sản thu đợc kết quả cao, tiến hành khai hoang, lÊn biÓn vµ cã nh÷ng c«ng xuÊt ngµy nay lµ g× ? trình tầm cỡ cải tạo đất đai, làm giàu cho đất và nhờ đất mà giàu lên.) c) T×m hiÓu mét sè h×nh thøc diÔn đạt của các câu tục ngữ trong văn bản: ? §äc 8 c©u TN, em nhËn thÊy chúng đều có h/t chung là gì ? (- VÒ kÕt cÊu ?) - VÒ vÇn ? - Về tạo vế đối nhau ? (Sử dụng từ trái nghĩa để tạo đối đặc biệt là XD đối qua KC).. - KÕt cÊu ng¾n gän, lêi Ýt, ý nhiÒu. - Sö dông nhiÒu vÇn lng. - Các vế thờng đối xứng nhau cả về h×nh thøc vµ néi dung. - Hình ảnh cụ thể, sinh động. Có c¸ch nãi qu¸.(C©u 1, 5.).

(53) - VÒ sö dông h×nh ¶nh th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tu tõ ? => §©y lµ nh÷ng c©u TN vÒ TN & LĐSX, đúc rút những kinh nghiệm quý b¸u cña nh©n d©n ta vµ qua c¸ch t×m hiÓu, em thÊy chñ yÕu th«ng qua nghÜa ®en víi nh÷ng n/d hÕt søc phong phó, bæ Ých. Vµ cã nh÷ng c©u tục ngữ vẫn còn nguyên giá trị đối víi thùc tiÔn. Iii. luyÖn tËp:. - Thi đọc thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. - Đọc bài đọc thêm. - Thi đọc những câu tục ngữ về TN hay LĐSX mà em biết. (Trò chơi: Đọc tiếp sức). Thời gian 3 phút/1 đội. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. HiÓu ý nghÜa cña c©u TN. - Su tÇm vèn tôc ng÷ trong nh©n d©n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo (theo SGK tr 6). TiÕt 74:. chơng trình địa phơng (phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Biết cách su tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề và bớc đầu biết chọn lọc, sắp xÕp, t×m hiÓu ý nghÜa cña chóng. - Tăng thêm hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phơng, quê hơng mình. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nêu định nghĩa về tục ngữ ? - Đọc những câu TN trong văn bản đã học và giải nghĩa 2 câu tục ngữ trong 2 nhãm ? - KT phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh..

(54) * Bµi míi: - Gi¸o viªn chia häc sinh trong líp thµnh 4 nhãm. Mçi nhãm cö 1 nhãm trëng, 1 th ký. - Bốc thăm để các nhóm kiểm tra chéo nhau: Thống kê theo mẫu biên bản sau: (15 phót). Chơng trình địa phơng (PhÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n) Tªn nhãm: Tªn häc sinh Sè lîng su ChÊt lîng Cách sắp xếp Dự kiến đánh giá tÇm ca dao, (mang tÝnh dân ca, tục địa phơng) ng÷ (Bốc thăm và cố gắng không để các nhóm KT chéo trùng nhau). - C¸c nhãm kiÓm tra b¸o c¸o kÕt qu¶ qua ghi chÐp trong biªn b¶n, gi¸o viªn thèng nhÊt chung. (5 phót). Nhãm Sè ®iÓm A Sè ®iÓm B Sè ®iÓm C - Giáo viên nhận xét nhắc nhở qua kết quả trên và kiểm tra đại diện điểm A, B, C. (5 phót). - Thi trình bày những kết quả su tầm đợc. Cử ra một Ban giám khảo (đại diện 4 nhóm) để chấm điểm. - Biểu điểm: + 1 câu ca dao dân ca hay TN của địa phơng đợc 10 điểm. + 1 câu ca dao dân ca hay TN không của riêng địa phơng đợc 2 ®iÓm. + Đọc trùng lặp - không đợc tính điểm. (Mỗi đội có 3 phút trình bày dới hình thức tiếp sức.) - Thống kê kết quả, trao phần thởng cho đội thắng và động viên đội cha thắng. - Gi¸o viªn tæng kÕt rót kinh nghiÖm. - Nh¨c nhë vÒ nhµ: +Tiếp tục su tầm những câu TN, CD-DC đặc sắc của địa phơng. + ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn. * Giáo viên chuẩn bị sẵn một số câu TN, CD-DC của địa phơng để cung cấp thªm cho häc sinh: VD: - Tháng 9 đôi mơi, tháng 10 mồng năm (ngày có rơi). - Th¸ng 9 ¨n r¬i, th¸ng 10 ¨n ruèc. - ¨n c¬m c¸y th× ng¸y o o. - ¨n c¬m thÞt bß th× lo ngay ng¸y. - Da gang mét ch¹p th× hång.

(55) Chiêm cấy trớc Tết thì lòng đỡ lo Th¸ng hai ®i tËu tr©u bß Cày đất cho ải mạ mùa ta gieo. - Cuèi thu trång c¶i, trång cÇn ¨n ®ong s¸u th¸ng cuèi xu©n th× tµn Bấy giờ rau muống đã lan Lại ăn cho đến thu tàn thì thôi - Con ¬i nhí lÊy lêi cha Mång n¨m th¸ng chÝn thËt lµ b¶o r¬i Bao giờ cho đến tháng mời Th× con vµo léng ra kh¬i mÆc lßng.. TiÕt 75+76: tËp lµm v¨n:.

(56) t×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Giúp h/sinh: Hiểu đợc nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung cña v¨n b¶n nghÞ luËn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nhắc lại các phơng thức tạo lập văn bản đã học ? * Bµi míi: I. : nhu cÇu nghÞ luËn vµ v¨n b¶n nghÞ luËn. Học sinh đọc phần a.. 1. Nhu cÇu nghÞ luËn:. - Theo b¹n, nh thÕ nµo lµ mét ngêi b¹n ? Em h·y nªu thªm c¸c c©u hái vÒ tèt ? những vấn đề tơng tự ? - V× sao häc sinh ph¶i häc thuéc bµi vµ (Học sinh thảo luận theo bàn, mỗi làm bài đầy đủ trớc khi đến lớp ? bµn nªu ra mét c©u hái). - B¹n cã nªn qu¸ say mª víi c¸c trß - Nhận xét, đánh giá về câu hỏi đó. ch¬i ®iÖn tö hay “chat” trªn m¹ng kh«ng ? - Chí nªn nãi chuyÖn riªng trong líp. Bạn đồng ý không ? ? Gặp các vấn đề và câu hỏi nh trên, em cã thÓ tr¶ lêi b»ng c¸c kiÓu v¨n bản đã học nh miêu tả, tự sự, biểu c¶m kh«ng ?. - Kh«ng thÓ dïng c¸c kiÓu v¨n b¶n … để trả lời các câu hỏi trên vì bản thân c¸c c©u hái buéc ngêi ta ph¶i tr¶ lêi b»ng lý lÏ, t duy kh¸i niÖm, sö dông nghị luận thì mới đáp ứng yêu cầu trả lời, ngời nghe mới tin và hiểu đợc. -> V¨n b¶n nghÞ luËn.. - C¸c kiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn thêng ? §Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nh thÕ, gÆp: Chøng minh, gi¶i thÝch, x· luËn, hµng ngµy em thêng gÆp nh÷ng kiÓu b×nh luËn, phª b×nh, héi th¶o, … v¨n b¶n nµo ?.

(57) ? Em cã thÓ ®a ra 1 VD vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn mµ em biÕt ? (Cã thÓ lÊy lu«n 1 sè VD ngay trong SGK.) 2. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn: *§äc v¨n b¶n “Chèng n¹n thÊt a) VÝ dô: häc ...”. V¨n b¶n: “Chèng n¹n thÊt häc ...”. b) NhËn xÐt: ? B¸c Hå viÕt bµi nµy nh»m môc + Mục đích: Chống nạn thất học và đích gì ? n©ng cao d©n trÝ. ? Bác viết cho ai đọc, ai thực hiện ? + LuËn ®iÓm: (toµn thÓ nh©n d©n VN). ? Để thực hiện mục đích ấy, bài viết - Một trong những công việc phải làm là nâng cao dân trí. (Câu khảng định). nªu ra nh÷ng ý kiÕn nµo ? ? Những ý kiến ấy đợc diễn đạt - Bổn phận của ngời dân VN là phải có kiến thức để tham gia vào công cuộc thµnh nh÷ng luËn ®iÓm nµo ? x©y dùng níc nhµ vµ tríc hÕt ph¶i biÕt ? Tìm các câu văn mang luận điểm đó ? đọc, biết viết. (Câu chứa đựng ý khẳng định một t tởng, một ý kiến.) ? §Ó luËn ®iÓm cã søc thuyÕt phôc, + Lý lÏ: bài viết đã nêu ra những lý lẽ nào ? - ChÝnh s¸ch ngu d©n cña thùc d©n Pháp đã làm cho hầu hết ngòi dân VN ? Những lý lẽ ấy đặt ra để trả lời các mù chữ -> lạc hậu, dốt nát. c©u hái nµo ? - Phải biết đọc, biết viết quốc ngữ thì mới có kiến thức để tham gia xây - Biết chữ để làm gì ? Vì sao phải dựng nớc nhà. - Những điều kiện để tiến hành công cÇn häc ch÷ quèc ng÷ ? - Làm cách nào để nhanh chóng việc đã hội đủ và rất phong phú: góp søc vµo b×nh d©n häc vô. biÕt ch÷ quèc ng÷ ? - Tiến bộ làm sao đợc ?. - V× sao phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc ?. - §Æc biÖt phô n÷ cµng cÇn ph¶i häc. - Thanh niên cần sốt sắng giúp đỡ.. - Ai sẽ đắc lực giúp đỡ ? ? §Ó c¸c lý lÏ Êy t¨ng tÝnh thuyÕt + DÉn chøng:.

(58) phục, bài viết đã nêu ra những dẫn - 95% dân số VN mù chữ. - §a ra nhiÒu c¸ch lµm b×nh d©n häc chøng nµo ? vô. => Trong bµi v¨n nghÞ luËn, ngêi viết phải nêu đợc những vấn đề gì ? ? T/g có thể thực hiện mục đích của m×nh b»ng v¨n b¶n kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, miªu t¶ hay kh«ng ? V× sao ? (Các văn bản trên đều khó có thể vận dụng để thực hiện đợc mục đích trên, khó có thể giải quyết đợc vấn đề kêu gọi mọi ngời chống nạn thất häc mét c¸ch gän ghÏ, chÆt chÏ, râ ràng, đầy đủ nh vậy). ? Em hãy nêu những đặc điểm của c) Ghi nhớ: v¨n b¶n nghÞ luËn ?. SGK.. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1:. * H/s đọc văn bản.. - V¨n b¶n: CÇn t¹o ra thãi quen tèt trong đời sống xã hội.. ? §©y cã ph¶i lµ bµi v¨n nghÞ luËn kh«ng ? V× sao ? + §©y lµ bµi v¨n nghÞ luËn v×: - Nêu ra đợc vấn đề để bàn luận và giải quyết là một vấn đề xã hội thuộc lối sống đạo đức. - Để giải quyết vấn đề trên tác giả sử dông kh¸ nhiÒu lý lÏ vµ dÉn chøng, lập luận để trình bày quan điểm của mình. ? Tác giả đề xuất ý kiến gì ? Những + ý kiến đề xuất: dßng, c©u v¨n nµo thÓ hiÖn ý kiÕn - CÇn ph©n biÖt thãi quen tèt vµ xÊu. đó ? - CÇn t¹o thãi quen tèt vµ kh¾c phôc thãi quen xÊu tõ nh÷ng viÖc tëng chõng rÊt nhá. +Lý lÏ: ? Để thuyết phục, ngời viết đã đa ra Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng nµo ?.

(59) Cã ngêi biÕt ph©n biÖt … rÊt khã. Thãi quen thµnh tÖ n¹n. Tạo đợc thói quen tốt là rất khó. NhiÔm thãi quen xÊu th× rÔ. Hãy tự xem lại mình để tạo nếp sống văn minh, đẹp cho xã hội. + D/c: - Nh÷ng biÓu hiÖn trong cuéc sèng hµng ngµy cña thãi quen tèt, thãi ? Bµi nghÞ luËn nµy cã nh»m gi¶i quen xÊu. quyết một vấn đề trong xã hội không + Bài viết đã nhằm trúng một vấn đề ? Em cã t¸n thµnh ý kiÕn cña ngêi trong x· héi ta: NhiÒu thãi quen tèt ®ang bÞ mê dÇn, mÊt dÇn ®i hoÆc bÞ viÕt kh«ng ? l·ng quªn. NhiÒu thãi quen xÊu míi n¶y sinh vµ ph¸t triÓn.. + Chúng ta tán thành ý kiến đó. Cần phèi hîp nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu tæ chức và tiến hành đồng bộ ở mọi nơi, mäi lóc. Mçi ngêi cÇn cã nh÷ng hành động tự giác, thiết thực để xây dùng nÕp sèng n¨n minh, lÞch sù. * G/v kiÓm tra ®o¹n v¨n nghÞ luËn Bµi tËp 2: do häc sinh su tÇm (V¨n b¶n cã nªu ra đợc vấn đề để bình luận và giải quyết mang tính xã hội; có nêu đợc lý lÏ vµ dÉn chøng ?) Bµi tËp 3: V/b: Hai biÓn hå. * H/s đọc văn bản. a) §ã lµ v¨n b¶n miªu t¶ 2 biÓn hå ë - BT tr¾c nghiÖm: Paletxtin. ý kiến nào đúng ? Vì sao ? b) §ã lµ v¨n b¶n kÓ chuyÖn 2 biÓn hå. c) §ã lµ v¨n b¶n biÓu c¶m vÒ 2 biÓn hå. d) §ã lµ v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ cuéc sèng, vÒ 2 c¸ch sèng qua viÖc kÓ * G/v híng ®Én häc sinh t×m hiÓu chuyÖn vÒ 2 biÓn hå. văn bản để trả lời, lý giải cho ý kiến ? + Lý gi¶i:.

(60) V¨n b¶n cã t¶ hå, t¶ cuéc sèng tù nhiªn cña con ng¬i quanh hå nhng không chủ yếu nhằm để tả, kể hay ? Xác định mục đích của văn bản ? ph¸t biÓu c¶m tëng vÒ hå. ? Cách trình bày, diễn đạt ? (Có lý Mục đích của văn bản: Làm sáng tỏ vÒ 2 c¸ch sèng: c¸ch sèng c¸ nh©n lÏ, dÉn chøng nh thÕ nµo). vµ c¸ch sèng sÎ chia, hoµ nhËp. - C¸ch sèng c¸ nh©n: Lµ sèng thu m×nh, kh«ng quan hÖ, ch¼ng giao lu thật đáng buồn và chết dần, chết mßn. - C¸ch sèng hoµ nhËp, sÎ chia lµ c¸ch sèng më réng, trao, nhËn lµm ? Nhắc lại những đặc điểm chung cho tâm hồn con ngời tràn ngập niÒm vui. cña v¨n b¶n nghÞ luËn ? * Bµi vÒ nhµ: - Su tÇm thªm 2 v¨n b¶n nghÞ luËn vµ chÐp vµo vë. - §äc c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trong SGK (bµi 20, 21). - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tuÇn 20 – bµi 19 TiÕt 77: v¨n b¶n:. tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - (So sánh)- Hiểu nội dung, ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (ẩn dụ, nghÜa ®en, nghÜa bãng) cña nh÷ng c©u tôc ng÷ trong bµi. - Thuéc lßng nh÷ng c©u tôc ng÷ trong v¨n b¶n. - Su tầm những câu tục ngữ cùng chủ đề. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(61) * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ tôc ng÷ ? - Đọc thuộc 8 câu tục ngữ đã học ? Theo em câu nào hay nhất ? Vì sao ? - Nhận xét chung về vần và đối trong 8 câu tục ngữ đã học ? * Bµi míi: I. đọc, hiểu văn bản:. - §äc to, râ rµng, chËm r·i, chó ý 1. §äc: vần lng và đối. 2. Chó thÝch: (Tõ "mÆt" - nghÜa ho¸n dô (mÆt cña) SGK. trong tõ nhiÒu nghÜa). 3. Ph©n tÝch: ? §äc 9 c©u tôc ng÷, em thÊy néi dung của chúng nói về những vấn đề gì ? - Tôc ng÷ vÒ phÈm chÊt con ngêi (c©u 1, 2, 3). - Tôc ng÷ vÒ häc tËp, tu dìng (c©u 4, 5, 6). - Tôc ng÷ vÒ quan hÖ øng xö (c©u 7, a, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc 8, 9). vÒ phÈm chÊt con ngêi: * C©u 1: ? Đọc và cho biết câu tục ngữ đề cao - Đề cao giá trị con ngời so với mọi thø cña c¶i th«ng qua phÐp so s¸nh c¸i g× ? §Ò cao b»ng c¸ch nµo ? ? Qua câu tục ngữ, dân gian đã đúc và nhân hoá. - Phª ph¸n nh÷ng ai coi cña nÆng kÕt kinh nghiÖm g× ? h¬n ngêi. - Yªu quý, t«n träng, b¶o vÖ con ngêi. ? Em cã biÕt nh÷ng c©u tôc ng÷ nµo cã ý nghÜa t¬ng tù ? * C©u 2: - C¸i r¨ng, c¸i tãc lµ mét phÇn thÓ hiÖn h×nh thøc, tÝnh t×nh, t×nh tr¹ng ? Em hiÓu "gãc con ngêi" lµ nh thÕ søc khoÎ cña con ngêi. nµo ? * §äc c©u tôc ng÷.. (chỉ dáng vẻ, đờng nét, một phần tÝnh t×nh, ...). ? Em thÊy, ë con ngêi, r¨ng vµ tãc lµ. - Ngời ta đẹp từ những thứ nhỏ nhất..

(62) nh÷ng chi tiÕt rÊt nhá. VËy mµ chóng lµm nªn "gãc con ngêi". Qua đó em hiểu nghĩa của câu tục ngữ là g× ?. -> Khuyªn mäi ngêi hoµn thiÖn, thÓ hiện mình hoặc nhìn nhận, đánh giá, b×nh phÈm con ngêi tõ nh÷ng ®iÒu nhá nhÊt. * C©u 3:. ? §äc c©u tôc ng÷, em nhËn ra h×nh - VÇn lng. thức diễn đạt quen thuộc nào ? - §èi rÊt chØnh (dïng tõ tr¸i nghÜa, vế đối xứng nhau). ? T×m hiÓu ý nghÜa c©u tôc ng÷ nµy, - Nghĩa đen: Dù đói vẫn phải ăn em cÇn lu ý ®iÒu g× ? uèng s¹ch sÏ. Dï r¸ch vÉn ph¶i mÆc s¹ch sÏ. - NghÜa bãng: Dï nghÌo tóng vÉn phải sống trong sạch không đợc làm ®iÒu téi lçi, xÊu xa, bËy b¹. ? Qua c©u tôc ng÷ d©n gian muèn - H·y biÕt gi÷ g×n nh©n phÈm dï khuyªn chóng ta ®iÒu g× ? trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo. ? T×m c©u tôc ng÷ t¬ng tù ? ? Cã mét bµi ca dao nãi vÒ th©n phËn cña ngêi nghÌo khæ mµ muèn chÕt trong sạch. Đọc bài ca dao đó ? b, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ viÖc häc tËp, tu dìng: * C©u 4: ? Câu tục ngữ 4 đã sử dụng từ ngữ nh thÕ nµo ? ? Cách sử dụng điệp ngữ tạo vế đối lËp cã t¸c dông g× ? ? Trong 4 vế, dân gian đã đa ra 4 h/®. Em cã nhËn xÐt g× vÒ 2 h/® "¨n, nãi". ? T×m nh÷ng c©u tôc ng÷ còng nãi vÒ viÖc ¨n, nãi cña con ngêi ?. - Sử dụng điệp ngữ "học", 4 vế đối lËp -> nhÊn m¹nh viÖc häc hái mét c¸ch toµn diÖn, tØ mØ.. - "¡n vµ nãi" lµ 2 h/® thuéc vÒ b¶n năng của con ngời -> Vấn đề đa ra tởng nh đơn giản, không cần để ý, cµng kh«ng cÇn ph¶i "häc" thÕ mµ l¹i ph¶i häc mét c¸ch nghiªm chØnh -> ngêi cã v¨n ho¸. ? Em hiÓu "gãi, më" ë vÕ 3, 4 lµ nh - "Gãi, më" - nghÜa ho¸n dô -> biÕt lµm mäi viÖc mét c¸ch khÐo lÐo, giái thÕ nµo ? giang. ? Tãm l¹i, c©u tôc ng÷ khuyªn con => Con ngêi cÇn ph¶i häc hái, rÌn.

(63) ngêi ta ®iÒu g× ?. luyện để chứng tỏ là ngời lịch sự, có v¨n ho¸, thµnh th¹o c«ng viÖc, biÕt đối xử.. * C©u 5: ? Em hiÓu nghi· cña c©u tôc ng÷ nµy - Cách diễn đạt suồng sã, vừa thách lµ g× ? thức vừa nh một lời đố -> đề cao vai ? Cách diễn đạt của câu tục ngữ có trß cña ngêi thÇy trong viÖc gi¸o gì đáng chú ý ? dục, đào tạo con ngời. ? T×m nh÷ng c©u tôc ng÷, TN kh¸c t¬ng tù ? * C©u 6: ? §äc c©u tôc ng÷ nµy, em cã nhËn thÊy mèi quan hÖ víi c©u 5 nh thÕ nµo ? (M©u thuÉn hay bæ sung cho nhau ?) ? T¸c gi¶ d©n gian muèn khuyªn chóng ta ®iÒu g× ?. - Cùng đề cao việc học tập ở cả thầy vµ b¹n. - Phải tích cực, chủ động trong học tập. - Muèn häc tèt, kh«ng chØ häc ë thÇy mµ cÇn më réng sù häc ra xung quanh, ra nh÷ng ngêi b¹n bëi b¹n gÇn ta, cïng tuæi víi ta, ta dÔ häc hái nhiÒu ®iÒu, nhiÒu lóc ë b¹n. c, Nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc vÒ kinh nghiÖm øng xö: * C©u 7:. ? Em hiÓu "th¬ng ngêi ", "th¬ng - H·y sèng nh©n ¸i, th¬ng yªu ngêi th©n" lµ nh thÕ nµo ? kh¸c nh chÝnh b¶n th©n m×nh. ? Câu tục ngữ đặt "thơng ngời" trớc "th¬ng th©n" cã dông ý g× ? ? Qua đó em hiểu điều gì ? ? T×m nh÷ng c©u tôc ng÷ kh¸c t¬ng tù ? ? Xã hội chúng ta đã có những h/đ nào để chứng minh tính đúng đắn * C©u 8 + c©u 9: cña c©u tôc ng÷ ? - Sö dông h×nh ¶nh Èn dô: + "Qu¶" - thµnh qu¶. * §äc 2 c©u tôc ng÷ vµ cho biÕt. ? NÐt h×nh thøc chung cña 2 c©u tôc + "C©y" - con ngêi. -> Mọi thứ chúng ta hởng thụ đều do ng÷ nµy lµ g× ?.

(64) c«ng søc cña con ngêi -> cÇn tr©n ? C©u 8 cho ta biÕt ®iÒu g× víi lêi träng vµ biÕt ¬n. khuyªn cña d©n gian ? - "một" - sự đơn lẻ. ? Trong c©u 9, em hiÓu "mét" vµ - "ba" - sù liªn kÕt. "ba" theo nghÜa nh thÕ nµo ? => §oµn kÕt sÏ t¹o thµnh søc m¹nh, ? C©u tôc ng÷ nªu lªn mét ch©n lý chia rÏ sÏ kh«ng viÖc nµo thµnh c«ng. sèng nµo ? ? §äc nh÷ng c©u tôc ng÷ ca dao t¬ng tù ? Ii. luyÖn tËp: - §äc thuéc lßng 9 c©u tôc ng÷ trong bµi. - Thi đọc những câu tục ngữ về con ngêi vµ x· héi. (Trß ch¬i "C¸ mËp tÊn c«ng"). iii. híng dÉn vÒ nhµ : - Đọc bài đọc thêm. - TiÕp tôc su tÇm nh÷ng c©u tôc ng÷ cùng chủ đề. - HiÓu ý nghÜa c¸c c©u tôc ng÷. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 78:. rót gän c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc cách rút gọn câu. - Hiểu đợc tác dụng của câu rút gọn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: -Em hãy đặt một câu đơn, một câu ghép và phân tích cấu tạo các câu đó ? * Bµi míi:.

(65) TiÕt 78: (Ngµy 15/01/2006). rót gän c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc cách rút gọn câu. - Hiểu đợc tác dụng của câu rút gọn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: -Em hãy đặt một câu đơn, một câu ghép và phân tích cấu tạo các câu đó ? * Bµi míi: I. thÕ nµo lµ c©u rót gän:. 1. VÝ dô: Cho 2 c©u: (1). 2 VD: (4). (B¶ng phô).. a) Häc ¨n, häc nãi, ... (Tôc ng÷). b) Chóng ta häc ¨n, häc nãi, ... 2. NhËn xÐt:. ? Tìm xem trong 2 câu đã cho có từ ng÷ nµo kh¸c nhau ? ? Từ "chúng ta" đóng vai trò gì trong - Câu b có thêm từ " chúng ta" làm TPCN. c©u (b) ?.

(66) ? T×m nh÷ng tõ ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷ trong c©u (a) ? ? Qua đó em thấy tục ngữ có nói riêng một ai không hay nó đúc rút nh÷ng kinh nghiÖm chung, ®a ra nh÷ng lêi khuyªn chung ? ? VËy, em cã thÓ lý gi¶i v× sao chñ ngữ trong câu (a) đợc lợc bỏ ? (Th¶o luËn nhãm). * XÐt tiÕp VD (4). ? Trong nh÷ng c©u in ®Ëm, thµnh phần nào của câu đợc lợc bỏ ? Vì sao ? ? Thêm từ ngữ thích hợp để tạo đợc những câu đầy đủ ? ? Chóng ta võa t×m hiÓu mét sè vÝ dụ, các câu 1a, 4a, 4b đợc gọi là nh÷ng c©u rót gän. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ c©u rót gän ? Bµi tËp nhanh: Cho 2 c©u tôc ng÷: 1- Th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng th©n. 2- Tèt gç h¬n tèt níc s¬n.. - C©u a v¾ng CN. - Nh÷ng tõ ng÷ cã thÓ lµm CN trong c©u a lµ: em, chóng em, ngêi ViÖt Nam, ... - CN trong câu a đợc lợc bỏ vì câu tôc ng÷ lµ lêi khuyªn cho tÊt c¶ mäi ngêi ViÖt Nam, lµ lêi nh¾c nhë mang tính đạo lý truyền thống của dân tộc ViÖt Nam.. - Các TP đợc lợc bỏ: + ë VD 4(a): TP vÞ ng÷- "®uæi theo nã". + ë VD 4(b): nßng cèt c©u:"M×nh ®i Hµ Néi". + LÝ do: Lµm cho c©u gän h¬n, nhng vẫn hiểu đợc. 3. Ghi nhí: SGK.. ? Em hãy so sánh thành phần đợc lợc bỏ trong 2 câu tục ngữ ? ? Em thö kh«i phôc thµnh phÇn bÞ lîc bá trong 2 c©u trªn ? (C©u hái yªu cÇu 2 cho lµm theo II. c¸ch dïng c©u rót gän: nhãm qua b¶ng phô). 1. VÝ dô: SGK. ? §äc l¹i c¸c c©u thiÕu thµnh phÇn trong phÇn 1. 2. NhËn xÐt: - C¸c c©u thiÕu chñ ng÷. Các CN đều khó khôi phục..

(67) ? Các câu đó bị thiếu thành phần nào ? Em thö kh«i phôc c©u ? ? Cã nªn rót gän c©u nh vËy kh«ng ? V× sao ? ? ở ví dụ 2, em có đồng ý với câu trả lêi cña ngêi con kh«ng ? V× sao ? ? Em cã thÓ thªm tõ ng÷ thÝch hîp vào để câu trả lời đợc lễ phép ?. - Kh«ng nªn rót gän c©u nh vËy v× lµm cho c©u khã hiÓu. - Câu trả lời của ngời con đã bị rút gän trë nªn thiÕu lÔ phÐp.. 3. Ghi nhí: SGK.. ? Qua c¸c vÝ dô, em cÇn lu ý nh÷ng g× khi dïng c©u rót gän ? ? Nh¾c l¹i nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ c©u rót gän vµ c¸ch dïng c©u rót gän ? Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: §äc 4 c©u tôc ng÷. ? Trong 4 câu tục ngữ đó, câu nào là câu rút gọn ? (Tìm xem câu nào có đủ chủ ngữ, vị ngữ.) ? Th¶o luËn nhãm: Các câu b), c), d) có thành phần nào đợc rút gọn ? Rút gọn câu nh vậy để làm gì ? Kh«i phôc thµnh phÇn bÞ rót gän ? VD b): Rót gän CN - Chóng ta / ¨n qu¶... VD c): Rót gän CN - Ai (ngêi) / nu«i lîn ¨n c¬m n»m, ... VD d): Rút gọn nòng cốt - Chúng ta nên nhớ rằng tấc đất, ... Bµi tËp 2: §äc 2 ®o¹n th¬. ? Tìm câu rút gọn trong 2 VD đó ? ? Kh«i phôc TP c©u bÞ rót gän ? ? Th¶o luËn: V× sao trong th¬, ca dao thêng cã nhiÒu c©u rót gän nh vËy ? VD a): (T«i) bíc tíi ... (thÊy) cá c©y ... (thÊy) lom khom ... (thấy) lác đác ... (T«i) nh con quèc quèc ®au lßng nhí níc. (T«i) ... (T«i) dõng ch©n..

(68) (T«i) (c¶m thÊy chØ cã) mét ... VD b): (Ngời ta) đồn rằng ... (Vua) ban khen r»ng ... (Quan tớng) đánh giặc ... (Quan tíng) trë vÒ gäi mÑ ... => Thơ, ca dao chuộng lời diễn đạt súc tích, số chữ trong 1 dòng thơ rất h¹n chÕ nªn thêng cã nhiÒu c©u rót gän. Bµi tËp 3: §äc truyÖn cêi. CËu bÐ vµ ngêi kh¸ch trong c©u chuyÖn hiÓu lÇm nhau bëi v×: khi tr¶ lêi khách, cậu bé đã dùng 3 câu rút gọn khiến ngời khách hiểu lầm ý nghĩa. => Phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn vì dùng câu rút gọn không đúng có thÓ g©y hiÓu lÇm.. TiÕt 79:. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: NhËn biÕt râ c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña bµi v¨n nghÞ luËn vµ mèi quan hÖ cña chóng víi nhau. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ v¨n b¶n nghÞ luËn ? ? Trình bày VD em su tầm đợc về VBNL ? * Bµi míi: I. luËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn:. 1. LuËn ®iÓm: * §äc l¹i V/b: "Chèng n¹n thÊt häc ". ? Em h·y t×m ý chÝnh cña bµi viÕt ?. * VD: V/b: "Chèng n¹n thÊt häc ". - ý chÝnh cña bµi lµ: Chèng n¹n thÊt học - trình bày dới dạng nhan đề..

(69) ? ý chính đó thể hiện dới dạng nào ? - C¸c c©u v¨n cô thÓ ho¸ ý chÝnh: ? Các câu văn nào đã cụ thể hoá ý + Mọi ngời Việt Nam ... chính đó ? + Những ngời đã biết chữ ... + Nh÷ng ngêi cha biÕt ch÷ ... ? Vai trß cña ý chÝnh trong bµi v¨n - ý chÝnh thÓ hiÖn t tëng cña bµi v¨n nghÞ luËn. nghÞ luËn ? ? Những yêu cầu để ý chính có tính - Muốn có tính thuyết phục, ý chính thuyÕt phôc ? ph¶i râ rµng, s©u s¾c, cã tÝnh phæ biÕn => Trong v¨n b¶n nghÞ luËn, ngêi ta thêng gäi ý chÝnh lµ luËn ®iÓm. *. Ghi nhí: SGK. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm ? (Cã luËn ®iÓm chÝnh - lín - tæng qu¸t bao trïm toµn bµi. Cã luËn ®iÓm phô -nhá - lµ bé phËn cña luËn ®iÓm chÝnh). Bµi tËp nhanh T×m c¸c luËn ®iÓm: TV giàu đẹp: + TV giµu thanh ®iÖu. + TV uyÓn chuyÓn, tinh tÕ. 2. LuËn cø: + TV hãm hØnh. - TriÓn khai luËn ®iÓm b»ng nh÷ng lý lÏ, dÉn chøng cô thÓ. ? Trong văn bản trên, ngời viết đã triển - DÉn chøng vµ lý lÏ lµm c¬ së cho luËn khai luËn ®iÓm b»ng c¸ch nµo ? điểm, giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng ? Vai trß cña lý lÏ vµ dÉn chøng n/t/n ? rõ, đúng đắn, có sức thuyết phục. -> d/c vµ l/l lµ luËn cø. ? T×m trong v¨n b¶n ... c¸c luËn cø ? (Do chÝnh s¸ch ngu d©n ... - LuËn cø tr¶ lêi c¸c c©u hái: Nay nớc độc lập rồi ...) + V× sao ph¶i nªu ra luËn ®iÓm ? ? Qua đó, em thấy muốn tìm luận cứ + Nêu ra luận điểm để làm gì ? cÇn ph¶i dùa vµo c¸i g× ? + Luận điểm ấy có đáng tin cậy không ?. ? Muèn cã tÝnh thuyÕt phôc, LC cÇn phải đạt yêu cầu gì ? ? Nªu ghi nhí.. - Luận cứ phải cụ thể, sinh động, có tÝnh hÖ thèng vµ b¸m s¸t luËn ®iÓm. *. Ghi nhí: SGK..

