sinh 7 2012

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.97 MB, 154 trang )

(1) TuÇn 1 tiÕt 1. Ngµy so¹n: 17/8/2012 . Më ®Çu Bài 1: Thế giới động vật đa dạng phong phú I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh chứng minh đợc sự đa dạng và phong phú của động vật thể hiện ở số loµi vµ m«i trêng sèng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp yªu thÝch m«n häc. II. CHUẨN BỊ.. - Tranh ảnh về động vật và môi trờng sống. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải Iv.hoạt động dạy - học. A.Më bµi GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức sinh học 6, vận dụng hiểu biết của mình để trả lêi c©u hái: - Sự đa dạng, phong phú của động vật đợc thể hiện nh thế nào? B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đa dạng loài và sự phong phú về số lợng cá thể a.Mục tiêu: HS nêu đợc số loài động vật rất nhiều, số cá thể trong loài lớn thể hiÖn qua c¸c vÝ dô cô thÓ. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân HS đọc thông tin SGK, quan quan s¸t H 1.1 vµ 1.2 trang 56 vµ tr¶ s¸t h×nh vµ tr¶ lêi c©u hái: lêi c©u hái: + Sè lîng loµi hiÖn nay kho¶ng 1,5 - Sự phong phú về loài đợc thể hiện triệu loài. nh thÕ nµo? + KÝch thíc cña c¸c loµi kh¸c nhau. - GV ghi tóm tắt ý kiến của HS và - 1 vài HS trình bày đáp án, các HS phÇn bæ sung. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - HS thảo luận từ những thông tin đọc - Hãy kể tên loài động vật trong một đợc hay qua thực tế và nêu đợc: mẻ lới kéo ở biển, tát một ao cá, đánh + Dù ở ao, hồ hay sông suối đều có b¾t ë hå, chÆn dßng níc suèi n«ng? nhiều loài động vật khác nhau sinh - Ban đêm mùa hè ở ngoài đồng có sống. những động vật nào phát ra tiếng kêu? + Ban đêm mùa hè thờng có một số - Em có nhận xét gì về số lợng cá thể loài động vật nh: Cóc, ếch, dế mèn, sâu trong bầy ong, đàn kiến, đàn bớm? bä... ph¸t ra tiÕng kªu. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn vÒ - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm sự đa dạng của động vật. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Yªu cÇu nªu.

(2) - GV thông báo thêm: Một số động vật đợc: Số lợng cá thể trong loài rất lớn. đợc con ngời thuần hoá thành vật nuôi, có nhiều đặc điểm phù hợp với nhu - HS lắng nghe GV giới thiệu thêm. cÇu cña con ngêi. c.TiÓu kÕt - Thế giới động vật rất đa dạng và phong phú về loài và đa dạng về số cá thể trong loµi. Hoạt động 2: Đa dạng về môi trờng sống a.Mục tiêu: HS nêu đợc một số loài động vật thích nghi cao với môi trờng sống, nêu đợc đặc điểm của một số loài động vật thích nghi cao độ với môi trờng sèng. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t H 1.4 hoµn - C¸ nh©n HS tù nghiªn cøu th«ng tin thµnh bµi tËp, ®iÒn chó thÝch. vµ hoµn thµnh bµi tËp. Yªu cÇu: + Díi níc: C¸, t«m, mùc... + Trªn c¹n: Voi, gµ, chã, mÌo... + Trªn kh«ng: C¸c loµi chim. d¬i.. - GV cho HS ch÷a nhanh bµi tËp. - Cá nhân vận dụng kiến thức đã có, - GV cho HS th¶o luËn råi tr¶ lêi: trao đổi nhóm và nêu đợc: - §Æc ®iÓm g× gióp chim c¸nh côt thÝch + Chim c¸nh côt cã bé l«ng dµy, xèp, nghi với khí hậu giá lạnh ở vùng cực? lớp mỡ dới da dày để giữ nhiệt. - Nguyên nhân nào khiến động vật ở + Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, thực vật nhiệt đới đa dạng và phong phú hơn phong phú, phát triển quanh năm là vùng ôn đới, Nam cực? nguồn thức ăn lớn, hơn nữa nhiệt độ phï hîp cho nhiÒu loµi. - Động vật nớc ta có đa dạng, phong + Nớc ta động vật cũng phong phú vì phó kh«ng? T¹i sao? nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới. - GV hái thªm: - Hãy cho VD để chứng minh sự phong + HS có thể nêu thêm 1 số loài khác ở phú về môi trờng sống của động vật? môi trờng nh: Gấu trắng Bắc cực, đà - GV cho HS th¶o luËn toµn líp. điểu sa mạc, cá phát sáng ở đáy biển... - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. c.TiÓu kÕt - §éng vËt cã ë kh¾p n¬i do chóng thÝch nghi víi mäi m«i trêng sèng.. C.Tổng kết, đánh giá - Yªu cÇu HS lµm phiÕu häc tËp. Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng: C©u 1: §éng vËt cã ë kh¾p mäi n¬i do: a. Chóng cã kh¶ n¨ng thÝch nghi cao. b. Sù ph©n bè cã s½n tõ xa xa. c. Do con ngời tác động. C©u 2: §éng vËt ®a d¹ng, phong phó do: a. Sè c¸ thÓ nhiÒu b. Sinh s¶n nhanh c. Sè loµi nhiÒu d. §éng vËt sèng ë kh¾p mäi n¬i trªn Tr¸i §Êt..

(3) e. Con ngêi lai t¹o, t¹o ra nhiÒu gièng míi. g. Động vật di c từ những nơi xa đến. đáp án 1a,2a,b D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - KÎ b¶ng 1 trang 9 vµo vë bµi tËp.  TuÇn 1 tiÕt 2. Ngµy so¹n: 19/8/2012 . BàI 2: PHÂN BIệT động vật với thực vật đặc điểm chung của động vật I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cơ bản để phân biệt động vật với thực vật. - Nêu đợc đặc điểm chung của động vật. - Nắm đợc sơ lợc cách phân chia giới động vật. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp 3. Thái độ - Kĩ năng hoạt động nhóm. II. CHUẨN BỊ.. - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. - Tranh ảnh về động vật và môi trờng sống. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi NÕu ®em so s¸nh con gµ víi c©y bµng, ta thÊy chóng kh¸c nhau hoµn toµn, song chúng đều là cơ thể sống. Vậy phân biệt chúng bằng cách nào? B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Phân biệt động vật với thực vật a.Mục tiêu: HS tìm đợc đặc điểm giống và khác nhau giữa động vật và thực vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS quan sát H 2.1 hoàn - Cá nhân quan sát hình vẽ, đọc chú thµnh b¶ng trong SGK trang 9. thích và ghi nhớ kiến thức, trao đổi nhãm vµ tr¶ lêi. - GV kẻ bảng 1 lên bảng phụ để HS - Đại diện các nhóm lên bảng ghi kết ch÷a bµi. qu¶ cña nhãm. - C¸c HS kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ - GV ghi ý kiÕn bæ sung vµo c¹nh sung. b¶ng..

(4) - GV nhËn xÐt vµ th«ng b¸o kÕt qu¶ - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a bµi. đúng nh bảng ở dới. - GV yªu cÇu tiÕp tôc th¶o luËn: - Mét HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, - §éng vËt gièng thùc vËt ë ®iÓm nµo? bæ sung. - §éng vËt kh¸c thùc vËt ë ®iÓm nµo? §Æc ®iÓm. Thµnh CÊu t¹o tõ tÕ xenlulo cña bµo tÕ bµo §èi t- Kh«ng Cã Kh«ng Cã îng ph©n biÖt §éng X X vËt Thùc X X vËt. Lín lªn vµ sinh s¶n Kh«ng Cã. HÖ thÇn ChÊt h÷u c¬ Kh¶ n¨ng di kinh vµ gi¸c nu«i c¬ thÓ chuyÓn quan Tù Sö dông Kh«ng Cã Kh«ng Cã tæng chÊt hîp h÷u c¬ đợc có sẵn. X X. X X. X X. X X. c.TiÓu kÕt - §éng vËt vµ thùc vËt: + Gièng nhau: §Òu cÊu t¹o tõ tÕ bµo, lín lªn vµ sinh s¶n. + Kh¸c nhau: Di chuyÓn, dÞ dìng, thÇn kinh, gi¸c quan, thµnh tÕ bµo. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của động vật a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung của động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ë môc II trong SGK trang 10. - GV ghi c©u tr¶ lêi lªn b¶ng vµ phÇn bæ sung. - GV thông báo đáp án. - ¤ 1, 4, 3. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.. Hoạt động của HS - HS chọn 3 đặc điểm cơ bản của động vËt. - 1 vµi em tr¶ lêi, c¸c em kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a. - HS rót ra kÕt luËn.. c.TiÓu kÕt - Động vật có đặc điểm chung là có khả năng di chuyển, có hệ thần kinh và giác quan, chñ yÕu dÞ dìng. Hoạt động 3: Sơ lợc phân chia giới động vật a.Mục tiêu: HS nắm đợc các ngành động vật sẽ học trong chơng trình sinh học líp 7. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV giới thiệu: Động vật đợc chia thµnh 20 ngµnh, thÓ hiÖn qua h×nh 2.2 - HS nghe vµ ghi nhí kiÕn thøc. SGK. Ch¬ng tr×nh sinh häc 7 chØ häc 8 ngµnh c¬ b¶n. c.TiÓu kÕt - Có 8 ngành động vật.

(5) + §éng vËt kh«ng x¬ng sèng: 7 ngµnh. + §éng vËt cã x¬ng sèng: 1 ngµnh ( cã 5 líp: c¸, lìng c, bß s¸t, chim, thó). Hoạt động 4: Vai trò của động vật a.Mục tiêu: HS nắm đợc lợi ích và tác hại của động vật b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS hoàn thành bảng 2: - Các nhóm hoạt động, trao đổi với Động vật với đời sống con ngời. nhau vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - GV kẽ sẵn bảng 2 để HS chữa bài. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶, c¸c - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Động vật có vai trò gì trong đời sống - HS hoạt động độc lập, yêu cầu nêu đcon ngời? îc: - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. + Cã lîi nhiÒu mÆt nhng còng cã mét sè t¸c h¹i cho con ngêi. STT C¸c mÆt lîi, h¹i Tên loài động vật đại diện 1 §éng vËt cung cÊp nguyªn liÖu cho ngêi: - Thùc phÈm - Gµ. lîn, tr©u, thá, vÞt... - L«ng - Gµ, cõu, vÞt... - Da - Tr©u, bß... 2 §éng vËt dïng lµm thÝ nghiÖm: - Häc tËp nghiªn cøu khoa häc - Õch, thá, chã... - Thö nghiÖm thuèc - Chuét, chã... 3 §éng vËt hç trî con ngêi - Lao động - Trâu, bò, ngựa, voi, lạc đà... - Gi¶i trÝ - Voi, gµ, khØ... - ThÓ thao - Ngùa, chã, voi... - B¶o vÖ an ninh - Chã. 4 §éng vËt truyÒn bÖnh - Ruåi, muçi, rËn, rÖp... c.TiÓu kÕt - §éng vËt mang l¹i lîi Ých nhiÒu mÆt cho con ngêi, tuy nhiªn mét sè loµi cã h¹i.. C.Tổng kết, đánh giá - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1 vµ 3 SGK trang 12. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Cã thÓ em cha biÕt”. - ChuÈn bÞ cho bµi sau: + Tìm hiểu đời sống động vật xung quanh. + Ng©m r¬m, cá kh« vµo b×nh tríc 5 ngµy. + LÊy níc ao, hå, rÔ bÌo NhËt B¶n..  TuÇn 2 tiÕt 3. Ngµy so¹n: 22/8/2012 . Chơng I- Ngành động vật nguyên sinh Bµi 4: Trïng roi.

(6) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo, dinh dỡng và sinh sản của trùng roi xanh. - HS thấy đợc bớc chuyển quan trọng từ động vật đơn bào đến động vật đa bào qua đại diện là tập đoàn trùng roi. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp. II. CHUẨN BỊ. - GV: PhiÕu häc tËp, tranh phãng to H 1, H2, H3 SGK. - HS: ¤n l¹i bµi thùc hµnh. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải. Iv. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. A.Më bµi Động vật nguyên sinh rất nhỏ bé, chúng ta đã đợc quan sát ở bài trớc, tiết này chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số đặc điểm của trùng roi. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Trùng roi xanh 1. CÊu t¹o vµ di chuyÓn a.Mục tiêu:Học sinh biết đợc cấu tạo và cách di chuyển của trùng roi xanh. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu: - Cá nhân tự đọc thông tin ở mục I + Nghiªn cøu SGK, vËn dông kiÕn trang 17 vµ 18 SGK. thøc bµi tríc. + Quan s¸t H 4.1 vµ 4.2 SGK. + Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn - GV đi đến các nhóm theo dõi và giúp và hoàn thành phiếu học tập: đỡ nhóm yếu. - Yêu cầu nêu đợc: + CÊu t¹o chi tiÕt trïng roi + C¸ch di chuyÓn nhê roi + C¸c h×nh thøc dinh dìng +KiÓu sinh s¶n v« tÝnh chiÒu däc c¬ thÓ. - §¹i diÖn c¸c nhãm ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c bæ sung. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để ch÷a bµi. - GV ch÷a bµi tËp trong phiÕu, yªu cÇu:.

(7) - Tr×nh bµy qu¸ tr×nh sinh s¶n cña - HS dù vµo H 4.2 SGK vµ tr¶ lêi, lu ý trïng roi xanh? nhân phân chia trớc rồi đến các phần kh¸c. - GV yªu cÇu HS quan s¸t phiÕu chuÈn - HS c¸c nhãm nghe, nhËn xÐt vµ bæ kiÕn thøc. sung (nÕu cÇn). - Sau khi theo dâi phiÕu, GV nªn kiÓm - 1 vµi nhãm nh¾c l¹i néi dung phiÕu tra số nhóm có câu trả lời đúng. häc tËp. c.TiÓu kÕt PhiÕu häc tËp: T×m hiÓu trïng roi xanh Bµi Tên động vật Trïng roi xanh tËp §Æc ®iÓm CÊu t¹o - Lµ 1 tÕ bµo (0,05 mm) h×nh thoi, cã roi, ®iÓm m¾t, h¹t diÖp lôc, h¹t dù tr÷, kh«ng bµo co bãp. 1 Di chuyÓn - Roi xo¸y vµo níc  võa tiÕn võa xoay m×nh. Sinh s¶n - Vô tính bằng cách phân đôi theo chiều dọc. 2 Hoạt động 2: Tập đoàn trùng roi a.Mục tiêu: HS thấy đựoc tập đoàn trùng roi xanh là động vật trung gian giữa động vật đơn bào và động vật đa bào. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS: - C¸ nh©n tù thu nhËn kiÕn thøc. + Nghiªn cøu SGK quan s¸t H 4.3 trang 18. + Hoàn thành bài tập mục  trang 19 - Trao đổi nhóm và hoàn thành bài tập: - Yªu cÇu lùa chän: trïng roi, tÕ bµo, SGK (®iÒn tõ vµo chç trèng). đơn bào, đa bào. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, nhãm kh¸c bæ sung. - GV nªu c©u hái: - Tập đoàn Vônvôc dinh dỡng nh thế - 1 vài HS đọc toàn bộ nội dung bài tËp. nµo? - H×nh thøc sinh s¶n cña tËp ®oµn V«nv«c? - GV lu ý nếu HS không trả lời đợc thì GV gi¶ng: Trong tËp ®oµn 1 sè c¸ thÓ ë - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. ngoµi lµm nhiÖm vô di chuyÓn b¾t måi, đến khi sinh sản một số tế bào chuyển vµo trong ph©n chia thµnh tËp ®oµn míi. - Tập đoàn Vônvôc cho ta suy nghĩ gì - Yêu cầu nêu đợc: Trong tập đoàn bắt về mối liên quan giữa động vật đơn đầu có sự phân chia chức năng cho 1 sè tÕ bµo. bào và động vật đa bào? - GV rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - TËp ®oµn trïng roi gåm nhiÒu tÕ bµo, bíc ®Çu cã sù ph©n ho¸ chøc n¨ng.. C.Tổng kết, đánh giá - GV dïng c©u hái cuèi bµi trong SGK. D. DÆn dß.

(8) - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp.  TuÇn 2 tiÕt 4. Ngµy so¹n: 27/8/2012 . Bµi 5: Trïng biÕn h×nh vµ trïng giµy I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dỡng và sinh sản của trïng biÕn h×nh vµ trïng giµy. - HS thấy đợc sự phân hoá chức năng các bộ phận trong tế bào của trùng giày, đó là biểu hiện mầm mống của động vật đa bào. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp. II. CHUẨN BỊ. - H×nh phãng to 5.1; 5.2; 5.3 trong SGK. - Chuẩn bị t liệu về động vật nguyên sinh. - HS kÎ phiÕu häc tËp vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải. iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi Chúng ta đã tìm hiểu trùng roi xanh, hôm nay chúng ta tiếp tục nghiên cứu một số đại diện khác của ngành động vật nguyên sinh: Trùng biến hình và trùng giµy. B. Các hoạt động dạy học Tìm hiểu trùng biến hình và trùng giày a.Mục tiêu : giúp hs nắm được đặc điểm của trùng biến hình và trùng giày,so sánh được trùng giày và trùng biến hình. b.Tiến hành : Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân tự đọc các thông tin  SGK trao đổi nhóm và hoàn thành phiếu học trang 20, 21. tËp. - Quan s¸t H 5.1; 5.2; 5.3 SGK trang 20; 21 ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. - GV quan sát hoạt động của các nhóm Yêu cầu nêu đợc: để hớng dẫn, đặc biệt là nhóm học + Cấu tạo: cơ thể đơn bào yÕu. + Di chuyÓn: nhê bé phËn cña c¬ thÓ;.

(9) l«ng b¬i, ch©n gi¶. + Dinh dìng: nhê kh«ng bµo co bãp. + Sinh s¶n: v« tÝnh, h÷u tÝnh. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi c©u tr¶ lêi, c¸c - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ ch÷a bµi. sung. - Yªu cÇu c¸c nhãm lªn ghi c©u tr¶ lêi vµo phiÕu trªn b¶ng. - GV ghi ý kiÕn bæ sung cña c¸c nhãm vµo b¶ng. - Dựa vào đâu để chọn những câu trả lêi trªn? - GV t×m hiÓu sè nhãm cã c©u tr¶ lêi đúng và cha đúng (nếu còn ý kiến cha thèng nhÊt, GV ph©n tÝch cho HS chän l¹i). - HS theo dâi phiÕu chuÈn, tù söa ch÷a - GV cho HS theo dâi phiÕu kiÕn thøc nÕu cÇn. chuÈn. Bµi tËp 1. Tên động vật §Æc ®iÓm. 2. Di chuyÓn Dinh dìng. 3. Sinh s¶n. Trïng biÕn h×nh. Trïng giµy. - Nhê ch©n gi¶ (do chÊt - Nhê l«ng b¬i. nguyªn sinh dån vÒ 1 phÝa). - Tiªu ho¸ néi bµo. - Thøc ¨n qua miÖng tíi hÇu tíi kh«ng bµo tiªu ho¸ và biến đổi nhờ enzim. - Bài tiết: chất thừa dồn - Chất thải đợc đa đến đến không bào co bóp và không bào co bóp và qua thải ra ngoài ở mọi vị trí. lỗ để thoát ra ngoài. V« tÝnh b»ng c¸ch ph©n - V« tÝnh b»ng c¸ch ph©n đôi cơ thể. đôi cơ thể theo chiều ngang. - H÷u tÝnh: b»ng c¸ch tiÕp hîp.. - GV lu ý giải thích 1 số vấn đề cho HS: + Không bào tiêu hoá ở động vật nguyªn sinh h×nh thµnh khi lÊy thøc ¨n vµo c¬ thÓ. + Trïng giµy: tÕ bµo míi chØ cã sù phân hoá đơn giản, tạm gọi là rãnh miÖng vµ hÇu chø kh«ng gièng nh ë con c¸, gµ. + Sinh s¶n h÷u tÝnh ë trïng giµy lµ h×nh thøc t¨ng søc sèng cho c¬ thÓ vµ rÊt Ýt khi sinh s¶n h÷u tÝnh..

(10) - GV cho HS tiếp tục trao đổi: - HS nêu đợc: + Trình bày quá trình bắt mồi và tiêu + Trùng biến hình đơn giản ho¸ måi cña trïng biÕn h×nh. + trùng đế giày phức tạp - Không bào co bóp ở trùng giày khác + Trùng đế giày: 1 nhân dinh dỡng và trïng biÕn h×nh nh thÕ nµo? 1 nh©n sinh s¶n. - Sè lîng nh©n vµ vai trß cña nh©n? + Trùng đế giày đã có Enzim để bíên - Quá trình tiêu hoá ở trùng giày và đổi thức ăn. trïng biÕn h×nh kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? c.TiÓu kÕt - Néi dung trong phiÕu häc tËp. C.Tổng kết, đánh giá - GV sö dông 3 c©u hái cuèi bµi trong SGK. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp.  TuÇn 3 tiÕt 5. Ngµy so¹n: 28/8/2012 . Bµi 6: Trïng kiÕt lÞ vµ trïng sèt rÐt I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo của trùng sốt rét và trùng kiết lị phù hợp víi lèi sèng kÝ sinh. - HS chỉ rõ đợc những tác hại do 2 loại trùng này gây ra và cách phòng chống bÖnh sèt rÐt. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc qua kªnh h×nh. - KÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc vÖ sinh, b¶o vÖ m«i trêng vµ c¬ thÓ. II. CHUẨN BỊ. - Tranh phãng to H 6.1; 6.2; 6.4 SGK. - HS kÎ phiÕu häc tËp b¶ng 1 trang 24 “T×m hiÓu vÒ bÖnh sèt rÐt” vµo vë. PhiÕu häc tËp STT Tên động vật Trùng kiết lị Trïng sèt rÐt §Æc ®iÓm 1 CÊu t¹o 2 Dinh dìng 3 Ph¸t triÓn III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải. iV.hoạt động dạy học. A.Më bµi.

(11) Trªn thùc tÕ cã nhng bÖnh do trïng g©y nªn lµm ¶nh hëng tíi søc khoÎ con ngêi. VÝ dô: trïng kiÕt lÞ, trïng sèt rÐt. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Trùng kiết lị và trùng sốt rét a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm cấu tạo của 2 loại trùng này phù hợp với đời sống kí sinh. Nêu đợc tác hại. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân tự đọc thông tin và thu thập quan s¸t h×nh 6.1; 6.2; 6.3 SGK trang kiÕn thøc. 23, 24. Hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Trao đổi nhóm thống nhất ý kiến hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV quan sát lớp và hớng dẫn các - Yêu cầu nêu đợc: nhãm häc yÕu. + CÊu t¹o: c¬ thÓ tiªu gi¶m bé phËn di chuyÓn. + Dinh dìng: dïng chÊt dinh dìng cña vËt chñ. + Trong vòng đời; phát triển nhanh và - GV kÎ phiÕu häc tËp lªn b¶ng. ph¸ huû c¬ quan kÝ sinh. - Yªu cÇu c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ - §¹i diÖn c¸c nhãm ghi ý kiÕn vµo vµo phiÕu häc tËp. từng đặc điểm của phiếu học tập. - GV ghi ý kiến bổ sung lên bảng để - Nhóm khác nhận xét, bổ sung. c¸c nhãm kh¸c theo dâi. - GV cho HS quan s¸t phiÕu mÉu kiÕn - C¸c nhãm theo dâi phiÕu chuÈn kiÕn thøc. thøc vµ tù söa ch÷a. - Một vài HS đọc nội dung phiếu. PhiÕu häc tËp Tên động vật STT Trïng kiÕt lÞ Trïng sèt rÐt §Æc ®iÓm - Cã ch©n gi¶ ng¾n - Kh«ng cã c¬ quan di 1 CÊu t¹o - Kh«ng cã kh«ng bµo. chuyÓn. - Kh«ng cã c¸c kh«ng bµo. - Thùc hiÖn qua mµng tÕ - Thùc hiÖn qua mµng tÕ bµo. 2 Dinh dìng bµo. - LÊy chÊt dinh dìng tõ hång - Nuèt hång cÇu. cÇu. - Trong m«i trêng, kÕt bµo - Trong tuyÕn níc bät cña x¸c, khi vµo ruét ngêi chui muçi, khi vµo m¸u ngêi, chui 3 Ph¸t triÓn ra khái bµo x¸c vµ b¸m vµo hång cÇu sèng vµ sinh s¶n vµo thµnh ruét. ph¸ huû hång cÇu. - GV cho HS lµm nhanh bµi tËp môc  - Yªu cÇu: trang 23 SGk, so s¸nh trïng kiÕt lÞ vµ + §Æc ®iÓm gièng: cã ch©n gi¶, kÕt bµo x¸c. trïng biÕn h×nh. + §Æc diÓm kh¸c: chØ ¨n hång cÇu, cã - GV lu ý: trïng sèt rÐt kh«ng kÕt bµo ch©n gi¶ ng¾n. xác mà sống ở động vật trung gian. - Kh¶ n¨ng kÕt bµo x¸c cña trïng kiÕt - C¸ nh©n tù hoµn thµnh b¶ng 1. lÞ cã t¸c h¹i nh thÕ nµo?.

(12) - Nếu HS không trả lời đợc, GV nên - Một vài HS chữa bài tập, các HS khác gi¶i thÝch. nhËn xÐt, bæ sung. - GV cho HS lµm b¶ng 1 trang 24. - GV cho HS quan s¸t b¶ng 1 chuÈn. B¶ng 1: So s¸nh trïng kiÕt lÞ vµ trïng sèt rÐt §Æc ®iÓm §éng vËt Trïng kiÕt lÞ. KÝch thíc (so víi hång cÇu) To Nhá. Trïng sèt rÐt. Con đờng truyÒn dÞch N¬i kÝ sinh T¸c h¹i bÖnh §êng tiªu Ruét ngêi Viªm loÐt hãa ruét, mÊt hång cÇu. Qua muçi M¸u ngêi, - Ph¸ huû Ruét vµ n- hång cÇu. íc bät cña muçi.. Tªn bÖnh KiÕt lÞ. Sèt rÐt.. - GV yêu cầu HS đọc lại nội dung b¶ng 1, kÕt hîp víi h×nh 6.4 SGK. - HS dùa vµo kiÕn thøc ë b¶ng 1 tr¶ lêi. - T¹i sao ngêi bÞ sèt rÐt da t¸i xanh? - T¹i sao ngêi bÞ kiÕt lÞ ®i ngoµi ra Yªu cÇu: m¸u? + Do hång cÇu bÞ ph¸ huû. + Thµnh ruét bÞ tæn th¬ng. Liªn hÖ: Muèn phßng tr¸nh bÖnh kiÕt lÞ ta ph¶i lµm g×? - Gi÷ vÖ sinh ¨n uèng. - GV đề phòng HS hỏi: Tại sao ngời bị sèt rÐt khi ®ang sèt nãng cao mµ ngêi l¹i rÐt run cÇm cËp? c.TiÓu kÕt Theo nh phiÕu häc tËp Hoạt động 2: Bệnh sốt rét ở nớc ta a.Mục tiêu: HS nắm đợc tình hình bệnh sốt rét và các biện pháp phòng tránh. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc SGK kết hợp với - Cá nhân đọc thông tin SGK và thông thông tin thu thập đợc, trả lời câu hỏi: tin mục “ Em có biết” trang 24, trao đổi nhóm và hoàn thành câu trả lời. Yªu cÇu: - Tình trạng bệnh sốt rét ở Việt Nam + Bệnh đã đợc đẩy lùi nhng vẫn còn ở hiÖn nµy nh thÕ nµo? mét sè vïng miÒn nói. - C¸ch phßng tr¸nh bÖnh sèt rÐt trong + DiÖt muçi vµ vÖ sinh m«i trêng. cộng đồng? - GV hái: T¹i sao ngêi sèng ë miÒn nói hay bÞ sèt rÐt? - GV th«ng b¸o chÝnh s¸ch cña Nhµ n- - HS l¾ng nghe. íc trong c«ng t¸c phßng chèng bÖnh sèt rÐt:.

(13) + Tuyªn truyÒn ngñ cã mµn. + Dïng thuèc diÖt muçi nhóng mµn miÔn phÝ. + Ph¸t thuèc ch÷a cho ngêi bÖnh. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Bệnh sốt rét ở nớc ta đang dần dần đợc thanh toán. - Phßng bÖnh: vÖ sinh m«i trêng, vÖ sinh c¸ nh©n, diÖt muçi. C.Tổng kết, đánh giá Khoanh tròn vào đầu câu đúng: C©u 1: BÖnh kiÕt lÞ do lo¹i trïng nµo g©y nªn? a. Trïng biÕn h×nh b. TÊt c¶ c¸c lo¹i trïng c. Trïng kiÕt lÞ C©u 2: Trïng sèt rÐt ph¸ huû lo¹i tÕ bµo nµo cña m¸u? a. B¹ch cÇu b. Hång cÇu c. TiÓu cÇu Câu 3: Trùng sốt rét vào cơ thể ngời bằng con đờng nào? a. Qua ¨n uèng b. Qua h« hÊp c. Qua m¸u §¸p ¸n: 1c; 2b; 3c. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - T×m hiÓu vÒ bÖnh do trïng g©y ra.  TuÇn 3 tiÕt 6. Ngµy so¹n: 1/9/2012 . Bµi 7: §Æc ®iÓm chung – vai trß thùc tiÔn của động vật nguyên sinh I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm chung của động vật nguyên sinh. - HS chỉ ra đợc vài trò tích cực của động vật nguyên sinh và những tác hại do động vật nguyên sinh gây ra. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, gi÷ vÖ sinh m«i trêng vµ c¸ nh©n. II. CHUẨN BỊ. - Tranh vÏ mét sè lo¹i trïng. - T liệu về trùng gây bệnh ở ngời và động vật. - HS: kÎ b¶ng 1 vµ 2 vµo vë vµ «n bµi h«m tríc. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề..

(14) -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải. iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi §éng vËt nguyªn sinh, c¸ thÓ chØ lµ mét tÕ bµo, song chóng cã ¶nh hëng lớn đối với con ngời. Vậy ảnh hởng đó nh thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu bài häc h«m nay. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đặc điểm chung a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung nhất của động vật nguyên sinh. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh mét sè - C¸ nh©n tù nhí l¹i kiÕn thøc bµi tríc trùng đã học, trao đổi nhóm và hoàn và quan sát hình vẽ. thµnh b¶ng 1. - Trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến. - GV kẻ sẵn bảng một số trùng đã học - Hoàn thành nội dung bảng 1. để HS chữa bài. - GV cho c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy b»ng c¸ch b¶ng. ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng, c¸c nhãm kh¸c - GV ghi phÇn bæ sung cña c¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung. vµo bªn c¹nh. - GV cho HS quan sát bảng 1 kiến thức - HS tự sửa chữa nếu cha đúng. chuÈn. Bảng 1: Đặc điểm chung của động vật nguyên sinh KÝch thíc CÊu t¹o tõ Bé phËn H×nh thøc TT §¹i diÖn HiÓn Lín 1 tÕ NhiÒu Thøc ¨n di sinh s¶n vi bµo tÕ bµo chuyÓn Trïng roi X X Vôn h÷u c¬ Roi V« tÝnh 1 theo chiÒu däc Trïng X X Vi khuÈn, Ch©n gi¶ V« tÝnh 2 biÕn h×nh vôn h÷u c¬ Trïng X X Vi khuÈn, L«ng b¬i V« tÝnh, 3 giµy vôn h÷u c¬ h÷u tÝnh Trïng kiÕt X X Hång cÇu Tiªu V« tÝnh 4 lÞ gi¶m Trïng sèt X X Hång cÇu Kh«ng V« tÝnh 5 rÐt cã - GV yªu cÇu HS tiÕp tôc th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi 3 c©u hái: - §éng vËt nguyªn sinh sèng tù do cã đặc điểm gì ? - §éng vËt nguyªn sinh sèng kÝ sinh cã đặc điểm gì? - Động vật nguyên sinh có đặc điểm gì. - HS trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời, yêu cầu nêu đợc: + Sèng tù do: cã bé phËn di chuyÓn vµ tù t×m thøc ¨n. + Sèng kÝ sinh: mét sè bé ph©n tiªu gi¶m. + §Æc ®iÓm cÊu t¹o, kÝch thíc, sinh.

(15) chung? s¶n... - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - Cho 1 HS nh¾c l¹i kiÕn thøc. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - Động vật nguyên sinh có đặc điểm: + Cơ thể chỉ là một tế bào đảm nhận mọi chức năng sống. + Dinh dìng chñ yÕu b»ng c¸ch dÞ dìng. + Sinh s¶n v« tÝnh vµ h÷u tÝnh. Hoạt động 2: Vai trò thực tiễn của động vật nguyên sinh a.Mục tiêu: HS nắm đợc vai trò tích cực và tác hại của động vật nguyên sinh. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK, quan s¸t h×nh 7.1; 7.2 SGK trang 27 vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - GV kẻ sẵn bảng 2 để chữa bài.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin trong SGK trang 26; 27 vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất câu ý kiến vµ hoµn thµnh b¶ng 2. - Yêu cầu nêu đợc: + Nêu lợi ích từng mặt của động vật nguyên sinh đối với tự nhiên và đời sèng con ngêi. + Chỉ rõ tác hại đối với động vật và ngời. + Nêu đợc đại diện. - GV yªu cÇu HS ch÷a bµi. - Đại diện nhóm lên ghi đáp án vào - GV nªn khuyÕn khÝch c¸c nhãm kÓ b¶ng 2. Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. thêm đại diện khác SGK. - GV th«ng b¸o thªm mét vµi loµi kh¸c gây bệnh ở ngời và động vật. - Cuèi cïng GV cho HS quan s¸t b¶ng - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. kiÕn thøc chuÈn. - HS tù söa ch÷a bµi cña m×nh nÕu sai. c.TiÓu kÕt Bảng 2: Vai trò của động vật nguyên sinh Vai trß Tên đại diện - Trong tù nhiªn: + Lµm s¹ch m«i trêng níc. - Trïng biÕn h×nh, trïng giµy, trïng h×nh chu«ng, trïng roi. Lợi ích + Làm thức ăn cho động vật nớc: giáp - Trùng biến hình, trùng nhảy, x¸c nhá, c¸ biÓn. trïng roi gi¸p. - §èi víi con ngêi: + Nguyªn liÖu chÕ giÊy gi¸p. - Trïng phãng x¹. - Gây bệnh cho động vật - Trïng cÇu, trïng bµo tö T¸c h¹i - G©y bÖnh cho ngêi - Trïng roi m¸u, trïng kiÕt lÞ, trïng sèt rÐt. C.Tổng kết, đánh giá Khoanh tròn vào đầu câu đúng:.

(16) Động vật nguyên sinh có những đặc điểm: a. C¬ thÓ cã cÊu t¹o phøc t¹p b. C¬ thÓ gåm mét tÕ bµo c. Sinh sản vô tính, hữu tính đơn giản d. Cã c¬ quan di chuyÓn chuyªn ho¸. e. Tổng hợp đợc chất hữu cơ nuôi sống cơ thể. g. Sèng dÞ dìng nhê chÊt h÷u c¬ cã s½n h. Di chuyÓn nhê roi, l«ng b¬i hay ch©n gi¶. §¸p ¸n: b, c, g, h. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ b¶ng 1 trang 30 SGK vµo vë.  TuÇn 4 tiÕt 7 Ngµy so¹n: 4/9/2012  Bµi 3: Thùc hµnh Quan sát một số động vật nguyên sinh I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh thấy đợc ít nhất 2 đại diện điển hình cho ngành động vật nguyên sinh lag: trùng roi và trùng đế giày. - Phân biệt đợc hình dạng, cách di chuyển của 2 đại diện này. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng sö dông vµ quan s¸t mÉu b»ng kÝnh hiÓn vi. 3. Thái độ - Nghiªm tóc, tØ mØ, cÈn thËn. II. CHUẨN BỊ. + GV: - KÝnh hiÓn vi, lam kÝnh, la men, kim nhän, èng hót, kh¨n lau. - Tranh trung đế giày, trùng roi, trùng biến hình. + HS: V¸ng níc ao, hå, rÔ bÌo NhËt B¶n, r¬m kh« ng©m níc trong 5 ngµy. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải IV.hoạt động day-học A.Më bµi Giíi thiÖu bµi míi nh SGK. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Quan sát trùng giày a.Mục tiêu: HS tìm và quan sát đợc trùng giày trong nớc ngâm rơm, cỏ khô. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV lu ý hớng dẫn HS tỉ mỉ vì đây là - HS làm việc theo nhóm đã phân.

(17) bµi thùc hµnh ®Çu tiªn. - GV híng dÉn c¸c thao t¸c: + Dïng èng hót lÊy 1 giät nhá ë níc ng©m r¬m (chç thµnh b×nh) + Nhá lªn lam kÝnh, ®Ëy la men vµ soi díi kÝnh hiÓn vi. + §iÒu chØnh thÞ trêng nh×n cho râ. + Quan sát H 3.1 SGK để nhận biết trïng giµy. - GV kiÓm tra ngay trªn kÝnh cña c¸c nhãm.. c«ng. - C¸c nhãm tù ghi nhí c¸c thao t¸c cña GV.. - LÇn lît c¸c thµnh viªn trong nhãm lÊy mÉu soi díi kÝnh hiÓn vi  nhËn biÕt - GV yªu cÇu lÊy mét mÉu kh¸c, HS trïng giµy. quan s¸t trïng giµy di chuyÓn - HS quan sát đợc trùng giày di chuyển - Di chuyÓn theo kiÓu tiÕn th¼ng hay trªn lam kÝnh, tiÕp tôc theo dâi híng di xoay tiÕn? chuyÓn . - GV cho HS lµm bµi tËp trang 15 SGK chọn câu trả lời đúng. - HS dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t råi hoµn thµnh bµi tËp. - GV thông báo kết quả đúng để HS tự - Đại diện nhóm trình bày kết quả, các söa ch÷a, nÕu cÇn. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. Hoạt động 2: Quan sát trùng roi aMục tiêu: HS quan sát đợc hình dạng của trùng roi và cách di chuyển. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV cho HS quan s¸t H 3.2 vµ 3.3 SGK trang 15. - GV yªu cÇu HS lµm víi c¸ch lÊy mÉu vµ quan s¸t t¬ng tù nh quan s¸t trïng giµy. - GV gọi đại diện một số nhóm lên tiÕn hµnh theo c¸c thao t¸c nh ë ho¹t động 1. - GV kiÓm tra ngay trªn kÝnh hiÓn vi cña tõng nhãm. - GV lu ý HS sử dụng vật kính có độ phóng đại khác nhau để nhìn rõ mẫu. - NÕu nhãm nµo cha t×m thÊy trïng roi th× GV hái nguyªn nh©n vµ c¶ líp gãp ý. - GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp môc  SGK trang 16. - GV thông báo đáp án đúng: + §Çu ®i tríc + Mµu s¾c cña h¹t diÖp lôc.. Hoạt động của HS - HS tự quan sát hình trang 15 SGK để nhËn biÕt trïng roi. - Trong nhãm thay nhau dïng èng hót lấy mẫu để bạn quan sát. - C¸c nhãm nªn lÊy v¸ng xanh ë níc ao hay rũ nhẹ rễ bèo để có trùng roi.. - C¸c nhãm dùa vµo thùc tÕ quan s¸t vµ th«ng tin SGK trang 16 tr¶ lêi c©u hái. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..

(18) C.Tổng kết, đánh giá Häc sinh viÕt b¸o c¸o thùc hµnh D. DÆn dß - VÏ h×nh trïng giµy, trïng roi vµ ghi chó thÝch. - §äc tríc bµi 4. - KÎ phiÕu häc tËp “T×m hiÓu trïng roi xanh vµo vë bµi tËp”.  TuÇn 4 tiÕt 8. Ngµy so¹n: 4/9/2012  Ch¬ng I- Ngµnh ruét khoang Bµi 8: Thuû tøc. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm hình dạng, cấu tạo, dinh dỡng và cách sinh sản của thuỷ tức, đại diện cho ngành ruột khoang và là ngành động vật đa bào đầu tiªn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm, phân tích, tổng hợp. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ. - GV: Tranh thuỷ tức di chuyển, bắt mồi, tranh cấu tạo trong, thuỷ tức nếu bắt đợc. - HS: KÎ b¶ng 1 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Sử dụng phương pháp vấn đề. iv.hoạt động dạy học A.Më bµi Tìm hiểu về một đại diện ruột khoang sống ở môi trờng nớc ngọt B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài và di chuyển a.Môc tiªu Học sinh biết đợc cấu tạo ngoài và cách di chuyển của thủy tức. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS quan sát hình 8.1 và - Cá nhân tự đọc thông tin SGK trang 8.2, đọc thông tin trong SGK trang 29 29, kết hợp với hình vẽ và ghi nhớ kiến vµ tr¶ lêi c©u hái: thøc. - Trình bày hình dạng, cấu tạo ngoài - Trao đổi nhóm, thống nhất đáp án, cña thuû tøc? yêu cầu nêu đợc: + H×nh d¹ng: trªn lµ lç miÖng, trô díi có đế bám. + Kiểu đối xứng: toả tròn + Cã c¸c tua ë lç miÖng. - Thuû tøc di chuyÓn nh thÕ nµo? M« + Di chuyÓn: s©u ®o, lén ®Çu..

(19) t¶ b»ng lêi 2 c¸ch di chuyÓn? - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c - GV gäi c¸c nhãm ch÷a bµi b»ng c¸ch nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. chØ c¸c bé phËn c¬ thÓ trªn tranh vµ mô tả cách di chuyển trong đó nói rõ vai trò của đế bám. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - GV giảng giải về kiểu đối xứng toả trßn. c.TiÓu kÕt - CÊu t¹o ngoµi: h×nh trô dµi + Phần dới là đế, có tác dụng bám. + PhÇn trªn cã lç miÖng, xung quanh cã tua miÖng. + §èi xøng to¶ trßn. - Di chuyÓn: kiÓu s©u ®o, kiÓu lén ®Çu, b¬i. Hoạt động 2: Cấu tạo trong a.Môc tiªu Học sinh biết đợc cấu tạo trong của thủy tức. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh c¾t däc của thuỷ tức, đọc thông tin trong bảng 1, hoµn thµnh b¶ng 2 vµo trong vë bµi tËp.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n quan s¸t tranh vµ h×nh ë b¶ng 1 cña SGK. - §äc th«ng tin vÒ chøc n¨ng tõng lo¹i tÕ bµo, ghi nhí kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vÒ tªn gäi c¸c tÕ bµo. - Yªu cÇu: + X¸c ®inh vÞ trÝ cña tÕ bµo trªn c¬ thÓ. + Quan sát kĩ hình tế bào thấy đợc cấu t¹o phï hîp víi chøc n¨ng. + Chän tªn phï hîp. - GV ghi kÕt qu¶ cña nhãm lªn b¶ng. - Đại diện các nhóm đọc kết quả theo - Khi chän tªn lo¹i tÕ bµo ta dùa vµo thø tù 1, 2, 3..., c¸c nhãm kh¸c bæ đặc điểm nào? sung. - GV thông báo đáp án đúng theo thứ tù tõ trªn xuèng. - C¸c nhãm theo dâi vµ tù söa ch÷a 1: TÕ bµo gai (nÕu cÇn). 2: TÕ bµo sao (tÕ bµo thÇn kinh) 3: TÕ bµo sinh s¶n 4: TÕ bµo m« c¬ tiªu ho¸ 5: TÕ bµo m« b× c¬ - GV cÇn t×m hiÓu sè nhãm cã kÕt qu¶ - Cã nhiÒu lo¹i tÕ bµo thùc hiÖn chøc đúng và cha đúng. n¨ng riªng. - Tr×nh bµy cÊu t¹o trong cña thuû tøc? - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. - GV gi¶ng gi¶i: Líp trong cßn cã tÕ - HS tù rót ra KL bµo tuyÕn n»m xen kÏ c¸c tÕ bµo m« b× c¬ tiªu ho¸, tÕ bµo tuyÕn tiÕt dÞch vµo.

