Tìm hiểu Hoá học vui, đố vui

HOÁ HỌC LÀ GÌ?
Là hoá học nghóa là chai với lọ
Là bình to, bình nhỏ …đủ thứ bình
Là ống dài, ống ngắn xếp linh tinh
Là ống nghiệm, bình cầu xếp bên nhau như hình với bóng
***
Là hóa học nghóa là làm phản ứng,
Cho bay hơi, ngưng tụ, thăng hoa
Nào là đun, gạn, lọc, trung hòa
Oxi hoá, chuẩn độ, kết tủa
***
Nhà Hoá học là chấp nhận “đau khổ”:
Đứng run chân, tay mỏi lắc, mắt mờ
Nhưng tìm ra được triệu chất bất ngờ
Khiến cuộc đời nghiêng mình bên Hoá học…
-------------------------------------------------------BÀI CA KÍ HIỆU HOÁ HỌC.
Ca là chú Can xi
Ba là cậu Bari họ hàng
Au tên gọi là Vàng
Ag là Bạc cùng làng với nhau
Viết Đồng C trước u sau
Pb mà đứng cùng nhau là Chì
Al đấy tên gì?
Gọi Nhôm bác sẽ cười khì mà xem
Cacbon vốn tính nhọ nhem
Kí hiệu C đó bạn đem nhóm lò
Oxy O đấy lò dò
Gặp nhau hai bạn cùng hò cháy to
Cl là chú Clo
Lưu huỳnh em nhớ viết cho S (ét siø).
Zn là Kẽm khó gì

Na tên gọi Natri họ hàng
Br ghi thật rõ ràng
Brom tên đó cùng hàng Canxi
Fe cũng chẳng khó chi
Gọi tên là Sắt em ghi ngay vào
Hg chẳng khó tí nào


Thuỷ ngân em đọc tự hào chẳng sai
…
Bài ca xin nhắc hơĩ ai
Học chăm nhớ kĩ kẻo hồi tuổi xn.
---------------------BÀI CA HOÁ TRỊ I
Ka li (K), Iốt (I), Hidro (H),
Natri (Na) với Bạc (Ag), Clo (Cl) một loài
Là hoá trị một (I) em ơi!
Nhớ ghi cho kó kẻo hoài phân vân
Magiê (Mg), Kẽm (Zn) với Thuỷ ngân (Hg)
Oxi (O), Đồng (Cu), Thiếc (Sn), thêm phần Bari (Ba)
Cuối cùng thêm chữ Canxi (Ca)
Hoá trị hai (II) nhớ có gì khó khăn?
Anh Nhôm (Al) hoá trị ba lần (III)
In sâu vào trí khi cần nhớ ngay.
Cacbon (C), Silic (Si) này đây
Là hoá trị bốn (IV) chẳng ngày nào quên.
Sắt (Fe) kia lắm lúc hay phiền?
Hai (II), ba (III) lên xuống nhớ liền nhau thôi!
Lại gặp Nitơ (N) khổ rồi!
Một (I), hai (II), ba (III), bốn (IV) khi thời lên năm (V)
Lưu huỳnh (S) lắm lúc chơi khăm:

Xuống hai (II), lên sáu (VI), lúc nằm thứ tư (IV)
Phốt pho (P) nói đến khư khư
Hỏi đến hóa trị thì ừ rằng năm (V)
Em ơi cố gắng học chăm
Bài ca hoá trị suốt năm cần dùng!