(70) 3. LËp luËn: - Luận điểm và các luận cứ thờng đợc ? Luận điểm và các luận cứ thờng đợc diễn đạt thành các lời văn cụ thể. diễn đạt dới những hình thức nào và có Những lời văn đó cần đợc lựa chọn, tÝnh chÊt g× ? sắp xếp, trình bày một cách hợp lý để lµm râ luËn ®iÓm. -> §ã chÝnh lµ c¸ch lËp luËn. - LËp luËn cã vai trß cô thÓ ho¸ luËn ? VËy em cã thÓ nãi râ, lËp luËn cã vai ®iÓm, luËn cø thµnh c¸c c©u v¨n, ®o¹n trß g× ? v¨n cã tÝnh liªn kÕt vÒ h×nh thøc vµ néi dung để đảm bảo cho một mạch t tởng nhÊt qu¸n, cã søc thuyÕt phôc. - Mét sè h×nh thøc lËp luËn phæ biÕn: ? Trong bµi, em gÆp h×nh thøc lËp luËn diÔn dÞch, quy n¹p, tæng-ph©n-hîp, nµo ? lo¹i suy, so s¸nh, … *. Ghi nhí: SGK. ? Nªu ghi nhí.. II. luyÖn tËp:. * Học sinh đọc lại văn bản.. - Xác định luận cứ, luận điểm. - Xác định cách lập luận?. Bµi 1: Xác định luận điểm, luận cứ và cách lËp luËn trong v¨n b¶n: CÇn t¹o ra … + LuËn ®iÓm: CÇn t¹o ra … + LuËn cø: - Cã thãi quen tèt vµ thãi quen xÊu. - Cã ngêi biÕt ph©n biÖt tèt vµ xÊu … khã söa. - Tạo đợc thói quen tốt là rất khó … dễ. - Cã nªn xem l¹i m×nh ngay tõ mçi ngêi … IIi. Bµi vÒ nhµ:. Bµi tËp 1) ở văn bản nghị luận, đối tợng là: - Mét c¶nh - Mét chuyÖn. - Mét c¶m xóc - Một vấn đề.. - Hiểu đặc điểm của luận điểm, luận cø, lËp luËn trong v¨n b¶n nghÞ luËn. - Xác định luận điểm, luận cứ, lập luận trong v¨n b¶n: Häc thÇy, häc b¹n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(71) 2) ë v¨n b¶n nghÞ luËn, ngêi viÕt chñ yÕu dïng: - Lý lÏ - H×nh ¶nh - DÉn chøng - Chi tiÕt. TiÕt 80:. đề văn nghị luận vµ c¸ch lËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: Làm quen với các đề văn nghị luận, biết tìm hiểu đề và cách lập ý cho bài v¨n nghÞ luËn..

(72) b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: -Nêu đặc điểm của luận điểm, luận cứ, lập luận trong văn bản nghị luận ? - KiÓm tra bµi vÒ nhµ tiÕt tríc ? * Bµi míi: I. tìm hiểu đề văn nghi luận:. §äc vÝ dô SGK.. 1. Nội dung và tính chất của đề v¨n nghÞ luËn: a, VÝ dô: - 11 đề văn trong SGK.. ? Các đề văn nêu trên có thể xem là b, NhËn xÐt: đầu đề, đề bài đợc không ? - Đề văn nghị luận cung cấp đề bài cho bài văn nên có thể dùng để làm đề bài. Thông thờng đề bài của một bài văn thể hiện chủ đề của nó -> 11 ? Vậy chúng ta căn cứ vào đâu để nhận đề trên có thể làm đề bài. ra các đề trên là đề văn nghị luận ? Gîi ý: ? Các vấn đề trong 11 đề trên xuất ph¸t tõ ®©u ? ? Ngời ta đặt ra những vấn đề ấy nhằm mục đích gì ? Những vấn đề Êy gäi lµ g× ? ? Em hãy xác định luận điểm của các đề đó ? ( Lu ý: Có đề bài luận điểm lớn gồm các luận điểm nhỏ hơn, ví dụ: đề 2, 8, 9, 10).. - Các vấn đề nêu ra đều bắt nguồn từ cuéc sèng x· héi. - Mục đích đa ra là để ngời viết bàn luËn, lµm s¸ng râ. - Những vấn đề đó gọi là luận điểm.. * Tính chất của đề nghị luận: - Có đề bài: luận điểm bao gồm 2, nhiÒu luËn ®iÓm nhá h¬n; chØ cã mét luËn ®iÓm. - Với từng đề, thái độ, tình cảm của ? Em thấy ở từng đề, thái độ, t/c của ngời viết cũng không giống nhau. ? Nh vậy, có những đề bài, mỗi luận điểm đều bao hàm nhiều luận điểm nhỏ hơn. Nhng cũng có những đề bài chØ cã mét luËn ®iÓm..

(73) ngêi viÕt cÇn béc lé nh thÕ nµo ? Chỉ rõ thái độ, t/c trong các đề trên ? => Đó là tính chất của đề văn nghị - T/c của đề nh lời khuyên, tranh luËn. luận, giải thích, ... có tính định hớng ? Vậy em hiểu, tính chất của đề văn cho bài viết, chuẩn bị cho học sinh có ý nghĩa gì đối với việc làm văn ? thái độ, giọng điệu, ... Trªn b¶ng, gi¸o viªn tr×nh bµy theo b¶ng: §Ò v¨n NL LuËn ®iÓm TÝnh chÊt. => Ngêi viÕt cÇn cã th¸i hợp: khẳng định, phủ thµnh, ph¶n thµnh, ph¶n thành, phản đối, chứng thÝch, tranh luËn.. độ, t/c phù định, tán *. Ghi nhớ: SGK. đối, thành, 2. Tìm hiểu đề cụ thể: minh, gi¶i - §Ò v¨n nghÞ luËn: Chí nªn tù phô.. - LuËn ®iÓm: Chí nªn tù phô. ? Trên đây, chúng ta đã tiến hành tìm hiểu đề văn nghị luận. Vậy em hiểu - Đối tợng và phạm vi nghị luận: tính tù phô cña con ngêi. tìm hiểu đề để làm gì ? - Khuynh hớng t tởng của đề: khẳng định. ? Đề nêu lên vấn đề gì ? - Ngời viết phải xác định: luận điểm, ? §èi tîng vµ ph¹m vi nghÞ luËn ë luËn cø, c¸ch lËp luËn. ®©y lµ g× ?. II. lập ý cho đề văn nghi luận:. ? Khuynh hớng t tởng của đề là Đề bài: Chớ nên tự phụ. 1. X¸c lËp luËn ®iÓm: khẳng định hay phủ định. ? Đề này đòi hỏi ngời viét phải làm - Chớ nên tự phụ. g× ?.

(74) + Tù phô lµ g× ? + Tác hại của tính tự phụ đối với mọi ng? Đề bài nêu ra ý kiến (l/đ) nh chúng ời. ta đã tìm hiểu. Vậy em có tán thành + Với chính bản thân con ngời có ý kiến đó không ? tÝnh tù phô. ? H·y nªu ra c¸c luËn ®iÓm nhá h¬n 2. T×m luËn cø: gần gũi với luận điểm của đề bài ? - Tù phô lµ g× ? - V× sao khuyªn chí nªn tù phô ? - Tù phô cã h¹i nh thÕ nµo ? - Tù phô cã h¹i cho ai ? - LiÖt kª nh÷ng ®iÒu cã h¹i do tù phô vµ ? Cần đặt ra những câu hỏi nào để chọn lý lẽ, dẫn chứng quan trọng nhất. 3. Xác định lập luận: xác định luận cứ cho đề trên ? (HS th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c¸c c©u hái.) *. Ghi nhí: SGK. IiI. luyÖn tËp:. Tìm hiểu đề và lập ý cho đề bài ? S¸ch lµ ngêi b¹n lín cña con ngêi. ? Nªn b¾t ®Çu lêi khuyªn tõ ®©u ? 1. Tìm hiểu đề: (Theo thø tù tr¶ lêi c¸c c©u hái t×m - LuËn ®iÓm: S¸ch lµ ngêi b¹n lín luËn cø). cña con ngêi. ? LËp ý cho bµi v¨n nghÞ luËn lµ lµm - §èi tîng, ph¹m vi NL: g× ? - Khuynh hớng, t tởng của đề: Khẳng định. 2. LËp ý: GV hớng dẫn học sinh đọc bài tham * Xác định luận điểm: khảo. Dẫn dắt học sinh tìm hiểu đề, - Sách thoả mãn nhu cầu hởng thụ và lËp ý theo hÖ thèng c©u hái. ph¸t triÓn t©m hån: + S¸ch gióp häc tËp, rÌn luyÖn hµng ngµy. + Më mang trÝ tuÖ, t×m hiÓu thÕ giíi. + Nèi liÒn qu¸ khø, hiÖn t¹i, t¬ng lai. + C¶m th«ng, chia sÎ víi con ngêi, d©n téc, nh©n lo¹i. + Th gi·n, thëng thøc, trß ch¬i..

(75) + CÇn biÕt chän s¸ch vµ quý s¸ch, biết đọc sách. * T×m luËn cø:. ? S¸ch lµ g× ? ? S¸ch cã Ých lîi g× >< con ngêi ? ? Víi b¶n th©n em, s¸ch cã t¸c dông nh thÕ nµo ? ? NÕu kh«ng cã s¸ch, mäi ngêi vµ b¶n th©n em sÏ nh thÕ nµo ? ? Thái độ của em đối với sách ra sao ? - LËp luËn theo tr×nh tù c¸c luËn cø trªn.. * LËp luËn: Iv. híng dÉn vÒ nhµ:. - Hoµn thiÖn bµi tËp trªn. - Tìm hiểu đề và lập ý: Đề 2. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. (H/s tËp x©y dùng mét vµi luËn cø theo nhãm vµ tr×nh bµy).. tuÇn 21 – bµi 20 TiÕt 81: v¨n b¶n:. tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta A/ Môc tiªu bµi häc:.

(76) Gióp h/sinh: - Hiểu đợc tinh thần yêu nớc là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Nắm đợc nghệ thuật nghị luận chặt chẽ, sáng gọn, có tính mẫu mực của bài văn. - Nhớ đợc câu chốt của bài và những câu có hình ảnh so sánh trong bài v¨n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - §äc thuéc 9 c©u TN vÒ con ngêi vµ x· héi. Gi¶i thÝch nghÜa cña 1 c©u em cho lµ lý thó nhÊt ? ? Nªu mèi quan hÖ gi÷a 2 c©u: "Kh«ng thÇy ..." vµ "Häc thÇy ..." * Bµi míi: ? Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn ? -> §©y lµ mét bµi v¨n nghÞ luËn mÉu mùc. I. giíi thiÖu chung:. ? Em h·y nh¾c l¹i nh÷ng nÐt kh¸i 1. T¸c gi¶: Hå ChÝ Minh. quát về cuộc đời và sự nghiệp của Hå Chñ TÞch. 2. V¨n b¶n: ? Nªu xuÊt sø cña v¨n b¶n ? Lµ ®o¹n trÝch trong "B¸o c¸o chÝnh trÞ " do Hồ Chủ Tịch đọc trong Đại hội lần thứ II Đảng Lao động Việt Nam. II. đọc, hiểu văn bản:. - §äc giäng m¹ch l¹c, râ rµng, døt 1. §äc: kho¸t nhng vÉn thÓ hiÖn t/c. Lu ý c¸c ®/tõ, c¸c quan hÖ tõ, c¸c h×nh ¶nh so s¸nh. 2. Chó thÝch: Gi¶i nghÜa tõ khã theo SGK. SGK. 3. ThÓ lo¹i: NghÞ luËn x· héi - chøng minh mét Gi¸o viªn giíi thiÖu. vấn đề chính trị, xã hội. 4. Bè côc: 3 phÇn. HS chia đoạn, GV giới thiệu cách - Nêu vấn đề. gọi từng đoạn và n/v k/q của từng - Giải quyết vấn đề..

(77) ®o¹n.. - Kết thúc vấn đề. 5. Ph©n tÝch: a, Nêu vấn đề: Đoạn 1.. HS đọc đoạn 1. ? Vấn đề chủ chốt mà t/g nêu ra để nghÞ luËn lµ v/® g× ? ? Luận điểm ấy đợc cụ thể hoá bằng nh÷ng c©u v¨n nµo trong v¨n b¶n ? ? Qua đó, em nhận thấy t/g đã nêu vấn đề bằng cách nào ? ? Nªu t/d n/t cña c¸ch nªu Êy ? ? Trong c©u v¨n më ®Çu cña phÇn nêu vấn đề, t/g nói đến t/c yêu nớc qua tõ ng÷ nµo ?. + Vấn đề NL (luận điểm): Truyền thèng yªu níc cña nh©n d©n ta. + Vấn đề đợc thể hiện trong câu 1 và c©u 2. => Cách nêu vấn đề trực tiếp, rõ ràng, rành mạch, dứt khoát và khẳng định.. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ t/c: "nång nµn - “Nång nµn yªu níc” – t×nh yªu níc yêu nớc" và "truyền thống quý ở độ mãnh liệt, sôi nổi, dâng trào. - “TruyÒn thèng quý b¸u”: nh÷ng gi¸ b¸u" ? trị đã trở lên vững bền, qua nhiều thế hÖ, thµnh tµi s¶n chung. ? Và truyền thống yêu nớc ấy đợc tác - Thể hiện trong lĩnh vực đấu tranh gi¶ nhÊn m¹nh trªn lÜnh vùc nµo ? chèng ngo¹i x©m: kÕt thµnh lµn ? Trong lĩnh vực đó, t/g đa ra hình sãng, lít, nhÊn ch×m, … ¶nh tiªu biªñ nµo thÓ hiÖn lßng yªu => H×nh ¶nh so s¸nh rÊt chÝnh x¸c, níc cña nh©n d©n ta ? míi mÎ, ®/tõ phï hîp gîi sù linh ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sö dông ho¹t, mÒm dÎo, bÒn ch¾c mµ m¹nh tõ ng÷ trong ®o¹n më ®Çu ? mÏ. => Đây là cách nêu vấn đề mẫu mực. + Nêu vấn đề: ? VËy em cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i vai trß - T¹o luËn ®iÓm chÝnh cho bµi v¨n. và ý nghĩa của đoạn nêu vấn đề ? - Bµy tá nhËn xÐt chung vÒ luËn ? Và em đọc đợc cảm xúc nào của ®iÓm Êy. t/g trong ®o¹n v¨n ? - Béc lé c¶m xóc, t/c, …/ - (Rng rng, tù hµo vÒ lßng yªu níc m·nh liÖt cña nh©n d©n ta ?). b, Giải quyết vấn đề: Đoạn 2, 3:.

(78) §äc ®o¹n 2, 3. ? Tác giả đã làm rõ luận điểm "lòng yªu níc ..." b»ng c¸ch nµo ? (§a ra c¸c luËn cø.) ? Em thấy tác giả đã có cách lập luËn theo tr×nh tù nµo ? (Tr×nh tù thêi gian). ? Theo dâi ®o¹n 2, em cã thÓ nhËn thấy tác giả đã lập luận bằng cách nµo ? ? ở câu 2, tác giả đã sử dụng cách nªu d/c nh thÕ nµo ? ? C¸ch nªu dÉn chøng nh vËy cã t¸c dông nh thÕ nµo ?. + §o¹n 2: 3 c©u. - C©u 1: Nªu ý kh¸i qu¸t më ®Çu ®o¹n, mang tÝnh chÊt giíi thiÖu, tr×nh bµy. - C©u 2: Nªu dÉn chøng, chøng minh.. ( Nªu dÉn chøng theo tÝnh chÊt liÖt kª, nªu tªn ngêi anh hïng d©n téc liªn tiÕp -> t¹o c¶m xóc tù hµo, phÊn chÊn.) - C©u 3: Nh¾c nhë toµn d©n ghi nhí ? ở câu 3, tác giả đã sử dụng biện công lao, uống nớc nhớ nguồn (chơi ch÷, ®iÖp ng÷ -> tiÕng nãi thiªng ph¸p tu tõ g× ? liªng cña nói s«ng hoµ trong tiÕng B¸c kÝnh yªu). - ë ®o¹n v¨n thø 3 trong v¨n b¶n, em nhận thấy nét đặc sắc nào trong hÖ thèng lËp luËn vµ dÉn chøng cña t¸c gi¶ ? ( VD: d/c theo: - Løa tuæi. - Kh«ng gian. Võa cô thÓ, - NhiÖm vô. võa toµn diÖn. - Con ngêi. - ViÖc lµm).. ? Em cã nhËn xÐt chung g× vÒ c¸ch nªu dÉn chøng ? ? ở cả 2 đoạn văn này, 2 luận cứ đợc lËp luËn theo c¸ch nµo ?. + §o¹n 3: 5 c©u. - Câu 1: So sánh, cân đối từng cặp, tõng vÕ l¹i cã t¸c dông chuyÓn ý, chuyÓn ®o¹n rÊt gän, khÐo, l¹i võa nêu đợc ý khái quát cho đoạn 3. - C©u 2, 3, 4: Nªu d/c b»ng c¸ch: + LiÖt kª theo løa tuæi, kh«ng gian, … + Mô hình liên kết: Từ … đến … (Cùng làm sáng tỏ chủ đề đv: Lòng yªu níc cña nh©n d©n ta trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p). - C©u 5: Kh¸i qu¸t chung. => Trong c¸c luËn cø cña v¨n b¶n, tác giả đã có cách liệt kê dẫn chứng rÊt phong phó, toµn diÖn, liªn tôc mµ kh«ng rèi, võa kh¸i qu¸t, võa cô thÓ, hÖ thèng..

(79) - LËp luËn: tæng – ph©n - hîp. - C¶m phôc, ngìng mé lßng yªu níc ? Và khi trình bày các luận cứ, em của đồng bào ta từ xa đến nay. nhËn thÊy t¸c gi¶ cã c¶m xóc nµo ? c, Kết thúc vấn đề: Đoạn 4. - So s¸nh tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta víi c¸c thø cña quý. ? ở phần kết thúc vấn đề, Bác đã viết -> Đề cao tinh thần yêu nớc của ®iÒu g× ? nh©n d©n ta. ? C¸ch so s¸nh nh vËy cã t¸c dông - §Ò ra nhiÖm vô: Lµm cho tinh thÇn nh thÕ nµo ? yêu nớc của tất cả mọi ngời đều đợc ? Từ đó ngời đề ra nhiệm vụ gì ? thùc hµnh vµo c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. => Kết thúc vấn đề tự nhiên, hợp lý s©u s¾c, gi¶n dÞ, râ rµng, dÔ hiÓu, ? Em cã nhËn xÐt n/t/n vÒ c¸ch thuyết phục: Nâng cao luận điểm, đề KTV§ ? ra nhiÖm vô. 6. Tæng kÕt: - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn m¹ch l¹c. - LuËn cø râ rµng. ? Tãm l¹i bµi v¨n nghÞ luËn nµy cã - Giäng v¨n tha thiÕt, giµu c¶m xóc. - Truyền tới ngời đọc tinh thần yêu nét NT nào đặc sắc ? níc. *. Ghi nhí: SGK.. *Th¶o luËn: ? Lµ ngêi yªu níc, em nhËn thøc thªm ®iÒu yªu níc nµo tõ v¨n b¶n ? - Văn bản này thuyết phục ngời đọc do ?. Iii. híng dÉn luyÖn tËp:. - §äc thuéc lßng c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. - TËp viÕt ®o¹n v¨n liÖt kª theo m« hình liên kết “Từ … đến …” *. VÒ nhµ: - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(80) TiÕt 82:. câu đặc biệt A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc khái niệm câu đặc biệt. - Hiểu đợc tác dụng của câu đặc biệt. - Biết cách sử dụng câu đặc biệt trong những tình huống cụ thể. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ c©u rót gän ? Cho vÝ dô c©u rót gän ? ? Viết đoạn đối thoại có sử dụng câu rút gọn phù hợp ? * Bµi míi: I. thế nào là câu đặc biệt:. 1. VÝ dô:.

(81) H/s đọc văn bản.. §o¹n v¨n: ¤i, em Thuû ! TiÕng kªu …. Em t«i bíc vµo líp. 2. NhËn xÐt:. ? Th¶o luËn nhãm: C©u g¹ch ch©n cã cÊu t¹o nh thÕ nµo ? A. Đó là câu BT, có đủ CN, VN. B. §ã lµ c©u rót gän, lîc bá c¶ CN, VN. C. §ã lµ c©u kh«ng thÓ cã CN, VN.. - Lo¹i ngay ph¬ng ¸n A. - §ã kh«ng ph¶i lµ c©u rót gän v× kh«ng thÓ kh«i phôc (kh«ng thÓ t×m đợc) CN và VN bị rút gọn. - §ã lµ c©u kh«ng thÓ cã CN, VN. => Đó là câu đặc biệt. 3. Ghi nhí: SGK.. ? Em hiểu thế nào là câu đặc biệt ? Bµi tËp nhanh: Lu ý: - Sử dụng câu rút gọn và câu đặc biệt Xác định câu đặc biệt: RÇm ! Mäi ngêi ngo¶nh l¹i nh×n. Hai đều phải đặt trong ngữ cảnh cụ thể. - Cần phân biệt câu rút gọn với câu chiếc xe máyđã tông vào nhau. Thật đặc biệt nhờ việc có thể hay không khủng khiếp ! thÓ kh«i phôc thµnh phÇn bÞ thiÕu trong c©u. VD: + Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ … + - ChÞ gÆp anh Êy bao giê ? II. tác dụng của câu đặc biệt: - Một đêm mùa xuân. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: ? Víi bµi tËp nhanh ë phÇn I, gi¸o viên đa ra đoạn văn sau để so sánh: Hai chiếc xe máy đều lạng lách, phãng nhanh vît Èu. Bçng mét tiÕng rầm khủng khiếp vang lên. Chúng đã t«ng vµo nhau. ? Đoạn văn đã sử dụng câu văn đặc biệt bộc lộ đợc cảm xúc rõ hơn. ? Gi¸o viªn cho häc sinh ph©n tÝch vÝ dô trong SGK. ? Nêu các t/d khi sử dụng câu đặc biÖt ?. - VD 1: Xác định thời gian, nơi chèn. - VD 2: LiÖt kª, th«ng b¸o, … - VD 3: Béc lé c¶m xóc. - VD 4: Gọi đáp.. 3. Ghi nhí: SGK..

(82) Bµi tËp nhanh Xác định tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt: Giã. Ma. N·o nïng. (NCH). => LiÖt kª, th«ng b¸o sù ph¸t triÓn cña sù viÖc, hiÖn tîng. §ång thêi t¹o c¶m xóc Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1+ 2 Xác định câu đặc biệt, câu rút gọn và tác dụng của câu đặc biệt. a) + Không có câu đặc biệt. + Có 3 câu rút gọn: “Có khi đợc trng bày …”. “Nhng cũng có khi …”. “Nghĩa lµ ph¶i ra søc …”. (Kh«i phôc: Rót gän CN: C©u 1, 2: Tinh thÇn yªu níc. C©u 3 : Mäi ngêi chóng ta. ) Bµi tËp 2 b) + Câu đặc biệt: Ba giây … Bốn giây … Năm giây … Lâu quá !(xác định thời gian, béc lé c¶m xóc.) + Kh«ng cã c©u rót gän. c) + Kh«ng cã c©u rót gän. + Câu đặc biệt: Một hồi còi. Kể việc (tờng thuật). d) + Câu đặc biệt: Lá ơi ! ( Gọi đáp + t/c thân thiết.). + C©u rót gän: - H·y kÓ chuyÖn. (CN: b¹n). - B×nh thêng l¾m … (CN: Cuộc đời tôi.). Bµi tËp 3 Viết đoạn văn tả cảnh quê hơng em. Trong đó có vài câu đặc biệt. - Häc sinh lµm theo nhãm. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. iV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Lµm bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 83:.

(83) Bè côc vµ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - BiÕt c¸ch lËp bè côc vµ lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. - Nắm đợc mối quan hệ giữa bố cục và phơng pháp lập luận của bài văn nghị luËn. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c¸ch lËp ý cho mét bµi v¨n nghÞ luËn. - KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ. * Bµi míi: I. mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp luËn:. 1. VÝ dô: V¨n b¶n: “Tinh thÇn yªu - Học sinh đọc lại văn bản: “Tinh níc …” thÇn yªu níc …” 2. NhËn xÐt: ? Bµi v¨n cã mÊy phÇn ? Néi dung cña mçi phÇn lµ g× ? ? Mçi phÇn cã mÊy ®o¹n ? ? Mçi ®o¹n cã nh÷ng luËn ®iÓm nµo ?. + Bµi v¨n gåm 3 phÇn. # Nêu vấn đề: - Nêu vấn đề. - K/đ giá trị của vấn đề. - So sánh, mở rộng và xác định phạm vi biểu hiện nổi bật của vấn đề. # Giải quyết vấn đề: Chøng minh truyÒn thèng yªu níc anh hïng trong lÞch sö d©n téc ta. - Trong qu¸ khø lÞch sö. - Trong thùc tÕ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. # Kết thúc vấn đề: - So sánh, khái quát giá trị của vấn đề. - Các biểu hiện khác nhau của vấn đề..

(84) - Xác định trách nhiệm, bổn phận cña mäi ngêi. => §ã chÝnh lµ bè côc cña bµi vµ ? Từ đó, em hãy nhắc lại bố cục của cách nêu vấn đề, giải quyết vấn đề, .. mét bµi v¨n nghÞ luËn ? lµ c¸ch lËp luËn cña bµi. + C¸c c¸ch lËp luËn. GVsö dông b¶ng phô (theo SGK – - Quan hÖ nh©n - qu¶. tr 30) - Quan hÖ tæng - ph©n - hîp. Hàng ngang ...,hàng dọc…,lập luận - Suy luận tơng đồng. theo cÊch nµo? => Ph¬ng ph¸p lËp luËn lµ chÊt keo ? Từ đó, em thấy vai trò của lập luận gắn các phần, các ý của bố cục. trong v¨n b¶n nghÞ luËn lµ nh thÕ nµo? => Mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ lËp ? Mqh gi÷a lËp luËn vµ bè côc lµ g×? luËn t¹o thµnh mét m¹ng líi liªn kÕt trong v¨n b¶n nghÞ luËn. ? Nªu ghi nhí?. 3. Ghi nhí: SGK. ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 §äc bµi v¨n.. ? Bµi v¨n nªu lªn t tëng g×? ? T tëng Êy thÓ hiÖn ë nh÷ng luËn ®iÓm nµo? Cô thÓ ho¸ b»ng nh÷ng c©u v¨n nµo?. ? Bµi cã bè côc mÊy phÇn? H·y cho biết cách lập luận đợc sử dụng trong bµi ?. V¨n b¶n: “Häc c¬ b¶n míi cã thÓ trë thµnh tµi lín”. - LuËn ®iÓm: Häc c¬ b¶n míi cã thÓ trë thµnh tµi lín. - C¸c luËn ®iÓm nhá : + ở đời có nhiều ngời đi học, nhng ít ai … + NÕu kh«ng cã c«ng … + ChØ cã thÇy giái … - C¸c luËn cø: + §¬-Vanh-xi muèn häc cho nhanh, … + Em nªn biÕt r»ng trong 1000 … + C©u chuyÖn vÏ trøng … - Bè côc: 3 phÇn. + Mở bài: ở đời có nhiều ngời đi häc, nhng Ýt ai …tµi + Th©n bµi: “danh ho¹ … mäi thø”. + KÕt bµi: phÇn cßn l¹i..

(85) - C¸ch lËp luËn: + Quan hÖ t¬ng ph¶n so s¸nh. + Quan hÖ nh©n qu¶. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 84 LuyÖn tËp vÒ ph¬ng ph¸p lËp luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc : Gióp häc sinh : Qua luyÖn tËp mµ hiÓu s©u thªm vÒ kh¸i niÖm lËp luËn . B/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: *. ổn định lớp: *. KiÓm tra bµi cò: ?Tr×nh bµy bè côc trong bµi v¨n nghÞ luËn? ?Thêng gÆp c¸c c¸ch lËp luËn nµo trong bµi v¨n nghÞ luËn? *.Bµi míi: ? Nhắc lại thế nào là lập luận ? Học I, Lập luận trong đời sống: 1) ChØ râ nhiÖm vô cña tõng bé sinh t×m hiÓu c¸c vÝ dô ? phËn trong c©u: ? Trong c¸c c©u, bé phËn nµo lµ luËn a, H«m nay trêi ma,chóng ta kh«ng LC KL cø, kÕt luËn, thÓ hiÖn t tëng cña ngêi ®i ch¬i c«ng viªn n÷a. nãi ? b, c, (T¬ng tù). ? Mối quan hệ giữa luận cứ đối với - Mqh giữa luận cứ-kết luận là nhânquả. kÕt luËn lµ nh thÕ nµo ? Có thể thay đổi vị trí giữa luận cứ ? VÞ trÝ cña luËn cø vµ kÕt luËn cã vµ kÕt luËn . thể thay đổi cho nhau không ? 2, H·y bæ sung luËn cø cho c¸c kÕt.

(86) luËn: ? TH mèi quan hÖ : + nh©n – qu¶, (a, b, c). + tơng đồng. (d, e) (Häc sinh th¶o luËn nhãm.) 3,ViÕt tiÕp kÕt luËn cho luËn cø : Häc sinh th¶o luËn nhãm.. - T×m hiÓu VD SGK tr 33. ? ở mục 2I, em đã bổ sung các luận cø cho c¸c kÕt luËn. VËy em h·y so sánh các kết luận đó với các luận điểm vừa đọc.. =>Trong đời sống, hình thức biểu hiÖn m/q/h gi÷a luËn cø vµ luËn ®iÓm thêng n»m trong mét cÊu tróc c©u nhất định . Mçi luËn cø cã thÓ ®a tíi mét hoÆc nhiÒu luËn ®iÓm (vµ ngîc l¹i) II, LËp luËn trong v¨n nghÞ lu©n: +So s¸nh : - §Òu lµ nh÷ng kÕt luËn. - ë môc I2: L¬× nãi trong giao tiÕp h»ng ngµy thêng mang tÝnh c¸ nh©n vµ cã ý nghÜa hµm Èn. - ë Môc II: LuËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn thêng mang kÕt qu¶ vµ ý nghÜa têng minh.. ? T/d cña luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn ? =>T¸c dông cña luËn ®iÓm: - Là cơ sở để triển khai luận cứ. -> Do luËn ®iÓm cã tÇm quan träng - Lµ kÕt luËn cña lËp luËn. nªn ph¬ng ph¸p lËp luËn trong v¨n nghị luận đòi hỏi phải khoa học và =>Trong văn nghị luận, lập luận thchặt chẽ. Nó phải trả lời các câu hỏi: ờng đợc diễn đạt dới hình thức một Vì sao mà nêu ra luận điểm đó ? tập hợp câu; lập luận đòi hỏi tính lí Luận điểm đó có những nội dung luận, chặt chẽ ,tờng minh. gì ? Luận điểm đó có cơ sở thực tế không ? Luận điểm đó sẽ có tác dông g× ? Muốn trả lời các câu hỏi đó thì luËn cø ph¶i thÝch hîp, s¾p xÕp chÆt chÏ. Iii. luyÖn tËp:.