(20) khoang vị để tiêu hoá ngoại bào. ở đây đã có sự chuyển tiếp giữa tiêu hoá nội - HS tiếp thu kiến tức. bào (kiểu tiêu hoá của động vật đơn bµo) sang tiªu ho¸ ngo¹i bµo (kiÓu tiªu hoá của động vật đa bào). c.TiÓu kÕt - Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp: + Líp ngoµi: gåm tÕ bµo gai, tÕ bµo thÇn kinh, tÕ bµo m« b× c¬. + Líp trong: tÕ bµo m« c¬ - tiªu ho¸ - Gi÷a 2 líp lµ tÇng keo máng. - Lç miÖng th«ng víi khoang tiªu ho¸ ë gi÷a (gäi lµ ruét tói). Hoạt động 3: Hoạt động dinh dỡng a.Mục tiêu:Hs biết đợc cách dinh dỡng của thủy tức. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh thuû tøc b¾t måi, kÕt hîp th«ng tin SGK trang 31, trao đổi nhóm và trả lời câu hái:. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS quan s¸t tranh, chó ý tua miÖng, tÕ bµo gai. + §äc th«ng tin trong SGK. - Trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời, yªu cÇu: - Thuû tøc ®a måi vµo miÖng b»ng + §a måi vµo miÖng b»ng tua. c¸ch nµo? - Nhê lo¹i tÕ bµo nµo cña c¬ thÓ, thuû + TÕ bµo m« c¬ thiªu ho¸ måi. tức tiêu hoá đợc con mồi? - Thuû tøc th¶i b· b»ng c¸ch nµo? + Lç miÖng th¶i b·. - C¸c nhãm ch÷a bµi. - GV hái: - Thuû tøc dinh dìng b»ng c¸ch nµo? - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi c©u hái, c¸c - Nếu HS trả lời không đầy đủ, GV gợi nhóm khác nhận xét, bổ sung. ý tõ phÇn võa th¶o luËn. - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Thuû tøc b¾t måi b»ng tua miÖng. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ thùc hiÖn ë khoang tiªu ho¸ nhê dÞch tõ tÕ bµo tuyÕn. - Sự trao đổi khí thực hiện qua thành cơ thể. Hoạt động 4: Sự sinh sản a.Môc tiªu Hs biết đợc cách sinh sản của thủy tức. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh “sinh s¶n cña thuû tøc”, tr¶ lêi c©u hái: - Thuû tøc cã nh÷ng kiÓu sinh s¶n nµo?. Hoạt động của HS - HS tù quan s¸t tranh, t×m kiÕm kiÕn thøc, yªu cÇu: + Chó ý: U mäc trªn c¬ thÓ thuû tøc mÑ. + TuyÕn trøng vµ tuyÕn tinh trªn c¬ thÓ mÑ. - Mét sè HS ch÷a bµi, HS kh¸c bæ.

(21) - GV gäi 1 vµi HS ch÷a bµi tËp b»ng sung. c¸ch miªu t¶ trªn tranh kiÓu sinh s¶n cña thuû tøc. - GV yªu cÇu tõ ph©n tÝch ë trªn HS h·y rót ra kÕt luËn vÒ sù sinh s¶n cña thuû tøc. - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. - GV bæ sung thªm h×nh thøc sinh s¶n đặc biệt, đó là tái sinh. - GV gi¶ng thªm: kh¶ n¨ng t¸i sinh cao ë thuû tøc lµ do thuû tøc cßn cã tÕ bµo cha chuyªn ho¸. - Tại sao gọi thuỷ tức là động vật đa - HS trả lời. bµo bËc thÊp? (Gîi ý dùa vµo cÊu t¹o vµ dinh dìng cña thuû tøc). c.TiÓu kÕt - C¸c h×nh thøc sinh s¶n + Sinh s¶n v« tÝnh: b»ng c¸ch mäc chåi. + Sinh sản hữu tính: bằng cách hình thành tế bào sinh dục đực và cái. C.Tổng kết, đánh giá - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh bµi tËp tr¾c nghiÖm Hãy khoanh tròn vào số đầu câu đúng: 1. Cơ thể đối xứng 2 bên 2. Cơ thể đối xứng toả tròn 3. B¬i rÊt nhanh trong níc 4. Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp: ngoµi – trong 5. Thµnh c¬ thÓ cã 3 líp : ngoµi, gi÷a vµ trong. 6. Cơ thể đã có lỗ miệng, lỗ hậu môn 7. Sống bám vào các vật ở nớc nhờ đế bám. 8. Cã lç miÖng lµ n¬i lÊy thøc ¨n vµ th¶i b· ra ngoµi. 9. Tæ chøc c¬ thÓ cha ph©n biÖt chÆt chÏ. §¸p ¸n: 2, 4, 7, 8, 9 D. DÆn dß - §äc vµ tr¶ lêi c©uhái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - Kẻ bảng “Đặc điểm của một số đại diện ruột khoang”.  TuÇn 5 tiÕt 9. Ngµy so¹n: 6/9/2012 . Bµi 9: §a d¹ng cña ngµnh ruét khoang I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của ngành ruột khoang đợc thể hiện ở cấu tạo cơ thÓ, lèi sèng, tæ chøc c¬ thÓ, di chuyÓn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ.

(22) - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học. II. CHUẨN BỊ. - Tranh h×nh SGK. - Su tÇm tranh ¶nh vÒ søa, san h«, h¶i quú. - ChuÈn bÞ xi lanh b¬m mùc tÝm, 1 ®o¹n x¬ng san h«. - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi Bµi h«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu vÒ sù ®a d¹ng cña ngµnh ruét khoang,chúng có cấu tạo và đời sống nh thế nào trong tự nhiên. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đa dạng của ruột khoang a.Môc tiªu Hs biết đợc sự đa dạng và phong phú của ngành ruột khoang. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu c¸c nhãm nghiªn cøu c¸c th«ng tin trong bµi, quan s¸t tranh hình trong SGK trang 33, 34, trao đổi nhãm vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - GV kẻ phiếu học tập lên bảng để HS ch÷a bµi.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n theo dâi néi dung trong phiÕu, tù nghiªn cøu SGK vµ ghi nhí kiÕn thøc.. - Trao đổi nhóm, thống nhất câu trả lời vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Yêu cầu nêu đợc: + Hình dạng đặc biệt của từng đại diÖn. + Cấu tạo: đặc điểm của tầng keo, khoang tiªu ho¸. + Di chuyển có liên quan đến cấu tạo c¬ thÓ. + Lối sống: đặc biệt là tập đoàn lớn nh san h«. - GV gọi nhiều nhóm HS để có nhiều ý - Đại diện các nhóm ghi kết quả vào kiÕn vµ g©y høng thó häc tËp. tõng néi dung cña phiÕu häc tËp, c¸c nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung. - GV thông báo kết quả đúng của các - HS các nhóm theo dõi, tự sửa chữa nhãm, cho HS theo dâi phiÕu chuÈn. nÕu cÇn. §¹i diÖn TT 1. Thuû tøc §Æc ®iÓm H×nh d¹ng. Trô nhá. Søa. H¶i quú. H×nh c¸i Trô to, ng¾n dï cã kh¶. San h« Cµnh c©y khèi lín..

(23) n¨ng côp. 2. CÊu t¹o - VÞ trÝ - TÇng keo - Khoang miÖng. - ë trªn - Máng - Réng. Di chuyÓn. - ë díi - Dµy - HÑp. - ë trªn - Dµy, r¶i r¸c cã c¸c gai x¬ng - XuÊt hiÖn v¸ch ng¨n. - KiÓu - B¬i nhê tÕ s©u ®o, bµo cã kh¶ lén ®Çu n¨ng co rót m¹nh dï. - C¸ thÓ - C¸ thÓ. 3 4. xoÌ,. Lèi sèng. - Søa cã cÊu t¹o phï hîp víi lèi sèng b¬i tù do nh thÕ nµo? San h« vµ h¶i quú b¾t måi nh thÕ nµo? - GV dïng xi lanh b¬m mùc tÝm vµo 1 lỗ nhỏ trên đoạn san hô để HS thấy sự liªn th«ng gi÷a c¸c c¸ thÓ trong tËp ®oµn san h«. - GV giíi thiÖu lu«n c¸ch h×nh thµnh đảo san hô ở biển. c.TiÓu kÕt - Theo nh phiÕu häc tËp. C.Tổng kết, đánh giá - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK. D. DÆn dß - §äc vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - T×m hiÓu vai trß cña ruét khoang. - KÎ b¶ng trang 42 vµo vë.  TuÇn 5 tiÕt 10. - Kh«ng di chuyển, có đế b¸m.. - ë trªn - Có gai xơng đá v«i vµ chÊt sõng - Cã nhiÒu ng¨n th«ng nhau gi÷a c¸c c¸ thÓ. - Kh«ng di chuyÓn, có đế bám. - TËp trung mét - TËp ®oµn nhiÒu sè c¸ thÓ c¸c thÓ liªn kÕt.. - Nhãm tiÕp tôc th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái. - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. Ngµy so¹n: 18/9/2012 . Bµi 10: §Æc ®iÓm chung vµ vai trß cña ngµnh ruét khoang I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc những đặc điểm chung nhất của ngành ruột khoang. - Học sinh chỉ rõ đợc vai trò của ngành ruột khoang trong tự nhiên và trong đời sèng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm, phân tích, tổng hợp. 3. Thái độ.

(24) - Giáo dục ý thức học tập, thái độ yêu thích môn học, bảo vệ động vật quý, có gi¸ trÞ. II. CHUẨN BỊ. - GV: Tranh phãng to h×nh 10.1 SGK trang 37. - HS : kẻ bảng: Đặc điểm chung của một số đại diện ruột khoang, chuẩn bị tranh ¶nh vÒ san h«. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi Chúng ta đã học một số đại diện của ngành ruột khoang, chúng có những đặc điểm gì chung và có giá trị nh thế nào? B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đặc điểm chung của ngành ruột khoang a.Mục tiêu: HS nêu đợc những đặc điểm cơ bản nhất của ngành. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - Yªu cÇu HS nhí l¹i kiÕn thøc cò, quan s¸t H 10.1 SGK trang 37 vµ hoµn thµnh b¶ng “§Æc ®iÓm chung cña mét sè ngµnh ruét khoang”. - GV kẻ sẵn bảng này để HS chữa bài. - GV quan sát hoạt động của các nhóm, giúp đỡ nhóm yếu và động viên nhãm kh¸.. Hoạt động của HS - C¸ nh©n HS quan s¸t H 10.1, nhí l¹i kiến thức đã học về sứa, thuỷ tức, hải quỳ, san hô, trao đổi nhóm thống nhất ý kiến để hoàn thành bảng. - Yªu cÇu: + Kiểu đối xứng. + CÊu t¹o thµnh c¬ thÓ. + C¸ch b¾t måi dinh dìng. + Lèi sèng. - GV gäi 1 sè nhãm lªn ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo tõng néi dung. - GV cÇn ghi ý kiÕn bæ sung cña c¸c - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. nhóm để cả lớp theo dõi và có thể bổ sung tiÕp. - Cho HS quan s¸t b¶ng chuÈn kiÕn - HS theo dâi vµ söa ch÷a nÕu cÇn. thøc. Đặc điểm của một số đại diện ruột khoang §¹i diÖn TT 1 2 3. Thuû tøc §Æc ®iÓm Kiểu đối xứng C¸ch di chuyÓn C¸ch dinh dìng. Søa. San h«. To¶ trßn To¶ trßn To¶ trßn Lén ®Çu, s©u Lén ®Çu co Kh«ng di chuyÓn ®o bãp dï DÞ dìng DÞ dìng DÞ dìng.

(25) 4 5 6 7. Nhê tÕ bµo Nhê tÕ bµo Nhê tÕ bµo gai gai gai, di chuyÓn Sè líp tÕ bµo cña thµnh 2 2 2 c¬ thÓ KiÓu ruét Ruét tói Ruét tói Ruét tói Sống đơn độc, tập đoàn. Đơn độc Đơn độc TËp ®oµn C¸ch tù vÖ. - GV yêu cầu từ kết quả của bảng trên - HS tìm hiểu những đặc điểm cơ bản HS cho biết: đặc điểm chung của nh: đối xứng, thành cơ thể, cấu tạo ruét. ngµnh ruét khoang? - HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - §Æc ®iÓm chung cña ngµnh ruét khoang: + Cơ thể có đối xứng toả tròn. + Ruét d¹ng tói. + Thµnh c¬ thÓ cã 2 líp tÕ bµo. + Tù vÖ vµ tÊn c«ng b»ng tÕ bµo gai. Hoạt động 2: Vai trò của ngành ruột khoang a.Mục tiêu: HS chỉ rõ đợc lợi ích và tác hại của ruột khoang. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận - Cá nhân đọc thông tin SGK trang 38 nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: kết hợp với tranh ảnh su tầm đợc và - Ruét khoang cã vai trß nh thÕ nµo ghi nhí kiÕn thøc. trong tự nhiên và đời sống? - Nªu râ t¸c h¹i cña ruét khoang? - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án, yêu cầu nêu đợc: - GV tæng kÕt nh÷ng ý kiÕn cña HS, ý + Lîi Ých: lµm thøc ¨n, trang trÝ.... kiến nào cha đủ, GV bổ sung thêm. + Tác hại: gây đắm tàu... - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt Ngµnh ruét khoang cã vai trß: + Trong tù nhiªn: - Tạo vẻ đẹp thiên nhiên - Có ý nghĩa sinh thái đối với biển + Đối với đời sống: - Làm đồ trang trí, trang sức: san hô - Lµ nguån cung cÊp nguyªn liÖu v«i: san h« - Lµm thùc phÈm cã gi¸ trÞ: søa - Hoá thạch san hô góp phần nghiên cứu địa chất. + T¸c h¹i: - Một số loài gây độc, ngứa cho ngời: sứa. - Tạo đá ngầm, ảnh hởng đến giao thông. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk C.Tổng kết, đánh giá - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái SGK. D. DÆn dß.

(26) - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë bµi tËp: §Æc ®iÓm §¹i diÖn S¸n l«ng S¸n l¸ gan. CÊu t¹o.  TuÇn 6 tiÕt 11. Di chuyÓn. Sinh s¶n. ThÝch nghi. Ngµy so¹n: 17/9/2012  Ch¬ng III- C¸c ngµnh giun Ngµnh giun dÑp Bµi 11: S¸n l¸ gan. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm nổi bật của ngành giun dẹp là cơ thể đối xứng 2 bªn. - Học sinh chỉ rõ đợc đặc điểm cấu tạo của sán lá gan thích nghi với đời sống kí sinh. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh m«i trêng, phßng chèng giun s¸n kÝ sinh cho vËt nu«i. II. CHUẨN BỊ. - Tranh s¸n l«ng vµ s¸n l¸ gan. - Tranh vòng đời của sán lá gan. - HS kÎ phiÕu häc tËp vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải iV.hoạt động dạy học. A.Më bµi Nghiên cứu 1 nhóm động vật đa bào, cơ thể có cấu tạo phức tạp hơn so với thuỷ tức đó là giun dẹp. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1:nơi sống,cấu tạo và di chuyển a.Môc tiªu : Giúp học sinh biết được nơi sống,cấu tạo và di chuyển của sán lá gan b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS -Sán lá gan thường kí sinh ở đâu ? gây - Sán lá gan kí sinh ở gan mật trâu.

(27) ra tác hại gì? - Sán lá gan có cấu tạo như thế nào ? - Ở sán lá gan những bộ phận nào tiêu giảm những bộ phận nào phát triển? - Sán lá gan di chuyển như thế nào?. bò,làm chúng gầy rạc,chậm lớn. - Cơ thể sán hình lá,dẹp,dài. - ở sán lá gan mắt,lông bơi tiêu giảm.Ngược lại,các giác bám phát triển. - Sán lá gan chui rúc,luồn lách trong môi trường kí sinh.. c.TiÓu kÕt - Sán lá gan kí sinh ở gan mật trâu bò,làm chúng gầy rạc,chậm lớn. - Cơ thể sán hình lá,dẹp,dài. - ở sán lá gan mắt,lông bơi tiêu giảm.Ngược lại,các giác bám phát triển. - Sán lá gan chui rúc,luồn lách trong môi trường kí sinh. Hoạt động 2: Dinh dưỡng a.Môc tiªu : giúp hs biết được cách dinh dưỡng của sán lá gan. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Sán lá gan lấy dinh dưỡng bằng - Hầu có cơ khỏe giúp sán lá gan cách nào? hút dinh dưỡng từ vật chủ. - ở sán lá gan có hậu môn chưa? - ở sán lá gan chưa có hậu môn. c.TiÓu kÕt - Hầu có cơ khỏe giúp sán lá gan hút dinh dưỡng từ vật chủ. - ở sán lá gan chưa có hậu môn. Hoạt động 3: sinh sản a.Môc tiªu Hs biết đợc vòng đời của Sán lá gan b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK, quan s¸t h×nh 11.2 trang 42, th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh bµi tËp môc : Vòng đời sán lá gan ảnh hởng nh thế nµo nÕu trong thiªn nhiªn x¶y ra t×nh huèng sau: + Trøng s¸n kh«ng gÆp níc. + Êu trïng në kh«ng gÆp c¬ thÓ èc thÝch hîp + ốc chứa ấu trùng bị động vật khác ¨n mÊt. + KÐn b¸m vµo rau bÌo nhng tr©u bß kh«ng ¨n ph¶i. -Yêu cầu HS viết sơ đồ biểu diễn vòng đời của sán lá gan.. Hoạt động của HS - Cá nhân đọc thông tin, quan sát hình 11.2 vµ ghi nhí kiÕn thøc - Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn vµ hoµn thµnh bµi tËp. Yªu cÇu: + Không nở đợc thành ấu trùng. + Êu trïng sÏ chÕt. + Êu trïng kh«ng ph¸t triÓn + Kén hỏng và không nở thành sán đợc. - Dùa vµo h×nh 11.2 trong SGK viÕt theo chiÒu mòi tªn, chó ý c¸c giai ®o¹n Êu trïng vµ kÐn. + Trøng ph¸t triÓn ngoµi m«i trêng.

(28) - S¸n l¸ gan thÝch nghi víi sù ph¸t t¸n th«ng qua vËt chñ. nßi gièng nh thÕ nµo? + DiÖt èc, xö lÝ ph©n diÖt trøng, xö lÝ - Muèn tiªu diÖt s¸n l¸ gan ta ph¶i rau diÖt kÐn. lµm g×? - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c - GV gäi c¸c nhãm lªn ch÷a bµi. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV lu ý v× cã nhiÒu néi dung th¶o luËn nªn GV cÇn ghi tãm t¾t ý kiÕn vµ phÇn bæ sung cña HS. - Sau khi ch÷a bµi, GV th«ng b¸o ý - HS liªn hÖ thùc tÕ vµ tr×nh bµy. kiến đúng, nếu cha rõ, GV giải thích thªm. - Cho HS liªn hÖ thùc tÕ vµ cã biÖn pháp đề phòng cụ thể. - GV gäi 1, 2 HS lªn tr×nh bµy. c.TiÓu kÕt - Vòng đời của sán lá gan Tr©u bß  trøng  Êu trïng  èc  Êu trïng cã ®u«i  m«i trêng níc  kÕt kÐn  b¸m vµo c©y rau, bÌo. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk C.Tổng kết, đánh giá - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Tìm hiểu các bệnh do sán gây nên ở ngời và động vật. - KÎ b¶ng trang 45 vµo vë.  TuÇn 6 tiÕt 12. Ngµy so¹n: 20/9/2012 . Bµi 12: Mét sè giun dÑp kh¸c vµ đặc điểm chung của ngành giun dẹp I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc hình dạng, vòng đời của một số giun dẹp kí sinh. - HS thông qua các đại diện của ngành giun dẹp nêu đợc những đặc điểm chung cña giun dÑp. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh m«i trêng, phßng chèng giun s¸n kÝ sinh cho vËt nu«i. II. CHUẨN BỊ. ¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ vµ m«i trêng..

(29) - ChuÈn bÞ tranh mét sè giun dÑp kÝ sinh. - HS kÎ b¶ng 1 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. -Trực quan - Thảo luận nhóm,động não -Thuyết trình,giảng giải iv.hoạt động dạy học A.Më bµi - Sán lá gan sống kí sinh có đặc điểm nào khác với sán lông sống tự do? H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu tiÕp mét sè giun dÑp kÝ sinh. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Một số giun dẹp khác a.Mục tiêu: Nêu một số đặc điểm của giun dẹp kí sinh và biện pháp phòng chèng. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, - HS tự quan sát tranh hình SGK trang quan s¸t h×nh 12.1; 12.2; 12.3, th¶o 44 vµ ghi nhí kiÕn thøc. luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn vµ tr¶ lêi c©u hái, yªu cÇu: + KÓ tªn - KÓ tªn mét sè giun dÑp kÝ sinh? - Giun dÑp thêng kÝ sinh ë bé phËn + Bé phËn kÝ sinh chñ yÕu lµ: m¸u, nào trong cơ thể ngời và động vật? Vì ruột,gan, cơ. sao? + V× nh÷ng c¬ quan nµy cã nhiÒu chÊt dinh dìng. - §Ó phßng giun dÑp kÝ sinh cÇn ph¶i + Gi÷ vÖ sinh ¨n uèng cho ngêi vµ ăn uống giữ vệ sinh nh thế nào cho ng- động vật, vệ sinh môi trờng. êi vµ gia sóc? - GV cho c¸c nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn. - Đại diện nhóm trình bày đáp án, các - GV cho HS đọc mục “Em có biết” nhóm khác nhận xét, bổ sung, yêu cầu cuèi bµi vµ tr¶ lêi c©u hái: nêu đợc: - S¸n kÝ sinh g©y t¸c h¹i nh thÕ nµo? + S¸n kÝ sinh lÊy chÊt dinh dìng cña vËt chñ,lµm cho vËt chñ gÇy yÕu. - Em sẽ làm gì để giúp mọi ngời tránh + Tuyên truyền vệ sinh, an toàn thực nhiÔm giun s¸n? phÈm, kh«ng ¨n thÞt lîn, bß g¹o. - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. - GV giíi thiÖu thªm mét sè s¸n kÝ sinh: s¸n l¸ song chñ, s¸n mÐp, s¸n chã. c.TiÓu kÕt: Mét sè giun dÑp kh¸c nh s¸n l«ng,s¸n d©y,s¸n chã.. C.Tổng kết, đánh giá Sö dông c©u hái 1,2 Sgk tr 46.

(30) D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - T×m hiÓu thªm vÒ s¸n kÝ sinh. - Tìm hiểu về giun đũa..  TuÇn 7 tiÕt13. Ngµy so¹n: 21/9/2012  Ngµnh giun trßn Bài 13: Giun đũa. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cơ bản về cấu tạo di chuyển và dinh dỡng, sinh sản của giun đũa thích nghi với đời sống kí sinh. - HS nắm đợc những tác hại của giun đũa và cách phòng tránh. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¸ nh©n vµ m«i trêng..

(31) II. CHUẨN BỊ. - ChuÈn bÞ tranh h×nh SGK. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải iV.hoạt động dạy học. A.Më bµi Bµi h«m nay cïng t×m hiÓu vÒ mét loai giun kh¸ phæ biÕn g©y t¸c h¹i to lín víi con ngêi. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Cấu tạo, dinh dỡng, di chuyển của giun đũa a.Mục tiêu: Nêu đợc đặc điểm cấu tạo, dinh dỡng và di chuyển của giun đũa. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - Cá nhân HS tự nghiên cứu thông tin SGK, quan s¸t h×nh 13.1; 13.2 trang SGK kÕt hîp víi quan s¸t h×nh, ghi 47, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: nhí kiÕn thøc. - Th¶o luËn nhãm thèng nhÊt c©u tr¶ ? Trình bày cấu tạo của giun đũa? lời, yêu cầu nêu đợc: + H×nh d¹ng + CÊu t¹o: - Líp vá cuticun - Thµnh c¬ thÓ - Khoang c¬ thÓ. - Giun cái dài và mập hơn giun đực có + Giun cái dài, to đẻ nhiều trứng. ý nghÜa sinh häc g×? - Nếu giun đũa thiếu vỏ cuticun thì + Vỏ có tác dụng chống tác động của chóng sÏ nh thÕ nµo? dÞch tiªu ho¸. - Ruột thẳng ở giun đũa liên quan gì + Tốc độ tiêu hoá nhanh, xuất hiện hậu tới tốc độ tiêu hoá? khác với giun dẹp môn. đặc điểm nào? Tại sao? - Giun đũa di chuyển bằng cách nào? + Dịch chuyển rất ít, chui rúc. -- Nhờ đặc điểm nào mà giun đũa chui vµo èng mËt? hËu qu¶ g©y ra nh thÕ nào đối với con ngời? - GV giảng giải về tốc độ tiêu hoá - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm nhanh do thøc ¨n chñ yÕu lµ chÊt dinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. dìng vµ thøc ¨n ®i mét chiÒu. Câu hỏi (*) nhờ đặc điểm cấu tạo của c¬ thÓ lµ ®Çu thu«n nhän, c¬ däc ph¸t triÓn  chui róc. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ cÊu t¹o, dinh dìng vµ di chuyÓn cña giun đũa..

(32) - Cho HS nh¾c l¹i kÕt luËn.. - HS tù rót ra kÕt luËn.. c.TiÓu kÕt - CÊu t¹o: + H×nh trô dµi 25 cm. + Thµnh c¬ thÓ: biÓu b× c¬ däc ph¸t triÓn. + Cha cã khoang c¬ thÓ chÝnh thøc. + èng tiªu ho¸ th¼ng: cã lç hËu m«n. + TuyÕn sinh dôc dµi cuén khóc. + Líp cuticun cã t¸c dông lµm c¨ng c¬ thÓ, tr¸nh dÞch tiªu ho¸. - Di chuyÓn: h¹n chÕ. + C¬ thÓ cong duçi gióp giun chui róc. - Dinh dìng: hót chÊt dinh dìng nhanh vµ nhiÒu. Hoạt động 2: Sinh sản của giun đũa a.Mục tiêu: HS nắm đợc vòng đời của giun đũa và biện pháp phòng tránh. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc mục I trong SGK - Cá nhân tự đọc thông tin và trả lời trang 48 vµ tr¶ lêi c©u hái: c©u hái. - Nªu cÊu t¹o c¬ quan sinh dôc ë giun - 1 HS tr×nh bµy, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ đũa? sung. - Yêu cầu HS đọc SGK, quan sát hình - Cá nhân đọc thông tin SGK, ghi nhớ 13.3 vµ 13.4, tr¶ lêi c©u hái: kiÕn thøc. - Trình bày vòng đời của giun đũa - Trao đổi nhóm về vòng đời của giun bằng sơ đồ? đũa. - Yªu cÇu: + Vòng đời: nơi trứng và ấu trùng phát triển, con đờng xâm nhập vào vật chủ lµ n¬i kÝ sinh. - Röa tay tríc khi ¨n vµ kh«ng ¨n rau + Trøng giun trong thøc ¨n sèng hay sống vì có liên quan gì đến bệnh giun bám vào tay. đũa? - Tại sao y học khuyên mỗi ngời nên + Diệt giun đũa, hạn chế đợc số trứng. tÈy giun tõ 1-2 lÇn trong mét n¨m? - Đại diện nhóm lên bảng viết sơ đồ - GV lu ý: trứng và ấu trùng giun đũa vòng đời, các nhóm khác trả lời tiếp ph¸t triÓn ë ngoµi m«i trêng nªn: c¸c c©u hái bæ sung. + DÔ l©y nhiÔm + DÔ tiªu diÖt - GV nªu mét sè t¸c h¹i: g©y t¾c ruét, t¾c èng mËt, suy dinh dìng cho vËt chñ. - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Giun đũa (trong ruột ngời)  đẻ trứng  ấu trùng  thức ăn sống  ruột non (ấu trïng)  m¸u, tim, gan, phæi  ruét ngêi. - Phßng chèng: + Gi÷ vÖ sinh m«i trêng, vÖ sinh c¸ nh©n khi ¨n uèng. + Tẩy giun định kì..

(33) C.Tổng kết, đánh giá - HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc: “Em cã biÕt”. - KÎ b¶ng trang 51 vµo vë.  TuÇn 7 tiÕt 14. Ngµy so¹n: 25/9/2012 . Bµi 12: Mét sè giun trßn kh¸c vµ đặc điểm chung của ngành giun tròn I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu rõ đợc một số giun tròn đặc biệt là nhóm giun tròn kí sinh gây bệnh, từ đó có biện pháp phòng tránh. - Nêu đợc đặc điểm chung của ngành giun tròn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ vµ m«i trêng, vÖ sinh ¨n uèng. II. CHUẨN BỊ. - Tranh mét sè giun trßn, tµi liÖu vÒ giun trßn kÝ sinh. - HS kÎ b¶ng “§Æc ®iÓm cña ngµnh giun trßn” vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC -Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải iv.hoạt động dạy học. A.Më bµi Tìm hiểu thêm về một số loại giun tròn khác,biết cách để phòng tránh bệnh giun. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Một số giun tròn khác a.Mục tiêu: Nêu một số đặc điểm của giun dẹp kí sinh và biện pháp phòng chèng. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát quan s¸t h×nh 14.1; 14.2; 14.3; 14.4, c¸c h×nh, ghi nhí kiÕn thøc. th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c©u hái: - Trao đổi trong nhóm, thống nhất ý - KÓ tªn c¸c lo¹i giun trßn kÝ sinh ë kiÕn vµ tr¶ lêi. ngời? Chúng có tác hại gì cho vật - Yêu cầu nêu đợc: chñ?.

(34) - Trình bày vòng đời của giun kim? - Giun kim g©y cho trÎ em nh÷ng phiÒn + Ngøa hËu m«n. phøc g×? - Do thãi quen nµo ë trÎ em mµ giun + Mót tay. kim khép kín đợc vòng đời nhanh - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm nhÊt? kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV để HS tự chữa bài, GV chỉ thông + Kí sinh ở động vật, thực vật. báo ý kiến đúng sai, các nhóm tự sửa - Tác hại: lúa thối rẽ, năng suất giảm. ch÷a nÕu cÇn. Lîn gÇy, n¨ng suÊt chÊt lîng gi¶m. - GV th«ng b¸o thªm: giun má, giun tãc, giun chØ, giun g©y sÇn ë thùc vËt, cã lo¹i giun truyÒn qua muçi, kh¶ n¨ng l©y lan sÏ rÊt lín. - Chúng ta cần có biện pháp gì để + Biện pháp: giữ vệ sinh, đặc biệt là trẻ phßng tr¸nh bÖnh giun kÝ sinh? em. Diệt muỗi, tẩy giun định kì. - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - §a sè giun trßn kÝ sinh nh: giun kim, giun tãc, giun mãc, giun chØ... - Giun tròn kí sinh ở cơ, ruột... (ngời, động vật). Rễ, thân, quả (thực vật) gây nhiÒu t¸c h¹i. - Cần giữ vệ sinh môi trờng, vệ sinh cá nhân và vệ sinh ăn uống để tránh giun. C.Tổng kết, đánh giá - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1,2 SGK. D. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - T×m hiÓu thªm vÒ s¸n kÝ sinh..  TuÇn 8 tiÕt 15. Ngµy so¹n: 2/10/2012  Ngành giun đốt Bµi 16: Thùc hµnh Mổ quan sát giun đất (tiết 1). I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nhận biết đợc loài giun khoang, chỉ rõ đợc cấu tạo ngoài (đốt, vòng t¬, ®ai sinh dôc) vµ cÊu t¹o trong (mét sè néi quan). 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng quan sát,đối chiếu,nhận xét,phân tích..

(35) - Sö dông c¸c dông cô thùc hµnh, dïng kÝnh lóp quan s¸t. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c, kiªn tr× vµ tinh thÇn hîp t¸c trong giê häc thùc hµnh. II. §å dïng d¹y vµ häc. - HS: Chuẩn bị :1-2 con giun đất Học kĩ bài giun đất - GV: Tranh c©m h×nh 16.1 SGK. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Chúng ta tìm hiểu cấu tạo giun đất để củng cố khắc sâu lí thuyết về giun đất. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài a.Môc tiªu Giúp Hs hiểu rõ hơn về cấu tạo của giun đất. b. TiÕn hµnh C¸ch xö lÝ mÉu Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK ở - Cá nhân tự đọc thông tin và ghi nhớ kiÕn thøc. môc  trang 56 vµ thao t¸c lu«n. - Trong nhãm cö 1 ngêi tiÕn hµnh (lu ý dïng h¬i ete hay cån võa ph¶i). - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸ch xö lÝ mÉu. - Yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸ch xö lÝ - Thao t¸c thËt nhanh. mÉu? - GV kiÓm tra mÉu thùc hµnh, nÕu nhóm nào cha làm đợc, GV hớng dẫn thªm. Quan s¸t cÊu t¹o ngoµi Hoạt động của GV - GV yªu cÇu c¸c nhãm: + Quan sát các đốt, vòng to. + Xác định mặt lng và mặt bụng. + T×m ®ai sinh dôc. - Làm thế nào để quan sát đợc vòng t¬? - Dựa vào đặc điểm nào để xác định mÆt lng, mÆt bông? -T×m ®ai sinh dôc, lç sinh dôc dùa vµo. Hoạt động của HS - Trong nhóm đặt giun lên giấy quan sát bằng kính lúp, thống nhất đáp án, hoµn thµnh yªu cÇu cña GV. - Trao đổi tiếp câu hỏi: + Quan s¸t vßng t¬  kÐo giun thÊy l¹o x¹o. + Dựa vào màu sắc để xác định mặt lng và mặt bụng của giun đất. + T×m ®ai sinh dôc: phÝa ®Çu, kÝch thíc.

(36) đặc điểm nào? bằng 3 đốt, hơi thắt lại màu nhạt hơn. - GV cho HS làm bài tập: chú thích - Các nhóm dựa vào đặc điểm mới vµo h×nh 16.1 (ghi vµo vë). quan sát, thống nhất đáp án. - GV gọi đại diện nhóm lên chú thích - Đại diện các nhóm chữa bài, nhóm vµo tranh. kh¸c bæ sung. - GV thông báo đáp án đúng: 16.1 A - C¸c nhãm theo dâi, tù söa lçi nÕu 1- Lç miÖng; 2- §ai sinh dôc; 3- Lç cÇn. hËu m«n; H×nh 16.1B : 4- §ai sinh dục; 3- Lỗ cái; 5- Lỗ đực. Hình 16.1C: 2- Vòng tơ quanh đốt. C.Tổng kết, đánh giá GV gọi đại diện 1-3 nhóm: + Trình bày cách quan sát cấu tạo ngoài của giun đất. + NhËn xÐt giê vµ vÖ sinh. - GV đánh giá điểm cho 1-2 nhóm làm việc tốt và kết quả đúng . D. Dặn dò - ViÕt thu ho¹ch theo nhãm..  TuÇn 8 tiÕt 16. Ngµy so¹n: 10/10/2011  Bµi 16: Thùc hµnh Mổ quan sát giun đất (tiết 2). I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nhận biết đợc loài giun khoang, chỉ rõ đợc cấu tạo ngoài (đốt, vòng t¬, ®ai sinh dôc) vµ cÊu t¹o trong (mét sè néi quan). 2. KÜ n¨ng - Tập thao tác mổ động vật không xơng sống. - Sö dông c¸c dông cô mæ, dïng kÝnh lóp quan s¸t. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c, kiªn tr× vµ tinh thÇn hîp t¸c trong giê häc thùc hµnh. II. §å dïng d¹y vµ häc. - HS: Chuẩn bị :1-2 con giun đất Học kĩ bài giun đất - GV: Bộ đồ mổ Tranh c©m h×nh 16.1 – 16.3 SGK. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não.

(37) - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Chúng ta tìm hiểu cấu cấu tạo trong của giun đất để củng cố khắc sâu lí thuyết về giun đất. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Cấu tạo trong a.Mục tiêu: HS mổ phanh giun đất, tìm đợc một số hệ cơ quan nh: tiêu hoá, thÇn kinh. b. TiÕn hµnh Cách mổ giun đất Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu: - Cá nhân quan sát hình, đọc kĩ các b+ HS các nhóm quan sát hình 16.2 đọc ớc tiến hành mổ. c¸c th«ng tin trong SGK trang 57. + Thực hành mổ giun đất. - Cử 1 đại diện mổ, thành viên khác - GV kiÓm tra s¶n phÈm cña c¸c nhãm gi÷, lau dÞch cho s¹ch mÉu. b»ng c¸ch: + Gọi 1 nhóm mổ đẹp đúng trình bày - Đại diện nhóm lên trình bày kết quả. thao t¸c mæ. + 1 nhóm mổ cha đúng trình bày thao t¸c mæ. - Vì sao mổ cha đúng hay nát các nội - Nhóm khác theo dõi, góp ý cho nhóm quan? mổ cha đúng. - GV giảng: mổ động vật không xơng sèng chó ý: + Mổ mặt lng, nhẹ tay đờng kéo ngắn, l¸ch néi quan tõ tõ, ng©m vµo níc. + ở giun đất có thể xoang chứa dịch liên quan đến việc di chuyển của giun đất. Quan s¸t cÊu t¹o trong Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV híng dÉn: - Trong nhãm: + Dïng kÐo nhän t¸ch nhÑ néi quan. + Mét HS thao t¸c gì néi quan. + Dựa vào hình 16.3A nhận biết các bộ + HS khác đối chiếu với SGK để xác phËn cña hÖ tiªu ho¸. định các hệ cơ quan. + Dùa vµo h×nh 16.3B SGK, quan s¸t bé phËn sinh dôc. + Gạt ống tiêu hoá sang bên để quan s¸t hÖ thÇn kinh mµu tr¾ng ë bông. + Hoµn thµnh chó thÝch ë h×nh 16B vµ - Ghi chó thÝch vµo h×nh vÏ. 16C SGK. - GV kiểm tra bằng cách gọi đại diện - Đại diện các nhóm lên chữa bài, nhãm lªn b¶ng chó thÝch vµo tranh nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c©m. C.Tổng kết, đánh giá.

(38) GV gọi đại diện 1-3 nhóm: + Trình bày thao tác mổ và cách quan sát cấu tạo trong của giun đất. + NhËn xÐt giê vµ vÖ sinh. - GV đánh giá điểm cho 1-2 nhóm làm việc tốt và kết quả đúng đẹp. D. Dặn dò - ViÕt thu ho¹ch theo nhãm. - KÎ b¶ng 1, 2 trang 60 SGK vµo vë.  TuÇn 9 tiÕt 17. Ngµy so¹n: 15/10/2011 . Bài 17: Một số giun đốt khác Và đặc điểm chung của ngành giun đốt I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm đại diện giun đốt phù hợp với lối sống. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp kiÕn thøc. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Chuẩn bị tranh một số giun đốt phóng to nh: rơi, giun đỏ, róm biển. - HS: kÎ b¶ng 1 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Giun đốt có khoảng trên 9 nghìn loài,sông ở nớc mặn,nớc ngọt,trong bùn,trong đất.Một số giun đốt sống ở cạn và kí sinh. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Một số giun đốt thờng gặp a.Mục tiêu: Thông quan các đại diện , HS thấy đợc sự đa dạng của giun đốt. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS quan s¸t tranh h×nh vÏ - C¸ nh©n HS tù quan s¸t tranh h×nh, giun đỏ, rơi, róm biển. đọc thông tin SGK, ghi nhớ kiến thức, - yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK trao đổi nhóm, thống nhất ý kiến và trang 59, trao đổi nhóm hoàn thành hoàn thành nội dung bảng 1. b¶ng 1. - Yªu cÇu: + Chỉ ra đợc lối sống của các đại diện giun đốt. - GV kẻ sẵn bảng 1 vào bảng phụ để + 1 số cấu tạo phù hợp với lối sống. HS ch÷a bµi. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ghi kÕt.

(39) - GV gäi nhiÒu nhãm lªn ch÷a bµi. qu¶ ë tõng néi dung. - GV ghi ý kiÕn bæ sung cña tõng néi - Nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ dung để HS tiện theo dõi. sung. - GV thông báo các nội dung đúng và cho HS theo dâi b¶ng 1 chuÈn kiÕn - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a nÕu cÇn. thøc. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn vÒ sự đa dạng của giun đốt về số loài, lối - HS rút ra kết luận. sèng, m«i trêng sèng. Bảng 1: Đa dạng của ngành giun đốt §a d¹ng STT M«i trêng sèng Lèi sèng §¹i diÖn 1 Giun đất - §Êt Èm - Chui róc. 2 §Øa - Níc ngät, mÆn, níc lî. - KÝ sinh ngoµi. 3 R¬i - Níc lî. - Tù do. 4 Giun đỏ - Níc ngät. - §Þnh c. 5 V¾t - §Êt, l¸ c©y. - Tù do. 6 Rãm biÓn - Níc mÆn. - Tù do. c.TiÓu kÕt - Giun đốt có nhiều loài: vắt, đỉa, róm biển, giun đỏ. - Sống ở các môi trờng: đất ẩm, nớc, lá cây. - Giun đốt có thể sống tự do định c hay chui rúc. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: + Vai trò của giun đốt ? + Để nhận biết đại diện ngành giun đốt cần dựa vào đặc điểm cơ bản nµo? D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Lµm bµi tËp 4 tr.61. - ChuÈn bÞ néi dung kiÓm tra.  TuÇn 9 tiÕt 18. Ngµy so¹n: 17/10/2011 . KiÓm tra 1 tiÕt I. Môc tiªu. Khi häc xong bµi nµy, häc sinh: - Ôn tập, củng cố, ghi nhớ các nội dung đã học. - Yªu thÝch m«n häc. - Cã tÝnh tù gi¸c trong thi cö. II. Các hoạt động dạy - học. Hoạt động 1: Giáo viên phát đề ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT MÔN: SINH HỌC 7 (Năm học 2012-2013) Ma trận đề:.

(40) Mức độ Nhận biết Thông hiểu Nội dung KT Cấu tạo trùng 1 câu kiết lị,tác hại. 2đ → 20% Các hình thức 1 câu sinh sản ở thủy 3đ → 30% tức Sán lá gan,sán 1 câu dây,sán lá máu 3đ→ 30% Cấu tạo của sán lá gan. Vận dụng. Tổng. 2 câu 2đ→ 20%. 1 câu 2 câu 2đ → 20% 6đ → 60%. Tổng 1 câu 2đ → 20% 1 câu 3đ → 30%. 1 câu 2đ→ 20%. 1 câu 3đ → 30% 1 câu 2đ → 20% 4 câu 10đ 100%. →. Câu 1(2đ) : Nêu cấu tạo của trùng kiết lị? Trùng kiết lị có hại như thế nào với sức khỏe con người? Câu 2 (3đ): Trình bày các hình thức sinh sản ở thủy tức? Câu 3 (3đ): Sán lá gan,sán dây,sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào? Để đề phòng bệnh giun sán chúng ta có biện pháp gì? Câu 4(2đ): Cấu tạo sán lá gan thích nghi với đời sống kí sinh như thế nào ĐÁP ÁN Câu 1 (2đ) : Cấu tạo : trùng kiết lị giống với trùng biến hình chỉ khác chân giả rất ngắn (1đ) Tác hại: khi đến ruột trùng kiết lị gây ra các vết loét ở ruột rồi nuốt hồng cầu ở đó Để tiêu hóa chúng và sinh sản rất nhanh.(0,5đ) -Bệnh nhân đau bụng đi ngoài ,phân có lẫn máu và chất nhày như nước mũi. (0,5đ) Câu 2 (3đ): - Mọc chồi: (0,5đ) Khi đầy đủ thức ăn,thủy tức thường sinh sản vô tính bằng cách mọc chồi.Chồi con khi tự kiếm ăn được,tách ra khỏi cơ thể mẹ để sống độc lập. (0,5đ) - Sinh sản hữu tính: (0,5đ) Tế bào trứng được tinh trùng của thủy tức khác đến thụ tinh.Sau khi thụ tinh,trúng phân cắt nhiều lần,cuối cùng tạo thành thủy tức con. (0,5đ) - Tái sinh: (0,5đ) Thủy tức có khả năng tái sinh lại cơ thể toàn vẹn chỉ từ một phần cơ thể cắt ra. (0,5đ) Câu 3 (3đ): Sán lá gan,sán dây xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua đường ăn uống là chủ yếu. (1đ).

(41) Sán lá máu ,ấu trùng xâm nhập qua da (1đ) Biện pháp phòng bệnh giun : -Giữ vệ sinh ăn uống (0,5đ) - Giữ vệ sinh môi trường xung quanh diệt sinh vật trung gian truyền bệnh giun sán(0,25đ) - Uống thuốc xổ giun theo định kì(0,25đ) Câu 4 (2đ) : - Cơ thể hình lá ,dẹp,dễ dàng chui rúc trong môi trường kí sinh. (0,5đ) - Nhờ cơ dọc,cơ vòng và cơ lưng bụng phát triển,nên sáng lá gan có thể chun (0,5đ) dãn,phồng dẹp cơ thể để chui rúc,luồn lách trong môi trường kí sinh. (0,5đ) - Có 2 giác bám giúp bám chắc vào nội tạng vật chủ. (0,5đ) - Hầu có cơ khỏe giúp miệng hút chất dinh dưỡng nuôi cơ thể. (0,5đ) Hoạt động 2: Giáo viên thu bài kiểm tra III. NhËn xÐt giê. NhËn xÐt tinh thÇn lµm bµi cña häc sinh, nhËn xÐt  rót kinh nghiÖm trong kiÓm tra thi cö. IV. Híng dÉn vÒ nhµ. - §äc bµi 19. - Mçi bµn 1 con trai s«ng.  TuÇn 10 tiÕt 19. Ngµy so¹n: 21/10/2011  Ch¬ng V: Ngµnh th©n mÒm Bµi 18: Trai s«ng. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc vì sao trai sông đợc xếp vào ngành thân mềm. - Giải thích đợc đặc điểm cấu tạo của trai thích nghi với đời sống ẩn mình trong bïn c¸t. - Nắm đợc các đặc điểm dinh dỡng, sinh sản của trai. - HiÓu râ kh¸i niÖm: ¸o, c¬ quan ¸o. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 18.2; 18.3; 18.4 SGK. - MÉu vËt: con trai, vá trai. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải.