--------------------------BÀI CA HĨA TRỊ II

Hidro (H) cùng với liti (Li)
Natri (Na) cùng với kali (K) chẳng rời
Ngồi ra cịn bạc (Ag) sáng ngời
Chỉ mang hố trị I thơi chớ nhầm
Riêng đồng (Cu) cùng với thuỷ ngân (Hg)
Thường II ít I chớ phân vân gì
Đổi thay II , IV là chì (Pb)
Điển hình hố trị của chì là II
Bao giờ cùng hố trị II
Là ơxi (O) , kẽm(Zn) chẳng sai chút gì
Ngồi ra cịn có canxi (Ca)
Magiê (Mg) cùng với bari (Ba) một nhà
Bo (B) , nhơm (Al) thì hóa trị III
Cácbon (C) silic (Si) thiếc (Sn) là IV thôi
Thế nhưng phải nói thêm lời
Hóa trị II vẫn là nơi đi về
Sắt (Fe) II toan tính bộn bề
Khơng bền nên dễ biến liền sắt III
Phốtpho III ít gặp mà
Photpho V chính người ta gặp nhiều
Nitơ (N) hoá trị bao nhiêu ?
I , II, III , IV phần nhiều tới V

Lưu huynh lắm lúc chơi khăm
Khi II lúc IV , VI tăng tột cùng
Clo Iot lung tung
II III V VII thường thì I thơi
Mangan rắc rối nhất đời
Đổi từ I đến VII thời mới yên
Hoá trị II dùng rất nhiều
Hoá trị VII cũng được yêu hay cần
Bài ca hoá trị thuộc lịng
Viết thơng cơng thức đề phịng lãng qn
Học hành cố gắng cần chuyên
Siêng ôn chăm luyện tất nhiên nhớ nhiều

--------------NGUYÊN TỬ KHỐI CÁC NGUYÊN
TỐ I
Hidro (H) là một (1)
Mười hai (12) cột Cacbon (C)
Nitơ (N) mười bốn tròn (14)
Oxi (O) trăng mười sáu (16)
Natri (Na) hay láu táu
Nhảy tót lên hai ba (23)
Khiến Magiê (Mg) gần nhà
Ngậm ngùi nhận hai bốn (24)
Hai bảy(27) - Nhôm (Al) la lớn:
Lưu huỳnh (S) giành ba hai (32)!
Khác người thật là tài:
Clo (Cl) ba lăm rưỡi (35,5).
Kali (K) thích ba chín (39)

Can xi (Ca) tiếp bốn mươi (40).
Năm lăm (55) Mangan (Mn)cười:
Sắt (Fe) đây rồi năm sáu (56)!
Sáu tư (64) - Đồng (Cu) nổi cáu?
Vì kém Kẽm(Zn) sáu lăm(65).
Tám mươi(80)- Brôm(Br) nằm
Xa Bạc (Ag) -một linh tám (108).
Bari (Ba) buồn chán ngán:
Một ba bảy (137) ích chi,
Thua người ta còn gì?
Thuỷ ngân (Hg) hai linh mốt (201)!
Còn tôi: đi sau rốt….

-------------BÀI CA NGUYÊN TỬ KHỐI
137 Bari
40 là chú Canxi họ hàng
197 là Vàng
200 lẻ 1 là chàng Thuỷ ngân
Kali ba chục chín đơn
Hidro là 1 phân vân làm gì
16 của chú Oxi

II


23 ở đó Natri đúng rồi
Lu hnh ba đứng hai ngồi
32 em đọc một lời là ra
64 Đồng đấy chẳng xa
65 là kẽm viết ra ngay liền

Bạc kia ngày trước đúc tiền
108 viết liền là xong
27 là bác Nhôm “ xoong”
56 là sắt long đong sớm chiều
Iot chẳng phải phiền nhiều
127 viết liền em ơi
28 Silic đến chơi
Brom 80 ( tám chục) tuỳ nơi ghi vào
12 của Cacbon nào
31 của photpho gào đã lâu
Clo bạn nhớ ghi sâu
35 phẩy rưỡi lấy đâu mà cười
Bài ca xin nhắc mọi người
Học chăm chớ có chây lười mà gay.