(87) Häc sinh kÓ l¹i truyÖn. ? Xác định luận điểm ?. ? Tr×nh bµy c¸c luËn cø ?. Xác định luận điểm và cách lập luận cho truyện ngụ ngôn: “ếch ngồi đáy giÕng”. 1) LuËn ®iÓm: C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho nh÷ng kÎ dèt n¸t, kiªu ng¹o. 2) LuËn cø: - Õch sèng l©u ngµy trong giÕng, bªn c¹nh nh÷ng con vËt bÐ nhá. - C¸c loµi vËt nµy rÊt sî tiÕng vang động của ếch. - Õch tëng m×nh ghª gím nh mét vÞ chóa tÓ. - Trêi ma to, níc dÒnh lªn, ®a Õch ra ngoµi. - Quen thãi cò, Õch nghªnh ngang ®i lại khắp nơi, chẳng thèm để ý đến xung quanh. - Õch bÞ tr©u giÉm bÑp. 3) LËp luËn: - Theo tr×nh tù thêi gian vµ kh«ng gian, b»ng nghÖ thuËt mét c©u chuyÖn kÓ víi nh÷ng chi tiÕt, sù viÖc cụ thể và chọn lọc để rút ra luận điểm một cách kín đáo. ( Đây là cách lập luận đặc biệt cuả truyÖn ngô ng«n: Kh«ng lËp luËn trùc tiÕp mµ lËp luËn gi¸n tiÕp b»ng c©u chuyÖn kÓ víi nh÷ng nh©n vËt, chi tiÕt, lêi tho¹i chän läc vµ ®Çy dụng ý. Luận điểm sẽ đợc rút ra từ đó một cách kín đáo, sâu sắc mà thú vÞ.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Xác định luận điểm, cách lập luận: “S¸ch lµ …”, “ThÇy bãi …”..

(88) - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tuÇn 22 – bµi 21 TiÕt 85: v¨n b¶n:. sự giàu đẹp của tiếng việt A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc trên những nét chung sự giàu đẹp của tiếng Việt qua sự phân tÝch, chøng minh cña t¸c gi¶. - Nắm đợc những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn: lập luËn chÆt chÏ, chøng cø toµn diÖn, v¨n phong cã tÝnh khoa häc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc mét ®o¹n trong v¨n b¶n : “Tinh thÇn yªu níc …” ? Nªu thµnh c«ng vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶:.

(89) ? Em hãy đọc chú thích và cho biết Đặng Thai Mai (1902-1984). nh÷ng ®iÒu em hiÓu vÒ t¸c gi¶ ? 2. V¨n b¶n: ? Nªu xuÊt sø cña v¨n b¶n ? §o¹n trÝch trong bµi nghiªn cøu: “TiÕng ViÖt – mét biÓu hiÖn hïng hån cña søc sèng d©n téc” – 1967. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: *. §äc râ rµng, m¹ch l¹c khi thÓ hiÖn nh÷ng c©u dµi, nhiÒu thµnh phần phụ; giọng nhấn mạnh khi đọc tíi nh÷ng c©u më ®Çu, c©u kÕt luËn.. (Nh©n chøng: ngêi lµm chøng.) - Häc sinh t×m hiÓu thÓ lo¹i v¨n b¶n.. 2. Chó thÝch:. 3. ThÓ lo¹i: - NghÞ luËn chøng minh. 4. Bè côc:. ? Xác định bố cục của văn bản ?. SGK. 3 phÇn.. 5. Ph©n tÝch: a, Nêu vấn đề:. ? Theo dõi phần nêu vấn đề của văn b¶n, em h·y cho biÕt c©u më ®Çu v¨n b¶n nãi lªn ®iÒu g× ? (Hai câu đầu đặt ngời đọc vào những câu hỏi: Những lý do đầy đủ và vững ch¾c Êy lµ g× ? V× sao chóng ta l¹i cã thÓ tù hµo vµ tin tëng vµo t¬ng lai cña tiÕng ViÖt ?). ? Và những câu hỏi trên sẽ đợc trả lêi tËp trung trong ®o¹n v¨n ?. * Câu 1, 2: Gợi dẫn vấn đề.. * C©u 3: Kh¸i qu¸t phÈm chÊt cña tiếng Việt (luận đề).. ? Em h·y t×m c©u v¨n kh¸i qu¸t - 2 luËn ®iÓm: phÈm chÊt cña tiÕng ViÖt ? ? Trong luận đề trên tác giả đã xây + Tiếng Việt giàu, hay. + Tiếng Việt đẹp. dùng mÊy luËn ®iÓm ?.

(90) ? T/chất giải thích của đoạn văn đợc thÓ hiÖn b»ng côm tõ nµo ? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gi¶i thÝch Êy ? ? Giải thích về cái đẹp của tiếng Việt nh thÕ nµo ?. ? Gi¶i thÝch vÒ c¸i hay cña tiÕng ViÖt nh thÕ nµo ? (§ã lµ c¸ch gi¶i thÝch kh«ng chØ s©u s¾c mµ cßn mang tÇm kh¸i qu¸t rÊt cao thÓ hiÖn c¸i nh×n vµ tÇm v¨n ho¸ rÊt uyªn b¸c.) ? Em nhận thấy nét đặc sắc trong ®o¹n v¨n lµ g× ?. - C¸ch gi¶i thÝch b»ng qu¸n ng÷, ®iÖp ng÷ rÊt khóc chiÕt, m¹ch l¹c. + Nãi thÕ cã nghÜa lµ nãi r»ng … + Nãi thÕ còng cã nghÜa lµ nãi r»ng … §Ñp: + NhÞp ®iÖu (hµi hoµ vÒ ©m hëng, thanh ®iÖu). + Có ph¸p (tÕ nhÞ, uyÓn chuyển trong cách đặt c©u). Hay: + Đủ khả năng để diễn đạt t tëng, t×nh c¶m, … + Tho¶ m·n cho yªu cÇu của đời sống …. => Nêu vấn đề rất mạch lạc, mẫu mực với 3 nội dung đợc liên kết rất chặt chẽ. 2 câu đầu – dẫn vào đề; c©u thø 3 – nªu luËn ®iÓm; c©u 4, 5 – më réng, gi¶i thÝch tæng qu¸t vÊn ? Đoạn văn có cách lập luận nh thế đề. (Đi từ khái quát đến cụ thể). nµo ? b, Giải quyết vấn đề: B1: Tiếng Việt rất đẹp. ? Để chứng minh cho vẻ đẹp, vẻ hay của tiếng Việt, tác giả đã sử dụng - Giµu chÊt nh¹c. nh÷ng luËn cø nµo ? - RÊt uyÓn chuyÓn trong c©u kÐo ? Để chứng minh cho vẻ đẹp của tiÕng ViÖt, t¸c gi¶ dùa trªn nh÷ng nét đặc sắc nào trong cấu tạo của nó. + D/c: - NhËn xÐt cña nh÷ng ngêi ngo¹i ? T¸c gi¶ ®a ra mÊy dÉn chøng ? quèc sang th¨m níc ta. - TrÝch lêi cña 1 gi¸o sü níc ngoµi. => 2 d/c rÊt kh¸ch quan vµ tiªu biÓu. ? Em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ c¸ch - HÖ thèng nguyªn ©m vµ phô ©m lùa chän dÉn chøng nh vËy ? kh¸ phong phó. ? TiÕp theo, t¸c gi¶ chøng minh vµ - Giµu thanh ®iÖu..

(91) giải thích vẻ đẹp của tiếng Việt ở - Cú pháp cân đối, nhịp nhàng. - Tõ vùng dåi dµo. nh÷ng ph¬ng diÖn nµo n÷a ?. ? Em h·y gióp t¸c gi¶ b»ng c¸ch ®a B2: TiÕng ViÖt rÊt hay: ra nh÷ng c©u v¨n, th¬, tôc ng÷, … cô - Tho¶ m·n nhu cÇu ... thÓ ? (Th¶o luËn nhãm). - Tho¶ m·n yªu cÇu … ? Theo dâi ®o¹n tiÕp theo vµ cho biÕt t¸c gi¶ quan niÖm nh thÕ nµo vÒ 1 + D/c: - Phong phó, dåi dµo vÒ cÊu t¹o … thø tiÕng hay ? - Tõ vùng míi t¨ng nhanh. ? Dựa trên các chứng cứ nào để tác - Ng÷ ph¸p uyÓn chuyÓn … giả xác nhận các khả năng hay đó cña tiÕng ViÖt ? ? H·y gióp t¸c gi¶ lµm râ thªm c¸c khả năng đó bằng các dẫn chứng cụ thÓ ? (Th¶o luËn nhãm). -> §Æc ®iÓm “hay” rÊt gÇn gòi víi đặc điểm “giaù” mà cố Thủ tớng + Lập luận: - Dïng lý lÏ vµ dÉn chøng khoa häc. Ph¹m V¨n §ång nªu ra. - Thiếu d/c cụ thể, sinh động. ? Qua ph©n tÝch c¸c luËn cø trong văn bản, em có nhận xét nh thế nào c, Kết thúc vấn đề: Khẳng định sức sống mạnh mẽ, lâu vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ ? -> LËp luËn cã phÇn kh« cøng, trõu bÒn, kh¶ n¨ng thÝch øng cña tiÕng tợng và khó hiểu >< ngời đọc thông Việt trong tiến trình lịch sử Việt Nam. (1 c©u). thêng -> V¨n ch¬ng b¸c häc. 6. Tæng kÕt: Ghi nhí: SGK ? Bµi nghÞ luËn mang l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c nµo vÒ tiÕng ViÖt ? ? NghÖ thuËt nghÞ luËn næi bËt cña v¨n b¶n ? ? Qua đó em hiểu tác giả là ngời nh *. Híng dÉn luyÖn tËp vµ vÒ nhµ: thÕ nµo ?.

(92) ? Nhiệm vụ của chúng ta là phải làm - Tìm đọc: - Lu Quang Vò. gì để giữ gìn sự trong sáng của tiếng + TV … + TV … - Ph¹m V¨n §ång. ViÖt ? + Gi÷ g×n … - Hå ChÝ Minh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 86:. thªm tr¹ng ng÷ cho c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc khái niệm trạng ngữ trong câu. - Ôn lại các trạng ngữ đã học ở Tiểu học. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là câu đặc biệt ? Phân biệt giữa câu đặc biệt và câu rút gọn ? ? Cho ví dụ, phân tích tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt ? * Bµi míi: I. đặc điểm của trạng ngữ:. Học sinh đọc ví dụ.. 1. VÝ dô:. SGK, tr 39.. ? Xác định trạng ngữ trong mỗi câu ? 2. Nhận xét: ? Các trạng ngữ tìm đợc ấy bổ sung a) Dới bóng tre xanh, đã từ lâu đời. b) từ nghìn đời nay. cho c©u nh÷ng néi dung g× ? ? Có thể chuyển các trạng ngữ đó => TN có vai trò bổ sung ý nghĩa cho nßng cèt c©u (vÒ thêi gian,.

(93) kh«ng gian, …) ? Nêu dấu hiệu nhận biết trạng ngữ ? - TN có thể đứng ở đầu, cuối, giữa câu và đợc nhận biết bằng quãng ng¾t h¬i khi nãi vµ dÊu phÈy khi viÕt. 3. Ghi nhí: SGK, tr 39. sang nh÷ng vÞ trÝ nµo trong c©u ?. Bµi tËp nhanh. ? Em hãy khái quát các đặc điểm cña tr¹ng ng÷ ? ? Xác định trạng ngữ trong các cặp c©u ?. Tôi đọc báo hôm nay. §N ( Khác với: Tôi đọc báo, hôm nay). - Hôm nay, tôi đọc báo. TN Ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 a) “Mïa xu©n …” : CN, VN. b) “Mïa xu©n …” : Tr¹ng ng÷ ? Xác định vai trò ngữ pháp của cụm c) “Mùa xuân …” : Bổ ngữ. tõ “mïa xu©n” trong c¸c vÝ dô ? d) “Mùa xuân!” : Câu đặc biệt. ? §äc vÝ dô.. Bµi tËp 2 Xác định và gọi tên các trạng ngữ. - Nh b¸o tríc mïa vÒ : TN c¸ch thøc. - Khi ®i … xanh : TN thêi gian. - Trong cái vỏ xanh kia : TN địa điểm. (Không gian.) - Díi ¸nh n¾ng : TN n¬i chèn (kh«ng gian). Víi kh¶ n¨ng thÝch øng : TN c¸ch thøc. Bµi tËp 3 - Th¶o luËn nhãm: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tr¹ng ng÷. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Cho vÝ dô vÒ tr¹ng ng÷. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 87 + 88:.

(94) t×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: Nắm đợc mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận chứng minh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? ở 2 văn bản: “Tinh thần yêu nớc …” và “Sự giàu đẹp …” các tác giả đã lµm c«ng viÖc g× ? * Bµi míi: I. mục đích và phơng pháp chøng minh:. Khi bÞ ngêi kh¸c nghi ngê, chóng ? Trong đời sống, khi cần chứng tỏ ngời khác tin rằng lời nói của em là ta cần đa ra những bằng chứng để thuyÕt phôc. B»ng chøng Êy cã thÓ lµ thËt th× em ph¶i lµm g× ? nh©n chøng, vËt chøng, sù viÖc, sè liÖu, … ? Vậy qua đó, em có thể cho biết thế => Chứng minh là đa ra bằng chứng để làm sáng tỏ, để chứng tỏ sự đúng nµo lµ chøng minh ? đắn của vấn đề. Gi¸o viªn nªu mét sè t×nh huèng để học sinh thảo luận. - Häc sinh bÞ kiÓm tra vë bµi tËp – nói là quên -> chứng minh để cô gi¸o vµ c¸c b¹n tin lµ quªn thËt, kh«ng ph¶i cha lµm mµ nãi dèi. ? Đó là chứng minh vấn đề trong cuéc sèng. Cßn trong v¨n b¶n nghÞ luận, khi ngời ta chỉ đợc sử dụng lời văn thì làm thế nào để chứng tỏ một ý kiến nào là đúng sự thật và đáng *. Phân tích văn bản: “đừng sợ vấp tin cËy ? ng·”. - Học sinh đọc bài văn.

(95) ? LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña bµi chøng minh nµy lµ g× ? ? H·y t×m nh÷ng c©u mang luËn điểm đó ?. + LuËn ®iÓm: §õng sî vÊp ng·. + LuËn ®iÓm nhá - §· bao lÇn b¹n vÊp ng· … - VËy xin b¹n chí lo thÊt b¹i. - Điều đáng sợ hơn là bạn …. ? Để khuyên ngời ta “đừng sợ vấp ngã” bài văn đã lập luận nh thế nào ? + Phơng pháp lập luận chứng minh: Các sự thật dẫn ra có đáng tin cậy - Vấp ngã là thờng và lấy ví dụ mà ai cũng từng trải qua để chứng minh. kh«ng ? - Nh÷ng ngêi næi tiÕng còng tõng vÊp ng· nhng vÊp ng· kh«ng g©y trë ng¹i cho hä trë thµnh næi tiÕng (nªu ra vÝ dô vÒ 5 danh nh©n). => Các sự thật có độ tin cậy và sức thuyÕt phôc cao. ? Mục đích của phơng pháp lập luận chøng minh lµ g× ? (Ngời đọc tin ở luận điểm mình nêu ra). ? Qua đó em hiểu phép lập luận Ghi nhớ: SGK Ii. luyÖn tËp: chøng minh lµ g× ? Bµi v¨n: Kh«ng sî sai lÇm. - Học sinh đọc bài văn. ? Xác định luận điểm ? ? T×m c¸c c©u v¨n cô thÓ ho¸ luËn điểm đó ? ? T×m hiÓu c¸c luËn cø trong bµi ? C¸c luËn cø Êy cã hiÓn nhiªn, cã søc thuyÕt phôc kh«ng ? ? C¸ch lËp luËnchøng minh cña bµi nµy cã g× kh¸c so víi bµi “§õng sî …” (Dùng lý lẽ và phân tích để chứng minh. Kh«ng cã dÉn chøng cô thÓ.). + LuËn ®iÓm: Kh«ng sî sai lÇm. + C¸c luËn ®iÓm nhá: - Một đời mà không có sai lầm là ảo tởng. - Sai lÇm cã 2 mÆt: Tæn thÊt vµ ®em đến bài học. - ThÊt b¹i lµ mÑ cña thµnh c«ng. - Kh«ng liÒu lÜnh, cè ý ph¹m sai lÇm. - BiÕt suy nghÜ, rót kinh nghiÖm, t×m con đờng tiến lên. - Kh«ng sî sai lÇm míi lµm chñ sè phËn. + Ph¬ng ph¸p luËn luËn chøng minh: Dùng lý lẽ để chứng minh..

(96) *. Hớng dẫn học sinh đọc thêm văn bản: “Có hiểu đời mới hiểu văn” *. VÒ nhµ: - Häc, hiÓu bµi. - Tìm bằng chứng và lý lẽ cần có để chøng minh: C« gi¸o – ngêi mÑ hiÒn thø hai cña em. (- Nh÷ng sù viÖc, c©u chuyÖn cã thËt về cô giáo đối với học sinh ở lớp, ở trong vµ ngoµi giê häc. - Cô giáo đối với riêng em. - Thái độ, tình cảm, nét mặt, … của cô đều cứ y nh là mẹ em: thân yêu, độ lợng, dịu dàng mà nghiêm. - Thái độ, tình cảm của em đối với c«.). tuÇn 23 – bµi 22.

(97) TiÕt 89:. thªm tr¹ng ng÷ cho c©u A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc công dụng của trạng ngữ (bổ sung những thông tin tình huống và liªn kÕt c¸c c©u c¸c ®o¹n trong bµi ) - Nắm đợc tác dụng của việc tách trạng ngữ thành câu riêng (nhấn mạnh ý, chuyÓn ý hoÆc béc lé c¶m xóc). b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em hãy nêu đặc điểm của trạng ngữ ? Cho ví dụ ? - Tr×nh bµy ®o¹n v¨n cã sö dông tr¹ng ng÷ ? * Bµi míi: I. c«ng dông cña tr¹ngng÷:. ? Trong c©u, tr¹ng ng÷ cã vai trß nh thÕ nµo ? (lµ thµnh phÇn phô, thµnh phÇn kh«ng b¾t buéc cñac©u). ? Đọc ví dụ trang 45, xác định trạng ngữ, gọi tên trạng ngữ đó và cho biết v× sao kh«ng nªn hoÆc kh«ng thÓ lîc bỏ các trạng ngữ đó ?. 1. VÝ dô:. SGK - trang 45.. 2. NhËn xÐt: C¸c tr¹ng ng÷ lµ: - Thờng thờng, vào khoảng đó (trạng ng÷ thêi gian). - S¸ng dËy (tr¹ng ng÷ thêi gian). - Trªn giµn hoa lý (tr¹ng ng÷ ...). - Chỉ độ 8, 9 giờ (trạng ngữ thời gian). - Trªn nÒn trêi trong trong (tr¹ng ng÷ ®/®.) - Về mùa đông (trạng ngữ thời gian). => Kh«ng nªn lîc bá tr¹ng ng÷ v×: - Bæ sung ý nghÜa thêi gian gióp cho néi dung miªu t¶ cña c©u chÝnh x¸c h¬n. - Cã t¸c dông t¹o liªn kÕt c©u.. ? Trong mét bµi v¨n nghÞ luËn, em - Gióp cho viÖc s¾p xÕp c¸c luËn cø ph¶i s¾p xÕp luËn cø theo nh÷ng trong v¨n b¶n nghÞ luËn theo nh÷ng.

(98) trình tự nhất định. Trạng ngữ có vai trình tự nhất định về thời gian, không trß g× trong viÖc thÓ hiÖn tr×nh tù lËp gian hoÆc c¸c quan hÖ nguyªn nh©n luËn Êy ? – kÕt qu¶, suy lý, … 3. Ghi nhí:. SGK. ? VËy em h·y kh¸i qu¸t c«ng dông cña tr¹ng ng÷ ? Bµi tËp nhanh: Ph©n tÝch cÊu tróc thµnh phÇn c¸c c©u sau: a) Tôi đi học bằng xe đạp . BN b) Bằng xe đạp, tôi đi học. Tr N => Trong thùc tÕ thêng gÆp c¸ch nãi a), Ýt gÆp c¸ch nãi b). NÕu kh«ng cã dấu phẩy để ngăn cách trạng ngữ với Ii. Tách trạng ngữ thành câu nßng cèt c©u sÏ nhËp nh»ng gi÷a riªng: tr¹ng ng÷ vµ bæ ng÷. 1. VÝ dô: SGK - trang 46. 2. NhËn xÐt: ? §äc vÝ dô. ? Câu in đậm trong ví dụ có gì đặc biÖt ? (Xác định thành phần cấu trúc của c©u 1 vµ so s¸nh 2 c©u trong ®o¹n v¨n). ? Thực hiện động tác ghép 2 câu. ? H·y cho biÕt t¸c dông cña viÖc t¸ch tr¹ng ng÷ trªn thµnh c©u riªng.. - Tr¹ng ng÷ cña c©u 1 vµ c©u 2 cã quan hệ nh nhau về ý nghĩa đối với nßng cèt c©u 1. - Có thể ghép câu 2 vào câu 1 để tạo thµnh mét c©u cã 2 tr¹ng ng÷. - ViÖc t¸ch tr¹ng ng÷ 2 thµnh mét c©u riªng cã t¸c dông nhÊn m¹nh ý nghĩa của trạng ngữ đó và tạo nhịp điệu cho câu văn đồng thời có giá trị tu tõ. - C¸c tr¹ng ng÷ cã thÓ t¸ch thµnh câu riêng thờng đứng ở cuối câu.. ? Những trạng ngữ đứng ở vị trí nào trong câu thờng có thể đợc tách ra 3. Ghi nhớ: thµnh c©u riªng.. SGK.

(99) Nªu ghi nhí? Bµi tËp nhanh: NhËn xÐt c¸ch t¸ch c¸c tr¹ng ng÷ thµnh c©u riªng. 1. V× èm, Lan kh«ng thÓ ®i häc. §· 3 ngµy råi. (nhÊn m¹nh thêi gian). 2. ChÞ nãi víi t«i. B»ng giäng ch©n t×nh. NhËn xÐt: C©u 1 nh»m nhÊn m¹nh thêi gian, gióp c©u gän, râ nghÜa h¬n. C©u 2 kh«ng nªn t¸ch v× sau khi t¸ch ý cña c©u kh«ng râ. IV. luyÖn tËp:. Bµi 1 Nªu c«ng dông cña tr¹ng ng÷ trong c¸c vÝ dô: (a, b chØ tr×nh tù lËp luËn.) Bµi 2 T¸c dông cña nh÷ng c©u do tr¹ng ng÷ t¹o thµnh. a) N¨m 72 .. .: NhÊn m¹nh thêi ®iÓm hy sinh cña nh©n vËt “bè ch¸u”. b) Trong lóc … : NhÊn m¹nh th«ng tin ë nßng cèt c©u. Bµi 3 - ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn cã sö dông tr¹ng ng÷. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo (híng dÉn chuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕng ViÖt)..

(100) TiÕt 90:. kiÓm tra tiÕng viÖt A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Củng cố một số kiến thức tiếng Việt đã học: Từ ghép, từ láy, phép tu từ, yÕu tè H¸n ViÖt, thµnh ng÷. - RÌn kü n¨ng ghi nhí, tæng hîp kiÕn thøc vµ tr×nh bµy bµi kiÓm tra mang tÝnh khoa häc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: - Giáo viên đọc đề, phát đề in sẵn cho học sinh. I. §Ò bµi:. §äc kü ®o¹n v¨n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: "... Thờng thờng, vào khoảng đó trời đã hết nồm, ma xuân bắt đầu thay thế cho ma phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục nh màu pha lê mờ. Sáng dậy, n»m dµi nh×n ra cöa sæ thÊy nh÷ng vÖt xanh t¬i hiÖn ë trªn trêi, m×nh c¶m thÊy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lý, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động nh cánh con ve mới lột." (Vò B»ng - "Mïa xu©n cña t«i"). 1) Đoạn văn trên có mấy từ láy, liệt kê các từ láy đó: A. 2 tõ l¸y. B. 3 tõ l¸y. C. 4 tõ l¸y. 2) Đoạn văn trên có mấy từ ghép, liệt kê các từ ghép đó: A. 8 tõ ghÐp. B. 9 tõ ghÐp. C. 10 tõ ghÐp..

(101) 3) Có mấy hình ảnh so sánh đợc sử dụng trong đoạn văn: A. 1. B. 2. C. 3. II. đọc kỹ các ví dụ sau:. - K×m d¹ .... Xu©n ... thiªn. ("Nguyªn tiªu" - Hå ChÝ Minh). - Thiªn lÝ m·. 1) Cho biÕt nghÜa cña c¸c yÕu tè thiªn ? 2) Mỗi yếu tố "thiên" đó, tìm 2 từ ghép Hán Việt. IiI t×m 3 thµnh ng÷ nãi vÒ viÖc "häc": IV. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm:. C©u I: - (1 đ) 1) B: 3 từ láy: đùng đục, rạo rực, sáng sủa. - (2 đ) 2) C: 10 từ ghép: bắt đầu, thay thế, làm cho, pha lê, cửa sổ, xanh tơi, cảm thấy, niềm vui, siêng năng, rung động. - (1 ®) 3) B: 2 h×nh ¶nh so s¸nh: + nền trời đùng đục nh màu pha lê mờ. + Nh÷ng lµn sãng ... nh c¸nh con ve míi lét. C©u II. - (2 ®) Xu©n thiªn: trêi (thiªn nhiªn, thiªn t¹o, ...) - (2 ®) Thiªn lÝ : 1000 (thiªn tuÕ, thiªn thu). C©u III. 3 thµnh ng÷: Häc nh vÑt, häc ra r¶ nh cuèc kªu, häc thuéc nh ch¸o ch¶y. * Häc sinh lµm bµi, gi¸o viªn quan s¸t, thu bµi, chÊm bµi. * Häc sinh vÒ nhµ lµm l¹i bµi kiÓm tra. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 91:. C¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt (vÒ t¹o lËp v¨n b¶n, vÒ v¨n lËp luËn chứng minh, ...) để việc học cách làm bài có cơ sở chắc chắn hơn..

(102) - Bớc đầu nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận chứng minh, nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý vµ nh÷ng lçi cÇn tr¸nh trong lóc lµm bµi. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p lËp luËn chøng minh ? - KiÓm tra bµi tËp tiÕt 92. * Bµi míi:. ? Khi muèn t¹o lËp v¨n b¶n, em ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng bíc nµo ?. I. c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh:. (4 bíc) -> Víi bµi v¨n LLCM còng cã 4 bíc - §Ò bµi: Nh©n d©n ta thêng nãi: "Cã nh vËy. chÝ th× nªn". H·y chøng minh tÝnh đúng đắn của câu tục ngữ đó. 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: a, Xác định yêu cầu chung của đề: ? Tìm luận điểm mà đề nêu ra ?. + LuËn ®iÓm: t tëng, ý chÝ quyÕt t©m häc tËp, rÌn luyÖn.. ? Yêu cầu của đề là gì ?. + Yêu cầu: CM tính đúng đắn của luận điểm đó.. ? Câu tục ngữ khẳng định điều gì ?. b, Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ý nghÜa to lín cña "chÝ" .... thµnh c«ng.. c, Cã 2 c¸ch lËp luËn (SGK tr 48). ? Muèn chøng minh th× cã c¸ch lËp d, C¸c luËn cø: luËn nh thÕ nµo ? ? Víi luËn ®iÓm nh thÕ, bµi viÕt cÇn cã nh÷ng luËn cø nµo ? (Xác định luận cứ bằng cách trả lời c¸c c©u hái.) - ChÝ: cã nghÜa lµ hoµi b·o, lý tëng.

(103) ? "ChÝ" cã nghÜa lµ g× ? ? "Nªn" cã nghÜa lµ nh thÕ nµo ?. tốt đẹp, ý chí, nghị lực, sự kiên trì. - Nªn: cã nghÜa lµ kÕt qu¶, thµnh c«ng.. - Ai cã c¸c ®iÒu kiÖn (chÝ) th× sÏ ? Mèi quan hÖ gi÷a "chÝ" vµ "nªn" lµ thµnh c«ng (nªn). nh thÕ nµo ? - Nếu bất cứ việc gì, dù giản đơn nhất ? Một ngời có thể đạt tới kết quả, nhng kh«ng cã chÝ, kh«ng chuyªn thành công đợc không nếu không tâm, kiên trì thì không làm đợc. theo đuổi một mục đích, một lý tởng tốt đẹp nào ? - Bất kỳ một việc nào cũng đều có ? Mà trong cuộc đời, em nhận thấy thuận lợi và khó khăn (vạn sự khởi trong bất cứ việc nào cũng đều có đầu nan). nh÷ng mÆt nµo ? - NÕu gÆp khã kh¨n mµ bá dë th× sÏ ? Đứng trớc khó khăn của công việc, chẳng làm đợc việc gì cả. em cần xác định thái độ nh thế nào ? ? Trong thực tế đời sống, em đã gặp - Mét sè tÊm g¬ng biÕt nªu cao ý nh÷ng tÊm g¬ng nµo biÕt nªu cao ý chÝ, nhê vËy mµ hä thµnh c«ng: Häc chí mà nhờ vậy họ đã có thành công ? sinh nghèo vợt khó, vận động viên (Lấy dẫn chứng từ trong đời sống và vận động viên khuyết tật, nhà doanh trong thêi gian, kh«ng gian kh¸c nghiÖp, nhµ khoa häc, ... nhau.) 2. LËp dµn bµi: - H/s viÕt ®o¹n tr×nh bµy, nhËn xÐt.. SGK tr 49.. 3. ViÕt bµi:. (Sinh ho¹t theo nhãm. mçi nhãm mét TËp viÕt tõng ®o¹n. nhiÖm vô. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.) 4. §äc l¹i vµ söa ch÷a: ? Qua các bớc tiến hành với đề văn trªn, em h·y nªu nh÷ng ý cÇn ghi nhí ?. * Ghi nhí: II. luyÖn tËp:. - Em sẽ tiến hành các bớc nh vừa Cho 2 đề văn - SGK tr 51 lµm. G/v cho h/s c¸c nhãm tù chän 1 trong 2 đề, thảo luận nhóm. Trình.

(104) bµy ý kiÕn th¶o luËn. (Lu ý h/s: ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ và đoạn thơ trong 2 đề văn có ý iii. hớng dẫn về nhà : nghÜa gièng víi ý nghÜa cña c©u tôc - Hoµn thiÖn bµi luyÖn tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. ngữ trong đề vừa làm.). TiÕt 92:. luyÖn tËp lËp luËn chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh. - Vận dụng những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn chứng minh cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề xã hội gần gũi, quen thuộc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra bµi tËp tiÕt 91 vµ kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cho tiÕt 92. * Bµi míi: - Cho đề văn: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xa đến nay luôn sống theo đạo lý: "Ăn quả ..." và "Uống nớc ...". - Trên cơ sở h/s đã chuẩn bị ở nhà, G/v hớng dẫn các em thực hành trên líp. I. tìm hiểu đề, tìm ý:. + Đề yêu cầu chứng minh vấn đề gì ?. + Yêu cầu của đề:. ? Em hiÓu 2 c©u tôc ng÷ trªn lµ g× ?. Chøng minh luËn ®iÓm: Lßng biÕt ¬n những ngời đã tạo ra thành quả để mình đợc hởng - đó là một đạo lý sống đẹp đẽ của dân tộc Việt Nam.. ? Yªu cÇu lËp luËn chøng minh ë + Yªu cÇu lËp luËn chøng minh: đây đòi hỏi phải làm nh thế nào ? §a ra nh÷ng lý lÏ vµ dÉn chøng thÝch.

