Tài liệu Kết cấu động cơ P9 docx

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

122
CHỈÅNG 9
HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ
A.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ ÂÄÚT CHẠY CỈÅỴNG BỈÏC
Hãû thäúng nhiãn liãûu ca âäüng cå xàng cọ nhiãûm vủ chøn bë v cung cáúp häùn håüp
håi xàng v khäng khê cho âäüng cå, âm bo säú lỉåüng v thnh pháưn ca häùn håüp (thãø
hiãûn qua hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê α) ln ln ph håüp våïi chãú âäü lm viãûc ca âäüng
cå.
Mún nhỉ váûy thç cáưn phi ci thiãûn v âäøi måïi hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu trãn
âäüng cå nhàòm âm bo âỉåüc cạc u cáưu sau:
Hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu phi tảo âỉåüc häùn håüp giỉỵa khäng khê v nhiãn liãûu
cọ cháút lỉåüng täút, lm cho nhiãn liãûu âỉåüc chạy täút nháút trong mi chãú âäü lm viãûc ca
âäüng cå. Cáưn ph
i âm bo t säú ha träün thêch håüp giỉỵa xàng v khäng khê ỉïng våïi tỉìng
chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå. Nãúu chãú âäü lm viãûc ca âäüng cå thay âäøi thç khäng nhỉỵng
phi thay âäøi säú lỉåüng m cáưn phi thay âäøi thnh pháưn häùn håüp khäng khê nhiãn liãûu nảp
vo âäüng cå. Khi âäüng cå chảy khäng ti hồûc chảy åí chãú âäü phủ ti nh cáưn lm tàng
nhiãn liãûu chỉïa trong khê häùn håüp. Dáưn dáưn tàng phủ ti thç mäüt màût phi lm tàng säú
lỉåüng khê häùn håüp âỉa vo xilanh, màût khạc phi gim båït thnh pháưn xàng chỉïa trong
khê häùn håüp. Khi âäüng cå chảy ton ti, tỉïc l khi âäüng cå phạt ra cäng sút cỉû
c âải thç
cáưn phi lm cho häùn håüp xàng - khäng khê âáûm lãn. Trong sút phảm vi thay âäøi räüng
ri vãư täúc âäü v phủ ti, giåïi hản thay âäøi thnh pháưn ca khê häùn håüp trong âäüng cå xàng
âỉåüc thãø hiãûn gáưn âụng qua hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê α nhỉ sau:
α
min
= 0,6 ; α
max

= 1,3
Âäüng cå phạt ra cäng sút cỉûc âải våïi α = 0,85 ÷ 0,9. Nãúu âäüng cå chảy våïi khê
häùn håüp quạ long hồûc quạ âáûm âãưu lm gim cäng sút v lm tàng tiãu hao nhiãn liãûu
ca âäüng cå, củ thãø:
T lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng phi nàòm trong giåïi hản chạy måïi gáy ra
phn ỉïng chạy. ÅÍ âáy chè xạc âënh t lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng trong trỉåìng
håüp chạy hon ton theo l thuút:

Âàûc trỉng vãư t lãû häùn håüp giỉỵa khäng khê v xàng l hãû säú dỉ lỉåüng khäng khê α.
Ta cọ:


Lt
tt
L
α =
L
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

123
L
tt
: L lỉåüng khäng khê thỉûc tãú âãø âäút chạy 1 kg nhiãn liãûu; L
lt
: L lỉåüng khäng
khê l thuút âãø âäút chạy 1 kg nhiãn liãûu;
Dỉûa vo l thuút cng nhỉ thỉûc nghiãûm cho ta tháúy ràòng:
α =1: L t lãû häùn håüp l tỉåíng nháút
Trỉåìng håüp L

tt
< L
lt
⇔ α < 1 ta gi häùn håüp giu xàng.
Trỉåìng håüp L
tt
> L
lt
⇔ α > 1 ta gi häùn håüp ngho xàng.
Cáưn phi âm bo khê häùn håüp trong táút c cạc xilanh âãưu cọ thnh pháưn nhỉ nhau:
khi âọ thç cạc âäüng cå lm viãûc mäüt cạch âäưng âãưu v tảo ra mämen quay trãn trủc khuu
nhỉ nhau giụp cho âäüng cå lm viãûc äøn âënh v cọ thãø âm bo cho tøi th âäüng cå
âỉåüc cao hån. Hãû säú cn trong quạ trçnh nảp nh nháút s âm bo cho âäüng cå phạt ra
cäng sút cỉûc âải. Båíi vç khi hãû säú nảp nh thç lỉåüng häùn håüp âỉåüc nảp vo trong âäüng cå
nhiãưu hån giụp cho quạ trçnh chạy täút hån.
Khi khê häùn håüp trong ton thãø tich bưng chạy ca mäùi xilanh cọ thnh pháưn nhỉ
nhau se
ỵ giụp cho quạ trçnh chạy trong âäüng cå diãùn ra täút, khäng cọ quạ trçnh chạy củc
bäü, kêch näø. Âm bo cho âäüng cå lm viãûc äøn âënh v phạt ra cäng sút cỉûc âải, gim
tiãu hao nhiãn liãûu...
- Hãû thäúng nhiãn liãûu trong âäüng cå xàng phi âm bo ạp sút ha träün, kiãøu ha
träün v thåìi gian ha träün sao cho khi häùn håüp vo trong âäüng cå phi åí dảng håi sỉång.
Vç xàng åí dảng håi sỉång s giụp cho quạ trçnh chạy âỉåüc täút, âäüng cå dãù khåíi âäüng khi
mạy cn ngüi, nhiãn liãûu âỉåüc chạy hon ton. u cáưu gim näưng âäü cháút ä nhiãùm
trong khê x âäüng cå
Hãû thäúng nhiãn liãûu phi âạp ỉïng këp thåìi sỉû thay âäøi ca gọc bỉåïm ga.
Pha
íi cọ hãû thäúng càõt nhiãn liãûu khi gim täúc âãí gim mỉïc tiãu hao nhiãn liãûu
Ngoi ra, hãû thäúng nhiãn liãûu cn cọ cáưn lm viãûc bãưn vỉỵng tin cáûy, dãù kiãøm tra v
sỉỵa chỉỵa, âån gin gn nhẻ, giạ thnh r... Âãø âảt âỉåüc cạc u cáưu trãn âi hi trong quạ

trçnh tênh toạn quạ trçnh cung cáúp nhiãn liãûu cho âäüng cå tháût chênh xạc. Vç váûy viãûc ạp
dủng tin hc vo trong quạ trçnh tênh toạn, thiãút kãú l ráút cáưn thiãút.
Dỉûa vo phỉång phạp cung cáúp nhiãn liãûu cho bäü chãú ho khê, chia hãû thäúng nhiãn
liãûu ca âäüng cå xàng thnh hai loải: loải cỉåỵng bỉïc v loải tỉû chy.
Hãû thäúng nhiãn liãûu cỉåỵng bỉïc d
ng trãn ä tä (hçnh 5.1), do thng xàng 4 âàût tháúp
hån bäü chãú ho khê13 nãn phi dng båm chuøn xàng 9, hụt xàng tỉì thng 4, qua lỉåïi
lc 18, äúng dáùn 7, lc thä 8 vo båm âãø båm qua bçnh lc làõng 10 vo bäü chãú ho khê 13.
Âäüng cå xàng dng trong mäüt säú trỉåìng håüp khạc (âäüng cå tènh tải, âäüng cå làõp trãn mạy
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

124
kẹo hồûc xe mạy...) thỉåìng dng hãû thäúng tỉû chy, vç åí âáy thng xàng âỉåüc âàût cao hån
bäü chãú ho khê khong 300÷500mm nãn nhåì trng lỉåüng bn thán xàng cọ thãø tỉû chy
vo thng chỉïa qua bçnh lc vo bäü chãú ho khê, khäng cáưn båm chuøn xàng.

1. KÃÚT CÁÚU HÃÛ THÄÚNG CUNG CÁÚP NHIÃN LIÃÛU
Trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu ca âäüng cå xàng gäưm cọ thng nhiãn liãûu,
cạc bçnh lc v båm nhiãn liãûu. Táút c cạc thiãút bë âọ näúi våïi nhau bàòng äúng dáùn nhiãn
liãûu så âäư HTNL âỉåüc trçnh by nhỉ hçnh sau.




