Truyen tin te bao

TRUYỀN TIN TẾ BÀO
(Cell communication)
Biên soạn: TS. Phạm Ngọc Khôi
(Bộ môn Mô Phôi - Di truyền, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch)
Email:


NỘI DUNG
1. Đại cương
2. Phân loại các kiểu truyền tin giữa tế bào - tế bào

3. Thụ thể tế bào
4. Con đường truyền tin nội bào
5. Đáp ứng của tế bào đích


MÀNG TẾ BÀO


The plasma membrane

Human Biology, Concepts and Current Issues, 6th edition, Michael D. Johnson , Benjamin Cummings, 2012.


Màng tế bào


Phospholipid bilayer

Phospholipids




Cholesterol




Membrane proteins




Membrane proteins




Vai trị protein màng

Chất vận chuyển

Phạm Ngọc Khơi, 2018

Thụ thể

Enzyme

Fluid-mosaic model




The carbohydrate layer on the cell surface

Figure 10-28b Molecular Biology of the Cell (© Garland Science 2008)


The plasma membrane: cell communication, import
and export of molecules, and cell growth and motility

Figure 11-2 Essential Cell Biology (© Garland Science 2010)


ỨNG DỤNG LÂM SÀNG


Tính chất lý hóa của phân tử thuốc
-

Độ hịa tàn: đảm bảo sự phân phối thuốc trong cơ thể
→ hiệu quả tác dụng sinh học, quyết định sự thấm qua
của thuốc từ ruột non vào máu

-

Các gốc ƣa nƣớc (hydrophilic) theo chiều giảm dần:
carboxyl → hydroxyl → aldehyde → ceton → amin →
amid → imid,…

-

Các gốc kỵ nƣớc (hydrophobic) theo chiều giảm dần:
phenyl (acid béo càng dài càng thân dầu) → alkyl →
propyl → ethyl → methylen → methyl

-

Ester: rất kỵ nước


Khả năng hòa tan thuốc trong chất béo
-

Hệ số phân bố thuốc giữa nƣớc và chất béo → ảnh
hưởng đến sự hấp thu của thuốc qua màng sinh
học. Các phân tử thuốc có thể xâm nhập vào các tế
bào bằng 2 con đường:


The polarity of drug molecules affects their rate of
diffusion across lipid bilayers

Huỳnh Thị Ngọc Phương, 2018

The polarity of drug molecules affects their rate of
diffusion across lipid bilayers

Adrenalin

Huỳnh Thị Ngọc Phương, 2018

Ephedrine: tiền chất gây nghiện


The polarity of drug molecules affects their rate of
diffusion across lipid bilayers

Tamiflu

Huỳnh Thị Ngọc Phương, 2018


The polarity of drug molecules affects their rate of
diffusion across lipid bilayers
Tiền dƣợc, prodrug
Esterase

Huỳnh Thị Ngọc Phương, 2018


Ionizable drug molecules may cross bilayers by nonionic diffusion

Huỳnh Thị Ngọc Phương, 2018

Khả năng hòa tan thuốc trong chất béo
-

Hệ số phân bố thuốc giữa nước và chất béo → ảnh
hưởng đến tác dụng, tác dụng phụ của thuốc

-

Propranolol hydrochloride: tính thân lipid cao → đi
vào CNS gây tác dụng phụ là ác mộng

-

Atenolol free base: ít thân lipid → ít tác dụng trên CNS


SỰ VẬN CHUYỂN QUA MÀNG


Sự vận chuyển vật chất qua màng