(42) IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giới thiệu ngành thân mềm có mức độ cấu tạo nh giun đốt nhng tiến hoá theo hớng: có vỏ bọc ngoài, thân mềm không phân đốt. Giới thiệu đại diện nghiªn cøu lµ con trai s«ng. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Hình dạng, cấu tạo a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm của vỏ và cơ thể trai. Giải thích các khái niÖm; ¸o, khoang ¸o. b. TiÕn hµnh Vá trai Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với - HS quan sát hình 18.1; 18.2, đọc SGK. th«ng tin SGK trang 62, quan s¸t mÉu - GV gọi HS giới thiệu đặc điểm vỏ vật, tự thu thập thông tin về vỏ trai. trai trªn mÉu vËt. - 1 HS chØ trªn mÉu trai s«ng. - GV giíi thiÖu vßng t¨ng trëng vá. - Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn. - C¸c nhãm th¶o luËn, thèng nhÊt ý - Muốn mở vỏ trai quan sát phải làm kiến. Yêu cầu nêu đợc: nh thÕ nµo? + Më vá trai: c¾t d©y ch»ng phÝa lng, - Mµi mÆt ngoµi vá trai ngöi thÊy cã c¾t 2 c¬ khÐp vá. mïi khÐt, v× sao? + Mµi mÆt ngoµi cã mïi khÐt v× líp - Trai chÕt th× më vá, t¹i sao? sõng b»ng chÊt h÷u c¬ bÞ ma s¸t, khi - GV tæ chøc th¶o luËn gi÷a c¸c nhãm. ch¸y cã mïi khÐt. - GV gi¶i thÝch cho HS v× sao líp xµ cõ - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn, c¸c ãng ¸nh mµu cÇu vång. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. C¬ thÓ trai Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - HS đọc thông tin tự rút ra đặc điểm - C¬ thÓ trai cã cÊu t¹o nh thÕ nµo? cÊu t¹o c¬ thÓ trai. - GV giải thích khái niệm áo trai, - Cơ thể có 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che khoang ¸o. chë bªn ngoµi. - Trai tự vệ bằng cách nào? Nêu đặc - Cấu tạo: ®iÓm cÊu t¹o cña trai phï hîp víi + Ngoµi; ¸o trai t¹o thµnh khoang ¸o, cách tự vệ đó? cã èng hót vµ èng tho¸t níc. + Gi÷a: tÊm mang + Trong: th©n trai. - GV giíi thiÖu: ®Çu trai tiªu gi¶m - Ch©n r×u. Hoạt động 2: Di chuyển Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin và - HS căn cứ vào thông tin và hình 18.4 quan s¸t h×nh 18.4 SGK, th¶o luËn vµ SGK, m« t¶ c¸ch di chuyÓn. tr¶ lêi c©u hái: - 1 HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. - Trai di chuyÓn nh thÕ nµo? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV më réng: ch©n thß theo híng nào, thân chuyển động theo hớng đó. c.TiÓu kÕt - Chân trai hình lỡi rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ để di chuyển..

(43) Hoạt động 3: Dinh dỡng a.Môc tiªu Hs biết đợc cách dinh dỡng của trai sông. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với - HS tự thu nhận thông tin, thảo luận SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi: nhóm và hoàn thành đáp án. + Nớc qua ống hút và khoang áo đem - Yêu cầu nêu đợc: gì đến cho miệng và mang trai? + Nớc đem đến oxi và thức ăn. + Nªu kiÓu dinh dìng cña trai? + Kiểu dinh dỡng thụ động. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. + C¸ch dinh dìng cña trai cã ý nghÜa nh thÕ nµo víi m«i trêng níc? Nếu HS không trả lời đợc, GV giải thÝch vai trß läc níc. c.TiÓu kÕt - Thức ăn: động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ. - Oxi trao đổi qua mang. Hoạt động 4: Sinh sản a.Mục tiêu:Hs biết đợc cácốninh sản của trai sông. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - HS c¨n cø vµo th«ng tin SGK, th¶o - ý nghÜa cña giai ®o¹n trøng ph¸t luËn vµ tr¶ lêi: triÓn thµnh Êu trïng trong mang trai + Trøng ph¸t triÓn trong mang trai mÑ, mÑ? đợc bảo vệ và tăng lợng oxi. - ý nghĩa giai đoạn ấu trùng bám vào + ấu trùng bám vào mang và da cá để mang vµ da c¸? tăng lợng oxi và đợc bảo vệ. - GV chốt lại đặc điểm sinh sản. c.TiÓu kÕt - Trai ph©n tÝnh. - Trøng ph¸t triÓn qua giai ®o¹n Êu trïng. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm Khoanh tròn vào câu đúng: 1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt. 2. C¬ thÓ trai gåm 3 phÇn ®Çu trai, th©n trai vµ ch©n trai. 3. Trai di chuyÓn nhê ch©n r×u. 4. Trai lÊy thøc ¨n nhê c¬ chÕ läc tõ níc hót vµo. 5. Cơ thể trai có đối xứng 2 bên. D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Su tầm tranh, ảnh của một số đại diện thân mềm.  TuÇn 10 tiÕt 20 . Ngµy so¹n: 24/10/2011.

(44) Bµi 20: Thùc hµnh Quan s¸t mét sè th©n mÒm (tiÕt 1) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh quan sát cấu tạo đặc trng của một số đại diện thân mềm. - Phân biệt đợc các cấu tạo chính của thân mềm từ vỏ, cấu tạo ngoài đến cấu tạo trong. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ sö dông kÝnh lóp. - Kĩ năng quan sát đối chiếu mẫu vật với hình vẽ. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ nghiêm túc, cẩn thận. II. §å dïng d¹y vµ häc. - MÉu trai, mùc mæ s½n. - Mẫu trai, ốc, mực để quan sát cấu tạo ngoài. - Tranh, m« h×nh cÊu t¹o trong cña trai mùc. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Các em đã đợc học về thân mềm,hôm nay chung ta tiến hành thực hành về thân mÒm. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Tổ chức thực hành Vá trai Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV nªu yªu cÇu cña tiÕt thùc hµnh - HS tr×nh bµy sù chuÈn bÞ cña m×nh. nh SGK. - Ph©n chia nhãm thùc hµnh vµ kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña c¸c nhãm. Hoạt động 2: Tiến trình thực hành Bíc 1: GV híng dÉn néi dung quan s¸t: a. Quan s¸t cÊu t¹o vá: - Trai : + §Çu, ®u«i + §Ønh, vßng t¨ng trëng + B¶n lÒ - ốc: quan sát mai mực, đối chiếu hình 20.2 SGK trang 68 để nhận biết các bộ phËn, chó thÝch b»ng sè vµo h×nh. - Mực: quan sát mai mực, đối chiếu hình 20.3 SGK trang 69 để chú thích số vào h×nh. b. Quan s¸t cÊu t¹o ngoµi: - Trai: quan s¸t mÉu vËt ph©n biÖt: + ¸o trai + Khoang ¸o, mang.

(45) + Th©n trai, ch©n trai + C¬ khÐp vá. §èi chiÕu mÉu vËt víi h×nh 20.4 SGK trang 69, ®iÒn chó thÝch vµo h×nh. - èc: Quan s¸t mÉu vËt, nhËn biÕt c¸c bé phËn: tua, m¾t, lç miÖng, ch©n, th©n, lç thë. - Bằng kiến thức đã học chú htích bằng số vào hình 20.5 SGK trang 69. DÆn dß - Mang mẫu vật sống để tiết sau tiến hành mổ,quan sát.  TuÇn 11 tiÕt 21. Ngµy so¹n: 30/10/2011 . Bµi 20: Thùc hµnh Quan s¸t mét sè th©n mÒm (tiÕt 2) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh quan sát cấu tạo đặc trng của một số đại diện thân mềm. - Phân biệt đợc các cấu tạo chính của thân mềm từ vỏ, cấu tạo ngoài đến cấu tạo trong. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ sö dông kÝnh lóp. - Kĩ năng quan sát đối chiếu mẫu vật với hình vẽ. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ nghiêm túc, cẩn thận. II. §å dïng d¹y vµ häc. - MÉu trai, mùc mæ s½n. - Mẫu trai, ốc, mực để quan sát cấu tạo ngoài. - Tranh, m« h×nh cÊu t¹o trong cña trai mùc. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Các em đã đợc học về thân mềm,hôm nay chung ta tiến hành thực hành về th©n mÒm. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Tiến trình thực hành c. Quan s¸t cÊu t¹o trong - GV cho HS quan s¸t mÉu mæ s½n cÊu t¹o trong cña mùc. - §èi chiÕu mÉu mæ víi tranh vÏ, ph©n biÖt c¸c c¬ quan. - Th¶o luËn trong nhãm vµ ®iÒn sè vµo « trèng cña chó thÝch h×nh 20.6 SGK trang 70. Bíc 1: HS tiÕn hµnh quan s¸t:.

(46) - HS tiến hành quan sát theo các nội dung đã hớng dẫn. - GV ®i tíi c¸c nhãm kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cña SH, hç trî c¸c nhãm yÕu. - HS quan sát đến đâu ghi chép đến đó. Bíc2: ViÕt thu ho¹ch - Hoµn thµnh chó thÝch c¸c h×nh 20 (1-6). - Hoµn thµnh b¶ng thu ho¹ch (theo mÉu trang 70 SGK). 3. Nhận xét - đánh giá - Nhận xét tinh thần, thái độ của các nhóm trong giờ thực hành. - KÕt qu¶ bµi thu ho¹ch sÏ lµ kÕt qu¶ têng tr×nh. GV công bố đáp án đúng, các nhóm sửa chữa đánh giá chéo. Động vật có đặc điểm tơng ứng TT èc Trai Mùc §Æc ®iÓm cÇn quan s¸t 1 Sè líp cÊu t¹o vá 3 3 1 2 Sè ch©n (hay tua) 1 1 10 Sè m¾t kh«n 3 2 2 g Cã gi¸c b¸m kh«n kh«n 4 g g Cã l«ng trªn tua miÖng kh«n kh«n 5 cã g g 6 D¹ dµy, ruét, gan, tói mùc. cã cã cã - C¸c nhãm thu dän vÖ sinh. C. DÆn dß - T×m hiÓu vai trß cña th©n mÒm. - KÎ b¶ng 1, 2 trang 72 SGK vµo vë.  TuÇn 11 tiÕt 22 Ngµy so¹n: 1/11/2011  Bµi 21: §Æc ®iÓm chung vµ vai trß cña ngµnh th©n mÒm I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của ngành thân mềm. - Trình bày đợc đặc điểm chung và ý nghĩa thực tiễn của ngành thân mềm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ nguån lîi tõ th©n mÒm. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 21.1 SGK. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 1. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC..

(47) A. Mở bài Ngµnh th©n mÒm cã sè loµi rÊt lín, chóng cã cÊu t¹o vµ lèi sèng phong phú. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu đặc điểm và vai trò của thân mềm. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đặc điểm chung a.Mục tiêu: Thông qua bài tập HS thấy đợc sự đa dạng của thân mềm và rút ra đợc đặc điểm của ngành. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan s¸t h×nh 21 vµ h×nh 19 SGK th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: - Nªu cÊu t¹o chung cña th©n mÒm? - Lựa chọn các cụm từ để hoàn thành b¶ng 1. - GV treo b¶ng phô, gäi HS lªn lµm bµi. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. Các đặc ®iÓm §¹i diÖn 1. Trai s«ng 2. Sß 3. èc sªn 4. èc vÆn 5. Mùc. N¬i sèng Níc ngät Níc lî C¹n Níc ngät BiÓn. Lèi èng Vïi lÊp Vïi lÊp Bß chËm Bß chËm B¬i nhanh. Hoạt động của HS - HS §äc th«ng tin, quan s¸t h×nh vµ ghi nhớ sơ đồ cấu tạo chung gồm: vỏ, th©n, ch©n. - C¸c nhãm th¶o luËn thèng nhÊt ý kiÕn vµ ®iÒn vµo b¶ng. - §¹i diÖn nhãm lªn ®iÒn c¸c côm tõ vµo b¶ng 1, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.. KiÓu vá đá vôi. §Æc ®iÓm c¬ thÓ Khoang Kh«ng Th©n Ph©n ¸o ph¸t ph©n mÒm đốt triÓn đốt. 2 m¶nh 2 m¶nh Xo¾n èc Xo¾n èc. X X X X. X X X X. X X X X. Tiªu gi¶m. X. X. X. - Từ bảng trên GV yêu cầu HS thảo - HS nêu đợc: luËn: + §a d¹ng: - NhËn xÐt sù ®a d¹ng cña th©n mÒm? - KÝch thíc - CÊu t¹o c¬ thÓ - M«i trêng sèng - TËp tÝnh - Nêu đặc điểm chung của thân mềm? + Đặc điểm chung: cấu tạo cơ thể. c.TiÓu kÕt - §Æc ®iÓm chung cña th©n mÒm: - Thân mềm không phân đốt, có vỏ đá vôi. - Cã khoang ¸o ph¸t triÓn - HÖ tiªu ho¸ ph©n ho¸. Hoạt động 2: Vai trò của thân mềm a.Mục tiêu: HS nắm đợc ý nghĩa thực tiễn của thân mềm và lấy đợc các ví dụ cụ thể ở địa phơng. b. TiÕn hµnh.

(48) Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp b¶ng 2 - HS dùa vµo kiÕn thøc trong ch¬ng vµ trang 72 SGK. vốn sống để hoàn thành bảng 2. - GV gäi HS hoµn thµnh b¶ng. - 1 HS lªn lµm bµi tËp, líp bæ sung. - GV chốt lại kiến thức sau đó cho HS th¶o luËn: - Ngµnh th©n mÒm cã vai trß g×? - HS th¶o luËn rót ra lîi Ých vµ t¸c h¹i - Nªu ý nghÜa cña vá th©n mÒm? cña th©n mÒm. c.TiÓu kÕt Vai trß cña th©n mÒm - Lîi Ých: + Lµm thùc phÈm cho con ngêi. + Nguyªn liÖu xuÊt khÈu. + Làm thức ăn cho động vật. + Lµm s¹ch m«i trêng níc. + Làm đồ trang trí, trang sức. - T¸c h¹i: + Lµ vËt trung gian truyÒn bÖnh. + ¨n h¹i c©y trång. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk. - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất: C©u 1: Mùc vµ èc sªn thuéc ngµnh th©n mÒm v×: a. Thân mềm, không phân đốt. b. Cã khoang ¸o ph¸t triÓn. c. C¶ a vµ b. Câu 2: Đặc điểm nào dới dây chứng tỏ mực thích nghi với lối di chuyển tốc độ nhanh. a. Cã vá c¬ thÓ tiªu gi¶m. b. Cã c¬ quan di chuyÓn ph¸t triÓn. c. C¶ a vµ b. C©u 3: Nh÷ng th©n mÒm nµo díi ®©y cã h¹i: a. èc sªn, trai, sß. b. Mùc, hµ biÓn, hÕn. c. ốc sên, ốc đỉa, ốc bơu vàng. đáp án: 1c,2c,3c D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ theo nhãm: con t«m s«ng cßn sèng, t«m chÝn.  TuÇn 12 tiÕt 23 Ngµy so¹n: 5/11/2010  Ch¬ng IV- Ngµnh ch©n khíp Líp gi¸p x¸c Bài 22: thực hành quan sát cấu tạo ngoài và hoạt động sèng cña t«m s«ng. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.

(49) - Học sinh nắm đợc vì sao tôm đợc xếp vào ngành chân khớp, lớp giáp xác. - Giải thích đợc các đặc điểm dinh dỡng, sinh sản của tôm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. + GV: - Tranh cÊu t¹o ngoµi cña t«m. - MÉu vËt: t«m s«ng - B¶ng phô néi dung b¶ng 1, c¸c m¶nh giÊy rêi ghi tªn, chøc n¨ng phÇn phô. + HS: - Mçi nhãm mang 1 t«m sèng, 1 t«m chÝn. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giới thiệu đặc điểm chung ngành chân khớp và đặc điểm lớp giáp xác nh SGK. Giới hạn nghiên cứu là đại diện con tôm sông. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1:Quan sát cấu tạo ngoài và di chuyển a.Mục tiêu: HS giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của tôm thích nghi với đời sống ở nớc, xác định đợc vị trí, chức năng của các phần phụ. b. TiÕn hµnh Vá c¬ thÓ Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV híng dÉn HS quan s¸t mÉu t«m, - C¸c nhãm quan s¸t mÉu theo híng thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi: dẫn, đọc thông tin SGK trang 74, 75 - C¬ thÓ t«m gåm mÊy phÇn? th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn. - NhËn xÐt mµu s¾c vá t«m? - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm -Yêu cầu HS bóc một vài khoanh vỏ, khác bổ sung, rút ra đặc điểm cấu tạo nhận xét độ cứng? vá c¬ thÓ. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV cho HS quan s¸t t«m sèng ë c¸c địa điểm khác nhau, giải thích ý nghĩa hiÖn tîng t«m cã mµu s¾c kh¸c nhau (mµu s¾c m«i trêng  tù vÖ). - Khi nµo vá t«m cã mµu hång? *TiÓu kÕt - C¬ thÓ gåm 2 phÇn: ®Çu – ngùc vµ bông. - Vá: + Kitin ngÊm canxi, t¸c dông cøng che chë vµ lµ chç b¸m cho c¬ thÓ. + Cã s¾c tè gióp mµu s¾c gièng cña m«i trêng..

(50) C¸c phÇn phô vµ chøc n¨ng - GV yªu cÇu HS quan s¸t t«m theo - C¸c nhãm quan s¸t mÉu theo híng c¸c bíc: dÉn, ghi kÕt qu¶ quan s¸t ra giÊy. + Quan sát mẫu, đối chiếu hình 22.1 SGK, xác định tên, vị trí phần phụ trên con t«m s«ng. + Quan sát tôm hoạt động để xác định chøc n¨ng phÇn phô. - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 1 - C¸c nhãm th¶o luËn ®iÒn b¶ng 1. trang 75 SGK. - §¹i diÖn nhãm hoµn thµnh trªn b¶ng - GV treo b¶ng phô gäi SH d¸n c¸c phô. m¶nh giÊy rêi. - Líp nhËn xÐt, bæ sung. - Gäi HS nh¾c l¹i tªn, chøc n¨ng c¸c phÇn phô. * TiÓu kÕt C¬ thÓ t«m s«ng gåm: - §Çu ngùc: + Mắt, râu định hớng phát hiện mồi. + Ch©n hµm: gi÷ vµ xö lÝ måi. + Ch©n ngùc: bß vµ b¾t måi. - Bông: + Ch©n bông: b¬i, gi÷ th¨ng b»ng, «m trøng (con c¸i). + TÊm l¸i: l¸i, gióp t«m nh¶y. Di chuyÓn - T«m cã nh÷ng h×nh thøc di chuyÓn - HS suy nghÜ, vËn dông kiÕn thøc vµ nµo? tr¶ lêi. - H×nh thøc nµo thÓ hiÖn b¶n n¨ng tù vÖ cña t«m? *TiÓu kÕt - Di chuyÓn: + Bß + B¬i: tiÕn, lïi. + Nh¶y. Hoạt động 2: Dinh dỡng a.Mục tiêu:Hs biết đợc cách dinh dỡng của tôm. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS th¶o luËn c¸c c©u hái: - T«m kiÕm ¨n vµo thêi gian nµo trong ngµy? Thøc ¨n cña t«m lµ g×? - C¸c nhãm th¶o luËn, tù rót ra nhËn - Vì sao ngời ta dùng thính thơm để xét. lµm måi cÊt vã t«m? - GV cho HS đọc thông tin SGKvà chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt - Tiªu ho¸: + Tôm ăn tạp, hoạt động về đêm. + Thức ăn đợc tiêu hoá ở dạ dày, hấp thụ ở ruột..

(51) - H« hÊp: thë b»ng mang. - Bµi tiÕt: qua tuyÕn bµi tiÕt. Hoạt động 3: Sinh sản a.Mục tiêu: Hs biết đợc cách sinh sản của tôm. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t t«m, ph©n - Hsquan s¸t t«m. biệt tôm đực và tôm cái. - Th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - HS th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi. - 1 HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, - T«m mÑ «m trøng cã ý nghÜa g×? - V× sao Êu trïng t«m ph¶i lét x¸c bæ sung. nhiều lần để lớn lên? c.TiÓu kÕt - T«m ph©n tÝnh: + Con đực: càng to + Con c¸i: «m trøng. - Lín lªn qua lét x¸c nhiÒu lÇn. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk - HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất: Câu 1: Tôm đợc xếp vào ngành chân khớp vì: a. C¬ thÓ chia 2 phÇn: §Çu ngùc vµ bông. b. Có phần phụ phân đốt, khớp động với nhau. c. Thë b»ng mang. C©u 2: T«m thuéc líp gi¸p x¸c v×: a. Vá c¬ thÓ b»ng kitin ngÊm canxi nªn cøng nh ¸o gi¸p. b. T«m sèng ë níc. c. C¶ a vµ b. C©u 3: H×nh thøc di chuyÓn thÓ hiÖn b¶n n¨ng tù vÖ cña t«m a. B¬i lïi b. B¬i tiÕn c. Nh¶y d. C¶ a vµ c. 1b,2a,3c D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ thùc hµnh theo nhãm: 2 con t«m s«ng cßn sèng.  TuÇn 12 tiÕt 24. Ngµy so¹n: 7/11/2011  Bµi 23: Thùc hµnh Mæ vµ quan s¸t t«m s«ng. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.

(52) - Häc sinh mæ vµ quan s¸t cÊu t¹o mang: nhËn biÕt phÇn gèc ch©n ngùc vµ c¸c l¸ mang. - NhËn biÕt mét sè néi quan cña t«m nh: hÖ tiªu ho¸, hÖ thÇn kinh. - Viết thu hoạch sau buổi thực hành bằng cách tập chú thích đúng cho các hình c©m trong SGK. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng mổ động vật không xơng sống. - BiÕt sö dông c¸c dông cô mæ. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ nghiêm túc, cẩn thận. II. §å dïng d¹y vµ häc. - T«m s«ng cßn sèng: 2 con. - Chậu mổ, bộ đồ mổ, kính lúp. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Chúng ta đã học về cấu tạo của tôm sông ,hôm nay sẽ tiến hành mổ quan sát t«m s«ng. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Tổ chức thực hành - GV nªu yªu cÇu cña tiÕt thùc hµnh nh SGK. - Ph©n chia nhãm thùc hµnh vµ kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña c¸c nhãm. Hoạt động 2: Tiến trình thực hành Bíc 1: GV híng dÉn néi dung thùc hµnh Mæ vµ quan s¸t mang t«m - GV híng dÉn c¸ch mæ nh híng dÉn ë h×nh 23.1 A, B (SGK trang 77). - Dïng kÝnh lóp quan s¸t 1 ch©n ngùc kÌm l¸ mang, nhËn biÕt c¸c bé phËn vµ ghi chó thÝch vµo h×nh 23.1 thay c¸c con sè 1, 2, 3, 4. - Thảo luận ý nghĩa đặc điểm lá mang với chức năng hô hấp, điền vào bảng. Bảng 1: ý nghĩa đặc điểm của lá mang §Æc ®iÓm l¸ mang ý nghÜa - B¸m vµo gèc ch©n ngùc - T¹o dßng níc ®em theo oxi - Thµnh tói mang máng - Trao đổi khí dễ dàng - Cã l«ng phñ - T¹o dßng níc a. Mæ t«m - C¸ch mæ SGK. - §æ níc ngËp c¬ thÓ t«m. - Dïng kÑp n©ng tÊm lng võa c¾t bá ra ngoµi. b. Quan s¸t cÊu t¹o c¸c hÖ c¬ quan + C¬ quan tiªu hãa: - §Æc ®iÓm: Thùc qu¶n ng¾n, d¹ dµy cã mµu tèi. Cuèi d¹ dµy cã tuyÕn gan, ruét m¶nh, hËu m«n ë cuèi ®u«i t«m..

(53) - Quan sát trên mẫu mổ đối chiếu hình 23.3A (SGK trang 78) nhận biết c¸c bé phËn cña c¬ quan tiªu ho¸. - §iÒn chó thÝch vµo ch÷ sè ë h×nh 23.3B. + C¬ quan thÇn kinh - C¸ch mæ: dïng kÐo vµ kÑp gì bá toµn bé néi quan, chuçi h¹ch thÇn kinh mµu sÉm sÏ hiÖn ra, quan s¸t c¸c bé phËn cña c¬ quan thÇn kinh. + CÊu t¹o: + Gåm 2 h¹ch n·o víi víi 2 d©y nèi víi h¹ch díi hÇu t¹o nªn vßng thÇn kinh hÇu lín. + Khèi h¹ch ngùc tËp trung thµnh chuçi. + Chuçi h¹ch thÇn kinh bông. - T×m chi tiÕt c¬ quan thÇn kinh trªn mÉu mæ. - Chó thÝch vµo h×nh 23.3C. Bíc 2: HS tiÕn hµnh quan s¸t - HS tiến hành theo các nội dung đã hớng dẫn. - GV ®i tíi c¸c nhãm kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cña HS, hç trî c¸c nhãm yÕu söa ch÷a sai sãt (nÕu cã). - HS chú ý quan sát đến đâu, ghi chép đến đó. Bíc 3: ViÕt thu ho¹ch - Hoàn thành bảng ý nghĩa đặc điểm các lá mang ở nội dung 1 - Chó thÝch c¸c h×nh 23.1B, 23.3B, C thay cho c¸c ch÷ sè. C. Nhận xét - đánh giá - Nhận xét tinh thần thái độ của các nhóm trong giờ học thực hành. - §¸nh gi¸ mÉu mæ cña c¸c nhãm. - GV căn cứ vào kĩ thuật mổ và kết quả bài thu hoạch để cho điểm các nhóm. - C¸c nhãm thu dän vÖ sinh. D. Híng dÉn vÒ nhµ - Su tầm tranh ảnh một số đại diện của giáp xác. - KÎ phiÕu häc tËp vµ b¶ng trang 81 SGK vµo vë..  TuÇn 13 tiÕt 25. Ngµy so¹n: 12/11/2011 . Bµi 24: §a d¹ng vµ vai trß cña líp gi¸p x¸c I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.

(54) - Học sinh trình bày một số đặc điểm về cấu tạo và lối sống của các đại diện gi¸p x¸c thêng gÆp. - Nêu đợc vai trò thực tiễn của giáp xác. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ đúng đắn bảo vệ các giáp xác có lợi. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 24 trong SGK (1-7) - PhiÕu häc tËp, b¶ng phô ghi néi dung phiÕu häc tËp: §Æc ®iÓm KÝch thíc C¬ quan di Lèi sèng §Æc ®iÓm §¹i diÖn chuyÓn kh¸c 1. Mät Èm 2. Sun 3. RËn níc 4. Ch©n kiÕn 5. Cua đồng 6. Cua nhÖn 7. T«m ë nhê III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài Më bµi nh môc th«ng tin trong SGK. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Một số giáp xác khác a.Môc tiªu: - HS trình bày đợc một số đặc điểm về cấu tạo và lối sống của loài giáp xác thờng gặp. - Thấy đợc sự đa dạng của động vật giáp xác. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS quan sát kĩ hình 24 - HS quan sát hình, đọc chú thích SGK từ 1-7 SGK, đọc thông báo dới hình, trang 79, 80 ghi nhớ thông tin. hoµn thµnh phiÕu häc tËp. - Th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh phiÕu - GV gäi HS lªn b¶ng ®iÒn trªn b¶ng. häc tËp. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - §¹i diÖn nhãm lªn ®iÒn c¸c néi dung, c¸c nhãm kh¸c bæ sung. §Æc ®iÓm KÝch C¬ quan di Lèi sèng §¹i diÖn thíc chuyÓn 1. Mät Èm Nhá Ch©n ë c¹n 2. Sun Nhá Đôi râu lớn Cố định 3. RËn níc RÊt nhá Ch©n kiÕm Sèng tù do. §Æc ®iÓm kh¸c Thë b»ng mang Sèng b¸m vµo vá tµu Mïa h¹ sinh toµn con c¸i.

(55) 4. Ch©n kiÕn. RÊt nhá Ch©n bß. 5. Cua đồng 6. Cua nhÖn 7. T«m ë nhê. Lín RÊt lín Lín. Ch©n bß Ch©n bß Ch©n bß. Tù do, kÝ sinh. KÝ sinh: phÇn phô tiªu gi¶m Hang hèc PhÇn bông tiªu gi¶m §¸y biÓn Ch©n dµi gièng nhÖn Èn vµo vµo vá èc PhÇn bông vá máng vµ mÒm. - Tõ b¶ng GV yªu cÇu HS th¶o luËn: - HS th¶o luËn vµ rót ra nhËn xÐt. - Trong các đại diện trên loài nào có ở + Tuỳ địa phơng có các đại diện khác địa phơng? Số lợng nhiều hay ít? nhau. - NhËn xÐt sù ®a d¹ng cña gi¸p x¸c? + §a d¹ng: Sè loµi lín Cã cÊu t¹o vµ lèi sèng rÊt kh¸c nhau c.TiÓu kÕt - Gi¸p x¸c cã sè lîng loµi lín, sèng ë c¸c m«i trêng kh¸c nhau, cã lèi sèng phong phó. Hoạt động 2: Vai trò thực tiễn a.Môc tiªu: - HS nêu đợc ý nghĩa thực tiễn của giáp xác. - Kể đợc tên các đại diện có ở địa phơng. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS làm việc độc lập với - HS kết hợp SGK và hiểu biết của bản SGK vµ hoµn thµnh b¶ng 2. th©n, lµm b¶ng trang 81. - GV kÎ b¶ng gäi HS lªn ®iÒn. - HS lªn lµm bµi tËp, líp bæ sung. - NÕu cha chÝnh x¸c GV bæ sung thªm: - Líp gi¸p x¸c cã vai trß nh thÕ nµo? - GV có thể gợi ý bằng cách đặt các c©u hái nhá: - Nêu vai trò của giáp xác với đời sèng con ngêi? - Từ thông tin của bảng, HS nêu đợc - Vai trß nghÒ nu«i t«m? vai trß cña gi¸p x¸c. - Vai trß cña gi¸p x¸c nhá trong ao, hå, biÓn? c.TiÓu kÕt Vai trß cña gi¸p x¸c: - Lîi Ých: + Lµ nguån thøc ¨n cña c¸. + Lµ nguån cung cÊp thùc phÈm + Lµ nguån lîi xuÊt khÈu. - T¸c h¹i: + Có hại cho giao thông đờng thuỷ + Cã h¹i cho nghÒ c¸ + TruyÒn bÖnh giun s¸n. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm Câu 1: Những động vật có đặc điểm nh thế nào đợc xếp vào lớp giáp xác? a. Mình có một lớp vỏ bằng kitin và đá vôi.

(56) b. Phần lớn đều sống ở nớc và thở bằng mang c. Đầu có 2 đôi râu, chân có nhiều đốt khớp với nhau. d. §Î trøng, Êu trïng lét x¸c nhiÒu lÇn. Câu 2: Trong những động vật sau, con nào thuộc lớp giáp xác? - T«m s«ng - Mèi - C¸y - T«m só - KiÕn - Mät Èm - Cua biÓn - RËn níc - NhÖn 1a,d;2 trõ nhÖn,mèi D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ b¶ng 1, 2 bµi 25 SGK. - ChuÈn bÞ theo nhãm: con nhÖn.  TuÇn 13 tiÕt 26. Ngµy so¹n: 15/11/2011 . Líp h×nh nhÖn Bµi 25: NhÖn vµ sù ®a d¹ng cña líp h×nh nhÖn I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh trình bày đợc đặc điểm cấu tạo ngoài của nhện và một số tập tính của chóng. - Nêu đợc sự đạng của hình nhện và ý nghĩa thực tiễn của chúng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh, kÜ n¨ng ph©n tÝch. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - B¶o vÖ c¸c loµi h×nh nhÖn cã lîi trong tù nhiªn. II. §å dïng d¹y vµ häc. - MÉu: con nhÖn - Tranh c©m cÊu t¹o ngoµi cña nhÖn vµ c¸c m¶nh giÊy rêi ghi tªn c¸c bé phËn, chøc n¨ng tõng bé phËn. - Tranh một số đại diện hình nhện. - HS: KÎ s½n b¶ng 1,2 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giới thiệu lớp hình nhện: là động vật có kìm, là chân khớp ở cạn đầu tiên với sự xuất hiện của phổi và ống khí, hoạt động chủ yếu về đêm. - Giới thiệu đại diện của lớp là con nhện..

(57) B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1:Nhện a.Môc tiªu: - HS nắm đợc cấu tạo ngoài của nhện. - Xác định đợc vị trí, chức năng từng bộ phận cấu tạo ngoài. - TËp tÝnh cña nhÖn. b. TiÕn hµnh a. §Æc ®iÓm cÊu t¹o: - GV hớng dẫn HS quan sát mẫu con - HS quan sát hình 25.1 trang 82, đọc nhện, đối chiếu với hình 25.1 SGK. chú thích, xác định các bộ phận trên mÉu con nhÖn. - Yªu cÇu HS: - Yêu cầu nêu đợc: + Xác định giới hạn phần đầu ngực và - Cơ thể gồm 2 phần: phÇn bông? + Đầu ngực: đôi kìm, đôi chân xúc + Mçi phÇn cã nh÷ng bé phËn nµo? giác, 4 đôi chân bò. + Bông: khe thë, lç sinh dôc, nóm tuyÕn t¬. - GV treo tranh cÊu t¹o ngoµi, gäi HS - 1 HS tr×nh bµy trªn tranh, c¶ líp bæ lªn tr×nh bµy. sung. - GV yªu cÇu HS quan s¸t tiÕp h×nh - HS th¶o luËn, lµm râ chøc n¨ng tõng 25.1, hoµn thµnh bµi tËp b¶ng 1 trang bé phËn, ®iÒn vµo b¶ng1. 82. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - GV treo bảng 1 đã kẻ sẵn, gọi HS lên khác nhận xét, bổ sung. b¶ng ®iÒn. - GV chèt l¹i b»ng b¶ng kiÕn thøc chuÈn. - Yªu cÇu HS nh¾c l¹i cÊu t¹o ngoµi - HS nh¾c l¹i. cña nhÖn. *TiÓu kÕt B¶ng chuÈn kiÕn thøc: C¸c phÇn c¬ thÓ Tªn bé phËn quan s¸t Chøc n¨ng - Đôi kìm có tuyến độc. - B¾t måi vµ tù vÖ - §«i ch©n xóc gi¸c phñ ®Çy - C¶m gi¸c vÒ khøu gi¸c, §Çu – ngùc l«ng xóc gi¸c - 4 đôi chân bò - Di chuyÓn ch¨ng líi - §«i khe thë - H« hÊp Bông - 1 lç sinh dôc - Sinh s¶n - C¸c nóm tuyÕn t¬ - Sinh ra t¬ nhÖn b. TËp tÝnh - Vấn đề 1: Chăng lới - Các nhóm thảo luận, đánh số vào ô - GV yêu cầu HS quan sát hình 25.2 trống theo thứ tự đúng với tập tính SGK, đọc chú thích và sắp xếp quá chăng lới ở nhện. trình chăng lới theo thứ tự đúng. - Đại diện nhóm trình bày đáp án, các nhãm kh¸c bæ sung. - GV chốt lại đáp án đúng: - 1 HS nh¾c l¹i thao t¸c ch¨ng líi 4, 2, 1,3. đúng. - Vấn đề 2: Bắt mồi - HS nghiên cứu kĩ thông tin, đánh thứ - GV yêu cầu HS đọc thông tin về tập tự vào ô trống. tÝnh s¨n måi cña nhÖn vµ s¾p xÕp l¹i.

(58) theo thứ tự đúng. - GV cung cấp đáp án đúng: 4, 1, 2, 3. - Thống kê số nhóm làm đúng. - NhÖn ch¨ng t¬ vµo thêi gian nµo - HS tr¶ lêi. trong ngµy? - GV cã thÓ cung cÊp thªm th«ng tin: - L¾ng nghe GV gi¶ng. cã 2 lo¹i líi: + Hình phễu (thảm): chăng ở mặt đất + H×nh tÊm: Ch¨ng ë trªn kh«ng. *TiÓu kÕt - Ch¨ng líi s¨n b¾t måi sèng. - Hoạt động chủ yếu vào ban đêm. Hoạt động 2: Sự đa dạng của lớp hình nhện a.Mục tiêu: Thông qua các đại diện HS thấy đợc sự đa dạng của lớp nhện và ý nghÜa thùc tiÔn cña chóng. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS quan sát tranh và - HS nắm đợc một số đại diện: h×nh 25.3, 4, 5 SGK, nhËn biÕt mét sè + Bä c¹p đại diện của hình nhện. + C¸i ghÎ - GV th«ng b¸o thªm mét sè h×nh + Ve bß nhện: nhện đỏ hại bông, ve, mò, bọ m¹t, nhÖn l«ng, ®u«i roi. - GV yªu cÇu HS hoµn thiÖn b¶ng 2 - C¸c nhãm hoµn thµnh b¶ng. trang 85. - Đại diện nhóm đọc kết quả, lớp bổ - GV chèt l¹i b¶ng chuÈn. sung. - Tõ b¶ng 2, yªu cÇu HS nhËn xÐt: - HS rót ra nhËn xÐt sù ®a d¹ng vÒ: + Sù ®a d¹ng cña líp h×nh nhÖn? + Sè lîng loµi + Nªu ý nghÜa thùc tiÔn cña h×nh + Lèi sèng nhÖn? + CÊu t¹o c¬ thÓ c.TiÓu kÕt - Líp h×nh nhÖn ®a d¹ng, cã tËp tÝnh phong phó. - Đa số có lợi, một số gây hại cho ngời, động vật và thực vật. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm Đánh dấu X vào câu trả lời đúng Câu 1: Số đôi phần phụ của nhện là: a. 4 đôi b. 5 đôi c. 6 đôi C©u 2: §Ó thÝch nghi víi lèi s¨n måi, nhÖn cã c¸c tËp tÝnh: a. Ch¨ng líi b. B¾t måi c. C¶ a vµ b Câu 3: Bọ cạp, ve bò, nhện đỏ hại bông xếp vào lớp hình nhện vì? a. C¬ thÓ cã 2 phÇn ®Çu ngùc vµ bông b. Có 4 đôi chân bò c. C¶ a vµ b - GV treo tranh c©m cÊu t¹o ngoµi cña nhÖn:.

(59) + 1 HS lªn ®iÒn tªn c¸c bé phËn + 1 HS lên điền chức năng từng bộ phận bằng cách đích các tờ giấy rời. D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ theo nhãm: con ch©u chÊu.  TuÇn 14 tiÕt 27. Ngµy so¹n: 19/11/2011  Líp s©u bä Bµi 26: Ch©u chÊu. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh trình bày đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của chấu chấu liên quan đến sự di chuyển. - Nêu đợc các đặc điểm cấu toạ trong, các đặc điểm dinh dỡng, sinh sản và phát triÓn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - MÉu: con ch©u chÊu - M« h×nh ch©u chÊu - Tranh cÊu t¹o ngoµi, cÊu t¹o trong cña ch©u chÊu. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giới thiệu đặc điểm của lớp sâu bọ, giới hạn nghiên cứu của bài là con châu chấu đại diện cho lớp sâu bọ về cấu tạo và hoạt động sống. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài và di chuyển a.Môc tiªu: - Mô tả đợc cấu tạo ngoài của châu chấu. - Trình bày đợc các đặc điểm cấu tạo liên quan đến sự di chuyển. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGk, quan s¸t h×nh 26.1 vµ tr¶ lêi c©u hái: - C¬ thÓ ch©u chÊu gåm mÊy phÇn? - M« t¶ mçi phÇn c¬ thÓ cña ch©u. - HS quan s¸t kÜ h×nh 26.1 SGK trang 86, nêu đợc; + C¬ thÓ gåm 3 phÇn: §Çu: R©u, m¾t kÐp, c¬ quan miÖng Ngực: 3 đôi chân, 2 đôi cánh.

(60) chÊu? Bụng: Có các đôi lỗ thở - GV yêu cầu HS quan sát con châu - HS đối chiếu mẫu với hình 26.1, xác chấu (hoặc mô hình), nhận biết các bộ định vị trí các bộ phận trên mẫu. phËn ë trªn mÉu (hoÆc m« h×nh). - Gäi HS m« t¶ c¸c bé phËn trªn mÉu - 1 HS tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, bæ sung. (m« h×nh) - GV cho HS tiÕp tôc th¶o luËn: + So víi c¸c loµi s©u bä kh¸c kh¶ + Linh ho¹t h¬n v× chóng cã thÓ bß, n¨ng di chuyÓn cña ch©u chÊu cã linh nh¶y hoÆc bay. ho¹t h¬n kh«ng? T¹i sao? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV ®a thªm th«ng tin vÒ ch©u chÊu di c. c.TiÓu kÕt - C¬ thÓ gåm 3 phÇn: + §Çu: R©u, m¾t kÐp, c¬ quan miÖng. + Ngực: 3 đôi chân, 2 đôi cánh + Bụng: Nhiều đốt, mỗi đốt có 1 đôi lỗ thở. - Di chuyÓn: Bß, nh¶y, bay. Hoạt động 2: Cấu tạo trong a.Mục tiêu: HS nắm đợc sơ lợc cấu tạo trong của châu chấu. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 26.2, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi: - Ch©u chÊu cã nh÷ng hÖ c¬ quan nµo? - KÓ tªn c¸c bé phËn cña hÖ tiªu ho¸?. - HS tù thu nhËn th«ng tin, t×m c©u tr¶ lêi. + Châu chấu có đủ 7 hệ cơ quan. + HÖ tiªu ho¸: miÖng, hÇu, diÒu, d¹ dµy, ruét tÞt, ruét sau, trùc trµng, hËu m«n. + Hệ tiêu hoá và bài tiết đều đổ chung - HÖ tiªu ho¸ vµ hÖ bµi tiÕt cã quan hÖ vµo ruét sau. víi nhau nh thÕ nµo? + HÖ tuÇn hoµn kh«ng lµm nhiÖm vô - Vì sao hệ tuần hoàn ở sâu bọ lại đơn vận chuyển oxi, chỉ vận chuyển chất gi¶n ®i? dinh dìng. - Mét vµi HS ph¸t biÓu, líp nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt - Nh th«ng tin SGK trang 86, 87. Hoạt động 3: Dinh dỡng a.Môc tiªu Hs thấy đợc cách dinh dỡng của châu chấu. b. TiÕn hµnh - GV giíi thiÖu c¬ quan miÖng. - HS đọc thông tin và trả lời câu hỏi. - Thøc ¨n cña ch©u chÊu lµ g×? - 1 vµi HS tr¶ lêi c©u hái, c¶ líp nhËn - Thức ăn đợc tiêu hoá nh thế nào? xÐt, bæ sung. - V× sao bông ch©u chÊu lu«n phËp phång?.