ĐỐ VUI VỀ HĨA HỌC
1. Kí hiệu 2 chất viết ra
Này là thằng bé, đây là bố, cha.
Tình cờ ghép lại thành ra
Nước nhỏ Châu Mó, đảo xa anh hùng?
2. Tên hiệu giống dáng nước Nam
Hai họ người Việt ghép làm tên riêng.
Ba bậc hoá trị thật phiền
Đố em yêu, đố bạn hiền: chất chi?
3. Tên hiệu giống trái mãng cầu,
Đây là kim loại phải đâu treo cành?
Đố em, đố chị, đố anh:
Là gì? Ai biết? đáp nhanh chất gì?
4. Huy chương đây đứng thứ ba
Sao tên hiệu đặt như là bé trai

Dẫn nhiệt, dẫn điện cao tài
Là gì ai biết, đố ai đáp liền?
5. Tên hiệu cùng có a sau
Ba tên, ba chất kể mau chất gì?


6. Tên hiệu cùng có a đầu
Ba tên kim loại, kể mau chất gì?
7. Âm ba mấy độ lạnh tê
Nó lại nóng chảy, lạ ghê chất gì?
Chất gì nhanh hãy đáp đi
Kim loại mà lỏng thật kì, bạn ơi?
8. Khí gì ai khơng biết
Tưởng là anh ma trơi
Bập bùng ngồi nghĩa địa
Vào những đêm tối trời?
------------------------------------DÃY HOẠT ĐỘNG HOÁ HỌC CỦA KIM LOẠI
Ba Ca
Mg
Al Zn
Fe
Ni
Sn
Pb H
Cu Hg

K
Na
Ag
Pt

Au
Khi Nào Bạn Cần May Áo Záp Phái Người Sang Phố Hỏi Cửa Hàng
Á
Phi AÂu
------------------------------------------

TÍNH TAN CủA MUốI
Loại muối tan tất cả
Là muối ni-tơ-rat
Và muối a-xê-tat
Bất kể kim loại nào
***
Những muối hầu hết tan
Là clorua, sunfat
Trừ bạc, chì clorua
(chì clorua ít tan trong nước lạnh, đun nóng thì tan)
Bari, chì sunfat
***
Những muối khơng hịa tan
Cacbonat, photphat
Sunfua và sunfit
Trừ kiềm, amoni.

AXIT GÌ?
1.Axit gì nhận biết
Bằng quỳ tím đổi màu
Thêm vào bạc nitrat
Tạo kết tủa trắng phau.
***
2. Axit gì cùng sắt

Tạo muối sắt hai, ba
Tùy điều kiện dung dịch


Cịn làm sắt trơ ra.
***
3. Axit gì làm tan
Cả kim loại bạc, đồng...
Phi kim photpho, than...
Dù dung dịch đậm nhạt.
***
4. Axit gì khơng bền
Có tên, khơng thấy mặt
Điều chế muối cho kiềm
Cùng oxit tương tác.
***
5. Axit gì có tên
Thơng thường thì khơng gọi
Tính chất bạn đừng qn
Là axit rất yếu!
***
6. Axit gì mà... béo
Khơng no nữa mới hay
Thủy phân dầu vừng, lạc...
Thu được axit này.
***
7. Axit gì em nhỏ
Ba anh lớn cùng chị
Thân mang clo nguyên tử
Hơn, kém một oxi?

***
8. Axit gì tan nhiều
Tính axit, tính khử
Cả hai cùng mạnh đều
So những chất cùng họ?
***
9. Axit gì thuốc nổ
Lại cịn điều lạ hơn:
Có thể điều chế nó
Từ hợp chất tính thơm.
***
10. Axit gì hai lần
Tan trong nước một ít
Điện li chỉ một phần
Lại là chất khí độc.
***
11. Axit gì đa chức
Có trong nước quả chanh
Vắt ra thêm đường ngọt


Uống giải khát ngon lành.
***
12. Axit gì tinh thể
Đun nóng lại chuyển mình
Loại dần phân tử nước
Đổi sang dạng thủy tinh.
***
13. Axit gì gốc no
Phân tử hai nhóm chức