Hinh 9.1.Så âäư hãû thäúng nhiãn liãûu ca âäüng cå xàng dng
bäü chãú ho khê


1.1.Thng nhiãn liãủ, äúng dáùn v bçnh lc xàng

Thng xàng: Dng âãø chỉïa xàng cung cáúp cho âäüng cå â lm viãûc trong mäüt thåìi
gian nháút âënh. Trãn thng xàng cọ cạc thiãút bë dng âãø âäø xàng, kiãøm tra lỉåüng xàng tiãu
thủ, cung cáúp xàng cho hãû thäúng nhiãn liãûu, ngoi ra trãn thng xàng cn cọ nụt hồûc
khoạ âãø x càûn xàng v thạo xàng ra ngoi (hçnh 8.2.)
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

125

Hçnh 9.2.Thng nhiãn liãûu.
1,2. Bäü truưn dáùn bạo mỉïc nhiãn
liãûu; 3. nàõp; 4. lỉåïi lc; 5. äúng khoạ;
6. nụt x; 7. äúng âäø nhiãn liãûu; 8.
táúm ngàn.
Miãûng thng âáûy kên bàòng nàõp, åí nàõp cọ van khäng khê. Cáúu tảo ca nàõp cọ kh
nàng giỉỵ cho håi xàng khäng bay ra ngoi tỉû do, viãûc täøn hao nhiãn liãûu cng gim thç
cng giỉỵ âỉåüc tênh bäúc håi ca nọ cáưn thiãút âãø khåíi âäüng mạy, âäưng thåìi ngàn ngỉìa sỉû
tàng quạ mỉïc hồûc gim ạp sút trong thng. Phêa trãn thng, làõp khoạ cng våïi lỉåïi lc
v bäü pháûn truưn dáùn bạo mỉïc nhiãn liãûu. Âãø x càûn báøn v nhiãn liãûu, åí âạy thng cọ läù
x cng våïi äúc x.
ÄÚng dáùn xàng: ÄÚng dáùn dng âãø âỉa xàng tỉì thng chỉïa âãún âäüng cå. ÄÚng dáùn
thỉåìng l
m bàòng âäưng â, âäưng thau hồûc thẹp cọ mả låïp chäúng rè. Âỉåìng kênh trong ca
äúng dáùn xàng phủ thüc vo cäng sút âäüng cå v thỉåìng bàòng 6÷8 mm. Âäi khi cng
dng äúng thẹp hai låïp lm äúng dáùn xàng. Khu vỉûc âãø bë c sạt våïi nhỉỵng váût khạc ca
äúng dáùn âãưu âỉåüc cún såüi vi âãø bo vãû. Trong trỉåìng håüp làõp âäüng cå trãn hãû thäúng
treo mãưm thç âoản äúng xàng tỉì thng xe hồûc khung xe tåïi båm, båm chuøn xàng phi
dng loải äúng mãưm. Táút c cạc äúng dáùn xàng trãn âäüng cå mä tä âãưu lm bàòng cao su
chủi xàng (âỉåìng kênh khong 6,5mm). Dng äúng cao su lm äúng dáùn xàng, ráút tiãûn låüi
khi sỉí dủ

ng, nhỉng äúng cao su tøi th ráút ngàõn, thỉåìng mäùi nàm phi thay äúng mäüt láưn.
Cạc äúng dáùn âỉåüc näúi våïi nhau bàòng cạc khåïp näúi äúng. Trãn äúng dáùn xàng cn cọ
khoạ kiãøu nụt hồûc kiãøu van âãø khoạ xàng khi mạy ngỉìng hoảt âäüng.
Bçnh lc xàng: Bçnh lc xàng v cäúc làõng lm nhiãûm vủ lc sảch nỉåïc v tảp cháút
cå hc láùn trong xàng trỉåïc khi vo âäüng cå. Lỉåïi lc âỉåüc làõp åí miãûng äúng âäø nhiãn liãûu
ca thng nhiãn liãûu, åí nàõp ca v båm nhiãn liãûu ca thng nhiãn liãûu, åí nàõp ca v båm
nhiãn liãûu v äúng näúi ca bưng phao ( bçnh lc nhiãn liãûu åí hçnh.9.3)
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

126












Hinh: 9.3.Bçnh lc nhiãn liãûu.
a. Lc thä ; b. Lc tinh
1. Läù ra; 2. V; 3. Läù vo; 4. Nụt x; 5. Cäúc; 6. Táúm lc; 7. Läù nhiãn
liãûu; 8. Quay bàõt chàût; 9. Cäúc lc; 10. L xo; 11. Li lc; 12. V.
Lc thä âỉåüc làõp åí cảnh thng nhiãn liãûu. Bãn trong cäúc lc âỉåüc làõp vo trủ âỉïng
li lc gäưm nhỉỵng táúm mng cọ dáûp cạc máúu cao 0,05mm (do váûy giỉỵa cạc táúm cọ khe håí
0,05mm). Nhiãn liãûu tỉì thng qua läù vo âi vo cäúc ca bçnh lc. Do cäúc lc cọ thãø têch

låïn hån äúng dáùn, nãn täúc âäü di chuøn ca nhiãn liãûu gim tháúp âäüt ngäüt, tảo âiãưu kiãûn
cho cạc tảp cháút cå hc v nỉåïc làõng xúng dỉåïi. Nhiãn liãûu âi qua khe håí giỉỵa cạc táúm
lc, lải âỉåüc lc v giỉỵa lải cạc tảp cháút cå hc tả
i li lc. Bçnh lc tinh nhiãn liãûu làõp
phêa trỉåïc bäü chãú ho khê. Bçnh lc ny (hçnh:9.3b) gäưm cọ v bçnh, cäúc lc, li lc våïi
l xo v quay bàõt chàût våïi ãcu. Li lc cọ thãø lm bàòng gäúm hay bàòng lỉåïi mën cün
thnh äúng. Mäüt pháưn tảp cháút cå hc làõng xúng cäúc lc, säú tảp cháút cn lải bë bãư màût li
lc giỉỵ lải. Âãø chuøn nhiãn liãûu tỉì thng chỉïa tåïi bäü chãú ho khê ca âäüng cå cáưn phi
cọ båm nhiãn liãûu. Trong âäüng cå xàng thỉåìng dng båm chuøn xàng dáùn âäüng cå khê
hồûc dáùn âäüng âiãûn.
1.2. Båm xàng
Trong cạc loải båm dáùn âäüng cå khê thç båm mng âỉåüc sỉí dủng nhiãưu nháú
t.
Båm mng cọ thãø âiãưu chènh lỉu lỉåüng xàng mäüt cạch tỉû âäüng, trong lục thay âäøi
lỉu lỉåüng thç ạp sút xàng åí phêa sau båm váùn giỉỵ ngun khäng âäøi.





KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

127

Hçnh 9.4.Båm nhiãn liãûu kiãøu mng
1.Cáưn dáùn âäüng; 2. Tay kẹo båm tay; 3. Thanh; 4. L xo; 5. Mng; 6. Van
Båm nhiãn liãûu kiãøu mng nhỉ hçnh.9.4.lm viãûc nhỉ sau:
Khi bạnh lãûch tám ca trủc phán phäúi tạc âäüng lãn âáưu ngoi ca ân báùy 1 ca
båm, mng 5 ca thanh 3 kẹo xúng phêa dỉåïi. ÅÍ khoang phêa trãn mng tảo ra gim ạp;
van gim ạp 6 måí ra dỉåïi tạc âäüng ca gim ạp ny. Nhiãn liãûu tỉì thng chỉïa âi qua lỉåïi
lc 7, âiãưn âáưy vo khoang phêa trãn mng. Khi váúu ca bạnh lãûch tám råìi khi cáưn 1, l
xo 10 âỉa cáưn tråí vãư vë trê ban âáưu. Âäưng thåìi dỉåïi tạc âäüng ca l xo 4, mng 5 cong lãn
phêa trãn. p sút ca nhiãn liãûu phại trãn mng lm âọng cạc van nảp v van van x 9.
Nhiãn liãûu bë båm âáøy vãư
bưng phao ca bäü chãú ho khê. Khi nhiãn liãûu âiãưn âáưy bưng
phao, mng ca båm váùn åí vë trê dỉåïi, cn cáưn 1 chuøn âäüng khäng ti dc theo thanh 3.
Trong trỉåìng håüp ny, nhiãn liãûu khäng âi vo bäü chãú ho khê.
Båm mng âiãưu khiãøn bàòng âiãûn:








Båm xàng âiãưu khiãøn bàòng âiãûn cọ nhỉỵng ỉu âiãøm sau:
1

Hçnh 9.5. Båm mng âiãưu khiãøn bàòng
âiãûn
1. Van hụt; 2. Nàõp båm; 3.Mng båm; 4.
Cün dáy nam chám âiãûn; 5. Vêt cäú âënh; 6. Vêt
di âäng làõp våïi tru båm; 7. Thán båm; 8. Cäng
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

128
ÅÍ báút k täúc âäü no ca âäüng cå båm váùn cho mäüt lỉu lỉåüng täúi âa, bäü chãú ho
khê ln ln âỉåüc cung cáúp xàng våïi mäüt ạp lỉûc khäng âäøi.
Khäng bàõt büc phi làõp båm ngay trãn âäüng cå m làõp åí nåi no thûn tiãûn nháút
v cạch xa âäüng cå, nhỉ thãú êt gáy nguy hiãøm (chạy do rè xàng ra ngoi).
Khi âäüng cå chỉa lm viãûc váùn båm xàng âỉåüc m khäng cáưn båm tay.
Ngun l lm viãûc: khi chỉa âọng cäng tàõc âiãûn båm chỉa hoảt âäüng, l xo båm
âáøy mng båm xúng, kẹo theo trủ båm lm cho càûp vêt âọng lải.
Khi âọng cäng tàõc âiãûn, dng âiãûn âỉåüc näúi qua càûp vêt âi vo cün dáy tảo thnh
nam chám âiãûn. Khi âọ sàõt (11) v mng båm bë hụt lãn tảo ra âäü chãch ạp åí bư
ng båm
lm cho van hụt måí ra, xàng âỉåüc hụt vo båm. Âäưng thåìi lục báúy giåì vêt di âäüng cng
dëch chuøn âi lãn theo trủc båm lm cho càûp vêt måí ra, dng âiãûn bë ngàõt, nam chám
biãún máút, miãúng sàõt (11) v mng båm bë l xo âáøy xúng, ẹp xàng måí van thoạt âãø âãún
bäü chãú ho khê. Khi báưu phao ca bäü chãú ho khê â âáưy xàng, l xo båm khäng âáøy
mng båm xúng âỉåüc, båm ngỉìng lm viãûc.
Khuút âiãøm chênh ca loải båm âiãưu khiãøn bàòng âiãûn l khäúi lỉåüng ca củm båm
låïn v giạ thnh chãú tảo pháưn âiãûn tỉång âäúi cao.
Dủng củ lm sảch khäng khê, truưn dáùn v lm sảch nhiãn liãûu:
Bủi trong khäng khê ráút cọ hải cho sỉû
lm viãûc ca âäüng cå. Bủi khê bë hụt vo

xilanh s ho håüp våïi dáưu nhåìn bạm trãn thnh xilanh tảo thnh mäüt thỉï cạt xoạy gáy tạc
hải cho piston, xecmàng lm xilanh mi mn. Vç thãú ngỉåìi ta phi âàût báưu lc khäng khê
trỉåïc bäü chãú ho khê âãø lc khäng khê trỉåïc khi âi vo piston nhàòm âm bo tøi th cho
cạc chi tiãút mạy.
Cọ ba loải báưu lc khäng khê: báưu lc giọ khä, báưu lc giọ ỉåït (cọ tháúm dáưu) v
báưu lc cọ chỉïa dáưu.
Trong âọ báưu lc cọ chỉïa dáưu âỉåüc sỉí dủng phäø biãún nháút.
1.3.Báưu lc khäng khê
Cọ nhiãûm vủ lm sảch hãút bủi báøn trong khäng khê âi va
ìo bäü chãú ho khê âãø gim
âäü mi mn cạc chi tiãút lm viãûc ca âäüng cå.
Báưu lc khäng khê làõp trãn bäü chãú ho khê thãø hiãûn trãn hçnh 5.6
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

129

Hçnh 9.6. Cạc báưu lc khäng khê.
a. Báưu lc dáưu quạn tênh; b. Báưu lc cọ li lc khä.










1. Bãø dáưu; 2. Li lc; 3. Nàõp; 4. âai äúc tai häưng; 5. Vêt kẹo; 6. ÄÚng dáùn khäng khê tåïi mạy

nẹn; 7. Vng chàõn dáưu; 8,11. ÄÚng gom khäng khê; 9. Li lc khä; 10. Thán báưu lc; 12,13. ÄÚng
thäng giọ cạcte.
Trong báưu lc khäng khê bàòng dáưu-quạn tênh (hçnh 9.6.a) khäng khê tri qua hai
láưn lc: dỉåïi tạc dủng ca gim ạp, dng khäng khê hỉåïng xúng dỉåïi, âáûp vo màût dáưu
nhåìn (bủi báøn bë dáưu nhåìn giỉỵ lải) v âäøi hỉåïng mäüt cạch âäüt ngäüt, âi qua li lc vo
trong äúng nảp ca bäü chãú ho khê.
Báưu lc khäng khê cọ li lc khä. Låïp bãn ngoica li lc (hçnh 9.6,b) lm bàòng
xå såüi täøng håüp (láưn lc thỉï nháút), låïp bãn trong cọ xãúp cạctäng lỉåün sọng (láưn lc thỉï
hai). Äúng 11 hỉåïng vãư bäü tn nhiãût v dng âãø hụt khäng khê tỉì khong khäng dỉåïi nàõp
mạy. Âãø cọ thãø âäút chạ
y v táûn dủng âỉåüc nàng lỉåüng ca nhiãn liãûu mäüt cạch triãût âãø,
âäüng cå xàng khäng lm viãûc våïi xàng åí dảng lng m xàng phi biãún thnh håi v ho
träün våïi khäng khê theo t lãû nháút âënh âãø cho häùn håüp ny cọ thãø chạy trn vẻn trong
mäüt thåìi gian ngàõn (khong 1/200giáy âäúi våïi âäüng cå cọ täúc âäü 3.600v/ph). Vç thãú trãn
hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu âäüng cå xàng âỉåüc bäú trê ch úu l bäü chãú ho khê.
Bäü chãú ho khê cọ nhiãûm vủ tảo häùn håüp v cung cáúp häùn håüp khê cho âäüng cå våïi
mäüt säú lỉåüng v mäüt tè lãû thêch håüp tu theo u cáưu ca âäüng cå.




KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

130
2. KÃÚT CÁÚU BÄÜ CHÃÚ HO KHÊ
2.1. HÃÛ THÄÚNG PHUN CHÊNH TRONG BÄÜ CHÃÚ HO KHÊ
Hãû thäúng phun chênh trong bäü chãú ho khê cọ nhiãûm vủ bo âm cho bäü chãú ha
khê cung cáúp âỉåüc häùn håüp khê cọ thnh pháưn thêch håüp våïi cạc chãú âäü cọ ti ca âäüng cå,
nhàòm trạnh tçnh trảng täúc âäü håi cháûm thç ho khê quạ long m håi cao thç ho khê quạ

âáûm. Cọ cạc phỉång phạp âiãưu chènh sau:
Gim âäü chán khäng sau giclå chênh; gim âäü chán khäng åí hng; âiãưu chènh
tiãút diãûn lỉu thäng ca giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng ti.
- Âiãưu chènh thnh pháưn ho khê bàòng cạch gim chãnh ạp åí giclå:
Quạ trçnh âiãưu chènh âỉåüc thãø hiãûn trãn hçnh 9.7. Xàng tỉì bư
ng phao qua giclå
chênh 1 vo khäng gian 2 räưi tỉì âọ qua vi phun vo hng. ÄÚng khäng khê 3 näúi våïi
khäng gian 2. Trãn miãûng äúng 3 cọ giclå khäng khê 4. Khi âäüng cå chỉa chảy, mỉïc xàng
trong äúng 3 bàòng mỉïc xàng trong bưng phao. Khi âäüng cå hoảt âäüng cọ ti (bỉåïm ga måí
räüng) m âäü chán khäng åí hng ∆p
h
≥ (H+ ∆h)ρ
nl
.g thç xàng trong äúng khäng khê 3 âỉåüc
hụt hãút, lục áúy qua giclå 1 xàng âỉåüc hụt ra vi phun v qua giclå khäng khê 4, khäng khê
ngoi tråìi âỉåüc hụt vo ho våïi nhiãn liãûu trong vi phun tảo nãn cạc bong bọng xàng räưi
phun vo hng bäü chãú ho khê. Trong quạ trçnh áúy khäng khê ngoi tråìi qua giclå 4 vo
khäng gian 2 s lm gim chãnh ạp åí giclå chênh 1 nhåì âọ lỉu lỉåüng xàng G
nl
qua giclå 1
s nh hån so våïi tỉåìng håüp bäü chãú ho khê âån gin cọ cng âäü chán khäng ∆p
h
åí hng;
mỉïc âäü chãnh lãûch áúy cng nhiãưu khi ∆p
h
cng låïn. Nhåì âọ s lm cho ho khê cáúp cho
âäüng cå âỉåüc nhảt dáưn khi tàng ∆p
h
(hồûc G
k