(105) hợp để ngời đọc, ngời nghe thấy đợc luận điểm trên là dúng đắn, là có thËt.. ? T×m ý (t×m c¸c luËn cø) dùa vµo + T×m luËn cø: nh÷ng c©u hái nµo ? ? Em hiÓu "Uèng níc ..." vµ "¡n - Hai c©u tôc ng÷ víi lèi nãi Èn dô bằng hình ảnh sâu sắc, kín đáo nêu qu¶ ..." lµ cã néi dung nh thÕ nµo ? lên bài học về lẽ sống đạo đức và tình nghĩa cao đẹp của con ngời. Đó là lßng biÕt ¬n, nhí vÒ céi nguån ... §ã lµ mét truyÒn thèng lµm nªn b¶n sắc, tính cách và vẻ đẹp phẩm chất t©m hån cña ngêi ViÖt Nam.. ? Chọn các biểu hiện của đạo lý trên - C¸c dÉn chøng: trong thực tế đời sống ? + Con ch¸u kÝnh yªu vµ biÕt ¬n tæ tiªn, «ng bµ, cha mÑ. + C¸c lÔ héi v¨n hãa. + TruyÒn thèng thê cóng tæ tiªn. + T«n sïng vµ nhí ¬n anh hïng, nh÷ng ngêi cã c«ng lao trong sù nghiÖp dùmg níc vµ gi÷ níc (ngµy 27/7 hµng n¨m.) + Toµn d©n biÕt ¬n §¶ng, B¸c Hå, c¸ch m¹ng. + Häc trß biÕt ¬n thÇy c« gi¸o. ? Nh vậy em đã có thể chọn cách lập - C¸ch lËp luËn: luËn theo tr×nh tù nµo ? Theo trình tự thời gian từ xa xa đến nay. - Thêi gian l/s. - Không gian địa lý. (Cã ngêi trång c©y -> ngêi ¨n qu¶. Cã nguån -> cã níc. -> Tr×nh tù thêi gian).. Ii. lËp dµn ý:. A. Nêu vấn đề: - Nªu luËn ®iÓm..

(106) B. Giải quyết vấn đề: - Tr×nh bµy c¸c luËn cø. ? §¹o lý "..." gîi cho em nh÷ng suy C. KÕt bµi: - Khẳng định, đánh giá ý nghĩa của nghÜ g× ? luËn ®iÓm. Iii. viÕt bµi:. Trên cơ sở bài đã chuẩn bị ở nhà của häc sinh, g/v cho triÓn khai viÕt theo ®o¹n dùa trªn nh÷ng ý võa x©y dùng. IV. söa bµi:. - Hoạt động theo nhóm. - B¸o c¸o kÕt qu¶. - Söa.. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoàn thành bài viết với đề trên. - ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 5. - So¹n bµi tiÕp theo.. tuÇn 24 – bµi 23 TiÕt 93: v¨n b¶n:. đức tính giản dị của bác hồ A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Cảm nhận đợc qua bài văn một trong những phẩm chất cao đẹp của Bác Hồ là đức tính giản dị: giản dị trong lối sống, trong quan hệ với mọi ngời, trong việc lµm vµ lêi nãi, bµi viÕt. - Nhận ra và hiểu đợc nghệ thuật nghị luận của tác giả trong bài, đặc biệt là c¸ch nªu dÉn chøng cô thÓ, toµn diÖn, râ rµng, kÕt hîp víi gi¶i thÝch, b×nh luËn ng¾n gän mµ s©u s¾c. - Nhí vµ thuéc mét sè c©u v¨n hay, tiªu biÓu trong bµi..

(107) b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Kiểm tra bài viết hoàn chỉnh đề văn tiết 92. * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. 1. T¸c gi¶: Ph¹m V¨n §ång (1906-2000) lµ nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng, nhµ v¨n ho¸ ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c lín cña d©n téc. gi¶ Ph¹m V¨n §ång ? 2. V¨n b¶n: * H/s đọc SGK.. ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ?. TrÝch trong bµi diÔn v¨n lÔ kû niÖm 80 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ... II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: ? G/v nêu yêu cầu đọc: Mạch lạc, võa râ rµng, võa s«i næi c¶m xóc. Lu 2. Chó thÝch: ý nh÷ng c©u c¶m.. SGK.. Bæ sung: - nhÊt qu¸n: thèng nhÊt, kh«ng kh¸c biệt từ trớc đến sau. - t¬m tÊt: 3. ThÓ lo¹i: NghÞ luËn chøng minh. 4. Bè côc: (Kh«ng cã phÇn C: KÕt bµi.). 2 phÇn.. 5. Ph©n tÝch:. + LuËn ®iÓm: §øc tÝnh gi¶n dÞ cña ? Xác định luận điểm của bài văn ? Bác Hồ. C¸ch nªu luËn ®iÓm ? T¸c dông ? a, Nêu vấn đề: - Cách nêu vấn đề trực tiếp. ? Đức tính giản dị của Bác Hồ đợc nhÊn m¹nh vµ më réng nh thÕ nµo tr- - Gi¶i thÝch, më réng phÈm chÊt gi¶n dÞ ấy: Trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp. íc khi chøng minh ?.

(108) ? H·y t×m nh÷ng tõ ng÷ thÓ hiÖn sù nhận định của tác giả về đức tính giản - Tác giả tin ở nhận định của mình dÞ cña B¸c ? ? Qua lời nhận định đó, em thấy tác (điều rất quan trọng ...) và tỏ rõ sự ngợi ca đối với Hồ Chủ Tịch. giả có thái độ nh thế nào ? b, Giải quyết vấn đề: + 3 luËn ®iÓm nhá: ? Trong phần GQVĐ tác giả đã đề - Bác giản dị trong tác phong sinh hoạt. cập đến những phơng diện nào trong - Bác giản dị trong quan hệ với mọi ngời. lèi sèng gi¶n dÞ cña B¸c ? - B¸c gi¶n dÞ trong c¸ch nãi vµ viÕt. ? §Ó lµm râ luËn ®iÓm nhá thø nhÊt, B1: B¸c gi¶n dÞ trong t¸c phong tác giả đã đa ra những luận cứ nào ? sinh hoạt. Víi nh÷ng dÉn chøng nµo ? - Bữa cơm và đồ dùng. - C¸i nhµ. - Lèi sèng. ? Các chứng cớ này đợc nêu cụ thể + Bữa cơm: đạm bạc, tiết kiệm, chỉ có vài ba món đơn giản dân dã, ... b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo ? ? §äc ®o¹n: "Nhng chí hiÓu lÇm + C¸i nhµ: sµn gç tho¸ng m¸t, chØ cã vµi ba phßng, ... r»ng ..." ? §o¹n nµy lµ lý lÏ hay dÉn chøng ?. + Lèi sèng: Tù m×nh lµm viÖc tõ lín đến nhỏ.. (Gi¶i thÝch, b×nh luËn b»ng lý lÏ đánh giá ý nghĩa và giá trị của lối sống của Bác Hồ -> ngời đọc nhìn vấn đề ở tầm bao quát, toàn diện B2: Bác giản dị trong quan hệ với h¬n.) mäi ngêi: - Viết th cho một đồng chí. ? Để thuyết phục ngời đọc, tác giả - Nói chuyện với các cháu miền Nam. đã đa ra những dẫn chứng nào ? - §i th¨m nhµ tËp thÓ cña c«ng nh©n. - §Æt tªn cho ngêi phôc vô.. => §a danh s¸ch liÖt kª tiªu biÓu => ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a dÉn næi râ con ngêi B¸c: tr©n träng, tØ mØ, yªu quý tÊt c¶ mäi ngêi. chøng ? ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ tiÕp tôc ®a ra.

(109) h×nh thøc b×nh luËn vµ biÓu c¶m. Hãy xác định ? ("ở việc nhỏ đó ... Một đ/s nh vậy ...") -> Khẳng định lối sống giản dị của B¸c, bµy tá t×nh c¶m cña ngêi viÕt -> Tác động tới tình cảm cảm xúc B3: Bác giản dị trong cách nói và viết: của ngời đọc, ngời nghe. Nh÷ng c©u nãi næi tiÕng cña B¸c: - "Kh«ng cã g× ..." ? Tác giả nêu lý lẽ và dẫn chứng để - "Níc ViÖt Nam lµ mét ..." lµm s¸ng tá luËn ®iÓm nµy nh thÕ nµo ? ? T¹i sao t¸c gi¶ dïng nh÷ng c©u nãi này để chứng minh cho luận điểm => Lµ nh÷ng c©u cã néi dung ng¾n trªn ? gọn, dễ nhớ, mọi ngời đều biết -> Vì ? C¸ch nãi gi¶n dÞ nh vËy cã t¸c B¸c muèn cho quÇn chóng nh©n d©n dông nh thÕ nµo ? hiểu đợc, nhớ đợc, làm đợc -> Tập ? Trong ®o¹n nµy, lêi b×nh luËn: hîp, l«i cuèn, c¶m ho¸ lßng ngêi. "Nh÷ng ch©n lý gi¶n dÞ ... cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? (§Ò cao søc m¹nh phi thêng cña lèi nãi gi¶n dÞ vµ s©u s¾c -> kh¬i dËy lßng yªu níc, ý chÝ c¸ch m¹ng -> 6. Tæng kÕt: khẳng định tài năng của Bác.) Ghi nhí: SGK. ? Văn bản đã mang lại cho em nh÷ng hiÓu biÕt míi mÎ, s©u s¾c nµo vÒ B¸c Hå ? ? Em học tập đợc gì từ cách nghị luËn cña t¸c gi¶ ? Iii. luyÖn tËp:. * Hãy dẫn những câu thơ, bài thơ, mẩu chuyện về Bác để chứng minh đức tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c ? - "Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị.

(110) Màu quê hơng bền bỉ, đậm đà." (Tè H÷u). - "Tôi nói đồng bào nghe rõ không" (02/9/1945 - Hå ChÝ Minh). - Bác thờng để lại đĩa thịt gà mà ăn trọn mấy quả cà xứ Nghệ. Tránh nói to và ®i rÊt nhÑ ë trong vên." (ViÖt Ph¬ng.) - "Hòn đá to ..." IV. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - TiÕp tôc su tÇm nh÷ng ... - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 94:. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc khái niệm câu chủ động, câu bị động. - Nắm đợc mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi vÒ nhµ tr 93. * Bµi míi: I. câu chủ động và câu bị động:. * §äc 2 vÝ dô a, b.. 1. VÝ dô:. SGK.. 2. NhËn xÐt:.

(111) ? Xác định CN của 2 câu trong 2 ví dô ?. - Hai c©u cã néi dung miªu t¶ gièng ? Em h·y so s¸nh ý nghÜa cña 2 c©u ? nhau. ? ý nghÜa cña CN trong 2 c©u kh¸c - ë c©u a: CN lµ chñ thÓ cña hµnh nhau nh thÕ nµo ? động. ? Em hiểu tại sao lại gọi câu b là ...? - ở câu b: CN là đối tợng của hành động. -> Câu a là câu chủ động. -> (C©u a, b lµ mét cÆp lu«n lu«n ®i với nhau. Nghĩa là có thể đổi câu chủ động -> câu bị động và ngợc l¹i). ? Vậy em hãy khái quát lại đặc điểm của câu chủ động và câu bị động ? Bµi tËp nhanh: Xác định các câu sau và tìm câu tơng ứng ? - Ngời lái đò đẩy thuyền ra xa. - MÑ may ¸o cho em bÐ. - NhiÒu ngêi tin yªu Lan.. Câu b là câu bị động tơng ứng.. 3. Ghi nhí: SGK.. Ii. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:. 1. VÝ dô: SGK. 2. NhËn xÐt: - Hai c©u a vµ b t¬ng øng nhau. * H/s đọc ví dụ: - Câu a - câu chủ động. ? Em hãy so sánh ý nghĩa 2 câu a và - Câu b - câu bị động. b? - §iÒn c©u b vµo ®o¹n v¨n v× nã t¹o liên kết câu: Em tôi là chi đội trởng, ? Gọi tên 2 câu a, b đó ? là ... Em đợc mọi ngời yêu mến. ? Em hãy chọn câu a hay b để điền vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n ? 3. Ghi nhí: ? Vì sao em chọn cách điền đó ? => Chuyển đổi nh vậy góp phần làm Iii. luyện tập: cho việc giao tiếp trở lên sinh động - Bµi tËp SGK. vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ? Nªu ghi nhí ?.

(112) BT VD Nhà máy đã sản xuất đợc một số s¶n phÈm cã gi¸ trÞ. C¸c s¶n phÈm này đợc khách hàng châu Âu rất a chuéng. ( Kh¸ch hµng ë ...) ? Xác định các câu bị động? ? Lý do sö dông ? Đoạn 1: "Có khi đợc trng bày ..." Đoạn 2: "Tác giả "Mấy vần thơ" liền đợc ..." => Tránh lặp kiểu câu đã dùng trớc đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa c¸c c©u trong ®o¹n. BT bæ sung: 1) So s¸nh 2 c¸ch viÕt: - ChÞ d¾t con chã ®i d¹o ven rõng, chèc chèc dõng l¹i ngöi chç nµy mét tÝ, chç kia mét tÝ. - Con chó đợc chị dắt đi dạo ven rừng, chốc chốc dừng lại ngửi ... 2) Ph©n biÖt c¸c c©u: Nã bÞ thÇy ph¹t. Nã bÞ ph¹t. Câu bị động. C¬m bÞ thiu. Nó đợc đi bơi. (Câu bình thờng.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 95+96:.

(113) viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5 v¨n lËp luËn chøng minh. A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - ¤n tËp vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh, còng nh vÒ c¸c kiÕn thức Văn và Tiếng Việt có liên quan đến bài làm, để có thể vận dụng kiến thức đó vào việc tập làm một bài văn lập luận chứng minh cụ thể. - Có thể tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân để có phơng hớng phấn đấu phát huy u điểm và sửa chữa khuyết điểm. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh * Bµi míi: §Ò v¨n: H·y chøng minh r»ng: Ca dao, d©n ca ViÖt Nam thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh yªu quê hơng đất nớc. I. dµn ý:. A. Më bµi: - Nêu luận điểm: Ca dao, dân ca Việt Nam thể hiện sâu sắc tình yêu quê hơng đất nớc. - Gi¶i thÝch, më réng luËn ®iÓm: Cã nhiÒu c¸ch thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng đất nớc. Trong ca dao, tình cảm ấy đợc thể hiện bằng sự ngợi ca, tự hào về vẻ giàu đẹp của quê hơng. đất nớc. B. Th©n bµi: - X©y dùng c¸c luËn cø th«ng qua c¸c ý (c¸c dÉn chøng). - S¾p xÕp d/c theo tr×nh tù kh«ng gian phï hîp. 1- Gió đa cành trúc la đà. ......................................... 2- §êng v« xø NghÖ quanh quanh. 3- §ång Th¸p mêi cß bay th¼ng c¸nh ... 4- Lµng ta phong c¶nh h÷u t×nh..

(114) + Phân tích các dẫn chứng trên làm nổi bật vẻ giàu đẹp của từng miền quê -> thể hiện tình yêu quê hơng đất nớc của ngời dân. C. KÕt bµi: - Khẳng định lại luận điểm. - Liên hệ, cảm nghĩ, rút ra bài học: Ca dao đã bồi dỡng tâm hồn, lòng yêu níc trong mçi con ngêi ViÖt Nam. NhiÖm vô cña mçi ngêi ... Ii. yªu cÇu:. - Xác định đợc chính xác luận điểm cần phải chứng minh. - Tõ luËn ®iÓm chÝnh, x©y dùng mét hÖ thèng luËn ®iÓm phô hîp lý, râ ràng, mạch lạc đủ làm sáng tỏ luận điểm chính. Tìm đợc hệ thống dẫn chứng tiêu biểu. đầy đủ, đợc sắp xếp hợp lý, có khả năng làm sáng rõ từng luận điểm. - Chữ viết đúng chính tả. -Lời văn cần rõ ý, đúng ngữ pháp. - C¸ch ph©n tÝch dÉn chøng râ rµng, tr¸nh lÆp. Iii. biÓu ®iÓm:. + §iÓm 9, 10: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt lu loát. - ý v¨n trong s¸ng gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, cã søc thuyÕt phôc. + §iÓm 7 - 8: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt lu loát. - Ph©n tÝch dÉn chøng cha s©u, cha thuyÕt phôc cao. + §iÓm 5, 6: - Bài viết đạt yêu cầu. - Diễn đạt, chuyển ý cha nhuần nhuyễn. - Ph©n tÝch dÉn chøng cßn s¬ sµi, thiÕu thuyÕt phôc. + §iÓm 3, 4: - §· biÕt híng lµm bµi. - Diễn đạt còn lủng củng, ý rời rạc. - Phân tích dẫn chứng còn hời hợt, cha phát hiện đợc ý. + §iÓm 1, 2: - Bài không đạt yêu cầu nào..

(115) * G/v híng dÉn h/s lµm bµi, thu bµi. * VÒ nhµ: ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tuÇn 25 – bµi 24 TiÕt 97: v¨n b¶n:. ý nghÜa v¨n ch¬ng (Hoµi Thanh) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu, nhiệm vụ và c«ng dông cña v¨n ch¬ng trong lÞch sö loµi ngêi. - Hiểu đợc phần nào phong cách nghị luận văn chơng của Hoài Thanh. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Nªu c¸c luËn ®iÓm nhá trong bµi "§øc tÝnh ..." -> Giíi thiÖu bµi. * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. * Học sinh đọc chú thích.. 1. T¸c gi¶:. ? Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c Hoµi Thanh (1909-1982) tªn thËt lµ.

(116) gi¶ ?. NguyÔn §øc Nguyªn - nhµ v¨n, nhµ phª b×nh v¨n häc lín ë níc ta.. ? Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n?. 2. V¨n b¶n:. (Lµ v¨n b¶n nghÞ luËn chøng minh).. TrÝch trong "V¨n ch¬ng vµ h/®" 1936.. (NghÞ luËn v¨n ch¬ng).. II. đọc, hiểu văn bản:. 1. §äc: * §äc rµnh m¹ch, xóc c¶m.. 2. Chó thÝch: 3. Bè côc:. SGK.. 2 phÇn.. ? Bè côc gièng víi v¨n b¶n nµo ? 4. Ph©n tÝch: a, Nêu vấn đề: * §äc ?. - Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng.. ? T¸c gi¶ ®i t×m ý nghÜa v¨n ch¬ng b¾t ®Çu tõ c¸i g× ? - V¨n ch¬ng lµ niÒm xãt th¬ng cña ? Câu chuyện đó cho thấy tác giả con ngời trớc những điều đáng thơng. muèn c¾t nghÜa nguån gèc v¨n ch- Xóc c¶m yªu th¬ng m·nh liÖt tríc ¬ng n/t/n ? cái đẹp là gốc của văn chơng.. ? Từ đó t/g kết luận n/t/n ?. ? Để làm rõ hơn luận điểm ấy t/g đã lµm g× ?. - Nh©n ¸i lµ nguån gèc chÝnh cña v¨n ch¬ng. - Nhận định về vai trò t/c trong sáng t¹o v¨n ch¬ng.. (Nêu tiếp nhận định về vai trò t/c trong s¸ng t¹o v¨n ch¬ng). ? Nêu một số ví dụ để chứng minh cho quan niÖm v¨n ch¬ng nh©n ¸i cña t/g ? (Những câu hát về tình cảm gia đình, b, Giải quyết vấn đề: tình yêu quê hơng, đất nớc, than.

(117) th©n, ...).. C«ng dông cña v¨n ch¬ng:. ? Em h·y t×m nh÷ng c©u v¨n mµ trong đó t/g bàn về công dụng của v¨n ch¬ng ? - Kh¬i dËy nh÷ng tr¹ng th¸i xóc c¶m (Mét ngêi h»ng ngµy ... cao thîng cña con ngêi. V¨n ch¬ng g©y cho ta ...) ? Tác giả đã nhấn mạnh những công - Rèn luyện mở mang thế giới t/c của con ng¬×. dông nµo cña v¨n ch¬ng ? ? Trong đó em thấy công dụng lạ lùng - Làm giàu t/c con ngời. - Giµu nhiÖt t×nh c¶m xóc nªn cã søc nµo cña v¨n ch¬ng (lµm giµu t/c). cuốn hút ngời đọc. - Làm đẹp và hay những thứ bình thờng. ? Trong x· héi, v¨n ch¬ng cã c«ng - C¸c thi nh©n, v¨n nh©n lµm giµu dông n/t/n ? T×m nh÷ng c©u v¨n nãi sang cho lÞch sö nh©n lo¹i. vÒ c«ng dông Êy ? (Cã kÎ nãi ........ => V¨n ch¬ng lµm giµu t/c con ngêi. NÕu pho lÞch sö loµi ngêi ... ? Nói tóm lại t/g đã giúp chúng ta Văn chơng làm đẹp, giàu cho cuộc hiÓu thªm nh÷ng ý nghÜa s©u s¾c nµo sèng. cña v¨n ch¬ng ?. 5. Tæng kÕt, ghi nhí:. - Cách vào đề bất ngờ mà tự nhiên, ? Bài viết có nét nghị luận đặc sắc hấp dẫn, xúc động. - C¸ch ®a luËn cø theo lèi suy tëng nµo ? (ThiÕu nh÷ng dÉn chøng cô thÓ. VËy s©u s¾c. em cã thÓ bæ sung mét sè dÉn chøng cô thÓ.) - C¸ch lËp luËn võa cã lý lÏ võa cã c¶m xóc, h×nh ¶nh. ? Văn bản đã mở ra cho em những hiÓu biÕt míi mÎ, s©u s¾c nµo vÒ ý - V/c cã gèc lµ t/c nh©n ¸i vµ c«ng dụng đặc biệt. nghÜa v¨n ch¬ng ? ? Qua đó em hiểu t/g là ngời n/t/n ? (Am hiÓu v¨n ch¬ng.

(118) Cã quan ®iÓm râ rµng, chÝnh x¸c. Trân trọng đề cao văn chơng.). Iii. luyÖn tËp:. - T×m thªm c¸c dÉn chøng cô thÓ: VÝ dô: - Chóng ta cã thÓ thÊy râ c/s cña n/d VN qua ca dao, tôc ng÷, ..., qua nh÷ng v¨n b¶n "Vît ..."; "S«ng níc Cµ ..." - S¸ng t¹o ra sù sèng míi: "DÕ MÌn ..."; "Lao xao", ... - Båi dìng t×nh yªu thiªn nhiªn: "C«n S¬n ca" -> Båi dìng t/y q/h/®/n, yªu con ngêi, yªu hoµ b×nh. *. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - ChuÈn bÞ kiÓm tra v¨n.. TiÕt 98:. kiÓm tra v¨n A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Kiểm tra các văn bản đã học từ đầu học kỳ II (tục ngữ và văn bản nghị luËn chøng minh). - TÝch hîp víi tiÕng ViÖt ë c¸c lo¹i c©u, víi TLV nghÞ luËn chøng minh). - RÌn kü n¨ng kÕt hîp lµm bµi tr¾c nghiÖm vµ bµi tù luËn, tr¶ lêi c©u hái vµ viÕt ®o¹n v¨n ng¾n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(119) * KiÓm tra chuÈn bÞ cña häc sinh: * Bµi míi: - §Ò bµi: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm. Bài 1: Đánh dấu vào ý kiến không đúng với nhận xét về tục ngữ dới đây: A. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu. B. Là những câu hát thể hiện đời sống tình cảm phong phú của ngời lao động. C. Truyền đạt những kinh ngiệm của nhân dân về đời sống xã hội. D. C¶ 3 ý kiÕn trªn. Bài 2: Bài văn "Tinh thần yêu nớc ..." đợc viết trong thời kỳ nào ? A. Kh¸ng chiÕn chèng Mü. B. Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. C. Thời kỳ đất nớc ta xây dựng CNXH ở miền Bắc. D. Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX. Bài 3: Tác giả Đặng Thai Mai đã chứng minh sự giàu có và phong phú cuả tiÕng ViÖt vÒ nh÷ng mÆt nµo ? A. Ng÷ ©m. B. Tõ vùng. C. Ng÷ ph¸p. D. C¶ 3 ý kiÕn trªn. Bài 4: Dòng nào nói đúng nhất những nguyên nhân tạo lên sức thuyết phôc cña bµi v¨n: "§øc tÝnh ..." A. B»ng dÉn chøng tiªu biÓu. B. B»ng lý lÏ hîp lý. C. Bằng thái độ, t/c của t/g . D. C¶ 3 nguyªn nh©n trªn. Bµi 5: ViÕt ®o¹n v¨n chøng minh r»ng: Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi sö dông thµnh c«ng h×nh ¶nh Èn dô. §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm: Bµi 1: B.(1,5 ®iÓm). Bµi 2: B. (1,5 ®iÓm). Bµi 3: D.(1,5 ®iÓm). Bµi 4: D.(1,5 ®iÓm). Bµi 5: Dµn ý (4 ®iÓm)..

(120) * Më ®o¹n: Nªu luËn ®iÓm: Tôc ng÷ vÒ con ngêi vµ x· héi ... Èn dô. * Th©n ®o¹n: Chøng minh luËn ®iÓm b»ng c¸c dÉn chøng: 1) ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y: ("¨n qu¶ " - hëng kÕt qu¶. "Trồng cây" - tạo ra kết quả) => Đợc hởng những thành quả tốt đẹp phải biÕt ghi nhí c«ng ¬n.. 2) "§ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m". (("đói, rách" - hoàn cảnh sống túng thiếu, nghèo khổ. "s¹ch, th¬m" - nh©n c¸ch, phÈm chÊt trong s¹ch => Dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n vÉn ph¶i gi÷ nh©n c¸ch. Cã thÓ chøng minh b»ng ca dao, tôc ng÷, thµnh ng÷ kh¸c. * Kết đoạn: Khẳng định lại nét nghệ thuật thành công của tục ngữ..

(121) TiÕt 99:. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (TiÕp theo) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. - Thực hành đợc thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là câu chủ động ? Câu bị động ? Cho ví dụ ? ? Mục đích của việc chuyển đổi ... ? * Bµi míi: I. cách chuyển câu chủ động thành câu bị động:. - H/s đọc ví dụ SGK - bảng phụ.. 1. §äc vÝ dô: SGK tr 64. 2. NhËn xÐt:. ? Hai c©u trong 2 vÝ dô cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? (Gîi ý: - Néi dung miªu t¶ cña 2 c©u n/t/n ? Chủ đề ? - Sè lîng tõ ng÷ trong 2 c©u n/t/n ?). - So s¸nh 2 c©u: + Gièng nhau: - Chủ đề: Cánh màn điều. - Néi dung miªu t¶. + Kh¸c nhau: - Câu a có dùng từ "đợc". - Câu b không dùng từ "đợc".. ? Theo em 2 c©u trªn lµ c©u chñ động hay câu bị động ? ? Vậy em hãy tìm câu chủ động tơng ứng với 2 câu bị động trên ? - Có 2 cách chuyển đổi từ câu chủ ? Từ đó em thấy từ một câu chủ động có thể có mấy cách chuyển đổi động thành câu bị động. sang câu bị động ? 3. Ghi nhí: SGK..

(122) ? Nªu ghi nhí cña bµi ? ? Nh÷ng c©u sau cã ph¶i lµ c©u bÞ động không ? Vì sao ? a) Bạn em đạt đợc giải nhất. b) Tay em bÞ ®au. (Không có câu chủ động tơng ứng). Bµi tËp nhanh: Chuyển đổi câu: Bà đã dọn cơm. Ii. luyÖn tËp: Cách 1: Cơm đã đợc dọn. Cách 2: Cơm đã dọn. Bµi tËp 1: - H/s nªu l¹i ghi nhí.. + Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động theo 2 cách: C©u a). - Cách 1: Ngôi chùa ấy đợc xây ... - C¸ch 2: Ng«i chïa Êy x©y tõ ... a) Một nhà s vô danh đã xây ngôi Câu b) chïa Êy tõ thÕ kû XIII. - Cách 1: Tất cả cánh cửa chùa đợc lµm ... b) Ngêi ta lµm tÊt c¶ c¸nh cöa chïa - C¸ch 2: TÊt c¶ c¸nh cöa chïa lµm b»ng gç lim. b»ng ... Bµi tËp 2: - Câu bị động dùng "bị, đợc". C©u a). a) ThÇy gi¸o phª b×nh em.. b) Ngời ta đã phá ngôi nhà.. Cách 1: Em đợc thầy giáo phê bình (tÝch cùc). C¸ch 2: Em bÞ thÇy gi¸o phª b×nh (tiªu cùc). C©u b) Cách 1: Ngôi nhà ấy đợc ngời ta phá ®i. C¸ch 2: Ng«i nhµ Êy bÞ ngêi ta ph¸ ®i. Bµi tËp 3:.

(123) - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n nãi vÒ lßng say mê văn học của em - dùng câu bị động. Ví dụ: "Tất cả những bài thơ hay đều đợc em thuộc lòng". iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi, hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 100:. luyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n chøng minh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn chøng minh. - Biết vận dụng những hiểu biết đó vào việc viết một đoạn văn chứng minh cô thÓ. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh: * Bµi míi: I. híng dÉn chuÈn bÞ:. ? Nhắc lại những yêu cầu đối với + Yêu cầu đối với đoạn văn chứng minh: mét ®o¹n v¨n chøng minh ? - Đoạn văn không tồn tại độc lập riªng biÖt mµ chØ lµ mét bé phËn cña bµi v¨n => Cè h×nh dung ®o¹n v¨n mµ m×nh viÕt n»m ë vÞ trÝ nµo cña bài văn để viết phần chuyển đoạn..

(124) - Cần có câu chủ đề nêu luận điểm cña ®o¹n. C¸c c©u kh¸c tËp trung lµm s¸ng tá cho luËn ®iÓm. - C¸c lý lÏ, dÉn chøng ph¶i s¾p xÕp hîp lý, râ rµng, m¹ch l¹c. ? §äc kü v¨n b¶n, bµi ghi: "ý nghÜa v¨n ch¬ng". ? T×m hiÓu ý nghÜa cña mét sè t¸c phÈm ? "DÕ MÌn ...'; "Cæng trêng më ra"; "Cuéc chia tay ..."; "Tinh thÇn yªu níc ..."; ... Mçi t¸c phÈm kh¸i qu¸t b»ng 1, 2 c©u ng¾n gän. ? LËp 2 bè côc kh¸c nhau cho bµi: Tình yêu quê hơng, đất nớc chứa chan trong v¨n häc. H·y chøng minh qua c¸c t¸c phÈm v¨n xu«i Ii. luyÖn tËp trªn líp: đã học trong chơng trình ngữ văn. * Tìm hiểu đề: §Ò bµi: V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã. H·y chøng minh. H/s lµm viÖc theo nhãm.. - Nghị luận chứng minh một vấn đề VH.. ? NghÞ luËn chøng minh g× ?. - LuËn ®iÓm: ý nghÜa cña v¨n ch¬ng là bồi dỡng tình cảm cho ngời đọc.. ? LuËn ®iÓm lµ g× ?. - Mục đích: Hớng tới ngời đọc, thuyÕt phôc hä vÒ t¸c dông to lín vµ l©u bÒn cña v¨n ch¬ng.. ? M/® chung: Híng tíi ai ? ThuyÕt - B»ng nh÷ng dÉn chøng trong thùc tÕ phôc ai ? và VH, làm sáng rõ tính đúng đắn của ? M/đ cụ thể cần đạt của bài ? luËn ®iÓm vÒ t¸c dông cña v¨n ch¬ng. - Hai luËn ®iÓm nhá.. ? Từ đó, em xác định đợc mấy luận.

(125) ®iÓm nhá ? ? Cã cÇn gi¶i thÝch ®iÒu g× ? (Nh÷ng t×nh c¶m ta ®ang cã, ta cha cã lµ g× ? * LËp dµn ý: Văn chơng đã bồi dỡng, rèn luyện a) Nêu vấn đề : nh÷ng t/c Êy cho ta n/t/n ?) - Dẫn vấn đề. - Nªu ý kiÕn cña HT. b) GQV§:. CÇn chøng minh luËn ®iÓm 1 n/t/n ?. + Chøng minh: "V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m mµ ta kh«ng cã". - Ta lµ ai ? - Nh÷ng t×nh c¶m mµ ta kh«ng cã lµ g× ? - V¨n ch¬ng h×nh thµnh trong ta t×nh c¶m Êy n/t/n ? + ChuyÓn ý. + CM luËn ®iÓm 2: - Cô thÓ, nh÷ng t×nh c¶m ta ®ang cã lµ g× ? - Văn chơng đã củng cố, rèn luyện nh÷ng t×nh c¶m ta ®ang cã n/t/n ? -DÉn chøng chøng minh cô thÓ. c) KTV§: - C¶m xóc vµ t©m tr¹ng cña em trong và sau mỗi lần đợc đọc một tác phẩm v¨n ch¬ng hay. - Më réng ra t¸c dông cña v¨n ch¬ng lµ g× ? * H/s viÕt ®o¹n v¨n theo nhãm. - Gọi các đại diện nhóm trình bày, nhËn xÐt, söa. - Có đánh giá, cho điểm qua các nhóm. - Th ký tæng hîp kÕt qu¶. - Tuyªn d¬ng nhãm tÝch cùc. * VÒ nhµ:.