Ứng dụng điều chế tơ
Trùng ngưng cùng chất khác.
***
14. Axit gì đứng đầu
Trong dãy chất đồng đẳng
Có trong kiến vàng nâu
Đốt đau ran buốt nóng.
***
15. Axit gì đầu bảng
Phân hủy dần lúc khan
Nên cần được bảo quản
Bỏ vào nước cho tan.
***
16. Axit gì bạn ơi
Lên men từ rượu nhạt
Thiếu nó xin đừng mời
Những món ngon: nem, chả.
***
Đáp lời anh hỏi
Cám ơn anh hỏi về axit
Em trả lời xem biết đến đâu.
1. Clohiđric kể đầu
Nó làm quỳ tím chuyển màu, đó anh
Bạc nitrat kết tủa nhanh
Trắng phau, bột trắng, hiền lành thế thôi.
***
2. Sunfuaric khi mà nguội, đặc
Sắt cho vào cũng mặc, trơ ra
Lúc đặc, nóng tạo sắt ba (III)
Cịn khi pha lỗng lại là sắt hai (II).

***
3. Tiếp theo nitric thật tài
Khi dùng cẩn thận kẻo "ai" bị phiền
Đồng thả vào bị tan liền
Lưu huỳnh, than cũng chẳng yên chút nào.
***


4. Cacbonic lại khơng bền
Ấy là axit có tên, khơng hình
Muốn điều chế muối lấy kiềm
Hấp thụ oxit sẽ liền thành cơng.
***
5. Axit có tên ít dùng
Vì chúng rất yếu nên không tủi buồn
Thông thường vẫn gọi phenol
Axit phenic "tên cúng cơm" xưa rồi.
***
6. Oleic béo... không no
Dầu vừng, dầu lạc... sẽ cho chất này
Thủy phân phản ứng... kiềm đây
Rồi proton hóa muối ngay, mới thành.
***
7. Oxi axit thưa anh
Bốn chàng một dãy thuộc ngành clo
Em út tiền tố hipo
Cùng tên anh kế clorơ đi kèm.
(HClO, HClO2, HClO3, HClO4)
***
8. Xét trong họ halogen

Hiđro axit ta đem so tài
Tính axit mạnh, khử oai.
Iot hiđric chẳng sai có đều.
***
9. Axit thuốc nổ ở đâu
Họ "thơm" phải nhớ, mặc dầu chẳng thơm
Điều chế được từ phenol
Tên picric anh cịn hỏi chăng.
***
10. Khí độc axit hai lần
Trong nước tan ít, một phần điện li
Sunfuhiđric chứ gì
Trứng ung mùi thối ta thì khơng qn.
***
11. Axit xitric dễ tìm
Ba chức axit lại thêm rượu cùng
Nước đường thêm chút giọt chanh
Mùa hè giải khát ngon lành lắm thay.
***
12. Octophotphoric đây
Tinh thể trong suốt có ngày nước đi
Chuyển piro dạng khử nhì
Meta dạng cuối khác gì thủy tinh.


***
13. Ađipic mang trong bình
Gốc no, hai chức để dành chế tơ
Điamin vẫn đợi chờ
Đồng trùng ngưng đấy, nên thơ muôn đời.

***
14. Khoảng ba thế kỉ nay rồi
Đã biết fomic trong loài kiến nâu
(Trong dãy đồng đẳng đứng đầu)
Kiến đốt nọc ngấm buốt đau ran người.
***
15. Pecloric hỡi anh ơi
Axit mạnh nhất em thời chưa quên
Bảo quản trong nước cho tan
Đặc nóng dễ nổ, khi khan hủy dần.
***
16. Men giấm thoáng rộng ra quân
Chế axetic từ phần rượu non
Làm cho men, chả thơm ngon
Vị chua hấp dẫn mùi thơm chào mời.
------------------------------------------------------