).
Säú khäng khê âi qua giclå 4 vo khäng gian 2 tåïi vi phun cn ho träün våïi xàng
hụt qua giclå chênh 1 tảo bong bọng xàng. Ra khi vi phun bong bọng dãù âỉåüc xẹ tåi
giụp xàng bay håi nhanh v träün âãưu våïi dng khäng khê qua hng tảo nãn ho khê cọ
nhiãưu hm lỉåüng håi xàng.
KT CU ĩNG C
Dổồng Vióỷt Duợng

131





Hỗnh 9.8. Sồ õọử hóỷ thọỳng giaớm chónh aùp ồớ giclồ chờnh
1. Giclồ chờnh; 2. Khọng gian taỷo boỹt xng; 3. ỳng khọng khờ; 4. Giclồ



Hóỷ thọỳng naỡy coỡn coù tón laỡ hóỷ thọỳng duỡng khọng khờ õóứ haợm bồùt xng. Khi thổỷc
hióỷn õióửu chốnh muọỳn õổồỹc hoaỡ khờ coù thaỡnh phỏửn nhổ bọỹ chóỳ hoaỡ khờ lyù tổồớng, coù thóứ
thay õọứi caùc tióỳt dióỷn lổu thọng cuớa giclồ 1 vaỡ giclồ khọng khờ 4. Bũng caùch lổỷa choỹn hồỹp
lyù tióỳt dióỷn cuớa caùc giclồ seợ õổồỹc hoaỡ khờ coù thaỡnh phỏửn mong muọỳn (nhổ bọỹ chóỳ hoaỡ khờ
lyù tổồớng) ồớ caùc chóỳ õọỹ coù taới. Do coù nhióửu ổu õióứm, hóỷ thọỳng naỡy õang õổồỹc sổớ duỷng rỏỳt
rọỹng raợi trong caùc bọỹ chóỳ hoaỡ khờ hióỷn nay.
- ióửu chốnh thaỡnh phỏửn hoaỡ khờ bũng bióỷn phaùp giaớm bồùt dọỹ
chỏn khọng ồớ hoỹng

p
h

:
Bióỷn phaùp õióửu chốnh õổồỹc thổỷc hióỷn theo mọỹt trong hai caùch sau:
ổa thóm khọng khờ vaỡo khu vổỷc phờa sau hoỹng.
Tng tióỳt dióỷn lổu thọng ồớ hoỹng khi tng p
h .
Caớ hai caùch trón õóửu laỡm cho õọỹ chỏn khọng ồớ hoỹng p
h
tng lón chỏỷm hồn so vồùi
bọỹ chóỳ hoaỡ khờ õồn giaớn khi tng G
k
, trong khi õoù lổu lổồỹng nhión lióỷu G
nl
chố phuỷ thuọỹc
vaỡo p
h
, do õoù noù cuợng chố tng chỏỷm hồn so vồùi G
k
nhồỡ õoù hoaỡ khờ õổồỹc nhaỷt dỏửn nhổ bọỹ
chóỳ hoaỡ khờ lyù tổồớng.
Phổồng aùn naỡy õổồỹc giồùi thióỷu trón hỗnh.9.9


KT CU ĩNG C
Dổồng Vióỷt Duợng

132

Hỗnh 9.9.Hóỷ thọỳng phun chờnh thay õọứi tióỳt dióỷn lổu thọng taỷi hoỹng.
Bũng caùch thay õọứi tióỳt dióỷn lổu thọng taỷi hoỹng khi õọỹ chỏn khọng ồớ hoỹng p
h

p
hq
(p
hq
: õọỹ chỏn khọng quy õởnh ồớ hoỹng). Tổỡ p
hq
trồớ õi, caỡng tng p
h
, õổồỡng thọng
qua caùc van vaỡ caùc laù loỡ xo õổồỹc õỏứy mồớ rọỹng, laỡm tng sọỳ khọng khờ õi từt vaỡo khọng
gian hoaỡ khờ (khọng qua hoỹng) nón õaợ haỷn chóỳ bồùt tọỳc õọỹ tng cuớa p
h
khi tng lổu lổồỹng
G
k
, qua õoù laỡm giaớm G
nl
so vồùi bọỹ chóỳ hoaỡ khờ õồn giaớn kóỳt quaớ seợ laỡm hoaỡ khờ õổồỹc nhaỷt
dỏửn theo yóu cỏửu (hỗnh:9.10)

Q

P
hq







Hỗnh 9.10. ỷc tờnh cuớa bọỹ chóỳ hoaỡ khờ õióửu chốnh õọỹ chỏn khọng ồớ hoỹng




KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

133

-Âiãưu chènh thnh pháưn ho khê bàòng cạch âiãưu chènh tiãút diãûn lỉu thäng ca giclå
chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng ti:
Trong hãû thäúng âỉåìng xàng khäng ti1, giclå 7 v van kim 6 (hçnh 9.11). ÅÍ chãú âäü
khäng ti bỉåïm ga âọng nh, ∆p
g
ráút nh khäng thãø hụt xàng ra vi phun 4. Lục áúy âäü
chán khäng åí khu vỉûc sau bỉåïm ga ∆p
g
ráút låïn truưn vo cạc âỉåìng 1,9 hụt xàng qua

giclå 8 v khäng khê qua giclå 10 vo äúng 9, åí âáy ho träün våïi nhau tảo bong bọng xàng
räưi âỉåüc hụt qua âỉåìng 1 vo khäng gian sau bỉåïm ga. Hãû thäúng khäng ti åí âáy khäng
chè hoảt âäüng åí chãú âäü khäng ti m váùn tiãúp tủc lm viãûc åí chãú âäü êt ti v ti trung bçnh.
ÅÍ ti nh v ti trung bçnh qua giclå 7 cáúp xàng ráút êt cho vi phun 4 vç van kim 6 âỉåüc l
xo ẹp xúng ngàn âỉåìng thäng ca giclå 7.
Khi tàng ti bỉåïm ga måí räüng dáưn khiãún âäü chán khäng sau giclå ∆p
g
gim v säú
xàng hụt qua âỉåìng khäng ti 9,1 cng gim theo. Trong quạ trçnh áúy giclå 7 cng âỉåüc
måí räüng dáưn, nhåì tay gảt 2, thanh kẹo 3 v thanh ngang 5 nháúc måí kim 6 lm tàng lỉu
lỉåüng xàng qua giclå 4, nhåì âọ ho khê vo xilanh khäng bë quạ nhảt. Lỉûa chn håüpü l
hçnh dảng ca van kim v tiãút diãûn lỉu thäng ca cạc giclå 7,8,10 s âỉåüc ho khêcọ
thnh pháưn tiãút kiãûm nháút åí cạc chãú däü ti nh v ti vỉìa. Cå cáúu dáùn âäüng van kim kiãøu
cå khê nhỉ hçnh 9.11 cọ nhỉåüc âiãøm chênh l tiãút âiãûn lỉu thäng ca giclå 7 chè phủ thüc
vë trê bỉåïm ga, vç váûy våïi mäüt vë trê bỉåïm ga, nãúu cho thay âäøi täúc âäü thç ∆p
h
v ∆p
g
s
thay âäøi, âi hi tiãút diãûn giclå 7 phi thay âäøi theo. Biãûn phạp dáỵn âäüng cå khê khäng
thỉûc hiãûn âỉåüc u cáưu ny. Våïi hãû thäúng dáùn âäüng chán khäng s khàõc phủc âỉåüc nhỉåüc
âiãøm trãn vç lục áúy âäü måí van kim chè phủ thüc ∆p
g
, tỉïc l phủ thüc v vë trê bỉåïm ga
v täúc âäü âäüng cå.



KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

134

1
2
3
4
5
6
7
8
10
9





Hçnh 9.11. Hãû thäúng âiãưu chènh tiãút diãûn giclå chênh kãút håüp våïi hãû thäúng khäng ti.
1,9. Äúng dáùn chán khäng; 2. Tay gảt; 3. Thanh kẹo; 4. Vi phun; 5. Thanh ngang;
6. Van kim; 7,8,10. Giclå.
2.2. CẠC HÃÛ THÄÚNG V CÅ CÁÚU PHỦ CA BÄÜ CHÃÚ HO KHÊ
Âãø tảo ho khê cọ thnh pháưn ph håüp våïi mi chãú âäü hoảt âäüng ca âäüng cå,
ngoi hãû thäúng chênh, cạc bäü chãú ho khê hiãûn nay âãøu cọ thãm hãû thäúng phủ sau: Hãû
thäúng khäng ti, hãû thäúng lm âáûm (cn gi l hãû thäúng tiãút kiãûm), båm tàng täúc, cå cáúu
khåíi âäüng v cạc cå cáúu khạc.

Hçnh 9.12. Hãû thäúng khäng ti
1. Vêt âiãưu chènh cháút lỉåüng häùn håüp khê; 2,11. Läù; 3. Khoang nh tỉång; 4. Giclå
chênh; 5. Bưng phao; 6. Giclå nhiãn liãûu; 7. Giclå khäng khê; 8. Bỉåïm giọ; 9. Hng khúch
tạn; 10 Bỉåïmga



KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

135
-Hãû thäúng khäng ti
Hãû thäúng khäng ti dng âãø träün häùn håüp khê, khi trủc khuu cọ táưn säú quay nh.
ÅÍ chãú âäü ny, trong xilanh âäüng cå cn lải mäüt lỉåüng låïn cạc khê â chạy, täúc âäü chạy
ca häùn håüp khê gim âi. Vç váûy, mún cho âäüng cå lm viãûc äøn âënh cáưn phi cọ häùn
håüp khê giu.
Hãû thäúng chảy khäng ti âån gin gäưm giclå nhiãn liãûu 6 v giclå khäng khê 7
(hinh:9.12). Khi âäüng cå lm viãûc åí chãú âäü khäng ti, táưn säú quay ca trủc khuu nh,
bỉåïm ga gáưn nhỉ âọng hàón lải, åí phêa dỉåïi bỉåïm ga tảo nãn gim ạp. Dỉåïi tạc dủng ca
gim ạp, nhiãn liãûu âi qua giclå 6 v träün láùn vå
ïi khäng khê (lt qua giclå 7) räưi chy qua
läù 11 dỉåïi dảng nh tỉång. Khi âi qua khe giỉỵa bỉåïm ga v thnh bưng häùn håüp, khäng
khê lm cho nh tỉång hoạ thnh bủi.
Hãû thäúng khäng ti ca bäü chãú ho khê thỉåìng cọ hai läù ra, mäüt trong nhỉỵng läù âọ
âàût cao hån mẹp bỉåïm ga âọng, cn läù thỉï hai åí phại sau bỉåïm ga. Khi táưn säú quay tháúp,

nh tỉång âi qua c hai läù dỉåïi 11 v khäng khê âi qua läù trãn 14. Khi táưn säú quay tàng
lãn, nh tỉång âi qua c hai läù. Âiãưu âọ bo âm chuøn tiãúp mäüt cạch ãm nhẻ tỉì chãú âäü
khäng ti sang chãú âäü ti nh. Âäü måí ca läù dỉåïi cọ thãø thay âäøi bàòng vêt âiãưu chènh 1.
-Hãû thäúng lm âáûm (cå cáúu tiãút kiã
ûm nhiãn liãûu)
Hãû thäúng lm âáûm dng âãø lm giu thãm häùn håüp khê chạy åí chãú âäü ton ti (khi
bỉåïm ga â måí hon ton). Nhåìì hãû thäúng lm âáûm, lỉu lỉåüng xàng cáúp cho âäüng cå G
nl

s tàng åí chãú âäü cäng sút cỉûc âải (khi måí hãút bỉåïm ga) v G
nl
s gim khi bỉåïm ga
âọng nh (chãú âäü êt ti) âãø chảy åí chãú âäü tiãút kiãûm nháút. Vç váûy hãû thäúng lm âáûm cn
âỉåüc gi l hãû thäúng tiãút kiãûm (hçnh 9.13). Khi bỉåïm ga â måí quạ 75% - 85% cáưn kẹo 1




KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

136

Hçnh 9.13. Hãû thäúng lm âáûm.


näúi liãưn våïi thanh kẹo 7 hả cáưn 5 v måí van 2. Âãø âi âáưu phun sỉång 8, nhiãn liãûu
khäng nhỉỵng âi qua giclå chênh 3, m cn qua van ca cå cáúu lm âáûm.
1. Cáưn kẹo; 2. Van ca cå cáúu lm âáûm; 3. Giclå chênh; 4. Bưng phao; 5. Cáưn;
6. Cáưn âáøy; 7. Thanh kẹo; 8. Âáưu phun sỉång; 9. Bỉåïm ga
Mún cho ti hồûc täúc âäü tàng nhanh phèa måí bỉåïm ga âäüt ngäüt, do cn trãn
âỉåìng nảp gim, nãn khäng khê ngoi tråìi trn vo nhanh lm tàng ∆p
h
åí hng v täúc âäü
xàng qua giclå W
â
. Vç quạn tênh ca xàng låïn hån ca khäng khê gáưn 1000 láưn nãn lỉu
lỉåüng xàng G
nl
tàng cháûm cháûm hån lỉu lỉåüng khäng khê G
k
. Màût khạc do khäng khê trn
vo nhiãưu lm tàng ạp sút v gim nhiãût âäü trong khäng gian ho träün khiãún xàng khọ
bay håi v âäüng thnh mng trãn thnh äúng nảp, kãút qu l lm cho ho khê bë nhảt ráút
nhanh trong giai âoản âáưu måí âäüt ngäüt bỉåïm ga, gáy khọ chạy tháûm chê cn gáy b lỉía.
Mún ci thiãûn tçnh trảng trãn cáưn phi phun tháût nhanh mäüt lỉåüng xàng bäø sung vo säú
ho khê nhảt kãø trãn, giụp ho khê âỉåüc âáûm bçnh thỉåìng (hçnh 5.14) viãûc ny thỉûc hiãûn
nhåì båm tàng täúc.


KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

137
-Båm tàng täúc:
Båm tàng täúc dng âãø lm giu häùn håüp khê mäùi khi bỉåïm ga måí âäüt ngäüt. Trong
trỉåìng håüp ny, tay ân 18 näúi liãưn våïi thanh kẹo 17 qua vng 24, tạc âäüng lãn cáưn âáøy
16 v lm chuøn âäüng piston 21 âi xúng. p sút nhiãn liãûu trong khoang ca båm
tàng lãn v van tråí vãư 20 âọng lải, ngàn khäng cho nhiãn liãûu chy vo bưng phao. Mäüt
pháưn xàng bäø sung phun qua van nảp 23 ca båm tàng täúc lục âọ måí v giclå âáưu phun
sỉång 22 ca båm tàng täúc phun thãm xàng vo bưng häùn håüp, lm cho häùn håüp khê
chạy giu lãn trong thåìi gian ngàõn.







Hçnh 9.14.Båm tàng täúc.
1. Giclå chênh; 2. Bưng phao; 3. Van tråí vãư; 4. Piston tàng täúc; 5. Cáưn


Lục khåíi âäüng, täúc âäü âäüng cå ráút tháúp (n ≈ 50 ÷ 100 vng/phụt), täïc âäü dng khê
qua ho
üng v ∆p
h
âãưu ráút tháúp, nãn vi phun cung cáúp xàng ráút êt. Màût khạc khi âọ mạy
lảnh, xàng khọ bay håi khiãún ho khê khi âi vo âäüng cå våïi thnh pháưn ráút long, khọ
chạy nãn khọ khåíi âäüng.
Mún khåíi âäüng dãù dng, kãø c trỉåìng håüp tråìi lảnh, cáưn phi cáúp ho khê âáûm (α
≈ 0,3 ÷ 0,4) âm bo thỉìa xàng âãø thnh pháưn nhẻ trong xàng këp bay håi tảo nãn ho khê
dãù bay håi khi khåíi âäüng.