(61) c.TiÓu kÕt - Ch©u chÊu ¨n chåi vµ l¸ c©y. - Thøc ¨n tËp trung ë diÒu, nghiÒn nhá ë d¹ dµy, tiªu ho¸ nhê enzim do ruét tÞt tiÕt ra. - H« hÊp qua lç thë ë mÆt bông. Hoạt động 4: Sinh sản và phát triển a.Môc tiªu Hs biết đợc cách sinh sản và phát triển của châu chấu b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS đọc thông tin ở SGK trang 87 và SGk vµ tr¶ lêi c©u hái: t×m c©u tr¶ lêi. - Nêu đặc điểm sinh sản của châu + Châu chấu đẻ trứng dới đất. chÊu? + Châu chấu phải lột xác để lớn lên vì - V× sao ch©u chÊu non ph¶i lét x¸c vá c¬ thÓ lµ vá kitin. nhiÒu lÇn? c.TiÓu kÕt - Ch©u chÊu ph©n tÝnh. - Đẻ trứng thành ổ ở dới đất - Ph¸t triÓn qua biÕn th¸i. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk -Những đặc điểm nào giúp nhận dạng châu chấu trong các đặc điểm sau: a. C¬ thÓ cã 2 phÇn ®Çu ngùc vµ bông. b. C¬ thÓ cã 3 phÇn ®Çu, ngùc vµ bông c. Cã vá kitin bao bäc c¬ thÓ d. Đầu có 1 đôi râu e. Ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh g. Con non ph¸t triÓn qua nhiÒu lÇn lét x¸c. D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Su tầm tranh ảnh về các đại diện sâu bọ. - KÎ b¶ng trang 91 vµo vë.  TuÇn 14 tiÕt 28 Ngµy so¹n: 21/11/2011  Bài 27: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp sâu bọ I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Thông qua các đại diện nêu đợc sự đa dạng của lớp sâu bọ. - Trình bày đợc đặc điểm chung của lớp sâu bọ. - Nêu đợc vai trò thực tiễn của sâu bọ. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - BiÕt c¸ch b¶o vÖ c¸c loµi s©u bä cã Ých vµ tiªu diÖt s©u bä cã h¹i. II. §å dïng d¹y vµ häc.

(62) - Tranh một số đại diện của lớp sâu bọ - HS kÎ s½n b¶ng 1 vµ 2 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giíi thiÖu nh th«ng tin SGK. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Một số đại diện sâu bọ a.Mục tiêu: HS biết đợc đặc điểm một số sâu bọ thờng gặp. Qua các đại diện thấy đợc sự đa dạng của lớp sâu bọ. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS quan sát từ hình 27.1 - HS làm việc độc lập với SGK. đến 27.7 SGK, đọc thông tin dới hình + Kể tên 7 đại diện. vµ tr¶ lêi c©u hái: - ở hình 27 có những đại diện nào? + Bổ sung thêm thông tin về các đại - Em hãy cho biết thêm những đặc diện. điểm của mỗi đại diện mà em biết? VD: + Bä ngùa: ¨n s©u bä, cã kh¶ n¨ng biến đổi màu sắc theo môi trờng. + Ve sầu: đẻ trứng trên thân cây, ấu trùng ở đất, ve đực kêu vào mùa hạ. + Ruồi, muỗi là động vật trung gian truyÒn nhiÒu bÖnh… - GV điều khiển HS trao đổi cả lớp. - 1 vµi HS ph¸t biÓu, líp nhËn xÐt, bæ sung. - GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 1 - HS bằng hiểu biết của mình để lựa trang 91 SGK. chọn các đại diện điền vào bảng 1. - GV chốt lại đáp án. - 1 vµi HS ph¸t biÓu, líp nhËn xÐt, bæ - GV yêu cầu HS nhận xét sự đa dạng sung đại diện cña líp s©u bä. - HS nhËn xÐt sù ®a d¹ng vÒ sè lîng - GV chèt l¹i kiÕn thøc. loµi, cÊu t¹o c¬ thÓ, m«i trêng sèng vµ tËp tÝnh. c.TiÓu kÕt - S©u bä rÊt ®a d¹ng: + Chóng cã sè lîng loµi lín. + M«i trêng sèng ®a d¹ng. + Cã lèi sèng vµ tËp tÝnh phong phó thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của sâu bọ a.Mục tiêu: giúp hs biết đợc đặc điểm chung của sâu bọ. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - Một số HS đọc to thông tin trong SGK, thảo luận, chọn các đặc điểm SGKtrang 91, lớp theo dõi các đặc chung næi bËt cña líp s©u bä. ®iÓm dù kiÕn..

(63) - GV chốt lại đặc điểm chung.. - Th¶o luËn trong nhãm, lùa chän c¸c đặc điểm chung. - §¹i diÖn nhãm ph¸t triÓn, líp bæ sung. c.TiÓu kÕt - C¬ thÓ gåm 3 phÇn: ®Çu, ngùc, bông. - Phần đầu có 1 đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh. - H« hÊp b»ng èng khÝ. - Ph¸t triÓn qua biÕn th¸i. Hoạt động 3: Vai trò thực tiễn của sâu bọ a.Mục tiêu: Giup hs biết đợc vai trò thực tiễn của sâu bọ b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin và làm - Bằng kiến thức và hiểu biết của mình bµi tËp ®iÒn b¶ng 2 trang 92 SGK. để điền tên sâu bọ và đánh dấu vào ô - GV kÎ nhanh b¶ng 2, gäi HS lªn trèng vai trß thùc tiÔn ë b¶ng 2. ®iÒn. - 1 HS lªn ®iÒn trªn b¶ng, líp nhËn xÐt, - §Ó líp s«i næi GV nªn gäi nhiÒu HS bæ sung. tham gia lµm bµi tËp. - HS tr¶ lêi. - Ngoµi 7 vai trß trªn, líp s©u bä cßn cã nh÷ng vai trß g×? - HS cã thÓ nªu thªm: VD: - HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc. + Lµm s¹ch m«i trêng: bä hung + Lµm h¹i c¸c c©y n«ng nghiÖp. c.TiÓu kÕt Vai trß cña s©u bä: - Ých lîi: + Lµm thuèc ch÷a bÖnh + Lµm thùc phÈm + Thô phÊn cho c©y trång + Làm thức ăn cho động vật khác. + DiÖt c¸c s©u bä cã h¹i + Lµm s¹ch m«i trêng - T¸c h¹i: + Là động vật trung gian truyền bệnh + G©y h¹i cho c©y trång + Lµm h¹i cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: 1. Hãy cho biết 1 số loài sâu bọ có tập tính phong phú ở địa phơng? 2. Nêu đặc điểm phân biệt lớp sâu bọ với lớp khác trong ngành chân khíp? 3. Nªu biÖn ph¸p chèng s©u bä cã h¹i nhng an toµn cho m«i trêng? D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - ¤n tËp ngµnh ch©n khíp. - T×m hiÓu tËp tÝnh cña s©u bä..

(64)  TuÇn 15 tiÕt 29. Ngµy so¹n: 27/11/2011 . Bµi 28: Thùc hµnh Xem b¨ng h×nh vÒ tËp tÝnh cña s©u bä I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Th«ng qua b¨ng h×nh häc sinh quan s¸t, ph¸t hiÖn mét sè tËp tÝnh cña s©u bä thÓ hiÖn trong t×m kiÕm, cÊt gi÷ thøc ¨n, trong sinh s¶n vµ trong quan hÖ gi÷a chóng víi con måi hoÆc kÎ thï. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t trªn b¨ng h×nh. - Kĩ năng tóm tắt nội dung đã xem. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Gi¸o viªn chuÈn bÞ m¸y chiÕu, b¨ng h×nh. - Häc sinh «n l¹i kiÕn thøc ngµnh ch©n khíp. - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë: Tên động Môi C¸c tËp tÝnh TÊn Dù tr÷ Céng Sèng thµnh Ch¨m sãc vËt quan trêng Tù vÖ c«ng thøc ¨n sinh x· héi thÕ hÖ sau sát đợc sèng 1 2 III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài: Tiến hành xem băng hình để hiểu rõ hơn về tập tính của sâu bọ. B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Giới thiệu. - Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh: + Theo dâi néi dung b¨ng h×nh. + Ghi chÐp c¸c diÔn biÕn cña tËp tÝnh s©u bä + Có thái độ nghêm túc trong giờ học. - Gi¸o viªn ph©n chia c¸c nhãm thùc hµnh. Hoạt động 2: Học sinh xem băng hình - Gi¸o viªn cho HS xem b¨ng lÇn thø nhÊt toµn bé ®o¹n b¨ng h×nh. - Gi¸o viªn cho HS xem l¹i ®o¹n b¨ng h×nh víi yªu cÇu ghi chÐp c¸c tËp tÝnh cña s©u bä. + T×m kiÕm, cÊt gi÷ thøc ¨n. + Sinh s¶n + TÝnh thÝch nghi vµ tån t¹i cña s©u bä. - Học sinh theo dõi băng hình, quan sát đến đâu điền vào phiếu học tập đến đó..

(65) - Với những đoạn khó hiểu HS có thể trao đổi trong nhóm hoặc yêu cầu GV chiÕu l¹i. Hoạt động 3: Thảo luận nội dung băng hình - Giáo viên dành thời gian để các nhóm thảo luận, hoàn thành phiếu học tập của nhãm. - Gi¸o viªn cho HS th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: + Kể tên những sâu bọ quan sát đợc. + Kể tên các loại thức ăn và cách kiếm ăn đặc trng của từng loài. + Nªu c¸c c¸ch tù vÖ, tÊn c«ng cña s©u bä. + KÓ c¸c tËp tÝnh trong sinh s¶n cña s©u bä. + Ngoµi nh÷ng tËp tÝnh cã ë phiÕu häc tËp em cßn ph¸t hiÖn thªm nh÷ng tËp tÝnh nµo kh¸c ë s©u bä. - HS dựa vào nội dung phiếu học tập, trao đổi nhóm, tìm câu trả lời. - GV kÎ s½n b¶ng gäi HS lªn ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo đáp án đúng, các nhóm theo dõi, sửa chữa. C. Nhận xét - đánh giá - GV nhận xét tinh thần, thái độ học tập của HS. - Dựa vào phiếu họctập, GV đánh giá kết quả học tập của nhóm. D. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - ¤n l¹i toµn bé ngµnh ch©n khíp. - KÎ b¶ng trang 96, 97 vµo vë.  TuÇn 15 tiÕt 30 Ngµy so¹n: 27/11/2011  Bµi 29: §Æc ®iÓm chung vµ vai trß cña ngµnh ch©n khíp I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh trình bày đợc đặc điểm chung của ngành chân khớp. - Giải thích đợc sự đa dạng của ngành chân khớp. - Nêu đợc vai trò thực tiễn của chân khớp. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Có ý thức bảo vệ các loài động vật có ích. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to c¸c h×nh trong bµi. - HS kÎ s½n b¶ng 1, 2, 3 SGK trang 96, 97 vµo vë. III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Sử dụng phương pháp vấn đề. - Trực quan - Thảo luận nhóm,động não - Thuyết trình,giảng giải IV. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC. A. Mở bài GV giíi thiÖu nh th«ng tin SGK..

(66) B. Các hoạt động dạy học Hoạt động 1: Đặc điểm chung a.Mục tiêu: Thông qua hình vẽ và đặc điểm của các đậi diện ngành chân khớp, HS rút ra đợc đặc điểm chung của ngành. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS quan sát hình 29 từ - HS làm việc độc lập với SGK. 1 đến 6 SGK, đọc kĩ các đặc điểm dới - Thảo luận trong nhóm và đánh dấu hình và lựa chọn đặc điểm chung của vào ô trống những đặc điểm lựa chọn. ngµnh ch©n khíp. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm - GV chốt lại bằng đáp án đúng đó là khác nhận xét, bổ sung. các đặc điểm 1, 3, 4. c.TiÓu kÕt §Æc ®iÓm chung: - Cã vá kitin che chë bªn ngoµi vµ lµm chç b¸m cho c¬. - Phần phụ phân đốt, các đốt khớp động với nhau. - Sù ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng g¾n liÒn víi sù lét x¸c. Hoạt động 2: Sự đa dạng ở chân khớp a.Mục tiêu: Hs biết đợc sự đa dạng của chân khớp. b. TiÕn hµnh a. §a d¹ng vÒ cÊu t¹o vµ m«i trêng sèng - GV yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 1 - HS vËn dông kiÕn thøc trong ngµnh trnag 96 SGK. để đánh dấu và điền vào bảng 1 - GV kÎ b¶ng, gäi HS lªn lµm (nªn gäi - 1 HS lªn hoµn thµnh b¶ng, líp nhËn nhiều HS để hoàn thành bảng). xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i b»ng b¶ng chuÈn kiÕn thøc.. M«i trêng sèng Tên đại diện Níc 1- Gi¸p x¸c (t«m s«ng) 2- H×nh nhÖn (nhÖn) 3- S©u bä (ch©u chÊu). N¬i Èm. C¸c phÇn c¬ thÓ. C¹n. X. 2 X. R©u Sè lîng 2 đôi. 2 X. 3. Sè đôi ch©n ngùc. Kh«ng cã 5 X. 1 đôi. 4 3. C¸nh Kh«ng Cã cã X X X. b. §a d¹ng vÒ tËp tÝnh - GV cho HS th¶o luËn vµ hoµn thµnh - HS tiÕp tôc hoµn thµnh b¶ng 2. Lu ý b¶ng 2 trang 97 SGK. 1 số đại diện có thể có nhiều tập tính. - GV kÎ s½n b¶ng gäi HS lªn ®iÒn bµi - 1 vµi HS hoµn thµnh b¶ng, c¸c HS tËp. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV chốt lại kiến thức đúng. + V× sao ch©n khíp ®a d¹ng vÒ tËp tÝnh? c.TiÓu kÕt.

(67) - Nhê sù thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng vµ m«i trêng kh¸c nhau mµ ch©n khíp rÊt ®a d¹ng vÒ cÊu t¹o, m«i trêng sèng vµ tËp tÝnh. Hoạt động 3: Vai trò thực tiễn a.Mục tiêu : Hs biết đợc vai trò thực tiễn của chân khớp. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS dựa vào kiến thức đã - HS dựa vào kiến thức của ngành vf học, liên hệ thực tế để hoàn thành bảng hiểu biết của bản thân, lựa chọn những 3 trang 97 SGK. đại diện có ở địa phơng điền vào bảng 3. - GV cho HS kể thêm các đại diện có ở - 1 vài HS báo cáo kết quả. địa phơng mình. - GV tiÕp tôc cho HS th¶o luËn. - HS thảo luận trong nhóm, nêu đợc lợi - Nêu vai trò của chân khớp đối với tự ích và tác hại của chân khớp. nhiên và đời sống? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt Vai trß cña s©u bä: - Ých lîi: + Cung cÊp thùc phÈm cho con ngêi. + Là thức ăn của động vật khác. + Lµm thuèc ch÷a bÖnh + Thô phÊn cho hoa + Lµm s¹ch m«i trêng. - T¸c h¹i: + Lµm h¹i c©y trång + Lµm h¹i cho n«ng nghiÖp + Hại đồ gỗ, tàu thuyền… + Lµ vËt trung gian truyÒn bÖnh. C.Tổng kết, đánh giá - Học sinh đọc kết luận chung Sgk. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: 1. §Æc ®iÓm nµo gióp ch©n khíp ph©n bè réng r·i? 2. Đặc điểm đặc trng để nhận biết chân khớp? 3. Líp nµo trong ngµnh ch©n khíp cã gi¸ trÞ thùc phÈm lín nhÊt? D. Dặn dò - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Ôn tập toàn bộ động vật không xơng sống. - §äc tríc bµi 31. - ChuÈn bÞ 1 con c¸ chÐp.  TuÇn 16 tiÕt 31 Ngµy so¹n: 4/12/2011  Chơng VI – Ngành động vật có xơng sống C¸c líp c¸ Bµi 31: THùC HµNH QUAN S¸T CÊU T¹O NGOµI Vµ HO¹T §éng sèng cña c¸ chÐp I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.

(68) - HS hiểu đợcc ác đặc điểm đời sống cá chép. - Giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống ở nớc. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, lßng say mª yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - GV: Tranh cÊu t¹o ngoµi cña c¸ chÐp. Mét con c¸ chÐp th¶ trong b×nh thuû tinh. B¶ng phô (giÊy Ao) ghi néi dung b¶ng 1 vµ c¸c m¶nh giÊy ghi nh÷ng c©u lùa chän ph¶i ®iÒn. - HS: theo nhãm: 1 con c¸ chÐp th¶ trong b×nh thuû tinh + rong KÎ s½n b¶ng 1 vµo vë. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi GV giới thiệu chung về ngành động vật có xơng sống. Giới thiệu vị trí của các lớp cá và giới hạn nội dung bài nghiên cứu 1 đại diện của các lớp đó là c¸ chÐp. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Đời sống cá chép a.Mục tiêu: - HS hiểu đợc đặc điểm môi trờng sống và đời sống của cá chép. - Trình bày đợc đặc điểm sinh sản của cá chép. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo - HS tự thu nhận thông tin SGk trang luËn c¸c c©u hái sau: 102, th¶o luËn t×m c©u tr¶ lêi. - C¸ chÐp sèng ë ®©u? thøc ¨n cña + Sèng ë hå, ao, s«ng, suèi. chóng lµ g×? + Ăn động vật và thực vật. - Tại sao nói cá chép là động vật biến + Nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào môi nhiÖt? trêng. - GV cho HS tiÕp tôc th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - §Æc ®iÓm sinh s¶n cña c¸ chÐp? + C¸ chÐp thô tinh ngoµi nªn kh¶ n¨ng - Vì sao số lợng trứng trong mỗi lứa đẻ trứng gặp tinh trùng ít (nhiều trứng cña c¸ chÐp lªn tíi hµng v¹n? không đợc thụ tinh). - Sè lîng trøng nhiÒu nh vËy cã ý + ý nghÜa: Duy tr× nßi gièng. nghÜa g×? - Yêu cầu HS rút ra kết luận về đời - 1 vài HS phát biểu, các HS khác nhận sèng cña c¸ chÐp. xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - M«i trêng sèng: níc ngät - §êi sèng: + ¦a vùc níc lÆng + ¡n t¹p + Là động vật biến nhiệt - Sinh s¶n: + Thụ tinh ngoài, đẻ trứng + Trøng thô tinh ph¸t triÓn thµnh ph«i..

(69) Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài a.Mục tiêu: HS giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống ở nớc. b. TiÕn hµnh a. CÊu t¹o ngoµi - Vấn đề 1: Quan sát cấu tạo ngoài - GV yêu cầu HS quan sát mẫu cá chép - HS bằng cách đối chiếu giữa mẫu vật sống đối chiếu với hình 31.1 trang 103 và hình vẽ, ghi nhớ các bộ phận cấu SGK vµ nhËn biÕtc ¸c bé phËn trªn c¬ t¹o ngoµi. thÓ cña c¸ chÐp. - GV treo tranh c©m cÊu t¹o ngoµi, gäi - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸c bé phËn HS tr×nh bµy. cÊu t¹o ngoµi trª tranh. - GV gi¶i thÝch: tªn gäi c¸c lo¹i v©y liên quan đến vị trí của vây. - Vấn đề 2: Tìm hiểu đặc điểm cấu tạo thích nghi với đời sống - GV yªu cÇu HS quan s¸t c¸ chÐp - HS lµm viÖc c¸ nh©n víi b¶ng 1 SGK đang bơi trong nớc, đọc kĩ bảng 1 và trang 103. thông tin đề xuất, chọn câu trả lời. - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án. - GV treo b¶ng phô, gäi HS lªn b¶ng - §¹i diÖn nhãm ®iÒn b¶ng phô, c¸c ®iÒn. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV nêu đáp án đúng: 1B, 2C, 3E, 4A, 5G. - 1 HS trình bày lại đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sèng b¬i léi. b. Chøc n¨ng cña v©y c¸ - GV yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái sau: - HS đọc thông tin SGK trang 103 và tr¶ lêi c©u hái: - V©y c¸ cã chøc n¨ng g×? - Nªu vai trß cña tõng lo¹i v©y c¸? - V©y c¸ nh b¬i chÌo, gióp c¸ di chuyÓn trong níc. c.TiÓu kÕt - Vai trß cña tõng lo¹i v©y c¸ - V©y ngùc, v©y bông: gi÷ th¨ng b»ng, rÏ ph¶i, rÏ tr¸i, lªn, xuèng. - V©y lng, v©y hËu m«n: gi÷ th¨ng b»ng theo chiÒu däc. - Khóc ®u«i mang v©y ®u«i: gi÷ chøc n¨ng chÝnh trong sù di chuyÓn cña c¸. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: 1. Trình bày trên tranh: đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống ở nớc? 2. Cho HS lµm bµi tËp sau: H·y chän nh÷ng môc t¬ng øng cña cét A víi cét B trong b¶ng sau ®©y: Cét A Cét B §¸p ¸n 1- V©y ngùc, v©y bông a- Gióp c¸ di chuyÓn vÒ phÝa tríc 2- V©y lng, v©y hËu m«n b- Gi÷ th¨ng b»ng, rÏ ph¶i, rÏ tr¸i, 3- Khóc ®u«i mang v©y ®u«i lªn, xuèng..

(70) c- Gi÷ th¨ng b»ng theo chiÒu däc. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ thùc hµnh: theo nhãm + 1 con c¸ chÐp (c¸ giÕc) + Kh¨n lau, xµ phßng.  TuÇn 16 tiÕt 32. Ngµy so¹n: 6/12/2011 . Bµi 32: Thùc hµnh mæ c¸ I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS xác định đợc vị trí và nêu rõ vai trò một số cơ quan của cá trên mẫu mổ. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng mổ trên động vật có xơng sống. - RÌn kÜ n¨ng tr×nh bµy mÉu mæ. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc nghiªm tóc, cÈn thËn, chÝnh x¸c. II. §å dïng d¹y vµ häc. - GV: MÉu c¸ chÐp Bộ đồ mổ, khay mổ, đinh ghim. Tranh phãng to h×nh 32.1 vµ 32.3 SGK. M« h×nh n·o c¸ hoÆc mÉu n·o mæ s½n. - HS: + 1 con c¸ chÐp (c¸ giÕc) + Kh¨n lau, xµ phßng. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tổ chức thực hành - GV ph©n chia nhãm thùc hµnh - KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña c¸c nhãm. - Nªu yªu cÇu cña tiÕt thùc hµnh (nh SGK). Hoạt động 2: Tiến trình thực hành (4 bớc) Bíc 1: GV híng dÉn quan s¸t vµ thùc hiÖn viÕt têng tr×nh a. C¸ch mæ: - GV trình bày kĩ thuật giải phẫu (nh SGK trang 106) chú ý vị trí đờng cắt để nh×n râ néi quan cña c¸). - BiÓu diÔn thao t¸c mæ (dùa vµo h×nh 32.1 SGK). - Sau khi mæ cho HS quan s¸t vÞ trÝ tù nhiªn cña c¸c néi quan cha gì. b. Quan s¸t cÊu t¹o trong trªn mÉu mæ - Hớng dẫn HS xác định vị trí các nội quan - Gỡ nội quan để quan sát rõ các cơ quan (nh SGK). - Quan sát mẫu bộ não cá và nhận xét màu sắc và các đặc điểm khác. c. Híng dÉn viÕt t¬ng tr×nh - Híng dÉn HS c¸ch ®iÒn vµo b¶ng c¸c néi quan cña c¸ + Trao đổi nhóm nhận xét vị trí, vai trò các cơ quan + §iÒn ngay vµo b¶ng kÕt qu¶ quan s¸t cña mçi c¬ quan + Kết quả bảng 1 đó là bản tờng trình bài thực hành. Bíc 2: Thùc hµnh cña häc sinh.

(71) - HS thùc hµnh theo nhãm 4-6 ngêi - Mçi nhãm cö ra: + Nhãm trëng: ®iÒu hµnh chung + Th kÝ: ghi chÐp kÕt qu¶ quan s¸t. - C¸c nhãm thùc hµnh theo híng dÉn cña GV: + Mổ cá: lu ý nâng mũi kéo để tránh cắt phải các cơ quan bên trong + Quan sát cấu tạo trong: quan sát đến đâu ghi chép đến đó. - Sau khi quan sát các nhóm trao đổi, nêu nhận xét vị trí và vai trò của từng cơ quan, ®iÒn b¶ng SGK trang 107. Bíc 3: KiÓm tra kÕt qu¶ quan s¸t cña HS: - GV quan sát việc thực hiện những sai sót của HS khi xác định tên và vai trò cña tõng c¬ quan. - GV thông báo đáp án chuẩn, các nhóm đối chiếu, sửa chữa sai sót. B¶ng 1: C¸c c¬ quan bªn trong cña c¸ Tªn c¬ quan NhËn xÐt vÞ trÝ vµ vai trß N»m díi x¬ng n¾p mang trong phÇn ®Çu gåm c¸c l¸ mang - Mang (hÖ h« hÊp) gần các xơng cung mang – có vai trò trao đổi khí. Nằm phía trớc khoang thân ứng với vây ngực, co bóp để - Tim (hÖ tuÇn hoµn) đẩy máu vào động mạch – giúp cho sự tuần hoàn máu. - HÖ tiªu ho¸ (thùc Ph©n ho¸ râ rÖt thµnh thùc qu¶n, d¹y dµy, ruét, cã gan tiÕt qu¶n, d¹ dµy, ruét, mËt gióp cho sù tiªu ho¸ thøc ¨n. gan) Trong khoang th©n, s¸t cét sèng, gióp c¸ ch×m næi dÔ - Bãng h¬i dµng trong níc. Hai d¶i, s¸t cét sèng. Läc tõ m¸u c¸c chÊt kh«ng cÇn thiÕt - ThËn (hÖ bµi tiÕt) để thải ra ngoài. - Tuyến sinh dục (hệ Trong khoang thân, ở cá đực là 2 dải tinh hoàn, ở cá cái là sinh s¶n) 2 buång trøng ph¸t triÓn trong mïa sinh s¶n. N·o n»m trong hép sä, ngoµi ra cßn tuû sèng n»m trong - N·o (hÖ thÇn kinh) các cung đốt sống, điều khiển, điều hoà hoạt động của cá. Bíc 4: Tæng kÕt - GV nhận xét từng mẫu mổ: mổ đúng, nội quan gỡ không bị nát, trình bày đẹp. - Nªu sai sãt cña tõng nhãm cô thÓ. - Nhận xét tinh thần, thái độ học tập của các nhóm. - Cho c¸c nhãm thu dän vÖ sinh. - KÕt qu¶ b¶ng ph¶i ®iÒn sÏ lµ kÕt qu¶ têng tr×nh - GV đánh giá điểm cho 1 số nhóm. 3. Kiểm tra - đánh giá - GV đánh giá việc học của HS - Cho HS trình bày các nội dung đã quan sát đợc - Cho ®iÓm 1-2 nhãm cã kÕt qu¶ tèt. 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - ChuÈn bÞ bµi cÊu t¹o trong cña c¸ chÐp.  TuÇn 17 tiÕt 33 Ngµy so¹n: 11/12/2011  Bµi 32: CÊu t¹o trong cña c¸ chÐp I. Môc tiªu.

(72) 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc vị trí, cấu tạo các hệ cơ quan của cá chép. - Giải thích đợc những đặc điểm cấu tạo trong thích nghi với đời sống ở nớc. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, lßng say mª yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh cÊu t¹o trong cña c¸ chÐp. - M« h×nh n·o c¸ - Tranh sơ đồ hệ thần kinh cá chép. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Kể tên các hệ cơ quan của cá chép mà em đã quan sát đợc trong bài thực hµnh? 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Các cơ quan dinh dỡng a.Mục tiêu: - HS nắm đợc cấu tạo và hoạt động của bốn cơ quan dinh dỡng: tuÇn hoµn, h« hÊp, tiªu ho¸ vµ bµi tiÕt. b. TiÕn hµnh a. HÖ tiªu ho¸ - GV yªu cÇu c¸c nhãm quan s¸t tranh, - C¸c nhãm th¶o luËn vµ hoµn thµnh kết hợp với kết quả quan sát đợc trên bài tập mÉu mæ ë bµi thùc hµnh, hoµn thµnh - §¹i diÖn nhãm hoµn thµnh trªn b¶ng bµi tËp sau: phô cña GV, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. C¸c bé phËn cña Chøc n¨ng èng tiªu hãa 1 2 3 4 - GV cung cÊp thªm th«ng tin vÒ tuyÕn tiªu ho¸. - HS nêu đợc: - Hoạt động tiêu hoá thức ăn diễn ra + Thức ăn đợc nghiền nát nhờ răng nh thÕ nµo? hµm, díi t¸c dông cña enzim tiªu ho¸. Thức ăn biến đổi thành chất dinh dỡng ngÊm qua thµnh ruét vµo m¸u. + Các chất cặn bã đợc thải ra ngoài qua hËu m«n. - Nªu chøc n¨ng cña hÖ tiªu ho¸? + Chức năng: biến đổi thức ăn thành - Yªu cÇu HS rót ra vai trß cña bãng chÊt dinh dìng, th¶i cÆn b·. h¬i. b. TuÇn hoµn vµ h« hÊp - GV cho HS th¶o luËn: - HS dùa vµo hiÓu biÕt cña m×nh vµ tr¶ lêi. - C¸ h« hÊp b»ng g×? - H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng: c¸ cã cö động há miệng liên tiếp kết hợp với cử.

(73) động khép mở của nắp mang? - V× sao trong bÓ nu«i c¸ ngêi thêng th¶ rong hoÆc c©y thuû sinh? - GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ hệ tuÇn hoµn, th¶o luËn: - Hệ tuần hoàn gồm những cơ quan - HS quan sát tranh, đọc kĩ chú thích nµo? và xác định các bộ phận của hệ tuần + Hoàn thành bài tập điền vào chỗ hoàn. Chú ý vị trí của tim và đờng đi trèng. cña m¸u. - GV chèt l¹i kiÕn thøc chuÈn. - Th¶o luËn t×m c¸c tõ cÇn thiÕt ®iÒn Tõ cÇn ®iÒn: 1- t©m nhÜ; 2- t©m thÊt; 3- vµo chç trèng. động mạch chủ bụng; 4- các động - Đại diện nhóm báo cáo, các nhóm mạch mang; 5- động mạch chủ lng; 6- khác nhận xét, bổ sung. mao m¹ch ë c¸c c¬ quan; 7- tÜnh m¹ch; 8- t©m nhÜ *TiÓu kÕt TuÇn hoµn: - Tim 2 ng¨n: 1 t©m nhÜ vµ 1 t©m thÊt. - 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tơi. - Hoạt động nh trong SGK. c. HÖ bµi tiÕt - HÖ bµi tiÕt n»m ë ®©u? cã chøc n¨ng - HS nhí l¹i kiÕn thøc bµi thùc hµnh vµ g×? tr¶ lêi. *TiÓu kÕt - Hai dải thận màu đỏ, nằm sát sống lng có tác dụng lọc từ máu các chất độc để th¶i ra ngoµi. Hoạt động 2: Thần kinh và giác quan của cá a.Mục tiêu: - HS nắm đợc cấu tạo, chức năng của hệ thần kinh. - Nắm đợc thành phần cấu tạo bộ não cá chép. - Biết đợc vai trò các giác quan của cá. b. TiÕn hµnh - Yªu cÇu HS quan s¸t H 33.2; 33.3 - HÖ thÇn kinh: SGK vµ m« h×nh n·o, tr¶ lêi c©u hái: + Trung ¬ng thÇn kinh: n·o, tuû sèng - HÖ thÇn kinh cña c¸ gåm nh÷ng bé + D©y thÇn kinh: ®i tõ trung ¬ng thÇn phËn nµo? kinh đến các cơ quan. - Bé n·o c¸ chia lµm mÊy phÇn? Mçi - CÊu t¹o n·o c¸: 5 phÇn phÇn cã chøc n¨ng nh thÕ nµo? + N·o tríc: kÐm ph¸t triÓn - Gäi 1 HS lªn b¶ng tr×nh bµy cÊu t¹o + N·o trung gian n·o c¸ trªn m« h×nh. + N·o gi÷a: lín, trung khu thÞ gi¸c + TiÓu n·o: ph¸t triÓn phèi hîp ho¹t động các cử động phức tạp. + Hành tuỷ: điều khiển hoạt động nội quan. - Nªu vai trß cña c¸c gi¸c quan? - Gi¸c quan: + M¾t: kh«ng cã mÝ nªn chØ nh×n gÇn. - Vì sao thức ăn có mùi lại hấp dẫn + Mũi: đánh hơi, tìm mồi. c¸? + Cơ quan đờng bên: nhận biết áp lực tốc độ dòng nớc, vật cản..

(74) 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: 1. Nêu các cơ quan bên trong của cá thể hiện sự thích nghi với đời sống ở nớc? 2. Lµm bµi tËp sè 3 + Gi¶i thÝch hiÖn tîng ë thÝ nghiÖm h×nh 33.4 trang 109 SGK + §Æt tªn cho c¸c thÝ nghiÖm. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Vẽ sơ đồ cấu tạo cá chép. - Su tÇm tranh, ¶nh vÒ c¸c loµi c¸.  TuÇn 17 tiÕt 34 Ngµy so¹n: 12/12/2011  Bµi 30: ¤n tËp phÇn I - §éng vËt kh«ng x¬ng sèng I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc Củng cố lại kiến thức của HS trong phần động vật không xơng sống về: - Tính đa dạng của động vật không xơng sống. - Sự thích nghi của động vật không xơng sống với môi trờng. - Các đặc điểm cấu tạo, lối sống của các đại diện đặc trng cho ngành. - ý nghĩa thực tiễn của ĐVKXS trong tự nhiên và trong đời sống. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, lßng say mª yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 1 vµ 2. iii.hoạt động dạy học. 1.Mở bài : Hôm nay tiến hành ôn tập phần động vật không xơng sống. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tính đa dạng của động vật không xơng sống a.Mục tiêu: Hs thấy đợc sự đa dạng của ĐVKXS. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc đặc điểm của các - HS tự điền kiến thức đã học vào các đại diện, đối chiếu với hình vẽ ở bảng hình vẽ, tự điền vào bảng 1. 1 trang 99 SGK vµ lµm bµi tËp: + Ghi tªn ngµnh vµo chç trèng + Ghi tên ngành của 5 nhóm động vật. + Ghi tên đại diện vào chỗ trống dới + Ghi tên các đại diện. h×nh. - GV gọi đại diện lên hoàn thành bảng - Một vài HS viết kết quả, lớp nhận - GV chốt đáp án đúng xÐt, bæ sung. - Tõ b¶ng 1 GV yªu cÇu HS: - HS vận dụng kiến thức để bổ sung: + Kể thêm các đại diện ở mỗi ngành. + Tên đại diện + Bổ sung đặc điểm cấu tạo trong đặc + Đặc điểm cấu tạo trng của từng lớp động vật. - C¸c nhãm suy nghÜ thèng nhÊt c©u - GV yªu cÇu HS nhËn xÐt tÝnh ®a tr¶ lêi..

(75) dạng của động vật không xơng sống. c.TiÓu kÕt - Động vật không xơng sống đa dạng về cấu tạo, lối sống nhng vẫn mang đặc điểm đặc trng của mỗi ngành thích nghi với điều kiện sống. Hoạt động 2: Sự thích nghi của động vật không xơng sống a.Mục tiêu: Hs thấy đợc sự thích nghi của ĐVKXS. b. TiÕn hµnh - GV híng dÉn HS lµm bµi tËp: - HS nghiªn cøu kÜ b¶ng 1 vËn dông + Chọn ở bảng 1 mỗi hàng dọc kiến thức đã học, hoàn thành bảng. (ngµnh) 1 loµi. + TiÕp tôc hoµn thµnh c¸c cét 3, 4, 5, 6 - Mét vµi HS lªn hoµn thµnh theo hµng - GV gäi HS hoµn thµnh b¶ng. ngang từng đại diện, lớp nhận xét, bổ - GV lu ý HS có thể lựa chọn các đại sung. diÖn kh¸c nhau, GV ch÷a hÕt c¸c kÕt qu¶ cña HS STT Tên động vật 1. M«i trêng sèng. KiÓu dinh dìng. Sù thÝch nghi KiÓu di chuyÓn. KiÓu h« hÊp. Trïng giµy. Hoạt động 3: Tầm quan trọng thực tiễn của động vật không xơng sống a.Mục tiêu: Hs thấy đợc tầm quan trọng của ĐVKXS. b. TiÕn hµnh - Yêu cầu HS đọc thông tin bảng 3 và - HS lựa chọn tên các loài động vật ghi ghi tªn loµi vµo « trèng thÝch hîp. vµo b¶ng 3. - GV gäi HS lªn ®iÒn b¶ng - 1 HS lªn ®iÒn, líp nhËn xÐt, bæ sung. - GV bæ sung thªm c¸c ý nghÜa thùc - Mét sè HS bæ sung thªm. tiÔn kh¸c. - GV chèt l¹i b»ng b¶ng kiÕn thøc chuÈn. c.TiÓu kÕt TÇm quan träng Tªn loµi - Lµm thùc phÈm - T«m, cua, sß, trai, èc, mùc - Cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu - T«m, cua, mùc - §îc ch¨n nu«i - T«m, sß, cua - Cã gi¸ trÞ ch÷a bÖnh - Ong mËt - Làm hại cơ thể động vật và ngời - Sán lá gan, giun đũa - Lµm h¹i thùc vËt - Ch©u chÊu, èc sªn - Làm đồ trang trí - San h«, èc 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp sau: Em h·y chän c¸c tõ ë cét B sao cho t¬ng øng víi c©u ë cét A. Cét A Cét B §¸p ¸n 1- Cơ thể chỉ là một tế bào nhng thực hiện đủ a- Ngành chân khớp c¸c chøc n¨ng sèng cña c¬ thÓ. b- C¸c ngµnh giun 2- Cơ thể đối xứng toả tròn, thờng hình trụ c- Ngành ruột khoang hay h×nh dï víi 2 líp tÕ bµo. d- Ngµnh th©n mÒm.

(76) 3- Cơ thể mềm, dẹp, kéo dài hoặc phân đốt e- Ngành động vật 4- Cơ thể mềm, thờng không phân đốt và có nguyên sinh đá vôi 5- C¬ thÓ cã bé x¬ng ngoµi b»ng kitin, cã phần phụ phân đốt. 5. DÆn dß - Ôn tập toàn bộ phần động vật không xơng.  TuÇn 18 tiÕt 35 Ngµy so¹n: 18/12/2011  KiÓm tra häc k× I I. Môc tiªu. Khi häc xong bµi nµy häc sinh: - Củng cố lại nội dung các đặc điểm, cấu tạo, lối sống các đại diện của các ngành đã học. - Cã kÜ n¨ng lµm bµi kiÓm tra. - Có thái độ nghiêm túc trong thi cử. II. Ph¬ng tiÖn. - GV: đề bài đã chuẩn bị sẵn. - HS: Sự chuẩn bị theo nội dung đã ôn tập. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN: SINH HỌC 7 Đề ra: Câu 1 (3đ): Nêu chức năng các phần phụ của tôm sông ? Câu 2(2,5đ): Nêu đặc điểm chung của ngành Chân khớp ? Câu 3(3đ): Nêu vòng đời của trùng sốt rét ? Tại sao bệnh sốt rét hay xảy ra ở miền núi ? Câu 4 (1,5đ): Sán dây có đặc điểm cấu tạo nào đặc trưng do thích nghi với kí sinh trong ruột người ? Đáp án Câu 1(3đ) Chức năng các phần phụ của tôm sông: - 2 mắt kép,2 đôi râu: Định hướng phát hiện mồi. (0,75đ) - Chân hàm: Giữ và xử lí mồi. (0,5đ) - Chân kìm,chân bò:Bắt mồi và bò.(0,5đ) - Chân bơi(chân bụng): Bơi,giữ thăng bằng và ôm trứng.(0,75đ) - Tấm lái: Lái và giúp tôm nhảy.(0,5đ) Câu 2(2,5đ): Đặc điểm chung của ngành chân khớp: - Phần phụ chân khớp phân đốt.Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt. (1đ) - Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài,vừa làm chỗ bám cho cơ.Do đó có chức năng như xương,được gọi là bộ xương ngoài. (0,75đ).

(77) - Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác,thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.(0,75đ) Câu 3(3đ) + Vòng đời của trùng sốt rét: - Trùng sốt rét chui vào hồng cầu để kí sinh và sinh sản cùng lúc cho nhiều trùng sốt rét mới.(1đ) - Phá vỡ hồng cầu chui ra và lại chui vào nhiều hồng cầu khác,tiếp tục chu trình hủy hoại hồng cầu.(1đ) +Bệnh sốt rét hay xảy ra ở miền núi là do: Bệnh sốt rét thường xảy ra ở miền núi vì ở đây môi trường thuận lợi (nhiều vùng lầy,nhiều cây cối rậm rạp…) nên có nhiều loài muỗi Anôphen mang các mầm bệnh trùng sốt rét.(1đ) Câu 4 (1,5đ) Đặc điểm cấu tạo sán dây thích nghi với kí sinh trong ruột người? - Cơ quan bám tăng cường (4 giác bám,một số có thêm móc bám) (1đ) - Dinh dưỡng bằng cách thẩm thấu qua thành cơ thể (hiệu quả hơn qua ống tiêu hóa nhiều lần).(0,5đ) hoạt động 2: giáo viên thu bài. IV.nhËn xÐt :. - GV nhËn xÐt giê - Ch÷a bµi nÕu cßn thêi gian. V. Híng dÉn vÒ nhµ. - HS häc bµi - Ôn tập lại các phần đã học - ChuÈn bÞ néi dung bµi tiÕp theo..  TuÇn 18 tiÕt 36. Ngµy so¹n: 23/12/2011 . Bài 34: Đa dạng và đặc điểm chung của cá I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc sự đa dạng của cá về số loài , lối sống, môi trờng sống. - Trình bày đợc đặc điểm cơ bản phân biệt lớp cá sụn và lớp cá xơng. - Nêu đợc vai trò của cá trong đời sống con ngời. - Trình bày đợc đặc điểm chung của cá. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng quan sát tranh, so sánh để rút ra kết luận. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh ¶nh 1 sè loµi c¸ sèng trong c¸c ®iÒu kiÖn sèng kh¸c nhau. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng SGK trang 111..

(78) iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Hoạt động 1: Sự đa dạng về thành phần loài vµ ®a d¹ng vÒ m«i trêng sèng a.Môc tiªu: - HS thấy đợc sự đa dạng của cá về số loài và môi trờng sống. - Thấy đợc do thích nghi với những điều kiện sống khác nhau nên cá có cấu tạo và hoạt động sống khác nhau. b. TiÕn hµnh a. §a d¹ng vÒ thµnh phÇn loµi - Yêu cầu HS đọc thông tin hoàn thành - Mỗi HS tự thu nhận thông tin hoàn bµi tËp sau: thµnh bµi tËp. DÊu hiÖu so Líp c¸ Líp c¸ x- - C¸c thµnh viªn trong nhãm th¶o luận thống nhất đáp án. s¸nh sôn ¬ng N¬i sèng - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn, c¸c §Æc ®iÓm dÔ nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. ph©n biÖt §¹i diÖn - Thấy đợc do thích nghi với những điều kiÖn sèng kh¸c nhau nªn c¸ cã cÊu t¹o và hoạt động sống khác nhau. - GV chốt lại đáp án đúng - GV tiÕp tôc cho th¶o luËn: - Đặc điểm cơ bản nhất để phân biệt - Căn cứ vào bảng, HS nêu đặc điểm líp c¸ sôn vµ líp c¸ x¬ng? c¬ b¶n ph©n biÖt 2 líp lµ : Bé x¬ng. * TiÓu kÕt - Sè lîng loµi lín. - C¸ gåm: + Líp c¸ sôn: bé x¬ng b»ng chÊt sôn. + Líp c¸ x¬ng: bé x¬ng b»ng chÊt x¬ng. b. §a d¹ng vÒ m«i trêng sèng - GV yêu cầu HS quan sát hình 34 (1-70 - HS quan sát hình, đọc kĩ chú thích vµ hoµn thµnh b¶ng trong SGK trang vµ hoµn thµnh b¶ng. 111. - GV treo b¶ng phô, gäi HS lªn b¶ng - HS ®iÒn b¶ng, líp nhËn xÐt, bæ ch÷a bµi. sung. - GV chốt lại bằng bảng kiến thức - HS đối chiếu, sửa chữa sai sót nếu chuÈn. cã. B¬i: nhanh, §Æc ®iÓm Loµi ®iÓn H×nh §Æc ®iÓm §Æc ®iÓm b×nh thêng, TT m«i trêng h×nh d¸ng th©n khóc ®u«i v©y ch©n chËm, rÊt chËm TÇng mÆt th- C¸ nh¸m Thon dµi KhoÎ B×nh thNhanh 1 êng thiÕu êng n¬i Èn n¸u TÇng gi÷a vµ C¸ vÒn, Tơng đối Yếu B×nh thB×nh thêng 2 tầng đáy c¸ chÐp ng¾n êng Trong c¸c L¬n RÊt dµi RÊt yÕu Kh«ng cã RÊt chËm 3 hang hèc.

