thuy

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (532.46 KB, 63 trang )

(1)ÔN TẬP NGỮ VĂN – HỌC KÌ II Ngµy so¹n: 4/1/2013 Ngµy d¹y: 7,11/1/2013 Tiết : 39,40 th¬ míi l·ng m¹n viÖt nam 1932-1945 ÔN TẬP VĂN BẢN : Nhớ rừng ( Thế Lữ ) A .Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi: hoµn c¶nh lÞch sö lµm xuất hiện Thơ mới, cuộc đấu tranh giữa thơ cũ và Thơ mới. - HiÓu s©u s¾c h¬n vÒ Th¬ míi vµ phong trµo Th¬ míi qua viÖc t×m hiÓu vÒ mét sè nhµ th¬ tiªu biÓu: ThÕ L÷, Vò §×nh Liªn, TÕ Hanh… - Cảm nhận đợc cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Nhớ rừng” .của Thế lữ 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh «n bµi. - Tµi liÖu tham kh¶o: + Tinh hoa Th¬ míi + C¸c tËp th¬ cña Xu©n DiÖu, Huy CËn, TÕ Hanh… D. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: -.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. -. KiÓm tra bµi cò: H.Đọc thuộc bài thơ nhớ rừng của Thế Lữ ? -Bài mới : ¤n tËp . Giíi thiÖu bµi: - Kho¶ng sau n¨m 1930, mét lo¹t c¸c thi sÜ trÎ xuÊt th©n T©y häc lªn ¸n th¬ cò lµ khu«n sáo,trói buộc. Họ đòi hỏi đổi mới thi ca và sáng tác những bài thơ không hạn định về số c©u, ch÷ -> Th¬ míi. - Phong trào Thơ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bế tắc cha đầy 15 năm.Thơ míi chñ yÕu lµ th¬ tù do7 hoÆc 8 tiÕng. So víi th¬ cò, nhÊt lµ th¬ §êng luËt, th× Th¬ míi tù do , phãng tóng, linh ho¹t h¬n, kh«ng cßn bÞ rµng bu«c bëi nh÷ng quy t¾c nghiÖt ng· cña thi ph¸p th¬ cæ ®iÓn.Hai ch÷ Th¬ míi trë thµnh tªn gäi cña mét phong trµo th¬ (cßn gäi lµ th¬ l·ng m¹n), g¾n liÒn víi tªn tuæi cña thÕ L÷, ChÕ Lan Viªn, Huy CËn, Xu©n DiÖu... 2. Néi dung «n tËp Tiết 1 I.LÞch sö phong trµo Th¬ míi(1932-1945) ? Nguyên nhân dẫn đến sự ra đời 1. Hoàn cảnh lịch sử làm xuất hiện phong trµo Th¬ míi cña phong trµo Th¬ míi T¹i sao CN l·ng m¹n trong VH nãi - Sù xuÊt hiÖn cña giai cÊp t s¶n vµ tiÓu t s¶n chung và Thơ mới nói riêng lại ra đời thành thị với những t tởng, tình cảm mới, nh÷ng thÞ hiÕu thÈm mü míi cïng sù giao lu vµo n¨m 1932 - TÇng líp tiÓu t s¶n l©m vµo bÕ t¾c, v¨n hãa §«ng T©y lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm khủng hoảng trầm trọng: thất nghiệp, phong trào Thơ mới ra đời đời sống bấp bênh, ảnh hởng của t tởng tiÕn bé (chñ yÕu lµ cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 10 Nga), phong trµo c¸ch m¹ng _ Trµo lu l·ng m¹n: t¹m thêi l¾ng xuèng-> n¶y sinh t©m lý + Nãi lªn tiÕng mãi cña c¸ nh©n giµu c¶m xóc dao động.hoang mang=> Thơ mới ra và khát vọng, bất hoà với thực tại, ngột ngạt, đời. Nó là tiếng nói của giai cấp t sản muốn thoát khỏi thực tại đó bằng mộng tởng và d©n téc vµ mét bé phËn tiÓu t s¶n trÝ b»ng viÖc ®i s©u vµo thÕ giíi néi t©m. V¨n häc thức rút khỏi con đờng chính trị và lãng mạn thờng ca ngợi tình yêu đắm say, vẻ quân sự chuyển sang đấu tranh bằng đẹp của thiên nhiên, của “ngày xa” và thờng đvăn hóa. Con đờng thơ văn bấy giờ , ợm buồn. Tuy các cây bút lãng mạn cha có ý.

(2) đối với nhièu thi sĩ là lối thoát ly trong s¹ch lµ mét n¬i cã thÓ göi g¾m nçi niềm tâm sự: không đánh Pháp, không ®i theo c¸ch m¹ng, lµm v¨n ch¬ng- béc lé lßng yªu níc” C¸c tÇng líp t s¶n trÝ thức, t sản dân tộc đã tìm thấy trong chñ nghÜa l·ng m¹n mét tiÕng thë dµi chống chế độ thuộc địa’ (Trêng Chinh) ? Thơ mới chính thức ra đời vào thời gian nµo. thức cách mạng và tinh thần chiến đấu giải phãng d©n téc còng nh cßn cã nh÷ng h¹n chÕ râ rÖt vÒ t tëng, nhng nhiÒu s¸ng t¸c cña hä vÉn đậm đà tính dân tộc và có nhiều yếu tố lành mạnh, tiến bộ đáng quý. Văn học lãng mạn có đóng góp to lớn vào công cuộc đổi mới để hiện đại hoá văn học, đặc biệt là về thơ ca.. - Th¬ míi l·ng m¹n xuÊt hiÖn tõ tríc 1930, thi sÜ T¶n §µ chÝnh lµ ngêi d¹o khóc nh¹c ®Çu tiªn cho cuéc hßa tÊu l·ng m¹n sau nµy. Th¬ míi lµ phong trµo th¬ ca l·ng m¹n mang ý ? Th¬ cò do tÇng líp x· héi nµo thøc hÖ t s¶n vµ quan ®iÓm nghÖ thuËt vÞ nghÖ thuËt s¸ng t¸c, s¸ng t¸c theo thÓ lo¹i nµo - Thơ cũ là tiếng nói của tầng lớp 2. Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và “Thơ phong kiến đã thất bại,sáng tác theo mới” thÓ th¬ §êng luËt ( Chñ yÕu lµ thÊt ng«n b¸t có), ®¨ng trªn Nam phong - Th¬ míi chuyÓn dÇn tõ Nam ra B¾c, lín tiÕng t¹p chÝ,v¨n häc t¹p chÝ, ...; ph¶n ¸nh c«ng kÝch th¬ cò s¸o mßn, c«ng thøc, h« hµo tâm trạng của giai cấp phông kiến đã bỏ luật, niêm, đối, bỏ điển tích, sáo ngữ...Thơ bị thất bại và đầu hàng đế quốc.Vì thế mới lần lợt đăng trên các tạp chí ở Hà Nội th¬ cò kh«ng bao gåm nh÷ng s¸ng t¸c n¨m 1933,Lu Träng L cho ®¨ng mét lo¹t th¬ th¬ ca c¸ch m¹ng lµm theo thÓ th¬ §- míi cña m×nh trong tËp “ Ngêi s¬n nh©n”. trong bµi Mét cuéc c¶i c¸ch vÒ th¬ ca, LTL gäi êng luËt. - Th¬ míi l·ng m¹n võa xuÊt hiÖn nh nh÷ng ngêi lµm th¬ cò lµ “Thî th¬’. Hä còng một phong trào thì đã mở ngay ra một nh những ngời thợ mộc chỉ lo chạm chìm, cuéc c¸ch m¹ng chèng th¬ cò s¸o mßn ch¹m næi, træ rång, træ phîng... nµo hay khi ch¹m træ xong, cha biÕt dïng vµo viÖc g× th× ? Cuộc đấu tranh giữa “thơ cũ” và rồng phợng đã bay về trời hết. LTL đề nghị các nhà thơ phải mau đem những “Th¬ míi” diÔn ra nh thÕ nµo? ý tëng míi nh÷ng t×nh c¶m míi thay vµo nh÷ng ý tëng cò, t×nh c¶m cò. -Lu Träng L giÔu c¸c nhµ th¬ cò: - Năm1934-1936 hàng loạt tác phẩm ra đời §«i lêi nh¾n nhñ b¹n lµng Nho - N¨m 1936, cã thÓ coi th¬ míi th¾ng thÕ trong Th¬ thÈn,thÈn th¬ khÐo thÉn thê cuéc tranh luËn vÒ thÓ lo¹i N¾n nãt miÔn sao nªn bèn vÕ - Tõ 1936, tiÕng tranh c·i yÕu dÇn, Th¬ míi Ch¼ng th¬ th× còng cãc cÇn th¬ chính thức đợc dạy trong các trờng học, đã chiếm u thế gần nh tuyệt đối trong các tạp chí ? Những mốc thời gian lịch sử đánh từ Nam ra Bắc dấu cuộc đấu tranh giữa thơ cũ và 3. Các thời kỳ phát triển và suy thoái của Th¬ míi Th¬ míi a. Tõ 1932- 1939 - Ngay tõ khi míi xuÊt hiªn Th¬ míi - Líp nhµ th¬ ®Çu tiªn: ThÕ L÷, Lưu Träng Lư, đã mang khuynh hớng tiêu cực, thoát Huy Thông, Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Đình ly, buån n¶n.Trong thêi kú ®Çu, nã cßn Liªn.... cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc. Sang nh÷ng - Líp nhµ th¬ xuÊt hiÖn sau: Xu©n DiÖu, Huy n¨m 1936- 1939, v¨n th¬ l·ng m¹n cã CËn, Thanh TÞnh, Hµn mÆc Tö, ChÕ Lan Viªn, sự phân hóa. Con đờng đi của Thơ mới Anh Thơ, Nguyễn Bính,... ngµy cµng cã hiÖn tîng xuèng dèc. b.Tõ 1940-1945 Do ®iÒu kiÖn lÞch sö, v¨n ch¬ng tù lùc v¨n ®oµn còng nh th¬ míi sa vµo bÕ t¾c, cïng quÉn, xuÊt hiÖn nhiÒu khuynh híng tiªu cùc.

(3) II ThÕ L÷ a. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp thơ ca (SGK) Nhà thơ chọn bút danh Thế Lữ ngoài ý nghĩa để ch¬i ch÷ cßn ngô ý tù nhËn m×nh lµ ngêi kh¸ch tiên của trần thế, chỉ biết đi tìm cái đẹp: T«i lµ ngêi bé hµnh phiªu l·ng Đờng trần gian xuôi ngợc để vui chơi... T«i chØ lµ ngêi kh¸ch t×nh si Ham cái đẹp muôn hình muôn vẻ b. §«i nÐt vÒ hån th¬ ThÕ L÷ Tªn khai sinh lµ NguyÔn Thø LÔ ( 1907 - 1989) lµ nhµ th¬ ThÕ tiªu biÓu nhÊt cña phong trµo th¬ míi ( 1932 - 1945). ? §Æc ®iÓm phong c¸ch th¬ Ông đã đem lại chiến thắng vẻ vang cho thơ mới trong việc L÷ giao tranh quyÕt liÖt víi th¬ cò... - §äc nh÷ng c©u th¬: Nhí c¶nh s¬n l©m bãng c¶ c©y giµ kh«ng ai - ThÕ L÷ kh«ng bµn vÒ Th¬ míi, kh«ng bªnh vùc cã thÓ bÜu m«i tríc cuéc c¸ch Th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt. ThÕ m¹ng vÒ thi ca ®ang næi dËy...ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, ®iÒm nhiªn bíc nh÷ng bíc v÷ng Lữ đã làm tan vỡ cái khuôn khổ vàng mà trong khoảnh khắc cả hàng ngũ thơ xa ngµn n¨m kh«ng di dÞch...§äc bµi ph¶i tan r·. th¬ Nhí rõng, ta tëng chõng - Th¬ ThÕ L÷ vÒ thÓ c¸ch míi kh«ng chót rôt rÌ, những câu chữ bị xô đẩy, bị dằn mới từ số câu, số chữ, cách bỏ vần cho đến tiết tấu vÆt bëi mét søc m¹nh phi thêng. ©m thanh. ThÕ L÷ nh mét viªn tíng ®iÒu - Th¬ ThÕ L÷ lµ n¬i hÑn hß gi÷a hai nguån thi khiển đội quân Việt ngữ bằng cảm;: nẻo về quá khứ mơ màng, nẻo tới tơng lai và nh÷ng mÖnh lÖnh kh«ng thÓ cìng thùc tÕ...Sau mét håi m¬ méng vÈn v¬, th¬ TL nh mét luång giã l¹ xui ngêi ta biÕt say sa víi c¸i x¸n lại đợc. -Thế Lữ có một số bài thơ Nhớ lạn của cuộc đời thực tế, biết cời cùng hoa nở rõng, TiÕng h¸t bªn s«ng, Gi©y chim kªu. phút chạnh lòng là tiếng vọng của - Thơ ông mang nặng tâm sự thời thế đất nớc. phong trào yêu nớc những năm 2030 đợc cảm nhận ở phơng diện thÊt b¹i. ? Vai trß, vÞ trÝ cña ThÕ L÷ trong phong trµo Th¬ míi ? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuộc đời và sự nghiệp của Thế L÷ - Thơ mới vừa ra đời, Thế Lữ nh vừng sao đột hiện sáng chói khắp c¶ trêi th¬ ViÖt Nam. ? Tr×nh bµy xuÊt xø bµi th¬ ? VÞ trÝ cña bµi th¬ trong sù nghiÖp th¬ ca cña ThÕ L÷ ? Thái độ tiếp nhận của công chúng thời đó với bài thơ ? Vì sao bài thơ lại đợc tiếp nhận nång nhiÖt nh vËy. -> ThÕ L÷ kh«ng nh÷ng lµ ngêi c¾m ngän cê th¾ng lîi cho phong trµo Th¬ míi mµ cßn lµ nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cho phong trµo Th¬ míi thêi k× ®Çu. d. Tham kh¶o mét sè bµi th¬ cña ThÕ L÷ - TiÕng tróc tuyÖt vêi - TiÕng s¸o thiªn thai - Bªn s«ng ®a kh¸ch - Cây đàn muôn điệu. Tiết 2: Tìm hiểu bài thơ : Nhớ rừng - Nhí rõng lµ bµi th¬ hay, tiªu biÓu cña phong trµo Th¬ míi vµ cña nhµ th¬ ThÕ L÷ trªn hai ph¬ng diÖn: tÝnh ®iªu luyÖn, phãng kho¸ng giµ dÆn cña Th¬ míi vµ t×nh c¶m yªu níc kÝn đáo, âm thầm.Là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm mở đờng cho sự thắng lợi của Thơ mới Bµi th¬ trµn trÒ c¶m høng l·ng m¹n: th©n tï h·m mµ hån vÉn s«i sôc, khao kh¸t tù do.C¶m thÊy bÊt hßa s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm thêng tï tóng nhng kh«ng cã c¸ch g× tho¸t ra đợc, nó chỉ biết buông mình trong mộng tởng để thoát ly hẳn cái thực tại đó, tìm đến một thế giới khoáng đạt, mạnh mẽ, phi thờng. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung.

(4) 1. T©m tr¹ng cña con hæ trong ®o¹n 1 vµ ®o¹n 4 cña bµi th¬ “Nhí rõng” cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau? Tõ đó, em hiểu thế nào về nỗi khao khát đợc trở về với đại ngµn cña con hæ?. 1. T©m tr¹ng cña con hæ trong ®o¹n 1 vµ ®o¹n 4 cña bµi th¬ “Nhí rõng”: _ §iÓm gièng nhau: Cïng diÔn t¶ t©m tr¹ng ngao ng¸n, ch¸n ghÐt. _ §iÓm kh¸c nhau: + §o¹n 1 chñ yÕu thÓ hiÖn sù c¨m uÊt cña hæ trong cảnh bị giam cầm “để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi ” cho con ngời. Từ vị thế “oai linh rừng thẳm” đã bị đặt ngang hàng với “bầy gấu dở hơi” và “cặp báo hån nhiªn v« t lù” – nh÷ng kÎ cïng hoµn c¶nh víi nã mµ an phËn, cam chÞu. Bªn ngoµi, hæ “n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua” nhng lßng nã trµo d©ng, sôc s«i nçi uÊt hËn v× mÊt tù do. + Đoạn 4 hổ thể hiện sự căm ghét giả dối, học đòi của vờn bách thú. Vờn bách thú cố gắng để giống rừng già, cũng có suối, núi, cây cổ thụ,... nhng đều thấp kém, không bí hiểm, hiền lành... sao sánh đợc víi “c¶nh s¬n l©m bãng c¶ c©y giµ...”. Vên b¸ch thó chÝnh lµ n¬i hæ ph¶i sèng nh÷ng ngµy th¸ng mÊt tù 2. H·y ph©n tÝch nçi nhí do. V× vËy, nçi c¨m hËn cña hæ cµng nh©n lªn d÷ déi. rõng cña con hæ trong ®o¹n 2. Nçi nhí rõng cña con hæ trong ®o¹n th¬ 2 vµ 3 th¬ 2 vµ 3 cña bµi th¬ “Nhí cña bµi th¬ “Nhí rõng”: rõng”? a. Hæ nhí rõng giµ hïng vÜ, m¹nh mÏ. b. Hæ nhí cuéc sèng tù do tung hoµnh cña nã n¬i rõng giµ. c. Hæ nhí nh÷ng kØ niÖm xa: _ Bèn kØ niÖm lµ bèn bøc tranh rõng giµ trong nh÷ng thêi gian, thêi tiÕt kh¸c nhau. _ Trong mỗi cảnh hổ đều xuất hiện trong vị thế chúa tÓ, tËn hëng, ®Çy uy lùc. _ H×nh ¶nh con hæ trong mçi kØ niÖm mét kh¸c: §ã là sự lãng mạn khi “say mồi đứng uống ánh trăng tan”. Đó là dáng dấp đế vơng khi “lặng ngắm giang sơn ta đổi mới” trong “những ngày ma chuyển bốn ph¬ng ngµn”. §ã lµ giÊc ngñ thanh th¶n gi÷a “tiÕng chim ca” lµ vẻ dữ tợn đợi đêm về “chiếm lấy riêng phần bí mật” cña rõng. Thế nhng da diết trong mỗi kỉ niệm đó là nỗi nhớ 3. Më ®Çu bµi th¬ “Nhí tiÕc, ®au xãt v× sù kh«ng trë l¹i cña nh÷ng ngµy xa, rừng” là lời đề từ “Lời con của “thời oanh liệt nay còn đâu?”. Điệp ngữ và câu hæ ë vên B¸ch thó”. ViÖc m- hái tu tõ trong ®o¹n còng gãp phÇn lµm râ t©m tr¹ng ợn lời đó có tác dụng thể đó. hiện chủ đề của bài thơ nh 3. Bài thơ mợn lời con hổ ở vờn bách thú. Điều đó thÕ nµo? rất tiện để thể hiện chủ đề bài thơ: niềm khao khát tự do mãnh liệt và tâm sự yêu nớc kín đáo, sâu sắc. Con hæ – chóa s¬n l©m bÞ giam cÇm mÊt tù do, hoµn cảnh đặc biệt này khiến sự khao khát tự do của hổ đợc thể hiện đầy đủ, sâu sắc. Bài thơ đợc sự đồng cảm sâu sắc bởi những ngời đọc “Nhớ rừng” đầu thế kỉ XX nh thÊy t©m sù ngêi d©n mÊt níc, sèng n« lÖ cña họ trong đó. Bởi sự đồng cảnh giữa nhân vật trữ tình lãng mạn của bài thơ với bạn đọc. 4. Cñng cè §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “Nhí rõng” cña ThÕ L÷? 1.Tìm hiểu đề.