HOÁ YÊU
Nếu em là axit
Anh xin làm bazơ
Để yêu đến bất ngờ
Đến trung hồ khơng kịp!
Em thích làm axit
Có vị chát vị chua
Như dư vị tình u
Khơng ngọt ngào đường mật.
Tính khí em đặc biệt
Đâu chỉ có protơn
Anh nào biết trong em
Chứa bao nhiêu H+

Tình yêu dành cho em
Mạnh hơn lực axit,
Thắng cả lực bazơ
Để đến tận bây giờ
Vẫn trung hồ khơng kịp.
---------------------------------------------


Cô gái Nito
Em là cô gái Nito
Tên thật Azot anh ngờ làm chi
Khơng màu cũng chẳng vị gì
Sự cháy,sống ko tồn tại trong em.
Cho dù không giống Oxygen
Thế nhưng em vẫn dịu hiền như ai
Nhà em ở chu kì 2
Có 5 electron ngồi bao che
Mùa đơng cho đến mùa hè
Nhớ ơ thứ 7 nhớ về thăm em
Bình thuờng em ít người quen
Người ta vẫn bảo....sao trầm thế cơ
Cứ như dịng họ khí trơ!
Ai mà ngỏ ý làm ngơ sao đành
Tuổi em mười bốn xuân xanh
Vội chi tính chuyện yến anh làm gì.
Thế rồi năm tháng trơi đi
Có anh bạn trẻ oxi gân nhà
Bình thường anh chẳng lân la
Nhưng khi giơng tố tới nhà tìm em
Gần lâu rùi cũng nên quen

Nito oxit (NO) sinh liền ra ngay
Khơng bền nên chất khí này
Bị oxi hoa liền ngay tức thì
Thêm 1 nguyên tử oxi(NO2)
Thêm màu nâu đậm,chất nào đậm hơn?
Bơ vơ cuộc sống cô đơn
Thủy tề thấy vậy bắt luôn về nhà
Gọi ngay hồng tử nước ra
Ghép ln chồng vợ thật là ác thay
(2NO2 +H2O=HNO3+HNO2)
Hờn đau bốc khói lên đầy
Nên tim em chịu chua cay một bề
Đêm giông tố rét đêm về
Oxi chẳng được gần kề bên em!
Vì cùng dịng họ phi kim
Cho nên cơ bác hai bên bực mình
Oxi từ đó buồn tình
Bỏ em đơn độc một mình bơ vơ
(2NO= N2+O2)
Em là cơ gái Nito
Lâu nay em vẫn mong chờ tình u
-----------------------------------------


Natri
Để anh kể em nghe
Chuyện 1 kim loại kiềm
Đã làm nên muối biển
Biển mặn mịi tình em
Natri đã thành tên

23 là khối lượng
Mềm,trắng,nhẹ hơn nước
Phổ biến trong tự nhiên.
Là 1 kim loại kiềm
Nên hoạt động mãnh liệt
Em ơi,khó tìm kiếm
Na đơn chất đâu
Xút ăn da không màu
Oxi trắng dễ tạo
Halogen chẳng khác
Phi kim tác dụng ngay
{Và nhớ nhé điều này
Trừ khí trơ ra đấy}
Natri thật dễ tính
Tạo các muối đều tan
Hợp chất nhiều vơ vàn
Quan trọng trong cuộc sống!
HĨA HỮU CƠ

Hữu cơ vô lường ai biết được
Ankan nối đơn ngỡ dễ ăn
Phản ứng quy tắc ai biết trước
Thì nắm trong tay chẳng khó khăn.
Anken nối đơi lại thêm en
Em nhìn em tưởng khó thật đấy
Hóa ra đơn giản như ăn kem
Vì có họ hàng bác ankan.
Cũng brom cũng clo cộng rồi thế
Nửa đêm tỉnh giấc địi cracking
Oxi bốc cháy thì có thể

Duy trì sự sống cho đơi mình.