(79) 4. Trªn mÆt đáy biển. C¸ b¬n, c¸ ®uèi. DÑt, máng. RÊt yÕu. To hoÆc nhá. ChËm. - GV cho HS th¶o luËn: - Điều kiện sống ảnh hởng đến cấu tạo - HS trả lời. ngoµi cña c¸ nh thÕ nµo? c.TiÓu kÕt - Điều kiện sống khác nhau đã ảnh hởng đến cấu tạo và tập tính của cá. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của cá a.Mục tiêu: HS nắm đợc các đặc điểm chung của cá. b. TiÕn hµnh - Cho HS thảo luận đặc điểm của cá - Cá nhân nhớ lại kiến thức bài trớc, vÒ: th¶o luËn nhãm. + M«i trêng sèng - Đại diện nhóm trình bày đáp án, + C¬ quan di chuyÓn nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. + HÖ h« hÊp + HÖ tuÇn hoµn + §Æc ®iÓm sinh s¶n + Nhiệt độ cơ thể - HS th«ng qua c¸c c©u tr¶ lêi vµ rót ra - GV gọi 1-2 HS nhắc lại đặc điểm đặc điểm chung của cá. chung cña c¸. c.TiÓu kÕt - Cá là động vật có xơng sống thích nghi với đời sống hoàn toàn ở nớc: + B¬i b»ng v©y, h« hÊp b»ng mang. + Tim 2 ngăn: 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tơi. + Thô tinh ngoµi. + Là động vật biến nhiệt. Hoạt động 3: Vai trò của cá a.Mục tiêu: HS nắm đợc vai trò của cá trong tự nhiên và đời sống. b. TiÕn hµnh - GV cho HS th¶o luËn: - HS thu thËp th«ng tin GSK vµ hiÓu - Cá có vai trò gì trong tự nhiên và đời biết của bản thân và trả lời. sèng con ngêi? - 1 HS tr×nh bµy c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, + Mỗi vai trò yêu cầu HS lấy VD để bổ sung. chøng minh. - GV lu ý HS 1 sè loµi c¸ cã thÓ g©y ngộ độc cho ngời nh: cá nóc, mật cá tr¾m. - §Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån lîi c¸ ta cÇn ph¶i lµm g×? c.TiÓu kÕt - Cung cÊp thùc phÈm. - Nguyªn liÖu chÕ thuèc ch÷a bÖnh. - Cung cÊp nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. - DiÖt bä gËy, s©u bä h¹i lóa. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái sau:.

(80) - Nêu vai trò của cá trong đời sống con ngời? Đánh dấu X vào câu trả lời em cho là đúng. C©u 1: Líp c¸ ®a d¹ng v×: a. Cã sè lîng loµi nhiÒu b. CÊu t¹o c¬ thÓ thÝch nghi víi c¸c ®iÒu kiÖn sèng kh¸c nhau c. C¶ a vµ b Câu 2: Dấu hiệu cơ bản để phân biệt cá sụn và cá xơng: a. Căn cứ vào đặc điểm bộ xơng b. C¨n cø vµo m«i trêng sèng. c. C¶ a vµ b. §¸p ¸n: 1c, 2a. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Chuẩn bị: + ếch đồng + KÎ b¶ng SGK trang 114..  TuÇn 19 tiÕt 36 Ngµy so¹n: 25/12/2011  I.MỤC TIÊU: -Giúp học sinh hệ thống hóa lại kiến thức đã học,rèn luyện kĩ năng suy luận. -Đánh giá được việc tiếp thu,vận dụng kiến thức đã học. -Kịp thời phát hiện những thiếu sót trong việc tiếp thu kiến thức,điều chỉnh kịp thời. II.ĐỀ BÀI: ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN: SINH HỌC 7 Đề ra: Câu 1 (3đ): Nêu chức năng các phần phụ của tôm sông ? Câu 2(2,5đ): Nêu đặc điểm chung của ngành Chân khớp ? Câu 3(3đ): Nêu vòng đời của trùng sốt rét ? Tại sao bệnh sốt rét hay xảy ra ở miền núi ?.

(81) Câu 4 (1,5đ): Sán dây có đặc điểm cấu tạo nào đặc trưng do thích nghi với kí sinh trong ruột người ? MA TRẬN ĐỀ THI HỌC KÌ 1 MỨC ĐỘ KIẾN THỨC BIẾT. HIỂU. TỔNG. VẬN DỤNG. Chương 5: Ngành Câu 1 chân khớp ( 3đ) Chương 5: Ngành Câu 2 chân khớp (2,5đ) Chương 1: Ngành ĐVNS Chương 3: Các Câu 3 ngành giun (2đ) 1 (3đ) 2 (4,5đ) TỔNG. 1 (3đ) 1 (2,5đ) Câu 4 (1,5đ). 1 (1,5đ) 1 (2đ). 1 (1,5đ). 4 câu (10đ). Đáp án Câu 1(3đ) Chức năng các phần phụ của tôm sông: - 2 mắt kép,2 đôi râu: Định hướng phát hiện mồi. (0,75đ) - Chân hàm: Giữ và xử lí mồi. (0,5đ) - Chân kìm,chân bò:Bắt mồi và bò.(0,5đ) - Chân bơi(chân bụng): Bơi,giữ thăng bằng và ôm trứng.(0,75đ) - Tấm lái: Lái và giúp tôm nhảy.(0,5đ) Câu 2(2,5đ): Đặc điểm chung của ngành chân khớp: - Phần phụ chân khớp phân đốt.Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt. (1đ) - Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài,vừa làm chỗ bám cho cơ.Do đó có chức năng như xương,được gọi là bộ xương ngoài. (0,75đ) - Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác,thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.(0,75đ) Câu 3(3đ) + Vòng đời của trùng sốt rét: - Trùng sốt rét chui vào hồng cầu để kí sinh và sinh sản cùng lúc cho nhiều trùng sốt rét mới.(1đ) - Phá vỡ hồng cầu chui ra và lại chui vào nhiều hồng cầu khác,tiếp tục chu trình hủy hoại hồng cầu.(1đ) +Bệnh sốt rét hay xảy ra ở miền núi là do:.

(82) Bệnh sốt rét thường xảy ra ở miền núi vì ở đây môi trường thuận lợi (nhiều vùng lầy,nhiều cây cối rậm rạp…) nên có nhiều loài muỗi Anôphen mang các mầm bệnh trùng sốt rét.(1đ) Câu 4 (1,5đ) Đặc điểm cấu tạo sán dây thích nghi với kí sinh trong ruột người? - Cơ quan bám tăng cường (4 giác bám,một số có thêm móc bám) (1đ) - Dinh dưỡng bằng cách thẩm thấu qua thành cơ thể (hiệu quả hơn qua ống tiêu hóa nhiều lần).(0,5đ).  TuÇn 20 tiÕt 37. Ngµy so¹n: 30/12/2011  Líp lìng c Bài 35: ếch đồng. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm vững các đặc điểm đời sống của ếch đồng. - Mô tả đợc đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng thích nghi với đời sống vừa ở c¹n võa ë níc. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt..

(83) - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. II. §å dïng d¹y vµ häc. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng SGK trang 114. - Tranh cấu tạo ngoài của ếch đồng. - MÉu: Õch nu«i trong lång nu«i. - HS: chuÈn bÞ theo nhãm. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Cho những VD nêu ảnh hởng của điều kiện sống khác nhau đến cấu tạo cơ thÓ vµ tËp tÝnh cña c¸? - Vai trò của cá đối với đời sống con ngời? 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Đời sống a.Môc tiªu: - HS nắm đợc đặc điểm đời sống của ếch đồng. - Giải thích đợc một số tập tính của ếch đồng. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS tự thu nhận thông tin trong SGK SGK vµ th¶o luËn: trang 113 vµ rót ra nhËn xÐt. - Th«ng tin trªn cho em biÕt ®iÒu g× vÒ - 1 HS tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c nhËn đời sống của ếch đồng? xÐt bæ sung. - GV cho HS gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng: - V× sao Õch thêng kiÕm måi vµo ban - HS tr×nh bµy ý kiÕn. đêm? - Thøc ¨n cña Õch lµ s©u bä, giun, èc nãi lªn ®iÒu g×? (con mồi ở cạn và ở nớc nên ếch có đời sèng võa c¹n võa níc). c.TiÓu kÕt - ếch có đời sống vừa ở nớc vừa ở cạn . - Kiếm ăn vào ban đêm. - Có hiện tợng trú đông. - Là động vật biến nhiệt. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và di chuyển a.Mục tiêu: HS giải thích đợc những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng thích nghi với đời sống vừa ở cạn vừa ở nớc. - HS nêu đợc cách di chuyển của ếch khi ở nớc và khi ở cạn. b. TiÕn hµnh a. Di chuyÓn - GV yêu cầu HS quan sát cách di - HS quan sát, mô tả đợc: chuyÓn cña Õch trong lång nu«i vµ + Trªn c¹n: khi ngåi chi sau gÊp ch÷ Z, hình 35.2 SGK, mô tả động tác di lúc nhảy chi sau bật thẳng  nhảy cóc. chuyÓn trªn c¹n. + Quan s¸t c¸ch di chuyÓn trong níc + Díi níc: Chi sau ®Èy níc, chi tríc bÎ của ếch và hình 35.3 SGK, mô tả động lái. t¸c di chuyÓn trong níc. *TiÓu kÕt.

(84) - Õch cã 2 c¸ch di chuyÓn; + Nh¶y cãc (trªn c¹n) + B¬i (díi níc). b. CÊu t¹o ngoµi - GV yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh - HS dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t vµ tù 35.1, 2, 3 vµ hoµn chØnh b¶ng trang hoµn thµnh b¶ng 1. 114. - HS th¶o luËn trong nhãm, thèng nhÊt - Th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u hái: ý kiÕn. - Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài + Đặc điểm ở cạn: 2, 4, 5 của ếch thích nghi với đời sống ở + Đặc điểm ở nớc: 1, 3, 6 cạn?-- Những đặc điểm cấu tạo ngoài - HS giải thích ý nghĩa thích nghi, lớp thích nghi với đời sống ở nớc? nhËn xÐt, bæ sung. - GV treo b¶ng phô ghi néi dung c¸c đặc điểm thích nghi, yêu cầu HS giải thích ý nghĩa thích nghi của từng đặc ®iÓm. - GV chèt l¹i b¶ng chuÈn. *TiÓu kÕt - ếch đồng có các đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống vừa cạn vừa nớc (các đặc điểm nh bảng trang 114). Các đặc điểm thích nghi đời sống của ếch §Æc ®iÓm h×nh d¹ng vµ cÊu t¹o ý nghÜa thÝch nghi - §Çu dÑp nhän, khíp víi th©n thµnh 1  Gi¶m søc c¶n cña níc khi b¬i. khèi thu«n nhän vÒ tríc. - M¾t vµ lç mòi ë vÞ trÝ cao trªn ®Çu  Khi b¬i võa thë võa quan s¸t. (mòi th«ng víi khoang miÖng vµ phæi võa ngöi, võa thë). - Da trÇn phñ chÊt nhÇy vµ Èm dÔ thÊm  Gióp h« hÊp trong níc. khÝ. - M¾t cã mi gi÷ níc m¾t do tuyÕn lÖ tiÕt ra, tai cã mµng nhÜ.  B¶o vÖ m¾t, gi÷ m¾t khái bÞ kh«, nhËn - Chi 5 phần có ngón chia đốt linh hoạt biết âm thành trên cạn. - C¸c chi sau cã mµng b¬i c¨ng gi÷a  ThuËn lîi cho viÖc di chuyÓn. c¸c ngãn.  Tạo thành chân bơi để đẩy nớc. Hoạt động 3: Sinh sản và phát triển của ếch a.Mục tiêu: HS trình bày đợc sự sinh sản và phát triển của ếch. b. TiÕn hµnh - GV cho HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi c©u - HS tù thu nhËn th«ng tin trong SGk hái: trang 114 và nêu đợc các đặc điểm sinh - Trình bày đặc điểm sinh sản của sản: Õch? + Thô tinh ngoµi - Trứng ếch có đặc điểm gì? + Có tập tính ếch đực ôm lng ếch cái. - V× sao cïng lµ thô tinh ngoµi mµ sè lîng trøng Õch l¹i Ýt h¬n c¸? - HS gi¶i thÝch. - GV treo tranh h×nh 35.4 SGK vµ yªu cÇu HS tr×nh bµy sù ph¸t triÓn cña Õch?.

(85) - So s¸nh sù sinh s¶n vµ ph¸t triÓn cña Õch víi c¸? - GV më réng: trong qu¸ tr×nh ph¸t - HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc. triển, nòng nọc có nhiều đặc điểm gièng c¸ chøng tá vÒ nguån gèc cña Õch. c.TiÓu kÕt - Sinh s¶n: + Sinh s¶n vµo cuãi mïa xu©n + Tập tính: ếch đực ôm lng ếch cái, đẻ ở các bờ nớc. + Thụ tinh ngoài, để trứng. - Ph¸t triÓn: Trøng  nßng näc  Õch (ph¸t triÓn cã biÕn th¸i). 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái sau: - Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở nớc của ếch? - Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài chứng tỏ ếch thích nghi với đời sống ở c¹n? - Tr×nh bµy sù sinh s¶n vµ ph¸t triÓn cña Õch? 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Chuẩn bị theo nhóm: ếch đồng  TuÇn 20 tiÕt 38 Ngµy so¹n: 3/1/2012  Bµi 36: Thùc hµnh Quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên mẫu mổ I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nhËn d¹ng c¸c c¬ quan cña Õch trªn mÉu mæ. - Tìm những cơ quan, hệ cơ quan thích nghi với đời sống mới chuyển lên cạn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh vµ mÉu vËt. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Có thái độ nghiêm túc trong học tập. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Mẫu mổ ếch đủ cho các nhóm. - MÉu mæ sä hoÆc m« h×nh n·o Õch. - Bé x¬ng Õch. - Tranh cÊu t¹o trong cña Õch. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : TiÕn hµnh quan s¸t vÒ bé x¬ng cña Õch. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Quan sát bộ xơng ếch a.Mục tiêu: Giúp Hs biết đợc các phần của bộ xơng ếch. b. TiÕn hµnh - GV híng dÉn HS quan s¸t h×nh 36.1 - HS tù thu nhËn th«ng tin vµ ghi nhí.

(86) SGK vµ nhËn biÕt c¸c x¬ng trong bé x- vÞ trÝ, tªn x¬ng: x¬ng ®Çu, x¬ng cét ¬ng Õch. sèng, x¬ng ®ai vµ x¬ng chi. - GV yªu cÇu HS quan s¸t mÉu bé x¬ng ếch, đối chiếu hình 36.1 xác định các xơng trên mẫu. - GV gäi HS lªn chØ trªn mÉu tªn x¬ng. - 1 HS lªn b¶ng chØ. - GV yªu cÇu HS th¶o luËn: - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm - Bé x¬ng Õch cã chøc n¨ng g×? kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt - Bé x¬ng: x¬ng ®Çu, x¬ng cét sèng, x¬ng ®ai (®ai vai vµ ®ai h«ng), x¬ng chi (chi tríc vµ chi sau). - Chøc n¨ng: + Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể. + Lµ n¬i b¸m cña c¬  di chuyÓn. + To¹ thµnh khoang b¶o vÖ n·o, tuû sèng vµ néi quan. Hoạt động 2: Quan sát da và các nội quan trên mẫu mổ a.Mục tiêu: Hs biết đợc cấu tạo của da và các nội quan của ếch. b. TiÕn hµnh a. Quan s¸t da - GV híng dÉn HS: - HS thùc hiÖn theo híng dÉn: + Sê tay lªn bÒ mÆt da, quan s¸t mÆt + NhËn xÐt: da Õch Èm ít, mÆt bªn bªn trong da vµ nhËn xÐt. trong cã hÖ m¹ch m¸u díi da. - GV cho HS th¶o luËn vµ nªu vai trß - 1 HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt bæ cña da. sung. *TiÓu kÕt - ếch có da trần (trơn, ẩm ớt) mặt trong có nhiều mạch máu giúp trao đổi khÝ. b. Quan s¸t néi quan - GV yêu cầu HS quan sát hình 36.3 - HS quan sát hình, đối chiếu với mẫu đối chiếu với mẫu mổ và xác định các mổ và xác định vị trí các hệ cơ quan. c¬ quan cña Õch (SGK). - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - GV đến từng nhóm yêu cầu HS chỉ khác nhận xét. GV và cả lớp bổ sung, tõng c¬ quan trªn mÉu mæ. uèn n¾n sai sãt. - GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng đặc - HS thảo luận, thống nhất câu trả lời. ®iÓm cÊu t¹o trong cña Õch trang upload.123doc.net, thảo luận và trả lời - Yêu cầu nêu đợc: c©u hái: + HÖ tiªu ho¸: lìi phãng ra b¾t måi, d¹ - Hệ tiêu hoá của ếch có đặc điểm gì dày, gan mật lớn, có tuyến tuỵ. kh¸c so víi c¸? + Phổi cấu tạo đơn giản, hô hấp qua da - Vì sao ở ếch đã xuất hiện phổi mà là chủ yếu. vẫn trao đổi khí qua da? + Tim 3 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn. - Tim cña Õch kh¸c c¸ ë ®iÓm nµo? Tr×nh bµy sù tuÇn hoµn m¸u cña Õch? - Yªu cÇu HS quan s¸t m« h×nh bé n·o ếch, xác định các bộ phận của não. - GV chèt l¹i kiÕn thøc..

(87) - GV cho HS th¶o luËn: - HS thảo luận xác định đợc các hệ cơ - Trình bày những đặc điểm thích nghi tiêu hoá, hô hấp, tuần hoàn thể hiện sự với đời sống trên cạn thể hiện ở cấu thích nghi với đời sống chuyển lên trên t¹o trong cña Õch? c¹n. *TiÓu kÕt - Cấu tạo trong của ếch: Bảng đặc điểm cấu tạo trong trang upload.123doc.net SGK. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - GV nhận xét tinh thần, thái độ của HS trong giờ thực hành. - NhËn xÐt kÕt qu¶ quan s¸t cña c¸c nhãm. - Cho HS thu dän vÖ sinh. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ hoµn thµnh thu ho¹ch theo mÉu SGK trang 119.  TuÇn 21 tiÕt 39. Ngµy so¹n: 9/1/2012 . Bài 37: Đa dạng và đặc điểm chung cña líp lìng c I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc sự đa dạng của lỡng c về thành phần loài, môi trờng sống và tập tÝnh. - Hiểu rõ đợc vai trò của lỡng c với đời sống và tự nhiên. - Trình bày đợc đặc điểm chung của lỡng c. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh h×nh nhËn biÕt kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật có ích. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh ¶nh 1 sè loµi lìng c. - B¶ng phô ghi néi dung: §Æc ®iÓm ph©n biÖt Tªn bé lìng c H×nh d¹ng §u«i KÝch thíc chi sau Cã ®u«i Kh«ng ®u«i Kh«ng ch©n - C¸c m¶nh giÊy rêi ghi c©u tr¶ lêi lùa chän. iii.hoạt động dạy học. 1.Mở bài :Hs thấy đợc sự đa dạng của lớp lỡng c. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Đa dạng về thành phần loài a.Môc tiªu: - HS nêu đợc các đặc điểm đặc trng nhất để phân biệt 3 bộ lỡng c. Từ đó thấy đợc môi trờng sống ảnh hởng đến cấu tạo ngoài của từng bộ. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 37.1 - C¸ nh©n tù thu nhËn th«ng tin vÒ.

(88) SGK, đọc thông tin và làm bài tập bảng đặc điểm 3 bộ lỡng c, thảo luận nhóm sau: vµ hoµn thµnh b¶ng. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm §Æc ®iÓm ph©n biÖt Tªn bé l- H×nh KÝch thíc kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. §u«i ìng c d¹ng chi sau - Yêu cầu nêu đợc: các đặc điểm đặc Cã ®u«i trng nhÊt ph©n biÖt 3 bé: c¨n cø vµo Kh«ng ®u«i vµ ch©n. ®u«i Kh«ng ch©n - Thông qua bảng, GV phân tích mức độ g¾n bã víi m«i trêng níc kh¸c nhau  - HS tr×nh bµy ý kiÕn. ảnh hởng đến cấu tạo ngoài từng bộ. - HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Lìng c cã 4000 loµi chia lµm 3 bé: + Bé lìng c cã ®u«i + Bé lìng c kh«ng ®u«i + Bé lìng c kh«ng ch©n. Hoạt động 2: Đa dạng về môi trờng và tập tính a.Mục tiêu: HS nắm đợc sự ảnh hởng của môi trờng tới tập tính và hoạt động cña lìng c. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 37 (1- - C¸ nh©n HS tù thu nhËn th«ng tin qua 5) đọc chú thích và lựa chọn câu trả lời hình vẽ, thảo luận nhóm và hoàn thành ®iÒn vµo b¶ng trang 121 GSK. b¶ng. - GV treo b¶ng phô, HS c¸c nhãm - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn chän c©u tr¶ ch÷a bµi b»ng c¸ch d¸n c¸c m¶nh giÊy lêi d¸n vµo b¶ng phô. ghi c©u tr¶ lêi. - Nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ - GV thông báo kết quả đúng để HS sung nếu cần. theo dâi. c.TiÓu kÕt Một số đặc điểm sinh học của lỡng c Tªn loµi §Æc ®iÓm n¬i sèng Hoạt động TËp tÝnh tù vÖ - Sèng chñ yÕu trong níc - Ban ngµy - Trèn ch¹y Èn C¸ cãc Tam §¶o nÊp Ônh ¬ng lín - ¦a sèng ë níc h¬n - Ban đêm - Do¹ n¹t Cãc nhµ - ¦a sèng trªn c¹n h¬n - Ban đêm - Tiết nhựa độc - Sống chủ yếu trên cây, - Ban đêm - Trèn ch¹y Èn Õch c©y bôi c©y, vÉn lÖ thuéc vµo nÊp m«i trêng níc. - Sèng chñ yÕu trªn c¹n - Chui luån Trèn, Èn nÊp Õch giun trong hang đất Hoạt động 3: Đặc điểm chung của lỡng c a.Mục tiêu: Hs thấy đợc đặc điểm chung của lớp lỡng c. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu các nhóm trao đổi và trả - Cá nhân HS thu thập thông tin SGK lêi c©u hái: và hiểu biết của bản thân, trao đổi - Nêu đặc điểm chung của lỡng c về nhóm và rút ra đặc điểm chung của l-.

(89) m«i trêng sèng, c¬ quan di chuyÓn, ìng c. đặc điểm các hệ cơ quan? c.TiÓu kÕt Lỡng c là động vật có xơng sống thích nghi với đời sống vừa cạn vừa nớc. + Da trÇn vµ Èm + Di chuyÓn b»ng 4 chi + H« hÊp b»ng phæi vµ da + Tim 3 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn, m¸u pha nu«i c¬ thÓ. + Thô tinh ngoµi, nßng näc ph¸t triÓn qua biÕn th¸i. + Là động vật biến nhiệt. Hoạt động 4: Vai trò của lỡng c a.Mục tiêu: HS nắm đợc vai trò của lỡng c trong tự nhiên và trong đời sống. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - Cá nhân HS nghiên thông tin SGK SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: trang 122 vµ tr¶ lêi c©u hái: - Lỡng c có vai trò gì đối với con ngời? - Yêu cầu nêu đợc: Cho VD minh ho¹? + Cung cÊp thùc phÈm - V× sao nãi vai trß tiªu diÖt s©u bä + Gióp viÖc tiªu diÖt s©u bä g©y thiÖt của lỡng c bổ sung cho hoạt động của hại cho cây. chim? - Muèn b¶o vÖ nh÷ng loµi lìng c cã + CÊm s¨n b¾t. Ých ta cÇn lµm g×? - 1 HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, - GV cho HS rót ra kÕt luËn. bæ sung. c.TiÓu kÕt - Lµm thøc ¨n cho con ngêi. - 1 sè lìng c lµm thuèc. - Diệt sâu bọ và là động vật trung gian gây bệnh. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Yªu cÇu HS lµm bµi tËp sau: Đánh dấu X vào câu trả lời đúng trong các câu sau về đặc điểm chung cña lìng c: 1- Là động vật biến nhiệt 2- Thích nghi với đời sống ở cạn 3- Tim 3 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn, m¸u pha ®i nu«i c¬ thÓ 4- Thích nghi với đời sống vừa ở nớc, vừa ở cạn. 5- Máu trong tim là máu đỏ tơi 6- Di chuyÓn b»ng 4 chi 7- Di chuyÓn b»ng c¸ch nh¶y cãc 8- Da trÇn Èm ít 9- Õch ph¸t triÓn cã biÕn th¸i. Đáp án : câu đúng là 1,2,3,4,6,7,8,9 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - KÎ b¶ng trang 125 SGK vµo vë.  TuÇn 21 tiÕt 40 Ngµy so¹n: 10/1/2012 .

(90) Líp bß s¸t Bµi 38: Th»n l»n bãng ®u«i dµi I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc các đặc điểm đời sống của thằn lằn bóng. - Giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời sống ë c¹n. - Mô tả đợc cách di chuyển của thằn lằn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc niÒm yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - GV:Tranh cÊu t¹o ngoµi th»n l»n bãng. B¶ng phô ghi néi dung b¶ng trang 125 SGK. Phiếu học tập ghi nội dung so sánh đặc điểm đời sống thằn lằn bóng và ếch đồng. - HS: chuẩn bị theo nội dung đã dặn. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Nh Sgk 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Đời sống a.Mục tiêu: - HS nắm đợc các đặc điểm đời sống của thằn lằn. - Trình bày đợc đặc điểm sinh sản của thằn lằn. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, - HS tự thu nhận thông tin, kết hợp làm bài tập so sánh đặc điểm đời sống với kiến thức đã học để hoàn thành của thằn lằn và ếch đồng. phiÕu häc tËp. - GV kÎ nhanh phiÕu häc tËp lªn b¶ng, - HS lªn b¶ng tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c gäi HS lªn hoµn thµnh b¶ng. nhËn xÐt, bæ sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. Đặc điểm đời sống Th»n l»n 1- N¬i sèng vµ ho¹t - Sèng vµ b¾t måi ë động n¬i kh« r¸o - B¾t måi vÒ ban 2- Thêi gian kiÕm måi ngµy - ThÝch ph¬i n¾ng 3- TËp tÝnh - Trú đông trong các hốc đất khô ráo. - Qua bµi tËp trªn GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. - GV cho HS th¶o luËn: - Nêu đặc điểm sinh sản của thằn lằn? - V× sao sè lîng trøng cña th»n l»n l¹i Ýt?. ếch đồng - Sèng vµ b¾t måi ë n¬i Èm ít c¹nh c¸c khu vùc níc. - Bắt mồi vào chập tối hay đêm - ThÝch ë n¬i tèi hoÆc bãng r©m - Trú đông trong các hốc đất ẩm bªn vùc níc hoÆc trong bïn.. - HS phải nêu đợc: thằn lằn thích nghi hoµn toµn víi m«i trêng trªn c¹n. - HS th¶o luËn trong nhãm. - Yêu cầu nêu đợc: + Th»n l»n thô tinh trong  tØ lÖ trøng.

(91) gÆp tinh trïng cao nªn sè lîng trøng Ýt. - Trøng th»n l»n cã vá cã ý nghÜa g× + Trøng cã vá  b¶o vÖ đối với đời sống ở cạn? - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - GV chèt l¹i kiÕn thøc. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Yêu cầu 1 HS nhắc lại đặc điểm đời sống của thằn lằn, đặc điểm sinh sản cña th»n l»n. c.TiÓu kÕt - M«i trêng sèng trªn c¹n - §êi sèng: + Sèng ë n¬i kh« r¸o, thÝch ph¬i n¾ng + ¡n s©u bä + Có tập tính trú đông - Sinh s¶n: + Thô tinh trong + Trøng cã vá dai, nhiÒu no·n hoµng, ph¸t triÓn trùc tiÕp. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và di chuyển a.Mục tiêu: HS giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với đời sống trên cạn. Mô tả đợc cách di chuyển của thằn lằn. b. TiÕn hµnh a. CÊu t¹o ngoµi - GV yêu cầu HS đọc bảng trang 125 - HS tự thu nhận kiến thức bằng cách SGK, đối chiếu với hình cấu tạo ngoài đọc cột đặc điểm cấu tạo ngoài. và ghi nhớ các đặc điểm cấu tạo. - GV yêu cầu HS đọc câu trả lời chọn - Các thành viên trong nhóm thảo luận lùa, hoµn thµnh b¶ng trang 125 SGK. lựa chọn câu cần điền để hoàn thành b¶ng. - GV treo b¶ng phô gäi 1 HS lªn g¾n - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn, c¸c m¶nh giÊy. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV chốt lạiđáp án đúng: 1G; 2E; 3D; - HS dựa vào đặc điểm cấu tạo ngoài 4C; 5B vµ 6A. của 2 đại diện để so sánh. - GV cho HS th¶o luËn: so s¸nh cÊu tạo ngoài của thằn lằn với ếch để thấy đợc thằn lằn thích nghi hoàn toàn với đời sống trên cạn. b. Di chuyÓn - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 38.2 - HS quan s¸t h×nh 38.2 SGK, nªu thø đọc thông tin trong SGK trang 125 và tự các cử động: nêu thứ tự cử động của thân và đuôi + Thân uốn sang phải  đuôi uốn sang khi th»n l»n di chuyÓn. tr¸i, chi tríc ph¶i vµ chi sau tr¸i chuyÓn lªn phÝa tríc. + Thân uốn sang trái, động tác ngợc - GV chèt l¹i kiÕn thøc. l¹i. - 1 HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. c.TiÓu kÕt Khi di chuyển thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn thân phối hợp các chi để tiến lên phía trớc..

(92) 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Yªu cÇu HS lµm bµi tËp sau: H·y chän nh÷ng môc t¬ng øng ë cét A víi cét B trong b¶ng: Cét A Cét B 1- Da kh«, cã v¶y sõng bao bäc a- Tham gia sù di chuyÓn trªn c¹n 2- §Çu cã cæ dµi b- Bảo vệ mắt, có nớc mắt để màng 3- Mắt có mí cử động m¾t kh«ng bÞ kh« 4- Mµng nhÜ n»m ë hèc nhá trªn ®Çu c- Ng¨n c¶n sù tho¸t h¬i níc 5- Bµn ch©n 5 ngãn cã vuèt. d- Phát huy đợc các giác quan, tạo điều kiÖn b¾t måi dÔ dµng. e- B¶o vÖ mµng nhÜ, híng ©m thanh vµo mµng nhÜ. Đáp án: 1c,2d,3b,4e,5a 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Xem lại cấu tạo trong của ếch đồng.  TuÇn 22 tiÕt 41 Ngµy so¹n: 16/1/2012  Bµi 39: CÊu t¹o trong cña th»n l»n I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc các đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn phù hợp với đời sống hoµn toµn ë c¹n. - So sánh với lỡng c để thấy đợc sự hoàn thiện của các cơ quan. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - KÜ n¨ng so s¸nh. 3. Thái độ - Gi¸o dôc niÒm yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh cÊu t¹o trong cña th»n l»n. - Bé x¬ng Õch, bé x¬ng th»n l»n. - M« h×nh bé n·o th»n l»n. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi :Bµi häc h«m nay sÏ t×m hiÓu vÒ cÊu t¹o trong cña th»n l»n. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Bộ xơng a.Mục tiêu: HS giải thích đợc sự khác nhau cơ bản giữa bộ xơng thằn lằn và bộ x¬ng Õch. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS quan sát bộ xơng thằn - HS quan sát hình 39.1 SGK, đọc kĩ lằn, đối chiếu với hình 39.1 SGK xác chú thích  ghi nhớ tên các xơng của định vị trí các xơng. th»n l»n. - GV gäi HS lªn chØ trªn m« h×nh. + Đối chiếu mô hình xơng  xác định - GV ph©n tÝch: xuÊt hiÖn x¬ng sên x¬ng ®Çu, cét sèng, x¬ng sên, c¸c xcïng víi x¬ng má ¸c  lång ngùc cã tÇm ¬ng ®ai vµ c¸c x¬ng chi. quan träng lín trong sù h« hÊp ë c¹n. - GV yêu cầu HS đối chiếu bộ xơng.

(93) thằn lằn với bộ xơng ếch  nêu rõ sai - HS so sánh 2 bộ xơng  nêu đợc đặc kh¸c næi bËt. ®iÓm sai kh¸c c¬ b¶n. + Th»n l»n xuÊt hiÖn x¬ng sên  tham gia qu¸ tr×nh h« hÊp. + Đốt sống cổ: 8 đốt  cử động linh ho¹t.  Tất cả các đặc điểm đó thích nghi hơn + Cột sống dài. với đời sống ở cạn. + §ai vai khíp víi cét sèng  chi tríc linh ho¹t. c.TiÓu kÕt Bé x¬ng gåm: - X¬ng ®Çu - Cét sèng cã c¸c x¬ng sên - X¬ng chi: x¬ng ®ai, c¸c x¬ng chi. Hoạt động 2: Các cơ quan dinh dỡng a.Môc tiªu: -HS xác định đợc vị trí, nêu đợc cấu tạo 1 số cơ quan dinh dỡng của thằn lằn. - So sánh các cơ quan dinh dỡng của thằn lằn với ếch để thấy sự hoàn thiện. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 39.2 - HS tù thu nhËn kiÕn thøc b»ng c¸ch SGK, đọc chú thích, xác định vị trí các đọc cột đặc điểm cấu tạo ngoài. hÖ c¬ quan: tuÇn hoµn, h« hÊp, tiªu ho¸, bµi tiÕt, sinh s¶n. - C¸c thµnh viªn trong nhãm th¶o luËn - Hệ tiêu hoá của thằn lằn gồm những lựa chọn câu cần điền để hoàn thành bé phËn nµo? Nh÷ng ®iÓm nµo kh¸c b¶ng. hÖ tiªu ho¸ cña Õch? - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn, c¸c - Kh¶ n¨ng hÊp thô l¹i níc cã ý nghÜa nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. g× víi th»n l»n khi sèng trªn c¹n? - HS dựa vào đặc điểm cấu tạo ngoài - Quan sát hình 39.3 SGK, thảo luận và của 2 đại diện để so sánh. tr¶ lêi c©u hái: - HÖ tuÇn hoµn cña th»n l»n cã g× gièng vµ kh¸c Õch? - Hª h« hÊp cña th»n l»n kh¸c Õch ë ®iÓm nµo? ý nghÜa?  TuÇn hoµn vµ h« hÊp phï hîp h¬n víi đời sống ở cạn. - GV gi¶i thÝch kh¸i niÖm thËn  chèt lại các đặc điểm bài tiết. - Nớc tiểu đặc của thằn lằn liên quan gì đến đời sống ở cạn? b. Di chuyÓn - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 38.2 - HS quan s¸t h×nh 38.2 SGK, nªu thø đọc thông tin trong SGK trang 125 và tự các cử động: nêu thứ tự cử động của thân và đuôi + Thân uốn sang phải  đuôi uốn sang khi th»n l»n di chuyÓn. tr¸i, chi tríc ph¶i vµ chi sau tr¸i chuyÓn lªn phÝa tríc. + Thân uốn sang trái, động tác ngợc.

(94) - GV chèt l¹i kiÕn thøc.. l¹i. - 1 HS ph¸t biÓu, líp bæ sung.. c.TiÓu kÕt Khi di chuyển thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn thân phối hợp các chi để tiến lên phía trớc. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Yªu cÇu HS lµm bµi tËp sau: Hãy điền vào bảng sau ý nghĩa của từng đặc điểm cấu tạo của thằn lằn thích nghi với đời sống ở cạn. §Æc ®iÓm 1- XuÊt hiÖn x¬ng sên cïng x¬ng má ¸c t¹o thµnh lång ngùc. 2- Ruét giµ cã kh¶ n¨ng hÊp thô l¹i níc. 3- Phæi cã nhiÒu v¸ch ng¨n. 4- T©m thÊt xuÊt hiÖn v¸ch hôt. 5- Xoang huyÖt cã kh¶ n¨ng hÊp thô níc. 6- N·o tríc vµ tiÓu n·o ph¸t triÓn.. ý nghÜa thÝch nghi. Đáp án §Æc ®iÓm ý nghÜa thÝch nghi 1- XuÊt hiÖn x¬ng sên cïng x¬ng má 1.Bảo vệ các nội quan trong lồng ¸c t¹o thµnh lång ngùc. ngực,tham gia hô hấp. 2- Ruét giµ cã kh¶ n¨ng hÊp thô l¹i n2.giữ nước cho cơ thể. íc. 3- Phæi cã nhiÒu v¸ch ng¨n. 4- T©m thÊt xuÊt hiÖn v¸ch hôt. 3.tăng khả năng trao đổi khí 5- Xoang huyÖt cã kh¶ n¨ng hÊp thô n4.máu ít bị pha hơn. íc. 5.Chống mất nước cho cơ thể. 6- N·o tríc vµ tiÓu n·o ph¸t triÓn. 6.Hình thành tập tính và các cử động phức tạp. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Su tÇm tranh ¶nh vÒ c¸c loµi bß s¸t. - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë: §Æc ®iÓm cÊu t¹o Mai vµ yÕm Tªn bé Cã v¶y C¸ sÊu Rïa. Hµm vµ r¨ng. Vá trøng.

(95)  TuÇn 22 tiÕt 42. Ngµy so¹n: 17/1/2012 . Bài 40: Sự đa dạng và đặc điểm chung của lớp bò sát I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc sự đa dạng của bò sát thể hiện ở số loài, môi trờng sống và lối sèng. - Trình bày đợc đặc điểm cấu tạo ngoài đặc trng phân biệt 3 bộ thờng gặp trong líp bß s¸t. - Giải thích đợc lí do sự phồn thịnh và diệt vong của khủng long. - Nêu đợc vai trò của bò sát trong tự nhiên và đời sống. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ yêu thích, tìm hiểu tự nhiên. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh mét sè loµi khñng long. - B¶ng phô ghi néi dung phiÕu häc tËp. Hoạt động 1: Sự đa dạng của bò sát a.Môc tiªu: - HS giải thích đợc bò sát rất đa dạng. - Trình bày đợc đặc điểm cấu tạo ngoài phân biệt bộ có vảy, bộ cá sấu, bộ rùa. b. TiÕn hµnh - KÓ tªn c¸c bé cña bß s¸t.. - Bé cã v¶y,bé c¸ sÊu,bé rïa,bé ®Çu má. - Sù ®a d¹ng cña bß s¸t thÓ hiÖn ë - Sù ®a d¹ng thÓ hiÖn ë: Sè loµi nhiÒu, nh÷ng ®iÓm nµo? cÊu t¹o c¬ thÓ vµ m«i trêng sèng - LÊy VD minh ho¹? phong phó. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm - GV chèt l¹i kiÕn thøc. kh¸c bæ sung. c.TiÓu kÕt - Líp bß s¸t rÊt ®a d¹ng, sè loµi lín, chia lµm 4 bé - Cã lèi sèng vµ m«i trêng sèng phong phó. Hoạt động 2: Các loài khủng long a.Môc tiªu: - HS hiểu đợc tổ tiên của bò sát là lỡng c cổ. - LÝ do phån thÞnh vµ sù diÖt vong cña khñng long. b. TiÕn hµnh a. Sự ra đời - GV gi¶ng gi¶i cho HS: - HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn thøc. - Sự ra đời của bò sát. + Nguyên nhân: do khí hậu thay đổi. - 1 HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, + Tæ tiªn bß s¸t lµ lìng c cæ. bæ sung. *TiÓu kÕt.

(96) - Bß s¸t cæ h×nh thµnh c¸ch ®©y kho¶ng 280 – 230 triÖu n¨m. b. Thời đại phồn thịnh và diệt vong của khủng long - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS đọc thông tin, quan sát hình 40.2, SGK, quan s¸t h×nh 40.2, th¶o luËn: th¶o luËn c©u tr¶ lêi: - Nguyªn nh©n phån thÞnh cña khñng + Nguyªn nh©n: Do ®iÒu kiÖn sèng long? thuËn lîi, cha cã kÎ thï. - Nêu những đặc điểm thích nghi với + Các loài khủng long rất đa dạng. đời sống của khủng long cá, khủng - 1 vài HS phát biểu  lớp nhận xét, bổ long c¸nh vµ khñng long b¹o chóa? sung. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - GV cho HS tiÕp tôc th¶o luËn: - C¸c nhãm th¶o luËn, thèng nhÊt ý kiến. Yêu cầu nêu đợc: - Nguyªn nh©n khñng long bÞ diÖt - LÝ do diÖt vong: vong? + Do c¹nh tranh víi chim vµ thó. + Do ¶nh hëng cña khÝ hËu vµ thiªn tai. - Tại sao bò sát cỡ nhỏ vẫn tồn tại đến - Bò sát nhỏ vẫn tồn tại vì: ngµy nay? + C¬ thÓ nhá  dÔ t×m n¬i tró Èn. + Yªu cÇu vÒ thøc ¨n Ýt. + Trøng nhá an toµn h¬n. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm - GVchèt l¹i kiÕn thøc. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. *TiÓu kÕt: Hs học theo Sgk Hoạt động 3: Đặc điểm chung của bò sát a.Môc tiªu Hs biết đợc đặc điểm chung của bò sát. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS th¶o luËn: Nêu đặc điểm chung của bò sát về: - HS vËn dông kiÕn thøc cña líp bß s¸t + M«i trêng sèng. thảo luận rút ra đặc điểm chung về: + §Æc ®iÓm cÊu t¹o ngoµi. - C¬ quan di chuyÓn, dinh dìng, sinh + §Æc ®iÓm cÊu t¹o trong. s¶n, th©n nhiÖt. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu  c¸c nhãm - GV có thể gọi 1-2 HS nhắc lại đặc khác bổ sung. ®iÓm chung. c.TiÓu kÕt Bò sát là động vật có xơng sống thích nghi hoàn toàn đời sống ở cạn. + Da kh«, cã v¶y sõng. + Chi yÕu cã vuèt s¾c. + Phæi cã nhiÒu v¸ch ng¨n. + Tim cã v¸ch hôt, m¸u pha ®i nu«i c¬ thÓ. + Thô tinh trong, trøng cã vá bao bäc, giµu no·n hoµng. + Là động vật biến nhiệt. Hoạt động 4: Vai trò của bò sát a.Môc tiªu Hs biết đợc vai trò của bò sát. b. TiÕn hµnh - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và - HS tự đọc thông tin và rút ra vai trò tr¶ lêi c©u hái: cña bß s¸t..

(97) + Nªu lîi Ých vµ t¸c h¹i cña bß s¸t? - 1 vµi HS ph¸t biÓu, líp nhËn xÐt, bæ + LÊy VD minh ho¹? sung. c.TiÓu kÕt - Ých lîi: + Cã Ých cho n«ng nghiÖp: DiÖt s©u bä, diÖt chuét. + Cã gi¸ trÞ thùc phÈm: ba ba, rïa. + Lµm dîc phÈm: r¾n, tr¨n. + Sản phẩm mĩ nghệ: vảy đồi mồi, da cá sấu. - T¸c h¹i: + Gây độc cho ngời: rắn. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Tr¶ lêi c©u hái 1,2 sgk. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - Tìm hiểu đời sống của chim bồ câu. - KÎ b¶ng 1, 2 bµi 41 vµo vë.  TuÇn 23 tiÕt 43. Líp chim Bµi 41: Chim bå c©u. Ngµy so¹n: 5/2/2012 . I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nắm đợc đặc điểm đời sống, cấu tạo ngoài của chim bồ câu. - Giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của chim bồ câu thích nghi với đời sèng bay lîn. - Phân biệt đợc kiểu bay vỗ cánh và kiểu bay lợn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ yêu thích bộ môn. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh cÊu t¹o ngoµi cña chim bå c©u. - B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 1vµ 2 trang 135, 136. - Mçi HS kÎ s½n b¶ng 1, 2 vµo vë. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi - GV giới thiệu đặc điểm đặc trng của lớp chim: Cấu tạo cơ thể thích nghi víi sù bay vµ giíi h¹n néi dung nghiªn cøu: chim bå c©u. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Đời sống chim bồ câu a.Môc tiªu: - HS hiểu đợc đặc điểm đời sống của chim bồ câu. - Trình bày đợc đặc điểm sinh sản của chim bồ câu. b. TiÕn hµnh - GV yªu cÇu HS th¶o luËn c©u hái: - HS đọc thông trong SGK trang 135,.