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

138
Hãû thäúng khåíi âäüng:
Hãû thäúng khåíi âäüng cọ dảng mäüt bỉåïm giọ 7 (hçnh 9.14) cọ nhiãûm vủ lm giu
häùn håüp khê trong lục khåíi âäüng cå v hám nọng âäüng cå. Mún cọ häùn håüp khê chạy
giu, phi âọng bỉåïm giọ lải âãø tàng mỉïc âäü gim ạp trong bưng häùn håüp.
Âãø ngàn ngỉìa hiãûn tỉåüng häùn håüp khê chạy giu quạ mỉïc, cọ bäú trê van 5, van ny
måí ra dỉåïi ạp sút ca khäng khê, khi mỉïc gim ạp trong bưng häùn håüp tàng nhiãưu.
Âãø âọng hay måí bỉåïm giọ, ngỉåìi lại xe sỉí dủng dáy cạp âiãưu khiãøn v tay gảt bàõt
chàût trãn trủc bỉåïm giọ. Khi âọ
ng bỉåïm giọ thç âäưng thåìi bỉåïm ga 7 cng hẹ måí.
Thäng thỉåìng, trủc ca bỉåïm giọ âàût lãûch trãn äúng nảp âãø cạnh ca bỉåïm måí ra
khi ạp sút tạc âäüng khäng bàòng nhau lãn hai cạch bỉåïm.
Bỉåïm giọ chè âỉåüc âọng lục khåíi âäüng v chảy khäng ti nhanh, cạc chãú âäü khạc
ca âäüng cå bỉåïm giọ måí hon ton.






Hçnh 9.15. Hãû thäúng khåíi âäüng.
1. Bưng phao; 2. Giclå chênh; 3. Giclå khäng khê; 4. Rnh cán bàòng; 5. Van
an tonca bỉåïm ga; 6.Bỉåïmgiọ;7.Bỉåïmga.

KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

139

B.HÃÛ THÄÚNG NHIÃN LIÃÛU ÂÄÜNG CÅ DIESEL.
1. Âàûc âiãøm.
Diãùn biãún chu trçnh cäng tạc ca âäüng cå Diesel ch úu phủ thüc vo tçnh hçnh hoảt
âäüng ca thiãút bë cung cáúp nhiãn liãûu. Täúc âäü ta nhiãût ca nhiãn liãûu v dảng âỉåìng cong
ca ạp sút mäi cháút cäng tạc trong quạ trçnh chạy biãún thiãn theo gọc quay trủc khuu
ch úu phủ thüc vo nhỉỵng úu täú sau:
- Thåìi âiãøm bàõt âáưu phun nhiãn liãûu (gọc phun såïm ϕ
ps
).
- Biãún thiãn ca täúc âäü phun (quy lût cáúp nhiãn liãûu).
- Cháút lỉåüng phun (thãø hiãûn bàòng mỉïc phun nh v âãưu).
- Sỉû ha träün giỉỵa nhiãn liãûu v khäng khê trong bưng chạy.
Gọc phun såïm ca cạc loải âäüng cå Diesel vo khong 10÷30
0
gọc quay trủc khuu
trỉåïc âiãøm chãút trãn. Thåìi gian cung cáúp nhiãn liãûu kẹo di khong 20÷45
0
gọc quay trủc
khuu. Trong khong thåìi gian áúy ạp sút nhiãn liãûu trong äúng dáùn nhiãn liãûu âãún båm
cao ạp tàng tỉì 0,15 ÷ 0,2 [MN/m
2
] âãún vi chủc MN/m
2

trong vi phun.
Ạp sút phun nh nháút cáưn âm bo u cáưu phun nh v phun âãưu ca nhiãn liãûu, nọ
phủ thüc vo cáúu tảo ca vi phun v cỉåìng âäü váûn âäüng xoạy läúc ca mäi cháút trong
bưng chạy khi phun nhiãn liãûu. Trãn thỉûc tãú thỉåìng khäng nh hån 10 [MN/m
2
].Ạp sút
låïn nháút thỉåìng khäng vỉåüt quạ 40 ÷ 50 [MN/m
2
]vç nãúu låïn hån nỉỵa s gáy ra nhỉỵng khọ
khàn khäng cáưn thiãút vãư màût cäng nghãû chãú tảo, nh hỉåíng xáúu tåïi tøi th ca båm cao
ạp v vi phun màûc d cháút lỉåüng phun cọ thãú âỉåüc ci thiãûn chụt êt. Tuy nhiãn do cọ u
cáưu cao vãư täúc âäü cáúp nhiãn liãûu, nãn trong mäüt vi trỉåìng håüp cạ biãût ạp sút phun cỉûc
âải cọ thãø tåïi 150 ÷ 200 [MN/m
2
].
Nhiãûm vủ.

- Chỉïa nhiãn liãûu dỉû trỉỵ, âm bo cho âäüng cå hoảt âäüng liãn tủc trong mäüt khong
thåìi gian quy âënh.
- Lc sảch nỉåïc v cạc tảp cháút cå hc nhiãn liãûu.
- Cung cáúp lỉåüng nhiãn liãûu cáưn thiãút cho mäùi chu trçnh ỉïng våïi chãú âäü lm viãûc quy
âënh ca âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu âäưng âãưu vo cạc xy lanh theo trçnh tỉû lm viãûc quy âënh ca
âäüng cå.
KT CU ĩNG C
Dổồng Vióỷt Duợng

140
- Cung cỏỳp nhión lióỷu vaỡo xy lanh õọỹng cồ õuùng luùc theo mọỹt quy luỏỷt õaợ õởnh.
- Phun tồi vaỡ phỏn bọỳ õóửu hồi nhión lióỷu trong thóứ tờch mọi chỏỳt trong buọửng chaùy.

Yóu cỏửu.

- Bóửn vaỡ coù õọỹ tin cỏỷy cao.
- Dóự chóỳ taỷo, giaù thaỡnh chóỳ taỷo reớ.
- Dóự daỡng vaỡ thuỏỷn tióỷn trong vióỷc thaùo lừp, baớo dổồợng.

S ệ B TRấ CHUNG CUA H THNG NHIN LIU ĩNG C DIESEL.

13
6
7
11
8
2
4
5
910

Hỗnh 9.16 - Sồ õọử hóỷ thọỳng nhión lióỷu õọỹng cồ diesel.
1-ổồỡng dỏựn nhión lióỷu họửi; 2-Bồm cao aùp; 3-ổồỡng ọỳng cao aùp; 4-Voỡi phun; 5-Xy
lanh õọỹng cồ; 6-Mióỷng huùt nhión lióỷu; 7-Thuỡng chổùa nhión lióỷu; 8-ổồỡng ọỳng thỏỳp aùp; 9-
Bỏửu loỹc tinh; 10-Bồm chuyóứn nhión lióỷu; 11-Bỏửu loỹc thọ.
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

141
Ngun l hoảt âäüng.

Båm chuøn nhiãn liãûu 10 hụt nhiãn liãûu tỉì bçnh chỉïa 7 qua lc thä 11 vo båm
chuøn nhiãn liãûu räưi âỉåüc båm qua báưu lc tinh 9, tåïi båm cao ạp 2. Cạc báưu lc thä v

lc tinh lc sảch nỉåïc, bủi báøn trong nhiãn liãûu. Båm cao ạp âáøy nhiãn liãûu âi tiãúp vo
âỉåìng äúng cao ạp 3, tåïi vi phun 4 âãø phun nhiãn liãûu vo bưng chạy âäüng cå. Nhiãn
liãûu dỉ thỉìa trong vi phun âi qua âỉåìng 1 tråí vãư cỉía hụt ca båm chuøn nhiãn liãûu, mäüt
pháưn nhiãn liãûu thỉìa trong vi phun tråí vãư thng chỉïa nhiãn liãûu.