Đien, trien cả poli
Nghe gần gần giống tiền Việt Nam
Hóa ra mọi chất bé tí ti
Phút chốc bay lượn xung quanh ta.
Hidrocacbon lại còn thơm
Anhkan lạ chưa lái xyclo
OH vừa rượu vừa ancol
Hidrocacbon lại còn no.
Danh pháp anh ơi đừng hỏi nữa
Đau đầu lâu lâu hoá điên điên
Học lâu lại khóai dãy đồng đẳng
Đồng phân bí quyết học thật siêng.
------------------------------------------

BẢNG Hệ THốNG TUầN HỒN CÁC NGUN Tố HĨA HọC:
1. Phân Nhóm chính nhóm II :
- Bệnh Mà Cịn Sung Bạo
- Bé Mất Ca Sợ Ba Rầy
- Bình Minh Chim Sẻ Bay Ra
2. Phân Nhóm chính nhóm VII :
- Fiền Con Bé Ít Ăn
3. Phân Nhóm chính nhóm I :
- Lâu Nay Khơng Rảnh Coi Phim
4. Phân Nhóm chính nhóm VII :
- Hình Nàng Anh Khơng Xé Rách
5. Phân Nhóm chính nhóm VI :
- ... wên dzồi ...

6. Chu kỳ I
- Làng Bé Bự Có Nhà Ơng Flo
7. Chu kỳ II :
- Nàng Mà Anh Si Phải Sắp Chết
8. Chu Kỳ III :
- Không Cầm Súng Ta Vào Cầm Mảnh Sắt
- Khi Cần Sữa Thú Vật, Cứ Mang Súng
********** 20 nguyên tố đầu bảng tuần hồn :
" Hồng hơn lặng bờ bắc
Có nhớ ở phương nam
Nắng mai ánh sương phủ
Song cửa ai không cài.........."
Hoặc:
“Liễu Bên Bờ Che Ngang Ong Phấn Nắng
Nàng May Áo Sau Phòng Sát Cạnh Ao
Khung Cảnh Sầu Tư Vẫn Còn Mang


Cư Dung Da Diết Anh Sầu Khổ”
--------------------------------

CÁCH NHỚ NHANH BẢNG ĐIỆN HĨA
Xem bảng điện hóa bạn vẫn gặp từng cặp oxy hóa - khử như sau (bảng đầy đủ):

Li

Kận Bán Cá Nóc May Áo Mặc Giúp

Chị Sắt 2 Nhìn Sang
Phải Hỏi Cô Sắt 3 Hàng Nhiều Bạc Hay Ít Ạ

Câu thần chú trên nghe có vẻ kỳ kỳ, nhưng đừng vội chê nha, để phân tích cho nghe tính
khoa học và logic của nó nè:
*bán cá ==> có tiền mua áo
*chị ==> trẻ (2+) và khỏe (khử)
*cô ==> già (3+) và yếu hơn
*Hàng nhiều thì có 2 ngun tử
*Hàng ít thì chỉ có 1 ngun tử
*Nó khơng trùng với 1 tên người phổ biến nào
Cách nhớ bảng điện hóa đơn giản hơn này:
K Ba Ca Na Mg Al Zn
Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Khi Ba Cơ Nàng May áo (mỏng) Zính Cần Fải nhớ Sang Phà hỏi cửa hàng Á Phi Âu
Còn đây là thần chú để nhớ tên các nguyên tố trong các phân nhóm chính
*Phân nhóm chính IA:
Li Na K
Rb Cs Fr
Lâu Nay Khơng Rảnh Coi Fim
Lính Nào Khơng Rượu Cà Phê
*Phân nhóm chính IIA:
Be Mg Ca Sr Ba Ra
Bé Mất Ca Sợ Ba Rầy
Bình Minh Chim Sẻ Bay Ra
Bệnh Mà Cịn Sung Bạo Rứa
Banh Miệng Cá Sấu Bẻ Răng