(98) - Cho biÕt tæ tiªn cña chim bå c©u nhµ? + Đặc điểm đời sống của chim bồ câu?. th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái: + Bay giái + Thân nhiệt ổn định - 1-2 HS ph¸t biÓu, líp nhËn xÐt, bæ - GV cho HS tiÕp tôc th¶o luËn: sung. - §Æc ®iÓm sinh s¶n cña chim bå c©u? + Thô tinh trong - So sánh sự sinh sản của thằn lằn và + Trứng có vỏ đá vôi. chim? + Cã hiÖn tîng Êp trøng nu«i con. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - HiÖn tîng Êp trøng vµ nu«i con cã ý - HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. nghÜa g×? - GV phân tích: Vỏ đá vôi  phôi phát triÓn an toµn. Êp trøng  ph«i ph¸t triÓn Ýt lÖ thuéc vµo m«i trêng. c.TiÓu kÕt - §êi sèng: + Sèng trªn c©y, bay giái + TËp tÝnh lµm tæ + Là động vật hằng nhiệt - Sinh s¶n: + Thô tinh trong + Trứng có nhiều noãn hoàng, có vỏ đá vôi + Cã hiÖn tîng Êp trøng, nu«i con b»ng s÷a diÒu. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và di chuyển a.Mục tiêu: HS giải thích đợc các đặc điểm cấu tạo ngoài của chim thích nghi víi sù bay. b. TiÕn hµnh a. CÊu t¹o ngoµi Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 41.1 vµ - HS quan s¸t kÜ h×nh kÕt hîp víi th«ng 41.2, đọc thông tin trong SGK trang tin trong SGK, nêu đợc các đặc điểm: 136 và nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của + Thân, cổ, mỏ. chim bå c©u. + Chi - GV gọi HS trình bày đặc điểm cấu + Lông t¹o ngoµi trªn tranh. - 1-2 HS tr×nh bµy, líp bæ sung. - GV yêu cầu các nhóm hoàn thành - Các nhóm thảo luận, tìm các đặc b¶ng 1 trang 135 SGK. ®iÓm cÊu t¹o thÝch nghi víi sù bay, - GV gäi HS lªn ®iÒn trªn b¶ng phô. ®iÒn vµo b¶ng 1. - GV söa ch÷a vµ chèt l¹i kiÕn thøc - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ch÷a, c¸c theo b¶ng mÉu. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. *.TiÓu kÕt §Æc ®iÓm cÊu t¹o ngoµi cña chim bå c©u thÝch nghi víi sù bay §Æc ®iÓm cÊu t¹o Th©n: h×nh thoi Chi tríc: C¸nh chim Chi sau: 3 ngãn tríc, 1 ngãn sau. §Æc ®iÓm cÊu t¹o thÝch nghi víi sù bay Gi¶m søc c¶n cña kh«ng khÝ khi bay Quạt gió (động lực của sự bay), cản kh«ng khÝ khi h¹ c¸nh. Gióp chim b¸m chÆt vµo cµnh c©y vµ.

(99) khi h¹ c¸nh. L«ng èng: cã c¸c sîi l«ng lµm thµnh Lµm cho c¸nh chim khi giang ra t¹o phiÕn máng nªn mét diÖn tÝch réng. L«ng b«ng: Cã c¸c l«ng m¶nh lµm Gi÷ nhiÖt , lµm c¬ thÓ nhÑ thµnh chïm l«ng xèp Má: Má sõng bao lÊy hµm kh«ng cã Lµm ®Çu chim nhÑ r¨ng Cæ: Dµi khíp ®Çu víi th©n. Ph¸t huy t¸c dông cña gi¸c quan, b¾t måi, rØa l«ng. b. Di chuyÓn - GV yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh - HS thu nhËn th«ng tin qua h×nh  n¾m 41.3, 41.4 SGK. đợc các động tác. - NhËn biÕt kiÓu bay lîn vµ bay vç + Bay lîn c¸nh? + Bay vç c¸nh - Yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 1. - Thảo luận nhóm  đánh dấu vào bảng - GV gọi 1 HS nhắc lại đặc điểm mỗi 2 kiÓu bay. §¸p ¸n: bay vç c¸nh: 1, 5 - GV chèt l¹i kiÕn thøc. Bay lîn: 2, 3, 4. *TiÓu kÕt - Chim cã 2 kiÓu bay: + Bay lîn. + Bay vç c¸nh. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸.

(100) 1- Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của chim bồ câu thích nghi với đời sèng bay? 2- Nối cột A với các đặc điểm ở cột B cho phù hợp: Cét A KiÓu bay vç c¸nh KiÓu bay lîn. Cét B - C¸nh ®Ëp liªn tôc - C¸nh ®Ëp chËm r·i, kh«ng liªn tôc - Bay chủ yếu dựa vào động tác vỗ cánh - Bay chủ yếu dựa vào sự nâng đỡ của không khí và hớng thay đổi của các luồng gió. Đáp án : + KiÓu bay vç c¸nh: - C¸nh ®Ëp liªn tôc - Bay chủ yếu dựa vào động tác vỗ cánh + KiÓu bay lîn: - C¸nh ®Ëp chËm r·i, kh«ng liªn tôc - Bay chủ yếu dựa vào sự nâng đỡ của không khí và hớng thay đổi của các luồng giã. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt” - KÎ b¶ng trang 139 vµo vë.  TuÇn 23 tiÕt 44. Ngµy so¹n: 5/2/2012 . Bµi 43: CÊu t¹o trong cña chim bå c©u I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc hoạt động của các cơ quan dinh dỡng, thần kinh thích nghi với đời sống bay. - Nêu đợc điểm sai khác trong cấu tạo của chim bồ câu so với thằn lằn. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t tranh, kÜ n¨ng so s¸nh. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh cÊu t¹o trong cña chim bå c©u. - M« h×nh bé n·o chim bå c©u. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi :Nh SGK. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tìm hiểu các cơ quan dinh dỡng a.Môc tiªu: - HS nắm vững đặc điểm cấu tạo, hệ hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá, bài tiết của chim thích nghi với đời sống bay..

(101) - So sánh đặc điểm các cơ quan dinh dỡng của chim với bò sát và nêu đợc ý nghĩa sự khác nhau đó. b. TiÕn hµnh a. Tiªu ho¸ Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS nh¾c l¹i c¸c bé phËn cña - 1 HS nh¾c l¹i c¸c bé phËn cña hÖ tiªu hÖ tiªu ho¸ ë chim. hoá đã quan sát đợc ở bài thực hành. - GV cho HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - HS thảo luận  nêu đợc: + HÖ tiªu ho¸ cña chim hoµn chØnh + Thùc qu¶n cã diÒu. h¬n bß s¸t ë nh÷ng ®iÓm nµo? + D¹ dµy: d¹ dµy tuyÕn, d¹ dµy c¬  tèc + Vì sao chim có tốc độ tiêu hoá cao độ tiêu hoá cao. h¬n bß s¸t? - Lu ý HS: HS không giải thích đợc thì - 1-2 HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. GV ph¶i gi¶i thÝch do cã tuyÕn tiªu ho¸ lín, d¹ dµy c¬ quan nghiÒn thøc ¨n, d¹ dµy tuyÕn tiÕt dÞch. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. *.TiÓu kÕt - èng tiªu ho¸ ph©n ho¸, chuyªn ho¸ víi chøc n¨ng. - Tốc độ tiêu hoá cao. b. TuÇn hoµn Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS th¶o luËn: - HS đọc thông tin SGK trang 141, + Tim cña chim cã g× kh¸c tim bß s¸t? quan s¸t h×nh 43.1 vµ nªu ®iÓm kh¸c + ý nghĩa sự khác nhau đó? nhau cña tim chim so víi bß s¸t: + Tim 4 ng¨n, chia 2 nöa. - GV treo sơ đồ hệ tuần hoàn câm  gọi + Nửa trái chứa máu đỏ tơi  đi nuôi cơ 1 HS lên xác định các ngăn tim. thể, nửa phải chứa máu đỏ thẫm. - Gäi 1 HS tr×nh bµy sù tuÇn hoµn m¸u + ý nghÜa: M¸u nu«i c¬ thÓ giµu oxi  trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần sự trao đổi chất mạnh. hoµn lín. - HS lªn tr×nh bµy trªn tranh  líp nhËn xÐt, bæ sung. *.TiÓu kÕt - Tim 4 ng¨n, 2 vßng tuÇn hoµn. - Máu nuôi cơ thể giàu oxi (máu đỏ tơi). c. H« hÊp Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin, quan - HS thảo luận và nêu đợc: s¸t h×nh 43.2 SGK  th¶o luËn vµ tr¶ lêi: + Phæi chim cã nhiÒu èng khÝ th«ng + So s¸nh h« hÊp cña chim víi bß s¸t? víi hÖ thèng tói khÝ. + Sù th«ng khÝ do sù co gi·n tói khÝ (khi bay), sự thay đổi thể tích lồng ngùc (khi ®Ëu). + Vai trß cña tói khÝ? + Bề mặt trao đổi khí rộng có ý nghĩa + Túi khí: giảm khối lợng riêng, giảm nh thế nào đối với đời sống bay lợn ma sát giữa các nội quan khi bay. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm cña chim? kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. *.TiÓu kÕt - Phæi cã m¹ng èng khÝ.

(102) - 1 số ống khí thông với túi khí  bề mặt trao đổi khí rộng. - Trao đổi khí: + Khi bay – do tói khÝ + Khi ®Ëu – do phæi d. Bµi tiÕt vµ sinh dôc Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS th¶o luËn:. Hoạt động của HS - HS đọc thông tin  thảo luận và nêu đợc các đặc điểm thích nghi với đời sèng bay: + Nêu đặc điểm hệ bài tiết và hệ sinh + Không có bóng đái  nớc tiểu đặc, dôc cña chim? th¶i ra ngoµi cïng ph©n. + Những đặc điểm nào thể hiện sự + Chim m¸i chØ cã 1 buång trøng vµ thích nghi với đời sống bay? èng dÉn trøng tr¸i ph¸t triÓn. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy,c ¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. *.TiÓu kÕt - Bµi tiÕt: + ThËn sau + Không có bóng đái + Níc tiÓu th¶i ra ngoµi cïng ph©n - Sinh dôc: + Con đực: 1 đôi tinh hoàn + Con c¸i: buång trøng tr¸i ph¸t triÓn + Thô tinh trong. Hoạt động 2: Thần kinh và giác quan a.Mục tiêu: HS biết đợc hệ thần kinh của chim phát triển liên quan đến đời sèng phøc t¹p. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t m« h×nh n·o chim, đối chiếu hình 43.4 SGK, nhận biÕt c¸c bé phËn cña n·o trªn m« h×nh. + So s¸nh bé n·o chim víi bß s¸t? - GV chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt - Bé n·o ph¸t triÓn + N·o tríc lín + TiÓu n·o cã nhiÒu nÕp nh¨n. + N·o gi÷a cã 2 thuú thÞ gi¸c. - Gi¸c quan: + M¾t tinh cã mÝ thø ba máng + Tai: cã èng tai ngoµi. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸. Hoạt động của HS - HS quan sát mô hình, đọc chú thích hình 43.4 SGK và xác định các bộ phËn cña n·o. - 1 HS lªn chØ trªn m« h×nh, líp nhËn xÐt, bæ sung..

(103) - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: + Trình bày đặc điểm hô hấp của chim bồ câu thích nghi với đời sống bay? + Hoµn thµnh b¶ng so s¸nh cÊu t¹o trong cña chim bå c©u víi th»n l»n. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - Su tầm tranh, ảnh một số đại diện lớp chim.  TuÇn 24 tiÕt 45. Ngµy so¹n: 10/2/2012 . Bài 44: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp chim I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Trình bày đợc các đặc điểm đặc trng của các nhóm chim thích nghi với đời sống từ đó thấy đợc sự đa dạng của chim. - Nêu đợc đặc điểm chung và vai trò của chim. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ c¸c loµi chim cã lîi. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 44 SGK. - PhiÕu häc tËp: M«i trêng Nhãm chim §¹i diÖn sèng Ch¹y §µ ®iÓu Chim c¸nh B¬i côt Bay Chim ng. C¸nh. §Æc ®iÓm cÊu t¹o C¬ ngùc Ch©n. Ngãn. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Nh SGK. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng của các nhóm chim a.Mục tiêu: Trình bày đợc đặc điểm của các nhóm chim thích nghi với đời sống, từ đó thấy đợc sự đa dạng của chim. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS đọc thông tin mục 1, 2, 3 - HS thu nhận thông tin, thảo luận SGK, quan sát hình 44 từ 1 đến 3, điền nhóm, hoàn thành phiếu học tập. vµo phiÕu häc tËp. - §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶, c¸c - GV chèt l¹i kiÕn thøc. nhãm kh¸c bæ sung. Nhãm chim. §¹i diÖn. Ch¹y. §µ ®iÓu. B¬i. Chim. M«i trêng sèng Th¶o nguyªn, sa m¹c BiÓn. C¸nh. §Æc ®iÓm cÊu t¹o C¬ ngùc Ch©n. Ng¾n, yÕu Dµi,. Kh«ng ph¸t triÓn RÊt ph¸t. Cao, to, kháe Ng¾n. Ngãn 2-3 ngãn 4 ngãn.

(104) c¸nh côt Bay. Chim ng. Núi đá. - GV cho HS th¶o luËn: - V× sao nãi líp chim rÊt ®a d¹ng? - GV chèt l¹i kiÕn thøc.. khoÎ Dµi, khoÎ. triÓn Ph¸t triÓn. To, cã vuèt cong.. cã mµng b¬i 4 ngãn. - HS th¶o luËn rót ra nhËn xÐt vÒ sù ®a d¹ng: + NhiÒu loµi. + CÊu t¹o c¬ thÓ ®a d¹ng. + Sèng ë nhiÒu m«i trêng.. c.TiÓu kÕt - Líp chim rÊt ®a d¹ng: Sè loµi nhiÒu, chia lµm 3 nhãm: + Chim ch¹y + Chim b¬i + Chim bay - Lèi sèng vµ m«i trêng sèng phong phó. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của lớp chim a.Môc tiªu Hs biết đợc đặc điểm chung của lớp chim. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS nêu đặc điểm chung của - HS thảo luận, rút ra đặc điểm chung chim vÒ: cña chim. + §Æc ®iÓm c¬ thÓ - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm + §Æc ®iÓm cña chi kh¸c bæ sung. + §Æc ®iÓm cña hÖ h« hÊp, tuÇn hoµn, sinh sản và nhiệt độ cơ thể. - GV chèt l¹i kiÕn thøc. c.TiÓu kÕt - §Æc ®iÓm chung + M×nh cã l«ng vò bao phñ + Chi trớc biến đổi thành cánh + Cã má sõng + Phæi cã mang èng khÝ, cã tói khÝ tham gia h« hÊp. + Tim 4 ngăn, máu đỏ tơi nuôi cơ thể + Trứng có vỏ đá vôi, đợc ấp nhờ thân nhiệt của chim bố mẹ. + Là động vật hằng nhiệt. Hoạt động 3: Vai trò của chim a.Môc tiªu Hs biết đợc vai trò của chim. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong - HS đọc thông tin để tìm câu trả lời. SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: - Nªu Ých lîi vµ t¸c h¹i cña chim trong tự nhiên và trong đời sống con ngời? - Mét vµi HS ph¸t biÓu, líp bæ sung. - LÊy c¸c vÝ dô vÒ t¸c h¹i vµ lîi Ých của chim đối với con ngời? c.TiÓu kÕt Vai trß cña chim:.

(105) - Lîi Ých: + ăn sâu bọ và động vật gặm nhấm + Cung cÊp thùc phÈm + Làm chăn, đệm, đồ trang trí, làm cảnh. + Huấn luyện để săn mồi, phục vụ du lịch. + Gióp ph¸t t¸n c©y rõng. - Cã h¹i: + ¨n h¹t, qu¶, c¸. + Là động vật trung gian truyền bệnh. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS lµm phiÕu häc tËp. Những câu nào dới đây là đúng: a. §µ ®iÓu cã cÊu t¹o thÝch nghi víi tËp tÝnh ch¹y nhanh trªn th¶o nguyªn vµ sa m¹c kh« nãng. b. Vịt trời đợc xếp vào nhóm chim bơi. c. Chim bồ câu có cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống bay. d.Chim tim có 3 ngăn. e. Chim cánh cụt có bộ lông dày để giữ nhiệt. g. Chim cú lợn có lông mềm, bay nhẹ nhàng, mắt tinh, săn mồi về đêm. h.Công được xếp vào bộ ngỗng Đáp án: a,b,c,d,e 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt”. - ¤n l¹i néi dung kiÕn thøc líp chim..  TuÇn 24 tiÕt 46. Ngµy so¹n: 12/2/2012 . Bµi 42: Thùc hµnh Quan s¸t bé x¬ng . mÉu mæ chim bå c©u.Xem b¨ng h×nh về đời sống và tập tính loài chim I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - HS nhận biết một số đặc điểm của bộ xơng chim thích nghi với đời sống bay. - Xác định đợc các cơ quan tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá, bài tiết và sinh sản trên mÉu mæ chim bå c©u. - Củng cố, mở rộng bài học qua hình về đời sống và tập tính của chim bồ câu và nh÷ng loµi chim kh¸c. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt trªn mÉu mæ. - Kĩ năng hoạt động nhóm..

(106) - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t trªn b¨ng h×nh. - Kĩ năng tóm tắt nội dung đã xem băng hình. 3. Thái độ - Giáo dục thái độ nghiêm túc, tỉ mỉ. - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Mẫu mổ chim bồ câu đã gỡ nội quan. - Bé x¬ng chim. - Tranh bé x¬ng vµ cÊu t¹o trong cña chim. - GV chuÈn bÞ m¸y chiÕu, b¨ng h×nh. - HS «n l¹i kiÕn thøc líp chim. - PhiÕu häc tËp iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Nh Sgk. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Quan sát bộ xơng chim bồ câu a.Môc tiªu: - HS nhËn biÕt c¸c thµnh phÇn bé x¬ng. - Nêu đợc các đặc điểm bộ xơng thích nghi với sự bay. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS quan sát bộ xơng, đối - HS quan sát bộ xơng chim, đọc chú chiếu với hình 42.1 SGK, nhận biết các thích hình 42.1, xác định các thành thµnh phÇn cña bé x¬ng. phÇn cña bé x¬ng. - Yêu cầu nêu đợc: + X¬ng ®Çu + X¬ng cét sèng + Lång ngùc + X¬ng ®ai: ®ai vai, ®ai lng + X¬ng chi: chi tríc, chi sau - GV gäi 1 HS tr×nh bµy phÇn bé x¬ng. - HS nªu c¸c thµnh phÇn trªn mÉu bé - GV cho HS thảo luận: Nêu các đặc xơng chim. ®iÓm bé x¬ng thÝch nghi víi sù bay. - Các nhóm thảo luận tìm các đặc điểm cña bé x¬ng thÝch nghi víi sù bay thÓ hiÖn ë: + Chi tríc + X¬ng má ¸c - GV chốt lại kiến thức đúng. + X¬ng ®ai h«ng - §¹i diÖn nhãm ph¸t biÓu, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - Bé x¬ng gåm: + X¬ng ®Çu + X¬ng th©n: Cét sèng, lång ngùc. + X¬ng chi: X¬ng ®ai, c¸c x¬ng chi. Hoạt động 2: Quan sát các nội quan trên mẫu mổ a.Môc tiªu Hs biết đợc cấu tạo các nội quan trên mẫu mỗ. b. TiÕn hµnh.

(107) - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 42.2 SGK kÕt hîp víi tranh cÊu t¹o trong xác định vị trí các cơ quan. - GV cho HS quan s¸t mÉu mæ  nhËn biÕt c¸c hÖ c¬ quan vµ thµnh phÇn cÊu t¹o cña tõng hÖ c¬ quan, hoµn thµnh b¶ng trang 139 SGK. - GV kÎ b¶ng gäi HS lªn ch÷a bµi. - GV chốt lại bằng đáp án đúng.. - HS quan sát hình, đọc chú thích  ghi nhí vÞ trÝ c¸c hÖ c¬ quan. - HS nhËn biÕt c¸c hÖ c¬ quan trªn mÉu mæ. - Th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng. - §¹i diÖn nhãm lªn hoµn thµnh b¶ng, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Các nhóm đối chiếu, sữa chữa.. C¸c hÖ c¬ quan - Tiªu ho¸ - H« hÊp - TuÇn hoµn - Bµi tiÕt. C¸c thµnh phÇn cÊu t¹o trong c¸c hÖ - èng tiªu ho¸ vµ tuyÕn tiªu ho¸ - KhÝ qu¶, phæi, tói khÝ - Tim, hÖ m¹ch - ThËn, xoang huyÖt. - GV cho HS th¶o luËn: - HÖ tiªu ho¸ ë chim bå c©u cã g× kh¸c so với những động vật có xơng sống đã häc?. - Các nhóm thảo luận  nêu đợc: + Gièng nhau vÒ thµnh phÇn cÊu t¹o + ë chim: Thùc qu¶n cã diÒu, d¹ dµy gåm d¹ dµy c¬ vµ d¹ dµy tuyÕn.. Hoạt động 3: Thực hành xem băng hình Gi¸o viªn nªu yªu cÇu cña bµi thùc hµnh: + Theo néi dung trong b¨ng h×nh. + Tóm tắt nội dung đã xem. + Gi÷ trËt tù, nghiªm tóc trong giê häc. Gi¸o viªn ph©n chia c¸c nhãm thùc hµnh. Hoạt động 4: Học sinh xem băng hình Gi¸o viªn cho HS xem l¹i ®o¹n b¨ng víi yªu cÇu quan s¸t: + C¸ch di chuyÓn + C¸ch kiÕm ¨n + C¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh sinh s¶n. Học sinh theo dõi băng hình, quan sát đến đâu điền vào phiếu học tập đến đó. Hoạt động 5: Thảo luận nội dung băng hình Giáo viên dành thời gian để các nhóm thảo luận, thống nhất ý kiến, hoàn chỉnh néi dung phiÕu häc tËp cña nhãm. Gi¸o viªn cho HS th¶o luËn: + Tãm t¾t nh÷ng néi dung chÝnh cña b¨ng h×nh. + Kể tên những động vật quan sát đợc. + Nªu h×nh thøc di chuyÓn cña chim. + Kể tên các loại mồi và cách kiếm ăn đặc trng của từng loài. + Nêu những đặc điểm khác nhau giữa chim trống và chim mái. + Nªu tËp tÝnh sinh s¶n cña chim. + Ngoài những đặc điểm có ở phiếu học tập, em còn phát hiện những đặc ®iÓm nµo kh¸c? - HS dựa vào nội dung phiếu học tập, trao đổi trong nhóm hoàn thành câu trả lêi..

(108) - Gi¸o viªn kÎ s½n b¶ng gäi HS ch÷a bµi. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Giáo viên thông báo đáp án đúng, các nhóm theo dõi, tự sửa chữa. 3. Nhận xét - đánh giá - GV nhận xét tinh thần thái độ học tập của các nhóm. - Kết quả bảng trang 139 SGK sẽ là kết quả tờng trình, trên cơ sở đó GV đánh gi¸ ®iÓm. - Cho c¸c nhãm thu dän vÖ sinh. 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Xem l¹i bµi cÊu t¹o trong cña bß s¸t. - §äc tríc bµi 43.  TuÇn 25 tiÕt 47. Líp thó Bµi 46: Thá. Ngµy so¹n: 18/2/2012 . I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc những đặc điểm đời sống và hình thức sinh sản của thỏ. - Học sinh thấy đợc cấu tạo ngoài của thỏ thích nghi với đời sống và tập tính lẩn trèn kÎ thï. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt kiÕn thøc. - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh h×nh 46.2; 46.3 SGK. - Một số tranh về hoạt động sống của thỏ. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Giáo viên giới thiệu lớp thú là lớp động vật có cấu tạo cơ thể hoàn chỉnh nhất trong giới động vật và đại diện là con thỏ. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Tìm hiểu đời sống của thỏ a.Mục tiêu: HS thấy đợc 1 số tập tính của thỏ, hiện tợng thai sinh đặc trng cho líp thó. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu cả lớp nghiên cứu SGk, kết - Cá nhân đọc thông tin SGK, thu thập hợp hình 46.1 SGK trang 149, trao đổi thông tin trả lời. vấn đề 1: đặc điểm đời sống của thỏ - Trao đổi nhóm tìm câu trả lời. Yêu cầu nêu đợc: - Gäi 1- 2 nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c + N¬i sèng bæ sung. + Thøc ¨n vµ thêi gian kiÕm ¨n - Liªn hÖ thùc tÕ: T¹i sao trong ch¨n + C¸ch lÈn trèn kÎ thï nu«i ngêi ta kh«ng lµm chuång thá - Sau khi th¶o luËn, tr×nh bµy ý kiÕn vµ tù rót ra kÕt luËn. b»ng tre hoÆc gç? Vấn đề 2: Hình thức sinh sản của thú - Thảo luận nhóm, yêu cầu nêu đợc:.

(109) - GV cho HS trao đổi toàn lớp. - HiÖn tîng thai sinh tiÕn ho¸ h¬n so với đẻ trứng và noãn thai sinh nh thế nµo?. + N¬i thai ph¸t triÓn + Bộ phận giúp thai trao đổi chất với m«i trêng. + Lo¹i con non. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung.. c.TiÓu kÕt - Thỏ sống đào hang, lẩn trốn kẻ thù bằng cách nhảy cả 2 chân sau. - ¡n cá, l¸ c©y b»ng c¸ch gÆm nhÊm, kiÕn ¨n vÒ chiÒu. - Thỏ là động vật hằng nhiệt. - Thô tinh trong. - Thai ph¸t triÓn trong tö cung cña thá mÑ. - Cã nhau thai nªn gäi lµ hiÖn tîng thai sinh. - Con non yếu, đợc nuôi bằng sữa mẹ. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và sự di chuyển a.Mục tiêu: Thấy đợc cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống và tập tính lẩn trốn kÎ thï. b. TiÕn hµnh a. CÊu t¹o ngoµi Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK trang 149, thảo - Cá nhân HS đọc thông tin trong SGK luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp. vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm và hoàn thành phiếu häc tËp. Đặc điểm cấu tạo ngoài của thú thích nghi với đời sống vµ tËp tÝnh ch¹y trèn kÎ thï §Æc ®iÓm cÊu t¹o Sự thích nghi với đời sống và tập tính Bé phËn c¬ thÓ ngoµi lÈn trèn kÎ thï Bé l«ng Bé l«ng Chi tríc Chi ( cã vuèt) Chi sau Mòi, l«ng xóc gi¸c Gi¸c quan Tai cã vµnh tai Mắt có mí cử động - GV kÎ phiÕu häc tËp nµy lªn b¶ng - §¹i diÖn c¸c nhãm tr¶ lêi, c¸c nhãm phô kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhận xét các ý kiến đúng của HS, còn ý kiến nào cha thống nhất nên để HS th¶o luËn tiÕp. - GV thông báo đáp án đúng. *.TiÓu kÕt Đặc điểm cấu tạo ngoài của thú thích nghi với đời sống vµ tËp tÝnh ch¹y trèn kÎ thï §Æc ®iÓm cÊu t¹o Sự thích nghi với đời sống và tập tính lẩn Bé phËn c¬ thÓ ngoµi trèn kÎ thï Bé l«ng Bé l«ng Gi÷ nhiÖt, b¶o vÖ thá khi Èn trong bôi rËm Chi tríc §µo hang Chi ( cã vuèt) Chi sau BËt nh¶y xa, ch¹y trèn nhanh Gi¸c quan Mòi, l«ng xóc gi¸c Th¨m dß thøc ¨n vµ m«i trêng Tai cã vµnh tai §Þnh híng ©m thanh ph¸t hiÖn sím kÎ thï.

(110) Mắt có mí cử động. Gi÷ m¾t kh«ng bÞ kh«, b¶o vÖ khi thá trèn trong bôi gai rËm.. b. Sù di chuyÓn Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 46.4 - C¸ nhËn HS tù nghiªn cøu th«ng tin vµ 46.5, kÕt hîp víi quan s¸t trªn phim quan s¸t h×nh trong SGK vµ ghi nhí ảnh, thảo luận để trả lời câu hỏi: kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời. Yªu cÇu: + Thá di chuyÓn: kiÓu nh¶y c¶ hai - Thá di chuyÓn b»ng c¸ch nµo? ch©n sau - Tại sao thỏ chạy không dai sức bằng + Thỏ chạy theo đờng chữ Z, còn thú thó ¨n thÞt, song mét sè trêng hîp thá ¨n thÞt ch¹y kiÓu rît ®uæi nªn bÞ mÊt vẫn thoát đợc kẻ thù? đà. - VËn tèc cña thá lín h¬n thó ¨n thÞt + Do søc bÒn cña thá kÐm, cßn cña thó song thá vÉn bÞ b¾t, t¹i sao? ¨n thÞt søc bÒn lín. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. *TiÓu kÕt - Thỏ di chuyển bằng cách nhảy đồng thời hai chân sau. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: 1.Nêu đặc điểm đời sống của thú? 2. Cấu tạo ngoài của thích nghi với đời sống nh thế nào? 3. V× sao khi nu«i thá ngêi ta thêng che bít ¸nh s¸ng ë chuång thá? Hướng dẫn trả lời: Câu 3: thỏ có tập tính ẩn náu,trong tự nhiên thỏ đào hang để ẩn nấp 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “ Em cã biÕt”. - Xem l¹i cÊu t¹o bé x¬ng th»n l»n.  TuÇn 25 tiÕt 48. Ngµy so¹n: 19/2/2012  Bµi 47: CÊu t¹o trong cña thá. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc đặc điểm cấu tạo chủ yếu của bộ xơng và hệ cơ liên quan tíi sù di chuyÓn cña thá. - Học sinh nêu đợc vị trí, thành phần và chức năng của các cơ quan sinh dỡng. - Học sinh chứng minh bộ não thỏ tiến hoá hơn não của các lớp động vật khác. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, thu thËp kiÕn thøc. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật..

(111) II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh, m« h×nh bé x¬ng thá vµ th»n l»n. - Tranh phãng to h×nh 47.2 SGK. - M« h×nh n·o thá , bß s¸t, c¸. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Bài trớc các em đã học cấu tạo ngoài của thỏ thích nghi với đời sống. Vậy bµi nµy ta tiÕp tôc nghiªn cøu cÊu t¹o trong. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Bộ xơng và hệ cơ a.Mục tiêu: Nêu đợc đặc điểm cấu tạo bộ xơng và hệ cơ của thỏ đặc trng cho lớp thú và phù hợp với việc vận động. b. TiÕn hµnh a. Bé x¬ng Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu HS quan s¸t tranh bé x- - C¸ nh©n quan s¸t tranh, thu nhËn kiÕn ơng thỏ và bò sát, tìm đặc điểm khác thức. nhau vÒ: - Trao đổi nhóm, tìm đặc điểm khác + C¸c phÇn cña bé x¬ng. nhau. + X¬ng lång ngùc Yêu cầu nêu đợc: + VÞ trÝ cña chi so víi c¬ thÓ. + Các bộ phận tơng đồng. - GV gọi đại diện nhóm trình bày đáp + Đặc điểm khác: 7 đốt sống cổ, có xán, bổ sung ý kiến. ¬ng má ¸c, chi n»m díi c¬ thÓ. - Tại sao có sự khác nhau đó? + Sự khác nhau liên quan đến đời - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. sèng. b. HÖ c¬ Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK trang 152 và - HS tự đọc thông tin SGK, trả câu hỏi. tr¶ lêi c©u hái: Yêu cầu nêu đợc: - Hệ cơ của thỏ có đặc điểm nào liên + Cơ vận động cột sống, có chi sau quan đến sự vận động/ liên quan đến vận động của cơ thể. - HÖ c¬ cña thá tiÕn ho¸ h¬n c¸c líp + C¬ hoµnh, c¬ liªn sên gióp th«ng khÝ động vật trớc ở những điểm nào? ë phæi. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Bộ xơng gồm nhiều xơng khớp với nhau để nâng đỡ, bảo vệ và giúp cơ thể vận động. - Cơ vận động cột sống phát triển. - Cơ hoành: tham gia vào hoạt động hô hấp. Hoạt động 2: Các cơ quan sinh dỡng PhiÕu häc tËp HÖ c¬ quan VÞ trÝ Thµnh phÇn Chøc n¨ng TuÇn hoµn H« hÊp Tiªu ho¸ Bµi tiÕt a.Mục tiêu: HS chỉ ra đợc cấu tạo, vị trí và chức năng của các cơ quan dinh dỡng..

(112) b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK liên quan đến các cơ quan dinh dỡng, quan s¸t tranh cÊu t¹o trong cña thá, s¬ đồ hệ tuần hoàn và hoàn thành phiếu häc tËp. - GV kÎ phiÕu häc tËp trªn b¶ng phô. - GV tËp hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c nhãm, nhËn xÐt. - GV thông báo đáp án của phiếu học tËp.. Hoạt động của HS - Cá nhân tự đọc SGK trang 153, 154, kÕt hîp quan s¸t h×nh 47.2, ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm hoàn thành phiếu học tËp. Yêu cầu đạt đợc: + Thµnh phÇn c¸c c¬ quan trong hÖ c¬ quan. + Chøc n¨ng cña hÖ c¬ quan. - §¹i diÖn 1-5 nhãm lªn ®iÒn vµo phiÕu trªn b¶ng. - C¸c nhãm nhËn xÐt, bæ sung. Th¶o luËn toµn líp vÒ ý kiÕn cha thèng nhÊt. Häc sinh tù söa ch÷a nÕu cÇn.. c.TiÓu kÕt HÖ c¬ quan TuÇn hoµn H« hÊp Tiªu ho¸. Bµi tiÕt. PhiÕu häc tËp VÞ trÝ Thµnh phÇn Chøc n¨ng Lång ngùc - Tim cã 4 ng¨n, - M¸u vËn chuyÓn m¹ch m¸u. theo 2 vßng tuÇn hoµn. M¸u nu«i c¬ thể là máu đỏ tơi Trong khoang - Khí quả, phế quản Dẫn khí và trao đổi ngùc vµ phæi (mao m¹ch). khÝ. Khoang bông - MiÖng  thùc qu¶n  - Tiªu ho¸ thøc ¨n (đặc biệt là xenlulo). d¹ dµy  ruét, manh trµng - TuyÕn gan, tuþ Trong khoang - Hai thËn, èng dÉn - Läc tõ m¸u chÊt bụng sát xơng nớc tiểu, bóng đái, đ- thừa và thải nớc tiểu sèng êng tiÓu ra ngoµi c¬ thÓ.. Hoạt động 3: Hệ thần kinh và giác quan a.Mục tiêu: HS nêu đợc đặc điểm tiến hoá của hệ thần kinh và giác quan của thú so với các lớp động vật có xơng sống khác. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS quan sát mô hình não của - HS quan sát chú ý các phần đại não, c¸, bß s¸t, thá vµ tr¶ lêi c©u hái: tiÓu n·o, … - Bé phËn nµo cña n·o thá ph¸t triÓn + Chó ý kÝch thíc. h¬n n·o c¸ vµ bß s¸t? - Các bộ phận phát triển đó có ý nghĩa + Tìm VD chứmg tỏ sự phát triển của gì trong đời sống của thỏ? đại não: nh tập tính phong phú. - §Æc ®iÓm c¸c gi¸c quan cña thá? + Gi¸c quan ph¸t triÓn. - HS tù rót ra kÕt luËn. - Mét vµi HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt.

(113) - Bộ não thỏ phát triển hơn hẳn các lớp động vật khác: + §¹i n·o ph¸t triÓn che lÊp c¸c phÇn kh¸c. + Tiểu não lớn, nhiều nếp gấp  liên quan tới các cử động phức tạp. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Nêu cấu tạo của thỏ chứng tỏ sự hoàn thiện so với lớp động vật có xơng sống đã học? 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - T×m hiÓu vÒ thó má vÞt vµ thó cã tói. - KÎ b¶ng trang 157 SGK vµo vë.  TuÇn 26 tiÕt 49. Ngµy so¹n: 24/2/2012  Bµi 48: Sù ®a d¹ng cña thó Bé thó huyÖt vµ bé thó tói. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự đa dạng của lớp thú thể hiện ở số loài, số bộ, tập tính của chóng. - Giải thích đợc sự thích nghi về hình thái, cấu tạo với những điều kiện sống kh¸c nhau. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - H×nh phãng to 48.1; 48.2 SGK. - Tranh ảnh về đời sống của thú mỏ vịt và thú có túi. - HS: kÎ b¶ng SGK trang 157 vµo vë. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi GV cho HS kÓ tªn sè thó mµ em biÕt  gîi ý thªm rÊt nhiÒu loµi thó kh¸c sèng ë mäi n¬i  lµm nªn sù ®a d¹ng. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Sự đa dạng của lớp thú a.Mục tiêu: HS thấy đợc sự đa dạng của lớp thú. Đặc điểm cơ bản để phân chia líp thó. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK - HS tự đọc thông tin trong SGK và trang 156, tr¶ lêi c©u hái: theo dõi sơ đồ các bộ thú, trả lời câu - Sù ®a d¹ng cña líp thó thÓ hiÖn ë hái. đặc điểm nào? Yêu cầu nêu đợc: - Ngêi ta ph©n chia líp thó dùa trªn + Sè loµi nhiÒu. đặc điểm cơ bản nào? + Dựa vào đặc điểm sinh sản..

(114) - GV nªu nhËn xÐt vµ bæ sung thªm: - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c Ngoài đặc điểm sinh sản, khi phân nhận xét bổ sung. chia ngêi ta cßn dùa vµo ®iÒu kiÖn sèng, chi vµ bé r¨ng. - Nªu mét sè bé thó: bé ¨n thÞt, bé - HS l¾ng nghe GV gi¶ng. guèc ch½n, bé guèc lÎ. - Yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Líp thó cã sè lîng loµi rÊt lín, sèng ë kh¾p n¬i. - Phân chia lớp thú dựa trên đặc điểm sinh sản, bộ răng, chi… Hoạt động 2: Bộ thú huyệt - bộ thú túi a.Mục tiêu: HS thấy đợc cấu tạo thích nghi với đời sống của bộ thú huyệt và bộ thó tói. §Æc ®iÓm sinh s¶n cña 2 bé. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS th¶o luËn:. Hoạt động của HS - C¸ nh©n xem l¹i th«ng tin SGK vµ bảng so sánh mới hoàn thành trao đổi nhãm.. - Yªu cÇu: - Tại sao thú mỏ vịt đẻ trứng mà đợc + Nuôi con bằng sữa. xÕp vµo líp thó? - T¹i sao thó má vÞt con kh«ng bó s÷a + Thó mÑ cha cã nóm vó mÑ nh chã con hay mÌo con? - Thó má vÞt cã cÊu t¹o nµo phï hîp + Ch©n cã mµng với đời sống bơi lội ở nớc? - Kanguru cã cÊu t¹o nh thÕ nµo phï + Hai ch©n sau to, khoÎ, dµi. hợp với lối sống chạy nhảy trên đồng cá? - Tại sao kanguru con phải nuôi trong + Con non nhỏ, cha phát triển đầy đủ. tói Êp cña thó mÑ? - GV cho HS th¶o luËn toµn líp vµ - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm nhËn xÐt. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn: + CÊu t¹o + §Æc ®iÓm sinh s¶n - GV hái: Em biÕt thªm ®iÒu g× vÒ thó má vÞt vµ kanguru qua s¸ch b¸o vµ phim? c.TiÓu kÕt - Thó má vÞt: + Cã l«ng mao dµy, ch©n cã mµng. + §Î trøng, cha cã nóm vó, nu«i con b»ng s÷a. - Kanguru: + Chi sau dµi, khoÎ, ®u«i dµi. + §Î con rÊt nhá, thó mÑ cã nóm vó. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸.

(115) - HS lµm bµi tËp : Hãy khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng. 1- Thú mỏ vịt đợc xếp vào lớp thú vì: a. Cấu tạo thích nghi với đời sống ở nớc b. Nu«i con b»ng s÷a c. Bé l«ng dµy, gi÷ nhiÖt 2- Con non cña kanguru ph¶i nu«i trong tói Êp lµ do: a. Thú mẹ có đời sống chạy nhảy b. Con non rất nhỏ, cha phát triển đầy đủ. c. Con non cha biÕt bó s÷a. Đáp án: 1b,2b 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - T×m hiÓu vÒ c¸ voi, c¸ heo vµ d¬i.  TuÇn 26 tiÕt 50. Ngµy so¹n: 25/2/2012  Bµi 49: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) Bé d¬i – Bé c¸ voi. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu đợc đặc điểm cấu tạo của dơi và cá voi phù hợp với điều kiện sèng. - Thấy đợc 1 số tập tính của dơi và cá voi. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh c¸ voi, d¬i. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Nghiên cứu bộ thú có điều kiện sống đặc biệt đó là bay lợn và ở dới nớc. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Bộ dơi a.Mục tiêu: HS nắm đợc tập tính,đặc điểm của bộ dơi. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Đặc điểm chi trớc của dơI nh thế - Chi trớc biến đổi thành cánh da. nµo? - Cánh da có đặc điểm nh thế nào? - Réng phñ l«ng mao tha. - Yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 49.1 - Hs quan s¸t h×nh tr¶ lêi Nªu cÊu t¹o chi tríc cña d¬i? - Thøc ¨n cña d¬i lµ g×? - Hs đọc thông tin trả lời.Có loại dơI - Dơi ăn sâu bọ đặc điểm bộ răng nh ăn sâu bọ,có loại chỉ ăn quả cây..

(116) thÕ nµo? - R¨ng nhän. - Vì sao dơi bay đợc giống nh chim nhng lại đợc xếp vào lớp thú Hs trả lời yêu cầu nêu đợc: Có lông mao,tuyÕn s÷a. c.TiÓu kÕt: - Chi trớc biến đổi thành cánh da,thân ngắn hẹp,chi sau ngắn yếu. Hoạt động 2 : Bộ cá voi a.Mục tiêu: Hs nắm đợc đặc điểm cấu tạo,tập tính của bộ cá voi. b.TiÕn hµnh - Gv yêu cầu Hs quan sát hình 49.2 Hs quan sát hình nêu đặc điểm cấu tạo nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của cá voi ngoài: Thân hình thoi,lông gần nh tiêu biÕn hoµn toµn,v©y ®u«i n»m ngang. - Hs nhËn xÐt,bæ sung -Yªu cÇu häc sinh nhËn xÐt bæ sung. - B¬i uèn m×nh theo chiÒu däc - C¸ch b¬i cña c¸ voi nh thÕ nµo? - Hs quan s¸t h×nh tr¶ lêi -Quan s¸t h×nh 49.2 nªu cÊu t¹o v©y ngùc cña c¸ voi. -Hs đọc thông tin trả lời: bằng cách lọc - Yêu cầu học sinh đọc thông tin cho mồi qua các tấm sừng. biÕt c¸ch lÊy thøc ¨n cña c¸ voi nh thÕ nµo? - Hs suy nghÜ tr¶ lêi: C¸ voi cã tuyÕn - Giáo viên đặt câu hỏi : Vì sao cá voi sữa,đẻ con.... sèng d¬i níc,cÊu t¹o ngoµi gièng c¸ nhng lại đợc xếp vào lớp thú? -Hs ghi nhí kiÕn thøc Gi¸o viªn chèt l¹i kiÕn thøc c.TiÓu kÕt - C¸ voi: C¬ thÓ h×nh thoi,cæ rÊt ng¾n,líp mì díi da dµy,b¬i b»ng c¸ch uèn m×nh, ¨n b»ng c¸ch läc måi. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Khoanh tròn vào đầu câu đúng: C©u 1: C¸ch cÊt c¸nh cña d¬i lµ: a. Nhún mình lấy đà từ mặt đất. b. Chạy lấy đà rồi vỗ cánh. c. Ch©n rêi vËt b¸m, bu«ng m×nh tõ trªn cao. Câu 2: Chọn những đặc điểm của cá voi thích nghi với đời sống ở nớc: a. C¬ thÓ h×nh thoi, cæ ng¾n. b. V©y lng to gi÷ th¨ng b»ng. c. Chi tríc cã mµng nèi c¸c ngãn. d. Chi tríc d¹ng b¬i chÌo. e. M×nh cã v¶y, tr¬n. g. Líp mì díi da dµy. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt” - Tìm hiểu về đời sống của chuột, hổ, báo..

(117) - KÎ b¶ng 1 trang 162 SGK thªm cét “cÊu t¹o ch©n”.  TuÇn 27 tiÕt 51. Ngµy so¹n: 2/3/2012 . Bµi 50: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) Bé ¨n s©u bä, bé gÆm nhÊm, bé ¨n thÞt I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc cấu tạo thích nghi với đời sống của bộ thú ăn sâu bọ, bộ thú gÆm nhÊm vµ bé thó ¨n thÞt. - Học sinh phân biệt đợc từng bộ thú thông qua những đặc điểm cấu tạp đặc trng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, t×m kiÕm kiÕn thøc. - Kĩ năng thu thập thông tin và kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức tìm hiểu thế giới động vật để bảo vệ loài có lợi. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh ch©n, r¨ng chuét chï. - Tranh sóc, chuột đồng và bộ răng chuột. - Tranh bé r¨ng vµ ch©n cña mÌo. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Nh Sgk 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Bộ ăn sâu bọ. a.Mục tiêu: HS thấy đợc đặc điểm cấu tạo,đời sống của bộ ăn sâu bọ. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Cho biết đặc điểm mõm của bọ ăn - mõm kéo dài thành vòi ngắn. s©u bä? - Bộ răng có đặc điểm nh thế nào? - R¨ng nhän,r¨ng hµm còng cã 3,4 mÊu nhän. -thÞ gi¸c vµ khøu gi¸c cña bé ¨n s©u bä - thÞ gi¸c kÐm ph¸t triÓn ,song có đặc điểm nh thế nào? khøu gi¸c rÊt ph¸t triÓn. - chuột chũi có tập tính gì?đặc điểm - Chuột chũi có tập tính đào hang cÊu t¹o nµo phï hîp víi tËp tÝnh Êy? trong đất,bàn tay rộng và các ngón tay to khỏe để đào hang c.TiÓu kÕt: - Bé thó ¨n s©u bä: + Mâm dµi, r¨ng nhän + Chân trớc ngắn, bàn rộng, ngón tay to khoẻ để đào hang. Hoạt động 2: Bộ gặm nhấm a.Mục tiêu: HS thấy đợc đặc điểm cấu tạo,đời sống của bộ gặm nhấm. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Cho biết đặc điểm bộ răng của bộ - R¨ng cöa rÊt lín s¾c vµ c¸ch gÆm nhÊm? r¨ng hµm mét kho¶ng trèng gäi lµ kho¶ng trèng hµm. -Kể tên một số đại diện của bộ gặm.