(126) - Hoµn thµnh bµi viÕt (hoµn chØnh). - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tuÇn 26 – bµi 25 TiÕt 101:. «n tËp v¨n nghÞ luËn A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc luận điểm cơ bản và các phơng pháp lập luận của các bài văn nghị luận đã học. - Chỉ ra đợc những nét riêng đặc sắc trong nghệ thuật nghị luận của mỗi bài đã học. - Nắm đợc đặc trng chung của văn nghị luận qua sự phân biệt với các thể v¨n kh¸c. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KÕt hîp trong giê. * Bµi míi: I. đọc, hiểu văn bản:. - Đọc kỹ các văn bản đã học từ tuần 18-24, lập bảng, điền vào ô trống theo mÉu. (B¶ng 1). - Đối sánh với các văn bản tự sự, trữ tình đã học lớp 6, 7 điền vào bảng 2. - §äc kü ghi nhí..

(127) II. đọc, hiểu văn bản:. B¶ng hÖ thèng 1: - G/v tr×nh bµy b¶ng phô. - H/s lÇn lît ph¸t biÓu ý kiÕn tõ phÇn chuÈn bÞ cña m×nh cã bæ sung ®iÒu chØnh. - G/v ph¸t cho h/s b¶ng hÖ thèng 1 hoµn chØnh in s½n. B¶ng hÖ thèng 2: - Lµm t¬ng tù nh víi b¶ng 1. - "Những nét nghệ thuật nghị luận đặc sắc của 4 văn bản nghị luận đã học." B¶ng hÖ thèng 3: - G/v cho thªm cét: Tªn bµi, vÝ dô (yªu cÇu ë phÇn chuÈn bÞ) - TiÕn hµnh nh víi 2 b¶ng trªn. - KÌm h×nh thøc thi: KÓ nhiÒu vÝ dô. (Có th ký ghi chép nhóm nào kể đợc nhiều, kể chính xác.) ? Ph©n biÖt sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a v¨n nghÞ luËn vµ c¸c thÓ lo¹i tù sù, tr÷ t×nh ? - (Ghi nhí: SGK - 67.) Iii. luyÖn tËp:. Bµi 1: Một bài thơ trữ tình là tác phẩm văn chơng trong đó: A. Kh«ng cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt. B. Kh«ng cã cèt truyÖn nhng cã thÓ cã nh©n vËt. C. ChØ biÓu hiÖn trùc tiÕp t×nh c¶m. D. Cã thÓ biÓu hiÖn trùc tiÕp, gi¸n tiÕp t/c ... Bµi 2: Bµi th¬ "§ªm nay B¸c ..." lµ: A. Th¬ tr÷ t×nh. B. Tù sù b»ng v¨n vÇn. C. Th¬ tù sù..

(128) D. Tù sù - Tr÷ t×nh. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - ¤n tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 102. dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu (tức là dùng cụm CV để làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.) - Nắm đợc các trờng hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp:.

(129) * KiÓm tra bµi cò: ? Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động ? ? Tr×nh bµy ®o¹n v¨n ... * Bµi míi:. ? §äc vÝ dô.. I. thế nào là dùng cụm c-v để më réng c©u:. + CÊu t¹o cña côm DT. ? T×m c¸c côm danh tõ cã trong c©u §N tríc v¨n ? ? Ph©n tÝch cÊu t¹o cña c¸c côm Trung t©m danh từ đó ? §N sau ? Ph©n tÝch cÊu t¹o cña phô ng÷ Nh÷ng trong mçi côm danh tõ ? ? Phô ng÷ cña côm danh tõ cã cÊu Nh÷ng t¹o n/t/n ? t×nh c¶m t×nh c¶m ta kh«ng cã ta s½n cã Nªu ghi nhí cña bµi. Bµi tËp nhanh: Xác định cụm C-V làm định ngữ: - Căn phòng tôi ở rất đơn sơ. - Nam đọc quyển sách tôi cho mợn. * §äc c¸c vÝ dô.. + Cấu tạo của định ngữ sau: - Ta / kh«ng cã. C. V. - Ta / s½n cã. C. V. *. Ghi nhí: Xác định các cụm C - V làm thành ii. c¸c trêng hîp dïng côm cphÇn c©u, thµnh phÇn côm tõ ? v để mở rộng câu:. ? VËy c¸c thµnh phÇn c©u nµo cã thÓ đợc cấu tạo bằng cụm C - V. Bµi tËp nhanh: Xác định cụm C-V, gọi tên.. a) Chị Ba đến.. CN. b) Tinh thÇn rÊt h¨ng h¸i. VN c) Trời sinh lá sen để ... Bổ ngữ..

(130) Mẹ / về khiến cả nhà đều vui. C. V CN. /. C. V. d) C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng. §Þnh ng÷.. BN Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: Xác định các cụm C-V và gọi tên: a) ChØ riªng nh÷ng ngêi .... - định ngữ.. b) Khuôn mặt đầy đặn. - VN.. c) C¸c c« g¸i lµng Vßng .... - định ngữ.. ... tõng l¸ cèm s¹ch sÏ, .... - bæ ng÷.. d) Mét bµn tay ®Ëp m¹nh ... h¾n giËt m×nh.. - CN. - bæ ng÷. Bµi tËp 2:. ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c©u më réng thµnh phÇn bëi côm C-V. VD: Tôi đợc mẹ trao thởng vào cuối kỳ I. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(131) TiÕt 103. Tr¶ bµi: tËp lµm v¨n sè 5; Kt tiÕng ViÖt; Kt v¨n. A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Qua việc nhận xét, trả và chữa 3 bài kiểm tra viết trong 3 tiết trớc đó, thuéc c¶ 3 ph©n m«n: TV, TLV vµ VH gióp h/s cñng cè nhËn thøc vµ kü n¨ng tổng hợp ngữ văn đã học ở học kỳ I và 5 tuần đầu học kỳ II. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch lçi sai trong bµi lµm cña b¶n th©n h/s, biÕt tù söa lçi. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: + G/v đã trả hôm trớc, cung cấp đáp án; Yêu cầu h/s ở nhà đọc lại bài, xác định u, khuyết điểm. + Kiểm tra việc đọc lại bài ở nhà của h/s. + Gäi mét sè h/s tr×nh bµy u, khuyÕt ®iÓm trong bµi lµm cña m×nh. I. bµi kiÓm tra tiÕng viÖt:. *. ¦u ®iÓm: - Phần trắc nghiệm đa số làm đúng. - Tr×nh bµy râ rµng. - Bài tập về từ HV đã có những ghi nhớ cơ bản về nghĩa của từ, biết xác định từ, đặt câu. - KÕt qu¶ nh×n chung kh¸.. *. KhuyÕt ®iÓm: - Phần xác định từ ghép còn lúng túng, nhầm lẫn. - Tr×nh bµy c©u 2 (tõ HV) thiÕu khoa häc. - Gi¶i nghÜa thµnh ng÷ cha kü, cha s¸t..

(132) *. Häc sinh lªn b¶ng ch÷a l¹i bµi: - Bèn em ch÷a lÇn lît. Ii. bµi kiÓm tra v¨n:. *. ¦u ®iÓm: - Ch÷ viÕt cã tiÕn bé h¬n. - Tr×nh bµy bµi tËp tr¾c nghiÖm tèt h¬n. - Đã bớc đầu biết sử dụng văn bản để làm d/c trong văn CM. *. KhuyÕt ®iÓm: - PhÇn tù luËn tr×nh bµy cßn s¬ sµi. §· biÕt nªu d/c song ph©n tÝch d/c cha râ ý (cha lµm næi bËt h×nh ¶nh Èn dô). *. Häc sinh ch÷a miÖng bµi tËp tr¾c nghiÖm. *. §äc ®o¹n v¨n viÕt kh¸. Iii. bµi tËp lµm v¨n sè 5:. *. Học sinh đọc lại đề bài *. Hớng dẫn học sinh tìm hiểu đề: - Thể loại: Chứng minh một vấn đề văn học. - §èi tîng: Ca dao, d©n ca VN thÓ hiÖn s/s¾c t/y/q/h/®/n. - Ph¹m vi: Ca dao, d/c VN. *. Nªu dµn ý (tiÕt 95+96): - Học sinh nêu dàn ý mà đã chuẩn bị ở nhà. *. H/s tự nhận xét đánh giá bài viết của mình: (VÒ néi dung, h×nh thøc). *. Gi¸o viªn tæng hîp nhËn xÐt chung: +. ¦u ®iÓm: - Các em đã nắm đợc đặc trng của kiểu bài: Nghị luận chứng minh; biết vËn dông d/c vµ ph©n tÝch d/c. - Biết trình bày các luận cứ để phục vụ cho luận điểm. - Một số bài có cách lập luận khá linh hoạt, lô gích vấn đề cao. - Ch÷ viÕt cã tiÕn bé h¬n. +. Nhîc ®iÓm:.

(133) - Đa số cha biết dừng lại để giải thích khái quát v/đ nêu ra: T/y/q/h/đ/n thể hiện trong ca dao, dân ca qua việc ngợi ca, tự hào về sự giàu đẹp của q/h/đ/n. - Mét sè bµi cha ph©n tÝch kü d/chøng, míi chØ biÕt nªu ra d/c vµ p/tÝch qua loa. - Nhiều bài cha biết k/quát vấn đề, nâng t/c q/h/đ/n trong ca dao, dân ca thµnh t/c chung cña mäi ngêi VN yªu tha thiÕt q/h/®/n m×nh. *. H/s ch÷a lçi cô thÓ: - Lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu, lỗi liên kết, ... *. §äc bµi kh¸: *. Mét sè häc sinh lµm l¹i bµi: *. H/s vÒ nhµ: - Tù söa lçi cña m×nh. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 104:. t×m hiÓu chung vÒ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận giải thích. - Rèn kỹ năng nhận diện và phân tích các đề bài nghị luận giải thích (so s¸nh víi nghÞ luËn chøng minh). b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ phÐp lËp luËn chøng minh ? Ph¬ng ph¸p chøng minh mét vÊn đề n/t/n ? - Đặt một đề văn chứng minh ?.

(134) * Bµi míi: I. mục đích và phơng pháp giải thÝch:. 1. Mục đích: - Trong đời sống, những khi nào ng- - Khi gặp một hiện tợng mới lạ con ngêi cha hiÓu th× nhu cÇu gi¶i thÝch ời ta cần đợc giải thích ? nảy sinh. (Có cả vấn đề xa xôi, cả những vấn đề gần gũi.) ? H·y nªu mét sè c©u hái vÒ nhu cÇu gi¶i thÝch hµng ngµy ? (? V× sao cã ma ? ? V× sao em kh«ng lµm bµi tËp ?). - Mục đích của giải thích là để nhận thøc, hiÓu râ sù vËt hiÖn tîng. Nhng để đạt hiệu quả, làm ngời nghe đồng t×nh, ngêi ta còng chøng minh ®iÒu m×nh gi¶i thÝch sao cho ngêi nghe tin phôc.. ? Muèn tr¶ lêi c¸c c©u hái Êy cÇn ph¶i cã ®iÒu kiÖn g× ? 2. Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch: * Trong v¨n NL, ngêi ta thêng yªu cầu giải thích các vấn đề t tởng, đạo đức lớn nhỏ, ... Vậy phơng pháp giải thÝch lµ g× ? a, VÝ dô: Bµi v¨n: "Lßng khiªm tèn". * §äc bµi v¨n.. b, NhËn xÐt:. - Bµi v¨n GV v/®: "Lßng khiªm tèn" ? Bài văn GT vấn đề gì và giải thích vµ gi¶i thÝch b»ng c¸ch so s¸nh c¸c n/t/n ? sự việc, hiện tợng trong đời sống hµng ngµy. - C¸ch gi¶i thÝch: ? P/p G/t có phải là đa ra các định nghĩa + Đa ra định nghĩa về lòng khiêm vÒ lßng khiªm tèn kh«ng ? V× sao ? tèn v× nã tr¶ lêi cho c©u hái "Khiªm tèn lµ g× ?". + Đa ra các biểu hiện đối lập với ? Liệt kê các biểu hiện đối lập với lòng "khiêm tốn". "Khiªm tèn" cã ph¶i lµ c¸ch gi¶i.

(135) thÝch kh«ng ? V× sao ? ? ViÖc chØ ra c¸i lîi, c¸i h¹i cña + ChØ ra c¸i lîi, c¸i h¹i cña kh«ng không "khiêm tốn' có phải là giải khiêm tốn (Làm cho ngời đọc hiểu khiªm tèn lµ g×?). thÝch kh«ng ? ? Qua nh÷ng ®iÒu trªn, em hiÓu thÕ c, Ghi nhí: SGK tr 71.. nµo lµ lËp luËn gi¶i thÝch ?. ii. luyÖn tËp:. * Đọc bài văn: "Lòng nhân đạo".. Bài văn: "Lòng nhân đạo".. ? Bài văn GT vấn đề gì ?. - Giải thích "lòng nhân đạo".. ? Có thể đặt những câu hỏi để khêu - Cách giải thích: gîi G/T n/t/n ? + Đa ra định nghĩa "lòng nhân đạo". (Lòng nhân đạo là gì ? Những hoàn + Đa ra các cơ hội để con ngời đợc cảnh nào tạo điều kiện để con ngời thể hiện lòng nhân đạo. thể hiện lòng nhân đạo. Cụ thể đó là + Mọi ngời cần phát huy lòng nhân đạo. t/c n/t/n ? Mçi ngêi ph¶i ph¸t huy lßng nh©n đạo của mình n/t/n ?). - H/s đọc thêm 02 văn bản giải thích: "ãc ph¸n ®o¸n vµ ãc thÈm mü" "Tù do vµ n« lÖ". - Th¶o luËn nhãm: + Xác định vấn đề giải thích. + C¸ch gi¶i thÝch trong tõng v¨n b¶n. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc, hiÓu bµi. - Tìm hiểu v/đ giải thích và cách giải thích trong 2 văn bản đọc thêm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. tuÇn 27 – bµi 26 TiÕt 105 + 106:.

(136) sèng chÕt mÆc bay A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật cña truyÖn ng¾n nµy. - Rèn kỹ năng đọc, kể tóm tắt truyện, phân tích nhân vật trong truyện ngắn hiện đại. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Em h·y nªu nh÷ng quan niÖm vÒ ý nghÜa v¨n ch¬ng cña Hoµi Thanh ? - Häc xong v¨n b¶n "ý nghÜa ..." em cã nh÷ng c¶m nhËn thªm g× vÒ ý nghÜa v¨n ch¬ng ? * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. - Đọc phần chú thích, em hiểu đợc 1. Tác giả: nh÷ng g× vÒ t¸c gi¶ Ph¹m Duy Tèn ? 2. V¨n b¶n: (ThÓ lo¹i v¨n xu«i, truyÖn ng¾n xuÊt - "Nh b«ng hoa ®Çu mïa cña truyÖn hiện ở nớc ta từ lâu. Đó là những truyện ngắn hiện đại VN". ngắn trung đại mà các em đã học ở chơng trình Ngữ văn lớp 6. Truyện ngắn hiện đại Việt Nam bắt đầu hình thành II. đọc, hiểu văn bản: chñ yÕu tõ ®Çu thÕ kû XX.) 1. §äc, tãm t¾t truyÖn: - Chú ý phân biệt các giọng đọc: + Giäng kÓ - t¶ cña t¸c gi¶. + Giäng h¸ch dÞch cña quan phô mÉu. + Giäng sî sÖt, khóm lóm cña thÇy đề, dân phu. - T×m c¸c t×nh tiÕt chÝnh trong truyÖn..

(137) (Häc sinh th¶o luËn, tr¶ lêi.) - KÓ tãm t¾t truyÖn theo tr×nh tù vµ theo c¸c t×nh tiÕt chÝnh, chuyÓn 2. Chó thÝch: thµnh ng«i kÓ thø ba. SGK. G/v híng dÉn mét sè chó thÝch 3. Bè côc: 3 ®o¹n. tiªu biÓu. - Theo em v¨n b¶n nµ” 4. Ph©n tÝch: y gồm mấy đoạn ? ý nghĩa mỗi a, Cảnh đê sắp vỡ: ®o¹n ? - Thời gian: Gần một giờ đêm. (khuya kho¾t, t¨ng thªm khã kh¨n). - Kh«ng gian: Trêi ma tÇm t·, níc - Tác giả đã đặt cảnh đê sắp vỡ vào sông Nhị Hà lên to (thiên tai dữ dội). thời gian, không gian, địa điểm nào ? - §Þa ®iÓm: Khóc s«ng lµng X, phñ - Những chi tiết đó có ý nghĩa gì ? X. (Kh«ng ph¶i chØ cã mét n¬i cô - Qua đó gợi cảnh tợng n/t/n ? thÓ nµo.) => §ªm khuya, ma giã tÇm t·, níc s«ng lªn cao kh«ng ngít, t×nh thÕ cùc kú khÈn cÊp. >< - Hàng trăm dân phu đói khát, mệt lö, cè g¾ng liªn tôc tõ chiÒu, ít nh chuét lét, nhèn nh¸o, sî h·i, bÊt lùc. - Qua phần soạn bài, em đã hiểu thế nào là NT đối lập tơng phản và tăng cấp. Vậy những chi tiết trên đã đợc => Tô đậm sự bất lực của sức ngời xây dựng tơng phản, tăng cấp n/t/n ? trớc sức trời, sự yếu kém của thế đê tríc thÕ níc. T¸c dông cña NT Êy ? (Phần mở đầu này có vai trò thắt b, Cảnh trên đê và trong đình trớc nút - tạo tình huống có vấn đề để từ khi đê vỡ: đó các sự việc kế tiếp sẽ xảy ra ).. * Cảnh trên đê: - H×nh ¶nh nhèn nh¸o.. - Nh trên đã thấy, trên quãng đê sắp - Âm thanh: hỗn độn. vỡ, cảnh tợng đợc miêu tả n/t/n ? - Ng«n ng÷: NhiÒu tõ l¸y tîng h×nh,.

(138) - Trong đoạn miêu tả ấy, t/g đã sử kết hợp ngôn ngữ biểu cảm. dông nh÷ng h×nh thøc miªu t¶ g× ? -> D©n ®ang lo chèng chäi víi trêi ? Qua đó t/g dựng lên cảnh dân đang để cứu đê - cảnh tợng thật thảm hại. lo chống chọi với nớc cứu đê n/t/n ? ? T/g miêu tả cảnh đó có ý nghĩa gì ?. * Cảnh trong đình:. (Chuẩn bị cho sự xuất hiện cảnh trái - Chuyện quan phủ đợc hầu hạ. ngợc ở trong đình.) - ChuyÖn quan phñ ch¬i tæ t«m. ? Chuyện gì đang xảy ra ở trong - Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ. * Quan phủ đợc hầu hạ: đình ? + Ch©n dung: ? Trong chuyện quan phủ đợc hầu - Uy nghi, chễm chệ ngồi. hạ, em hãy tìm những chi tiết dựng - ... chân phải duỗi thẳng ra để cho tên ngời nhà quỳ ở dới đất mà gãi. l¹i ch©n dung, h×nh ¶nh quan phñ ? ? Các chi tiết đó đã gợi lên hình ảnh + Đồ vật: mét viªn quan phô mÉu n/t/n ? - bát yến hấp đờng phèn. (Đó không phải chỉ là hình ảnh một - tráp đồi mồi. viên quan phụ mẫu mà đó là bản - ống thuốc bạc. chất chung của tất cả bọn quan lại, - đồng hồ vàng. nh÷ng kÎ cho m×nh c¸i quyÒn lµm ......................... cha mÑ d©n trong x· héi phong kiÕn => BÐo tèt, nhµn nh·, thÝch hëng l¹c, thèi n¸t tríc kia.) h¸ch dÞch. - ở trong đình, hình ảnh quan phụ mẫu nh vậy, còn ở ngoài đê, hình ảnh dân đen nh chúng ta đã thấy. T/g lại một lần nữa khẳng định sự thành c«ng khi x©y dùng nh÷ng h×nh ¶nh t¬ng ph¶n, tr¸i ngîc -> T¨ng thªm ý nghÜa phª ph¸n cña truyÖn.. * Quan phñ ch¬i tæ t«m: + Cö chØ: - X¬i b¸t yÕn xong, ngåi khÓnh vuèt râu, rung đùi.. ? Hình ảnh quan phủ càng đợc làm + Lời nói: "ừ"; "gắt "mặc kệ". râ h¬n qua nh÷ng chi tiÕt vÒ cö chØ, lời nói khi ngài đánh tổ tôm. Hãy => Quang cảnh lúc mau, lúc khoan, ung dung, ªm ¸i, khi cêi, khi g¾t cña tìm những chi tiết đó ? bµn tæ t«m >< tiÕng kªu vang trêi.

(139) dậy đất ở ngoài đê. ? Nh÷ng chi tiÕt nµy cã quan hÖ n/t/n víi c¶nh ®ang diÔn ra ë bªn ngoµi ?. ? Đọc đoạn văn này, em thấy t/g đã sử dụng phơng thức biểu đạt nào ? (Miªu t¶, kÓ chuyÖn xen nh÷ng lêi b×nh luËn vµ biÓu c¶m.) ? Qua đó, em nhận thấy ở t/g thái độ c, Khi đê vỡ: g× ? - Kh¾p mäi n¬i níc trµn lªnh l¸ng, ((Thái độ mỉa mai, phê phán của tác xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi b¨ng, lóa m¸ ngËp hÕt. gi¶.) - KÎ sèng kh«ng chç ë, ngêi chÕt ? Khi đê vỡ, cảnh tợng đợc miêu tả không nơi chôn, tình cảnh thảm sầu. n/t/n ? => Gợi tả cảnh lụt do đê vỡ và tỏ lßng ai o¸n c¶m th¬ng. ? T/g đã kết hợp ngôn ngữ miêu tả - Quan phụ mẫu: Đổ trách nhiệm cho víi ng«n ng÷ biÓu c¶m lµm næi bËt cÊp díi, cho d©n, ®e do¹ vµ vÉn ...say sa với ván bài sắp đợc ù to. ®iÒu g× ? ? ấy vậy mà trong đình khi nghe tin => Tính cách tàn nhẫn, vô lơng tâm đê vỡ, quan phụ mẫu - quan đi hộ đê của quan phủ -> Tố cáo bọn quan lại v« tr¸ch nhiÖm. - có thái độ ra sao ? ? Với ngôn ngữ đối thoại và nghệ thuật tơng phản, tăng cấp, t/g đã cho 5. Tổng kết: chóng ta thÊy râ ®iÒu g× ? Ghi nhí SGK (M©u thuÉn bÞ ®Èy tíi cao trµo, nót truyện đợc thắt chặt để mở nút (kết thóc truyÖn) cµng cã ý nghÜa s©u s¾c.) ? Em h·y kh¸i qu¸t gÝa trÞ cña truyÖn ng¾n ? (Ph¶n ¸nh hiÖn thùc, cã gi¸ trÞ nh©n.

(140) đạo; Xây dựng nhân vật bằng nhiều hình thức ngôn ngữ nhất là đối thoại; dïng biÖn ph¸p t¬ng ph¶n, t¨ng cÊp.) Iii. luyÖn tËp:. - Th¶o luËn nhãm: Nhan đề văn bản lấy từ câu tục ngữ quen thuộc nào ? Vì sao t/g lại chỉ dùng một vế của câu tục ngữ để làm nhan đề truyện. - Lµm bµi tËp 1 (83). iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Lµm bµi tËp 2 (83).. - Häc, hiÓu bµi. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 107:. c¸ch lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch A/ Môc tiªu bµi häc:.

(141) Gióp h/sinh: - Nắm đợc cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích. - Biết đợc những điều cần lu ý và những lỗi cần tránh trong lúc làm bài. - Tiếp tục rèn kỹ năng, tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, phát triển ý thành ®o¹n, bµi v¨n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - ThÕ nµo lµ phÐp lËp luËn gi¶i thÝch ? Nªu nh÷ng yªu cÇu cña mét bµi v¨n LLGT ? - KiÓm tra bµi tËp vÒ nhµ ? * Bµi míi: I. c¸c bíc lµm bµi v¨n lËp luËn gi¶i thÝch:. - G/v yêu cầu h/s đọc đề bài SGK.. *. Cho đề bài: - Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "§i mét ngày đàng, học một sàng khôn". 1. Tìm hiểu đề, tìm ý:. * H/s đọc thầm mục (1) trong SGK. ? Xác định thể loại của đề ? ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì ?. - ThÓ lo¹i: Gi¶i thÝch. - V/® cÇn gi¶i thÝch: C©u tôc ng÷ "§i ... kh«n".. ? Em xác định cách giải thích >< - Cách giaỉ thích: v/đề trên là gì ? + Nêu khái niệm "sàng", "đàng". + T×m hiÓu nghÜa ®en cña c©u tôc ng÷. + T×m hiÓu nghÜa bãng cña c©u tôc ng÷. + Lêi khuyªn ë ®©y lµ g× ? + Qua đó thể hịên khát vọng gì của ngêi d©n. + Đi để học, để hiểu biết hơn đó là kh¸t väng nhng häc nh÷ng g×, häc.

(142) nh thÕ nµo ? + Liªn hÖ víi nh÷ng c©u ca dao, TN Dùa vµo dµn ý SGK, G/v cã thÓ cã n/d t¬ng tù. híng dÉn ngîc l¹i b»ng c¸ch gióp 2. LËp dµn ý: các em đặt câu hỏi để tạo thành dàn a, Mở bài: ý. (Từ đó các em biết cách lập dàn ý - CÇn giíi thiÖu chung vÒ tôc ng÷ với những đề khác.) n/t/n ? - Sau đó giới thiệu vấn đề - câu TN n/t/n ? - Đa vấn đề bằng cách nào ? b, Th©n bµi: H/s lần lợt trả lời các câu hỏi đặt ra - "Đi một ngày đàng" nghĩa là gì? -> t×m ý cho dµn bµi. "đàng" nghĩa là gì ? - "§i mét ngµy" lµ ®i ®©u ? - "Mét sµng kh«n" nghÜa lµ g× ? "sàng" là đồ vật n/t/n ? - V× sao l¹i "§i mét ..." ? - CÇn ph¶i ®i n/t/n ? - CÇn ph¶i häc nh÷ng g× ? Häc nh thÕ nµo ? - Lêi khuyªn cña c©u TN lµ g× ? - ThÓ hiÖn kh¸t väng cña ngêi d©n xa n/t/n ? - Liªn hÖ víi nh÷ng c©u CD, TN kh¸c. c, KÕt bµi: - ý nghÜa cña c©u TN >< ngµy nay. - §äc c¸c ®o¹n mÉu trong SGK.. 3. ViÕt bµi:. - ViÕt tõng ®o¹n theo nhãm. Nhóm cử đại diện trình bày. - H/s nhËn xÐt.. 4. §äc vµ söa bµi:.

(143) - G/v nhËn xÐt, söa. 5. Ghi nhí: - Qua bµi tËp, em thÊy cÇn ghi nhí nh÷ng g× vÒ c¸ch lµm bµi LLGT ? Ii. luyÖn tËp: H/s tiÕn hµnh luyÖn tËp ngay với đề trên bằng cách các em viết theo nhiÒu kiÓu më bµi, kÕt bµi hay c¸c ®o¹n trong th©n bµi.. SGK. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh thµnh bµi viÕt. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 108:. luyÖn tËp lËp luËn gi¶i thÝch, viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (ë nhµ). A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Cñng cè nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch lµm bµi v¨n LLGT. - Vận dụng đợc những hiểu biết đó vào việc làm một bài văn giải thích cho một nhận định, một ý kiến về một vấn đề quen thuộc với đời sống của các em. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra bµi luyÖn tiÕt 104; KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ tiÕt 105. * Bµi míi:. I. bµi luyÖn tËp:. - H/s đọc đề văn.. - §Ò v¨n: Gi¶i thÝch c©u nãi: "S¸ch là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con ngêi.".

(144) 1. Tìm hiểu đề: - G/v hớng dẫn tìm hiểu đề, tìm ý.. - Gi¶i thÝch c©u nãi.. ? Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì ?. - "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của ? Hãy tìm các từ then chốt trong đề trí tuệ con ngời." và chỉ ra các ý quan trọng cần đợc 2. Tìm ý: gi¶i thÝch ? - TrÝ tuÖ: tinh tuý, tinh hoa cña con ngêi. ? Em suy nghĩ gì về hình ảnh "ngọn - Sách chứa đựng trí tuệ con ngời: đèn sáng" ? S¸ch ghi l¹i nh÷ng hiÓu biÕt quý gi¸ ? Vì sao sách là "ngọn đèn ..." ?. nhất mà con ngời thâu thái đợc trong ? Vì sao nói đến sách là nói đến trí s/x, trong c/đ, trong các m/q/h/x/h. Nh÷ng hiÓu biÕt s¸ch ghi l¹i kh«ng tuÖ cña con ngêi ? (TrÝ tuÖ lµ g× ?). chØ cã Ých cho mét thêi mµ cho mäi ? Mọi quyển sách đều có thể đợc coi thêi. Nhê cã s¸ch, ¸nh s¸ng Êy cña là "ngọn đèn ..." không ? Vì sao ? trí tuệ sẽ đợc truyền lại cho các đời sau. (VD: ...) => Sách là ngọn đèn sáng bất diệt. "Ngọn đèn sáng" không bao giờ tắt, rọi chiếu, soi đờng, đa con ngời ra khái tèi t¨m cña sù kh«ng hiÓu biÕt. -> NhiÖm vô: - Chăm đọc sách để hiểu biết nhiều h¬n -> Sèng tèt h¬n. - Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc vì không phải sách nào cũng là "ngọn đèn ...", thậm chí có những s¸ch cßn cã h¹i. - Khi đã có sách tốt, đọc sách tốt cần tiÕp nhËn ¸nh s¸ng trÝ tuÖ trong s¸ch, cè hiÓu néi dung s¸ch vµ lµm theo s¸ch.. 3. LËp dµn ý: - Dùng các ý vừa tìm đợc, sắp xếp thành dàn bài..

(145) 4. ViÕt bµi: - G/v chia nhãm, giao nhiÖm vô viÕt tõng ®o¹n cho mçi nhãm. - Các đại diện nhóm trình bày bài viết. - Mét h/s tËp hîp thµnh bµi hoµn chØnh. - G/v nhËn xÐt, söa. ii. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6 (ë nhµ):. §Ò bµi: H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: "Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim". * Hớng dẫn h/s tìm hiểu đề, tìm ý. * G/v nªu y/cÇu cña bµi lµm. Đảm bảo đợc các ý: - Nêu đợc vấn đề cần giải thích. - BiÕt gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: nghÜa ®en, nghÜa bãng. - Biªt rót ra lêi khuyªn tõ c©u tôc ng÷. - Biết tự đối chiếu, so sánh xem mình cần rèn luyện đức tính kiên trì n/t/n ? - Liªn hÖ víi nh÷ng c©u CD, TN t¬ng tù. - ý nghĩa của câu TN đối với mọi ngời. * H/s th¶o luËn, thèng nhÊt nh÷ng ý chÝnh cña bµi lµm. * H/s vÒ nhµ viÕt bµi, giê sau nép bµi. * ChuÈn bÞ bµi luyÖn nãi.. tuÇn 28 – bµi 27 TiÕt 109 + 110:. nh÷ng trß lè hay lµ varen vµ phan béi ch©u A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc giá trị của đoạn văn trong việc khắc hoạ sắc nét 2 nhân vật Varen và Phan Bội Châu với 2 tính cách, đại diện cho 2 lực lợng xã hội phi nghĩa.

(146) và chính nghĩa - thực dân Pháp và nhân dân VN - hoàn toàn đối lập trên đất nớc ta thêi Ph¸p thuéc. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Phân tích và chứng minh đặc sắc của truyện ngắn "Sống chết mặc bay" qua 2 biÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt. - Giải thích ý nghĩa sâu sắc và lí thú nhan đề truyện ngắn "Sống chết mặc bay". * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:. - Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t/g 1. T¸c gi¶: NguyÔn ¸i Quèc ? - Nguyễn ái Quốc đợc coi là cây bút mở đầu cho văn xuôi hiện đại VN ®Çu thÕ kû XX. 2. T¸c phÈm: * G/v giíi thiÖu 2 nh©n vËt trong - ViÕt b»ng tiÕng Ph¸p, c¸ch dùng t¸c phÈm: truyÖn vµ c¸ch hµnh v¨n thËt míi mÎ. Nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng Phan Béi Ch©u (1867-1940) bÞ bän Thùc d©n Ph¸p b¾t cãc ë Thîng H¶i (TQ) råi ®a vÒ Hµ Néi, kÕt ¸n tï chung th©n. §ã còng lµ thêi gian viªn toµn quyÒn míi §«ng D¬ng Varen s¾p sang thuộc địa nhậm chức. Hắn hứa hão, ii. đọc hiểu văn bản: høa huyÒn r»ng sÏ chó ý tíi vô ¸n 1. §äc: Phan Béi Ch©u. * G/v hớng dẫn đọc: Lêi kÓ chuyÖn võa b×nh th¶n võa dÝ dỏm, hài hớc; lời đám đông tò mò b×nh th¶n nh÷ng c©u c¶m th¸n; lêi độc thoại của Varen trong cuộc nói chuyÖn víi Phan Béi Ch©u; lêi v¨n tái bút ... cần đọc với giọng phù hợp..