2. KÃÚT CÁÚU CẠC CỦM CHI TIÃÚT CHÊNH TRONG HÃÛ THÄÚNG
2.1. BÅM CAO ẠP.
Båm cao ạp âm nháûn cạc nhiãûm vủ sau:
- Nhiãn liãûu tåïi vi phun phi cọ ạp sút cao, tảo chãnh ạp låïn trỉåïc v sau vi phun.
- Cung cáúp lỉåüng nhiãn liãûu cáưn thiãút cho mäùi chu trçnh ỉïng våïi chãú âäü lm viãûc quy
âënh ca âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu âäưng âãưu vo cạc xy lanh theo trçnh tỉû lm viãûc quy âënh ca
âäüng cå.
- Cung cáúp nhiãn liãûu vo xy lanh âäüng cå âụng lục theo mäüt quy lût â âënh.
Båm cao ạp hoảt âäüng trong âiãưu kiãûn ạp lỉûc cao v ln thay âäøi âäüt ngäüt, nhỉng
u cáưu viãûc thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh lm viãûc ca âäüng cå phi
dãù dng v nhanh chọng, âm bo âäü chênh xạc khi lm viãûc. Vç váûy m nọ ráút dãù bë hỉ
ho
íng, khi cọ hỉ hng xy ra s nh hỉåíng ráút låïn tåïi âäüng cå v ton bäü hãû thäúng.
2.1.1.PHÁN LOẢI.
Hiãûn nay åí nỉåïc ta cng nhỉ trãn thãú giåïi âang sỉí dủng ráút nhiãưu loải båm cao ạp
khạc nhau vãư kiãøu loải, kêch cåỵ, hçnh dạng v phỉång phạp âiãưu chènh, phán phäúi nhiãn
liãûu. Cọ nhiãưu phỉång phạp phán loải båm cao ạp khạc nhau dỉûa vo âàûc âiãøm kãút cáúu,
ngun l lm viãûc, vv...
Theo phỉång phạp âiãưu chènh lỉåüng nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh cọ thãø chia
båm cao ạp thnh hai nhọm chênh l båm cao ạp khäng thay âäøi hnh trçnh piston v båm
cao ạp thay âäøi hnh trçnh piston.
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

142
Theo phỉång phạp phán phäúi nhiãn liãûu cho cạc xylanh âäüng cå chia båm cao ạp ra
lm hai loải chênh l båm cao ạp thàóng hng (båm củm, båm liãưn) v båm cao ạp phán
phäúi.
Trong nhọm båm cao ạp khäng thay âäøi hnh trçnh Piston, cọ thãø âiãưu chènh lỉåüng
nhiãn liãûu cung cáúp cho chu trçnh bàòng mäüt trong cạc phỉång phạp sau:
- Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian ạp sút tháúp trãn mäüt pháưn hnh trçnh
ca piston thäng qua van x, trong âọ viãûc âọng måí van x l do mäüt cå cáúu cå hc dáùn
âäüng.
- Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian ạp sút tháúp trãn mäüt pháưn hnh trçnh
ca piston trong âọ bn thán piston båm cao ạp âm nháûn chỉïc nàng ca van âiãưu chènh
quạ trçnh x.
- Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu x vãư khäng gian ạp sút tháúp trãn ton bäü h
nh trçnh ca
piston thäng qua mäüt läù tiãút lỉu, tiãút diãûn lỉu thäng ny âỉåüc âiãưu chènh bàòng mäüt cå cáúu
cå hc.
- Thay âäøi mỉïc âäü tiãút lỉu åí läù hụt nhiãn liãûu.
Trong nhọm båm cao ạp thay âäøi hnh trçnh Piston, hnh trçnh ca piston cọ thãø thay
âäøi bàòng mäüt trong nhỉỵng cạch sau:
- Dëch chuøn cam cọ präfin thay âäøi theo chiãưu trủc.
- Thay âäøi khe håí giỉỵa piston båm cao ạp v con âäüi.
Thay âäøi t säú truưn ca cå cáúu truưn âäüng tỉì trủc cam tåïi con âäüi cao ạp.
Hiãûn nay háưu hãút âäüng cå Diesel âãưu sỉí dủng cạc loải båm cao ạp khäng thay âäøi
hnh trçnh piston, ch úu l loải âiãưu chènh lỉåüng nhiãn liãûu cáúp cho chu trçnh bàòng van
piston v loải båm cọ van x.
Båm cao ạp thàóng hng:

Båm cao ạp thàóng hng gäưm mäüt hay nhiãưu nhạnh båm, mäùi nhạnh båm âm nháûn
viãûc cung cáúp nhiãn liãûu cho mäüt xylanh. Do mäùi nhạnh båm cung cáúp nhiãn liãûu cho
mäüt xy lanh nãn trãn âäüng cå cọ nhiãưu xy lanh thç s cọ nhiãưu båm tỉång ỉïng våïi säú xy

lanh ca âäüng cå .
Båm cao ạp thàóng hng cọ nhỉåüc âiãøm l kêch thỉåïc, khäúi lỉåüng båm låïn, säú lỉåüng
cạc chi tiãút, kãø c cạc chi tiãút chênh xạc nhiãưu. Viãûc bo dỉåỵng sỉía chỉỵa phỉïc tảp. Do mäùi
båm cung cáúp cho mäüt xylanh nãn mỉïc âäü âäưng âãưu giỉỵa cạc xylanh kẹm.
Mäùi nhạnh ca båm cao ạp thàóng hng cọ nhỉỵng chi tiãút cå bn sau: piston l mäüt
thanh hçnh trủ, xylanh, trủc cam, con âäüi, l xo v van cao ạp.
KT CU ĩNG C
Dổồng Vióỷt Duợng

143
13
b
1
a
2
20
19
18
17
16
15
14
d
5
4
3
g
j
6
11

12
10
9
7
e
8

Hỗnh 9.17- Kóỳt cỏỳu mọỹt nhaùnh bồm cao aùp thúng haỡng.
1-Truỷc cam; 2-Caỷnh cừt; 3-Nừp bồm cao aùp; 4-Raợnh doỹc trong nừp bồm; 5-Cổớa xaớ; 6-
Loỡ xo van cao aùp; 7-c nọỳi; 8-Van cao aùp; 9-óỳ van cao aùp; 10-Cổớa huùt; 11-Raợnh doỹc
trong nừp bồm; 12-Chọỳt õởnh vở; 13-Piston bồm cao aùp; 14-Baỷc; 15-Loỡ xo; 16-ộa loỡ xo;
17-Bu lọng õióửu chốnh; 18-ai ọỳc haợm; 19-Con õọỹi; 20-Con ln.
Nguyón lyù laỡm vióỷc:
Khi truỷc cam quay, piston thổỷc hióỷn chuyóứn õọỹng qua laỷi tởnh tióỳn (dởch chuyóứn lón
xuọỳng). Nhồỡ truỷc cam 1 noù õổồỹc nỏng lón, vaỡ haỷ xuọỳng nhồỡ loỡ xo 15.
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

144
Trong båm cọ hai cỉía: Cỉía nảp 10 v cỉía v cỉía x 5. Nhiãn liãûu qua cỉía 10 vo
xylanh båm v âỉåüc phun vo xylanh âäüng cå. Nhiãn liãûu thỉìa âỉåüc x qua cỉía x khi
kãút thục phun. Trong pháưn trãn ca piston cọ rnh vng ngang a. Rnh ny näúi våïi rnh b
âi dc piston lãn phêa trãn gàûp rnh khoang ngang trong piston. ÅÍ pháưn trãn rnh ny hẻp,
cn åí phêa dỉåïi thç phçnh ra. Piston âỉåüc làõp vo båm sao cho khi cáưn cọ thãø xoay piston
âi mäüt gọc no âọ quanh trủc. Khi båm lm viãûc, xylanh 14 cäú âënh. Van cao ạp tỉûa vo
màût âáưu xylanh. Van cao ạp âỉåüc l xo 6 ẹp chàût vo âãú van. Van cao ạp l mäüt chi tiãút
hçnh trủ cọ hçnh dảng phỉïc tảp. Pháưn hçnh trủ dỉåïi cọ mäüt säú rnh dc g cạch âãư
u mäüt säú
khong nhỉ nhau. Trãn âọ mäüt êt, cọ âai hçnh trủ âỉåüc gi l âai thoạt ti. Trãn nọ, cọ
mäüt pháưn cän e gi l pháưn cän khọa. Pháưn cän ny ngàn cạch thãø têch trãn piston våïi thãø