(118) nhÊm? - Chuột đồng,sóc,nhím. - nêu một số tập tính của chuột đồng vµ sãc - Chuột đồng đào hang bằng răng cöa,sãc cã kh¶ n¨ng chuyÒn cµnh c.TiÓu kÕt - Bé gÆm nhÊm: + R¨ng cöa lín lu«n mäc dµi, thiÕu r¨ng nanh. Hoạt động 3: Bộ ăn thịt a.Mục tiêu: HS thấy đợc đặc điểm cấu tạo,đời sống của bộ ăn thịt. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Cho biết đặc điểm bộ răng của bộ ăn -Răng cửa ngắn,sắc để róc xơng,răng thÞt? nanh lớn,dài,nhọn để xé mồi,răng hàm có nhiều mấu dẹp sắc để cắt,nghiền måi - Các ngón chân có đặc điểm gì? - Có vuốt cong,dới có đệm thịt . -Kể tên một số đại diện của bộ gặm - Hổ,báo,chó sói. nhÊm? c.TiÓu kÕt - Bé thó ¨n thÞt + R¨ng cöa s¾c nhän, r¨ng nanh dµi nhän, r¨ng hµm cã mÊu dÑp s¾c. + Ngón chân có vuốt cong, dới có đệm thịt êm. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ Câu 1: Hãy lựa chọn những đặc điểm của bộ thú ăn thịt trong các đặc điểm sau: a. R¨ng cöa lín, cã kho¶ng trèng hµm. b. R¨ng nanh dµi, nhän, r¨ng hµm hÑp hai bªn, s¾c. c. R×nh vµ vå måi. e. Ngãn ch©n cã vuèt cong, nhän s¾c, nÖm thÞt dµy. g. Đào hang trong đất. Câu 2: Những đặc điểm cấu tạo sau của bộ thú nào? a. R¨ng cöa lín, cã kho¶ng trèng hµm. b. R¨ng cöa mäc dµi liªn tôc c. ¨n t¹p 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK - Đọc mục “Em có biết”. Tìm hiểu đặc điểm sống của trâu, bò, khỉ..  TuÇn 27 tiÕt 52. Ngµy so¹n: 3/3/2012 . Bµi 51: Sù ®a d¹ng cña thó (tiÕp) C¸c bé mãng guèc vµ bé linh trëng I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc.

(119) - Học sinh nắm đợc những đặc điểm cơ bản của thú móng guốc và phân biệt đợc bé mãng guèc ch½n víi bé mãng guèc lÎ. - Nêu đợc đặc điểm bộ linh trởng, phân biệt đợc các đại diện của bộ linh trởng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch, so s¸nh. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ động vật rừng. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to ch©n cña lîn, bß, tª gi¸c. - HS kÎ b¶ng trang 167 SGK vµo vë. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi :Nh Sgk. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Các bộ móng guốc a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm chung của bộ móng guốc. Phân biệt đợc bộ guèc ch½n vµ bé guèc lÎ. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK trang 166, 167; - Cá nhân HS tự đọc thông tin SGK quan sát hình 51.3 để trả lời câu hỏi: trang 166, 167. - Tìm đặc điểm chung của bộ móng Yêu cầu: guèc? + Mãng cã guèc. - Yªu cÇu HS chän tõ phï hîp ®iÒn vµo + C¸ch di chuyÓn. b¶ng trong vë bµi tËp. - Trao đổi nhóm để hoàn thành bảng - GV kẻ bảng để HS chữa bài. kiÕn thøc. - GV nªn lu ý nÕu ý kiÕn cha thèng - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ®iÒn tõ phï nhÊt, cho HS tiÕp tôc th¶o luËn. hîp vµo b¶ng. - GV đa nhận xét và đáp án đúng. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. B¶ng chuÈn kiÕn thøc Cấu tạo, đời sống và tập tính một số đại diện thú móng guốc Tên động vật Số ngón chân Sõng Chế độ ăn Lèi sèng Lîn Ch½n (4) Kh«ng sõng ¡n t¹p §µn H¬u Ch½n (2) Cã sõng Nhai l¹i §µn Ngùa LÎ (1) Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i §µn Voi LÎ (5) Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i §µn Tª gi¸c LÎ (3) Cã sõng Kh«ng nhai l¹i Đơn độc Ch½n Cã sõng Nhai l¹i §µn Nh÷ng c©u tr¶ LÎ Kh«ng sõng Kh«ng nhai l¹i Đơn độc lêi lùa chän ¡n t¹p - Yªu cÇu HS tiÕp tôc tr¶ lêi c©u hái: - Tìm đặc điểm phân biệt bộ guốc ch½n vµ bé guèc lÎ? - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn vÒ: + §Æc ®iÓm chung cña bé + Đặc điểm cơ bản để phân biệt bộ guèc ch½n vµ guèc lÎ.. - C¸c nhãm sö dông kÕt qu¶ cña b¶ng trên, trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi: - Yªu cÇu: + Nêu đợc số ngón chân có guốc + Sừng, chế độ ăn - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..

(120) c.TiÓu kÕt - §Æc ®iÓm cña bé mãng guèc + Số ngón chân tiêu giảm, đốt cuối mỗi ngón có bao sừng gọi là guốc. - Bé guèc ch½n: sè ngãn ch©n ch½n, cã sõng, ®a sè nhai l¹i. - Bé guèc lÎ: sè ngãn ch©n lÎ, kh«ng cã sõng (trõ tª gi¸c), kh«ng nhai l¹i. Hoạt động 2: Bộ linh trởng a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm cơ bản của bộ, phân biệt đợc một số đại diện trong bé. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS * §Æc ®iÓm chung cña bé - HS tự đọc thông tin SGK trang 168, - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin quan s¸t h×nh 51.4 kÕt hîp víi nh÷ng SGK và quan sát hình 51.4, trả lời câu hiểu biết về bộ này để trả lời câu hỏi: hái: - Yªu cÇu: - Tìm đặc điểm cơ bản của bộ linh tr- + Chi có cấu tạo đặc biệt. ëng? - T¹i sao bé linh trëng leo trÌo rÊt + Chi cã kh¶ n¨ng cÇm n¾m, b¸m chÆt. giái? - Mét vµi HS tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. * Phân biệt các đại diện - Cá nhân tự tìm đặc điểm phù hợp 3 - Phân biệt 3 đại diện của bộ linh tr- đại diện ở sơ đồ trang 168. ởng bằng đặc điểm nào? - 1 sè HS lªn b¶ng ®iÒn vµo c¸c ®iÓm, - GV kẻ thành bảng so sánh để HS HS khác nhận xét, bổ sung. ®iÒn. B¶ng kiÕn thøc chuÈn Tên động vËt KhØ h×nh ngêi KhØ Vîn §Æc ®iÓm Chai m«ng Kh«ng cã Chai m«ng lín Cã chai m«ng nhá Tói m¸ Kh«ng cã Tói m¸ lín Kh«ng cã §u«i Kh«ng cã §u«i dµi Kh«ng cã c.TiÓu kÕt - Bé linh trëng + §i b»ng bµn ch©n + Bµn tay, bµn ch©n cã 5 ngãn + Ngón cái đối diện với các ngón còn lại giúp thích nghi với sự cầm nắm vµ leo trÌo. + ¡n t¹p Hoạt động 3: Đặc điểm chung của lớp thú a.Mục tiêu: HS nắm đợc những đặc điểm chung của lớp thú thể hiện là lớp động vật tiến hóa nhất. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã học - HS trao đổi nhóm, thống nhất tìm ra về lớp thú, thông qua các đại diện để đặc điểm chung nhất. tìm đặc điểm chung. Chú ý đặc điểm: bộ lông, đẻ con, răng, - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm hÖ thÇn kinh. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - §Æc ®iÓm chung cña líp thó:.

(121) + Là động vật có xơng sống, có tổ chức cao nhất + Thai sinh vµ nu«i con b»ng s÷a + Cã l«ng mao, bé r¨ng ph©n ho¸ 3 lo¹i + Tim 4 ngăn, bộ não phát triển, là động vật hằng nhiệt. Hoạt động 4: Vai trò của thú a.Mục tiêu: HS nắm đợc giá trị nhiều mặt của lớp thú. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời câu - Cá nhận HS tự nghiên cứu thông tin hái: trong SGK trang 168. - Thú có những giá trị gì trong đời - Trao đổi nhóm và trả lời: sèng con ngêi? - Yªu cÇu: - Chúng ta phải làm gì để bảo vệ và + Phân tích từng giá trị nh: cung cấp gióp thó ph¸t triÓn? thùc phÈm, dîc phÈm. - GV nhËn xÐt ý kiÕn cña HS vµ yªu + X©y dùng khu b¶o tån, cÊm s¨n b¾n. cÇu HS rót ra kÕt luËn.. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt bæ sung. c.TiÓu kÕt - Vai trò: Cung cấp thực phẩm, sức khoẻ, dợc liệu, nguyên liệu làm đồ mĩ nghÖ vµ tiªu diÖt gÆm nhÊm cã h¹i. - BiÖn ph¸p: + Bảo vệ động vật hoang dã. + Xây dựng khu bảo tồn động vật. + Tæ chøc ch¨n nu«i nh÷ng loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - GV sö dông c©u hái 1, 2, 3 cuèi bµi. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Tìm hiểu một số tập tính, đời sống của thú.  TuÇn 28 tiÕt 53. Ngµy so¹n: 11/3/2012 . Bµi 52: Thùc hµnh Xem băng hình về đời sống và tập tính của thú I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Gióp HS cñng cè vµ më réng bµi häc vÒ c¸c m«i trêng sèng vµ tËp tÝnh cña thó. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng quan sát hoạt động của thú trên phim ảnh. - KÜ n¨ng n¾m b¾t néi dung th«ng qua kªnh h×nh. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức yêu quý và bảo vệ động vật rừng. II. §å dïng d¹y vµ häc. - GV: ChuÈn bÞ m¸y chiÕu, b¨ng h×nh..

(122) - HS: ¤n l¹i kiÕn thøc líp thó. KÎ b¶ng: §êi sèng vµ tËp tÝnh cña thó vµo vë Tên động KiÕm ¨n M«i trC¸ch di vËt quan Thøc ¨n B¾t måi Sinh s¶n êng sèng chuyÓn sát đợc. §Æc ®iÓm kh¸c. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi - GV yªu cÇu: + Theo dâi néi dung trong b¨ng h×nh + Hoµn thµnh b¶ng tãm t¾t + Hoạt động theo nhóm + Gi÷ trËt tù, nghiªm tóc. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Giáo viên cho HS xem lần thứ nhất toµn bé ®o¹n b¨ng h×nh Hoạt động 2: Giáo viên cho HS xem lại đoạn băng hình víi yªu cÇu quan s¸t - M«i trêng sèng - C¸ch di chuyÓn - C¸ch kiÕm ¨n - H×nh thøc sinh s¶n - Hoµn thµnh b¶ng ë vë bµi tËp - GV kẻ sẵn bảng để HS chữa bài. Hoạt động 3: Thảo luận nội dung băng hình - GV dành 7 phút để HS hoàn chỉnh nội dung bài của nhóm. - GV ®a ra c©u hái: - H·y tãm t¾t nh÷ng néi dung chÝnh cña b¨ng h×nh? - Kể tên những động vật quan sát đợc? - Thó sèng ë nh÷ng m«i trêng nµo? - Hãy trình bày các loại thức ăn và cách kiếm mồi đặc trng của từng nhãm thó? - Thó sinh s¶n nh thÕ nµo? - Em còn phát hiện những đặc điểm nào khác nữa ở thú? - HS dựa vào nội dung của bảng, trao đổi nhóm và hoàn thành câu trả lời. + §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ trªn b¶ng, nhãm kh¸c theo dâi nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo đáp án đúng để các nhóm để các nhóm tự sửa chữa. 3. Cñng cè - NhËn xÐt: + Tinh thần, thái độ học tập của HS. + Dựa vào bảng thu hoạch đánh giá kết quả học tập của nhóm. 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ.

(123) - Ôn tập lại toàn bộ 6 chơng đã học. - KÎ b¶ng trang 174 SGK vµo vë bµi tËp.  TuÇn 28 tiÕt 54 I. Môc tiªu. Ngµy so¹n: 13/3/2012  BÀI TẬP. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm chắc đợc đặc điểm chung của các lớp động vật. - Nắm đợc đặc điểm cấu tạo,đặc điểm thích nghi và tập tính của các đại diện các lớp động vật. - Thấy đợc sự tiến hóa các hệ cơ quan của động vật từ đơn giản đến phức t¹p,hoµn thiÖn dÇn 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, quan s¸t. - KÜ n¨ng ph©n tÝch, t duy. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. ii.hoạt động dạy học. 1.Mở bài: Hôm nay chúng ta ôn tập hệ thống lại kiến thức đã học 2. Phát triển bài: Hoạt động của giáHo viên Giáo viên đưa câu hỏi 1/Nêu điều kiện sống và đặc điểm sinh sản của cá chép. Y/c một học sinh trả lời,học sinh khác nhận xét -G/v chốt lại kiến thức. 2/ Nêu đặc điểm chung của cá chép? Y/c Hs suy nghĩ trả lời. G/v nhận xét,chốt kiến thức 3/ Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch thích nghi với đời sống ở nước Yêu cầu một học sinh trả lời. Yêu cầu học sinh nhận xét,chốt kiến thức. 4/ Nêu đặc điểm chung của bò sát? Yêu cầu học sinh trả lời Yêu cầu học sinh nhận xét bổ sung 5/ Nêu vai trò của lưỡng cư ? Yêu cầu hs trả lời 6/ Nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của. Hoạt động của học sinh Học sinh lắng nghe,suy nghĩ trả lời - Hs trả lời. - Hs trả lời - Hs chú ý,ghi nhớ. - Hs đọc câu hỏi,suy nghĩ. - Hs nêu được:Đầu dẹp,nhọn.Mắt,mũi nằm ở vị trí cao trên đầu,chi sau có màng bơi. - Hs nhận xét,bổ sung. - Hs trả lời - Hs nhận xét bổ sung. Hs nêu được:Tiêu diệt sâu bọ có hại,có giá trị thực phẩm,sản phẩm mỹ nghệ..

(124) chim bồ câu thích nghi với đời sống bay? Yêu cầu học sinh suy nghĩ trả lời. 7/ Trình bày đặc điểm hô hấp của chim bồ câu thích nghi với đời sống bay? Yêu cầu học sinh trả lời. 8/ Nêu đặc điểm câu tạo của thỏ thích nghi với điều kiện sống ? 9/Nêu đặc điểm chung của Lớp thú? Yêu cầu một học sinh trả lời. Yêu cầu học sinh khác nhận xét bổ sung 3/ Dặn dò: Ôn tập chuẩn bị kiểm tra 1 tiết. Yêu cầu nêu được:Thân hình thoi,chi trước biến đổi thành cánh,chi sau 3 ngón trước 1 ngón sau,có lông ống,lông tơ,cổ dài. - Hs suy nghĩ trả lời Yêu cầu nêu được: phôi lớn,có hệ thống túi khí tham gia vào hô hấp. Yêu cầu nêu được:lông mao dày,xốp,chi trước ngắn,chi sau dài,khỏe,mũi thính,lông xúc giác nhạy bén,tai thính. - Hs trả lời - Hs nhận xét bổ sung..  TuÇn 29 tiÕt 55. Ngµy so¹n: 18/3/2012  KiÓm tra 1 tiÕt. I. Môc tiªu. - Ôn tập, củng cố đợc các kiến thức đã học. - Cã tÝnh tù gi¸c trong khi lµm bµi kiÓm tra. - Giáo dục thái độ yêu thích môn học. II. NỘI DUNG ĐỀ MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA. Chủ đề (Nội Nhận biết Thông hiểu dung, chương …) Lớp lưỡng cư Vai trò của lưỡng cư 25% = 2,5 25 % =2,5 điểm điểm Câu 4 Lớp chim Nêu cấu tạo ngoài của chim bồ câu 30 % = 3 30% = 3 điểm điểm Câu 2 Lớp thú Nêu đặc điểm chung của lớp thú Câu 1. Vận dụng. Nêu điểm khác nhau của tim ếch và tim thỏ,máu đi nuôi cơ thể ở mỗi loài là.

(125) 45 % = 4,5 điểm Tổng số câu Số điểm. 1 câu = 2,5 điểm. 30% = 3 điểm Câu 1 2 câu = 6 điểm. máu gì ? 15% = 1.5 điểm Câu 3 1 câu = 1,5 điểm. ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT Câu 1 (3đ) : Nêu đặc điểm chung của lớp Lớp thú? Câu 2 (3đ): Nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của chim bồ câu thích nghi với đời sống bay? Câu 3(1,5đ): Tim của ếch và tim của thỏ có điểm gì khác nhau ? Máu đi nuôi cơ thể ở mỗi loài là máu gì? Câu 4 (2,5đ) : Nêu vai trò của lưỡng cư với con người ? ĐÁP ÁN Câu 1 (3 đ): -Thú là lớp động vật có xương sống có tổ chức cao nhất.(0,25đ) - Có hiện tượng thai sinh và nuôi con bằng sữa mẹ.(0,5đ) - Có bộ lông mao bao phủ cơ thể.(0,5đ) - Bộ răng phân hóa thành răng cửa,răng nanh và răng hàm.(0,5đ) -Tim 4 ngăn.(0,5đ) - Bộ não phát triển thể hiện rõ ở bán cầu não và tiểu não.(0,5đ) - Thú là động vật hằng nhiệt.(0,25đ) Câu 2 (3đ): -Thân hình thoi làm giảm sức cản không khí khi bay.(0,5đ) - Chi trước biến đổi thành cánh ,cánh chim khi xòe ra tạo thành một diện tích rộng quạt gió.(0,5đ) -Lông tơ có chùm sợi lông mảnh tạo thành một lớp xốp giữ nhiệt và làm thân chim nhẹ.(0,5đ) - Chi sau có bàn chân dài 3 ngón trước,1 ngón sau,đều có vuốt,giúp chim bám chặt vào cành cây khi chim đậu hoặc duỗi thẳng,xòe rộng ngón khi chim hạ cánh. (0,5đ) - Mỏ sừng bao bọc hàm không có răng,làm đầu chim nhẹ.(0,5đ) - Cổ dài,đầu chim linh hoạt,phát huy được tác dụng của giác quan (mắt,tai),thuận lợi khi bắt mồi,rỉa lông.(0,5đ) Câu 3 (1,5đ) - Tim ếch có 3 ngăn,tim thỏ có 4 ngăn.(1đ) - Ở ếch máu đi nuôi cơ thể là máu pha,ở thỏ máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi.(0,5đ) Câu 4 (2,5đ): - Lưỡng cư có ích cho nông ngiệp vì chúng tiêu diệt sâu bọ có hại. (0,5đ) - Lưỡng cư còn tiêu diệt sinh vật trung gian gây bệnh như ruồi,muỗi… (0,5đ).

(126) - Lưỡng cư có giá trị thực phẩm như thịt ếch đồng,bột cóc chữa suy dinh dưỡng,nhựa cóc chế lục thần hoàn chữa kinh giật.(1 đ) - Ếch đồng là vật thí nghiệm trong sinh lí học.(0,5đ)  TuÇn 29 tiÕt 56. Ngµy so¹n: 18/3/2012 . Chơng 7- Sự tiến hoá của động vật Bµi 54: TiÕn ho¸ vÒ tæ chøc c¬ thÓ I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc mức độ phức tạp dần trong tổ chức cơ thể của cá lớp động vËt thÓ hiÖn ë sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ chuyªn ho¸ vÒ chøc n¨ng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, quan s¸t. - KÜ n¨ng ph©n tÝch, t duy. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh phãng to h×nh 54.1SGK. - HS: chuÈn bÞ theo néi dung SGK, kÎ b¶ng SGK rang 176. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Nh Sgk. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: So sánh một số hệ cơ quan của động vật a.Mục tiêu: giúp Hs thấy đợc sự giống và khác nhau giữa các lớp động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS quan sát tranh, đọc - Cá nhân đọc nội dung bảng, ghi nhớ c¸ c©u tr¶ lêi vµ hoµn thµnh b¶ng trong kiÕn thøc. vë bµi tËp. - Trao đổi nhóm, lựa chọn câu trả lời. - GV kẻ bảng để HS chữa bài. - Hoµn thµnh b¶ng - Yªu cÇu: + Xác định đợc các ngành + Nêu cầu tạo từ đơn giản đến phức tạp dÇn. - GV lu ý nên gọi nhiều nhóm để biết - Đại diện nhóm lên ghi kết quả vào đợc ý kiến của HS. b¶ng 1, nhãm kh¸c theo dâi, bæ sung - GV ghi phÇn bæ sung vµo c¹nh b¶ng nÕu cÇn. để HS tiếp tục theo dõi và trao đổi. - GV nªn kiÓm tra sè lîng c¸c nhãm có kết quả đúng và cha đúng. - HS theo dâi vµ tù söa ch÷a. - Yªu cÇu HS quan s¸t néi dung b¶ng kiÕn thøc chuÈn. Tªn Ngµnh động vật Trïng §éng biÕn vËt. H« hÊp Cha ph©n. TuÇn hoµn Cha cã. ThÇn kinh Cha ph©n ho¸. Sinh dôc Cha ph©n ho¸.

(127) h×nh Thuû tøc. nguyªn sinh Ruét khoang Giun đốt. Giun đất T«m s«ng Ch©u chÊu. C¸ chÐp. Ch©n khíp Ch©n khíp §éng vËt cã x¬ng sèng. §éng Õch vật có xđồng tr- ơng sống ëng thµnh. Th»n l»n bãng. §éng vËt cã x¬ng sèng. §éng vËt cã xChim bå ¬ng sèng c©u. Thá. ho¸ Cha ph©n ho¸ Da. Cha cã. H×nh m¹ng líi. Tim đơn giản, Hình tuÇn hoµn kÝn h¹ch. Mang Tin đơn giản, đơn giản hệ tuần hoàn hë Hệ ống Tin đơn giản, khÝ hÖ tuÇn hoµn hë Mang Tim cã 1 t©m nhÜ, 1 t©m thÊt, tuÇn hoµn kÝn, máu đỏ tơi đi nu«i c¬ thÓ. Da vµ Tim cã 2 t©m phæi nhÜ, 1 t©m thÊt, hÖ tuÇn hoµn kÝn, m¸u pha nu«i c¬ thÓ Phæi Tim cã 2 t©m nhÜ, 1 t©m thÊt cã v¸ch ng¨n hôt, hÖ tuÇn hoµn kÝn, m¸u pha Ýt nu«i c¬ thÓ Phæi vµ Tim cã 2 t©m tói khÝ nhÜ vµ 2 t©m thÊt, tuÇn hoµn kÝn, máu đỏ tơi nu«i c¬ thÓ. Phæi Tim cã 2 t©m nhÜ vµ 2 t©m thÊt, tuÇn hoµn kÝn, máu đỏ tơi nu«i c¬ thÓ.. chuçi. Chuçi h¹ch cã h¹ch n·o Chuçi h¹ch, h¹ch n·o lín H×nh èng, b¸n cÇu n·o nhá, tiÓu n·o h×nh khèi tr¬n. TuyÕn sinh dôc kh«ng cã èng dÉn TuyÕn sinh dôc cã èng dÉn TuyÕn sinh dôc cã èng dÉn TuyÕn sinh dôc cã èng dÉn TuyÕn sinh dôc cã èng dÉn. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o nhá, dôc cã èng tiÓu n·o nhá dÉn hÑp H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o nhá, dôc cã èng tiÓu n·o ph¸t dÉn triÓn h¬n Õch.. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o lín, dôc cã èng tiÓu n·o lín cã dÉn 2 mÊu bªn nhá. H×nh èng, b¸n TuyÕn sinh cÇu n·o lín, dôc cã èng vá chÊt x¸m, dÉn khe, r·nh, tiÓu n·o cã 2 mÊu bªn lín.. Hoạt động 2: Sự phức tạp hoá tổ chức cơ thể a.Mục tiêu: HS chỉ ra đợc sự phân hoá và chuyên hoá của các hệ cơ quan. b. TiÕn hµnh.

(128) Hoạt động của GV - GV yªu cÇu HS quan s¸t l¹i néi dung b¶ng vµ tr¶ lêi c©u hái: - Sù phøc t¹p ho¸ c¸c hÖ c¬ quan h« hấp, tuần hoàn, thần kinh, sinh dục đợc thể hiện nh thế nào qua các lớp động vật đã học?. - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhms vµ phÇn bæ sung lªn b¶ng. - GV nhận xét đánh giá và yêu cầu HS rót ra kÕt luËn vÒ sù phøc t¹p ho¸ tæ chøc c¬ thÓ.. - Sù phøc t¹p ho¸ tæ chøc c¬ thÓ ë động vật có ý nghĩa gì?. Hoạt động của HS - C¸ nh©n theo dâi th«ng tin ë b¶ng, ghi nhí kiÕn thøc (lu ý: theo hµng däc tõng hÖ c¬ quan). - Trao đổi nhóm. Yªu cÇu: + Hệ hô hấp từ cha phân hóa trao đổi qua toàn bộ da  mang đơn giản  mang  da vµ phæi  phæi + HÖ tuÇn hoµn: cha cã tim  tim cha cã ng¨n  tim cã 2 ng¨n  3 ng¨n  tim 4 ng¨n + Hệ thần kinh từ cha phân hoá  đến thần kinh mạng lới  chuỗi hạch đơn gi¶n  chuçi h¹ch ph©n ho¸ (n·o, hÇu, bông…)  h×nh èng ph©n ho¸ n·o, tuû sèng. + HÖ sinh dôc: cha ph©n ho¸  tuyÕn sinh dôc kh«ng cã èng dÉn  tuyÕn sinh dôc cã èng dÉn. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. * KÕt luËn - Sù phøc t¹p ho¸ tæ chøc c¬ thÓ cña các lớp động vật thể hiện ở sự phân ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ chuyªn ho¸ vÒ chøc n¨ng. - HS cã thÓ dùa vµo sù hoµn chØnh cña hệ thần kinh liên quan đến tập tính phức tạp, yêu cầu nêu đợc: + Các cơ quan hoạt động cơ hiệu quả h¬n. + Gióp c¬ thÓ thÝch nghi víi m«i trêng sèng.. B¶ng kiÕn thøc chuÈn STT §Æc ®iÓm c¬ quan di chuyÓn 1 Cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định 2 Cha cã bé phËn di chuyÓn, di chuyÓn chËm kiÓu s©u ®o 3 Bộ phận di chuyển rất đơn giản (mấu lồi cơ và tơ bơi) 4 Bộ phận di chuyển đã phân hoá thành chi phân đốt. 5 Bộ phận di chuyển 5 đôi chân bò và 5 đôi chân bơi. đợc phân hoá thành Vây bơi với các tia vây các chi có cấu tạo 2 đôi chân bò, 1 đôi chân nhảy. vµ chøc n¨ng kh¸c Bµn tay, bµn ch©n cÇm n¾m. nhau. Chi 5 ngãn cã mµng b¬i.. Tên đơn vị San h«, h¶i quú Thuû tøc R¬i RÕt, th»n l»n T«m C¸ chÐp Ch©u chÊu KhØ, vîn Õch.

(129) Cánh đợc cấu tạo bằng màng da. Cánh đợc cấu tạo bằng lông vũ.. D¬i Chim, gµ. - Yªu cÇu HS theo dâi l¹i néi dung trong phiÕu häc tËp, tr¶ lêi c©u hái: - Sù phøc t¹p vµ ph©n ho¸ bé phËn di chuyển ở động vật thể hiện nh thế nµo?. - HS tiếp tục trao đổi nhóm theo 2 câu hái: - Yêu cầu nêu đợc: + Từ cha có bộ phận di chuyển đến có bộ phận di chuyển đơn giản, đến phức t¹p dÇn. + Sèng b¸m  di chuyÓn chËm  di chuyÓn nhanh. - Sù phøc t¹p vµ ph©n ho¸ nµy cã ý + Gióp cho viÖc di chuyÓn cã hiÖu qu¶. nghÜa g×? - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - GV tæng kÕt l¹i ý kiÕn cña HS thµnh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. 2 vấn đề đó là: + Sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o c¸c bé phËn di chuyÓn + Chuyªn ho¸ dÇn vÒ chøc n¨ng. - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - GV cñng cè néi dung bµi - Yªu cÇu HS nh¾c l¹i néi dung nh b¶ng SGK. - §¸nh gi¸ giê. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - KÎ b¶ng 1, 2 vµo vë.  TuÇn 30 tiÕt 57. Ngµy so¹n: 24/3/2012  Bµi 55: TiÕn ho¸ vÒ sinh s¶n. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc sự tiến hoá các hình thức sinh sản ở động vật từ đơn giản đến phức tạp (sinh sản vô tính đến sinh sản hữu tính). - HS thấy đợc sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính. 2. KÜ n¨ng - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật đặc biệt trong mùa sinh sản. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh sinh s¶n v« tÝnh ë trïng roi, thuû tøc. - Tranh vÒ sù ch¨m sãc trøng vµ con. - HS: ChuÈn bÞ theo néi dung SGK. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi.

(130) Sinh sản là đặc điểm đặc trng của sinh vật để duy trì nòi giống, động vật cã nh÷ng h×nh thøc sinh s¶n nµo? Sù tiÕn ho¸ c¸c h×nh thøc sinh s¶n thÓ hiÖn nh thÕ nµo? 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Hình thức sinh sản vô tính a.Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm sinh sản vô tính  các hình thức sinh sản vô tính ở động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời - Cá nhân HS tự đọc tóm tắt trong SGK c©u hái: trang 179 tr¶ lêi c©u hái: - Yªu cÇu: + Không có sự kết hợp đực, cái - ThÕ nµo lµ sinh s¶n v« tÝnh? - Có những hình thức sinh sản vô tính + Phân đôi, mọc chồi nµo? - Mét vµi HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c nhËn - GV treo tranh mét sè h×nh thøc sinh xÐt, bæ sung. sản vô tính ở động vật không xơng - HS lu ý: chỉ có một cá thể tự phân đôi sèng. hay mäc thªm mét c¬ thÓ míi. - H·y ph©n tÝch c¸c c¸ch sinh s¶n ë thuû tøc vµ trïng roi? - Tìm một số động vật khác có kiểu - HS có thể kể thêm: trùng amip, trùng sinh s¶n gièng nh trïng roi? giµy… - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Sinh sản vô tính không có sự kết hợp tế bào sinh dục đực và cái. - H×nh thøc sinh s¶n: + Phân đôi cơ thể + Sinh s¶n sinh dìng: mäc chåi vµ t¸i sinh. Hoạt động 2: Hình thức sinh sản hữu tính a.Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm sinh sản hữu tính và sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính thông qua các lớp động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK a. Sinh sản hữu tính trang 179 vµ tr¶ lêi c©u hái: - Cá nhân HS tự đọc tóm tắt SGK trang 143, trao đổi nhóm. - ThÕ nµo lµ sinh s¶n h÷u tÝnh? - So s¸nh sinh s¶n v« tÝnh víi h÷u - Yªu cÇu: tÝnh? (b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng 1) + Có sự kết hợp đực và cái. + Tìm đặc điểm giống nhau và khác - GV kẻ bảng để HS so sánh. nhau. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung. H×nh thøc sinh s¶n V« tÝnh. Sè c¸ thÓ tham gia. Thừa kế đặc điểm Cña 1 c¸ thÓ. Cña 2 c¸ thÓ. H×nh thøc sinh s¶n V« tÝnh. Sè c¸ thÓ tham gia 1. Thừa kế đặc điểm Cña 1 c¸ thÓ 1. Cña 2 c¸ thÓ.

(131) H÷u tÝnh - Tõ néi dung b¶ng so s¸nh nµy yªu cÇu HS rót ra nhËn xÐt. - Em hãy kể tên một số động vật không xơng sống và động vật có xơng sống sinh s¶n h÷u tÝnh mµ em biÕt? - GV phân tích: một số động vật không xơng sống có cơ quan sinh dục đực và cái trên một cơ thể đợc gọi là lỡng tÝnh. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: - Hãy cho biết giun đất, giun đũa cơ thÓ nµo lìng tÝnh, ph©n tÝnh vµ cã h×nh thøc thô tinh ngoµi hoÆc thô tinh trong? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn: sinh s¶n h÷u tÝnh vµ c¸c h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh.. - GV gi¶ng gi¶i: trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña sinh vËt tæ chøc c¬ thÓ ngµy cµng phøc t¹p. - H×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh hoµn chỉnh dần qua các lớp động vật đợc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?. - GV tæng kÕt ý kiÕn cña c¸c nhãm thông báo đó là những đặc điểm thể hiÖn sù hoµn chØnh h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh. - GV yªu cÇu c¸c nhãm hoµn thµnh b¶ng ë SGK trang 180. - GV kÎ s½n b¶ng nµy trªn b¶ng phô. - GV lu ý nÕu cã ý kiÕn nµo cha thèng nhất thì cho các nhóm tiếp tục trao đổi. - GV cho HS theo dâi b¶ng kiÕn thøc chuÈn.. H÷u tÝnh. 2. 2. - HS phải nêu đợc: + Sinh s¶n h÷u tÝnh u viÖt h¬n sinh s¶n v« tÝnh. - Kết hợp đặc tính của cả bố và mẹ. - HS nêu: thuỷ tức, giun đất, châu chÊu, søa… gµ, mÌo, chã…. * KÕt luËn: - Sinh s¶n h÷u tÝnh lµ h×nh thøc sinh s¶n cã sù kÕt hîp gi÷a tÕ bµo sinh dôc đực và tế bào sinh dục cái tạo thành hîp tö. - Sinh sản hữu tính trên cá thể đơn tính hay lìng tÝnh. b. Sù tiÕn ho¸ c¸c h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh - HS nhí l¹i c¸ch sinh s¶n cña loµi động vật cụ thể nh giun, cá, thằn lằn, chim, thó. - Trao đổi nhóm, nêu đợc: + Loài đẻ trứng, đẻ con. + Thô tinh ngoµi, trong. + Ch¨m sãc con. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Trong mçi nhãm: + Cá nhân đọc những câu lựa chọn, nội dung trong b¶ng. + Thống nhất ý kiến của nhóm để hoàn thµnh néi dung. - §¹i diÖn nhãm ghi ý kiÕn cña nhãm m×nh vµo b¶ng cña GV. - C¸c nhãm nhËn xÐt vµ bæ sung ý kiÕn. - HS theo dâi tù söa ch÷a nÕu cÇn..

(132) Bảng 2: Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật Ph¸t triÓn TËp tÝnh b¶o TËp tÝnh Tªn loµi Thô tinh Sinh s¶n ph«i vÖ trøng nu«i con Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Không đào Con non Trai s«ng hang lµm tæ (Êu trïng) tù kiÕm måi Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Trøng trong Con non tù Ch©u chÊu hốc đất kiÕm ¨n Ngoµi §Î trøng Trùc tiÕp Kh«ng lµm tæ Con non tù C¸ chÐp (kh«ng nhau kiÕm måi thai) Ngoµi §Î trøng BiÕn th¸i Không đào ấu trùng tự ếch đồng hang, lµm tæ kiÕm måi Th»n l»n Trong §Î trøng Trùc tiÕp §µo hang Con non tù bãng ®u«i (kh«ng nhau kiÕm måi thai) dµi Trong §Î trøng Trùc tiÕp Lµm tæ, Êp B»ng s÷a Chim bå (kh«ng nhau trøng diÒu, mím c©u thai) måi Trong §Î con Trùc tiÕp (cã Lãt æ B»ng s÷a Thá nhau thai) mÑ - Dựa vào bảng trên, trao đổi nhóm trả - Các nhóm tiếp tục trao đổi, trả lời câu lêi c©u hái: hái - Yêu cầu nêu đợc: - Thụ tinh trong u việt hơn so với thụ + Thụ tinh trong, số lợng trứng đợc thụ tinh ngoµi nh thÕ nµo? tinh nhiÒu. - Sự đẻ con tiến hoá hơn so với đẻ + Phôi phát triển trong cơ thể mẹ an trøng nh thÕ nµo? toµn h¬n. - T¹i sao sù ph¸t triÓn trùc tiÕp l¹i tiÕn + Ph¸t triÓn trùc tiÕp tØ lÖ con non sèng bé h¬n so víi ph¸t triÓn gi¸n tiÕp? cao h¬n. - Tại sao hình thức thai sinh là tiến + Con non đợc nuôi dỡng tốt, tập tính hoá nhất trong giới động vật? cña thó ®a d¹ng, thÝch nghi cao. - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhãm - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm để các nhóm khác theo dõi. kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo ý kiến đúng, từ đó yêu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn; sù hoµn chØnh c¸c h×nh thøc sinh s¶n. c.TiÓu kÕt - Sù hoµn chØnh dÇn c¸c h×nh thøc sinh s¶n thÓ hiÖn: + Tõ thô tinh ngoµi  thô tinh trong. + Đẻ nhiều trứng  đẻ ít trứng  đẻ con. + Ph«i ph¸t triÓn cã biÕn th¸i  ph¸t triÓn trùc tiÕp kh«ng cã nhau thai  ph¸t triÓn trùc tiÕp cã nhau thai. + Con non không đợc nuôi dỡng  đợc nuôi dỡng bằng sữa mẹ  đợc học tËp thÝch nghi víi cuéc sèng. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸.

(133) Đánh dấu X vào câu trả lời đúng: Câu 1: Trong các nhóm động vật sau, nhóm nào sinh sản vô tính: a. Giun đất, sứa, san hô b. Thuỷ tức, đỉa, trai sông c. Trïng roi, trïng amip, trïng giµy. Câu 2: Nhóm động vật nào dới đây cha có bộ phận di chuyển, có đời sống bám, cố định? a. C¸, c¸ voi, Õch b. Trai s«ng, th»n l»n, r¾n c. Chim, th¹ch sïng, gµ Câu 3: Con non của loài động vật nào phát triển trực tiếp? a.Ch©u chÊu, chim bå c©u, t¾c kÌ b. Õch, c¸, mÌo c. Thá, bß, vÞt 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Ôn tập đặc điểm chung các ngành động vật đã học.  TuÇn 30 tiÕt 58. Ngµy so¹n: 25/3/2012 . Bài 55: Cây phát sinh giới động vật I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu đợc bằng chứng chứng minh mối quan hệ giữa các nhóm động vËt lµ c¸c di tÝch ho¸ th¹ch. - HS đọc đợc vị trí quan hệ họ hàng của các nhóm động vật trên cây phát sinh động vật. 2. KÜ n¨ng - Kĩ năng quan sát, so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh sơ đồ hình 56.1 SGK. - Tranh cây phát sinh giới động vật. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Chúng ta đã học qua các ngành động vật không xơng sống và động vật có xơng sống, thấy đợc sự hoàn chỉnh về cấu tạo và chức năng. Song giữa các ngành động vật đó có quan hệ với nhau nh thế nào? 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Bằng chứng về quan hệ giữa các nhóm động vật a.Mục tiêu: HS thấy đợc di tích hoá thạch là bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yªu cÇu häc sinh: - Cá nhân tự đọc thông tin mục bảng, Nghiªn cøu SGK, quan s¸t tranh, h×nh quan s¸t c¸c h×nh 56.1; 56.2 trang 182182 SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: 183 SGK..

(134) + Làm thế nào để biết các nhóm động vËt cã mèi quan hÖ víi nhau? - Yªu cÇu HS: + Đánh dấu đặc điểm của lỡng c cổ giống với cá vây chân cổ và đặc điểm cña lìng c cæ gièng lìng c ngµy nay. + Đánh dấu đặc điểm của chim cổ gièng bß s¸t vµ chim ngµy nay.. - Th¶o luËn nhãm theo c¸c c©u hái, yêu cầu nêu đợc: + Di tÝch ho¸ th¹ch cho biÕt quan hÖ các nhóm động vật. + Lìng c cæ – c¸ v©y ch©n cæ cã v¶y, v©y ®u«i, n¾p mang. + Lìng c cæ – lìng c ngµy nay cã 4 chi, 5 ngãn. + Chim cæ gièng bß s¸t: cã r¨ng, cã vuốt, đuôi dài có nhiều đốt. + Chim cæ gièng chim hiÖn nay: cã c¸nh, l«ng vò. + Nói lên nguồn gốc của động vật. VD: C¸ v©y ch©n cæ cã thÓ lµ tæ tiªn cña Õch nh¸i. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ cña nhãm. - Th¶o luËn toµn líp vµ thèng nhÊt ý kiÕn.. - Những đặc điểm giống và khác nhau nãi lªn ®iÒu g× vÒ mèi quan hÖ hä hµng giữa các nhóm động vật? - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhãm lªn b¶ng. - GV nhËn xÐt vµ th«ng b¸o ý kiÕn đúng của nhóm. - GV cho HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Di tích hoá thạch của các động vật cổ có nhiều đặc điểm giống động vật ngày nay. - Những loài động vật mới đợc hình thành có đặc điểm giống tổ tiên của chúng. Hoạt động 2: Cây phát sinh giới động vật a.Mục tiêu: HS nắm đợc vị trí của các ngành động vật và mối quan hệ họ hàng của các ngành động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV gi¶ng: nh÷ng c¬ thÓ cã tæ chøc cµng gièng nhau ph¶n ¸nh quan hÖ nguån gèc cµng gÇn nhau. - GV yêu cầu: HS quan sát hình, đọc - Cá nhân HS tự đọc thông tin trong SGK, trao đổi nhóm, trả lời câu hỏi: SGK vµ quan s¸t h×nh 56.3 trang 183. - Thảo luận nhóm, yêu cầu nêu đợc: - Cây phát sinh động vật biểu thị điều + Cho biết mức độ quan hệ họ hàng g×? của các nhóm động vật. - Mức độ quan hệ họ hàng đợc thể + Nhóm có vị trí gần nhau, cùng hiÖn trªn c©y ph¸t sinh nh thÕ nµo? nguån gèc cã quan hÖ hä hµng gÇn h¬n nhãm ë xa. - T¹i sao khi quan s¸t c©y ph¸t sinh + V× kÝch thíc trªn c©y ph¸t sinh lín lại biết đợc số lợng loài của nhóm thì số loài đông. động vật nào đó? - Ngµnh ch©n khíp cã quan hÖ hä + Ch©n khíp cã quan hÖ gÇn víi th©n hµng víi ngµnh nµo? mÒm h¬n. - Chim vµ thó cã quan hÖ víi nhãm + Chim vµ thó gÇn víi bß s¸t h¬n c¸c nµo? loµi kh¸c. - GV ghi tãm t¾t phÇn tr¶ lêi cña nhãm - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm lªn b¶ng: kh¸c nhËn xÐt, bæ sung..

(135) - ý kiến bổ sung cần đợc gạch chân để HS tiÖn theo dâi. - GV hỏi: Vì sao lựa chọn các đặc - HS có thể thắc mắc tại sao ngày nay điểm đó? Hay: chọn các đặc điểm đó vẫn còn tồn tại những động vật có cấu dùa trªn c¬ së nµo? tạo phức tạp nh động vật có xơng sống - GV giảng: Khi một nhóm động vật bên cạnh động vật nguyên sinh có cấu mới xuất hiện, chúng phát sinh biến dị tạo rất đơn giản? cho phï hîp víi m«i trêng vµ dÇn dÇn thÝch nghi. Ngµy nµy do khÝ hËu æn định, mỗi loài tồn tại có cấu tạo thích nghi riªng víi m«i trêng. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Cây phát sinh động vật phản ánh quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - GV dùng tranh cây phát sinh động vật để yêu cầu HS trình bày mối quan hệ họ hàng giữa các nhóm động vật. - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Kẻ phiếu học tập: “Sự thích nghi của động vật ở môi trờng đới lạnh và hoang mạc đới nóng” vào vở.  TuÇn 31 tiÕt 59 . Ngµy so¹n: 30/3/2012. Chơng 8 - Động vật và đời sống con ngời Bµi 57: §a d¹ng sinh häc I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh hiểu đợc đa dạng sinh học thể hiện ở số loài, khả năng thích nghi cao của động vật với các điều kiện sống khác nhau. 2. KÜ n¨ng - Kĩ năng quan sát, so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Gi¸o dôc lßng yªu thÝch m«n häc, kh¸m ph¸ tù nhiªn. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh sơ đồ hình 58.1; 58.2 SGK. - T liệu thêm về động vật ở đới lạnh và đới nóng. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi GV cho HS nêu những nơi phân bố của động vật, vì sao động vật phân bố ë mäi n¬i?  t¹o nªn sù ®a d¹ng. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Sự đa dạng sinh học.