(5) - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Nội dung cần làm sáng tỏ: tâm trạng chán ghét của con hổ trong cảnh ngộ bị tù hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát vọng về cuộc sống tự do, cao cả chân thật. Đó cũng là t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬. 2. Dµn ý a. Më bµi -ThÕ L÷ (1907- 1989) lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo th¬ míi. Bµi th¬ Nhí rõng in trong tập “Mấy vần thơ” là bài thơ tiêu biểu của ông góp phần mở đờng cho sự thắng lợi cña th¬ míi. b. Th©n bµi * Khæ 1 - Tâm trạng của con hổ khi bị nhốt trong cũi sắt đợc biểu hiện qua những từ ngữ: Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt, bị nhục nhằn tù hãm, làm trò lạ mắt, đồ chơi  Đang đợc tung hoành mà giờ đây bị giam hãm trong cũi sắt  bị biến thành thứ đồ chơi, nỗi nhục bị ở chung víi nh÷ng kÎ tÇm thêng, thÊp kÐm, nçi bÊt b×nh. - Tõ “gËm”, “Khèi c¨m hên” (GËm = c¾n, d»n … , Khèi = danh tõ chuyÓn thµnh tÝnh tõ) trực tiếp diễn tả hành động, và t thế của con hổ trong cũi sắt ở vờn bách thú. Cảm xúc hờn căm kết đọng trong tâm hồn, đè nặng, nhức nhối, không có cách nào giải thoát, đành nằm dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua, bu«ng xu«i bÊt lùc - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n gi÷a h×nh ¶nh bªn ngoµi bu«ng xu«i vµ néi t©m hên c¨m trong lßng cña con hæ thÓ hiÖn nçi ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, khao kh¸t tù do. *Khæ 2 - Cảnh sơn lâm ngày xa hiện nên trong nỗi nhớ của con hổ đó là cảnh sơn lâm bóng cả, cây giµ, tiÕng giã gµo ngµn, giäng nguån hÐt nói,thÐt khóc trêng ca d÷ déi... §iÖp tõ ''víi'', c¸c động từ chỉ đặc điểm của hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi rừng đại ngàn, cái gì còng lín lao phi thêng, hïng vÜ, bÝ Èn chóa s¬n l©m hoµn toµn ngù trÞ… - Trên cái nền thiên nhiên đó, hình ảnh chúa tể muôn loài hiện lên với t thế dõng dạc, đờng hoàng, lợn tấm thân ...Vờn bóng ... đều im hơi. Từ ngữ gợi hình dáng, tính cách con hổ (giàu chất tạo hình) diễn tả cảm xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mềm mại, uyển chuyÓn cña chóa s¬n l©m. T©m tr¹ng hæ lóc nµy hµi lßng, tho¶ m·n, tù hµo vÒ oai vò cña m×nh * Khæ 3 - Cảnh rừng ở đây đợc tác giả nói đến trong thời điểm: đêm vàng, ngày ma chuyển bốn phơng ngàn, bình minh cây xanh bóng gội, chiều lênh láng máu sau rừng  thiên nhiên rực rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ - Giữa thiên nhiên ấy con hổ đã sống một cuộc sống đế vơng: - Ta say mồi ... tan- Ta lặng ngắm ...Tiếng chim ca ...- Ta đợi chết ...  điệp từ ''ta'': con hổ uy nghi làm chúa tể. Cảnh th× chan hoµ ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng chim, c¶nh th× d÷ déi. ... c¶nh nµo còng hïng vÜ, th¬ mộng và con hổ cũng nổi bật, kiêu hùng, lẫm liệt. Đại từ “ta” đợc lặp lại ở các câu thơ trên thÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hµo hïng. - §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ: nµo ®©u, ®©u nh÷ng,  tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn trong nỗi nhớ đau đớn của con hổ và khép lại bằng tiếng than u uất ''Than ôi!”. Con hổ bộc lộ trực tiÕp nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do cña chÝnh m×nh. *Khæ 4 - C¶nh vên b¸ch thó hiÖn ra díi c¸i nh×n cña con hæ chØ lµ hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, cây trồng, giải nớc đen giả suối ... mô gò thấp kém, ... học đòi bắt chớc  cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ghét. Tất cả chỉ là ngời tạo, do bàn tay con ngời sửa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ, giả dối, tầm thờng chứ không phải thế giới của tự nhiên, mạnh mẽ, bí hiÓm. - Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp ng¾n, dån dËp  thể hiện sự chán chờng, khinh miệt, đáng ghét…, tất cả chỉ đơn điệu, nhàn tẻ không thay đổi, giả dối, nhỏ bé, vô hồn. - Cảnh vờn bách thú tù túng đó chính là thực tại xã hội đơng thời đợc cảm nhận bởi những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vờn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội. Tâm trạng chán chờng của hổ cũng là tâm.

(6) tr¹ng cña nhµ th¬ l·ng m¹n vµ cña ngêi d©n ViÖt Nam mÊt níc trong hoµn c¶nh n« lÖ nhí l¹i thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc * Khæ 5 - GiÊc méng ngµn cña con hæ híng vÒ mét kh«ng gian oai linh, hïng vÜ, thªnh thang nhng đó là không gian trong mộng (nơi ta không còn đợc thấy bao giờ) - không gian hùng vĩ. Đó lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng gi¶i phãng cña ngêi d©n mÊt níc.§ã là nỗi đau bi kịch. Điều đó phản ánh khát vọng đợc sống chân thật, cuộc sống của chính m×nh, trong xø së cña chÝnh m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. c. KÕt bµi - Bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo thÓ hiÖn t©m tr¹ng chán ghét của con hổ trong cảnh ngộ bị tù hãm ở vờn bách thú, qua đó thể hiện khát vọng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngêi lóc bÊy giê. 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở. - Tìm đọc t liệu và các bài văn mẫu cảm thụ các văn bản thơ ca. - ChuÈn bÞ «n tËp vÒ c¸c t¸c phÈm th¬ míi, th¬ c¸ch m¹ng. TuÇn 22 Ngµy so¹n: 12/1/2013 Ngµy d¹y:14,15/1/2013 Tiết 41,42 ÔN TẬP VĂN BẢN : QUÊ HƯƠNG ( Tế Hanh ) A. Mục tiêu cần đạt: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Quª h¬ng 1. KiÕn thøc: -Nguån c¶m høng lín trong th¬ TÕ Hanh nãi chung vµ ë bµi th¬ nµy nãi riªng: tình cảm quê hơng đằm thắm của tác giả. - Hình ảnh khỏe khoắn, đầy sức sống của con ngời và sinh hoạt lao động: Lời thơ bình dị, gîi c¶m xóc trong s¸ng, thiÕt tha. 2. Kĩ năng: Nhận biết đợc tp thơ lãng mạn. -Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, -phân tích các hình ảnh nhân hoa, so sánh đặc sắc. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: -.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. -. KiÓm tra bµi cò: H.Đọc thuộc bài thơ nhớ rừng của Thế Lữ ? .Bài mới : ¤n tËp Hoạt động của thầy và trò Néi dung I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. Nêu những hiểu biết của em * T¸c gi¶: Tªn khai sinh lµ TrÇn TÕ Hanh, sinh 1921, quª ë 1 lµng chµi ven biÓn - Qu¶ng Ng·i. về tác giả, tác phẩm ? - Lµ nhµ th¬ trong pt Th¬ míi - chÆng cuèi (40 - 45). - Quê hơng là cảm hứng lớn trong suốt đời thơ của TH. * T¸c phÈm: lµ s¸ng t¸c më ®Çu cho nguån c¶m høng vÒ quª h¬ng. + Nhà thơ đã viết “Quê hơng” bằng cả tấm lòng yêu mÕn thiªn nhiªn th¬ méng vµ hïng tr¸ng cña quª h-.

(7) HS dựa vào kiến thức đợc tìm hiểu để lập dàn bài đảm b¶o c¸c ý c¬ b¶n sa §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “Quª h¬ng” cña TÕ Hanh? ? Më ®Çu bµi th¬ t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ quª h¬ng nh thÕ nµo?. ? S¸u c©u th¬ tiÕp theo t¸c gi¶ giíi thiÖu c¸i g× ? Đoàn thuyền ra khơi đánh c¸ trong khung c¶nh nh thÕ nµo? ? Hình ảnh con thuyền đợc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo?.. ? Phân tích cái đẹp của câu th¬ " C¸nh buåm giư¬ng... hån lµng"? ? Cảnh đón thuyền trở về đợc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo? ? Con ngêi vµ chiÕc thuyÒn lóc nµy nh thÕ nµo?. 2. Lßng t«i lu«n tëng nhí vÒ lµng quª biÓn: ? Næi nhí quª trong t¸c gi¶ đợc giới thiệu nh thế nào? ? T¸c gi¶ nhí vÒ quª h¬ng b»ng nh÷ng h×nh ¶nh nµo? ? Tình cảm của t/g đối với quª h¬ng ntn? ? Nªu nghÖ thuËt cña bµi. ơng, mến yêu những con ngời lao động tràn trề sức lùc; b»ng nh÷ng kØ niÖm s©u ®Ëm, nång nµn cña thêi niªn thiÕu. + Bài thơ đợc viết theo thể 8 chữ, kết hợp cả 2 kiểu gieo vÇn: liªn tiÕp vµ vÇn «m. II. Tìm hiểu bài thơ . 1. Vẻ đẹp của chính làng quê tác giả. - Lµng chµi B×nh S¬n - QN nh 1 cï lao næi gi÷a s«ng níc “bao v©y” bèn bÒ, ph¶i ®i thuyÒn nöa ngµy míi ra đến biển. - C¸c ch÷ “níc, biÓn, s«ng” -> h/a 1 ng«i lµng “vèn lµm nghÒ chµi líi” chØ g¾n víi s«ng níc, biÓn kh¬i. - “C¸ch biÓn nöa ngµy s«ng”: t/g dïng phÐp ®o kho¶ng c¸ch cña ngêi d©n chµi. 2. Vẻ đẹp tơi sáng, khỏe khoắn của cuộc sống và con ngêi lµng chµi. - Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá: + Buæi b×nh minh: trêi trong, giã nhÑ, sím mai hång -> thiªn nhiªn trong s¸ng, th¬ méng. + Khí thế lao động hăng hái: những chàng trai “ph¨ng m¸i chÌo”, nh÷ng chiÕc thuyÒn “m¹nh mÏ vît trêng giang”. -> ChiÕc thuyÒn - con tuÊn m· tung vã chinh phôc những dặm đờng thiên lí là 1 liên tởng đẹp và khá độc đáo. + Cánh buồm - mảnh hồn làng -> so sánh độc đáo -> linh hån lµng chµi. -> C¸nh buåm mang theo bao hi väng vµ lo toan cña ngêi d©n chµi trong cuéc mu sinh trªn s«ng níc. => H/a kháe kho¾n, ®Çy chÊt l·ng m¹n, bay bæng. - C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ bÕn: + Cảnh “Dân làng tấp nập đón ghe về” trong bao nhiêu âm thanh “ồn ào trên bến đỗ” -> tả thực đến tõng chi tiÕt, h/a => NiÒm sung síng cña t¸c gi¶. + “Nhê ¬n trêi biÓn lÆng c¸ ®Çy ghe” -> lêi c¶m t¹ ch©n thµnh cÊt lªn tõ niÒm tin hån nhiªn, chÊt ph¸c của ngời lao động. + “Nh÷ng con c¸ t¬i ngon th©n b¹c tr¾ng” -> giµu søc miªu t¶ vµ gîi c¶m cao. =>NiÒm vui gi¶n dÞ mµ lớn lao trớc thành quả lao động -> khát vọng về 1 cs Êm no, h¹nh phóc. + H/a nh÷ng chµng trai: “Lµn da ng¨m r¸m n¾ng-> t¶ thùc. => gîi t¶ linh hån vµ “C¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m” ->l·ng m¹n, tinh tÕ. tÇm vãc cña nh÷ng ngêi con biÓn c¶. + Những con thuyền cũng mang hồn ngời và vẻ đẹp ngêi: “im bÕn mái trë vÒ n»m. Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá”. -> Nghệ thuật nhân hóa, dùng từ đắt “ nghe ". => Mệt mỏi nhng đọng lại trong lòng ngời vẫn là c¶m gi¸c b×nh yªn, th th¸i nhÑ nhµng. Con thuyÒn v« tri bçng trë nªn cã hån. Kh«ng ph¶i lµ 1 ngêi con v¹n chµi thiÕt tha g¾n bã víi quª h¬ng th× kh«ng thÓ viết đợc những câu thơ nh thế ! Và cũng chỉ có thể viết đợc những câu thơ nh thế khi nhà thơ biết đặt cả hồn mình vào đối tợng, vào ngời, vào cảnh để lắng.

(8) th¬?. nghe. Có lẽ chất muối mặn mòi kia cũng đã thấm s©u vµo lµn da thí thÞt, vµo t©m hån cña nhµ th¬ TH để thành niềm ám ảnh gợi bâng khuâng kì diệu. Cái tinh tÕ, tµi hoa cña TH lµ ë chç nghe thÊy c¶ nh÷ng ®iÒu kh«ng h×nh s¾c, kh«ng thanh ©m… -> Tất cả đều mang đậm hơng vị của biển khơi, tạo nên 1 vẻ đẹp riêng cho làng chài quê hơng. => T/c trong sáng, thiết tha của TH đối với quê hơng. => Nét đẹp của cs và con ngời ở mọi làng chài Việt ? Hình ảnh quê hơng đợc tác Nam. giả tái hiện trong bài thơ nh ng nhớ ''mùi nồng mặn'' đặc trng của quê hơng - Đó thÕ nµo? lµ h¬ng vÞ riªng ®Çy quyÕn rò, mïi riªng cña lµng Híng dÈn häc bµi: biển rất đặc trng... * Quª h¬ng lµ nçi nhí thêng trùc trong t©m hån t¸c GV: - Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ gi¶, «ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong néi dung vµ nghÖ thuËt cuéc sèng cña ngêi d©n lµng chµi.. 4. Cñng cè Câu 1:Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ hai c©u th¬ sau : ChiÕc thuyÒn im bÕn mái trë vÒ n»m Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá * BiÖn ph¸p nghÖ thuËt : - Nh©n ho¸ : con thuyÒn - ẩn dụ chuyển đổi cảm giác : nghe… * T¸c dông : Hai c©u th¬ miªu t¶ chiÕc thuyÒn n»m im trªn bÕn sau khi vËt lén víi sãng giã biÓn kh¬i trë vÒ. T¸c gi¶ kh«ng chØ “thÊy” con thuyÒn ®ang n»m im trªn bÕn mµ cßn thÊy sù mÖt mái , say sa, cßn “ c¶m thÊy” con thuyÒn Êy nh ®ang l¾ng nghe chÊt muèi thấm dần trong từng thớ vỏ của nó.Con thuyền vô tri đã trở nên có hồn, một tâm hồn rất tinh tế. Cũng nh ngời dân chài, con thuyền lao động ấy cũng thấm đậm vị muối mặn mòi cña biÓn kh¬i. Kh«ng cã mét t©m hån tinh tÕ, tµi hoa vµ nhÇt lµ nÕu kh«ng cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi con ngêi cïn C©u 2.:Ph©n tÝch c¸i hay cña ®oan th¬ sau: ChiÕc thuyÒn nhÑ h¨ng nh con tuÊn m· Ph¨ng m¸i chÌo m¹nh mÏ vît trêng giang C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng Rín th©n tr¾ng bao la th©u gãp giã… a. Yêu cầu chung: Học sinh cảm nhận đợc cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, biết cách tr×nh bµy díi d¹ng mét bµi v¨n c¶m thô ng¾n. b.Yêu cầu về nội dung: HS trình bày đợc các ý cơ bản sau: * Giíi thiÖu xuÊt xø ®o¹n th¬: T¸c gi¶ - t¸c phÈm, vÞ trÝ cña ®o¹n th¬. * Hình ảnh con thuyền và cánh buồm đợc miêu tả, so sánh, nhân hoá với nhiều sáng tạo. - So sánh con thuyền với tuấn mã.Tuấn mã là ngựa tơ, đẹp, phi nhanh.Ví chiếc thuyền với “con tuấn mã”, tác giả đã tạo nên một hình ảnh khoẻ, trẻ trung diễn tả khí thế hăng hái, phấn khởi lên đờng. khí thế băng tới dũng mãnh của con thuyền. Cùng với các từ : “ hăng”, “ Phăng”, “ Vợt”đợc dùng rất hay, rất đích đáng đã diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền đè sóng ra khơi. - Con thuyền cũng trẻ trung, cờng tráng nh những trai làng ra khơi đánh cá phấn khởi tự tin. - Hình ảnh “ Cánh buồm” trắng căng phồng, no gió ra khơi đợc so sánh với mảnh hồn làng” hay đặc sắc. Cánh buồm to biểu tợng cho hình bóng và sức sồng quê hơng.Nó blà biểu tợng cho sức mạnh , lao động sáng tạo, ớc mơ về ấm no hạnh phúc cuả quê nhà. Nó sáng lên với vẻ đẹp lãng mạn với nhiều liên tởng thú vị. - ấn tợng nhất vẫn là hình ảnh cánh buồm. Cánh buồm hiện lên với vẻ đẹp lãng mạn qua hình ảnh so sánh độc đáo bất ngờ..

(9) Cánh buồm đợc so sánh với mảnh hồn làng mảnh hồn làng vốn trìu tợng đợc lấy so sánh víi c¸nh buåm lµm cho c¸nh buåm tr¾ng c¨ng giã biÓn kh¬i bçng trë nªn cao lín thiªng liªng. Mét h×nh ¶nh thËt giÇu ý nghÜa. - Cánh buồm đợc nhân hoá đợc nhân hoá nh con ngời đang căng mình đón gió biển khơi - Câu thơ “ Rớn thân trắng bao la thâu góp gió” là một câu thơ đậm đà ý vị mang cảm hứng lao động và cảm hứng vũ trụ. Cánh buồm đợc nhân hoá.Ba chữ “rớn thân trắng” có sức gợi t¶ lín. * §ã lµ t×nh quª, t×nh yªu lµng trong s¸ng cña TÕ Hanh. ⇒ Khái quát hình ảnh so sánh đẹp độc đáo, từ ngữ gợi tả đã đặc tả vẻ đẹp của con thuyền khi ra khơi – một vẻ đẹp vừa mạnh mẽ vừa lãng mạng. Qua đó thể hiện tình yêu quª cña t¸c gi¶. Câu 3: Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ: Dân chài lưới làn da ngăm dám nắng, " Cả thân hình nồng thở vị xa xăm; Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ" . 1. Yêu cầu chung: HS cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp về hình thức và nội dung của 4 câu thơ dưới dạng một đoạn hoặc một bài văn ngắn. 2. Yêu cầu cụ thể: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm và hoàn cảnh sáng tác bài thơ, trích dẫn 4 câu thơ. + Hai câu thơ "Dân chài lưới làn da ngăm dám nắng. Cả thân hình nồng thở vị xa xăm": Hình ảnh những chàng trai sức vóc dạn dày sóng gió. Họ là những đứa con thực sự của đại dương "cả thân hình nồng thở vị xa xăm". Đó là những sinh thể được tách ra từ biển, mang theo về cả những hương vị của biển xa. Câu thơ thật lãng mạn, khoáng đạt. Chân dung người dân chài hiện lên thật tầm vóc, có hình khối mà lại rất đặc trưng, chỉ có người dân biển mới có được. + Hai câu thơ: "Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm. Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ": Nghệ thuật nhân hoá biến con thuyền thành một sinh thể sống . - Cụm từ "im bến mỏi"vừa nói được sự nghỉ ngơi thư giãn của con thuyền sau chuyến đi vất vả trở về, vừa nói được vẻ yên lặng nơi bến đỗ. - Con thuyền như "nghe"thấy vị muối của biển khơi đang râm ran chuyển động trong cơ thể mình. - Đây là những câu thơ hay trong bài thơ tả cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về, vừa diễn tả được vẻ đẹp khoẻ khoắn của người dân chài, vừa diễn tả được cuộc sống lao động của người dân chài nơi quê hương. Qua đó thể hiện tình yêu quê hương cuả tác giả. 5- Híng dÉn vÒ nhµ: Bài tập: Phân tích cảnh ngời dân chài ra khơi đánh cá. GV gọi một số HS đọc bài và cùng nhận xét, chữa bài hoàn chỉnh Bµi vÒ nhµ: Nãi vÒ th¬ Tế Hanh , NguyÔn V¨n Long cho r»ng: “Trong th¬ TH, c¶m xóc chân thực thờng đợc diễn đạt bằng lời thơ giản dị, tự nhiên, giàu h/a. Tiếng nói nhỏ nhẹ, hiền hòa, bình dị nhng không kém phần thiết tha đã giúp cho thơ TH dễ dàng đến đợc với ngời đọc”. Bằng bài thơ “Quê hơng”, hãy chứng minh nhận định trên. Ngµy d¹y: 13/1/2011 41-42: ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p(C¸ch lµm) I .Mục tiêu cần đạt:.

(10) 1. kiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ch¾c c¸ch viÕt mét v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p( c¸ch lµm). 2. KÜ n¨ng: - Thùc hµnh viÕt bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p ( c¸ch lµm) - Rèn kĩ năng dùng từ, diễn dạt câu đúng, chính xác, đúng thể loại.… II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Học sinh ôn bài, đọc các bài văn thuyết minh về một phơng pháp, cách làm . III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: A.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. B. KiÓm tra bµi cò: H. Nªu bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc? C. ¤n tËp: Họat động của thầy và trò ? Nªu kh¸i niÖm thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm ?. ? Bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm gåm mÊy phÇn? Néi dung cña mçi phÇn?. ? Khi viÕt bµi cÇn chó ý g× vÒ h×nh thøc?. ?. Hãy nêu các đối tợng về ph¬ng ph¸p( c¸ch lµm) trong trực tế đời sống mà em biết, lÊy VD minh ho¹ GV: Híng dÉn häc sinh t×m hiểu đề, lập dàn ý và viết bài hoµn chØnh. -----------------------------------. ?. Đọc và nêu yêu cầu đề bµi? ?. H·y lËp dµn bµi chi tiÕt cho đề văn trên?. Néi dung d¹y häc I . Lý thuyÕt: 1. ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm: lµ tr×nh bày cách thực hiện một hành động nào đó nh làm một món ăn, một thí nghiệm, một thứ đồ chơi, trồng cây… - Khi viÕt bµi v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ mét ph¬ng ph¸p(c¸ch lµm) nµo, ngêi viÕt ph¶i t×m hiÓu, n¾m ch¾c vÒ phơng pháp, cách làm đó. + Cần trình bày rõ điều kiện, cách thức, trình tự … để thực hiện và yêu cầu chất lợng đối với sản phẩm( Trả lời câu hỏi: Ph¶i lµm thÕ nµo? C¸i nµo lµm tríc, c¸i nµo lµm sau?...) 2. Bµi thuyÕt minh vÒ c¸ch lµm cã bè côc ba phÇn: + MB. + TB + KB. PhÇn th©n bµi, néi dung thuyÕt minh s¾p xÕp theo qu¸ tr×nh thực hiện từ chuẩn bị đến các bớc tiến hành và kết quả thành phÈm. - VÒ h×nh thøc: Khi viÕt bµi v¨n thuyÕt minh vÒ c¸ch lµm cÇn chó ý thùc hµnh kÜ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh.Lêi v¨n cÇn ng¾n gän, râ rµng. 3. Các đối tợng của bài văn thuyết minh về một phơng ph¸p( c¸ch lµm) a. Phơng pháp chế biến món ăn, làm đồ chơi, đồ dùng VD. – C¸ch lµm mãn b¸nh chng, b¸nh r¸n… - C¸ch may mét chiÕc ¸o, ®an mét kh¨n len… b. C¸ch ch¬i mét trß ch¬i VD: Kéo co, ô ăn quan, đá cầu, chọi gà… c. Thùc hµnh thÝ nghiÖm, gi¶i bµi tËp -----------------------------------------------------------------------II. Bµi tËp thùc hµnh: §Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ c¸ch lµm mãn trøng r¸n. 1. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh( mét c¸ch lµm) - Néi dung: C¸ch lµm mãn trøng r¸n. 2. Dµn ý: - MB: Giíi thiÖu vÒ mãn trøng r¸n. - TB: + Nguyªn liÖu: Dµnh cho bèn ngêi ¨n: Trøng bèn qu¶. Hµnh cñ 30gam, hµnh l¸..