(147) - G/v đọc mẫu - h/s đọc - h/s nhận 2. Chú thích: xÐt - g/v söa. * G/v chó ý mét sè tõ ng÷ khã 3. ThÓ lo¹i: trong bµi. - Truyện ngắn VN hiện đại. 3. Bè côc: - Varen chuÈn bÞ sang nhËn chøc toµn quyÒn §«ng D¬ng. - Cuéc gÆp gì gi÷a Varen vµ PBC trong nhµ tï Ho¶ Lß (Hµ Néi). - Tõ ®Çu ... trong tï: Tin Va ren sang VN. - TiÕp ... lµm toµn quyÒn: Trß lè cña Varen đối với PBC. - Đoạn còn lại: Thái độ của Phan Bội Châu. 5. Ph©n tÝch: a, Tin Varen sang VN: - Varen toµn quyÒn Ph¸p t¹i §«ng D- PhÇn ®Çu truyÖn nh¾c tªn 2 nh©n ¬ng tõ 1925. vật Varen và Phan Bội Châu. SGK đã - PBC là lãnh tụ phong trào yêu nớc giíi thiÖu 2 ngêi nµy n/t/n ? VN ®Çu thÕ kû XX. => Họ có 2 địa vị xã hội đối lập. - Công luận Pháp đòi hỏi. - Varen võa míi nhËn chøc muèn lÊy ? Varen høa sang VN ch¨m sãc Phan lßng d luËn. Béi Ch©u v× lý do g× ?. ? Tác giả đã bình luận việc này n/t/n ? (¤ng høa thÕ ... vµ ra lµm sao.) ? Qua đó t/g muốn tỏ thái độ gì ? ? §o¹n më ®Çu truyÖn cã ý nghÜa g× ? - Th«ng b¸o vÒ viÖc Varen sang VN. => Không tin, ngờ vực thái độ thiện chÝ cña Varen..

(148) cïng lêi høa hÑn cña Varen.. b, Trò lố bịch của Va ren đối với PBC:. - Gieo thái độ ngờ vực về lời hứa đó.. ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ nghÜa cña côm tõ "Nh÷ng trß lè" ? Cã nghÜa lµ nh÷ng trß hÒ, nh¶m nhÝ, tåi tÖ, kÖch cìm mµ ngêi lµm trß cµng diÔn cµng béc lé sù v« duyªn vµ lè bÞch, tøc cêi. (G/v híng dÉn h/s theo dâi ®o¹n Varen đến xà lim Hà Nội gặp Phan Bội Châu). ? Trong ®o¹n v¨n xuÊt hiÖn mÊy h×nh thøc ng«n ng÷ ? (Hai h×nh thøc ng«n ng÷.) ? §ã lµ nh÷ng h×nh thøc ng«n ng÷ nµo ? (- Ng«n ng÷ b×nh luËn cña ngêi kÓ chuyÖn. - Ngôn ngữ độc thoại của Varen.) ? ChØ ra c¸c lêi v¨n cô thÓ ? (- Ng«n ng÷ b×nh luËn: "¤i ... x¶y ra chuyÖn g× ®©y". - Ngôn ngữ độc thoại: "Tôi đem ... - Nghệ thuật bình luận: dùng biện pháp tơng phản, đối lập giữa 2 tính cách. lµm toµn quyÒn". ? Em hãy nhận xét lời văn bình luận - Thái độ của ngời bình luận: Khinh rÎ kÎ ph¶n béi lµ Varen - Ca ngîi ngcña t¸c gi¶ ? êi yªu níc PBC. - Mục đích bình luận: + V¹ch ra sù lè bÞch trong nh©n c¸ch Varen + Khẳng định chính nghĩa của Phan Béi Ch©u..

(149) - Đó là hình thức đối thoại đơn ph? Theo dõi đoạn văn và nhận xét về ơng, gần nh là độc thoại, tự nói một m×nh, v× PBC kh«ng hÒ nãi l¹i ®iÒu lêi lÏ cña Varen ? g× ? - ThÓ hiÖn sù vuèt ve, dô dç, bÞp bîm mét c¸ch rÊt tr¾ng trîn cña Varen. ? Qua ngôn ngữ gần nh độc thoại - Một kẻ thực dụng đê tiện, sẵn sàng của Varen, động cơ, tính cách của làm mọi thứ chỉ vì quyền lợi cá nhân. Varen đợc bộc lộ n/t/n ? ? Bằng ngôn ngữ độc diễn trớc Phan Bội Châu, Varen đã diễn trò lố cuối cïng cña m×nh n/t/n ? (- Kẻ phản bội lí tởng đê tiện nhất lại ®i khuyªn b¶o kÎ trung thµnh víi lÝ tëng cao c¶ nhÊt. - Lời hứa chăm sóc PBC không chỉ c, Thái độ của PBC: lµ lêi høa su«ng mµ cßn lµ trß bÞp bợm đáng cời.). ? Trong khi Varen nãi, PBC cã nh÷ng biÓu hiÖn nµo ? (- Nh×n Varen ... im lÆng döng dng. §«i ngän r©u mÐp ngêi tï nhÕch lªn ... Mỉm cời một cách kín đáo. Nhæ vµo mÆt Varen.). - Dïng h×nh thøc im lÆng phít lê coi nh kh«ng cã Varen tríc mÆt => Béc lộ thái độ khinh bỉ và bản lĩnh kiên cêng tríc kÎ thï.. ? Qua hình thức ứng xử đó, thái độ, - Giäng ®iÖu hãm hØnh, mØa mai gãp tính cách của PBC đợc bộc lộ ra sao ? phần làm rõ thêm thái độ, tính cách cña PBC. ? Lêi b×nh cña t¸c gi¶ tríc hiÖn tîng "im lặng", "dửng dng" của PBC đã thể hiện giọng điệu n/t/n và điều đó cã ý nghÜa g× ?.

(150) ? KÕt thóc truyÖn cã lêi t¸i bót, gi¸ trÞ cña lêi t¸i bót nµy lµ g× ? (Chi tiết TB đợc nêu nửa có nửa kh«ng, thùc chÊt lµ mét chi tiÕt tëng tîng nhng l¹i xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt tÝnh c¸ch cña 2 nh©n vËt. NÕu cuéc 6. Tæng kÕt: gÆp kia cã thÓ x¶y ra th× c¸i t¸t, b·i - Néi dung: nớc bọt khinh bỉ cao độ kia cũng + §¶ kÝch viªn toµn quyÒn Varen víi hoµn toµn cã thÓ x¶y ra.) các hành động lố bịch của y. + Ca ngîi nh©n c¸ch cao quý cña ? Em cảm nhận đợc điều gì qua câu nhà yêu nớc PBC. chuyÖn ? - NghÖ thuËt: + C¸ch viÕt truyÖn b»ng h cÊu tëng tîng trªn c¬ së sù thËt. + Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt t¬ng ? Truyện ngắn thành công bởi BPNT phản để khắc hoạ nhân vật và làm nµo ? nổi chủ đề của tác phẩm. + KÕt hîp ng«n ng÷ nh©n vËt víi ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn - t¸c gi¶. * Ghi nhí: SGK. Iii. luyÖn tËp:. 1) (H/s th¶o luËn nhãm): - Trong truyện thái độ của tác giả đối với PBC: cảm phục, trân trọng. ThÓ hiÖn qua c¸c lêi b×nh luËn. 2) (§· gi¶i thÝch trong bµi gi¶ng). iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Tập phân tích sự đối lập giữa 2 nhân vật. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(151) TiÕt 111:. dùng cụm chủ vị để mở rộngcâu luyÖn tËp (TiÕp) A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Củng cố kiến thức về dùng cụm C-V để mở rộng câu. - Bíc ®Çu biÕt c¸ch më réng c©u b»ng côm C-V. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Có thể dùng cụm C-V mở réng c©u trong c¸c trêng hîp nµo ? * Bµi míi: G/v híng dÉn h/s lµm bµi tËp. Bµi tËp 1: (H/s lªn b¶ng lµm.) Xác định và gọi tên các cụm C-V làm thành phần: a)- KhÝ hËu níc ta Êm ¸p ... (Côm C-V lµm CN). Ta trång trät, thu ho¹ch ... (Côm C-V1-V2 lµm bæ ng÷). b)- C¸c thi sÜ ca tông ... (Côm C-V lµm §N cho DT "Khi".) TiÕng chim kªu, tiÕng suèi ch¶y ... (Côm C-V lµm BN cho §T "lÊy".) c)- Những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần. (Cụm C-V làm BN.) Những thức quý của đất mình ... Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm).

(152) Gép c¸c c©u cïng cÆp thµnh c©u cã côm C-V lµm TP a)- Chóng em häc giái khiÕn cha mÑ vµ thÇy c« rÊt vui lßng. b)- Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái đẹp là cái có ích. c)- TiÕng ViÖt rÊt giµu thanh ®iÖu khiÕn cho lêi nãi cña ngêi ViÖt Nam chóng ta du d¬ng, trÇm bæng nh mét b¶n nh¹c. d)- Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho tiếng Việt có một bớc ph¸t triÓn míi, sè phËn míi. Bµi tËp 3: Gép mçi cÆp c©u hoÆc vÕ c©u thµnh mét c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn c©u hoÆc thµnh phÇn cña côm tõ. a)- Anh em hoµ thuËn khiÕn hai th©n vui vÇy. (Më réng CN vµ BN). b)- §©y lµ c¶nh mét rõng th«ng ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ngêi qua l¹i. c)- Hàng loạt vở kịch nh "Tay ngời đàn bà", "Giác ngộ", "Bên kia sông Đuống" ... ra đời đã sởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nớc. *. Híng dÉn vÒ nhµ : - ¤n l¹i lý thuyÕt. - Hoµn chØnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 112:. LuyÖn nãi: bài văn giải thích một vấn đề. A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - N¾m v÷ng h¬n vµ vËn dông thµnh th¹o h¬n c¸c kü n¨ng lµm bµi v¨n lËp luận giải thích, đồng thời củng cố những kiến thức xã hội và văn học có liên quan đến bài luyện tập. - Biết trình bày miệng một vấn đề xã hội (hoặc văn học), để thông qua đó tËp nãi n¨ng mét c¸ch m¹nh d¹n, tù nhiªn, tr«i ch¶y..

(153) b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: - Đề bài: Vì sao những tấn trò lố mà Varen bày ra với Phan Bội Châu lại đợc Nguyễn ái Quốc gọi là "những trò lố" ? I. tìm hiểu đề, lập dàn bài:. G/v híng dÉn häc sinh. 1. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn gi¶i thÝch. - Vấn đề giải thích: Trò lố là gì ? Varen đã giở các trò lố gì ? Giải thích các trò lố đó ở chỗ nào ? 2. LËp dµn ý: a, Më bµi: - Xuất xứ của đề. - Nªu néi dung kh¸i qu¸t. b, Th©n bµi: C¸c trß lè cña Va ren bµy ra lµ: - Lời hứa không chính thức để vua sự yên vị chức Toàn quyền. - Mét kÎ ph¶n béi giai cÊp, l¹i ban ¬n cho mét vÞ thiªn sø, anh hïng d©n téc. - Miệng nói: Tôi đem tự do đến cho ông, tay lại nâng cái gông to kệch ở cæ PBC. - Lố hơn cả là lời dụ dỗ: Hãy hợp tác với Pháp để thực hiện sự khai hoá và công lý để xây ...... bản thân Varen. - C¸c triÕt lý bÞp bîm, tr¾ng trîn "ý tëng hµo hiÖp ...". c, KÕt bµi: - Khẳng định tính cách đối lập của 2 nhân vật. - Suy nghÜ cña b¶n th©n. II. luyÖn nãi:. - G/v chia: + Nhãm 1: Më bµi - KÕt bµi. + Nhãm 2: PhÇn 1 - Th©n bµi. + Nhãm 3: PhÇn 2 - Th©n bµi..

(154) - §¹i diÖn cña mçi nhãm tr×nh bµy. - C¶ líp nhËn xÐt bµi nãi cña tõng ngêi. - G/v : + NhËn xÐt tõng bµi nãi - cho ®iÓm. + Kh¸i qu¸t chung giê luyÖn nãi. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Hoµn chØnh bµi lµm. - Xem tríc bµi tiÕp theo. tuÇn 29 – bµi 28 TiÕt 113: (Ngµy 25/3/2006). ca huÕ trªn s«ng h¬ng A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Thấy đợc vẻ đẹp của một sinh hoạt văn hoá ở cố đô Huế, một vùng dân ca với những con ngời rất đỗi tài hoa. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: - KÓ tãm t¾t trß lè trong truyÖn ng¾n "Nh÷ng trß lè hay lµ Varen vµ Phan Bội Châu". Tại sao tác giả lại đặt tên cho tiểu phẩm châm biếm của mình nh vậy ? - Qua t¸c phÈm em cã thÓ kh¸i qu¸t n/t/n vÒ 2 nh©n vËt Varen vµ Phan Béi Ch©u ? * Bµi míi: -? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c I. giíi thiÖu chung: phÈm ? 1. T¸c phÈm: - §¨ng trªn b¸o "Ngêi Hµ Néi". ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ xø 2. Ca HuÕ: HuÕ ? Em hiÓu g× vÒ ca HuÕ ? - D©n ca HuÕ nãi riªng vµ vïng Thõa Thiªn nãi chung. Lµ mét sinh ho¹t.

(155) độc đáo của cố đô Huế. II. đọc, hiểu văn bản:. * G/v hớng dẫn đọc: Đọc chậm rãi, 1. Đọc: râ rµng, m¹ch l¹c, lu ý nh÷ng c©u đặc biệt, những câu rút gọn. * G/v đọc một đoạn mẫu. * H/s đọc, học sinh nhận xét, giáo viªn nhËn xÐt, söa. 2. Chó thÝch: - G/v híng dÉn häc sinh mét soã tõ 3. ThÓ lo¹i: Bót ký. khã. - Xác định thể loại của văn bản ?. - KiÓu v¨n b¶n: NhËt dông.. ? Nªu bè côc cña v¨n b¶n ?. 4. Bè côc:. - Chỉ ra các phơng thức biểu đạt - Từ đầu đến "Lí hoài nam": Giới thiÖu HuÕ, c¸i n«i cña d©n ca. trong ®o¹n v¨n ? - Phần thứ nhất: Nghị luận chứng - Tiếp ... đến hết: Những đặc sắc của ca HuÕ. minh. - PhÇn thø hai: KÕt hîp miªu t¶ víi biÓu c¶m. 5. Ph©n tÝch: a, HuÕ - c¸i n«i cña d©n ca. - PhÇn ®Çu v¨n b¶n t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ HuÕ víi chóng ta n/t/n ?. - D©n ca HuÕ.. - Xứ Huế nổi tiếng về nhiều thứ nhng ở đây tác giả chú ý đến sự nổi tiÕng nµo cña xø HuÕ ? ? Tại sao tác giả quan tâm đến dân ca HuÕ ? D©n ca mang ®Ëm b¶n s¾c t©m hån và tài hoa ở mỗi vùng đất. HuÕ lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i d©n - ChÌo c¹n, bµi thai, hß ®a kinh: ca næi tiÕng cña níc ta. buån b·. ? Em h·y tØmtong bµi viÕt mét sè lµn - Hß gi· g¹o, ru em, gi· v«i, gi· ®iÖp điệu ca Huế có đặc điểm nổi bật ?.

(156) ... :n¸o nøc nång hËu t×nh ngêi. - Hß l¬, hß «, xay lóa, hß nÖn ...: gÇn gòi víi d©n ca NghÖ TÜnh, thÓ hiÖn lßng khao kh¸t, nçi mong chê hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån HuÕ. - Nam ai, nam b×nh, qu¶ phô, t¬ng t khóc, hµnh v©n: Buån man m¸c, th¬ng c¶m, bi ai, v¬ng vÊn,... - Tứ đại cảnh: Không vui, không buån.. ? Em cã nhËn xÐt chung g× vÒ ca => B¾t nguån tõ cuéc sèng, thÓ hiÖn HuÕ ? kh¸t khao cña con ngêi. ? Em có nhận xét gì về đặc điểm - Dïng biÖn ph¸p liÖt kª kÕt hîp víi ng«n ng÷ trong phÇn v¨n b¶n nµy ? lêi gi¶i thÝch, b×nh luËn. ? Qua đó, rtác giả đã chứng minh đợc những giá trị nổi bật nào của dân - Phong phú về làn điệu. ca HuÕ ? - S©u s¾c thÊm thÝa vÒ néi dung, t×nh c¶m.. - Mang những nét đặc trng của miền đất và tâm hồn Huế. ? Bªn c¹nh c¸i n«i d©n ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo cña níc ta ? (D©n ca quan hä B¾c Ninh. Dân ca đồng bằng Bắc bộ. D©n ca miÒn nói.). b, Những đặc sắc của ca Huế:. - Dàn nhạc gồm đàn tranh, đàn ? PhÇn tiÕp theo cña v¨n b¶n giíi nguyÖt, t× bµ, nhÞ, .. thiÖu víi ta ®iÒu g× vÒ ca HuÕ ? - C¸c ca c«ng cßn rÊt trÎ, nam mÆc ? §o¹n v¨n nµo cho ta thÊy tµi nghÖ ¸o dµi the, quÇn thông ...; N÷ mÆc ¸o chơi đàn của các ca công và âm dài, khăn đóng. thanh phong phó cña c¸c nh¹c cô ? - Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn ngời. ? Có gì độc đáo trong cách thởng * Cách thởng thức ca Huế:.

(157) thøc ca HuÕ ?. - Quang cảnh sông nớc đẹp, huyền ? Điều đó cho thấy ca Huế nổi bật ảo và thơ mộng. với vẻ đẹp nào ? - Nghe vµ nh×n trùc tiÕp c¸c ca c«ng: (Cách thởng thức ca Huế vừa dân dã cách ăn mặc và cách chơi đàn. võa sang träng, gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi trong s¹ch. Ca Huế đã đạt tới vẻ đẹp hoàn thiện - Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian trong c¸ch thëng thøc.) và nhạc cung đình. ? Ca Huế đợc hình thành từ đâu ? (Nh¹c d©n gian: lµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca, nh÷ng ®iÖu hß ... thêng s«i næi, l¹c quan, vui t¬i. Nhạc cung đình, nhã nhạc là nhạc dïng trong nh÷ng buæi lÔ t«n nghiêm trong cung đình của vua chúa, nơi tôn miếu của triều đình phong kiÕn, thêng cã s¾c th¸i trang träng, uy nghi.) - Dùng phép liệt kê dẫn chứng để ? Nhận xét đặc điểm ngôn ngữ trong làm rõ sự phong phú của cách diễn ca HuÕ. nh÷ng ®o¹n v¨n nµy ? => Thanh lÞch, tinh tÕ. ? Từ đó nét đẹp nào của ca Huế đợc nhÊn m¹nh ?. TÝnh d©n téc cao trong biÓu diÔn.. ? T¹i sao cã thÓ nãi: Nghe ca HuÕ lµ 6. Tæng kÕt: mét thó tao nh· ? (Ca HuÕ thanh cao, lÞch sù, nh· * Ghi nhí: nhÆn, sang träng vµ duyªn d¸ng tõ nội dung đến hình thức, từ ca công đến nhạc công, từ giọng ca đến trang ®iÓm, ¨n mÆc ...ChÝnh v× thÕ nghe ca HuÕ lµ mét thó tao nh·.). SGK.. Iii. luyÖn tËp:. - Hai bøc ¶nh chôp trong v¨n b¶n cã ý nghÜa g× ?.

(158) (Minh hoạ thêm cho hai nét đẹp văn hoá của Huế, đó là cố đô Huế và ca HuÕ trªn s«ng H¬ng.) - §Þa ph¬ng n¬i em ®ang sinh sèng cã nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca nµo ? iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn thµnh bµi tËp. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 114. liÖt kª A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc thế nào là phép liệt kê, tác dụng của phép liệt kê; - Phân biệt đợc các kiểu liệt kê: lịêt kê theo từng cặp, liệt kê không theo tõng cÆp; liÖt kª t¨ng tiÕn, liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn; - BiÕt vËn dông phÐp liÖt kª trong nãi vµ viÕt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: - G/v ghi vÝ dô ra b¶ng phô.. I. thÕ nµo lµ phÐp liÖt kª:. - Gọi h/s đọc ví dụ.. 1. VÝ dô:. ? Nhận xét cấu tạo và ý nghĩa của các - Bát yến hấp đờng phèn. Tráp đồi mồi chữ nhật để mở. bé phËn trong c©u in ®Ëm ? 2. NhËn xÐt: - VÒ cÊu t¹o: cã m« h×nh có ph¸p t¬ng tù nhau. - VÒ ý nghÜa: cïng miªu t¶ nh÷ng sù vật xa xỉ, đắt tiền..

(159) ? ViÖc t¸c gi¶ nªu ra hµng lo¹t sù viÖc - T¸c dông: lµm næi bËt sù xa hoa cña tơng tự bằng những kết cấu tơng tự nh viên quan, đối lập với tình cảnh dân trªn cã t¸c dông g× ? phu ®ang lam lò ngoµi ma giã. 3. KÕt luËn: ? Việc nêu ra hàng loạt các sự việc t- Sắp xếp hàng loạt từ, cụm từ để diễn tả ơng tự bằng những kết cấu tơng tự gọi đầy đủ hơn, sâu sắc hơn. lµ phÐp g× ? * Ghi nhí: SGK. (G/v lÝ gi¶i: tu tõ có ph¸p) - G/v ph¸t phiÕu häc tËp: Bµi tËp nhanh. Xác định phép liệt kê trong đoạn v¨n vµ nªu t¸c dông? " Bëi v× kh«ng lóc nµo lµ lóc kh«ng cã m¸y bay sôc t×m, hÔ chóng nh×n thÊy mét dÊu hiÖu nµo chøng tá cã con ngêi ®ang sèng, dï lµ mét c¸i th×a gß b»ng vỏ na-pan sáng chói hoặc một tí đất rơi vãi, một luống khoai đang đào dở, chóng còng kh«ng tiÕc g× bom, Ýt ra cũng là vài trận pháo cối. Đất đá tơi vôn ra, cµng t¬i vôn h¬n, cµng tr¬ trôi h¬n." II. c¸c kiÓu liÖt kª: => T« ®Ëm tÝnh chÊt bÒ bén cña hiÖn 1. VÝ dô: thùc vµ tÝnh chÊt ¸c liÖt cña chiÕn 1a) Tinh thÇn, lùc lîng, tÝnh m¹ng, cña c¶i. tranh. 1b) Tinh thÇn vµ lùc lîng, tÝnh m¹ng vµ cña c¶i. - G/v ghi VD lên bảng phụ - H/s đọc. 2a) Tre, nøa, tróc, mai, vÇu. 2b) H×nh thµnh vµ trëng thµnh. Gia đình, họ hàng, làng xóm. 2. NhËn xÐt: - VD 1: a) LiÖt kª theo tr×nh tù sù viÖc kh«ng.

(160) theo tõng cÆp. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o c¸c b) LiÖt kª theo tõng cÆp thêng cã quan phÐp liÖt kª ë VD 1 ? hệ đi đôi trong nhận thức (có quan hệ tõ "vµ"). a) DÔ dµng thay thÕ c¸c bé phËn liÖt kª. b) Không dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi các hiện tợng liệt kê đợc sắp xếp theo mức độ tăng tiến. ? Thử đảo thứ tự các bộ phận trong => Khác nhau về mức độ tăng tiến. phÐp liÖt kª ë VD 2 vµ cho biÕt ý c¸c 3. KÕt luËn: phÐp liÖt kª Êy cã g× kh¸c nhau ? - LÞªt kª theo tõng cÆp vµ liÖt kª kh«ng theo tõng cÆp; - LiÖt kª t¨ng tiÕn vµ liÖt kª kh«ng t¨ng ? VËy, qua VD ta thÊy cã mÊy kiÓu liÖt tiÕn; kª ? * Ghi nhí: SGK.. ? Bµi häc h«m nay ta cÇn ghi nhí mÊy ý?. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 (Häc sinh th¶o luËn theo nhãm) - Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nớc của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bµ Trng, Bµ TriÖu, TrÇn Hng §¹o, Lª Lîi, ... - Từ xa đến nay mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n níc vµ lò cíp níc..

(161) Bµi tËp 2 (Häc sinh lªn b¶ng lµm) a) Phép liệt kê: ... dới lòng đờng ... chữ thập. Trong ®o¹n trÝch t¸c gi¶ sö dông 2 phÐp liÖt kª. b) §iÖn giËt, dïi ®©m, dao c¾t, löa nung,... Bµi tËp 3 (Häc sinh lµm theo nhãm, mçi nhãm mét c©u) - Nhãm 1: c©u a. - Nhãm 2: c©u b . - Nhãm 3: c©u c. Đại diện từng nhóm đứng lên trình bày, giáo viên nhận xét, sửa. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 115. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n hµnh chÝnh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: Có đợc hiểu biết chung về văn bản hành chính: mục đích, nội dung, yêu cÇu vµ c¸c lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng gÆp träng cuéc sèng. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: I. ThÕ nµo lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh:. 1. VÝ dô: ? Khi nµo ngêi ta viÕt c¸c v¨n b¶n 2. NhËn xÐt: thông báo, đề nghị và báo cáo ? * Thông báo: Truyền đạt thông tin từ cÊp trªn xuèng cÊp díi hoÆc th«ng tin cho công chúng rộng rãi đều biết..

(162) * Đề nghị: đề đạt nguyện vọng lên cấp trªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt. * B¸o c¸o: ChuyÓn th«ng tin tõ cÊp díi lªn cÊp trªn. ? Mỗi văn bản này nhằm mục đích gì ?. * Mục đích của các văn bản: - Th«ng b¸o: Phæ biÕn th«ng tin, thêng kÌm theo híng dÉn vµ yªu cÇu thùc hiÖn. - §Ò nghÞ: Tr×nh bµy nguyÖn väng, thêng kÌm theo lêi c¶m ¬n. - Báo cáo: Tập hợp những công việc đã làm đợc (sơ kết, tổng kết) để cấp trên biết, thờng kèm theo số liệu tỷ lệ phần trăm.. ? Ba v¨n b¶n nµy cã g× gièng nhau vµ * §iÓm gièng nhau: kh¸c nhau ? TÝnh khu«n mÉu. * §iÓm kh¸c nhau: Khác nhau về mục đích, nội dung, yêu ? H×nh thøc tr×nh bµy cña 3 v¨n b¶n cÇu. nµy cã g× kh¸c víi v¨n b¶n truyÖn, th¬ mà em đã học ? V¨n b¶n hµnh chÝnh: - ViÕt theo mÉu (tÝnh quy íc). - Ai cũng viết đợc (tính phổ cập).. V¨n b¶n truyÖn th¬: - Thêng cã sù s¸ng t¹o cña t¸c gi¶ (tÝnh c¸ thÓ).. - Các từ ngữ đều giản dị, dễ hiểu (tính - Chỉ các nhà văn, nhà thơ mới viết đợc đơn nghiã). (tính đặc thù). - C¸c tõ ng÷ thêng gîi ra liªn tëng, tëng tîng, c¶m xóc (tÝnh biÓu c¶m, ®a ? Em cßn thÊy lo¹i v¨n b¶n nµo t¬ng tù nghÜa). nh 3 v¨n b¶n trªn kh«ng ? (Đơn từ, biên bản, hợp đồng, giấy biên nhËn, giÊy khai sinh, ...) ? Ba v¨n b¶n nªu trªn ngêi ta gäi lµ v¨n.

(163) b¶n hµnh chÝnh, qua VD em h·y rót ra 3. KÕt luËn: đặc điểm của văn bản hành chính ? *. Ghi nhí: ? Loại văn bản này thờng đợc trình bày SGK n/t/n ? Ii. luyÖn tËp:. (Häc sinh th¶o luËn theo nhãm) - T×nh huèng 1: Th«ng b¸o. - T×nh huèng 2: B¸o c¸o. - T×nh huèng 3: BiÓu c¶m. - T×nh huèng 4: §¬n tõ. - T×nh huèng 5: §Ò nghÞ. - T×nh huèng 6: Tù sù, miªu t¶ iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 116. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 A/ Môc tiªu bµi häc:.

(164) Gióp h/sinh: - Củng cố những kiến thức và kỹ năng đã học về cách làm bài văn lập luận giải thích, về tạo lập văn bản, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu, ... - Tự đánh giá đúng hơn về chất lợng bài làm của mình, về trình độ tập làm văn của bản thân mình, nhờ đó có đợc những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn nữa những bài sau. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * Bµi míi: I. đề bài:. H·y gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ "ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng". Ii. Nhận xét, đánh giá bài làm của học sinh:. - G/v gọi h/s tìm hiểu đề, XD lại bố cục bài làm. - So víi yªu cÇu, bµi lµm cña em cã nh÷ng u, khuyÕt ®iÓm cô thÓ g× ? - Trong bµi lµm cña m×nh, ®©u lµ chç em cßn yÕu nhÊt ? - Em còn phải cố gắng về những mặt nào để có thể viết tốt một bài giải thÝch ? 1. u ®iÓm: - Xác định đợc các luận điểm của bài. - Xây dựng bố cục bài tơng đối rõ ràng. - LËp luËn chÆt chÏ. - Phân biệt đợc văn giải thích với văn chứng minh. 2. Nhîc ®iÓm: - Diễn đạt cha thật lu loát. - Dùng từ, đặt câu cha chính xác. - Mét sè bµi cßn sa sang chøng minh nhiÒu. 3. Ch÷a lçi cô thÓ: a, Lỗi diễn đạt: - Ch¼ng ai thÝch thÊt b¹i c¶. Cã ngêi ph¹m sai lÇm th× ch¸n n¶n. Cã kÎ thÊt b¹i råi th× tiÕp thÊt b¹i thªm. Nhng cã ngêi biÕt rót kinh nghiÖm, t×m con đờng khác để tiến lên... b, Lçi dïng tõ:.

(165) - Thµnh, TuÊn Hng, ... 4. Tr¶ bµi: - học sinh trao đổi bài để sửa lỗi. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - Söa l¹i c¸c lçi trong bµi lµm. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TuÇn 30 TiÕt 117+upload.123doc.net v¨n b¶n:. quan ©m thÞ kÝnh A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hiểu đợc một số đặc điểm cơ bản của sân khấu chèo truyền thống. - Tóm tắt đợc nội dung vở chèo "Quan âm thị Kính"; nội dung, ý nghĩa và một số đặc điểm nghệ thuật (mâu thuẫn kịch, ngôn ngữ, hành động nhân vật, ...) cña trÝch ®o¹n "Nçi oan h¹i chång". b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? V× sao nãi thëng thøc ca HuÕ trªn s«ng H¬ng lµ mét thó vui tao nh· ? ? KÓ tªn nh÷ng lµn ®iÖu d©n ca HuÕ ? * Bµi míi: I. giíi thiÖu chung:.

(166) 1. Kh¸i niÖm: ? Em hiÓu thÕ nµo lµ chÌo ?. ChÌo lµ lo¹i kÞch h¸t, móa d©n gian, kÓ (Chèo đợc nảy sinh và phổ biến rộng chuyện, diễn tích bằng hình thức chèo sân khấu (trớc kia diễn ở sân đình). r·i ë B¾c bé). - Dựa vào phần chú thích, nêu ra đặc 2. Đặc trng cơ bản của chèo: ®iÓm c¬ b¶n cña chÌo ?. a, ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu kÓ chuyện để khuyến giáo đạo đức: -TÝch truyÖn cã tÝnh gi¸o huÊn theo quan niÖm "ë hiÒn gÆp lµnh, ë ¸c gÆp ¸c" - Thông cảm với số phận ngời lao động. b, ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu tæng hîp c¸c yÕu tè NT:. (VD: Nh©n vËt l·o th× mÆc ¸o ®iÒu, c. ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu íc lÖ vµ quÇn lôa b¹ch. c¸ch ®iÖu cao:, Nh©n vËt n÷ chÝnh mÆc ¸o hång lång -ThÓ hiÖn ë nghÖ thuËt ho¸ trang, nghÖ thuËt h¸t vµ móa. xa ®en.) d. ChÌo thuéc lo¹i s©n khÊu cã sù kÕt hîp chÆt chÏ c¸i bi vµ c¸i hµi: - Cái bi: Hình ảnh cuuộc đời đau thơng, ngêi n«ng d©n, ngêi phô n÷. - C¸i hµi: tËp trung ë vai hÒ. 3. Tãm t¾t vë chÌo: ? Dùa vµo phÇn tãm t¾t SGK, em h·y - ¸n giÕt chång. tãm t¾t l¹i vë chÌo ? - ¸n hoang thai. - Oan tình đợc giải - Thị Kính lên toà sen. II. đọc, hiểu văn bản:. - G/v hớng dẫn đọc: đọc theo kiểu phân vai. - Ngêi dÉn chuyÖn: §äc tªn c¸c nh©n vËt, c¸c lêi chØ dÉn lµn ®iÖu d©n ca, hành động trong ngoặc đơn. Giọng chËm, râ, b×nh th¶n.. 1. §äc:.