têch G trãn van. Khoang trãn van âỉåüc näúi våïi vi phun, bàòng äúng dáùn cao ạp, nhåì âọ
nhiãn liãûu âỉåüc cung cáúp vo xylanh.
Nhiãn liãûu cung cáúp vo xylanh nhỉ sau: Khi piston chuøn âäüng xúng dỉåïi rnh 11,
nhiãn liãûu qua cỉía hụt 10 vo nảp âáưy trãn khoang piston. Khi piston chuøn âäüng lãn
trãn, nọ âọng cỉía 10, nhiãn liãûu trong khoang trãn piston bë nẹn lải âãún mäüt ạp sút no
âọ s thàõng lỉûc l xo 6, náng van cao ạp. Piston tiãúp tủc chuøn âäüng nẹn nhiãn liãûu. Khi
âảt tåïi ạp sút phun thç nhiãn liãûu phun vo xylanh. Quạ trçnh phun cng láu, nhiãn liãûu
âỉåü
c cung cáúp cng låïn trong mäüt hnh trçnh ca piston.
Piston tiãúp tủc chuøn âäüng lãn trãn âãún thåìi âiãøm m lục âọ cảnh càõt 2 trãn piston
gàûp cỉía 5, s tảo thnh läù thäng, do âọ nhiãn liãûu nẹn thọat ra rnh 4 våïi täúc âäü låïn .Do
sỉïc cn thy lỉûc ca läù nh, nãn nhiãn liãûu chy ra låïn hån nhiãn liãûu do piston âáøy vo
v ạp sút trãn piston gim xúng ráút nhanh. Dỉåïi tạc dủng ca l xo 6 v ạp sút nhiãn
liãûu åí phêa trãn van cao ạp cao hån åí dỉåïi van nãn van âọng lải .
Vo thåìi âiãøm khi cảnh dỉåïi ca âai thoạt ti vỉìa lt vo âãú van khoang trãn piston
tạch khi khoang trãn van v nhiãn liãûu khäng thãø chy tỉì khoang ny sang khoang. Âai
thọat ti âọng vo âãú
van lm tàng thãø têch khoang trãn van.
Khi tàng thãø têch khoang trãn van do âai thoạt ti hả xúng, s lm gim âäüt ngäüt ạp
sút trong thãø têch ny. Sỉû gim âäüt ngäüt ạp sút trong hãû thäúng cung cáúp nhiãn liãûu s càõt
nhanh v âäüt ngäüt nhiãn liãûu cung cáúp qua vi phun. Nhåì váûûy nọ trạnh hiãûn tỉåüng phun
làûp lải v nhiãn liãûu chy tỉì läù phun trong giai âoản kãú tiãúp giỉỵa cạc láưn phun. Sau khi kãút
thục phun, pháưn cän khọa ca van cao ạp s ngàn khoang trãn van våïi khoang dỉåïi van.
Nhåì âọ ạp sút trãn van vo giai âoản giỉỵa cạc láưn phun, tråí nãn nh v háưu hãút giäúng
KÃÚT CÁÚU ÂÄÜNG CÅ
Dỉång Viãût Dng

145
nhau, nhỉ váûy âm bo nhỉỵng láưn phun nhỉ nhau c vãư lỉåüng nhiãn liãûu, c vãư thåìi âiãøm
bàõt âáưu cung cáúp åí mi chãú âäü lm viãûc.

Thay âäøi lỉåüng nhiãn liãûu cung cáúp giỉỵa cạc nhạnh båm bàòng cạch xoay piston xung
quuanh trủc. Piston quay âi mäüt gọc theo chiãưu kim âäưng häư, nãúu nhçn tỉì phêa dỉåïi, gọc
ny cng låïn, thç thåìi âiãøm cảnh càõt 2 gàûp cỉía 5 cng mün thåìi gian cung cáúp cng láu,
nhiãn liãûu cung cáúp cng nhiãưu. Khi piston quay ngỉåüc chiãưu kim âäưng häư, thåìi gian cung
cáúp gim âi vç cảnh càõt gàûp cỉía x såïm hån v nhiãn liãûu thoạt qua cỉía 5 såïm hån. Do âọ
lỉåüng nhiãn liãûu phun s êt âi. Nãúu quay piston ngỉåüc chiãưu kim âäưng häư âãø cho rnh dc
b ca piston âäú
i diãûn våïi cỉía x 5 trong sút thåìi gian chuøn âäüng thç khi piston åí
chuøn âäüng lãn trãn s khäng cọ nhiãn liãûu cung cáúp v ton bäü nhiãn liãûu chy ra
ngoi.
Nhiãn liãûu bàõt âáưu âỉåüc nẹn lải khi piston âọng cỉía 10 v kãút thục vo thåìi âiãøm cảnh
càõt bàõt âáưu måí cỉía 5.
Nãúu xoay buläng 17 ra khi thán con âäüi 19 cng nhiãưu thç cảnh trãn ca piston cng
såïm âọng hon ton cỉía 10. Khi vàûn buläng 17 vo, chiãưu di chung ca con âäüi gim v
cỉía 10 âọng hon ton cng mün. Nhỉ váûy thay âäøi thåìi âiãøm bàõt âáưu cung cáúp nhiãn
liãûu ca båm bàòng cạch thay âäøi chiãưu di ca con âäüi.
Båm cao ạp YTH (Liãn xä c)

Båm cao ạp YTH cọ cạc kiãøu YTH-5 dng trãn âäüng cå bäún xy lanh v YTH-10 trãn
âäüng cå sạu xy lanh.
Båm cọ präfin trủc cam dảng tiãúp tuún, van cao ạp loải náúm cọ âỉåìng kênh 6mm.
Thán båm âỉåüc âục bàòng håüp kim nhäm. Trong pháưn trãn cọ hai rnh dc âãø dáùn nhiãn
liãûu tỉì båm chuøn nhiãn liãûu âãún v dáùn nhiãn liãûu thỉìa ra, v cọ mäüt rnh ngang qua âọ
cọ thãø x khäng khê tỉì âỉåìng cung cáúp. Trãn âỉåìng ra tỉì rnh càõt âàût mäüt van cán bàòng
giỉỵ cho ạp sút cung cáúp l 0.7 kg/cm
2
. Phêa trãn thán âàût mäüt nàõp âãø thạo làõp v âiãưu
chènh con âäüi ca cạc nhạnh båm. Båm chuøn nhiãn liãûu nháûn truưn âäüng tỉì cam lãûch
tám ca trủc cam båm. Thay âäøi lỉåüng cung cáúp nhiãn liãûu bàòng cạch xoay piston nhåì
mäüt vnh ràng. Con âäüi con làn cọ bảc båi, chụng âỉåüc hm cho khi xoay dc trủc nhåì

vêt vàûn vo thán båm. Âäü âäưng âãưu cung cáúp nhiãn liãûu âỉåüc âiãưu chènh bàòng vêt xoay
piston. Bäü âiãưu täúc âỉåüc chãú tảo theo så âäư màõc näúi tiãúp bäü pháûn hiãûu chènh, cọ bäü pháûn
lm giu nhiãn liãûu tỉû âäüng. Chuøn âäüng quay trãn moay å qu vàng âỉåüc truưn qua
mäüt l xo xồõn. Båm YTH âỉåüc sỉí dủng räüng ri trãn nhiãưu loai âäüng cå khạc nhau.
KT CU ĩNG C
Dổồng Vióỷt Duợng

146
Bồm cao aùp YTH -5:

Hỗnh 9.18 - Bồm cao aùp YTH -5.
1-Bồm chuyóứn nhión lióỷu; 2-Nừp; 3-Khoang xaớ; 4-Van cỏn bũng; 5-Loỡ xo van cao aùp;
6-Nừp chuỷp; 7-óỷm; 8-óỳ van cao aùp; 9-Xylanh; 10-Khoang naỷp; 11-Vờt haợm; 12-óỷm;
13-ng xoay; 14-Loỡ xo bồm; 15-Vờt õióửu chốnh thồỡi õióứm phun; 16-Vờt chọỳng xoay con
õọỹi; 17-Con õọỹi con ln; 18-ổồỡng cỏỳp dỏửu bọi trồn; 19-Truỷc cam bồm cao aùp; 20-Thanh
rng; 21-Vờt haợm; 22-Vaỡnh rng; 23-Piston.
Bồm coù mọỹt sọỳ chi tióỳt õổồỹc chóỳ taỷo bũng hồỹp kim nhọm õóứ giaớm troỹng lổồỹng cuớa
bồm. Khoaớng caùch giổợa caùc truỷc tỏm piston laỡ 32mm.
Nừp bồm õổồỹc õuùc lióửn vồùi thỏn coù gừn mọỹt tỏỳm gang õóứ bừt vaỡo õọỹng cồ. Phờa sau coù
mọỹt mỷt bờch õóứ bừt bọỹ õióửu tọỳc.