(11) Mì, hai th×a cµ phª m¾m, mét th×a cµ phª muèi. ? Trong phÇn th©n bµi ph¶i C¸c nguyªn vËt liÖu phô. lµm mÊy ý lín? + C¸ch lµm: Chän hµnh t¬i, l¸ kh«ng bÞ dËp, nhÆt s¹ch hµnh, bá rÔ vµ l¸ ? Tr×nh tù c¸ch lµm mãn hÐo, röa s¸ch, th¸i nhá. Hµnh cñ bãc vá b¨m nhá. LÊy mét chiÕc b¸t con, tr¸ng s¹ch råi ®Ëp trøng vµo b¸t, trøng r¸n nh thÕ nµo? dùng đũa dánh đều lòng trắng với lòng đỏ, cho hành củ và hành lá, nêm gia vị vào bát trứng rồi khuấy đều một lần nữa. Ch¶o röa s¹ch, b¾c lªn bÕp, cho kho¶n 1 th×a móc canh dÇu ăn hoặc mỡ vào chảo, đun sôi cho mỡ nóng già rồi đổ trứng vào, điều chỉnh lửa cho vừa phải để tránh trứng bị cháy bên ngoµi mµ bªn trong vÉn bÞ sèng. Khi mÆt trªn cña trøng se lại, ta lật mặt sau lên, vặn nhỏ lửa cho đến khi trứng chín đều khắp thì tắt lửa và bỏ trứng ra đĩa, dùng dao nhọn sắt thµnh tõng miÕng. Cã thÓ bµy thªm mÊy l¸t da chuét hoÆc vµi cäng mïi quanh đĩa trứng để thêm đẹp. + Yêu cầu thành phẩm: Trứng chín đều, không khô xác, kh«ng bÞ ch¸y khÐt, dËy mïi th¬m ngËy cña trøng, cña hµnh… - KB: Suy nghÜ vÒ mãn trøng r¸n.. ? Mãn trøng r¸n sau khi lµm xong phải đảm bảo yêu cầu 3. ViÕt bµi nµo? ? Nªu néi dung cña phÇn kÕt bµi? GV: Gợi ý để học sinh viết 4. Đọc và sửa chữa. thµnh bµi v¨n trän ven. - HS tr×nh bµy - C¸c b¹n vµ GV nhËn xÐt, bæ sung. D. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Học kĩ kí thuyết và viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở. - BT: ThuyÕt minh vÒ mét trß ch¬i d©n gian * Gợi ý: Nắm chắc yêu cầu về số ngời chơi, dụng cụ chơi, địa điểm chơi, cách chơi - Tìm đọc thêm t liệu và các bài thuyết minh mẫu về phơng pháp( cách làm) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n: 13/1/2011 Ngµy d¹y: 20/1/2011 43-44:Thùc hµnh lµm bµi v¨n ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p(C¸ch lµm) I .Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ch¾c c¸ch viÕt mét v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p( c¸ch lµm). 2. KÜ n¨ng: - Thùc hµnh viÕt bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p ( c¸ch lµm) - Rèn kĩ năng dùng từ, diễn dạt câu đúng, chính xác, đúng thể loại.… II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Học sinh ôn bài, đọc các bài văn thuyết minh về một phơng pháp, cách làm . III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: A.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. B. KiÓm tra bµi cò: ? Nªu c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, c¸ch lµm? C. ¤n tËp:.

(12) Đề bài 1: Thuyết minh về cách làm đồ chơi cho em bé: Làm ô tô bằng vỏ nhựa. Họat động của thầy và trò. Néi dung d¹y häc. 1. Tìm hiểu đề: - HS đọc kĩ đề bài - ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh( mét c¸ch lµm) ? Xác định thể loại và nội - Nội dung: Cách làm đồ chơI em bé : ô tô làm bằng vỏ dung của đề? nhùa. 2. Dµn ý: a.MB: Giới thiệu về làm đồ chơi cho em bé: ô tô làm bằng ? Phần mở bài em dự định vỏ nhựa. dÉn d¾t nh thÕ nµo? VD: Cuéc sèng cña trÎ em thËt t¬i vui nÕu xung quanh m×nh có nhiều đồ chơi, nhất là các đồ chơi tự làm. Để hiểu rõ hơn về cách làm ô tô bằng vỏ hộp, tôI xin giới thiệu để các bạn cïng biÕt nhÐ. b. TB: + ChuÈn bÞ vËt liÖu: ? Để làm đồ chơ này cần Các loại vỏ hộp sữa bằng giấy cứng hoặc các loại vỏ hộp chuÈn bÞ vËt liÖu nµo? kh¸c h×nh ch÷ nhËt. Que tròn có đờng kính khoảng 0,5cm; dài khoảng 12cm. C¸c nót chai trßn hoÆc hét, h¹t… + C¸ch lµm: ? Cách làm đồ chơi này đợc Lấy cỏ hộp sữa bằng giấy cứng( còn nguyên hình dạng), tiÕn hµnh ra sao? kÝch thíc vá hép 20 *11*5cm. Trªn mét mÆt to cña vá hép s÷a , ta vÏ mét h×nh ch÷ nhËt cã kÝch thíc kho¶ng 10*6cm. Sau đó dùng dao trổ hoặc kéo cắt rời theo ba cạnhcủa hình ch÷ nhËt, võa vÏ trªn vá hép, c¾t bá ®i 2/3 chç h×nh ch÷ nhËt vừa cắt, giữ lại 1/3, gấp ngợc 1/3 trở lại để tạo thành mui xe « t«. ë mÆt bªn sên cña vá hép,dïi hai lç tõ mÆt sên bªn nµy th«ng sang mÆt sên bªn kia cña vá hép. Lấy bốn nút chai hình tròn để làm bánh xe, mỗi nút chai chäc mét lç ë gi÷a nót. LÊy que tre xuyªn qua hai lç tõ sên bên này sang sờn bên kia của vỏ hộp để làm trục xe. Sau đó l¾p vµo mçi ®Çu cña que tre mét nót chai to vµ ngoµi cïng cña ®Çu que tre lµm c¸i chèt chÆt gi÷ cho b¸nh xe khái bÞ rêi ra khái trôc xe. Lấy hai nút chai nhỏ gắn ở đầu ô tô dể làm đèn pha, buộc một sợi dây nhỏ phía trớc đầu xe để cho trẻ con kéo xe. -Tác dụng: ô tô là đồ chơi cho trẻ con ,tạo niềm vui trong ? đồ chơi này có ý nghĩa nh cuộc sống. thÕ nµo? c. KB: ChiÕc « t« lµm b»ng vá nhùa rÊt gi¶n dÞ nhng l¹i cã ? Phần kết bài em dẫn dắt ý nghĩa vô cùng to lớn đối với trẻ em. Mỗi chúng ta hãy biết nh thÕ nµo? trân trọng thứ đồ chơI này vfa giữ gìn cẩn thận. Hãy giúp các bạn tạo ra nhiều thứ đồ chơI mới để tạo ra nhiều niềm - GV yªu cÇu HS viÕt hoµn vui trong cuéc sèng. chØnh tõng phÇn 3. ViÕt bµi - HS tr×nh bµy bµi lµm - GV vµ c¸c b¹n nhËn xÐt bæ 4. §äc vµ söa ch÷a sung §Ò 2. Giíi thiÖu c¸ch lµm mãn b¸nh chng - GV hớng dẫn học sinh thực hiện các bớc làm bài nh đề 1. - Yªu cÇu HS lËp thµnh dµn bµi chi tiÕt * Dµn bµi: 1. Më bµi - Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ mãn b¸nh chng.

(13) - Vai trò ý nghĩa của nó đối với truyền thống vân hoá của dân tộc? 2. Th©n bµi: a. Nguyªn liªu: - G¹o nÕp lo¹i ngon. - Thịt ba chỉ, đỗ xanh - Gia vị ( tiêu, đờng, muối) - L¸ dong, d©y buéc. b. Quy tr×nh thùc hiÖn: - Kh©u s¬ chÕ - Kh©ugãi b¸nh - Kh©u luéc vµ vít b¸nh c. Yªu cÇu thµnh phÈm: - Nh×n bÒ ngoµi? - Khi ¨n? 3. KÕt luËn. - Nªu c¶m nghÜ cña em vÒ mãn b¸nh chng. - ý nghÜa cña mãn b¸nh chng trong cuéc sèng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña nh©n d©n ta…. D. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở. - Tìm đọc t liêu và các bài văn thuyết minh mẫu về một phơng pháp( cách làm). Ngµy so¹n: 30/12/2010 Ngµy d¹y: 6/1/2011 Tiết : ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh I .Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ch¾c c¸ch viÕt mét ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh theo các nội dung đã học: Song hành, diễn dịch, quy nạp…. 2. KÜ n¨ng: - Thực hành viết đoạn văn thuyết minh Rèn kĩ năng diễn dạt rõ ràng, trôi chảy, đúng thể lo¹i. - Rèn kĩ năng dùng từ, diễn dạt câu đúng, chính xác… II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Häc sinh «n bµi. III. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: A.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. B. KiÓm tra bµi cò: H. Nªu bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc C. ¤n tËp:. Họat động của thầy và trò. Néi dung d¹y häc I/ Lý thuyÕt: 1. Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ ? Nªu kh¸i niÖm ®o¹n v¨n? ch÷ viÕt hoa lïi vµo ®Çu dßng , kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuống dòng và thờng biểu đạt một ý tơng đối hoàn chỉnh, trän vÑn. §o¹n v¨n thêng do nhiÒu c©u t¹o thµnh. ? Mỗi nội dung( ý lớn) của 2.Mỗi nội dung lớn của bài văn thuyết minh đợc viết bài văn thuyết minh đợc viết thành một đoạn văn. thµnh mÊy ®o¹n v¨n? ? §o¹n v¨n thuyÕt minh ph¶i 3. §o¹n v¨n thuyÕt minh ph¶i tu©n thñ c¸c dÊu hiÖu h×nh tu©n thñ nh÷ng dÊu hiÖu h×nh thøc vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung nh c¸c ®o¹n v¨n kh¸c: Song hµnh, diÔn dÞch, quy n¹p…C¸ch diÔn d¹t trong ®o¹n thøc nµo? v¨n thuyÕt minh ph¶i râ rµng, chÆt chÏ, cã sö dông ph¬ng thøc miªu t¶, tù sù..

(14) ? XÐt vÒ cÊu t¹o, ®o¹n v¨n thuyết minh cần đợc sắp xếp nh thÕ nµo?. ? Khi viÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh cần đảm bảo yêu cầu g×?. ? Cho biÕt ®o¹n v¨n trªn thuyÕt minh vÒ mét bé phËn của địa danh nào? ? Tr×nh tõ s¾p xÕp cña c¸c ý tu©n thñ theo cÊu t¹o nµo?. ? H·y s¾p xÕp c¸c c©u sau thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh?. 4. C¸c ý trong ®o¹n v¨n thuyÕt minh ph¶i s¾p xÕp theo tr×nh tù: - Tuân thủ theo cấu tạo của sự vật: Một đồ dùng, một sản phÈm, mét loµi vËt, c©y cèi, con vËt… - Tuân theo thứ tự nhận thức nh từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần( Thuyết minh giới thiệu một danh lam, th¾ng c¶nh, mét s¶n phÈm…) - Tu©n theo thø tù diÔn biÕn sù viÖc trong nh÷ng kho¶ng thời gian nhất định( Giới thiệu một phơng pháp, một thí nghiÖm, mét trß ch¬i…) - Tu©n theo thø tù chÝnh phô, c¸i chÝnh nãi tríc, c¸i phô nãi sau( Thuyết minh một danh lam thắng cảnh hay một đồ dïng… 5. Khi viết đoạn văn cần làm rõ ý chủ đề của đoạn, tránh lÉn ý cña ®o¹n kh¸c. II. Bµi tËp thùc hµnh: 1. §o¹n v¨n: - Ngä M«n, cöa chÝnh cña hoµng thµnh x©y n¨m 1833 díi thêi vua Minh M¹ng. Ngä M«n dµi 59,95m, cao 14,8m , gåm hai phÇn chÝnh: PhÇn díi x©y b»ng g¹ch theo kiÓu: “ Thîng thu h¹ th¸ch”, cã n¨m lèi ra vµo, phÇn trªn lµ lÇu Ngò Phông b»ng gç s¬n son thiÕp vµng, cã mét tr¨m chiÕc cét lín nhá. Liªn kÕt theo lèi chÝnh bé m¸I riªng biÖt, to nhá, cao thÊp kh¸c nhau, ®Çu ®ao cong vót. Toµn khèi kiÕn tróc này đợc đặt trên nền đài bằng đá hình chữ U. - §o¹n v¨n trªn cã néi dung thuyÕt minh vÒ cÊu t¹o cña Ngä Môn, một bộ phận trong số các di tích của cố đô Huế. Trình tự sắp xếp tuân thủ theo cấu tạo của đối tợng là chính, có kết hîp víi thø tù nhËn thøc. 2. S¾p xÕp ®o¹n v¨n: (1) TrÇn Quèc TuÊn(1231? – 1300), tíc Hng §¹o V¬ng lµ mét danh tíng kiÕt xuÊt cña d©n téc. (2) Đến đời Trần Anh Tông , ông về ở Vạn Kiếp ( nay là xã Hng Đạo, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dơng ) rồi mất ở đấy. (3) N¨m 1285 vµ 1287, qu©n Minh x©m lîc níc ta, lÇn nµo ông cũng đợc vua Trần Nhân Tông cử làm tiết chế thống lĩnh các đạo quân, cả hai lần đều giành thắng lợi vẻ vang. (4) Nhân dân tôn thờ ông là Đức Thánh Trần và lập đền thờ «ng ë nhiÒu n¬i. => 1, 3, 2, 4 3. ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ néi dung mét t¸c phÈm v¨n häc hoÆc sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶.. GV: Nªu yªu cÇu cña c©u hái. HS: lµm theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. D. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Häc kÜ lÝ thuyÕt vµ viÕt hoµn chØnh ®o¹n v¨n ë c©u hái 3 vµo vë. - Đọc các đoạn văn và bài văn thuyết minh mẫu để học tập và nâng cao kiến thức về cách viÕt ®o¹n v¨n vµ bµi v¨n thuyÕt minh. - ChuÈn bÞ «n bµi thuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p( c¸ch lµm).

(15) TuÇn 25 Ngµy so¹n: 16/ 2/2013. Ngµy d¹y:. 18,20/2/2013. ÔN TẬP CÁC KIỂU CÂU CHIA THEO MỤC ĐÍCH NÓI A. Mục tiêu cần đạt: - Nắm vững đặc điểm, chức năng các các loại câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật. - RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ sö dông c¸c kiÓu câu . B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: -.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. -. KiÓm tra bµi cò: Nêu các kiêu câu chia theo mục đích nói đã học - Bài mới : . B. Néi dung. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung.

(16) A Lí thuyết I. C©u nghi vÊn. 1. Kh¸i niÖm: Lµ c©u cã h×nh thøc nghi vấn, có chức năng chính là dùng để hỏi. 2. C¸c h×nh thøc nghi vÊn thêng gÆp. Câu nghi vấn có những đặc điểm hình a. C©u nghi vÊn kh«ng lùa chän. - Câu có đại từ nghi vấn: ai, gì, nào, (tại) thức và chức năng nào ? sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu,… VD: VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u ? - C©u cã t×nh th¸i tõ nghi vÊn: µ, , h¶, Hãy lấy VD về câu nghi vấn ? chø,… VD: U bán con thật đấy ? b. C©u nghi vÊn cã lùa chän: KiÓu c©u nµy khi hái ngêi ta thêng dïng qht: hay, hay lµ, hoÆc, hoÆc lµ; hoÆc dïng cÆp phã từ: có…không, đã…cha. VD: Sáng nay ngời ta đấm u có đau lắm kh«ng ? 3. C¸c chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi vÊn: Trong nhiÒu trêng hîp, c©u nghi vÊn đợc dùng để cầu khiến, kđ, pđ, đe dọa, Nêu các chức năng khác của câu nghi vấn biÓu lé t/c, c¶m xóc,…vµ kh«ng yªu cÇu ngời đối thoại trả lời. Nếu không dùng để ? hái th× trong 1 sè trêng hîp, c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, chÊm than, chấm lửng tùy thuộc mục đích nói -> câu nghi vấn đợc dùng với mđ nói gián tiÕp. Phân tích một số VD sau : - Trong 1 sè trêng hîp, c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, chÊm than, VD1: NÕu kh«ng cã tiÒn nép su cho «ng chÊm löng. b©y giê, th× «ng sÏ dì c¶ nhµ mµy ®i, chöi 4. Chó ý: - C©u hái tu tõ lµ d¹ng c©u m¾ng th«i µ ! nghi vấn đợc dùng với mđ nhằm nhấn Dùng câu nghi vấn để diễn đạt hành m¹nh vµo ®iÒu muèn nãi hoÆc thÓ hiÖn động cầu khiến. c¶m xóc. VD2: Anh b¶o nh thÕ cã khæ kh«ng ? - Khi dïng c©u nghi vÊn kh«ng Dùng câu nghi vấn để diễn đạt hành nhằm mđ hỏi thì cần chú ý đến hoàn cảnh động khẳng định. giao tiÕp vµ qh gi÷a ngêi nãi víi ngêi nghe. VD3: Bài khó thế này ai mà làm đợc ? II. C©u cÇu khiÕn. Phủ định. 1. Kh¸i niÖm: Lµ kiÓu c©u cã nh÷ng tõ VD4: Mày định nói cho cha mày nghe cầu khiến nh hãy, đừng, chớ, đi, thôi, đấy à ? Đe dọa. nào,… hay ngữ điệu cầu khiến, đợc dùng VD: Hắn để mặc vợ con khổ sở ? Hắn để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo, bá liÒu, h¾n ruång rÉy chóng, h¾n hi sinh … nh ngêi ta vÉn nãi ? VD: §õng cho giã thæi n÷a ! -Béc lé t/c, c¶m xóc. 2. §Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng a. §Æc ®iÓm: - Câu đợc cấu tạo bằng những từ ngữ chỉ mệnh lệnh nh hãy, đừng, chớ, đi, thôi, nµo,… + Hãy có ý nghĩa khẳng định. VD: H·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn v¬ng. Câu cầu khiến là gì ? + Đừng, chớ có ý nghĩa phủ định.VD: Câu nghi vấn là gì ?.

(17) Câu cầu khiến có những đặc điểm hình thức và chức năng gì ? Cho VD ? Phân tích VD ? GV nhấn mạnh HS cần Chó ý: - Chñ ng÷ cña c©u khiÕn thêng lµ chñ thÓ thực hiện hành động đợc cầu khiến trong c©u (ng«i thø 2 hoÆc ng«i thø nhÊt sè nhiÒu). - Có trờng hợp câu cầu khiến đợc rút gọn CN. - C©u cÇu khiÕn biÓu hiÖn c¸c s¾c th¸i kh¸c nhau khi cã hoÆc kh«ng cã CN, khi sö dông c¸c tõ xng h« kh¸c nhau -> ngêi nãi ph¶i hÕt søc chó ý.. §õng uèng níc l· ! - C¸c tõ chØ mÖnh lÖnh nh: ®i, th«i, nµo… ngoài mục đích thúc giục còn có sắc thái th©n mËt. VD: §i th«i con. + Không đợc chỉ ý thân mật.VD: Không đợc trèo tờng ! (khác với: Cấm trèo tờng) - Ngoài ra có khi còn đợc thể hiện bằng ng÷ ®iÖu, khi viÕt thêng cã dÊu chÊm than. VD: Tiến lên ! Chiến sĩ, đồng bào. B¾c Nam sum häp xu©n nµo vui h¬n. (Hå ChÝ Minh) b. Chức năng: dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo,… VD: - Ra lÖnh: Xung phong ! - Yêu cầu: Xin đừng đổ rác ! - §Ò nghÞ: §Ò nghÞ mäi ngêi gi÷ trËt tù. - Khuyªn b¶o: Ai ¬i chí bá ruéng hoang Bao nhiêu tấc đất, tấc vµng bÊy nhiªu.. III. C©u c¶m th¸n. 1. Khái niệm: Là câu dùng để bộc lộ mét c¸ch râ rÖt nh÷ng c¶m xóc, t/c, th¸i độ của ngời nói đối với sự vật, sự việc đợc nãi tíi. VD: Thiªng liªng thay tiÕng gäi cña B¸c Hå ! (Tè H÷u) Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của 2. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. a. Đặc điểm: Câu cảm thán đợc cấu tạo câu cảm thán ? nhê nh÷ng tõ ng÷ c¶m th¸n nh: «i, than Lấy VD phân tích ? «i, hìi ¬i, trêi ¬i, biÕt bao, biÕt chõng Câu cảm thán được tạo bằng cách nào ? nµo…Khi viÕt c©u c¶m th¸n thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than. - Câu cảm thán đợc cấu tạo bằng thán từ. VD: Ôi, buổi tra nay tuyệt trần nắng đẹp ! b. Chức năng chính: Biểu thị cảm xúc + Thán từ đứng tách riêng trùc tiÕp cña ngêi nãi. VD: Ôi ! Trăm hai mơi lá bài đen đỏ, có VD: Hỡi ơi lão Hạc ! Thì ra đến lúc cùng cái ma lực gì mà run rủi cho quan mê đợc lão cũng có thể làm liều nh ai hết…(Nam nh thÕ ? (Ph¹m Duy Tèn) Cao) + Th¸n tõ kÕt hîp víi thùc tõ. VD: MÖt ¬i lµ mÖt ! - Câu cảm thán đợc cấu tạo bằng từ thay hoÆc tõ nhØ. VD: + Th¬ng thay còng mét kiÕp ngêi IV. C©u trÇn thuËt. (NguyÔn Du) 1. Khái niệm: Là kiểu câu dùng để kể, + Bè mµy kh«n nhØ - C¸c tõ l¹, thËt, x¸c nhận, miêu tả, thông báo, nhận định, qu¸, ghª, dêng nµo, biÕt mÊy, biÕt bao… tr×nh bµy… thờng đứng sau VN để tạo câu cảm thán. VD: Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là VD: + Con nµy gím thËt ! thắng địa. + ThÕ th× tèt qu¸ ! 2. §Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng. + Mµ lßng träng nghÜa khinh tµi xiÕt a. §Æc ®iÓm: C©u trÇn thuËt kh«ng cã bao ! dÊu hiÖu h×nh thøc cña nh÷ng kiÓu c©u.