(167) - Nh©n vËt ThiÖn SÜ: Giäng hèt ho¶ng, sî h·i. - Nh©n vËt ThÞ KÝnh: Giäng tõ ©u yÕm, ân cần, chuyển sang đau đớn, nghẹn tñi, thª th¶m råi buån b· chÊp nhËn vµ có phần bình tĩnh, kìm nén khi đã quyết định hành động. - Nh©n vËt Sïng bµ: Giäng nanh näc, ác độc, lấn lớt, có lúc quát thét, có lúc ®ay nghiÕn ch× chiÕt, cã lóc th¾t buéc, khẳng định vu hăm, có lúc hả hê, khoái tr¸. - Nh©n vËt Sïng «ng: lÌm bÌm v× nghiÖn ngập, a dua với vợ, tàn nhẫn thô bạo, đắc ý vì lừa đợc thông gia Măng ông khốn khæ. - Nh©n vËt M¨ng «ng: + Hai c©u ®Çu: giäng mõng vui h·nh diÖn v× con g¸i. + C¸c c©u sau: Giäng ng¹c nhiªn, ®au khæ vµ bÊt lùc, cam chÞu.. 2. Chó thÝch:. - G/v đọc dẫn chuyện. - H/s đọc các vai.. 3. VÞ trÝ vµ bè côc ®o¹n trÝch. - G/v chó ý mét sè tõ khã cho häc sinh.. a, C¶nh ThÞ KÝnh xÐn r©u mäc ngîc n¬i c»m chång.. b, C¶nh vî chång Sïng ¤ng - Sïng bµ ? Em h·y cho biÕt vÞ trÝ cña ®o¹n dån dËp vu oan cho con d©u, ®uæi ThÞ trÝch ? Kính về nhà cha mẹ đẻ. (§o¹n trÝch n»m ë nöa sau phÇn I) ? §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? (Chia lµm ba ®o¹n nhá).. c, Thị Kính quyết định trá hình Nam tử ®i tu. 4. Gi¸ trÞ cña vë chÌo: * TÝch truyÖn xoay quanh trôc "bÜ cùc th¸i lai". Nh©n vËt ThÞ KÝnh ®i tõ nçi oan trái đến đợc giải oan thành Phật..

(168) * Nh©n vËt: ? VÒ néi dung, vë chÌo "Quan ©m ThÞ - ThÞ KÝnh lµ ngêi phô n÷ mÉu mùc vÒ Kính" mang đặc điểm nào của các tích đạo đức đợc đề cao trong chèo cổ. Đó lµ vai "n÷ chÝnh". chÌo cæ ? - Sïng bµ lµ vai "mô ¸c" b¶n chÊt tµn ? Nhân vật của vở chèo này mang những nhẫn, độc địa. tÝnh chÊt chung nµo cña nh©n vËt chÌo cæ ?. - Thị Kính và Sùng bà ăn mặc, đi đứng - Lµ vë chÌo tiªu biÓu, mÉu mùc cho n/t/n theo quy íc cña chÌo cæ ? NT chÌo cæ ë níc ta. (- ThÞ KÝnh mÆc ¸o hång lång xa ®en, t 5. Ph©n tÝch: thế ngay thẳng, để quạt che kín đáo. - Sùng bà dán cao ở thái dơng, đảo a, Trớc khi mắc oan: - ThÞ KÝnh yªu th¬ng chång b»ng mét ? Từ đó em hiểu gì về giá trị của vở tình cảm đằm thắm. - ThÞ KÝnh ngåi qu¹t cho chång. chÌo "Quan ©m ThÞ KÝnh" ? m¾t nhiÒu, d¸ng ®i ìn Ño.). - C¾t r©u chång: - Theo dõi đoạn đầu cho thấy trớc khi + Muốn làm đẹp cho chồng mình. mắc oan, tình cảm của Thị Kính đối với + Tỉ mỉ, chân thật trong tình yêu. ThiÖn SÜ n/t/n ? => t×nh yªu th¬ng chång trong s¸ng, ch©n thËt. ? Chi tiết nào nói lên điều đó ? - Quan s¸t sù viÖc c¾t r©u chång cho biÕt:. - Mong muốn có hạnh phúc lứa đôi tốt đẹp.. + V× sao ThÞ KÝnh lµm viÖc nµy ?. b, Trong khi bÞ oan:. + Cö chØ cho thÊy ThÞ KÝnh lµ ngêi * Sïng bµ: n/t/n ? - Téi giÕt chång ? Tríc khi m¾c oan, ThÞ kÝnh lµ ngêi + Chi tiÕt (c©u nãi): C¸i con mÆt søa phụ nữ có những đức tính gì ? gan lim này ! Mày định giết con bà à ?.

(169) - Sự việc cắt râu chồng của Thị Kính đã bÞ Sïng bµ khÐp vµo téi nµo ? ? Chi tiết nào chứng tỏ điều đó ? ? Sùng bà đã luận tội Thị Kính căn cứ vµo nh÷ng ®iÓm nµo ? (- Cho rằng Thị Kính là loại đàn bà h đốn, tâm địa xấu xa. - Cho r»ng ThÞ KÝnh lµ con nhµ thÊp hÌn kh«ng xøng víi nhµ m×nh. - Cho r»ng ThÞ KÝnh ph¶i bÞ ®uæi ®i.) ? H·y t×m nh÷ng lêi buéc téi cô thÓ cña Sïng bµ ? (Tuồng bay mèo mả gà đồng lẳng lơ. Mày có trót say hoa đắm nguyệt => Tự nghĩ ra tội để gán cho Thị Kính. §· trªn d©u díi Béc hÑn hß ... Trøng Rång l¹i në ra Rång - Lêi lÏ l¨ng nhôc, hèng h¸ch. Liu ®iu l¹i në ra dßng liu ®iu - Cö chØ: Mµy lµ con nhµ cua èc + Dïi ®Çu ThÞ KÝnh ng· xuèng. Con g¸i ná måm th× vÒ víi cha + ThÞ KÝnh ch¹y theo van xin, dói tay Gäi M¨ng téc phã vÒ cho r¶nh.) ng· khuþu xuèng. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch luËn téi => Sùng bà: độc địa, tàn nhẫn, bất cña Sïng bµ ? nh©n. ? Cïng víi lêi nãi, Sïng bµ cßn cã những cử chỉ nào đối với Thị Kính ?. ? TÊt c¶ cö chØ, lêi nãi Êy cho thÊy Sïng bµ lµ ngêi n/t/n ? ? Sïng bµ thuéc lo¹i nh©n vËt nµo trong chÌo cæ ? (Nh©n vËt "mô ¸c" b¶n chÊt tµn nhÉn.

(170) độc địa.). * ThÞ KÝnh:. ? Nh©n vËt nµy g©y c¶m xóc g× cho ng- - Lêi nãi: êi xem ? + L¹y cha, l¹y mÑ ! Con xin tr×nh cha (Ghª sî sù tµn nhÉn, lo cho ngêi hiÒn mÑ ... + Giêi ¬i ! MÑ ¬i, oan cho con l¾m mÑ ¬i. lµnh nh ThÞ KÝnh.) + Oan thiÕp l¾m chµng ¬i. - Cö chØ: ? Khi bÞ khÐp vµo t«Þ giÕt chång, ThÞ + VËt v· khãc. Kính đã có những lời nói, cử chỉ nào ? + Ngöa mÆt rò rîi. + Ch¹y theo van xin. => Lêi nãi rÊt hiÒn, rÊt Ýt. Cö chØ yÕu ®uèi, nhÉn nhôc. * Thái độ của nhà chồng: - Chång: im lÆng. - MÑ chång: cù tuyÖt (Th«i im ®i !... l¹i ? NhËn xÐt tÝnh chÊt cña nh÷ng lêi nãi, cßn oan µ, ...) cử chỉ đó ? - Bè chång: a dua víi mÑ chång. ? Nh÷ng lêi nãi vµ cö chØ cña ThÞ KÝnh * ThÞ KÝnh: đợc nhà chồng đáp lại n/t/n ? - Đơn độc giữa mọi sự vô tình. - Cùc kú ®au khæ, bÊt lùc. => NhÉn nhôc. Trong oan øc vÉn ch©n ? Em hãy hình dung về thân phận Thị thực, hiền lành giữ phép tắc gia đình. KÝnh trong c¶nh ngé nµy ?. ? Qua đó đức tính nào của Thị Kính đợc bộc lộ ? ? Thị Kính thuộc loại nhân vật đặc sắc nµo trong chÌo cæ ? (Nhân vật "nữ chính" bản chất, đức h¹nh nÕt na, gÆp nhiÒu oan tr¸i.) ? Cảm xúc của ngời xem đợc gợi từ - Sù viÖc Sïng bµ cho gäi M¨ng «ng nh©n vËt nµy lµ g× ? đến trả Thị Kính. (Xãt th¬ng, c¶m phôc ThÞ KÝnh. C¨m.

(171) ghÐt sù bÊt nh©n bÊt nghÜa cña gia đình Sùng bà.) ? Theo em, xung đột kịch trong đoạn này thÓ hiÖn cao nhÊt ë sù viÖc nµo ? V× sao ? (Sù viÖc nµy béc lé cùc ®iÓm tÝnh c¸ch bất nhân bất nghĩa của Sùng bà, đồng thêi béc lé nçi bÊt h¹nh lín nhÊt cña ThÞ KÝnh.) ? Em thö b×nh luËn vÒ b¶n chÊt cña xung đột này ? (- Đó là xung đột giữa quyền lực của kẻ thống trị với địa vị nhỏ mọn của kẻ bị trị trong gia đình cũng nh trong xã héi phong kiÕn. - Xung đột này tạo thành nỗi đau thê thảm cho kẻ bị trị. Đó là xung đột bi kÞch.) ? Sau khi bÞ oan, ThÞ KÝnh cã nh÷ng cö chØ n/t/n ? (Quay vào nhìn từ cái kỉ đến sách, thóng kh©u, råi cÇm lÊy chiÕc ¸o ®ang - Nçi ®au nuèi tiÕc, xãt xa cho h¹nh khâu dở, bóp chặt trong tay cùng lời phúc lứa đôi bị tan vỡ. nói: "Thơng ôi ! Bấy lâu ... cho đến nỗi => Không đành cam chịu oan sai. t×nh thÕ run rñi ...) Muèn tù m×nh t×m c¸ch gi¶i oan. ThÞ ? Những cử chỉ, lời nói đó phản ánh nỗi Kính không còn nhu nhợc mà đã quyết ®au nµo cña ThÞ KÝnh ? liÖt trong tÝnh c¸ch. ? ý định không về với cha, phải sống ở - Đi tu để cầu Phật tổ chứng minh cho đời mới mong tỏ rõ ngời đoan chính, đã sù trong s¹ch cña m×nh. chøng tá thªm ®iªï g× ë ngêi phô n÷ nµy ?. ? C¸ch gi¶i oan mµ ThÞ KÝnh nghÜ tíi lµ g× ? ? Con đờng Thị Kính chọn để giải oan.

(172) cã ý nghÜa g× ? (- Ph¶n ¸nh sè phËn bÕ t¾c cña ngêi phô n÷ trong x· héi cò. - Lên án thực trạng xã hội vô nhân đạo đối với những ngời lơng thiện.) ? Theo em, có cách nào tốt hơn để giải tho¸t nh÷ng ngêi nh ThÞ KÝnh khái ®au th¬ng ? 6. Tæng kÕt: (Häc sinh th¶o luËn nhãm). - TÝch truyÖn mang ý nghÜa ca ngîi (Loại bỏ những kẻ nh Sùng bà. Loại bỏ phẩm chất đức hạnh của ngời phụ nữ, quan hÖ mÑ chång nµng d©u kiÓu phong phª ph¸n ¸p bøc phong kiÕn. kiÕn. Lo¹i bá x· héi phong kiÕn thèi - Nh©n vËt mang tÝnh quy íc: n¸t.) ThiÖn (n÷ chÝnh) - ¸c (mô ¸c). - Ng«n ng÷: Dïng v¨n vÇn ®i liÒn víi ? Qua vở chèo, em biết gì về những đặc các làn điệu hát. s¾c cña nghÖ thuËt chÌo cæ ?. ? Em hiÓu g× vÒ sè phËn cña ngêi phô nữ đức hạnh trong xã hội cũ ? (BÞ ¸p bøc ruång bá v× bÊt kú lý do g×.) ? Ng«n ng÷ chÌo trong trÝch ®o¹n nµy có gì đặc biệt ? IV. luyÖn tËp:. 1. Tãm t¾t ng¾n gän ®o¹n trÝch "nçi oan h¹i chång".: - Häc sinh tãm t¾t, g/v nhËn xÐt, söa. - ThiÖn SÜ häc khuya mÖt mái, thiÕp ngñ, ThÞ KÝnh qu¹t cho chång, dïng dao c¾t sîi r©u mäc ngîc trªn m¸ chång. - ThiÖn SÜ giËt m×nh la ho¶ng - Vî chång Sïng «ng, Sïng bµ ch¹y vµo. - Sùng bà một mình đạo diễn và biểu diễn lớp kịch đặc sắc vu oan con dâu. - Sùng ông lừa Măng ông sang để bắt nhận con gái về ..

(173) - ThÞ KÝnh gi¶ trai lªn chïa ®i tu. 2. Gi¶i thÝch "Oan ThÞ KÝnh": Oan cïng cùc, bÕ t¾c, kh«ng cã c¸ch nµo thanh minh, oan gi¶i. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - T×m xem vë chÌo. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 119. dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy - BiÕt dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy khi viÕt. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ phÐp liÖt kª ? Cã mÊy kiÓu liÖt kª ? - Lµm bµi tËp. * Bµi míi: I. dÊu chÊm löng:. - G/v viÕt VD lªn b¶ng phô.. 1. VÝ dô:. - H/s đọc, nhận xét VD. 2. NhËn xÐt: ? Trong câu a) dấu chấm lửng dùng để. a) Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng d©n téc nữa cha đợc liệt kê..

(174) b) BiÓu thÞ sù ng¾t qu·ng trong lêi nãi cña nh©n vËt do qu¸ mÖt vµ ho¶ng sî.. lµm g× ?. ? Câu b) dấu chấm lửng dùng để làm - Lµm giµu nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ g× ? cho sù xuÊt hiÖn bÊt ngê cña tõ "bu thiÕp". ? Câu c) dấu chấm lửng dùng để làm gì ? 3. Kết luận: * Ghi nhí: SGK. ? Vậy trong văn thơ dấu chấm lửng đợc sö dông cã c«ng dông g× ? Ii. dÊu chÊm phÈy: (H/s đọc ghi nhớ.). 1. VÝ dô:. SGK.. 2. NhËn xÐt: (G/v cho học sinh đọc các ví dụ viết a) Đánh dấu ranh giới gĩa 2 vế của một trªn b¶ng phô.) c©u ghÐp. ? Cho biÕt chøc n¨ng cña dÊu ; trong b) Ng¨n c¸ch c¸c bé phËn liÖt kª cã nhiÒu tÇng ý nghÜa phøc t¹p. c¸c vÝ dô ? ? Các bộ phận câu đợc ngăn cách bởi a) Có thể thay dấu ; bằng dấu , đợc và nội dung của câu không bị thay đổi. c¸c dÊu ; cã quan hÖ víi nhau n/t/n ? ? Ví dụ nào có thể thay thế dấu ; bằng b) Không thay đợc vì: dấu phẩy. Ví dụ nào không thể thay thế - Các phần liệt kê sau dấu ; bình đẳng đợc ? Vì sao ? víi nhau. - C¸c bé phËn liÖt kª sau dÊu , kh«ng thể bình đẳng với các phần nêu trên. - NÕu thay th× néi dung dÔ bÞ hiÓu lÇm. 3. KÕt luËn: * Ghi nhí: SGK.. ? DÊu ; cã t¸c dông g× ?. Bµi tËp nhanh:.

(175) Cho 2 câu ghép - xác định câu ghép nào có thể sử dụng dấu ; ngăn cách 2 vÕ, c©u ghÐp nµo kh«ng cÇn dïng dÊu ; a) NÕu Lan häc giái bè mÑ rÊt vui. b) Vì bạn Lan học giỏi, hát hay và là tay bóng bàn cừ khôi mọi ngời đều yªu quý b¹n Êy. IV. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: (Häc sinh lªn b¶ng lµm.) a) BiÓu thÞ sù sî h·i, lóng tóng. b) C©u nãi bÞ bá dë. c) BiÓu thÞ phÇn liÖt kª kh«ng viÕt ra. Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm.) a), b), c) đánh dấu ranh giới các vế của một câu ghép. Bµi tËp 3: (Học sinh làm theo nhóm => đại diện nhóm trình bày.) iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Hoµn thµnh bµi luyÖn tËp. - T×m c¸c vÝ dô cã sö dông dÊu chÊm phÈy, dÊu chÊm löng. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 120. văn bản đề nghị A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc đặc điểm của văn bản đề nghị (mục đích, yêu cầu, nội dung và c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy); - Hiểu các tình huống cần viết văn bản đề nghị; - Biết cách viết một văn bản đề nghị đúng quy cách;.

(176) - Nhận ra đợc những sai sót thờng gặp khi viết văn bản đề nghị. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? V¨n b¶n hµnh chÝnh lµ g× ?? Em biÕt nh÷ng lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh nµo ? ? Tr×nh bµy bè côc chung cña mét v¨n b¶n hµnh chÝnh ? * Bµi míi: - H/s đọc 1.1 SGK.. I. đặc điểm của văn bản đề nghị:. ? Em có nhận xét gì về chủ thể của 2 - Chủ thể của 2 văn bản đề nghị là tập thể lớp 7C và các gia đình trong một văn bản đề nghị ? địa bàn dân c. ? Họ viết văn bản đề nghị để làm gì ?. - Mục đích: Trình bày, đề nghị những ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt nh÷ng việc không thể tự quyết định đợc.. ? Yêu cầu của một văn bản cần đáp - Nội dung trình bày ngắn gọn, rõ ràng. øng nh÷ng g× ? ? C¸ch tr×nh bµy néi dung cña 2 v¨n bản đề nghị này n/t/n ? ? Trong 4 t×nh huèng nªu ra, t×nh huống nào phải viết văn bản đề nghị ? (T×nh huèng a, c.) * Ghi nhí: SGK. ? Nêu đặc điểm của văn bản đề nghị ? (- Học sinh đọc ghi nhớ.) II. cách làm văn bản đề nghị:. - §äc v¨n b¶n.. *. C¸c môc b¾t buéc ph¶i cã:. ? Một văn bản đề nghị thờng có những a- Quốc hiệu. môc nµo ? b- §Þa ®iÓm, ngµy, th¸ng, n¨m. c- Tªn v¨n b¶n. ? Các mục trong văn bản đề nghị đợc d- Đề nghị ai, địa chỉ. tr×nh bµy theo mét thø tù n/t/n ?.

(177) ? So sánh sự giống nhau và khác nhau e- Đề nghị điều gì ? Đề nghị để làm của 2 văn bản đề nghị ? g× ? (Nªu cô thÓ, râ rµng, kh«ng thõa, kh«ng ? C¸c môc quan träng nhÊt lµ g× ? thiÕu.) h- Ngời đề nghị kí, ghi rõ họ tên.. ? Nªu ghi nhí.. * Ghi nhí : SGK. Iii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1 So sánh lí do viết đơn và lí do viết đề nghị: - Lí do giống nhau: Cả 2 đều là những nhu cầu, nguyện vọng chính đáng. - LÝ do kh¸c nhau: + NguyÖn väng cña c¸ nh©n + NguyÖn väng nhu cÇu cña tËp thÓ . Bµi tËp 2 ChØ ra chç sai trong v¨n b¶n vµ söa: KÝnh göi: C« gi¸o chñ nhiÖm líp 7A1 C¸i bµn mµ hiÖn nay chóng em ngåi häc ®ang bÞ lung lay rÊt nhiÒu do chân ghế đã bị mọt sắp gẫy. Vì vậy, chúng em đề nghị cô báo lên nhà trờng thay cho chúng em một ghế khác để tạo điều kiện tốt nhất cho chúng em học tập. Chúng em rất mong đợc cô quan tâm, giải quyết sớm. Chóng em tr©n träng c¶m ¬n c« ! (Häc sinh th¶o luËn nhãm.) * ThiÕu: + Quèc hiÖu; + §Þa danh, ngµy, th¸ng, ... + Tên văn bản ...; Ai đề nghị ? + KÝ tªn. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc bµi. - Viết một văn bản đề nghị..

(178) - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TuÇn 31 - bµi 30 TiÕt 121. «n tËp v¨n häc A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: Nắm đợc nhan đề các tác phẩm trong hệ thống văn bản, nội dung cơ bản của từng cụm bài, những giới thuyết về văn chơng, về đặc trng thể loại của các văn bản, về sự giàu đẹp của tiếng Việt thuộc chơng trình Ngữ văn lớp 7. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: * Bµi míi: * C©u 1: (Häc sinh tù hÖ thèng, ghi vµo vë.) * C©u 2: Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp. Kh¸i niÖm §Þnh nghÜa - B¶n chÊt 1. Ca dao - - Th¬ ca d©n gian; nh÷ng bµi th¬ - bµi h¸t tr÷ t×nh d©n gian do quÇn d©n ca chúng nhân dân sáng tác - biểu diễn và truyền miệng từ đời này qua đời khác. - Ca dao là phần lời đã tớc bỏ đi tiếng đệm, lát, ... 2. Tục ngữ - Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt, đợc vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn, tiếng nói hàng ngày. 3. Th¬ tr÷ Mét thÓ lo¹i v¨n häc ph¶n ¸nh cuéc sèng b»ng c¶m xóc trùc tiÕp t×nh cña ngêi s¸ng t¸c. V¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh thêng cã vÇn ®iÖu, nhÞp điệu, ngôn ngữ cô đọng, mang tính cách điệu cao. 4. Th¬ tr÷ - §êng luËt (thÊt ng«n, ngò ng«n, b¸t có, tø tuyÖt,..., lôc b¸t, song t×nh trung thÊt lôc b¸t, ng©m khóc, 4 tiÕng, ... đại ViÖt - Nh÷ng thÓ th¬ thuÇn tuý ViÖt Nam: lôc b¸t, 4 tiÕng (häc tËp tõ ca.

(179) Nam. dao, d©n ca). - Nh÷ng thÓ th¬ häc tËp cña Trung Quèc: §êng luËt, hµnh, ... - 7 tiÕng/c©u, 4 c©u/bµi, 28 tiÕng/ bµi; - KÕt cÊu: c©u 1 - khai, c©u 2 - thõa, c©u 3 - chuyÓn, c©u 4 - hîp; - NhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3; - VÇn: ch©n (7), liÒn (1-2), c¸ch (2-4), b»ng. T¬ng tù nh th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt chØ kh¸c:. 5. Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt 6. Th¬ ngò ng«n tø - 5 tiÕng/c©u, 4 c©u/bµi, 20 tiÕng/bµi; tuyÖt §êng - NhÞp 3/2 hoÆc 2/3; luËt - Cã thÓ gieo vÇn tr¾c. 7. Th¬ thÊt - 7 tiÕng/c©u, 8 c©u /bµi, 56 tiÕng/bµi; ng«n b¸t có - VÇn: b»ng, tr¾c, ch©n (7), liÒn (1-2), c¸ch (2-4-6-8);. - Kết cấu: 4 liên. Câu 1-2: đề, câu 3-4: thực, câu 5-6: luận, câu 78: kết. - LuËt b»ng tr¾c: nhÊt (1); tam (3); ngò (5); bÊt luËn (tù do); nhÞ (2), tø (4) lôc (6) ph©n minh. - Hai câu (3-4 và 5-6) phải đối nhau từng vế, từng từ, từng âm thanh mét. 8. Th¬ lôc - ThÓ th¬ d©n téc cæ truyÒn b¾t nguån tõ ca dao, d©n ca; b¸t - KÕt cÊu theo tõng cÆp: C©u trªn 6 tiÕng (lôc), c©u díi 8 tiÕng (b¸t); - VÇn b»ng, lng (6-6); ch©n (6-8); liÒn; - NhÞp 2/2/2/2; 3/3/4/4; 2/4/2; 2/4; - LuËt b»ng tr¾c: 2B - 2T - 6B - 8B. 9. Thơ song - Kết hợp có sáng tạo giữa thể thơ thất ngôn đờng luật và thơ lục thÊt lôc b¸t b¸t; - Mét khæ 4 c©u; - VÇn 2 c©u song thÊt; - NhÞp ë 2 c©u 7 tiÕng. 10. TruyÖn - Cã thÓ ng¾n, rÊt ng¾n, dµi, h¬i dµi; ng¾n hiÖn - C¸ch kÓ chuyÖn linh ho¹t, kh«ng gß bã, kh«ng hoµn toµn tu©n đại. theo trình tự thời gian, thay đổi ngôi kể, nhịp văn nhanh, kết thúc đột ngột. 11.Phép t- - Là sự đối lập các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, ... trái ngợc nhau, ¬ng phản để tô đậm, nhấn mạnh một đối tợng hoặc cả hai..

(180) nghÖ thuËt 12. T¨ng Thêng ®i cïng víi t¬ng ph¶n. cÊp trong nghÖ thuËt * Câu 3: Những tình cảm, thái độ thể hiện trong các bài ca dao - dân ca đã học: (học sinh đứng tại chỗ trình bày). - Nhí th¬ng, kÝnh yªu, than th©n tr¸ch phËn, buån b·, hèi tiÕc, tù hµo, biÕt ¬n, ... (Cho học sinh đọc một số bài ca dao yêu thích.) * Câu 4: Những kinh nghiệm của nhân dân đợc thể hiện trong tục ngữ: 1. Kinh nghiÖm vÒ thiªn nhiªn thêi tiÕt. 2. Kinh nghiÖm vÒ lao động sản xuất n«ng nghiÖp 3. Kinh nghiÖm vÒ con ngêi x· héi * C©u 5: (Häc söa,). - Thêi gian th¸ng n¨m vµ th¸ng mêi; dù ®o¸n n¾ng, ma, b·o, gi«ng, lôt, ... - §Êt ®ai quý hiÕm, vÞ trÝ c¸c nghÒ: lµm ruéng, nu«i c¸, làm vờn, kinh nghiệm cấy lúa, làm đất, trồng trọt, chăn nu«i, ... - Xem tíng ngêi, häc tËp thÇy b¹n, t×nh th¬ng ngêi, lßng biÕt ¬n, ®oµn kÕt lµ søc m¹nh, ... sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhËn xÐt,. a) Nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ t tëng, t×nh c¶m thÓ hiÖn trong c¸c bµi th¬, ®o¹n thơ trữ tình của Việt Nam và Trung Quốc (thơ Đờng) đã học. - Lßng yªu níc vµ tù hµo d©n téc; - ý chí bất khuất, kiên quyết đánh bại mọi quân xâm lợc; - Thân dân - yêu dân, mong dân đợc khỏi khổ, no ấm, nhớ quê, mong về quª, ngì ngµng khi trë vÒ, nhí mÑ, nhí th¬ng bµ, ... - Ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên: Đêm trăng xuân, cảnh khuya, thác hùng vĩ, đèo v¾ng, ... - Ca ngợi tình bạn chân thành, tình vợ chồng thuỷ chung chờ đợi, vời vợi nhớ thơng, ... (Häc sinh cho VD vÒ mçi khÝa c¹nh.) * C©u 7: (Häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhËn xÐt, söa.) Tiếng Việt giàu và đẹp bởi:.

(181) - HÖ thèng nguyªn ©m, phô ©m kh¸ phong phó; - Giµu thanh ®iÖu; - Cú pháp câu TV rất tự nhiên, cân đối, nhịp nhàng; - Tõ vùng dåi dµo c¶ vÒ 3 mÆt th¬, nh¹c, ho¹: gîi ©m thanh , h×nh d¸ng, mµu s¾c.. * C©u 6 - Giá trị chủ yếu về t tởng, nghệ thuật của tác phẩm văn xuôi đã học. TT 1. 2. 3. Nhan đề văn Gi¸ trÞ t tëng b¶n - T/g Cæng trêng - Lßng mÑ th¬ng con v« më ra (LÝ lan) bê, íc mong con häc giái nên ngời trong đêm trớc ngµy khai gi¶ng lÇn ®Çu tiên của đời con. MÑ t«i - T×nh yªu th¬ng, kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh c¶m (ét-môn-đôthật là thiêng liêng. Thật đờ Ami-xi) đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thơng yêu đó. Cuộc chia tay - Tình cảm gia đình là vô cña nh÷ng con cïng quý gi¸ vµ quan bóp bª träng; (Kh¸nh Hoµi). 4. - Ngêi lín, c¸c bËc cha mÑ h·y v× con c¸i mµ cè g¾ng cã thÓ tr¸nh nh÷ng cuéc chia ly li dÞ. Sèng chÕt mÆc Lªn ¸n tªn quan phñ v« bay tr¸ch nhiÖm g©y lªn téi ¸c (Ph¹m Duy khi làm nhiệm vụ hộ đê; c¶m th«ng víi nh÷ng Tèn). Gi¸ trÞ nghÖ thuËt - Tâm trạng ngời mẹ đợc thể hiÖn ch©n thùc nhÑ nhµng mµ cảm động chân thành, lắng s©u. - Th cña bè göi cho con; nh÷ng lêi phª b×nh nghiªm khắc nhng thấm thía và đích đáng đã khiến cho con hoàn toµn t©m phôc khÈu phôc, ¨n n¨n hèi hËn v× lÇm lçi cña m×nh víi mÑ. - Qua cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª - cuéc chia tay của những đứa trẻ ngây thơ tội nghiệp mà đặt vấn đề gìn giữ gia đình một cách nghiªm tóc vµ s©u s¾c. - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n vµ t¨ng cÊp; - Bíc khëi ®Çu cho thÓ lo¹i truyện ngắn hiện đại..

(182) 5. 6. 7. 8. 9. thèng khæ cña nh©n d©n v× vỡ đê. Nh÷ng trß lè - §¶ kÝch toµn quyÒn Va hay lµ Va ren ren ®Çy ©m mu thñ ®o¹n, và Phan Bội thất bại, đáng cời trớc Ch©u Phan Béi Ch©u; ca ngîi ngêi anh hïng tríc kÎ thï s¶o tr¸.. - Truyện ngắn hiện đại viết b»ng tiÕng Ph¸p; - KÓ chuyÖn theo hµnh tr×nh chuyÕn ®i cña Va ren;. - Cuéc gÆp gì ®Çy kÞch tÝnh trong tï gi÷a Va ren vµ Phan Béi Ch©u. Mét thø quµ - Ca ngîi vµ miªu t¶ vÎ - C¶m gi¸c tinh tÕ, tr÷ t×nh cña ... Cèm đẹp và giá trị của một thứ đậm đà, trân trọng nâng quà quê đặc sản mà quen niu, ... thuéc ViÖt Nam. - Bót kÝ - tuú bót, hay vÒ v¨n ho¸ Èm thùc. Sµi Gßn t«i - T×nh c¶m s©u ®Ëm cña - Bót kÝ, kÓ, t¶, giíi thiÖu vµ yªu tác giả đối với Sài Gòn qua biểu cảm kết hợp khá khéo (Minh H¬ng) sù g¾n bã l©u bÒn, am hiÓu lÐo, nhÞp nhµng; tờng tận và cảm nhận tinh - Lời văn giản dị, dùng đúng tÕ vÒ thµnh phè nµy. mức các từ ngữ địa phơing. Mùa xuân của - Vẻ đẹp độc đáo của mùa t«i xu©n miÒn B¾c vµ Hµ Néi qua nçi sÇu xa xø cña mét (Vò B»ng) ngêi Hµ Néi Ca HuÕ trªn Giíi thiÖu ca HuÕ - mét s«ng H¬ng sinh ho¹t vµ thó vui v¨n hoá rất tao nhã ở đất cố (Hµ¸nh đô. Minh). - Håi øc tr÷ t×nh, lêi v¨n giµu h×nh ¶nh, giµu c¶m xóc, giµu chất thơ, nhẹ êm và cảm động ngät ngµo. - V¨n b¶n giíi thiÖu- thuyÕt minh: m¹ch l¹c gi¶n dÞ mµ nêu rõ những đặc điểm chủ yếu của vấn đề.. * C©u 8: (Häc sinh tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ ë nhµ - G/v nhËn xÐt, söa.) - Nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch¬ng lµ lßng th¬ng ngêi vµ th¬ng mu«n vËt, mu«n loµi. - V¨n ch¬ng s¸ng t¹o ra sù sèng, s¸ng t¹o ra nh÷ng thÕ giíi kh¸c, nh÷ng ngêi, nh÷ng sù vËt kh¸c, ... - V¨n ch¬ng g©y cho ta nh÷ng t×nh c¶m ta kh«ng cã, luyÖn nh÷ng t×nh c¶m ta s½n cã..