*Phân nhóm chính IIIA:
B Al Ga In Tl
Bạn Ăn Gà Ít thơi (coi chừng dính H5N1 )
* Phân nhóm chính IVA:

C Si Ge Sn Pb
Ca Sĩ Giỏi Sợ Chi
*Phân nhóm chính VA:
N P
As Sb Bi
Nhớ Phải
Ắt Sầu Bi
Nhã Phương Ăn Sị Biển
*Phân nhóm chính VIIA:
F Cl Br I At
Fiền Con Bé Ít Ăn
Fải Chi Bé Iu Anh
* Phân nhóm chính VIIIA:
He Ne Ar Kr
Xe Rn
Hình Nàng Anh Khơng Xé Rách
Hơm Nay Anh Khơng Xem Rối
Phản ứng oxi hóa – khử
« Khử cho – O nhận »
Chất khử : là chất cho electron
Chất oxi hóa : là chất nhận electron
« Tăng - trừ - khử
Giảm - cộng - oxi hóa »
Nghĩa là : Số oxi hóa tăng là trừ bớt số electron và chất đó là chất khử.
Số oxi hóa giảm là phải cộng electron vào và đó là chất oxi hố.
-----------------------

ĐỐI THOẠI VUI:
A: Ca là chất gì?
B: Canxi!

A: Fe là chất gì?
B: Sắt!
A: CaO là chất gì?


B: Canxi oxit
A: C là gì?
B: Cacbon!
A: W là chất gì?
B: Wonfram
A: Thế CaFe, CaCaO, WC.. là gì?
B…… ngẩn ngơ……
---------------------------KIM LOẠI
Em là kim loại anh ơi,
Dẫn nhiệt, dẫn điện sáng ngời ánh kim,
Lại thêm có khối lượng riêng
Độ cứng, nóng chảy chẳng phiền đến ai
Oxi em vẫn nhớ hoài
Gặp em Oxit đồng thời sinh ra
Phi kim khác nếu ghé qua
Có ngay muối mặn đơi ta đồng lịng
Với Axit hay nhớ mong
Nhưng yêu rắc rối lòng vòng lắm cơ
Axit thường trước Hidro
Tạo muối và đẩy hidro ra ngoài
…………………………….

Đố vui axit
1. Axit gì nhận biết
Bằng quỳ tím đổi màu

Thêm vào bạc nitrat
Tạo kết tủa trắng phau.
2. Axit gì cùng sắt
Tạo muối sắt hai, ba
Tùy điều kiện dung dịch
Còn làm sắt trơ ra.
3. Axit gì làm tan
Cả kim loại bạc, đồng…
Phi kim photpho, than…
Dù dung dịch đậm nhạt.
4. Axit gì khơng bền
Có tên, không thấy mặt
Điều chế muối cho kiềm
Cùng oxit tương tác.
5. Axit gì có tên
Thơng thường thì khơng gọi
Tính chất bạn đừng quên
Là axit rất yếu!


6. Axit gì mà… béo
Khơng no nữa mới hay
Thủy phân dầu vừng, lạc…
Thu được axit này.
7. Axit gì em nhỏ
Ba anh lớn cùng chị
Thân mang clo nguyên tử
Hơn, kém một oxi?
8. Axit gì tan nhiều
Tính axit, tính khử

Cả hai cùng mạnh đều
So những chất cùng họ?
9. Axit gì thuốc nổ
Lại cịn điều lạ hơn:
Có thể điều chế nó
Từ hợp chất tính thơm.
10. Axit gì hai lần
Tan trong nước một ít
Điện li chỉ một phần
Lại là chất khí độc.
11. Axit gì đa chức
Có trong nước quả chanh
Vắt ra thêm đường ngọt
Uống giải khát ngon lành.
12. Axit gì tinh thể
Đun nóng lại chuyển mình
Loại dần phân tử nước
Đổi sang dạng thủy tinh.
13. Axit gì gốc no
Phân tử hai nhóm chức
Ứng dụng điều chế tơ
Trùng ngưng cùng chất khác.
14. Axit gì đứng đầu
Trong dãy chất đồng đẳng
Có trong kiến vàng nâu
Đốt đau buốt nóng ran.
15. Axit gì đầu bảng
Phân hủy dần lúc khan
Nên cần được bảo quản
Bỏ vào nước cho tan.