(18) kh¸c (kh«ng cã tõ nghi vÊn, cÇu khiÕn, tõ ng÷ c¶m th¸n); thêng kÕt thóc b»ng dÊu chấm nhng khi dùng để yêu cầu, đề nghị hay béc lé t/c, c¶m xóc…nã cã thÓ kÕt Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của thóc b»ng dÊu chÊm löng hoÆc chÊm than. VD: - Con ®i ®©y. (c©u trÇn thuËt) câu trần thuật ? - Con ®i ®i ! (c©u cÇu khiÕn) - Con ®i µ ? (c©u nghi vÊn ) - ¤i, con ®i ! (c©u c¶m th¸n) b. Chøc n¨ng. Lấy VD phân tích ? - Tr×nh bµy - Tr×nh bµy: TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn - T¶: - KÓ lợi của đất ấy để định chỗ ở. - Tả: Gơng mặt mẹ tôi vẫn tơi sáng với đôi - Biểu lộ t/c, cảm xúc: m¾t trong vµ níc da mÞn, lµm næi b¹t mµu hång cña 2 gß m¸. - KÓ: MÑ t«i thøc theo. - BiÓu lé t/c, c¶m xóc: CËu nµy kh¸ ! B- Bµi tËp: 1. Xác định câu nghi vấn và hình thức nghi vấn trong các đoạn sau: a. Thấy lão nằn nì mãi, tôi đành nhận vậy. Lúc lão về tôi còn hỏi: - Có đồng nào, cụ nhặt nhạnh đa tôi cả thì cụ lấy gì mà ăn ? (Nam Cao – L·o H¹c) b. Bỗng bác già nhìn đồng hồ nói một mình: - Thanh niên bây giờ lạ thật! Các anh chị cứ nh con bớm. Mà mới mời một giờ, đã đến giờ “ốp” đâu ? Tại sao anh ta không tiễn mình đến tận xe nhỉ ? c. C« hái lu«n, giäng vÉn ngät: - Sao l¹i kh«ng vµo ? Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã nh d¹o tríc ®©u ! 2. Xác định mục đích nói của những câu nghi vấn trong các trờng hợp sau: a. Nếu không bán con thì lấy tiền đâu nộp su ? -> Phủ định. b. T«i cêi dµi trong tiÕng nÊc hái c« t«i: - Sao c« biÕt mî con cã con ?-> Hái. c. Ông tởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à ?-> Khẳng định. d. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !-> Bộc lộ cảm xúc buồn thơng. 3. Hãy xác định sắc thái ý nghĩa trong các câu cầu khiến sau đây: a. Hìi anh chÞ em nhµ n«ng tiÕn lªn !-> Tha thiÕt. b. Anh cø tr¶ lêi thÕ ®i !-> Th©n h÷u. c. §i ®i, con !-> DÞu dµng. d. Mµy ®i ®i !-> G¾t gáng. 4. So s¸nh c¸c c©u sau ®©y: - Chồng tôi đau ốm, ông không đợc phép hành hạ ! (Ngô Tất Tố) -> Kiên quyết. - Chồng tôi đau ốm, ông đừng hành hạ ! -> Cầu khẩn. - Chång t«i ®au èm, xin «ng chí hµnh h¹ ! -> Van xin. a. Xác định sắc thái mệnh lệnh trong các câu trên ? b. C©u nµo cã t¸c dông nhÊt ? V× sao ? => Câu 1, vì đây là mệnh lệnh từ trái tim, từ lẽ phải -> chị Dậu kiên quyết hành động để b¶o vÖ chång. 5. Xác định chức năng của câu nghi vấn trong các đoạn trích sau: a. Tho¾t tr«ng lên lît mµu da Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao ? -> Béc lé c¶m xóc. b. Nghe nói, vua và các triều thần đều bật cời. Vua lại phán: - Mày muốn có em thì phải kiếm vợ khác cho cha mày, chứ cha mày là giống đực, làm sao mà đẻ đợc! -> Phủ định, bộc lộ cảm xúc..

(19) c. Mụ vợ nổi trận lôi đình tát vào mặt ông lão: - Mµy c·i µ ? Mµy d¸m c·i mét bµ nhÊt phÈm phu nh©n µ ? §i ngay ra biÓn, nÕu kh«ng tao sÏ cho ngêi l«i ®i. -> §e däa. 6. Các câu nghi vấn sau đây biểu thị những mục đích gì ? a. Bác ngồi đợi cháu một lúc có đợc không ạ ?-> Cầu khiến. b. CËu cã ®i ch¬i biÓn víi bän m×nh kh«ng?-> Rñ rª. c. CËu mµ m¸ch bè th× cã chÕt tí kh«ng ?-> Béc lé c¶m xóc. d. Sao mµ c¸c ch¸u ån thÕ ?-> CÇu khiÕn. e. Bµi v¨n nµy xem ra khã qu¸ cËu nhØ ?-> Tr×nh bµy. g. Sao u l¹i vÒ kh«ng thÕ ?-> Hái. 7. Trong c¸c trêng hîp sau ®©y: - §èt nÐn h¬ng th¬m m¸t d¹ ngêi H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i ! - Hãy còn nóng lắm đấy nhé ! Em đừng mó vào mà bỏng thì khốn. a. C©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn ? - H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i ! - Em đừng mó vào mà bỏng thì khốn. b. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tõ h·y trong 2 c©u ë c¸c ®o¹n trÝch trªn. - H·y vÒ vui chót, mÑ T¬m ¬i ! -> tõ cã ý nghÜa cÇu khiÕn. - Hãy còn nóng lắm đấy nhé ! -> từ mang ý nghĩa tồn tại, đồng nghĩa với từ đang. 8. C¸c c©u sau ®©y cã ph¶i lµ c©u c¶m th¸n kh«ng ? V× sao ? a. Lan ¬i ! VÒ mµ ®i häc ! b. Th«i råi, Lîm ¬i ! (Tè H÷u) -> a. Đây là 2 câu, câu sau có ý nhấn mạnh nên đặt dấu chấm than. Câu đầu (Lan ơi !) có hình thức cảm thán, nhng không phải là câu cảm thán, vì mục đích là gọi đáp. b. §©y lµ c©u c¶m th¸n, nh»m biÓu thÞ c¶m xóc. 4- Củng cố : Nhắc lại nội dung các kiểu câu đã học - Yêu cầu Hs sử dụng kiểu câu đúng mục đích giao tiếp 5 Dăn dò : - BT về nhà : ChØ ra sù kh¸c nhau ë 2 c©u sau: a. Biết bao ngời lính đã xả thân cho Tổ quốc ! => Biết bao: từ chỉ số lợng. b. Vinh quang biết bao ngời lính đã xả thân cho Tổ quốc ! => Biết bao: từ chỉ sự cảm thán -> C©u c¶m th¸n. Chuẩn bị nội dung ôn tập lần sau : Văn bản Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ TuÇn 26 Ngµy so¹n: 24/ 2/2013. Ngµy d¹y:. 25,27/2/2013. ÔN TẬP Văn bản : CHIẾU DỜI ĐÔ ( Lí Công Uẩn ) HỊCH TƯỚNG SĨ ( Trần Quốc Tuấn ) A-Môc tiªu bµi häc: - Nắm được những nét tiêu biểu về nội dung và nghệ thuật cuiar 2 văn bản - N¾m ®c ®.®iÓm c¬ b¶n cña thÓ chiếu và hÞch. ThÊy ®c ®.s¾c NT cña v¨n chÝnh luËn. - Biết vận dụng bài học để viết bài văn nghị luận, có sự kết hợp giữa t duy lô gic và t duy h×nh tîng, gi÷a lÝ lÏ vµ t×nh c¶m. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học: -.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. -. KiÓm tra bµi cò:.

(20) Nêu các kiêu câu chia theo mục đích nói đã học - Bài mới : . Hoạt động của thầy-trò Nêu những hiểu biết của em về tác giả Lí Công Uẩn và hoàn cảnh ra đời của văn bản ?. Trình bày hệ thống luận điểm , luận cú và luận chứng trong bài văn : Chiếu dời đô. -Nh÷ng chøng cí vµ lÝ lÏ mµ t.g ®a ra ë ®©y cã søc thuyÕt phôc kh«ng ? V× sao ?. - -LuËn cø 2 lµ g× ? -ë luËn cø 2, nh÷ng lÝ lÏ vµ chøng cí nµo ®c viÖn dÉn ?. Néi dung kiÕn thøc I Văn bản chiếu dời đô 1-T¸c gi¶: LÝ C«ng UÈn-LÝ Th¸i Tæ (974-1028), quª B¾c Ninh. -Lµ ngêi th.minh, nh©n ¸i, cã chÝ lín -LÝ C«ng UÈn lµ ngêi cã lßng y.nc s.s¾c, cã tÇm nh×n s¸ng suèt vÒ vËn mÖnh ®.nc vµ cã lßng tin tëng m·nh liÖt vµo t¬ng lai cña d©n téc 2-T¸c phÈm: Viết n¨m canh th©n (1010), khi «ng ®c triÒu thần tôn lên làm vua, ông đã viết bài chiếu để bày tỏ ý định dời đô từ Hoa L-Ninh Bình về thành Đại La-Hà Nộ Hệ thống luận điểm : 1-Vì sao phải dời đô (luận điểm 1): a-Dời đô là điều thờng xuyên xảy ra trg LS các triều đại (luËn cø 1): -Nhà Thơng 5 lần dời đô, nhà Chu 3 lần dời đô. -Không phải theo ý riêng mà vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu. -KhiÕn cho vËn nc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh. ->Chøng cí vµ lÝ lÏ cã søc thuyÕt phôc. V× nã cã s½n trg sö s¸ch, ai còng biÕt. =>ThÓ hiÖn ý chÝ m·nh liÖt lµ muèn noi g¬ng s¸ng cña c¸c triều đại đi trc và muốn đa nc ta đến sự hùng mạnh lâu bền. b-Nhà Đinh và nhà Lê đóng đô 1 chỗ là hạn chế (luận cứ 2): -Hai nhà Đinh, Lê không noi theo dấu cũ, cứ đóng yên đô thµnh. -Khiến cho triều đại không đc lâu bền, trăm họ phải hao tổn, mu«n vËt kh«ng ®c thÝch nghi. ->Chứng cớ và lí lẽ có sức thuyết phục. Vì đó là sự thật đc ghi trg sö s¸ch..

(21) =>Thể hiện khát vọng muốn thay đổi đ.nc để p.triển đ.nc lâu bÒn vµ hïng cêng. -Những chứng cớ và lí lẽ 2-Vì sao thành Đại La xứng đáng là kinh đô bậc nhất: trªn cã søc thuyÕt phôc a-C¸i lîi thÕ cña thµnh §¹i La: kh«ng ? V× sao ? -Gv: Tính thuyết phục của -Đại La là kinh đô cũ của Cao Vơng. lí lẽ dời đô đc tăng lên khi -Nơi trung tâm trời đất. t.g lång c.xóc cña m×nh: -Cã thÕ rång cuén hæ ngåi. Trẫm rất đau xót về việc -Đúng ngôi nam bắc đông tây; tiện hớng nhìn sông dựa đó, không thể không dời núi,... đổi. ->chøng cí cã søc thuyÕt phôc. V× chóng ®c p.tÝch trªn nhiều mặt: lịc sử, địa lí, dân c. -Luận điểm thứ 2 của bài b-Đại La là thắng địa của đất Việt: ®c tr×nh bµy b»ng nh÷ng -§¹i La sÏ lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph¬ng ®.nc, luËn cø nµo ? cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vơng muôn đời. =>ThÓ hiÖn kh¸t väng vÒ 1 ®.nc v÷ng m¹nh, hïng cêng. -Cuối bài chiếu, Lí Công -Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Uẩn đã tuyên bố gì ? C¸c khanh nghÜ thÕ nµo ? =>Khẳng định ý chí dời đô là đúng đắn, là hợp mệnh trời, hîp ý d©n. - Trình bày ngắn gọn hiểu. . II – Tác phẩm : Hịch tướng sĩ : 1-T¸c gi¶: TrÇn Quèc TuÊn-Hng §¹o V¬ng (1231-1300). -Lµ mét danh tíng kiÖt xuÊt cña DT. -Lµ ngêi cã tµi n¨ng v¨n vâ song toµn. -Lµ ngêi cã c«ng lín trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng-Nguyªn lÇn thø 2 (1285) vµ lÇn thø 3 (1287-1288). 2-T¸c phÈm: Hoàn cảnh ra đời : Bµi hÞch ®c viÕt vµo kho¶ng tríc cuéc k.c chèng M«ng-Nguyªn lÇn thø hai (1285). Nêu hoàn cảnh ra đời của Nội dung : bài hịch ? 1-Nªu g¬ng s¸ng trong lÞch sö: -Cã ngêi lµ tíng nh Do Vu, V¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang, XÝch Tu T. ? Mở đầu bài hịch, tác giả -Cã ngêi lµ gia thÇn nh Dù Nhîng, KÝnh §øc. nêu những tấm gương biêt về tác giả.

(22) trung thần nào? họ là những người ở đâu? từ thời kì nào?. -Cã ngêi lµm quan nhá coi gi÷ ao c¸ nh Th©n Kho¸i. ->Các nv đc nêu gơng có địa vị cao thấp khác nhau, thuộc các thời đại khác nhau. ? mục đích của tg khi nêu =>S½n sµng chÕt v× vua, v× chñ tíng, kh«ng sî hiÓm nguy, các tấm gương? hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô. ->liÖt kª d.c kÕt hîp víi nhiÒu c©u c¶m th¸n – Cã søc ?Nhận xét gì về giọng văn thuyết phục ngời đọc và bộc lộ t.cảm tôn vinh, ngỡng mộ của tác giả. đối với những gơng sáng trg lịc sử. =>Nêu gơng sáng trg LS để khích lệ lòng trung quân ái quốc ? Trần Quốc Tuấn đã nói cña tíng sÜ thêi TrÇn. về hiện tình đất nước như 2Téi ¸c cña giÆc vµ lßng c¨m thï giÆc: thế nào. -Sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đờng, uốn lỡi cú diều mà ? Quân giặc có hành động sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác gì? mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, giả hiệu Vân Nam Vơng mà thu bạc vàng... Thật khác nào đem thịt mà nuôi hổ đói. ? Nhận xét gì về nghệ ->Tõ ng÷ gîi h×nh, gîi c¶m kÕt hîp víi b.p so s¸nh; giäng thuật,qua đó bộc lộ thái độ của chúng ntn? văn mỉa mai, châm biếm – Khắc hoạ sinh động h/ả của kẻ thù, gợi cảm xúc căm phẫn cho ngời đọc, ngời nghe. =>Kẻ thù bạo ngợc, vô nhân đạo, tham lam. ->C¨m ghÐt, khinh bØ kÎ thï vµ ®au xãt cho đất nước . ?Qua hành động của giặc -Ta thêng tíi b÷a quªn ¨n... vui lßng. TQT có thái độ gì? 3-Phê phán thói hởng lạc cá nhân, từ đó thức tỉnh tinh thÇn y.nc cña tíng sÜ: ?Tác giả có bộc lộ được tâm trạng của mình ra -C¸c ng¬i ë cïng ta... kÐm g×. sao ? ->LK các câu có 2 vế song hành đối xứng (câu văn biền ngÉu) – ?Việc kể ra các mối ân DiÔn t¶ mqh g¾n bã kh¨ng khÝt kh«ng thÓ t¸ch rêi gi÷a chñ tình ấy nhằm mục đích gì tớng đối với tớng sĩ trên phơng diện vật chất và tinh thần. -Nh×n chñ nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy nước nhôc mµ ? Tác giả đã phê phán những gì ở các tướng sĩ. kh«ng biÕt thÑn,... -LÊy viÖc chäi gµ lµm vui... hoÆc mª tiÕng h¸t. =>Phª ph¸n c¸ch sèng quªn danh dù, quªn bæn phËn, cÇu an hëng l¹c. -Cùa gµ trèng kh«ng thÓ ®©m thñng ¸o gi¸p... tiÕng h¸t hay.

(23) kh«ng thÓ lµm cho giÆc ®iÕc tai. -Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta kh«ng cßn... lóc bÊy giê giÉu ? Hậu quả của việc ăn c¸c ng¬i muèn vui vÎ pháng cã ®c kh«ng ? chơi ? =>Phª ph¸n nghiªm kh¾c lèi sèng c¸ nh©n, hëng l¹c cña tíng sÜ. -Nên nhớ câu "đặt mồi lửa vào dới đống củi" là nguy cơ, nên ?Tác giả thuyết phục lÊy ®iÒu "kiÒng canh nãng mµ thæi rau nguéi" lµm r¨n sî. người nghe như thế nào ? -HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp dît cung tªn. =>Ph¶i biÕt lo xa vµ ph¶i t¨ng cêng tËp vâ nghÖ. -Những biểu hiện đó cho -Có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt,... làm rữa thịt Vân Nam Vthấy một cách sống nào bị ơng,... phª ph¸n ? -Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i m·i v÷ng bÒn... mµ tªn hä c¸c ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m. =>Vừa chống đợc ngoại xâm, vừa giữ đc nớc nhà. ->Dïng nhiÒu ®iÖp tõ, phÐp lÖt kª, tõ ng÷ cã h/¶, phÐp so s¸nh, sd c©u v¨n biÒn ngÉu, lÝ lÏ s¾c s¶o kÕt hîp víi t.c¶m thèng thiÕt. -Tiếp theo, t.g đã khuyên 4-Kêu gọi tớng sĩ: r¨n tíng sÜ nh÷ng ®iÒu g×, -NÕu c¸c ng¬i biÕt chuyªn tËp s¸ch nµy, theo lêi b¶o cña ta, những câu văn nào nói lên thì mới phải đạo thần chủ, nhợc bằng khinh bỏ sách này, trái điều đó ? lêi d¹y cña ta, tøc lµ kÎ nghÞch thï. =>Thể hiện thái độ dứt khoát, cơng quyết, rõ ràng đối với tớng sĩ và thể hiện q.tâm c.đấu, c.thắng kẻ thù XL. ? Khi yêu cầu quân sĩ thái độ tác giả ntn? III – Luyện tập Bài tập 1: Phân tích sự giống và khác nhau giữa thể chiếu và hịch Gièng: cïng lµ lo¹i v¨n ban bè c«ng khai, cïng lµ thÓ lo¹i nghÞ luËn, kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn, cã thÓ ®c viÕt b»ng v¨n xu«i, v¨n vÇn hoÆc v¨n biÒn ngÉu. Khác : về mđ, chức năng: chiếu dùng để ban bố mệnh lệnh, Hịch đẻ kờu gọi cổ vũ khỏng chiến Bài tập 2: : Dựa vào văn bản "Chiếu dời đô" và "Hịch tướng sĩ" hãy nêu suy nghĩ của em về vai trò của những người lãnh đạo anh minh như Lý Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn với vận mệnh của đất nước. 1) Mở bài: _ Có thễ nói dân tộc VN đã trải qua hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước, đó là 1 truyền.

(24) thống rất đáng tự hào. Đất nước sống đời thái bình, no ấm chính là nhờ tài đức của các vị vua, các vị tướng sĩ văn võ song toàn như Lý Công Uẩn (tức vua Lý Thái Tổ), Trần Quốc Tuấn (tức Hưng Đạo Vương). Họ là những người lãnh đạo anh minh suốt đời vì vận mệnh của đất nước. Dựa vào văn bản "Chiếu dời đô" Lý Công Uẫn và văn bản "Hịch tướng sĩ" của Trần Quốc Tuấn chúng ta sẽ làm sáng tỏ điều đó. 2) Thân bài: a- Tầm nhìn xa trông rộng : b- Tinh thần yêu nước thương dân sâu sắc 3) Kết bài: Nói tóm lại, lịch sử đất nước Việt Nam có những trang vàng chói lọi là nhờ vào những vị vua, vị tướng anh minh như Lý Công Uẫn, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, … Họ là tấm gương sáng ngời đễ đời sau soi vào đó mà học tập. Chúng ta tưởng nhớ đến Bác Hồ đã lãnh đạo toàn dân giành độc lập ngày hôm nay. Chúng ta chắc chắn Bác đã noi gương những người đi trước. Sống xứng đáng với sự hi sinh của họ. Bác đã từng nói: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Và người cũng đã ân cần dạy tuổi trẻ "có tài mà không có đức thì là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". 4. Củng cố -Nhắc lại nội dung chính của 2 văn bản, - Yêu cầu HS viết phần thân bài theo hướng dẫn 5 - Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ bµi Níc §¹i viÖt ta - Ôn tập kiểu bài văn nghi nghi luận chuẩn bị cho tiết kiểm tra bài viết số 6.