(183) *. híng dÉn vÒ nhµ :. - ¤n tËp tiÕp, lµm c¸c c©u: 9, 10. - ¤n tËp kiÕn thøc kü h¬n. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.. TiÕt 122 TiÕng viÖt. dÊu g¹ch ngang A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc công dụng của dấu gạch ngang; - BiÕt dïng dÊu g¹ch ngang, ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm löng ? ... dÊu chÊm phÈy ? - Lµm BT 3..

(184) * Bµi míi: I. c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang:. - G/v ghi VD lên bảng phụ, h/s đọc 1. Ví dụ: VD. 2. NhËn xÐt: a- Dấu gạch ngang đợc dùng để đánh ? Trong câu a dấu gạch ngang đợc dấu bộ phận giải thích. dùng để làm gì ? b- Dấu gạch ngang đợc dùng để đánh ? Trong câu b dấu gạch ngang đợc dấu lời nói trực tiếp của nhân vật; dïng gièng c©u a kh«ng ? c- Dấu gạch ngang đợc dùng để lịêt kê; ? Câu c, d dấu gạch ngang dùng để làm d- Dấu gạch ngang dùng để nối các bộ g× ? phËn trong liªn danh. 3. KÕt luËn: *. Ghi nhí:. SGK.. ? DÊu g¹ch ngang cã nh÷ng c«ng dông nµo ? (Học sinh đọc ghi nhớ.) Bµi tËp nhanh Xác định tác dụng của dấu gạch ngang Tõ n¬i ®©y, tiÕng th¬ cña Xu©n DiÖu thi sÜ t×nh yªu - sÏ hoµ nhËp víi tiÕng th¬ giµu chÊt tr÷ t×nh cña d©n ca xø NghÖ, ©m vang m·i trong t©m hån bao Ii. Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi: đôi lứa giao duyên. 1. VÝ dô: (T¸ch phÇn gi¶i thÝch.) 2. NhËn xÐt: ? Trong VD d ë môc I, dÊu g¹ch nèi giữa các tiếng trong từ Va ren đợc dùng Dấu gạch nối các tiếng trong tên riêng níc ngoµi. lµm g× ? - DÊu g¹ch nèi ng¾n h¬n dÊu g¹ch ngang. 3. KÕt luËn: ? C¸ch viÕt dÊu g¹ch nèi cã g× kh¸c víi.

(185) *. Ghi nhí:. dÊu g¹ch ngang ?. SGK.. ? VËy ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi n/t/n ? (Học sinh đọc ghi nhớ.) Bµi tËp nhanh §Æt dÊu g¹ch ngang, dÊu g¹ch nèi vµo c¸c vÞ trÝ thÝch hîp. 1. Sµi Gßn hßn ngäc ViÔn §«ng ®ang từng ngày, từng giờ thay da đổi thịt. 2. Nghe Ra ®i « vÉn lµ mét thãi quen thó vÞ cña nh÷ng ngêi lín tuæi. Iii. luyÖn tËp:. Bài tập 1: (Học sinh đứng tại chỗ làm). a- Dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích. b- Dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích. c- Dùng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật và bộ phận chú thích, giải thÝch. d- Dùng để nối các bộ phận trong một liên danh (Tàu Hà Nội -Vinh). e- Dùng để nối các bộ phận trong một liên danh (Thừa Thiên -Huế). Bµi tËp 2: (Häc sinh lªn b¶ng lµm). Dùng để nối các tiếng trong tên riêng nớc ngoài. iv. híng dÉn vÒ nhµ :. - Häc thuéc bµi. - Lµm bµi tËp 3. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(186) TiÕt 123 tiÕng viÖt:. «n tËp tiÕng viÖt A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Hệ thống hóa kiến thức về các kiểu câu đơn và các dấu câu đã học. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (KÕt hîp trong phÇn «n tËp) * Bµi míi: I. «n tËp:. 1. Các kiểu câu đơn đã học: - (G/v híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp.) - §Æt c¸c c©u hái vÒ kh¸i niÖm vµ vÝ dô.. STT. 1. C¸c kiÓu c©u đơn Ph©n lo¹i theo môc đích nãi. Ph©n lo¹i. Kh¸i niÖm. Câu nghi Dùng để hỏi vÊn C©u trần Dùng để nêu một nhận thuËt định có thể đánh giá theo tiêu chuẩn đúng hay sai. C©u cầu Dùng để đề nghị yêu cầu khiÕn ... ngêi nghe thùc hiÖn hành động đợc nói đến trong c©u. C©u th¸n. VÝ dô. - CËu häc bµi cha ? - Anh Êy lµ ngêi b¹n tèt.. - Cho t«i mîn c¸i bót ch× !. - Chóc mõng b¹n nh©n ngµy sinh nhËt ! cảm Dùng để bộc lộ cảm xúc - Trời ôi ! Nó đau đớn mét c¸ch trùc tiÕp qu¸ ! - A ! Mẹ đã về..

(187) 2. Phân Câu bình Câu cấu tạo theo mô Anh ấy / đi học đều. thêng h×nh CN + VN CN VN lo¹i C©u đặc Câu không cấu tạo theo Ma ! Gió ! Sấm, chớp ... theo biÖt m« h×nh CN + VN chóng t«i vÉn ®i. cÊu t¹o 2. Các dấu câu đã học: - (G/v híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng «n tËp.) - §Æt c©u hái «n l¹i phÇn c«ng dông cña c¸c dÊu c©u vµ cho vÝ dô.. S. C¸c dÊu c©u. TT 1 DÊu chÊm. 2. C«ng dông. Đợc đặt ở cuối câu trần thuật làm dấu hiÖu kÕt thóc c©u. Trong mét ®o¹n v¨n khi viÕt hÕt mét c©u trÇn thuËt ta phải đặt dấu chấm. Dấu phẩy Dấu đợc dùng trong câu đánh dấu ranh giới một số bộ phận câu để diễn đạt đúng nội dung, mục đích của ngời nói:. VÝ dô Hoa lµ mét häc sinh ngoan. B¹n Êy lu«n ®oµn kÕt víi b¹n bÌ. T©y B¾c, mét hßn ngäc ngµy mai cña Tæ Quèc, đang chờ đợi chúng ta, thóc giôc chóng ta.. - Thµnh phÇn phô cña c©u víi nßng cèt c©u; - Tr¹ng ng÷ víi nßng cèt c©u; - H« ng÷ víi nßng cèt c©u; - Hô đáp với nòng cốt câu; - Mét tõ ng÷ víi bé phËn chó thÝch cña nã;. 3. DÊu chÊm phÈy. 4. DÊu chÊm. - Ranh giíi gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô nh nhau trong c©u. - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña Cèm kh«ng ph¶i thøc mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p; quµ cña ngêi véi; ¨n - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé cèm ph¶i ¨n tõng chót phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. - Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tợng t- - Bẩm ... quan lớn ... đê ¬ng tù cha liÖt kª hÕt; vì mÊt råi..

(188) löng. 5. - ThÓ hiÖn chç lêi nãi bá dë hay ngËp ngõng, ng¾t qu·ng;. - Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n, chuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn cña mét tõ ng÷ biÓu thÞ néi dung bÊt ngê hay hµi híc, ch©m biÕm. Dấu gạch - Đặt giữa câu để đánh dấu bộ phận Đẹp quá đi, mùa xuân ngang chó thÝch, gi¶i thÝch trong c©u; ¬i - mïa xu©n cña Hµ - Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói Nội thân yêu. trực tiếp của n/v hoặc để liệt kê; - Nèi c¸c tõ n»m trong mét liªn danh. Ii. luyÖn tËp:. Bµi tËp 1: Tại sao nói câu sau đây là câu đặc biệt: "Một đèo ... một đèo ... lại một đèo" (Hå Xu©n H¬ng). (Kh«ng theo m« h×nh CN + VN vÉn nªu trän vÑn mét sù viÖc. Bµi tËp 2: Viết một đoạn văn đối thoại (nội dung tự chọn) có các kiểu câu phân loại theo mục đích nói. Bµi tËp 3: Phôc håi dÊu g¹ch ngang trong c¸c c©u sau ®©y vµ nªu râ t¸c dông: - Tôi luôn luôn tránh An nói những cuộc chơi ảnh hởng đến học tập. - Tình hữu nghị Việt Lào Khơ-me anh em đời đời bền vững. - Ban An líp trëng líp t«i tuy nhá ngêi nhng nhanh nhÑn. iii. híng dÉn vÒ nhµ :. - ¤n tËp kü. - Hoµn chØnh bµi tËp vµo vë. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: ¤n tËp tiÕng ViÖt (tiÕp)..

(189) TiÕt 124. v¨n b¶n b¸o c¸o A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Nắm đợc đặc điểm của văn bản báo cáo: mục đích, yêu cầu, nội dung và c¸ch lµm lo¹i v¨n b¶n nµy. - Biết cách viết một văn bản báo cáo đúng quy cách; - NhËn ra nh÷ng sai sãt thêng gÆp khi viÕt v¨n b¶n b¸o c¸o. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là văn bản đề nghị ? Cách làm văn bản đề nghị ? * Bµi míi: - Học sinh đọc văn bản SGK.. I. đặc điểm của văn bản báo cáo:. ? Viết báo cáo để làm gì ?. - §Ó tr×nh bµy vÒ t×nh h×nh, sù viÖc vµ các kết quả đã làm đợc của một cá nh©n hay cña mét tËp thÓ.. ? B¸o c¸o cÇn ph¶i chó ý nh÷ng yªu - VÒ néi dung ph¶i nªu râ: ai viÕt, ai cÇu g× vÒ néi dung vµ h×nh thøc tr×nh nhËn, nhËn vÒ viÖc g× vµ kÕt qu¶ ra sao. bµy ? - Về hình thức phải đúng mẫu, sáng sña, râ rµng. ? H·y dÉn ra mét sè trêng hîp cÇn viÕt b¸o c¸o trong sinh ho¹t vµ häc tËp ë trêng, líp em ? (Khi cÇn ph¶i s¬ kÕt, tæng kÕt mét phong trào thi đua hoặc một đợt hoạt động công tác nào đó.) * Học sinh đọc các tình huống trong SGK. ? T×nh huèng nµo ph¶i viÕt b¸o c¸o ?.

(190) (T×nh huèng b v×: - C« gi¸o chñ nhiÖm cÇn biÕt t×nh h×nh häc tËp, sinh ho¹t cña líp trong 2 th¸ng cuèi n¨m; - TËp thÓ líp ph¶i tËp hîp c¸c kÕt qu¶ phấn đấu về 3 mặt trên thành văn bản để cô giáo biết.) *. Ghi nhí: ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n b¸o c¸o ?. SGK.. (Học sinh đọc ghi nhớ.) Ii. c¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o:. 1. T×m hiÓu c¸ch lµm v¨n b¶n b¸o c¸o: ? Các mục trong văn bản báo cáo đợc - Quốc hiệu; - §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; tr×nh bµy theo mét thø tù nµo ? - Tªn v¨n b¶n b¸o c¸o; - N¬i göi; - LÝ do, diÔn biÕn, kÕt qu¶; - KÝ tªn, ghi râ hä tªn, chøc vô. ? §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña 2 v¨n b¶n lµ g× ? (Gièng nhau vÒ c¸ch tr×nh bµy c¸c môc. *. Ghi nhí: Kh¸c vÒ néi dung cô thÓ.) SGK. ? Tõ 2 v¨n b¶n trªn h·y rót ra c¸ch lµm mét v¨n b¶n b¸o c¸o ? (H/s đọc ghi nhớ.). 2. Dµn môc mét v¨n b¶n b¸o c¸o:. ? Mét v¨n b¶n b¸o c¸o cÇn cã c¸c môc nµo ? 3. Lu ý: (H/s đọc SGK.) ? Tên văn bản báo cáo thờng đợc viết n/t/n ?. - Tªn v¨n b¶n cÇn viÕt ch÷ in hoa, khæ ch÷ to..

(191) ? Các mục trong văn bản báo cáo đợc tr×nh bµy ra sao ? ? C¸c kÕt qu¶ cña v¨n b¶n b¸o c¸o cÇn tr×nh bµy n/t/n ? (H/s đọc SGK.). IV. luyÖn tËp:. T×m hiÓu v¨n b¶n sau:. Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp -Tù do - H¹nh phóc b¸o c¸o vÒ vô ch¸y h. X¶y ra lóc 23 30', ngµy 15-12-2005 t¹i sè nhµ 07, hÎm 12, phêng X KÝnh göi: UBND thµnh phè §ång kÝnh göi UBND phêng Vào 23h30', ngày 15-12-2005 đã xảy ra vụ cháy tại số nhà 07, hẻm 12, thuéc phêng X. Tuy vô viÖc x¶y ra bÊt ngê nhng lùc lîng phßng ch¸y ch÷a ch¸y (PCCC) tại chỗ đã kịp thời cứu chữa và sau 1 giờ, ngọn lửa đã đợc dập tắt. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ban ®Çu, nguyªn nh©n lµ do sù bÊt cÈn cña chñ nhµ khi sử dụng bếp ga du lịch đã cũ nát. HËu qu¶ cña vô ch¸y lµ: - VÒ ngêi: cã 2 ngêi bÞ báng nÆng, 3 ngêi bÞ th¬ng nhÑ. - Về tài sản: Thiệt hại ớc tính khoảng 20 triệu đồng. Chúng tôi đã kịp thời đa những ngời bỏng nặng đi cấp cứu. Trớc mắt đã tổ chức quyên góp giúp các gia đình bị nạn một số tiền là 5 triệu đồng..

(192) Nay UBND phờng X xin báo cáo sơ bộ tình hình vụ cháy để UBND thành phố đợc rõ. Chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngành chức năng có biện pháp khắc phục hậu quả vụ cháy và tích cực phòng ngừa không để xảy ra các vụ việc tơng tự. t/m UBND phêng X chñ tÞch. KÝ tªn. *. NhËn xÐt: - Ngêi göi: UBND phêng X. - Ngêi nhËn: UBND thµnh phè. - Néi dung: VÒ vô ch¸y. - Hình thức: Thiếu mục 2: địa danh và ngày, tháng, năm. - Loại báo cáo: đột xuất. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - N¾m ch¾c c¸ch thøc viÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o. - Viết 01 bản báo cáo - chủ đề tự chọn. - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo..

(193) TuÇn 32 - bµi 31 TiÕt 125+126. Luyện tập: làm văn bản đề nghị, báo cáo A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - Thông qua các bài tập thực hành, biết cách xác định các loại tình huống viết VBBC hoặc VBĐN, biết cách viết 2 loại văn bản trên đúng theo các mẫu quy định. - Viết văn bản báo cáo, đề nghị theo mẫu. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (Xen kÏ trong giê luyÖn tËp). * Bµi míi: I. lý thuyÕt. - Gi¸o viªn cho häc sinh theo dâi 2 v¨n *. so s¸nh 2 lo¹i v¨n b¶n b¸o cáo và đề nghị: b¶n: VB1: Báo cáo về kết quả hoạt động - Xét 2 văn bản: + Báo cáo về kết quả hoạt động chào VB2: Giấy đề nghị GVCN lớp trờng mừng ngày 20/11. + Giấy đề nghị GVCN lớp trờng THCS THCS TrÇn Phó. TrÇn Phó. chµo mõng ngµy 20/11.. ? Dùa vµo 2 v¨n b¶n, em h·y cho biÕt - Gièng nhau: sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a VB§N vµ + §Òu lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh; VBBC. + §Òu viÕt theo mét mÉu chung (tÝnh quy íc). (Häc sinh th¶o luËn theo bµn). - Kh¸c nhau: + Về mục đích: . VBĐN: đề đạt nguyện vọng. . VBBC: trình bày những kết quả đã làm đợc. + VÒ néi dung:.

(194) . VBĐN: Ai đề nghị ? Đề nghị ai ? Đề nghÞ ®iÒu g× ? . VBBC: B¸o c¸o cña ai ? Víi ai ? ViÖc g× ? KÕt qu¶ nh thÕ nµo ? ? Vậy khi viết 2 loại văn bản này cần => Khi viết đúng thứ tự các mục. tr¸nh sai sãt g× ? Nh÷ng môc nµo cÇn - VB§N, BC: môc 4+5+6 lµ nh÷ng chó ý trong mçi lo¹i v¨n b¶n ? môc quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu Ii. luyÖn tËp:. * ë líp Bµi tËp 1 (SGK - tr 138). G/v yêu cầu học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập 1: nêu những t×nh huèng ph¶i lµm VB§N vµ VBBC. (H/s tù béc lé). Bµi tËp 2 (SGK - tr 138). G/v cho häc sinh th¶o luËn nhãm (thêi gian 15 phót). Nhóm 1: Viết văn bản báo cáo (chủ đề tự chọn). Nhóm 2: Viết văn bản đề nghị (chủ đề tự chọn). - Gäi häc sinh 2 nhãm lªn b¶ng tr×nh bµy. - Häc sinh nhËn xÐt, söa sai. (Hớng dẫn: Phải viết đúng thứ tự các mục. Trình bày sáng sủa, nội dung rõ rµng. Bµi tËp 3 G/v yêu cầu học sinh đọc bài tập 3 trên bảng phụ. - Gọi học sinh lên bảng khoanh tròn vào đáp án đúng và chữa lỗi sai. (Híng dÉn: a) Phải viết VBĐN vì văn bản này có nội dung đề xuất 1 nguyện väng. b) Phải viết VBBC vì văn bản này có nội dung báo cáo kết quả đã làm đợc với GVCN lớp..

(195) c) Thiếu: Viết đơn đề nghị BGH biểu dơng, khen thởng bạn H.. Bµi tËp 4 (Bµi tËp bæ trî). Bæ sung c¸c môc cßn thiÕu trong 2 v¨n b¶n sau: a) V¨n b¶n 1: KÝnh göi: BG§ Së L§-TBXH §ång kÝnh göi: Phßng Tµi vô, phßng KÕ ho¹ch Thể hiện sự chỉ đạo của BGĐ Sở, TT xúc tiến việc làm đã trình đề án ... T/M trung t©m Giám đốc b) V¨n b¶n 2: B¸o c¸o VÒ t×nh h×nh rÇy n©u ph¸ h¹i lóa hÌ thu KÝnh göi: UBND huyÖn X Ngµy 25/3/2006, qua kiÓm tra diÖn tÝch trång lóa hÌ thu, UBND x· Hng Đạo đã phát hiện khoảng 10 ha lúa hè thu đã bị rầy nâu phá hoại ... T/M UBND x·.

(196) Chñ tÞch (Híng dÉn: - VB 1 cÇn bæ sung: 1 Quèc hiÖu; 2. §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; 3. Tªn v¨n b¶n; 4. KÝ tªn vµ ghi râ hä tªn (6). - VB 2 cÇn bæ sung: 1. Quèc hiÖu; 2. §Þa danh, ngµy, th¸ng, n¨m; 3. KÝ tªn vµ ghi râ hä tªn . V. híng dÉn vÒ nhµ :. - ôn tập những kiến thức đã học để chuẩn bị thi KSCL học kỳ II và cuối n¨m. - ChuÈn bÞ tÊt c¶ c¸c c©u hái tiÕt 127, 128: ¤n tËp phÇn TLV..

(197) TiÕt 127+128. ¤n tËp: phÇn tËp lµm v¨n A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - HÖ thèng ho¸ vµ cñng cè l¹i nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n biÓu cảm - đánh giá về văn bản nghị luận; - Nhận diện văn bản, tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn ý; - Phân biệt luận đề, luận điểm, luận cứ, luận chứng, cảm xúc, t/cảm, ... - So s¸nh, hÖ thèng ho¸ c¸c kiÓu lo¹i v¨n b¶n. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh). * Bµi míi: I. vÒ v¨n biÓu c¶m:. 1. Lý thuyÕt: - G/v hớng dẫn học sinh hình dung lại toàn bộ đặc điểm, tính chất của văn biÓu c¶m qua viÖc t×m hiÓu 6 c©u hái SGK - tr 139. * C©u 1: G/v gäi häc sinh lªn b¶ng thèng kª tÊt c¶ c¸c bµi v¨n xu«i lµ bµi v¨n biÓu c¶m. 1. Cæng trêng më ra; 2. MÑ t«i; 3. Mét thø quµ cña lóa non - Cèm; 4. Mïa xu©n cña t«i; 5. Sµi Gßn t«i yªu. * C©u 2: a. Trên cơ sở học sinh đã chuẩn bị ở nhà, giáo viên cho học sinh tự bộc lộ c¶m nghÜ cña m×nh vÒ mét VBBC mµ m×nh thÝch nhÊt. b. Những đặc điểm của VBBC:.

(198) - Về mục đích: Biểu hiện tình cảm, t tởng, thái độ và đánh giá của ngời viết đối với ngời và việc ngoài đời, TPVH. - VÒ c¸ch thøc: + Biến đối tợng biểu cảm thành hình ảnh bộc lộ tình cảm của mình. + Khai thác những đặc điểm, tính chất của đối tợng biểu cảm -> bộc lộ t/cảm và sự đánh giá. * Câu 3+4: Gọi học sinh đọc và xác định yêu cầu. Xác định vai trò của yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. Híng dÉn: YÕu tè miªu t¶ vµ tù sù: Vai trß kh«ng thÓ thiÕu (.) v¨n biÓu c¶m - nh»m khªu gîi c¶m xóc, t×nh c¶m, thÓ hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng. VD: - Mïa xu©n cña t«i - yÕu tè miªu t¶. - Cæng trêng më ra, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - yÕu tè tù sù. * Câu 5: Khi muốn bày tỏ tình cảm của mình đối với một đối tợng nào đó, phải nêu lên đợc điều gì của đối tợng ấy. - HD: + Với con ngời: Nêu đợc vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp lời nói, cử chỉ, hành động, vẻ đẹp tâm hồn, tính cách. + Với cảnh vật: Vẻ đẹp riêng, ấn tợng đối với cảnh quan và con ngời ... - Häc sinh tù nªu mét sè dÉn chøng. * C©u 6: T×m c¸c ph¬ng tiÖn tu tõ trong 2 v¨n b¶n: "Sµi Gßn t«i yªu" vµ "Mïa xu©n cña t«i". - HD: + VB "Sài Gòn ...": so sánh, đối lập, tơng phản, câu cảm, ... + VB "Mïa xu©n ...": hái tu tõ, ®iÖp, c©u v¨n nhÞp nhµng, ... - H/s thảo luận để tìm ra những chi tiết có chứa các phơng tiện tu từ ấy. 2. Bµi tËp * Câu 7 + câu 8: G/v kẻ sơ đồ về đặc điểm của VBBC lên bảng; H/s lên b¶ng ®iÒn. Néi dung Mục đích Phơng tiện Më bµi Th©n bµi KÕt bµi C¶m xóc, Cho ngêi C©u c¶m, so Giíi - TriÓn khai Nªu Ên t-.

(199) t©m tr¹ng, t×nh c¶m vµ đánh giá, nhËn xÐt cña ngêi viÕt. đọc thấy rõ néi dung biÓu c¶m và đánh giá cña ngêi viÕt. s¸nh, t¬ng ph¶n, trïng ®iÖp, c©u hái, tu tõ , t/t biÓu hiÖn c¶m xóc, t©m tr¹ng, .... thiÖu t/p.. t/g, cô thÓ tõng îng s©u c¶m xóc, t ®Ëm nhÊt - Nªu c¶m tëng, t×nh xóc, t×nh c¶m. c¶m, t©m - NhËn xÐt, trạng và đánh giá cụ đánh giá thể. kh¸i qu¸t. Ii. vÒ v¨n nghÞ luËn:. 1. Lý thuyÕt: * C©u 1: - Ghi nhan đề các bài văn nghị luận trong chơng trình Ngữ văn 7 - tập 2: + Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta; + Sự giàu đẹp của tiếng Việt; + §øc tÝnh gi¶n dÞ cña B¸c Hå; + ý nghÜa v¨n ch¬ng. - G/v cã thÓ më réng gióp häc sinh hiÓu: nhiÒu c©u tôc ng÷ còng lµ nh÷ng văn bản nghị luận ngắn gọn, cô đúc nhất. * C©u 2: - Giáo viên yêu cầu học sinh đọc và xác định yêu cầu của bài tập 2. - Cho học sinh thảo luận nhóm để tìm ra các dạng khác nhau của VNL N1: NghÞ luËn nãi; N2: NghÞ luËn viÕt.. Häc sinh tù béc lé.. * C©u 3: Häc sinh lªn b¶ng lµm - Những yếu tố cơ bản của một bài văn nghị luận: luận đề, luận điểm, luận cø, lËp luËn, ... - Trong đó lập luận là yếu tố chủ yếu. Bài văn nghị luận có sức thuyết phôc, cã ®anh thÐp, s©u s¾c, thÊm thÝa, chÆt chÏ hay kh«ng phô thuéc phÇn lín vào trình độ và Nt l/l của ngời viết. * C©u 2:.

(200) - Gi¸o viªn chÐp bµi tËp lªn b¶ng phô. Häc sinh lªn b¶ng khoanh trßn vµo đáp án đúng. - Luận điểm: Là những ý kiến thể hiện một quan điểm, một t tởng nào đó đợc nêu ra dới hình thức câu PĐ/KĐ. => C©u a-d: luËn ®iÓm; C©u b; c©u c¶m; Câu c: cha đầy đủ, cha rõ ý. * C©u 5: Học sinh đọc và xác định yêu cầu bài tập. 2. Bài tập (Học sinh thảo luận -> đa ra ý kiến đúng). * Câu 6: Tìm điểm giống nhau và khác nhau giữa 2 đề văn ? - Gièng: + Chung 1 luận đề; + Cïng ph¶i sö dông lÝ lÏ, dÉn chøng vµ lËp luËn. - Kh¸c nhau: §Ò 1. §Ò2. - KiÓu bµi: chøng minh;. - KiÓu bµi: chøng minh;. - V/đề NL: cha rõ;. - V/đề NL: đã rõ;. - LÝ lÏ lµ chñ yÕu;. - DÉn chøng lµ chñ yÕu;. - Làm rõ b/chất vấn đề là n/t/n.. - Chứng tỏ sự đúng đắn của vấn đề là n/t/n.. V. híng dÉn vÒ nhµ :. - Ôn tập tất cả những kiến thức đã học về Văn, tiếng Việt, Tập làm văn để chuÈn bÞ tèt cho kú thi KSCL. - Lµm bµi tËp: Gi¶i thÝch c©u ca dao: "Ch¼ng th¬m còng kÓ hoa nhµi DÉu kh«ng thanh lÞch còng ngêi Trµng An"..

(201) TuÇn 33 - bµi 32 TiÕt 129+130. «n tËp tiÕng viÖt (TiÕp) híng dÉn lµm bµi kiÓm tra tæng hîp A/ Môc tiªu bµi häc:. Gióp h/sinh: - HÖ thèng hãa nh÷ng kiÕn thøc vÒ c©u, dÊu c©u; - Cñng cè kiÕn thøc tu tõ có ph¸p; - Biết mở rộng, rút gọn và chuyển đổi câu; - Sö dông dÊu c©u vµ tu tõ vÒ c©u. b/ tiÕn tr×nh bµi d¹y:. * ổn định lớp: * KiÓm tra bµi cò: (Xen kÏ trong giê «n tËp.) * Bµi míi: 2. (tiÕp) d- Ôn tập về dùng cụm C-V để mở rộng câu: ? Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu ? Cho VD minh hoạ ? => Dùng cụm C-V để mở rộng câu là dùng những kết cấu có hình thức gièng c©u, gäi lµ côm C-V lµm thµnh phÇn c©u. VD: Chiếc cặp sách tôi mới mua rất đẹp. C. V §N. CN. VN. ? Thành phần nào của câu có thể đợc mở rộng bằng cụm C-V ? Cho VD minh ho¹ ?.

(202) => Thành phần CN, VN, ĐN, BN đều có thể đợc mở rộng câu bằng cụm C-V. VD: + CN: + VN: + BN: + §N:. MÑ vÒ khiÕn c¶ nhµ vui. ChiÕc xe m¸y nµy phanh háng råi. T«i cø tëng nã hiÒn l¾m. Ngêi t«i gÆp h«m qua lµ mét nhµ th¬.. - G/v chèt ý: Nhê viÖc më réng c©u b»ng c¸ch dïng côm C-V lµm thµnh phÇn c©u -> cã thÓ gép 2 c©u §L thµnh 1 c©u cã côm C-V lµm thµnh phÇn. e- Ôn tập về chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: ? Thế nào là câu chủ động ? Câu bị động ? Mỗi loại lấy 1 VD ? => Câu chủ động là câu có CN chỉ chủ thể của hành động. VD: Tôi đánh nó. => Câu bị động là câu có CN chỉ đối tợng của hành động. VD: Nó bị tôi đánh. ? Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động sang câu bị động và ngợc lại để làm gì ? => Tránh lặp một kiểu câu hoặc để đảm bảo mạch nhất quán. ? Có mấy kiểu câu bị động ? Cho mỗi loại một ví dụ ? => Có 2 loại câu bị động. + Câu bị động có từ "bị", "đợc". VD: Chú bé đợc mẹ khen. Lan bÞ m¾ng. + Câu bị động không có từ "bị", "đợc". VD: Mâm cỗ đã hạ xuống Bài thơ đã hoàn thành xong. - G/v chốt ý: Lu ý có những câu có từ "bị", "đợc" không phải là câu bị động. VD: ¤ng bÞ ®au ch©n. Câu bị động có từ "bị" -> hàm ý tiêu cực. Câu bị động có từ "đợc" -> hàm ý tích cực. g- PhÐp liÖt kª:.

(203) ? LiÖt kª lµ g× ? Cho vÝ dô ? => Là cách sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đợc đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của t tởng, tình c¶m. VD: §êng ta réng thªnh thang t¸m thíc §êng B¾c S¬n, §×nh C¶, Th¸i nguyªn Đờng qua Tây Bắc, đờng lên Điện Biên §êng c¸ch m¹ng dµi theo kh¸ng chiÕn. ? Cã mÊy kiÓu liÖt kª ? Cho vÝ dô ? => 4 kiÓu: LK theo tõng cÆp LK kh«ng theo tõng cÆp LK t¨ng tiÕn LK kh«ng t¨ng tiÕn. VD: Häc sinh tù lÊy vÝ dô. - G/v chèt: LiÖt kª lµ mét phÐp tu tõ có ph¸p -> Khi sö dông cÇn ph¶i chó ý tíi gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nã. 3. ¤n tËp vÒ dÊu c©u ? Nªu t¸c dông cña tõng lo¹i dÊu c©u ? - DÊu chÊm löng: + BiÓu thÞ bé phËn cha liªn kÕt; + BiÓu thÞ lêi nãi ngËp ngõng, ng¾t qu·ng; + Lµm gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n. - DÊu chÊm phÈy: + §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p; + §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p. - DÊu g¹ch ngang: + §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch, chó thÝch cña c©u; + §¸nh dÊu lêi nãi TT cña nh©n vËt; + BiÓu thÞ sù liÖt kª; + Nèi c¸c tõ trong mét liªn danh. - DÊu g¹ch nèi: Nèi c¸c tiÕng trong 1 tõ phiªn ©m. G/v chốt: Dấu gạch nối không phải là dấu câu và nó đợc viết ngắn hơn dÊu g¹ch ngang..

(204) * Cñng cè: G/v híng dÉn häc sinh c¸ch lµm bµi kiÓm tra tæng hîp. *. híng dÉn vÒ nhµ :. Tiếp tục ôn tập để chuẩn bị cho kỳ thi KSCL..

(205)

vai lon

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về