(136) a.Môc tiªu: HS biÕt ®a d¹ng sinh häc lµ g× vµ m«i trêng sèng phæ biÕn cña động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu HS nghiên cứu SGK trang - Cá nhân HS tự đọc thông tin trong 185 vµ tr¶ lêi c©u hái: SGK, trao đổi nhóm, yêu cầu nêu đợc: - Sù ®a d¹ng sinh häc thÓ hiÖn nh thÕ + §a d¹ng biÓu thÞ b»ng sè loµi. nµo? - V× sao cã sù ®a d¹ng vÒ loµi? + §éng vËt thÝch nghi rÊt cao víi ®iÒu - GV nhận xét ý kiến đúng sai của các kiện sống. nhãm. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶, - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - Sù ®a d¹ng sinh häc biÓu thÞ b»ng sè lîng loµi. - Sự đa dạng loài là do khả năng thích nghi của động vật với điều kiện sống kh¸c nhau. Hoạt động 2: Đa dạng sinh học của động vật ở môi trờng đới lạnh và hoang mạc đới nóng a.Mục tiêu: HS nắm đợc đặc điểm thích nghi đặc trng của động vật ở các môi trêng nµy. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân HS đọc thông tin trong SGK trao đổi nhóm và hoàn thành phiếu học trang 185, 186 và ghi nhớ kiến thức. tËp. - Trao đổi nhóm theo các nội dung - GV kÎ lªn b¶ng phiÕu häc tËp. trong phiÕu häc tËp. - Thèng nhÊt ý kiÕn tr¶ lêi: + Nét đặc trng của khí hậu + Cấu tạo rất phù hợp với khí hậu để tån t¹i. + TËp tÝnh kiÕm ¨n, di chuyÓn, ho¹t động, tự vệ đặc biệt. - §¹i diÖn c¸c nhãm lªn b¶ng ghi c©u - Yªu cÇu c¸c nhãm ch÷a phiÕu häc tr¶ lêi cña nhãm m×nh. tËp. - C¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ - GV ghi ý kiÕn bæ sung vµo bªn c¹nh. sung. - Yêu cầu HS trả lời đợc: - Tại sao lựa chọn câu trả lời đó? - Dựa vào đâu để lựa chọn câu trả + Dựa vào tranh vẽ lêi? + T liÖu tù su tÇm - GV lu ý: NÕu cßn ý kiÕn kh¸c nhau, + Th«ng tin trªn phim ¶nh. GV nên gợi ý câu trả lời để HS lựa chọn ý đúng. - GV nhận xét nội dung đúng, sai của c¸c nhãm, yªu cÇu HS quan s¸t phiÕu chuÈn kiÕn thøc. KhÝ hËu. Đặc điểm của động vật CÊu - Bé l«ng dµy. Vai trò của các đặc ®iÓm thÝch nghi - Gi÷ nhiÖt cho c¬ thÓ.

(137) t¹o. - Mì díi da dµy. - Gi÷ nhiÖt, dù tr÷ n¨ng lîng, chèng rÐt - KhÝ hËu - L«ng mµu tr¾ng - LÉn víi mµu tuyÕt cùc l¹nh (mùa đông) che m¾t kÎ thï (1) - §ãng TËp - Ngñ trong mïa - TiÕt kiÖm n¨ng lîng M«i tr- b¨ng quanh tÝnh đông - Tr¸nh rÐt, t×m n¬i Êm ờng đới năm - Di c về mùa đông ¸p l¹nh - Mïa hÌ rÊt - Hoạt động ban ngày - Thời tiết ấm hơn ng¾n trong mïa hÌ - KhÝ hËu CÊu - Th©n cao, mãng - VÞ trÝ c¬ thÓ cao, rÊt nãng vµ t¹o rộng, đệm thịt dày không bị lún, đệm thịt kh« dày để chống nóng. Ch©n dµi - VÞ trÝ ë cao so víi c¸t - RÊt Ýt vùc nãng, nh¶y xa h¹n chÕ níc vµ ph©n ¶nh hëng cña c¸t nãng bè xa nhau - Bớu mỡ lạc đà - N¬i dù tr÷ níc (2) - Mµu l«ng nh¹t, - DÔ lÈn trèn kÎ thï M«i trgièng mµu c¸t TËp - Mçi bíc nh¶y cao, - H¹n chÕ tiÕp xóc víi êng tÝnh xa c¸t nãng hoang - Di chuyÓn b»ng - H¹n chÕ tiÕp xóc víi mạc đới c¸ch qu¨ng th©n c¸t nãng nãng - Hoạt động vào ban - Thời tiết dịu mát hơn đêm - Kh¶ n¨ng ®i xa - T×m níc v× vùc níc ë rÊt xa nhau - Khả năng chịu khát - Thời gian tìm đợc nớc - Chui róc s©u trong rÊt l©u c¸t - Chèng nãng - GV yêu cầu HS tiếp tục trao đổi - HS dựa vào nội dung trong phiếu học nhãm, tr¶ lêi c©u hái: tập để trao đổi nhóm, yêu cầu: - Nhận xét gì về cấu tạo và tập tính + Cấu tạo và tập tính thích nghi cao độ của động vật ở môi trờng đới lạnh và với môi trờng. hoang mạc đới nóng? - Vì sao ở 2 vùng này số loại động vật + Đa số động vật không sống đợc, chỉ rÊt Ýt? có một số loài có cấu tạo đặc biệt thích nghi. - Nhận xét về mức độ đa dạng của + Mức độ đa dạng rất thấp. động vật ở 2 môi trờng này? - Tõ ý kiÕn cña c¸c nhãm, GV tæng kÕt - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy, c¸c l¹i vµ cho HS rót ra kÕt luËn. nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. c.TiÓu kÕt - Sự đa dạng của các động vật ở môi trờng đặc biệt rất thấp. - Chỉ có những loài có khả năng chịu đựng cao thì mới tồn tại đợc. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm: Câu 1: Chọn những đặc điểm của gấu trắng thích nghi với môi trờng đới lạnh:.

(138) a. Bé l«ng mµu tr¾ng b. Thức ăn chủ yếu là động vật c. Di c về mùa đông d. Líp mì díi da rÊt dµy e. Bộ lông đổi màu trong mùa hè f. Ngủ suốt mùa đông. Câu 2: Chuột nhảy ở hoang mạc đới nóng có chân dài để: a. §µo bíi thøc ¨n b. T×m nguån níc c. C¬ thÓ cao so víi mÆt c¸t nãng vµ nh¶y xa Câu 3: Đa dạng sinh học ở môi trờng đới lạnh và hoang mạc đới nóng rất thấp v×: a. Động vật ngủ đông dài b. Sinh s¶n Ýt c. KhÝ hËu rÊt kh¾c nghiÖt. §¸p ¸n: C©u 1: a, d, f C©u 2: c C©u 3: c 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”.  TuÇn 31 tiÕt 60 . Ngµy so¹n: 1/4/2012 Bµi 58: §a d¹ng sinh häc (tiÕp). I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh thấy đợc sự đa dạng sinh học ở môi trờng nhiệt đới gió mùa cao hơn ở đới lạnh và hoang mạc đới nóng là do khí hậu phù hợp với mọi loài sinh vật. - Học sinh chỉ ra đợc những lợi ích của đa dạng sinh học trong đời sống, nguy c¬ suy gi¶m vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc. 2. KÜ n¨ng - KÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, suy luËn. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ tài nguyên đất nớc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - T liÖu vÒ ®a d¹ng sinh häc. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Sự đa dạng sinh học ở môi trờng nhiệt đới gió mùa khác với các môi trờng khác nh thế nào? Hoạt động 1: Đa dạng sinh học ở môi trờng nhiệt đới gió mùa 2.Ph¸t triÓn bµi a.Môc tiªu Hs thấy đợc sự đa dạng của sinh vật ở môi trờng nhiệt đới gió mùa. b. TiÕn hµnh.

(139) Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK - Cá nhân tự đọc thông tin trong bảng néi dung b¶ng 189, theo dâi vÝ dô ghi nhí kiÕn thøc vÒ c¸c loµi r¾n. trong mét ao th¶ c¸. - Chó ý c¸c tÇng níc kh¸c nhau trong VD: nhiÒu loµi c¸ sèng trong ao, cã ao. loµi kiÕm ¨n ë tÇng níc mÆt (c¸ mÌ) một số loài kiếm ăn ở tầng đáy (trạch, - Thảo luận thống nhất ý kiến hoàn cá quả) một số sống ở đáy bùn (lơn). thành câu trả lời. Th¶o luËn vµ tr¶ lêi: - Yêu cầu nêu đợc: - §a d¹ng sinh häc ë m«i trêng nhiÖt + §a d¹ng thÓ hiÖn ë sè loµi rÊt nhiÒu. đới gió mùa thể hiện nh thế nào? - Vì sao trên đồng ruộng gặp 7 loài + Các loài cùng sống tận dụng đợc r¾n cïng sèng mµ kh«ng hÒ c¹nh nguån thøc ¨n. tranh víi nhau? - Vì sao nhiều loài cá lại sống đợc trong cïng mét ao? - T¹i sao sè lîng loµi ph©n bè mét n¬i + Chuyªn ho¸, thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn l¹i cã thÓ rÊt nhiÒu? sèng. - GV đánh giá ý kiến của các nhóm. - Vì sao số lợng loài động vật ở môi tr- - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm ờng nhiệt đới nhiều hơn so với đới khác nhận xét, bổ sung. nóng và đới lạnh? - GV yªu cÇu HS tù rót ra kÕt luËn. - GV lu ý: Do động vật thích nghi đợc với khí hậu ổn định. c.TiÓu kÕt - Sự đa dạng sinh học của động vật ở môi trờng nhiệt đới gió mùa rất phong phó. - Sè lîng loµi nhiÒu do chóng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng. Hoạt động 2: Những lợi ích của đa dạng sinh học a.Mục tiêu: HS nắm đợc những giá trị nhiều mặt của đa dạng sinh học đối với đời sống con ngời. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và - Cá nhân tự đọc thông tin trong SGK tr¶ lêi c©u hái: trang 190 vµ ghi nhí kiÕn thøc. - Trao đổi nhóm, yêu cầu nêu đợc giá trÞ tõng mÆt cña ®a d¹ng sinh häc. - Sù ®a d¹ng sinh häc mang l¹i lîi Ých + Cung cÊp thùc phÈm: nguån dinh dg× vÒ thùc phÈm, dîc phÈm…? ìng chñ yÕu cña con ngêi. + Dợc phẩm: Một số bộ phận của động vËt lµm thuèc cã gi¸ trÞ: x¬ng, mËt. + Trong n«ng nghiÖp: cung cÊp ph©n bãn, søc kÐo. + Các giá trị khác: làm cảnh, đồ mĩ nghÖ, lµm gièng. - Đại diện nhóm trình bày đáp án, - GV cho c¸c nhãm tr¶ lêi vµ bæ sung nhãm kh¸c bæ sung. cho nhau: - HS nêu đợc: giá trị xuất khẩu mang.

(140) - Trong giai ®o¹n hiÖn nay ®a d¹ng l¹i lîi nhuËn cao, vµ t¨ng uy tÝn trªn thÞ sinh học còn có giá gì đối với sự tăng trờng thế giới. trởng kinh tế của đất nớc? VD: C¸ basa, t«m hïm, t«m cµng - GV th«ng b¸o thªm: xanh. + Đa dạng sinh học là điều kiện đảm bảo phát triển ổn định tính bền vững cña m«i trêng, h×nh thµnh khu du lÞch. + C¬ së h×nh thµnh c¸c hÖ sinh th¸i đảm bảo sự chu chuyển oxi, giảm xói mßn. + Tạo cơ sở vật chất để khai thác nguyªn liÖu. c.TiÓu kÕt - Sự đa dạng sinh học mang lại giá trị kinh tế lớn cho đất nớc. Hoạt động 3: Nguy cơ suy giảm đa dạng sinh học vµ viÖc b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc a.Mục tiêu: HS nắm đợc nguyên nhân làm giảm đa dạng sinh học và biện pháp b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin - Cá nhân tự đọc thông tin trong SGK SGK kÕt hîp víi hiÓu biÕt thùc tÕ, trao trang 190, ghi nhí kiÕn thøc. đổi nhóm để trả lời câu hỏi: - Trao đổi nhóm nêu đợc: - Nguyên nhân nào dẫn đến sự suy + ý thức của ngời dân: đốt rừng, làm gi¶m ®a d¹ng sinh häc ë ViÖt Nam vµ n¬ng, s¨n b¾n bõa b·i. thÕ giíi? + Nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi; x©y dựng đô thị, lấy đất nuôi thuỷ sản. - Chóng ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p + BiÖn ph¸p: gi¸o dôc, tuyªn truyÒn nào để bảo vệ đa dạng sinh học? bảo vệ động vật, cấm săn bắn, chống ô nhiÔm. - Các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh + Cơ sở khoa học: động vật sống cần häc dùa trªn c¬ së khoa häc nµo? cã m«i trêng g¾n liÒn víi thùc vËt, mïa sinh s¶n. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm - GV cho các nhóm trao đổi đáp án, khác nhận xét, bổ sung. hoµn thµnh c©u tr¶ lêi. - Yêu cầu nêu đợc: - GV liªn hÖ thùc tÕ: + Nghiêm cấm bắt giữ động vật quý - Hiện nay chúng ta đã và sẽ làm gì để hiếm. b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc? + Xây dựng khu bảo tồn động vật. - GV cho HS tù rót ra kÕt luËn. + Nhân nuôi động vật có giá trị. c.TiÓu kÕt - §Ó b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc cÇn: + Nghiªm cÊm khai th¸c rõng bõa b·i. + Thuần hoá, lai tạo giống để tăng độ đa dạng sinh học và độ đa dạng về loµi. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK..

(141) 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Tìm hiểu thêm về đa dạng sinh học trên đài báo. - KÎ phiÕu häc tËp vµo vë: Phiếu học tập: Các biện pháp đấu tranh sinh học. BiÖn ph¸p. Thiên đich đẻ trứng Thiên địch tiêu Sö dông vi khuÈn g©y kÝ sinh vµo sinh vËt diÖt sinh vËt bÖnh truyÒn nhiÔm g©y h¹i hay trøng s©u g©y h¹i diÖt sinh vËt g©y h¹i h¹i. Tên thiên địch Loµi sinh vËt bÞ tiªu diÖt  TuÇn 32 tiÕt 61. Ngµy so¹n: 6/4/2012 . Bài 59: Biện pháp đấu tranh sinh học I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc khái niệm đấu tranh sinh học. - Thấy đợc các biện pháp chính trong đấu tranh sinh học là sử dụng các loại thiên địch. - Nêu đợc những u điểm và nhợc điểm của biện pháp đấu tranh sinh học. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, so s¸nh, t duy, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật, môi trờng. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh h×nh 59.1 SGK. - T liệu về đấu tranh sinh học. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Trong thiên nhiên, để tồn tại, các loài động vật có mối quan hệ với nhau. Con ngời đã lợi dụng mối quan hệ này để mang lại lợi ích cho con ngời. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Thế nào là biện pháp đấu tranh sinh học a.Mục tiêu: HS nắm đợc khái niệm đấu tranh sinh học. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS nghiên cứu thông tin - Cá nhận tự đọc thông tin SGK trang SGK vµ tr¶ lêi c©u hái: 192 và trả lời. Yêu cầu nêu đợc: - Thế nào là đấu tranh sinh học? Cho + Dùng sinh vật tiêu diệt sinh vật gây ví dụ về đấu tranh sinh học? h¹i. - GV bổ sung thêm kiến thức để hoàn VD: Mèo diệt chuột. thiện khái niệm đấu tranh sinh học. - GV gi¶i thÝch: sinh vËt tiªu diÖt sinh vật có hại gọi là thiên địch..

(142) - GV thông báo các biện pháp đấu tranh sinh häc. c.TiÓu kÕt - §Êu tranh sinh häc lµ biÖn ph¸p sö dông sinh vËt hoÆc s¶n phÈm cña chóng nh»m ng¨n chÆn hoÆc gi¶m bít thiÖt h¹i do c¸c sinh vËt cã h¹i g©y ra. Hoạt động 2: Những biện pháp đấu tranh sinh học a.Mục tiêu: HS nêu đợc 3 biện pháp chính và nhóm thiên địch cụ thể. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Cá nhân tự đọc thông tin trong SGK quan s¸t h×nh 59.1 vµ hoµn thµnh phiÕu trang 192, 193 vµ ghi nhí kiÕn thøc. häc tËp. - Trao đổi nhóm, hoàn thành phiếu học - GV kÎ phiÕu häc tËp lªn b¶ng. tËp. - Yêu cầu nêu đợc: + Thiên địch tiêu diệt sinh vật có hại là phæ biÕn. + Thiên địch gián tiếp đẻ ấu trùng tiêu diÖt trøng. + Gây bệnh cho sinh vật để tiêu diệt. - GV gäi c¸c nhãm lªn viÕt kÕt qu¶ - §¹i diÖn nhãm ghi kÕt qu¶ cña nhãm. trªn b¶ng. - GV ghi ý kiến bổ sung của nhóm để - Nhóm khác bổ sung ý kiến. HS so s¸nh kÕt qu¶ vµ lùa chän ph¬ng án đúng. - GV thông báo kết quả đúng của các - Các nhóm tự sửa chữa phiếu. nhãm vµ yªu cÇu theo dâi phiÕu kiÕn thøc chuÈn. - GV tổng kết ý kiến đúng của các nhãm, cho HS rót ra kÕt luËn.. BiÖn ph¸p. Thiên địch tiêu diệt sinh vËt g©y h¹i. Thiên đich đẻ Sö dông vi khuÈn trøng kÝ sinh vµo g©y bÖnh truyÒn sinh vËt g©y h¹i nhiÔm diÖt sinh vËt hay trøng s©u h¹i g©y h¹i - Ong mắt đỏ (1) - Vi khuÈn My«ma - Êu trïng cña b- vµ Calixi (1) ớm đêm (2) - NÊm b¹ch d¬ng vµ nÊm lôc c¬ng (2). - MÌo (1) - C¸ cê (2) Tªn thiªn - S¸o (3) địch - KiÕn vèng (4) - Bä rïa (5) - DiÒu h©u (6) - Chuét (1) - Trøng s©u x¸m - Thá (1) - Bä gËy, Êu trïng s©u (1) - Bä xÝt (2). bä (2) - X¬ng rång (2) Loµi sinh vËt - S©u bä ban ngµy (3) bÞ tiªu diÖt - S©u h¹i cam (4) - RÖp s¸p (5) - Chuét ban ngµy (6).

(143) - GV yªu cÇu HS: - Yêu cầu nêu đợc: + Giải thích biện pháp gây vô sinh để + Ruồi làm loét da trâu, bò  giết chết diÖt sinh vËt g©y h¹i. tr©u, bß. + Ruåi khã tiªu diÖt. + Tuyệt sản ở ruồi đực thì ruồi cái có - GV th«ng b¸o thªm mét sè th«ng tin: giao phối trứng không đợc thụ tinh VD ë Hawai, c©y c¶nh Lantana ph¸t ruåi tù bÞ tiªu diÖt. triÓn nhiÒu th× cã h¹i. Ngêi ta nhËp vÒ - Mét HS tr¶ lêi, c¸c HS kh¸c bæ sung. 8 lo¹i s©u bä tiªu diÖt Lantana. Khi Lantana bÞ tiªu diÖt ¶nh hëng tíi chim s¸o ¨n qu¶ c©y nµy. Chim s¸o ¨n s©u Cirphis gây hại cho đồng cỏ, ruộng lúa l¹i ph¸t triÓn. - GV cho HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Có 3 biện pháp đấu tranh sinh học: + Thiên địch tiêu diệt sinh vật gây hại. + Thiên đich đẻ trứng kí sinh vào sinh vật gây hại hay trứng sâu hại. + Sö dông vi khuÈn g©y bÖnh truyÒn nhiÔm diÖt sinh vËt g©y h¹i. Hoạt động 3: Những u điểm và hạn chế của biện pháp đấu tranh sinh học a.Mục tiêu: HS nắm đợc u điểm và nhợc điểm của các biện pháp đấu tranh sinh häc. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS nghiên cứu SGK, trao đổi - Mỗi cá nhân tự thu thập kiến thức ở nhãm tr¶ lêi c©u hái: th«ng tin trong SGk trang 194. - Đấu tranh sinh học có những u điểm - Trao đổi nhóm, yêu cầu nêu đợc: g×? + §Êu tranh sinh häc kh«ng g©y « - Hạn chế của biện pháp đấu tranh nhiễm môi trờng và tránh hiện tợng sinh häc lµ g×? kh¸ng thuèc. + H¹n chÕ: mÊt c©n b»ng trong quÇn xã, thiên địch không quen khí hậu sẽ kh«ng ph¸t huy t¸c dông. §éng vËt ¨n s©u h¹i, ¨n lu«n h¹t cña c©y. - GV ghi tãm t¾t ý kiÕn cña c¸c nhãm, - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm nÕu ý kiÕn cha thèng nhÊt th× cho HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. tiÕp tôc th¶o luËn. - GV tæng kÕt ý kiÕn cña c¸c nhãm, cho HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Ưu điểm của biện pháp đấu tranh sinh học: tiêu diệt nhiều sinh vật gây h¹i, tr¸nh « nhiÔm m«i trêng. - Nhîc ®iÓm: + Đấu tranh sinh học chỉ có hiệu quả ở nơi có khí hậu ổn định. + Thiên địch không diệt đợc triệt để sinh vật có hại..

(144) 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2 SGK. 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Kẻ bảng: một số động vật quý hiếm ở Việt Nam, SGK trang 196 vào vở.  TuÇn 32 tiÕt 62 . Ngµy so¹n: 7/4/2012 Bµi 60: §éng vËt quý hiÕm. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc khái niệm về động vật quý hiếm. - Thấy đợc mức độ tuyệt chủng của các động vật quý hiếm ở Việt Nam. - Đề ra các biện pháp bảo vệ động vật quý hiếm. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp. - Kĩ năng hoạt động nhóm. 3. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ động vật quý hiếm. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh một số động vật quý hiếm. - Một số t liệu về động vật quý hiếm. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi Trong tự nhiên có một số loài động vật có giá trị đặc biệt nhng lại có nguy cơ bị tuyệt chủng. Đó là những động vật nh thế nào? 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Thế nào là động vật quý hiếm? a.Môc tiªu :Hs biết được thế nào là động vật quí hiếm. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV cho HS nghiên cứu SGk và trả lời - HS đọc thông tin trong SGK trang c©u hái: 196, thu nhËn kiÕn thøc. - Yêu cầu nêu đợc: - Thế nào gọi là động vật quý hiếm? + §éng vËt quý hiÕm cã gi¸ trÞ kinh tÕ. - Kể tên một số động vật quý hiếm mà + Kể 5 loài. em biÕt? - GV lu ý phân tích thêm về động vật - HS lắng nghe. quý hiÕm: võa cã nhiÒu gi¸ trÞ vµ cã sè lîng Ýt. - §¹i diÖn HS tr×nh bµy, c¸c HS kh¸c - GV thông báo thêm cho HS về động nhận xét, bổ sung. vật quý hiếm nh: sói đỏ, bớm phợng cánh đuôi nheo, phợng hoàng đất. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt.

(145) - Động vật quý hiếm là những động vật có giá trị nhiều mặt và có số lợng giảm sót. Hoạt động 2: Ví dụ minh hoạ các cấp độ tuyệt chủng của động vật quý hiếm ở Việt Nam a.Mục tiêu: HS nêu đợc các mức độ tuyệt chủng của động vật quý hiếm tuỳ thuéc vµo gi¸ trÞ cña nã. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc các câu lựa - HS hoạt động độc lập với SGK, hoàn chọn, quan sát hình SGK trang 197 và thành bảng 1, xác định các giá trị hoàn thành bảng 1: “ Một số động vật chính của các động vật quý hiếm ở quý hiÕm ë ViÖt Nam” ViÖt Nam. - GV kẻ bảng 1 để HS chữa bài. - Một vài HS lên ghi kết quả để hoàn - Nên gọi nhiều HS để phát huy tính thành bảng 1. tÝch cùc cña HS. - HS kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ sung. - GV thông báo ý kiến đúng, phân tích kiến thức để HS lựa chọn cho đúng. - Söa ch÷a nÕu cÇn. Bảng 1: Một số động vật quý hiếm ở Việt Nam Tên động vật Cấp độ đe doạ STT Giá trị của động vật quý hiếm quý hiÕm tuyÖt chñng 1 èc xµ cõ RÊt nguy cÊp Kü nghÖ kh¶m trai Nguy cÊp 2 Tôm hùm đá Thùc phÈm ngon, xuÊt khÈu SÏ nguy cÊp 3 Cµ cuèng Thực phẩm, đặc sản gia vị SÏ nguy cÊp 4 C¸ ngùa gai Dîc liÖu ch÷a bÖnh hen Nguy cÊp 5 Rïa nói vµng Dợc liệu, đồ kĩ nghệ Ýt nguy cÊp 6 Gµ l«i tr¾ng Động vật đặc hữu, làm cảnh Ýt nguy cÊp 7 Khíu ®Çu ®en Ýt nguy cÊp Động vật đặc hữu, làm cảnh 8 Sóc đỏ ThÈm mÜ, lµm c¶nh RÊt nguy cÊp 9 H¬u x¹ Dîc liÖu s¶n xuÊt níc hoa Ýt nguy cÊp 10 KhØ vµng Gi¸ trÞ dîc liÖu, vËt mÉu trong y häc. Qua b¶ng nµy yªu cÇu HS cho biÕt: - Cá nhân dựa vào bảng 1 đã hoàn thành, yêu cầu nêu đợc: + Gi¸ trÞ nhiÒu mÆt cña qu¸ tr×nh sèng. - §éng vËt quý hiÕm cã gi¸ trÞ g×? - Em có nhận xét gì về cấp độ đe doạ + Một số loài có nguy cơ tuyệt chủng tuyệt chủng của động vật quý hiếm? rÊt cao, tuú vµo gi¸ trÞ sö dông cña con ngêi. - Hãy kể thêm động vật quý hiếm khác + Sao la, tê giác một sừng, phợng mµ em biÕt? hoàng đất. - GV yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Cấp độ tuyệt chủng của động vật quý hiếm ở Việt Nam đợc biểu thị: rất nguy cÊp, nguy cÊp, Ýt nguy cÊp vµ sÏ nguy cÊp. Hoạt động 3: Bảo vệ động vật quý hiếm a.Mục tiêu: Chỉ ra đợc các biện pháp bảo vệ động vật quý hiếm. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV nªu c©u hái: - C¸ nh©n tù hoµn thiÖn c©u tr¶ lêi, yªu.

(146) - Vì sao phải bảo vệ động vật quý hiÕm? - Cần có những biện pháp gì để bảo vệ động vật quý hiếm? - GV yªu cÇu HS liªn hÖ b¶n th©n: phải làm gì để bảo vệ động vật quý hiÕm? - GV cho HS rót ra kÕt luËn.. cầu nêu đợc: + Bảo vệ động vật quý hiếm vì chúng cã nguy c¬ tuyÖt chñng. + CÊm s¨n b¾n, b¶o vÖ m«i trêng sèng cña chóng… - Mét sè HS tr¶ lêi, HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - Yªu cÇu: + Tuyên truyền giá trị của các động vật quý hiÕm. + Th«ng b¸o nguy c¬ tuyÖt chñng cña động vật quý hiếm.. c.TiÓu kÕt - Các biện pháp bảo vệ động vật quý hiếm: + B¶o vÖ m«i trêng sèng + Cấm săn bắn, buôn bán, giữ trái phép động vật quý hiếm. + Chăn nuôi, chăm sóc đầy đủ. + X©y dùng khu dù tr÷ thiªn nhiªn. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái: + Thế nào là động vật quý hiếm? + Phải bảo vệ động vật quý hiếm nh thế nào? 5. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - §äc môc “Em cã biÕt”. - Tìm hiểu động vật có giá trị kinh tế ở địa phơng.  TuÇn 33 tiÕt 63. Ngµy so¹n: 16/4/2012 . Bài 61: Tìm hiểu một số động vật có tầm quan trọng ở địa phơng (tiết 1) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh tìm hiểu thông tin từ sách báo, thực tế sản xuất ở địa phơng để bổ sung kiến thức về một số động vật có tầm quan trọng thực tế ở địa phơng. 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - HS: Su tầm thông tin về một số loài động vật có giá trị kinh tế ở địa phơng. - GV: Híng dÉn viÕt b¸o c¸o. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Như Sgk 2.Ph¸t triÓn bµi.

(147) Hoạt động 1: Hớng dẫn cách thu thập thông tin - GV yªu cÇu: + Hoạt động theo nhóm 6 ngời. + XÕp l¹i néi dung c¸c th«ng tin cho phï hîp víi yªu cÇu. a. Tên loài động vật cụ thể VD: T«m, c¸, gµ, lîn, bß, t»m, c¸ sÊu… b. §Þa ®iÓm Chăn nuôi tại gia đình hay địa phơng nào.. - Điều kiện sống của loài động vật đó bao gồm: khí hậu và nguồn thức ¨n. - Điều kiện sống khác đặc trng của loài: VD: - Bß cÇn b·i ch¨n th¶ - T«m c¸ cÇn mÆt níc réng. c. C¸ch nu«i - Lµm chuång tr¹i : + Đủ ấm về mùa đông + Tho¸ng m¸t vÒ mïa hÌ - Sè lîng loµi, c¸ thÓ (cã thÓ nu«i chung c¸c gia sóc, gia cÇm) - C¸ch ch¨n sãc: + Lîng thøc ¨n, lo¹i thøc ¨n + C¸ch chÕ biÕn: ph¬i kh«, lªn men, nÊu chÝn… + Thêi gian ¨n: - Thêi k× vç bÐo - Thêi k× sinh s¶n - Nu«i dìng con non + VÖ sinh chuång tr¹i: gi¸ trÞ t¨ng träng + Sè kg trong 1 th¸ng VD: Lîn 20 kg/th¸ng Gµ 2 kg/th¸ng 3. Cñng cè - GV cñng cè néi dung bµi - Nhận xét, đánh giá phần thực hành. 4. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - ChuÈn bÞ néi dung phÇn tiÕp theo..  TuÇn 33 tiÕt 64 . Ngµy so¹n: 17/4/2012. Bài 61: Tìm hiểu một số động vật có tầm quan trọng ở địa phơng (tiết 2) I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh tìm hiểu thông tin từ sách báo, thực tế sản xuất ở địa phơng để bổ sung kiến thức về một số động vật có tầm quan trọng thực tế ở địa phơng. 2. KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng phân tích, tổng hợp kiến thức theo chủ đề..

(148) 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc yªu thÝch m«n häc. II. §å dïng d¹y vµ häc. - HS: Su tầm thông tin về một số loài động vật có giá trị kinh tế ở địa phơng. - GV: Híng dÉn viÕt b¸o c¸o. iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi : Tiếp tục tìm hiểu về các loài động vật có giá trị ở địa phương. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Thu thập thông tin (tiếp theo) d. Gi¸ trÞ kinh tÕ - Gia đình: + Thu thËp tõng loµi + Tæng thu nhËp xuÊt chuång. + Gi¸ trÞ VN§/n¨m - §Þa ph¬ng + Tăng nguồn thu nhập kinh tế địa phơng nhờ chăn nuôi động vật. + Ngành kinh tế mũi nhọn của địa phơng + §èi víi quèc gia GV chó ý: + §èi víi HS ë khu c«ng nghiÖp hay lµng nghÒ, HS ph¶i tr×nh bµy chi tiÕt quy tr×nh nu«i, gi¸ trÞ kinh tÕ cô thÓ. + §èi víi HS ë thµnh phè lín kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham quan cô thÓ th× chñ yÕu dùa vµo c¸c th«ng tin trªn s¸ch, b¸o vµ ch¬ng tr×nh phæ biÕn kiÕn thøc trªn ti vi. Hoạt động 2: Báo cáo của học sinh - GV yªu cÇu c¸c nhãm lÇn lît b¸o c¸o kÕt qu¶. - C¸c nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt. 3. Cñng cè - GV cñng cè néi dung bµi - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ b¸o c¸o cña c¸c nhãm. - §¸nh gi¸ giê. 4. DÆn dß - Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. - Ôn lại chơng trình đã học. - KÎ b¶ng 1, 2, trang 200, 201 vµo vë.  TuÇn 34 tiÕt 65-66. Ngµy so¹n: 23/4/2012  Bµi 63: ¤N tËp. I. Môc tiªu. 1. KiÕn thøc - Học sinh nêu đợc sự tiến hoá của giới động vật từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. - Học sinh thấy rõ đợc đặc điểm thích nghi của động vật với môi trờng sống. - Chỉ rõ giá trị nhiều mặt của giới động vật..

(149) 2. KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp kiÕn thøc. 3. Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n. II. §å dïng d¹y vµ häc. - Tranh ảnh về động vật đã học. - B¶ng thèng kª vÒ cÊu t¹o vµ tÇm quan träng iii.hoạt động dạy học. 1.Më bµi :Ôn tập lại những kiến thức đã học ở học kì vừa qua. 2.Ph¸t triÓn bµi Hoạt động 1: Sự tiến hoá của giới động vật a.Mục tiêu: HS thấy đợc sự tiến hoá từ đơn giản đến phức tạp của giới động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK, - Cá nhân tự nghiên cứu thông tin SGK th¶o luËn nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng 1 trang 200, thu thËp kiÕn thøc. “Sự tiến hoá của giới động vật” - Trao đổi nhóm thống nhất câu trả lời - GV kẻ sẵn bảng 1 trên bảng phụ cho - Yêu cầu nêu đợc: HS ch÷a bµi. + Tªn ngµnh + §Æc ®iÓm tiÕn ho¸ ph¶i liªn tôc tõ thấp đến cao. + Con đại diện phải điển hình. - GV cho HS ghi kÕt qu¶ cña nhãm. - §¹i diÖn nhãm lªn ghi kÕt qu¶ vµo - GV tæng hîp c¸c ý kiÕn cña c¸c b¶ng 1, nhãm kh¸c theo dâi, nhËn xÐt, nhãm. bæ sung. - Cho HS quan sát bảng đáp án. - C¸c nhãm söa ch÷a nÕu cÇn.. §èi xøng to¶ trßn §éng vËt Ruét Ngµnh nguyªn khoan sinh g Trïng roi Tuû §¹i tøc diÖn §Æc ®iÓm. C¬ thÓ đơn bào. C¬ thÓ mÒm. C¬ thÓ ®a bµo §èi xøng hai bªn C¬ thÓ cã C¬ thÓ bé x¬ng C¬ thÓ cã bé xmÒm, cã ngoµi ¬ng trong vỏ đá vôi b»ng kitin Th©n Ch©n §éng vËt cã xmÒm khíp ¬ng sèng. C¸c ngµnh giun Giun Trai đũa, giun sông đất. - GV yªu cÇu HS theo dâi b¶ng 1, tr¶ lêi c©u hái: - Sự tiến hoá của giới động vật đợc thể hiÖn nh thÕ nµo? - GV yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái:. Ch©u chÊu. C¸ chÐp, Õch, th»n l»n bãng ®u«i dµi, chim bå c©u, thá. - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt ý kiÕn. - Yêu cầu nêu đợc; + Sù tiÕn ho¸ thÓ hiÖn sù phøc t¹p vÒ tæ chức cơ thể, bộ phận nâng đỡ… - Cá nhân nhớ lại các nhóm động vật đã học và môi trờng sống của chúng, thảo luận nhóm. Yêu cầu nêu đợc: - Sự thích nghi của động vật với môi tr- + Sự thích nghi của động vật: có loài.

(150) êng sèng thÓ hiÖn nh thÕ nµo?. sèng bay lîn trªn kh«ng (cã c¸nh), loµi sèng ë níc (cã v©y), sèng n¬i kh« c»n (dù tr÷ níc). - ThÕ nµo lµ hiÖn tîng thø sinh? Cho + HiÖn tîng thø sinh: quay l¹i sèng ë vÝ dô cô thÓ? m«i trêng cña tæ tiªn. - GV cho các nhóm trao đổi đáp án VD: C¸ voi sèng ë níc. - H·y t×m trong c¸c loµi bß s¸t, chim - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm cã loµi nµo quay trë l¹i m«i trêng n- kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. íc? - Cho HS rót ra kÕt luËn. c.TiÓu kÕt - Giới động vật đã tiến hoá từ đơn giản đến phức tạp. - §éng vËt thÝch nghi víi m«i trêng sèng. - Mét sè cã hiÖn tîng thÝch nghi thø sinh. Hoạt động 2: Tầm quan trọng trong thực tiễn của động vật a.Mục tiêu: HS chỉ rõ những mặt lợi của động vật đối với tự nhiên và đời sống con ngời, tác hại nhất định của động vật. b. TiÕn hµnh Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yªu cÇu c¸c nhãm hoµn thµnh - C¸ nh©n nghiªn cøu néi dung trong bảng 2 “Những động vật có tầm quan bảng 2, trao đổi nhóm tìm tên động vật träng trong thùc tiÔn” cho phï hîp víi néi dung. - GV kẻ bảng 2 để HS chữa bài. - §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ghi kÕt qu¶, - GV nên gọi nhiều nhóm chữa bài để nhóm khác nhận xét, bổ sung. có điều kiện đánh giá hoạt động của nhãm.. §éng vËt cã Ých. §éng vËt cã h¹i. TÇm quan träng Tªn bµi §éng vËt kh«ng thùc tiÔn x¬ng sèng - Thùc phÈm (vËt - T«m, cua, r¬i, nuôi, đặc sản) …. - Dîc liÖu - Mùc - C«ng nghiÖp - San h« - N«ng nghiªp - Giun đất - Lµm c¶nh - Trai ngäc - Trong tù nhiªn - NhÖn, ong - §èi víi n«ng - Ch©u chÊu, s©u, nghiÖp gai, bä rïa - Đối với đời sống - Ruồi, muỗi con ngêi - Đối với sức khoẻ - Giun đũa, sán con ngêi. §éng vËt cã x¬ng sèng - C¸, chim, thó… - GÊu, khØ, r¾n… - Bß, cÇy, c«ng… - Tr©u, bß, gµ… - VÑt - C¸, chim… - Chuét. - Rắn độc. - HS dựa vào nội dung bảng 2 để trả - §éng vËt cã vai trß g×? - §éng vËt g©y nªn nh÷ng t¸c h¹i nh lêi. thÕ nµo? c.TiÓu kÕt.

(151) - Đa số động vật có lợi cho tự nhiên và cho đời sống con ngời. - Một số động vật gây hại. 3.Cñng cè Học sinh đọc kết luận chung Sgk 4. §¸nh gi¸ - GV cho HS tr¶ lêi c©u hái: + Dựa vào bảng 1 trình bày sự tiến hoá của giới động vật? + Nêu tầm quan trọng thực tiễn của động vật? 5. DÆn dß - ChuÈn bÞ cho bµi tham quan thiªn nhiªn. + Lọ bắt động vật, hộp chứa mẫu, kính lúp cầm tay, vở ghi chép, kẽ sẵn b¶ng trang 205 SGK, vît b¾t bím.  TuÇn 35 tiÕt 67. I. Môc tiªu. Ngµy so¹n: 20/4/2012 . KIỂM TRA HỌC KÌ II. - Củng cố lại nội dung các đặc điểm, cấu tạo, lối sống các đại diện của các ngành đã học. - Cã kÜ n¨ng lµm bµi kiÓm tra. - Có thái độ nghiêm túc trong thi cử. II. Ph¬ng tiÖn. - GV: đề bài đã chuẩn bị sẵn. - HS: Sự chuẩn bị theo nội dung đã ôn tập. III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng. ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II MÔN : SINH HỌC 7 NĂM HỌC 2011- 2012 Câu 1 ( 2đ) : Cho các động vật sau: Cá heo, cá sấu,gà rừng,hươu,rùa,cóc nhà. Em hãy cho biết động vật nào thuộc lớp bò sát,động vật nào thuộc lớp thú? Câu 2(3,5đ) : a/ Kể tên các nhóm chim ? Mỗi nhóm chim cho biết tên một đại diện. b/Nêu đặc điểm chung của Lớp chim? Câu 3 (2đ): Trình bày sự tiến hóa của hệ tuần hoàn qua các lớp động vật có xương sống đã học (lớp cá  lớp thú) ? Câu 4 (2,5đ) : Nêu vai trò của Lớp thú ? cho ví dụ minh họa? ĐÁP ÁN Câu 1 (2đ): Động vật thuộc lớp bò sát là : Cá sấu,rùa. (1đ) Động vật thuộc lớp thú là : Cá heo,hươu. (1đ) Câu 2 (3,5đ) : a/ Có 3 nhóm chim: - Nhóm chim chạy: đà điểu. (0,5đ) - Nhóm chim bơi: chim cánh cụt. (0,5đ).

(152) - Nhóm chim bay: Chim bồ câu.(0,5đ) b/Đặc điểm chung của lớp chim: - Mình có lông vũ bao phủ.(0,25đ) - Chi trước biến đổi thành cánh.(0,25đ) - Có mỏ sừng.(0,25đ) - Phổi có mạng ống khí,có túi khí tham gia vào hô hấp.(0,5đ) - Tim có 4 ngăn,máu đỏ tươi nuôi cơ thể,là động vật hằng nhiệt.(0,5đ) - Trứng lớn có vỏ đá vôi,được ấp nở ra con nhờ thân nhiệt của chim bố,mẹ.(0,25đ) Câu 3 (2đ) Sự tiến hóa của hệ tuần hoàn qua các lớp động vật có xương sống: Từ tim 2 ngăn chứa máu đỏ thẫm,có một vòng tuần hoàn (lớp cá)  tim có 3 ngăn,tấm thất chứa máu pha,có 2 vòng tuần hoàn (lớp lưỡng cư)  Vẫn có 2 vòng tuần hoàn,tim 3 ngăn nhưng có vách ngăn hụt ngăn tâm thất chứa máu ít pha hơn (lớp bò sát)  Tim có 4 ngăn,máu đỏ tươi đi nuôi cơ thể (lớp chim,lớp thú). Câu 4 (2,5 đ): Vai trò của Lớp thú: - Cung cấp nguồn dược liệu quý: Sừng ,nhung hươu,nai.(0,5đ) - Nguyên liệu để làm đồ mĩ nghệ có giá trị: da,lông,sừng tê…(0,5đ) - Vật liệu thí nghiệm: chuột nhắt,khỉ….(0,5đ) - Cung cấp thực phẩm (bò,lợn…) ,sức kéo (trâu,bò…)(0,5đ) - Tiêu diệt gặm nhấm có hại (chồn,cầy,mèo rừng…) (0,5đ) MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA Chủ đề (Nội dung, chương …) Nhận biết ,phân biệt các loài động vật. 25% = 2,5 điểm Lớp chim. Nhận biết. Thông hiểu. Câu 1 ( 2đ) : Cho các động vật sau: cá heo, cá sấu,gà rừng,hươu,rùa,cóc nhà. Em hãy cho biết động vật nào thuộc lớp bò sát,động vật nào thuộc lớp thú? 20% =2 điểm 2a/ (1,5đ): Kể tên Câu 2b (2đ)Nêu đặc các nhóm chim ? điểm chung của lớp Mỗi nhóm chim chim. cho biết tên một. Vận dụng.

(153) đại diện. 30 % = 3 điểm Lớp thú. 45 % = 4,5 điểm Tổng số câu Số điểm. 15% = 1,5 điểm. 20% = 2 điểm Câu 4 (2,5đ) : Nêu vai trò của Lớp thú ? cho ví dụ minh họa?. Câu 3 (2đ): Trình bày sự tiến hóa của hệ tuần hoàn qua các lớp động vật có xương sống đã học (lớp cá  lớp thú) ?. 25% = 2,5 điểm. 20% = 2 điểm. 2 câu 2 câu = 3,5 điểm (35%) = 4,5 điểm (45%). 1 câu = 2 điểm (20%).

(154)

(155)

sinh 7 2012

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về