(25) TuÇn 27 Ngµy so¹n: 2/ 3/2013. Ngµy d¹y: 4,6/3/2013 ễn tập văn bản: Nớc đại Việt ta (Trích Bình Ngô đại cáo) A-Môc tiªu bµi häc: 1) Kiến thức: Thấy đoạn văn có ý nghĩa nh một lời tuyên ngôn độc lập của dân tộc ta ở TK XV. -Thấy đợc phần nào sức thuyết phục của nghệ thuật văn chính luận của Nguyễn Trãi: lập luËn chÆt chÏ, cã sù kÕt hîp gi÷a lÝ lÏ vµ thùc tiÔn. 2) Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc văn biền ngẫu. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp D . TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1) æn ®inh tæ chøc 2) KiÓm tra bµi cò: - Nêu những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của VB Hịch tớng sĩ ? 3) Bµi míi:. Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc I-Ôn tập về t¸c gi¶-T¸c phÈm: ?em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ t¸c 1-T¸c gi¶: NguyÔn Tr·i (1380-1442), phÈm ? hiÖu øc Trai. -Lµ nhµ yªu níc, lµ AH DT, lµ danh Từng sống cuối thời Trần,làm quan cho nh©n v¨n ho¸ TG. triều Hồ và trưởng thành trong cuộc k/c 2-T¸c phÈm: §o¹n trÝch n»m ë phÇn.

(26) chống quân xâm lược Minh +Là người toàn đức toàn tài, là nhà yêu nước, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới . Cuộc đời bị án oan thảm khốc ( chu di tam tộc) ->1464 Lê Thánh Tông mới giải oan(sau 20 năm) +Để lại 1 sự nghiệp văn chương khá đồ sộ -Lịch sử : Lam Sơn thực lục - Đia lí: Dư địa chí -Ngoại giao: Quân trung từ mệnh tập - Văn thơ: Phú núi Chí Linh,ức trai thi tập,Quốc âm thi tập. ®Çu bµi c¸o. 3 – Kh¸i niÖm thÓ C¸o: sgk (67 ). Hs đọc sgk.. II -T×m hiÓu nội dung nghệ thuật của văn bản v¨n b¶n: Néi dung. §o¹n trÝch cã ý nghÜa nh mét b¶n tuyên gnôn độc lập, khẳng địng truyền thèng v¨n hiÕn, truyÒn thèng lÞch sö vµ một nền độc lập lâu đời. Kẻ xâm lợc là phản nhân nghĩa, nhất định thất bại. 1-Nguyªn lÝ nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn. -Từ đó có thể hiểu ND t tởng nhân nghĩa đợc nêu trong Bình Ngô đại cáo lµ g×? ? (ChÝnh nghÜa lµ phï hîp víi lßng d©n).. Nhân nghĩa là đạo lí, là cách ứng xử và t×nh th¬ng gi÷a con ngêi víi nhau; yªn d©n lµ gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n, ®em l¹i cuéc sèng yªn æn cho d©n; ®iÕu ph¹t lµ th¬ng d©n trõ b¹o.. ->Phải trừ giặc Minh bạo ngợc để giữ yªn cuéc sèng cho d©n. =>Nh©n nghÜa cã nghÜa lµ lo cho d©n, -Trg phÇn VB tr×nh bµy nÒn v¨n hiÕn v× d©n. Đại Việt, các biểu hiện nào đc nói đến? 2-Chân lí về nền độc lập có chủ Th«ng qua nh÷ng c©u th¬ nµo ? quyÒn cña §¹i ViÖt -Núi sông bờ cõi đã chia ->có lãnh thổ - Các lí lẽ này nhằm khẳng định biểu riêng. hiÖn nµo cña v¨n hiÕn §¹i ViÖt ? V× -Phong tôc B¾c Nam còng kh¸c ->cã nÒn v¨n hãa riªng. sao ? -Em có nx gì về biện pháp NT đợc sd -Từ triệu, Đinh, Lí, Trần ->có lịch sử mµ t¸c gi¶ s/d ë ®©y ? T/d cña c¸c biÖn riªng. =>Khẳng định Đại Việt là nớc độc lập. pháp NT đó ? ->Sö dông c©u v¨n biÒn ngÉu vµ phÐp so sánh ngang bằng-> Khẳng định t -Em hãy nêu những nét đặc sắc về ND, cách độc lập của nớc ta và tạo sự uyển chuyÓn nhÞp nhµng cho c©u v¨n. NT cña v¨n b¶n ? =>§Ò cao ý thøc d©n téc vµ béc lé t×nh c¶m tù hµo vÒ d©n téc §¹i ViÖt. (Chøng cí ghi trong LS chèng ngo¹i.

(27) xâm). Câu văn nào nói rõ điều đó ? -Trªn c¬ së so s¸nh víi bµi S«ng nói n- -Lu Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i, íc Nam, h·y chØ ra sù tiÕp nèi vµ ph¸t TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong, triÓn cña ý thøc DT trong ®o¹n trÝch N- Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §«, íc §¹i ViÖt ta ? S«ng B¹ch §»ng giÕt t¬i ¤ M·. ->Sd c©u v¨n biÒn ngÉu, mçi c©u cã 2 vế sóng đôi, đối xứng- Làm nổi bật chiến công của ta và thất bại của địch, tạo sự cân đối nhịp nhàng cho lời văn. =>K/định nền ĐL của nớc ta và bộc lộ niềm tự hào về truyền thống đấu tranh vÎ vang cña DT. 4) Cñng cè: Gv nh¾c l¹i néi dung chÝnh cña bµi. Đề bài: Phân tích Nớc Đại Việt ta để thấy đợc t tởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi. * Tìm hiểu đề - ThÓ lo¹i: NL - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t tëng nh©n nghÜa cña NguyÔn Tr·i qua ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c phÇn trong ®o¹n trÝch. *. Dµn ý 1. Më bµi - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết BNĐC - một bản tuyên ngôn độc lập, đợc công bố vào ngày 17 tháng chạp năm Đinh Mùi. Đoạn trích Nớc Đại Việt ta là phần đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai nội dung chính: nguyên lí nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 2. Th©n bµi - Nhân nghĩa theo quan niệm nho giáo là quan hệ giữa ngời với ngời, bó hẹp trong đạo vua t«i. Víi NguyÔn Tr·i nh©n nghÜa lµ “yªn d©n” vµ ''®iÕu ph¹t'' “ trõ b¹o”. Yªn d©n lµ lµm cho dân đợc hởng thái bình hạnh phúc. Điếu phạt: thơng dân đánh kẻ có tội. Đặt trong hoàn cảnh Nguyễn Trãi viết ''Bình Ngô đại cáo'' thì Ngời dân mà mà tác giả nói tới là ngời dân Đại Việt đang bị xâm lợc, còn kẻ bạo tàn chính là giặc Minh cớp nớc. ở đây hành động điếu phạt là trừ giặc Minh bạo ngợc để cho dân có cuộc sống yên lành. Đây là t tởng nhân nghĩa cña cuéc kh¸ng chiÕn. Nh vËy nh©n nghÜa g¾n liÒn víi yªu níc chèng x©m lîc, thÓ hiÖn trong mèi quan hÖ gi÷a d©n téc víi d©n téc. §ã lµ nÐt míi, l à sù ph¸t triÓn cña t tëng nh©n nghĩa ở Nguyễn Trãi so với Nho giáo. Qua đó ta thấy t tởng của những vị lãnh tụ khởi nghĩa Lam S¬n nh NguyÔn Tr·i, Lª Lîi lµ ngêi th¬ng d©n, tiÕn bé, lÊy d©n lµm gèc, v× d©n mµ đánh giặc. - Tám câu thơ tiếp tác giả khẳng định chủ quyền dân tộc. Một đất nớc có độc lập, chủ quyền là đất nớc có nền văn hiến lâu đời, có cơng vực lãnh thổ, phong tục tập quán, lịch sử riêng, chế độ riêng ''Núi sông ...''; ''phong tục''; ''Từ Triệu ... '' . Đó là những yếu tố căn bản nhất của một quốc gia, dân tộc.  Nguyễn Trãi đã phát biểu một cách hoàn chỉnh về quốc gia dân tộc. Nhân nghĩa gắn liền với chủ quyền dân tộc, vì có bảo vệ đợc đất nớc thì mới bảo vệ đợc dân, mới thực hiện đợc mục đích cao cả là ''Yên dân''. Nhắc đến điều này NT nhằm khẳng định nớc Đại Việt là nớc độc lập ngang hàng với phong kiến phơng Bắc. Đó là thực tế, tồn tại với chân lí khách quan của lịch sử không thể chối cãi đợc - điều mà kẻ xâm lợc luôn tìm cách phủ định. Quan niệm về quốc gia, dân tộc của Nguyễn Trãi có sự kế thừa vµ ph¸t triÓn cao h¬n bëi tÝnh toµn diÖn vµ s©u s¾c cña nã. - Phần cuối của đoạn trích bằng giọng văn hùng hồn tác giả đã dẫn ra các dẫn chứng để làm s¸ng tá søc m¹nh cña nh©n nghÜa Lu Cung tham …b¹i. TriÖu TiÕt ………vong Cöa Hµm Tö……¤ M·..

(28) - NT đã đa ra những minh chứng đầy thuyết phục về sức mạnh nhân nghĩa, sức mạnh của chÝnh nghÜa. KÎ thï cè t×nh x©m ph¹m chñ quyÒn, ®i ngîc l¹i ch©n lÝ kh¸ch quan, lÊy t tëng níc lín b¸ quyÒn th× tríc sau còng thÊt b¹i: Lu Cung thÊt b¹i, Toa §«, ¤ M· bÞ giÕt bÞ bắt…Tác giả lấy chứng cớ còn ghi để chứng minh cho sức mạnh của chính nghĩa đồng thời thÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc. 3. KÕt bµi - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh một bản tuyên ngôn độc lập: nớc ta là nớc có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tôc tËp qu¸n riªng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghĩa nhất định sẽ thất bại. * ViÕt bµi 1. Më bµi - NT lµ nhµ yªu níc, anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Minh, NguyÔn Tr·i d©ng lªn Lª Lîi ''BN s¸ch'' víi chiÕn lîc t©m c«ng. Kh¸ng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết BNĐC - một bản tuyên ngôn độc lập, đợc công bố vào ngày 17 tháng chạp năm Đinh Mùi. Đoạn trích Nớc Đại Việt ta là phần đầu của bài BNĐC nêu luận đề chính nghĩa với hai nội dung chính: nguyên lí nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập chủ quyền của dân tộc Đại Việt. 2. Th©n bµi 3. KÕt bµi - Víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, ®o¹n trÝch Níc §¹i ViÖt ta cã ý nghÜa nh một bản tuyên ngôn độc lập: nớc ta là nớc có nền văn hiến lâu đời, có lãnh thô riêng, có phong tôc tËp qu¸n riªng, cã chñ quyÒn, cã truyÒn thèng lÞch sö, kÎ x©m lîc lµ ph¶n nh©n nghĩa nhất định sẽ thất bại. 3. Cñng cè: -Nhắc lại nội dung chính của 2 văn bản, - Yêu cầu HS viết phần thân bài theo hướng dẫn 5 - Híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ bµi Níc §¹i viÖt ta - Ôn tập kiểu bài văn nghi nghi luận chuẩn bị cho tiết kiểm tra bài viết số 6 - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc vÒ bµi ThuÕ m¸u, v¨n nghÞ luËn - Giê sau kiÓm tra. TuÇn 28 Ngµy so¹n: 10/3/2013. Ngµy d¹y:. «n tËp v¨n nghÞ luËn x· héi. A .Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn x· héi. - Hiểu đợc cách làm bài văn nghị luận xã hội. 11/3/2013.

(29) - Giúp học sinh rèn cách viết bài văn có luận điểm đối với bài nghÞ luËn 2. KÜ n¨ng: Thùc hµnh viÕt mét sè bµi v¨n nghÞ luËn -Tự đánh giá, rèn luyện kĩ năng diễn đạt trôi chảy, rõ ràng B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Học sinh ôn bài. đọc các bài văn nghị luận chứng minh để tỡm hiểu cỏch trỡnh bày một luận điểm. Chuẩn bị các đề văn nghị luận trong SGK trang 85 D. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: 1.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: H.Nờu rõ vấn đề nghị luận và các luận điểm trong văn bản Chiếu dời đô của Lí Công UÈn? 3. ¤n tËp: I. Giíi thiÖu bµi: NghÞ luËn chÝnh trÞ, x· héi lµ kiÓu v¨n b¶n xuÊt hiÖn thêng xuyªn trong cuộc sống vì đối tợng của kiểu bài này là những vấn đề chính trị, t tởng, đạo lí, những hiện tîng x· héi II. Néi dung «n tËp Họat động của thầy và trò Néi dung d¹y häc H.Thế nào là luận điểm? Khi I. LuyÖn c¸ch viÕt ®o¹n v¨n triÓn khai luËn xếp luận điểm cần theo hệ thống ®iÓm Viết một đoạn văn trình bày luận điểm: nào? tập là mét vấn đề hết sức cần thiếtcho con - LuËn ®iÓm lµ nh÷ng ý kiÕn, quan a.Học ngêi nãi chung vµ häc sinh nãi riªng ®iÓm, chñ tr¬ng mµ ngêi nãi( viÕt) b. Häc tËp ®em l¹i cho con ngêi nhiÒu lîi Ých nªu ra ë trong bµi. TriÓn khai ý a: - Luận điểm càn phải xác định rõ Cuộc sống của ngêi cã biÕt bao c«ng viÖc cÇn rµng, chÝnh x¸c, phï hîp víi yªu thiÕt vµ nªn lµmcon nh việc tập thể dục, bảo vệ môi trcầu giải quyết vấn đề và đủ để làm êng… nhng trªn hÕt học tập là mét vấn đề hết sức sáng tỏ vấn đề đặt ra - LuËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ cần thiếtcho con ngêi nãi chung vµ häc sinh nãi luận là một hệ thống: có luận điểm riêng. Tất cả mọi việc làm khác của con ngời đều chÝnh, luËn ®iÓm phô b¾t ®Çu tõ viÖc häc tËp mµ ra. Ngay tõ ngµy cßn bÐ H. Khi viết đoạn văn trình b ày thơ, con ngời đã học làm những việc đơn giản luËn ®iÓm cÇn chó ý g×? mang tÝnh b¶n n¨ng nh häc ®i, häc, nãi, häc giao - ThÓ hiÖn râ rµng, chÝnh x¸c néi tiÕp . Lín nªn con ngêi cÇn ph¶i trang bÞ nhiÒu tri dung cña luËn ®iÓm trong c©u chñ thøc vµ kÜ n¨ng sèng kh¸c…. đề - Tìm đủ luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo một trình tự hợp lí để lµm næi bËt luËn ®iÓm - Diễn đạt trong sáng, hấp dẫn H. Viết một đoạn văn trình bày Thùc hµnh viÕt bµi v¨n nghÞ luËn x· héi luận điểm: Học tập là mét vấn II, 1. Tìm hiểu đề: đề hết sức cần thiết. - ThÓ lo¹i: Nghị luận. - HS lµm bµi c¸ nh©n, tr×nh bµy - GV vµ c¸c b¹n nhËn xÐt, bæ sung. - Néi dung: Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống. §Ò bµi: Câu nói của M. Gorơki: “ - Phạm vi: Trong cuộc sống, trong học tập. Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến 2. Dµn ý: thức, chỉ có kiến thức mới là con - MB: Trong cuộc sống ngày nay, kiến thức có vai đường sống” gợi cho em suy nghĩ trò quan trọng, giúp con người xây dựng quê.

(30) gì?. hương, đất nước. Việc học kiến thức có thể thực hiện bằng nhiều cách, trong đó việc đọc scash vô ? Xác định thể loại và nội dung cựng cần thiết. Vỡ vậy, M. Gorơki cú cõu: “ Hóy của đề? yêu sách, nó là nguồn kiến thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống” - TB: 1. Giải thích: - Sách -Kiến thức. 2. Lí do phải yêu sách: -Sách cung cấp cho ta kiến thức về các lĩnh vực của cuộc sống, tự nhiên, xã hội… - Sách giúp ta trở thành người tốt, cho ta những bài học đạo đức sâu sắc. ? Giải thích sách là gì? - Sách giúp ta vượt qua thời gian, không gian để đến với mọi miền của dất nước, các thời kì lịch sử, ? Vì sao phải yêu sách? khám phá tri thức của nhân loại. -Sách giúp ta hiểu được truyền thống lịch sử, quá trình dựng nước và giữ nước của cha ông… 3. Ta phải làm gì? - Quý trọng sách, yêu sách để nó luôn là người bạn gần gũi thân thiết. - Biết chọn sách tốt mà học, đọc sách đúng lúc, đúng chỗ… 4. Ca ngợi, phê phán: - Cần ca ngợi những con người biết yêu và trân trọng sách, đọc sách đúng cách… ? Ta phải làm gì? - Phê phán những người chưa ý thức được tầm quan träng của sách, chưa biết phân biệt sách tốt, sách xấu… ? Ca ngợi và phê phán? 5. Nhận thức và hành động: - Cần chăm chỉ đọhc sách để trau dồi kiến thức, biết lựa chọn sách tốt để đọc. - KB: Nêu suy nghĩ của bản thân về ý kiến của M. ? Là học sinh còn ngồi trên ghế Gorơki nhà trường, em cần có nhận thức và hành động nào đối với việc đọc sách? ? Nêu suy nghĩ của bản thân? III. LuyÖn c¸ch viÕt ®o¹n v¨n triÓn khai luËn ®iÓm * Yªu cÇu: Viết một đoạn văn trình bày luận điểm: + VÒ h×nh thøc: §óng h×nh thøc Lîi Ých cña viÖc tËp thÓ dôc thÓ thao: ®o¹n v¨n diÔn dÞch hoÆc quy n¹p, - Lîi Ých vÒ mÆt søc khoÎ có câu chủ đề, diễn đạt mạch lạc, - Lợi ích về mặt tinh thần - Lîi Ých cho b¶n th©n vµ x· héi… râ rµng.

(31) + VÒ néi dung lµm s¸ng râ luËn - CÇn cã thãi quen tËp thÓ dôc thÓ thao hµng ngµy ®iÓm Lîi Ých cña viÖc tËp thÓ dôc thÓ thao - GV híng dÉn HS th¶o luËn nhãm, viÕt bµi trªn phiÕu häc tËp - GV gọi đại diện nhóm trình bày ®o¹n v¨n . Thùc hµnh viÕt bµi v¨n nghÞ luËn x· héi - GV nhËn xÐt, bæ sung §Ò bµi: Tõ bµi “ Bµn luËn vÒ phÐp häc cña La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp”, h·y tr×nh bµy vÒ mèi quan ? Xác định thể loại và nội dung, hệ giữa học và hành 1. Tìm hiểu đề: phạm vi của đề? - ThÓ lo¹i: Nghị luận. - Néi dung: mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh ? ViÕt thµnh ®o¹n v¨n phÇn më - Phạm vi: Trong cuộc sống, trong học tập. bµi? 2. Dµn ý: - MB: Từ xa đến nay, mối tơng quan giữa học và hành đã đợc nhiều ngời quan tâm, bàn luận.Học quan träng h¬n hay hµnh quan träng h¬n? La S¬n Phu Tử Nguyễn Thiếp đã nêu lên phép học đúng đắn cho mọi ngời dựa trên cơ sở phép dạy của Chu một bậc thầy về Nho giáo đời Tống bên Trung ? Nªu néi dung phÐp häc cña La Tö, Quèc. §Ó hiÓu râ h¬n , chóng ta sÏ cïng nhau bµn S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp? luËn vÒ mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh. - TB: 1. Nội dung phép học đúng đắn: Trớc hết, ta cần nắm đợc nội dung phép học của La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp: PhÐp d¹y nhÊt dÞnhh ? Giải thích häc vµ hµnh? theo Chu Tö, lóc ®Çu häc tiÓu häc råi tiÕn lªn häc đến bậc cao hơn. Học rộng để mở mang kiến thúc råi tãm lîc cho gän, theo ®iÒu häc mµ lµm, nghÜa là lấy những điều đã học đợc áp dụng vào thực tế. Cã nh vËy, nh©n tµi míi lËp ®uîc c«ng, nhµ níc nhờ đó mà vững yên. 2.Gi¶i thÝch: - Häc : Lµ qóa tr×nh t×m hiÓu vµ lÜnh héi tri thøc, kiến thức về mọi mặt của đời sống, cả những kính ? Nêu mối quan hệ giữa học và nghiệm sống, bài học về cách đối nhân xử thế giữa hµnh? ngêi víi ngêi… - Hµnh: Lµ qu¸ tr×nh ®em nh÷ng kiÕn thøc d· häc đợc trong sách vở áp dụng vào trong thực tiễn đời sống hàng ngày. Hành vừa là phơng tiện , đồng thời vừa là mục đích của việc học. ? Tại sao học lại phảI đI đôI với 3.Mối quan hệ giữ học và hành: hµnh? - Ngay tõ xa xa, La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp ®É nhËn thÊy râ tÇm qun träng cña mèi quan hÖ giòa häc vµ hµnh. §©y lµ hai qu¸ tr×nh cña viÖc häc tËp nhng cã quan hÖ g¾n bã, kh«ng thÓ t¸ch rêi v× vai trß cña hai qu¸ tr×nh nµy trong viÖc ®em l¹i hiÖu qu¶ cho ngêi häc lµ ngang nhau,kh«ng thÓ coi nhÑ mét qu¸ tr×nh nµo. 4.Tại sao học lại đi đôi với hành: - Học để nắm vững kiến thức lí thuyết, để làm cho tèt. - Mục đích cuối cùng của việc học là để nâng cao ? Em quan niệm nh thế nào về mối tri thức, trí tuệ, kinh nghiệm sống, kinh nghiệm đối quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh? nh©n xö thÕ,, nh»m phôc vô cho nhu cÇu ngµy cµng.