16. Axit gì bạn ơi
Lên men từ rượu nhạt
Thiếu nó xin đừng mời
Những món ngon: nem, chả.


*******
Đáp lời anh hỏi. Cám ơn anh hỏi về axit
Em trả lời xem biết đến đâu.
1. Clohiđric kể đầu
Nó làm quỳ tím chuyển màu, đó anh
Bạc nitrat kết tủa nhanh
Trắng phau, bột trắng, hiền lành thế thôi.
2. Sunfuaric khi mà nguội, đặc
Sắt cho vào cũng mặc, trơ ra
Lúc đặc, nóng tạo sắt ba (III)
Cịn khi pha lỗng lại là sắt hai (II).
3. Tiếp theo nitric thật tài
Khi dùng cẩn thận kẻo “ai” bị phiền
Đồng thả vào bị tan liền
Lưu huỳnh, than cũng chẳng yên chút nào.
4. Cacbonic lại không bền
Ấy là axit có tên, khơng hình
Muốn điều chế muối lấy kiềm
Hấp thụ oxit sẽ liền thành cơng.
5. Axit có tên ít dùng
Vì chúng rất yếu nên khơng tủi buồn
Thơng thường vẫn gọi phenol
Axit phenic “tên cúng cơm” xưa rồi.
6. Oleic béo… không no

Dầu vừng, dầu lạc… sẽ cho chất này
Thủy phân phản ứng… kiềm đây
Rồi proton hóa muối ngay, mới thành.
7. Oxi axit thưa anh
Bốn chàng một dãy thuộc ngành clo
Em út tiền tố hipo
Cùng tên anh kế clorơ đi kèm.
(HClO, HClO2, HClO3, HClO4)
8. Xét trong họ halogen


Hiđro axit ta đem so tài
Tính axit mạnh, khử oai.
Iot hiđric chẳng sai có đều.
9. Axit thuốc nổ ở đâu
Họ “thơm” phải nhớ, mặc dầu chẳng thơm
Điều chế được từ phenol
Tên picric anh cịn hỏi chăng.
10. Khí độc axit hai lần
Trong nước tan ít, một phần điện li
Sunfuhiđric chứ gì
Trứng ung mùi thối ta thì khơng qn.
11. Axit xitric dễ tìm
Ba chức axit lại thêm rượu cùng
Nước đường thêm chút giọt chanh
Mùa hè giải khát ngon lành lắm thay.
12. Octophotphoric đây
Tinh thể trong suốt có ngày nước đi
Chuyển piro dạng khử nhì
Meta dạng cuối khác gì thủy tinh.

13. Ađipic mang trong bình
Gốc no, hai chức để dành chế tơ
Điamin vẫn đợi chờ
Đồng trùng ngưng đấy, nên thơ muôn đời.
14. Khoảng ba thế kỉ nay rồi
Đã biết fomic trong loài kiến nâu
(Trong dãy đồng đẳng đứng đầu)
Kiến đốt nọc ngấm buốt đau ran người.
15. Pecloric hỡi anh ơi
Axit mạnh nhất em thời chưa quên
Bảo quản trong nước cho tan
Đặc nóng dễ nổ, khi khan hủy dần.
16. Men giấm thoáng rộng ra quân
Chế axetic từ phần rượu non
Làm cho men, chả thơm ngon
Vị chua hấp dẫn mùi thơm chào mời.
(Theo Hóa Học Vui – NXB Khoa Học Và Kỹ Thuật)