(32) ? Ca ngîi, phª ph¸n?. ? Em ph¶i lµm g×?. ? Nêu suy nghĩ của bản thân?. cao của đời sống con ngời. Nếu học mà không hµnh th× chØ lµ n¾m kiÕn thøc su«ng, v« Ých, mÊt thêi gian, tiÒn cña, c«ng søc mµ kh«ng mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc nµo. Häc mµ kh«ng hµnh lµ do häc không thấu đáo và thiếu mục tiêu. - Ngîc l¹i hµnh mµ kh«ng häc th× hµnh sÏ kh«ng tr«i ch¶y bëi cã n¾m v÷ng kiÕn thøc lÝ thuyÕt, chúng ta mới thực hành đợc các công việc phức t¹p. 5.Quan niệm đúng đắn: - Quan niệm về mối quan hệ giữa học và hành đến nay vẫn còn hoàn toàn dũng đán, đó là học phải luôn đi đôi với hành. 6.Ca ngîi, phª ph¸n: - Trong thực tế cuộc sống chúng ta đã thấy có rất nhiÒu häc sinh lu«n biÕt kÕt hîp gi÷a häc vµ hµnh, nghÜa lµ trªn líp biÕt l¾ng nghe thÇy c« gi¸o gi¶ng bài, sau đó lại học kĩ lí thuyết và đem lí thuyết ấy vËn dông vµo trong qu¸ tr×nh lµm bµi tËp nªn kÕt qu¶ häc cao. - Ngîc l¹i. 7.Ph¶i lµm g×? - Trớc hết phải hiểu đợc mối quan hệ giữa học và hành. Là một học sinh cần ý thức đúng đắn trong häc tËp, kh«ng coi nhÑ vai trß to lín cña viÖc häc mà phải nhìn nhận , đánh giá đúng mối quan hệ giữa học và hành. Đó là phải có thái độ nghiêm tóc, kh«ng qua loa, chiÕu lÖ…Trong líp…., vÒ nhµ…ph¶i biÕu s¾p xÕp thêi gian häc tËp vµ gi¶i trÝ c ho phù hợp để mang lại hiệu quả học tập tốt hơn. KB: ý kiÕn cña La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp ®a ra cách đây đã mấy thế kỉ nhng vẫn là kim chỉ nam cho ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, häc tËp trong thêi hiÖn đại để làm ngời có đạo đức có tri thức góp phần thóc ®Èy sù hng thÞnh cña dÊt níc.. 4 . Củng cố : đọc bài viết 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở - Đọc các bài văn mẫu để tham khảo và học tập - Chuẩn bị đề bài: Từ bài “ Bàn luận về phép học của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp ”, h·y tr×nh bµy vÒ mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh.

(33) TuÇn 29 Ngµy so¹n: 15/3/2013. Ngµy d¹y:. 18,20/3/2013. «n tËp v¨n nghÞ luËn. A.Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn x· héi. - Hiểu đợc cách làm bài văn nghị luận xã hội - Giúp học sinh rèn cách viết bài văn nghị luận có sử dụng hệ thống luận điểm một cách lô gic, chặt chẽ. 2. KÜ n¨ng: Thùc hµnh viÕt mét sè bµi v¨n nghÞ luËn -Tự đánh giá, rèn luyện kĩ năng diễn đạt trôi chảy, rõ ràng B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Học sinh ôn bài. đọc các bài văn nghị luận chứng minh để tỡm hiểu cỏch trỡnh bày một luận điểm. Chuẩn bị các đề văn nghị luận trong SGK trang 128 D. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: 1.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: Nêu dàn ý của đề Từ bài : Bàn luận về phép học của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, hãy tr×nh bµy vÒ mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh 3. ¤n tËp: I. Giíi thiÖu bµi: II. Néi dung «n tËp Họat động của thầy và trò Nội dung dạy học §Ò bµi1: Dựa vào các văn bản: “ Chiếu dời đô” và “ Hịch ? Xác định thể loại và nội tướng sĩ”, hóy nờu suy nghĩ của em về vai trũ của những người lãnh đạo anh minh như Lý Công Uẩn và Trần Quốc dung của đề? Tuấn? 1. Tìm hiẻu đề: - ThÓ lo¹i: Nghị luận. ? Nêu yêu cầu của phần mở - Néi dung: vai trò của những người lãnh đạo anh minh bài? như Lý Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn? ? Hãy viết thành đoạn văn 2. Dµn ý: phần mở bài? - MB: Lịch sử nước ta là một cuộc đấu tranh liên tục chống ngoại xâm để giành lại tự do và xây dựng, bảo vệ đất nước. Chính vì vậy, vai trò của những người lãnh đạo đất nước là vô cùng quan trọng, có phần quyết định đến tương lai của đất nước. Đọc hai văn bản: “ Chiếu dời đô” và “ Hịch tướng sĩ”, ta càng hiểu thêm về vai trò của ? Nêu vai trò của Lý Công những người lãnh đạo anh minh như Lý Công Uẩn và Uẩn? Trần Quốc Tuấn đối với vận mệnh của dân tộc. - TB: * Lý Công Uẩn: - Quyết định dời đo từ Hoa Lư về Đại La trước hết là vì nhân dân, bất chấp mọi khó khăn, thử thách. - Anh minh trong việc lựa chọn Đại La làm kinh đô: + Mục đíc trước nhất là vì dân, vì nước, vì sự nghiệp lâu.

(34) ? Nhận xét của em về vai trò của vị vua này? ? Nêu vài trò của Trần Quóc Tuấn?. ? Nhận xét của em về vai trò của người dũng tướng?. ? Vai trò của các vị lãnh đạo anh minh như Lý Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn nhìn chung có ý nghĩa như thế nào? ? Từ đó em rút ra bài học gì cho bản thân? ? Nêu yêu cầu với phần kết bài?. Hớng dẫn làm đề 2. dài của dân tộc. + Thể hiện ý nguyện , khát vojgn của nhân dân về việc xây dựng một đất nước độclập, thống nhất, phản ánh ý hcis tự lập, tự cường, sánh vai ngang hàng với các quốc gia phương Bắc. - Sự anh minh trong cách cư xử và thái độ trân trọng với bề tôi. => Quyết định của ông dã ảnh hưởng lớn tới vận mệnh của dân tộc, là một quyết định vô cùng đúng đắn đã được thực tế chứng minh. * Trần Quốc Tuấn: - Trọng nhân nghĩa, sẵn sàng xả thân cho đất nước, là một tấm gương sáng. - Tấm lòng yêu nước nồng nàn, lòng căm thù giặc sâu sắc, quyết chiế, quyết thắng kẻ thù xâm lược dẫu có phải hi sinh bản thân. -Luôn tỉnh táo, nhận rõ nguy cơ của đất nước, chỉ ra cho tướng sĩ các sai lầm để tránh, bên cạnh đó ông luôn khuyên nhủ, động viên tướng sĩ, tạo niềm tin vững chắc cho họ. => Dù lúc khó khăn, khốn khổ hay lúc hưởng an nhàn, hạnh phúc, người chủ tướng ấy luôn gắn quyền lợi của mình với quyền lợi của tướng sĩ, yêu thương họ bằng tình cha con, phụ tử, điều đó dã tạo nên một sức mạnh đoàn kết và cũng chính là sức mạnh vô địch để chiến thắng. - Ngày đêm thảo binh thư yếu lược, khuyến khích tướng sĩ học sách ấy để giỏi võ nghệ,giết giặc bảo vệ đất nước. => Vai trò vủa mỗi người là khác nhau, nhưng đều có điểm chung là luôn lo lắng cho dân, cho nước, yêu nước, thương dân. Chính sự lãnh đạo anh minh sáng suốt của các vị lãnh đạo ấy đã làm nên sức mạnh và sự bền vững lâu dài cho đất nước. * Bài học cho bản thân em? - KB: Nêu suy nghĩ của bản thân về vai trò của những người lãnh đạo anh minh như Lý Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn đối với vận mệnh của dân tộc.. §Ò bµi 2: §Ò bµi: Trong thư gửi học sinh cả nước nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thiết tha căn dặn: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt ? Xác định thể loại và nội Nam có được vẻ vang bước tới đài vinh quang để sánh dung của đề? vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”. Em hiểu thế nào về lời dạy đó? ? Nêu yêu cầu của phần mở.

(35) 1. Tìm hiểu đề bài? ? Hãy viết thành đoạn văn - ThÓ lo¹i: Nghị luận. - Néi dung: Lời dạy, lời căn dặn của Bác Hồ về việc học phần mở bài? tập của các em học sinh đối với tương lai của non sông đất nước. ? Mở đầu của phần thân bài, 2,Dµn ý: a.MB: em sẽ giải thích những khái + Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ và tương lai của đát nước. niệm và nội dung nào? + Trong thư gửi học sinh cả nước nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, Bác đã viết thứ căn dặn các em học sinh : “……..” ? Tìm trong thực tế những b.TB:* Giải thích: tấm gương có thể dùng để - Non sông tươi đẹp. - Đất nước vẻ vang. chứng minh? - Nhiệm vụ học tập của học sinh là gì. Tại sao cần phải ? Nêu yêu cầu với phần kết học tập. - Tại sao Bác lại nhấn mạnh “phần lớn là ở công học tâp bài? của các cháu.” * Chứng minh: - Thực tế cho thấy nhiều tâm gương học tập tốt đã làm cho tên tuổi đất nước được vẻ vang, sánh vai cùng các cường quốc năm châu trên toàn thế giới. c.KB: + Bác Hồ gửi gắm niềm hi vọng vào thế hệ tre, những chủ nhân tương lai của đất nước. + Học sinh phải thực hiện tốt lời dạy của Bác. 4. Củng cố : §äc vµ ch÷a bµi 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở - Đọc tham khảo và học tập các bài văn mẫu có cùng chủ đề. - Chuẩn bị đề bài: Khỏt vọng tự do là một trong những cảm hứng của khụng ớt bài thơ. trong giai đoạn 1930-1945 của văn học nước nhà. Dựa vào một số bài thơ của Thế Lữ và Tố Hữu đã học, em hãy chứng minh. TuÇn 30 Ngµy so¹n: 24/3/2013. Ngµy d¹y:. «n tËp v¨n nghÞ luËn. 25,27/3/2013. A.Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: - Cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc vÒ v¨n nghÞ luËn v¨n häc - Hiểu đợc cách làm bài văn nghị luận văn học - Giúp học sinh rèn cách viết bài văn nghị luận có sử dụng hệ thống luận điểm một cách lô gic, chặt chẽ. 2. KÜ n¨ng: Thùc hµnh viÕt mét sè bµi v¨n nghÞ luËn -Tự đánh giá, rèn luyện kĩ năng diễn đạt trôi chảy, rõ ràng B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập ..

(36) C. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. - Học sinh ôn bài. đọc các bài văn nghị luận chứng minh để tỡm hiểu cỏch trỡnh bày một luận điểm. Chuẩn bị các đề văn nghị luận trong SGK trang 128 D. TiÕn tr×nh d¹y vµ häc: 1.ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: Nêu dàn ý của đề : Trong thư gửi học sinh cả nước nhõn ngày khai trường đầu tiờn của nước Việt Nam độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thiết tha căn dặn: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”.Em hiểu thế nào về lời dạy đó? 3. ¤n tËp: I. Giíi thiÖu bµi: II. Néi dung «n tËp Họat động của thầy và trò Nội dung dạy học. Đề bài 1: Khát vọng tự do là một trong những cảm ? Xác định thể loại và nội hứng của khụng ớt bài thơ trong giai đoạn 1930-1945 dung của đề? của văn học nước nhà. Dựa vào một số bài thơ của Thế Lữ và Tố Hữu đã học, em hãy chứng minh. 1. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Nghị luận v¨n häc ? Nêu yêu cầu của phần mở - Néi dung: Khát vọng tự do là một trong những cảm bài?. ? Hãy viết thành đoạn văn hứng của không ít bài thơ trong giai đoạn 1930-1945 của văn học nước nhà phần mở bài? 2.Dµn ý: - MB: + Giới thiệu về hoàn cảnh đất nước giai đoạn 1930-1945 ? Tìm các luận cứ phù hợp + Dẫn dắt đến nhận định: Khát vọng tự do là một trong để chứng minh cho luận những cảm hứng của không ít bài thơ trong giai đoạn 1930-1945 của văn học nước nhà được thể hiện qua điểm trên?. các bài thơ của Thế Lữ và Tố Hữu.. - TB: + Khái quát về tình yêu tự do của con người, có thể lấy dẫn chứng từ các vanw bản dã học của các tác giả khác. + Chứng minh tình yêu tự do được thể hiên qua hai bài thơ : Nhớ rừng và Khi con tu hú: Trước tiên , tình yêu tự do thể hiện ở tâm trạng chán ghét thực tại phải chịu tù ngục nơi vườn bách thú của con hổ, qua đó thể hiện tâm trạng của người dân VN mất nước. (dẫn chứng ở khổ 1 và khổ 4 của bài thơ) Từ nỗi chám ngét đó, dù trong hoàn cảnh bị giam càm nhưng nhà giam chỉ giam được thân xác chứ không thể giam cầm được tâm hồn yêu tự do: Thể hiện qua nỗi thương nhớ một thời quá khứ vàng son oanh liệt đã đi qua, niềm tự hào với vẻ đẹp của quê hương, xứ sở…khao khát tự do, yêu cuộc sống, tình cảm.

(37) thủy chung mãi mãi với quê hương, với tự do. Tâm hồn bay bỏng, vượt lên trên thực tại của tù ngục để trở về với thế giới tự do bên ngoài qua cảm nhận tinh nhạy của thính giác và hơn hết đó là tình yêu tự do. Tình yêu thự do, niềm khao khát tự do còn được biểu lộ trực tếp qua ước mong, qua tâm trạng của nhân vật trữ ? Nêu yêu cầu với phần kết tình: bài? + Khao khát trở về nhưng đành bất lực nên vô cùng đau đớn, tuyệt vọng. + Muốn phá tan xiềng xích để trở về với cuộc đời tự do bên ngoài. Hớng dẫn làm đề 2 => Khái quát. - KB: Nêu nhận định của mình về vấn đề đã chứng minh. ? Xác định thể loại và nội §Ò bµi 2: Chứng minh rằng: Văn học dân tộc ta luôn dung của đề?. ca ngợi những ai biết “thương người như thể thương thân” và nghiên khắc phê phán những ai lạnh lùng, thờ ơ trước những người gặp hoạn nạn.. ? Nờu yờu cầu của phần mở 1. Tìm hiểu đề: bài? - ThÓ lo¹i: Nghị luận mét hiÖn tîng trong v¨n häc ? Hãy viết thành đoạn văn - Néi dung: Văn học dân tộc ta luôn ca ngợi những ai phần mở bài?. biết “thương người như thể thương thân” và nghiên khắc phê phán những ai lạnh lùng, thờ ơ trước những ? Tìm các luận cứ phù hợp gặp hoạn nạn. để chứng minh cho luận người 2. Dµn ý: điểm trên?. - MB: GiỚi thiệu được về truyền thống thương người, nhân ái của người Việt Nam bao đời nay, được thể hiện trong các tác phẩm thơ ca. văn học của dân tộc. - TB: - Văn học nước ta luôn ca ngợi những ai biêt thương người như thể thương thân: + Trong ca dao có những câu hát ngọt ngào về lòng thương người và nhân ái: Bầu ơi thương lấy bí cùng… Nhiễu điều phủ lấy giá gương…. +Trong các câu chuyện cổ tích: Thạch Sanh, Tấm Cám, cái thiện luôn chiến thắng cái ác , cho thấy ông cha ta luôn yêu cái thiện , ca ngợi những ai biết làm điều thiện cho người khác. + Trong các câu chuyện trung đại: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng, Con hổ có nghĩa cũng ca ngợi và đề cao nhân nghĩa. ? Nêu yêu cầu với phần kết + Trong văn học hiện đậi, tình yêu thương con người vẫn bài? luôn được đề cao: Một số các tác phẩm của các tác giả lớn: Nam Cao, Ngô tất Tố, Nguyên Hồng… - Bên cạnh đó, văn học nước ta cũng nghiêm khắc phê.

(38) phán những ai lạnh lùng, thờ ơ trước những người gặp hoạn nạn: Qua các tác phâm : Tắt đèn, đoạn trích Trong lòng mẹ, tác phẩm truyện: Sống chết mặc bay… => Khái quát lại về nền văn học nước ta với tình yêu thương người sâu sắc. - KB: Nêu nhận định của mình về vấn đề đã chứng minh.. ? Xác định thể loại và nội dung của đề?. ? Nêu yêu cầu của phần mở bài? ? Hãy viết thành đoạn văn phần mở bài?. ? Tìm các luận cứ phù hợp để chứng minh cho luận điểm trên? + Tệ nạn xã hội gồm những gì? Tại sao lại phải nói “Không!” với các tệ nạn đó và kiên quyết , nhanh chóng bài trừ ra khỏi cuộc sống con người?. ĐỀ BÀI : Hãy viết một bài văn nghị luận nêu rõ tác hại của một trong các tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh… 1. Tìm hiểu đề. - ThÓ lo¹i: Nghị luận x· héi - Néi dung: tác hại của một trong các tệ nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh… 2. Dµn ý: a.MB: Ngày nay, đời sống của con người ngày càng được nâng cao, ngày càng trở nên văn minh hơn. Trong cuộc sống có nhiều thói quen tốt đẹp , có văn hóa cần phát huy, nhưng cũng phát sinh rất nhiều tệ nạn xã hội đã và đang có ảnh hưởng nặng nề đến con người, xã hội. Đó là các tệ nạn: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh… mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ. Trong đó dặc biệt phải kể đến ma túy. b. TB: + Tệ nạn xã hội bao gồm: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh… và còn nhiều các hành vi xâu không phù hợp với pháp luật nhà nước, đạo đưc gia đình và xã hội. + Cần phải bài trừ các tệ nạn xã hội vì chúng có tác hại khôn lường: Hủy hoại sức khỏe, băng hoại dạo dức của con người, suy giảm về kinh tế, làm mất trật tự và an ninh xã hội, ảnh hưởng đến cuộc sống vật chất và tinh thần của con người, nòi giống… Trong đó,ma túy cũng là một trong các tệ nạn xã hội cần nhanh chóng bài trừ vì: + Hút chích ma túy gây nghiện, lại rất khó cai nghiện, gây hại cho sức khỏe người hút, là nguy cơ cao nhất dẫn đến HIV/AIDS-án tử hình trước của con người..

(39) ? Cần phải làm gì để bài trừ các tệ nạn ấy?. ? Nêu yêu cầu với phần kết bài?. Hớng dẫn làm đề 2 ? Xác định thể loại và nội dung của đề?. ? Nêu yêu cầu của phần mở bài? ? Hãy viết thành đoạn văn phần mở bài?. ? Tìm các luận cứ phù hợp để chứng minh cho luận điểm trên?. + Tốn kém tiền bạc, là cơ sở phát sinh nhiều loại hình tội phạm nguy hiểm. + Ảnh hưởng đến sinh mạng quý giá của con người, làm mất nhân cách của người hút, phá hủy sự nghiệp của họ… + Ma túy không chỉ ảnh hưởng đến bản thân người hút mà còn ảnh hưởng nặng nề đến gia đình, người than và xã hội: Gia đình thường tan vỡ trong đau khổ, xã hội thêm gánh nặng…. - Cần phải làm gì ? + Bài trừ, tránh xa các tệ nạn, không nghĩ đến việc thử chúng dù chỉ là một lần duy nhất. + Rèn cho bản thân những thói quen tốt,lành mạnh. + Chăm chỉ học tập, rèn luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe. + Giữ cho mình bản lĩnh vững vàng trước những lời dụ dỗ, khích bác của bạn xâu. + Báo cho người lớn nếu thấy dấu hiệu khả nghi ở bạn hoặc người thân của mình càng sơm càng tốt. c.KB: Nêu nhận định của mình về vấn đề đã nghị luận. Lời kêu gọi hành động. ĐỀ BÀI 2: Chứng minh rằng: “Thuế máu” – Nguyễn Ái Quốc đã lên án và tố cáo tội ác tày trời của chủ nghĩa tư bản Pháp trên các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội 1. Tìm hiểu đề: - ThÓ lo¹i: Nghị luận v¨n häc ( chøng minh mét nhËn định văn học) - Néi dung: Tội ác tày trời của chủ nghĩa tư bản Pháp trên các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội… qua văn bản Thuế máu. 2. Dµn ý: a.MB: - Giới thiệu về tác giả Nguyễn Ái Quốc. + Giới thiệu tác phẩm: Bản án chế độ thực dân Pháp và văn bản Thuế máu: Tố cáo và lên án tội ác tày trời của Chủ nghĩa tư bản Pháp trên tất cả các lĩnh vực: Kinh tế, xã hội, chính trị, văn hóa… b.TB: + Tình hình nước ta trong giai đoạn chiến tranh thế giới lần thứ nhất, Pháp vơ vét, bóc lột mọi mặt, bóc lột “đến cả cái khố rách” của người dân thuộc địa. + Văn bản Thuế máu đã nghiêm khắc lên án và tố cáo các tội ác ấy qua ba luận điểm chính:.

(40) Chiến tranh và người bản xứ: Tố cáo chiến tranh phi nghĩa, bọn tư bản lợi dụng xương máu của người dân thuộc địa làm những tấm bia đỡ đạn cho chúng trên các chiến trường khiến số phận của họ rất thê thảm. Chế độ lính tình nguyện: Tác giả vạch trần bộ mặt giả dối, những chính sách bịp bợm của bọn cầm quyền ? Nêu yêu cầu với phần kết thực dân và quan lại tay sai ở thuộc địa đồng thời cho bài? thấy số phận đáng thương của những nạn nhân của các vụ bắt lính dưới chiêu bài lính tình nguyện. Kết quả của sự hi sinh: Tố cáo tội ác , sự bóc lột trắng trợn, dã man của bọn thực dân với người dân bản xứ, tội ác đầu độc con người và lôi kéo, dụ dỗ những người khác vào con đường tội lỗi. => Khái quát lại nội dung nghị luận. c.KB: Nêu nhận định và bày tỏ thái độ của mình trước vấn đề đã nghị luận. 4. Củng cố : §äc vµ ch÷a bµi - Nhắc lại nội dung kiến thức vừa học - Yêu cầu HS viết bài , sử bài theo nhận xét 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở - Đọc tham khảo và học tập các bài văn mẫu có cùng chủ đề. - Chuẩn bị đề bài: Hóy viết một bài văn nghị luận nờu rừ tỏc hại của một trong cỏc tệ. nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh….

(41) TuÇn 31 Ngµy so¹n: 28/ 3/2013 Ngµy d¹y: 1,3/4/2013 ÔN TẬP VỀ CÁC TÁC PHẨM VĂN NGHỊ LUẬN CỔ. A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: Giúp HS: - Nắm chắc về đặc điểm thể loại hịch, cáo, chiếu, tấu. - Hiểu về nội dung của các tác phẩm trên. 2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng lập bảng thống kê, kĩ năng đọc thể văn nghị luận cổ - Kĩ năng phân tích tác phẩm nghị luận. - GD lòng yêu mến các tác phẩm thơ văn cổ trung đại - Lòng kính trọng những vị anh hùng dân tộc. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập , pháp vấn , thảo luận , làm bài tập . C. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. N/c soạn bài..

(42) - HS: học bài. III. Tiến trình bài dạy: 1. KTBC: Kết hợp khi ôn tập 2. Bài mới: I. Ôn tập lí thuyết: Lập bảng thống kê các tác phẩm văn nghị luận cổ đã học theo mẫu: S T T 1. 2. 3. Tên văn Đặc điểm thể loại bản (Tác giả) Chiếu dời Chiếu là thể văn do vua đô (Lí Công dùng để ban bố mệnh lệnh. Uẩn) Chiếu có thể viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu, được công bố và đón nhận một cách trang trọng.. Nội dung. Phản ánh khát vọng về ND, về 1 đất nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn Hịch là thể văn nghị luận mạnh. Hịch tướng thời xưa, thường được vua Tinh thần yêu sĩ (Trần chúa, tướng lĩnh hoặc thủ nước nồng nàn Quốc Tuấn) lĩnh một phong trào dùng của dân tộc ta để cổ động, thuyết phục trong cuộc hoặc kêu gọi đấu tranh kháng chiến chống thù trong giặc ngoài. chống quân Hịch có kết cấu chặt chẽ, Mông – có lí lẽ sắc bén, có dẫn Nguyên xâm chứng thuyết phục. Đặc lược, thể hiện điểm nổi bật của hịch là qua lòng căm khích lệ tình cảm, tinh thần thù giặc ý chí của người nghe. Hịch được quyết tâm viết bằng thể văn biền chống giặc cứu ngẫu. Kết cấu có thể thay nước. đổi linh hoạt tùy theo mục đích và nghệ thuật lập luận. Nước Đại Việt ta – Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi). Cáo là thể văn nghị luận cổ, thường được vua chúa hoặc thủ lĩnh dùng để trình bày 1 chủ trương hay công bố kết quả 1 sự nghiệp để mọi người cùng biết. Cáo phần nhiều được viết bằng văn biền ngẫu. Cũng như. Ý thức dân tộc và chủ quyền đã phát triển tới trình độ cao, ý nghĩa như 1 bản tuyên ngôn độc lập. Nghệ thuật Kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục, hài hòa tình, lí: trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân. Áng văn chính luận xuất xắc, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép hùng hồn, nhiệt huyết chứa chan, tình cảm thống thiết, rung động lòng người sâu xa.. Lập luận chặt chẽ, chứng cứ hùng hồn xác thực, ý thức rõ ràng sáng sủa và hàm súc..

(43) hịch, cáo là thể văn có tính chất hùng biện, do đó lời lẽ phải đanh thép, lí luận phải sắc bén, kết cấu phải chặt chẽ mạch lạc.. 4. Tấu là một loại văn thư của Bàn luận về bề tôi, thần dân gửi lên vua phép học chúa để trình bày sự việc, ý (Nguyễn kiến, đề nghị. Tấu được Thiếp) viết bằng văn xuôi, văn vần hay văn biền ngẫu. ? hãy nêu ra các luận điểm có trong bài “Chiểu dời đô” của Lí Công Uẩn?. Quan niệm tiến bộ của tác giả về mục đích và tác dụng của việc học tập. Lập luận chặt chẽ, chứng cứ rõ ràng.. II. Luyện tập: 1. Bài tập 1: Có hai luận điểm cơ bản là: - Dời đô là việc làm hợp ý trời và hợp lòng dân, mang lại kết quả tốt đẹp. - Dời đô về Đại La là việc làm đúng vì Đại La là một vùng đất thắng địa. 2. Bài tập 2: Trong đoạn trích Nước Đại Việt ta, Nguyễn Trãi đã thể hiện sự tiến bộ của mình so với Lí Thường Kiệt là: - Có nền văn hiến riêng. - Có cương vực lãnh thổ riêng. - Có phong tục tập quán riêng, lịch sử riêng, chế độ riêng. 3. Bài tập 3: Viết đoạn văn. 4. Bài tập 4: Đọc đúng giọng điệu của văn bản “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn.. ? Hãy so sánh bài thơ “Sông núi nước nam” với đoạn trích “Nước Đại Việt ta” để thấy sự tiến bộ của Nguyễn Trãi so với Lí Thường Kiệt? ? Viết 1 đoạn văn ngắn thể hiện suy nghĩ của em về việc học đi đôi với hành trong thời đại hiện nay? GV: Gợi ý cho H H việt đoạn văn sau đó trình bày trước lớp cho sau đó rút kinh nghiệm. GV: Nêu yêu cầu được và sau đó cho . đọc bài GV: nhận xét phần đọc bài của . Bài 5: Nước Đại Việt ta là áng văn tràn đầy lòng tự hào dân tộc. Hãy làm sáng tỏ nội dung nhận xét trên ? Gợi ý : - Tự hào về một dân tộc có nền văn hiến, truyền thống văn hoá tốt đẹp, lâu đời. - Tự hào về một đất nước có truyền thống lịch sử vẻ vang. - Tự hào về một dân tộc có người tài giỏi thao lược . - tự hào về một đất nước có nhiều chiến công vang lừng được lưu danh sử sách . Bài 6: Phân tích đoạn văn sau trong bài hịch : “Ta thường tới bữa quyên ăn…. Vui lòng” Gợi ý : đoạn văn bày tỏ trực tiếp nỗi lòng của tác giả với đất nước: + Nỗi đau đớn và căm thù mãnh liệt.

(44) + Ý chí quyết tiêu diệt giặc ngoại xâm. Về nghệ thuật : Dùng nhiều biện pháp tu từ: ẩn dụ so sách phóng đại cùng với những động từ mạnh biểu lộ mạnh mẽ sâu sắc tâm trạng : lo lắng, đau đớn , câm uất và quyết tâm hy sinh giết giặc của tác giả. ( GV yêu cầu Hs viết sau đó gọi đọc và sửa chữa) 3. Củng cố: - Nêu lại khái niệm các thể loại văn nghị luận cổ? - Trình bày ND và NT của các văn bản trên? 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Ôn tập và nắm vững các tác phẩn văn nghị luận cổ đã học. - Chuẩn bị bài sau.. TuÇn 32 Ngµy so¹n: 7/ 4/2013. Ngµy d¹y: 8,10/4/2013 Ôn tập v¨n b¶n : THUẾ MÁU ( Trích BẢN ÁN CHẾ ĐỘ THỰC DÂN). A. :Mục tiêu bài học Giúp HS. - Hiểu được bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột Thuế máu theo trình tự miêu tả của tác giả. - Thấy rõ ngòi bút lập luận sắc bén, trào phúng sâu cay của Nguyễn Ái Quốc trong văn chính luận. -Hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận . B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập, pháp vấn, thảo luận, làm bài tập . C- . Chuẩn bị : 1. Giáo viên: - Tìm tài liệu về tác giả, tác phẩm. - Đọc và nghiên cứu tác phẩm. - Soạn giáo án. 2. Học sinh:- Đọc văn bản. - Trả lời câu hỏi tìm hiểu bài. D. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp:.

(45) 2. Kiểm tra bài cũ: Đọc lại đoạn văn phân tích thái độ tình cảm cảu Trần Quốc Tuấn ? ( Bài tập lần trước ) 3. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Đích cần đạt * Gọi 1 HS đọc chú thích. I- Ôn tập kiến thức 1. Tác giả: ? Hãy nêu hiểu biết của em về tác Nguyeãn AÙi Quoác–Hoà Chí Minh (1890 – giả! 1969) (SGK) Tªn gäi rÊt næi tiÕng cña chñ tÞch Hå ChÝ ?Tỏc phẩm ra đời trong hoàn cảnh Minh, đợc dùng từ năm 1919 - 1945. Nguyễn nào? Ái Quèc g¾n víi tê b¸o Người cïng khæ, truyÖn ng¾n Nh÷ng trß lè hay lµ Va-ren vµ Phan bội Châu, tác phẩm Bản án chế độ thực d©n Ph¸p. - GV: Đầu thế kỉ XX, các nước đế quèc thi nhau x©m lưîc nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nh»m v¬ vÐt cña c¶i vµ nhân lực khiến đời sống của nhân 2. Tỏc phẩm: Bản án chế độ thực dân Pháp viết bằng tiếng dân ở các nước thuộc địa vô cùng khæ nhôc. Lµn sãng c¸ch m¹ng ®ang Pháp, in lần đầu tiên tại Pari năm 1925. Năm lªn m¹nh mÏ ë kh¾p n¬i. 1946, xuất bản tại Việt Nam sau đó được dịch - ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng ra tiếng Việt và tái bản nhiều lần. nổ, các nước đế quốc tranh giành 3- Nhan đề : Thuế mỏu nhau quyÒn lîi, ®Èy nh©n d©n lao động ở nhiều nơi vào lò lửa chiến -- Trong thửùc teỏ, khoõng coự thửự thueỏ naứo goùi tranh th¶m khèc. laø thueá maùu. ? Bản án chế độ thực dân Pháp đưa Thueá maùu laø caùch goïi cuûa taùc giaû. Caùi teân Thuế máu gợi lên số phận thảm thương của ra những vấn đề gì? ?Em hiểu như thế nào về Thuế máu? người dân thuộc địa, bao hàm lòng căm Việc đặt tên chương là Thuế máu phẫn, thái độ mỉa mai đối với tội ác đáng nhằm nói lên điều gì? ghê tởm đối với chính quyền thực dân. Việc GV: Thuế Máu”, là phải trả thuế đặt tên chương là Thuế máu một cách hình bằng máu, hay có nghĩa là bắt buộc tượng có sức gợi cảm nhằm nói lên sự tàn dân bản xứ phải đi lính, làm tiên nhẫn, dã man nhất của bọn thực dân vì nó bóc phong trong các trận đánh của nước lột xương máu, mạng sống của con người. Mẹ, chịu chết thay cho các cấp chỉ 4- Bố cục : huy, cho người Pháp. Vì thế, dùng từ Gồm 3 luận điểm: “Thuế Máu” để đặt tên cho nhan đề - Chiến tranh và người bản xứ. của chương I, Nguyễn Ái Quốc đã - Chế độ lính tình nguyện nêu bật lên sự dã man của thực dân - Kết quả của sự hy sinh. Pháp đối với đồng bào ta. 5: Phaân tích vaên baûn Phần 1 - Chiến tranh và người bản xứ ? Văn bản có hệ thống luận điểm như * Số phận người bản xứ thế nào? -Họ phải đột ngột xa lìa vợ con, rời bỏ mảnh ruộng hoặc đàn cừu để vượt đại dương, đi phơi.

(46) trên các bãi chiến trừng châu Âu… lấy máu của mình tưới những vòng nguyệt quế của các ? Dưới tiêu đề Chiến tranh và người cấp chỉ huy và lấy xương mình chạm nên bản xứ , tác giả đã trình bày luận những chiếc gậy của các ngài thống chế. điểm 1 bằng những luận cứ nào ? - Những người bản xứ ở hậu phương làm kiệt Tìm các đoạn văn bản tương ứng sức trong các xửng thuốc súng… đã khạc ra với mỗi luận cứ đó ? từng miếng phổi, chẳng khác gì hít phải hơi ngạt - Số phận thảm thương ấy được chốt lại , hằn sâu bởi những con số đầy ấn tương: bảy mươi tám vạn người đặt chân lên đất Pháp, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương đất nước mình. HS:Suy nghÜ, tr¶ lêi, bæ sung. GV: KÕt luËn. - Sử dụng yếu tố tự sự: liệt kê liên tục các tư liệu hiện thực có thật. Các hình ảnh biểu tượng. - Giọng điệu vừa giễu cợt vừa xót xa. => Soá phaän cay ñaéng, thaûm thöông của người dân bản xứ GV? NhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn cña * Thái độ của các quan cai trị thực dân đối t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n 2 ? HS: tr¶ lêi,bæ sung. với người bản xứ Trước chiến tranh: + Bị xem là giống người haï ñaúng. HS:Suy nghÜ, tr¶ lêi, bæ sung. GV: KÕt luËn. + Bị đối xử đánh đập như súc vật. ?Trong luận cứ 1 mà tác giả đưa ra, - Chieán tranh noå ra: Ấy vậy mà khi chiến tranh xảy ra, những chính quyền thực dân đã thực hiện người bản xứ lại được yêu quí, được xem như các thủ đoạn bắt lính nào? những đứa “con yêu”, “bạn hiền”, những người bình thường bỗng dưng trở thành “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”. GV? NhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn cña -Vì thực dân Pháp muốn che giấu dã tâm lợi t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n 2 ? duïng xöông maùu cuûa hoï trong cuoäc chieán HS: tr¶ lêi,bæ sung. tranh cho quyền lợi của nước Pháp. Đó là thủ GV: Hưíng kÕt luËn. đoạn của chính quyền thực dân đối với người dân ở các nước thuộc địa. GV Liên hệ : Về bản chất của chủ nghĩa thực dân, Hồ Chí Minh nhấn Bằng gioïng ñieäu traøo phuùng, châm biếm. mạnh: “Chủ nghĩa tư bản là một con Nhằm lột tả những thủ đoạn lừa bịp, bỉ ổi đỉa có một cái vòi bám vào giai cấp của chính quyền thực dân. vô sản ở chính quốc và một cái vòi LËp luËn theo quan hÖ thêi gian: trưíc chiÕn khác bám vào giai cấp vô sản ở các tranh, khi chiÕn tranh bïng næ. thuộc địa. Nếu người ta muốn giết GV? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù lËp luËn cña ®o¹n 1(ChiÕn tranh vµ ngưêi b¶n xø)? T¸c dông cña c¸ch lËp luËn Êy?.

(47) con vật ấy, người ta phải đồng thời cắt cả hai vòi. Nếu người ta chỉ cắt một vòi thôi, thì cái vòi kia vẫn tiếp tục hút máu của giai cấp vô sản; con vật vẫn tiếp tục sống và cái vòi bị cắt đứt lại sẽ mọc ra”( Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb CTQG). ? Trong đoạn luận điểm 2, (chế độ lính tình nguyện ) được hình thành từ những luận điểm nào?. Thái độ của người dân trước việc đi lính được thể hiện như thế nào ?. Trong khi đđó luận điệu của chính quyền thực dân ra sao ?. GV : - LËp luËn theo quan hÖ liªn tưëng tư¬ng ph¶n: thùc chÊt cña viÖc. - LËp luËn theo quan hÖ liªn tưëng so s¸nh th¸i độ của các quan cai trị thực dân đối với người b¶n xø ë hai thêi ®iÓm tríc chiÕn tranh vµ sau chiÕn tranh. - Lập luận quan hệ nhân quả: cái “vinh dự đột ngét” mµ thùc d©n Ph¸p dµnh cho hä vµ c¸i gi¸ qu¸ đắt mà họ phải trả. => Lµm næi bËt thñ ®o¹n lõa bÞp bØ æi cña thùc d©n Ph¸p vµ sè phËn thª th¶m cña ngưêi d©n v« téi. Phần 1I. Chế độ lính tình nguyện: *. Các thủ đoạn, mánh khoé bắt lính của chính quyền thực dân: - Lùng ráp, vây bắt và cưỡng bức người ta ñi lính. - Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt, xoay xở kiếm tiền. - Troùi, xích, nhoát nhö suùc vaät. - Đàn áp dã man nếu chống đối tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn.Bởi vì chính quyền thực dân ăn tiền công khai từ việc tuyển quân, bất chấp luật lệ. Điều này cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện ở các nước thuộc đại là cơ hội làm giàu của bọn quan chức trên tính mạng của người bản xứ, là cơ hội tỏ lòng trung thành, củng cố địa vị, thăng tién quan chức của bọn tay sai thực dân bản xứ. * Thái độ của người dân - Họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - Họ tự làm cho mình nhiếm phải những căn bệnh nguy hiểm nhất: bệnh đau mắt toét chảy mủ bằng cách xát bào mắt nhiều thứ chất độc… => Không dựa trên sự tình nguyện nào; gây theâm nhieàu cheát choùc, beänh taät nguy hieåm. * Luận điệu chính quyền - Phủ toàn quyền Đông Dương tuyên bố lạc quan và vui vẻ bằng những từ hoa mỹ: “các bạn đã tấp nập đầu quân…; khoâng ngaàn ngaïi rời bỏ quê hương - Trong thực tế họ phải từng “ tốp bị xích tay điệu về tỉnh lị …. những vụ bạo động ở Sài Gòn, Biên Hòa”.

(48) điều này cho thấy sự đối lập giữa lời nói và sự thật. => vạch trần sự lừa dối mị dân của chính quyền thực dân với người thuộc địa, vừa bày tỏ thái độ mỉa mai, châm biếm của người viết với bọn cầm quyền thực dân. Phần 1II: Kết quả của sự hy sinh .- Tố cáo, kết án tội án tày trời của chủ nghĩa thực dân Pháp. GV? NhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn - Tình cảnh khốn cùng của người dân nô lệ các cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n 3? T¸c xứ thuộc địa. dụng của cách lập luận đó? - Giáng đòn quyết liệt vào chủ nghĩa thực dân. HS: Tr¶ lêi, nhËn xÐt. - Giäng ®iÖu giÔu cît, mØa mai GV:KÕt luËn. - LËp luËn theo quan hÖ liªn tưëng so s¸nh. Chiến tranh kết thúc, người dân thuộc địa lại ? Kết quả sự hi sinh của người dân trë l¹i lµ gièng ngêi bÈn thØu như trưíc chiÕn thuoäc ñòa trong caùc cuoäc chieán tranh tranh. - LËp luËn b»ng ph¶n chøng: chøng minh cho nhö theá naøo ? cách đối xử thậm tệ của thực dân Pháp đối với nh÷ng Túm lại Văn bản thuế mỏu cho em người đã nộp xong thuế máu: “Chẳng phải … đó sao”. biết được điều gì ? => Lét trÇn b¶n chÊt tr¸o trë, tµn nhÉn, nham hiÓm cña thùc d©n Ph¸p. b¾t lÝnh (cưìng bøc, trãc n·, do¹ n¹t, đàn áp dã man) trái ngược với lời lẽ che ®Ëy mÜ miÒu cña thùc d©n Ph¸p.. Bài tập Văn bản ” Thuế máu” là một thứ thuế dã man nhất, tàn bạo nhất của chính quyền thực dân đối với các nước thuộc địa , đồng thời thể hiện tấm lòng của Nguyễn Ái Quốc. Dựa vào sự hiểu biết của em về văn bản ấy , hãy làm sáng tỏ nhận định trên. ( GV cho HS làm – gọi Hs đọc- nhận xét – Bổ sung ) 4. Củng coá : - Giải thích nhan đề văn bản, nêu nội dung chính của từng chương? 5. Dặn dò: - Học thuộc ghi nhớ. - Đọc lại văn bản chính xác, có sắc thái biểu cảm phù hợp với bút pháp trào phuùng cuûa taùc giaû. - Sưu tầm một số bài nghị luận xã hội, nghị luận văn học để nhận biết phân tích luận điểm trong bài “Ôn tập luận điểm”.

(49) TuÇn 33 Ngµy so¹n: 12/ 4/2013. Ngµy d¹y: 15,17/4/2013. : ÔN TẬP CÂU PHỦ ĐỊNH- HÀNH ĐỘNG NÓI A. Mục tiêu : 1. Kiến thức : Hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu phủ định. Phân biệt câu phủ định với các kiểu câu khác. sử dụng nhiều kiểu câu đã học để thực hiện cùng hành động nói 2. Kĩ năng : Nắm được chức năng của câu phủ định và biết sử dụng hành động nói phù hợp trong giao tiếp. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập, pháp vấn, thảo luận, làm bài tập . C- Chuẩn bị: 1. Kiến thức : SGK , SGV, Giáo án - Tài liệu 2. Học sinh : Vở ghi , chuẩn bị bài D-Tiến trình bài dạy 1. Kiểm tra bài cũ: Nêu các kiểu câu đã học ? 2. Bài mới Hoạt động của GV + HS Những câu nào có từ phủ định ? câu phủ định trên nhằm mục đích gì ? Gọi hs đọc nghi nhớ Vậy câu như thế nào là câu phủ định ? Hãy lấy ví dụ về câu phủ định ? GV nhận xét Gọi hs đọc bài tập 2. Yêu cầu hs thảo luận nhóm. HD cách làm Vậy hành động nói là gì ?. Kiến thức cần đạt I Ôn tập lí thuyết 1 Câu phủ định a. Đặc điểm hình thức và chức năng. - Những câu phủ địng có từ phủ định:Không, đâu có... - nhằm bác bỏ ý kiến nhận định của người đối thoại vì vậy được gọi là câu phủ định bác bỏ. * Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chưa, chẳng, đâu..... *Câu phủ định dùng để : - Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (Câu phủ định miêu tả) *Ghi nhớ: sgk 2. Ví dụ: - Bạn ấy không đi lao động. 2. Hành động nói a. Hành động nói là gì ? - Hành động nói là hành động được thực hiện bằng cách nói ra một điều gì đó. b. Một số kiểu hành động nói * Những kiểu hành động nói thường gặp là :.

(50) Chỉ ra các hành động nói và - Hành động hỏi ( Bạn làm gì vậy ? ) cho biết mục đích của các - Hành động trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý hành động ? kiến, dự đoán..) ( Ngày mai trời sẽ mưa ) - Hành động điều khiển ( cầu khiến, đe dọa, thách thức,...) ( Bạn giúp tôi trực nhật nhé ) - Hành động hứa hẹn .( Tôi xin hứa sẽ không đi học muộn nữa ) - Hành động bộc lộ cảm xúc. ( Tôi sợ bị thi trượt học kì này ) * Mỗi hành động nói có thể được thực hiện Gọi cho hs đọc bài tập bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với GV hướng dẫn hs làm bài hành động đó ( cách dùng trực tiếp) hoặc bằng tập kiểu câu khác ( cách dùng gián tiếp) Gọi hs trình bày II. luyện tập. Nhận xét bổ sung Bài tập về câu phủ định 1, Bài tập 1. Xá định những câu có ý phủ Các câu phủ định bác bỏ. định? + Cụ cứ tưởng... + Không chúng con không đói... 2, Bài tập 2. Có nên thay từ "không " Xác định những câu có ý nghĩa phủ định. Câu bằng từ "chưa " không vì sao a, b, c,đều là câu phủ định vì có những từ phủ ? định: Không, chẳng. 3. Bài tập 3. Không nên thay từ "không " bằng từ " chưa " vì không phù hợp với nội dung. ? Phương tiện dùng để thực hiện hành động nói là gì? a. Nét mặt b. Cử chỉ c. Điệu bộ d. Ngôn từ (Đáp án: d) 4 Bài tập 4: a. Các câu sau đây có phải câu phủ định không? - Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đường không ai hay. - Năm nay đào lại nở Không thấy ông đồ xưa. ( Vũ Đình Liên- Ông đồ) b. Nếu thay từ “không” bằng từ “chẳng” thì ý nghĩa các câu sau có thay đổi không? Vì sao? 5 Bài tập 5: Biến đổi câu sau thành câu phủ định mà vẫn giữ nguyên ý của người viết: Với sự cảm thông sâu sắc, Nguyên Hồng đã viết rất ấn tượng về người phụ nữ và trẻ em. Bài tập 6: Qua tập “Nhật kí trong tù” có thể thấy hầu hết không lúc nào con người ấy không đau đáu nỗi niềm đất nước. a. Cách đặt câu phủ định trên có gì đặc biệt? Nhằm diễn tả điều gì? b. Biến đổi câu phủ định trên thành câu khẳng định mà vẫn giữ nguyên của người viết..

(51) Bài tập 7: Viết đoạn văn nói về con hổ trong bài thơ “Nhớ rừng” của thế Lữ, trong đoạn văn có câu phủ định để khẳng định. Bài tập về câu Hành động nói 1.Bài tập 1 ? Khi nói “Nay ta bảo thật các ngươi: nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dưới đống củi” là nguy cơ , nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội”làm răn sợ”, Trần Quốc Tuấn đã thực hiện hành động điều khiển. a. Đúng b. Sai. (Đáp án: a) ? Đọc đoạn văn sau và xác định các kiểu câu được đánh số ứng với hành động nói ntn? “Trong đêm mít tinh để ghi tên thanh niên tòng quân, trước mặt bà con cả xã, đèn sáng rực, anh cán bộ của huyện đội vừa dứt lời, cả hai chị em Việt giành nhau chạy lên. - (1) Tôi tên là Việt, anh cho tôi đi bộ đội với. Chị Chiến đứng sau Việt, thở: - (2) Đề nghị mấy anh xét cho. Nó là em tôi mà cái gì nó cùng giành… Đôi chân mày rộng của anh cán bộ cứ nhướng lên giữa trán, không hiểu chuyện gì. Bà con cô bác ở dưới bàn tán xôn xao. Anh cán bộ hỏi Việt: - (3) Hai em là chị em ruột?” (Nguyễn Thi – Những đứa con trong gđ) Bài tập 2: Những câu sau thực hiện hành động nói nào và thực hiện bằng cách nào? a) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. ( Ngô Tất Tố) b) Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này. ( Tô Hoài) c) Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không? (Nguyên Hồng) d) Kính chào nữ hoàng. (Ông lão đánh cá và con cá vàng) e) Cô muốn em chăm chỉ học hành hơn. g) Bác có thể chỉ giúp tôi đường về Bưởi được không? Bài tập 3: Những câu sau thực hiện hành động nói theo cách nào? Tác dụng của những cách nói đó? a) Cậu hãy tự làm bài đi. b) .Tự làm bài tập sẽ tốt cho cậu hơn chăng? c) Theo tôi, câu nên tự làm bài tập thì tốt hơn. Bài tập 5: Viết một đoạn văn khoảng 8 câu có thực hiện hành động nói hỏi và hành động điều khiển. ( Nội dung tự chọn). 4. Củng cố: Nhắc lại kiến thức về câu phủ định và hành động nói . 5. Dặn dò - Học bài, làm bài tập GV hướng dẫn học sinh viết đoạn văn ở nhà Sử dụng đúng kiểu câu trong giao tiếp. TuÇn 34.

(52) Ngµy so¹n: 21/ 4/2013. Ngµy d¹y: 22,24/4/2013 ÔN TẬP HỘI THOẠI - LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU. A . Mục đích: Giúp hs . 1. Kiến thức: Hội thoại là hình thức sử dụng ngôn ngữ tự nhiên nhất và phổ biến nhất của người sử dụng ngôn ngữ. Việc học về hội thoại là một cơ hội nâng những hiểu biết đời thường lên trình độ những nhận thức có tính chất khoa học. Nắm được khái niệm vai xã hội, lượt lời và biết vận dụng hiểu biết về những vấn đề ấy vào quá trình hội thoại, nhằm đạt được hiệu quả cao hơn trong giao tiếp bằng ngôn ngữ. - Hiểu biết cơ bản về trật tự từ trong câu; khả năng thay đổi trật tự từ; hiệu quả của những trật tự từ khác nhau. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập, pháp vấn, thảo luận, làm bài tập . C- Chuẩn bị GV: Giáo án , sgk, sgv, tài liệu tham khảo HS: Sgk, vở viết D- Hoạt động dạy học: 1) Kiểm tra bài cũ: 2) Bài mới: Hoạt động của GV Kiến thức cần đạt A- Lí thuyết I-Hội thoại Vai xã hội trong hội thoại là gì ? 1. Vai xã hội trong hội thoại *Vai hội thoại là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại . Vai xã hội Có những vai xã hội nào tring hội được xác định bằng các quan hệ xã hội: thoại ? - Quan hệ trên- dưới hay ngang hàng ( theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) . - Quan hệ thân-sơ ( theo mức độ quen biết, thân tình) 2- Lượt lời trong hội thoại Lượt lời là gì ? Trong hội thoại ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời . Khi hội thoại cần chú ý điều gì ? * Để giữ lịch sự cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh lượt lời, cắt lời hoặc tranh vào lời người khác. * Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. II. Trật tự từ trong câu Trật tự từ là gì ? * Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự , mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói,viết cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu.

(53) cầu giao tiếp. Sắp xếp trật tự từ trong câu có * Trật tự từ trong câu có tác dụng : những tác dụng gì ? - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. GV hướng dẫn hs về nhà làm - Đảm bảo sự hài hòa về mặt ngữ âm của lời nói. Đặt 4 câu phủ định sau đó chuyển B- Bài tập đổi thành câu khảng định ? Bµi tËp 1. + B¹n Lan kh«ng lµm bµi tËp to¸n + Hôm nay Hoa không đi lao động. §äc bµi tËp 4 SGK- 123,124 + B¹n B×nh cha lµm bµi tËp ho¸ (Trong hai c©u a, b sau ®©y cã g× + Chó Thanh h«m nay kh«ng ®i chî kh¸c nhau ? Chän c©u thÝch hîp Bµi tËp 2. nào để điền vào chỗ trtrong cho - ở hai câu , phụ ngữ của động từ thấy là cụm C- V. thÝch hîp ? Trong câu (a), cụm C-V này có chủ ngữ đứng trớc, a, Tôi thấy một anh Bọ Ngựa trịnh nhằm nêu tên nhân vật và miêu tả hoạt động nhân träng tiÕn vµo. vËt. b, T«i thÊy trÞnh träng tiÕn vµo + Trong c©u ( b), côm C-V lµm phô ng÷ cã vÞ ng÷ mét anh Bä Ngùa. đảo lên trớc, đồng thời từ trịnh trọng ( chỉ cách thức ( Thảo luận nhóm- đại diện tiến hành hoạt động nêu ở đông từ) lại đạt trớc động c¸cnhãm tr×nh bµy ) tõ) c¸ch viÕt Êy cã t¸c dông nhÊn m¹nh sù “ lµm bé lµm tÞch” cña nh©n vËt. + DiÒn c©u (b) vµo ®o¹n trÝch lµ thÝch hîp. HS đọc tiếp bài tập 5 : SGK- 124 Bài tập 3. HS lµm bµi tËp c¸ nh©n- tr×nh bµy- Víi n¨m tõ xanh, nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû GV söa ch÷a bæ sung? chung, can đảm sẽ có rất nhiều cách sắp xếp trật tự của nhà văn Thép Mới là hợp lí nhất vì nó đúc kết đợc những phẩm chất đáng quý của cây tre theo đúng tr×nh tù miªu t¶ trong ®o¹n v¨n. Bµi tËp 4: Cách xưng hô của Dế Mèn với Dế Choắt thay đổi như thế nào trong hai đoạn hội thoại sau? Cách xưng hô thay đổi như vậy nói lên điều gì? a) - Sợ gì? Mày bảo tao sợ cái gì?Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa! b) - Nào tôi có biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối hận lắm! Tôi hối hận lắm! Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ ( Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu kí) Bµi tËp 5 : Đoạn văn: Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị: - Vậy mày hỏi cô Thông- tên người đàn bà họ nội xa kia- chỗ ở của mợ mày, rồi - đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng một lần xấu, chả lẽ bán xới mãi được sao? Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp: - Mấy lại rằm tháng giêng là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày và mày cũng còn phải có họ, có hàng người ta hỏi đến chứ? a) Đọc đoạn văn trên, em hiểu có những ai tham gia vào cuộc hội thoại trên? b) Trong cuộc hội thoại đó, nguyên tắc về lượt lời bị vi phạm như thế nào? Vì sao c) có sự vi phạm đó.

(54) Bµi tËp 6: Viết đoạn văn hội thoại khoảng 8 lượt lời trình bày với cô giáo một nguyện vọng nào đó Bµi tËp 7: Đọc khổ thơ: Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá! (Tế Hanh - Quê hương) Câu thơ in đậm trên nếu thay đổi trật tự từ trong câu thì nôi dung và giá trị biểu cảm có gì thay đổi? Bµi tËp 8: a) Hãy giải thích cách lựa chon trật tự từ các từ ngữ trong câu thơ in đậm ở đoạn thơ trên: Nhớ cảnh sơn lâm bóng cả cây già. Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi Với khi thét khúc trường ca dữ dội Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng Lượn tấm thân như sóng cuộc nhịp nhàng Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. ( Thế Lữ - Nhớ rừng) a) Vi Viết đoạn văn khoảng 10 câu trình bày cảm nghĩ của em về hình ảnh con hổ b) trong những câu thơ trên. Trong đoạn văn có một câu trật tự các từ được thay đổi theo c) cách đảo ngữ nhằm nhấn mạnh điều muốn nói. Bµi tËp 9: So sánh các câu sau về nội dung, ngữ pháp và giá trị biểu cảm, Điều gì làm nên sự khác nhau đó? - Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. - Dưới bóng tre của ngàn xưa, mái đình, mái chùa cổ kính thấp thoáng. - Thấp thoáng, dưới bóng tre của ngàn xưa, mái đình, mái chùa cổ kính. - Mái đình, mái chùa cổ kính, hấp thoáng, dưới bóng tre của ngàn xưa. Bµi tËp 6: a) Em hãy viết một đoạn văn khoảng 8 câu, nôi dung diễn đạt tâm trạng của em khi gặp lại người thân sau nhiều ngày xa cách. b) Chọn một câu trong đoạn văn đã viết và thay đổi trật tự từ của câu đó. c) Em hãy nhận xét hai đoạn văn chứa hai từ đó về giá trị gợi cảm. 4. Củng cố:(3p) Hệ thống lại kiến thức cơ bản .Trật tự từ của câu nào đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm ? VD : Mµ ma xèi x¶ tr¾ng trêi Thõa Thiªn Vai xã hội là gì ? Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ nào ? 4,Dặn dò: )Học bài , làm bài tập , chuẩn bị bài mới - Hs biết lựa chọn và sử dụng các trật tự từ trong câu. Ngµy so¹n: 5 /5/2013 Ngµy d¹y: 6/5/2013 Tuần : 35 ÔN TẬP KIỂM TRA VĂN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT - Đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng về nội dung, nghệ thuật các bài: Nhớ rừng, Ông đồ, Quê hương, Khi con tu hú, Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng, Đi đường, Chiếu rời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, Bàn luận về phép học, Thuế máu. - Đánh giá năng lực đọc - hiểu và tạo lập văn. - Đánh giá thái độ học tập của HS trong quá trình học tập các văn bản trên. - Qua tiết kiểm tra GV điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng HS..

(55) B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập, pháp vấn, thảo luận, làm bài tập . C. Chuẩn bị: - Soạn bài, ra đề kiểm tra thử - HS học, ôn tập nội dung KTDD. D- Các bước lên lớp: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: . BIÊN SOẠN ĐỀ KIỂM TRA:. Phần I. Trắc nghiệm khách quan (3đ): Trả lời các câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả lời đúng nhất: 1. Ý nghĩa của câu Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? trong bài thơ Nhớ rừng là gì? A. Thể hiện nỗi nhớ da diết trước cảnh nước non hùng vĩ B. Thể hiện niềm tiếc nuối khôn nguôi quá khứ vàng son đã mất C. Thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt. D. Thể hiện nỗi chán ghét cảnh sống thực tại nhạt nhẽo, tù túng. 2. Bài thơ Ông đồ được viết theo thể thơ gì? A. Lục bát B. Song thất lục bát C. Ngũ ngôn D. Thất ngôn bát cú 3. Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Khi con tu hú? A. Khi tác giả mới bị thực dân Pháp bắt và giam ở nhà lao Thừa Phủ B. Khi tác giả mới giác ngộ cách mạng C. Khi tác giả bị giải từ nhà lao này sang nhà lao khác D. Khi tác giả đã vượt ngục để trở về với cuộc sống tự do. 4. Câu thơ Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ trong bài Ngắm trăng sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? A. So sánh B. Điệp từ C. Ẩn dụ D. Nhân hoá 5. Triết lí sâu xa của bài thơ Đi đường: A. Để vững vàng trong cuộc sống con người cần phải tôi rèn bản lĩnh B. Để thành công trong cuộc sống con người cần phải biết chớp lấy thời cơ C. Càng lên cao thì càng gặp nhiều khó khăn gian khổ D. Đường đời nhiều gian lao, thử thách nhưng nếu con người kiên kì có bản lĩnh thì sẽ đạt được thành công. 6. Chiếu dời đô được viết theo phương thức biểu đạt chính nào? A. Tự sự B. Biểu cảm C. Lập luận D. Thuyết minh 7. Chức năng của thể hịch là: A. Dùng để ban bố mệnh lệnh của nhà vua B. Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài C. Dùng để trình bày với nhà vua sự việc ý kiến hoặc đề nghị D. Dùng để công bố kết quả một sự nghiệp. 8. Trần Quốc Tuấn đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi nêu gương các bậc trung thần nghĩa sĩ ở phần mở đầu bài Hịch tướng sĩ?.

(56) A. So sánh B. Liệt kê C. Cường điệu D. Nhân hoá 9. Tác hại lớn nhất của những lối học mà La Sơn Phu Tử phê phán trong bài Luận học pháp là gì? A. Làm cho nước mất nhà tan B. Làm cho đạo lí suy vong C. Làm cho nền chính học bị thất truyền D. Làm cho nhân tài bị thui chột. 10. Trong văn bản Thuế máu biện pháp nghệ thuật trào phúng quan trọng nhất để tạo ra tiếng cười phê phán là: A. Mâu thuẫn trào phúng B. Giọng điệu trào phúng C. Lời văn, từ ngữ, hình ảnh trào phúng D. Giễu nhại. 11. Lựa chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống: văn vần, văn biền ngẫu, bản tuyên ngôn độc lập, áng hùng văn muôn thuở? Bình Ngô đại cáo được sáng tác theo thể ................... được coi là ......................... thứ hai của dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay. Phần II. Tự luận (7 điểm): 1. Trong bài thơ Quê hương của Tế Hanh hình ảnh nào gây cho em ấn tượng và xúc động nhất? Vì sao? (2 điểm) 2. Nêu nội dung chính của bài thơ Đi đường của Hồ Chí Minh? (1 điểm) 3. Vì sao thành Đại La được chọn làm kinh đô của muôn đời? (2 điểm) 4. Sự phát triển trong quan niệm về Tổ quốc của Nguyễn Trãi trong bài Nước Đại việt ta so với quan niệm về Tổ quốc của Lí Thường Kiệt trong bài Nam quốc sơn hà? (2 điểm) HƯỚNG DẪN CHẤM Phần I. Trắc nghiệm khách quan (3 điểm): Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm 1- B; 2- C; 3- A; 4- D;5- C; 6- D; 7- B; 8- B; 9- A; 10- D Câu 11 (0,5 điểm): mỗi cụm từ điền đúng được 0,25 điểm: Bình Ngô đại cáo được sáng tác theo thể văn biền ngẫu được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc Việt Nam từ xưa đến nay. Phần II: Tự luận (7 điểm) Câu 1 (2 điểm): - HS nêu được hình ảnh mình ấn tượng và xúc động nhất trong bài thơ Quê hương - Nêu được lí do dựa trên những cơ sở đúng đắn. Câu 2 (1 điểm): HS nêu được: Từ việc đi đường núi đã gợi ra chân lí đường đời: vượt qua gian lao chồng chất sẽ tới thắng lợi vẻ vang. Câu 3 (2 điểm): * HS nêu được những ý sau: Chọn thành Đại La vì: - Vị trí địa lí: trung tâm trời đất.

(57) - Về thế đất: quí hiếm, đẹp đẽ, có nhiều khả năng phát triển thịnh vượng: rồng cuộn hổ ngồi (có núi, có sông, nhìn sông dựa núi, đất cao, thoáng...) -> đó là nơi thắng địa, chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương - Về đời sống dân sinh, cảnh vật, vị thế, chính trị, kinh tế, văn hoá: rất mực phong phú, tốt tươi ... -> Xứng đáng là kinh đô bậc nhất của muôn đời. Câu 4 (2 điểm): HS nêu được những ý cơ bản sau: Nam quốc sơn hà Nước đại Việt ta (Lí Thường Kiệt - thế kỉ XI) (Nguyễn Trãi - thế kỉ XV) - Quan niệm về Tổ quốc - chân lí độc lập - Quan niệm về Tổ quốc - chân lí độc lập chủ chủ quyền của dân tộc Đại Việt: quyền của dân tộc Đại Việt: - Lãnh thổ riêng - Văn hiến - Hoàng đế riêng (Nam đế) - Phong tục tập quán - Độc lập (cư: ở, cai trị) - Truyền thống lịch sử (so sánh từng triều đại - Thần linh (sách trời công nhận) đối lập nhau) - Quân xâm lược nhất định sẽ thất bại - Hoàng đế riêng (các đế nhất phương, so (nghịch lỗ thủ bại hư) sánh cụ thể) - Không dựa vào thần linh mà dựa vào lịch sử Rõ ràng so với thế kỉ XI, trải qua 4 thế kỉ, ở thế kỉ XV, quan niệm về Tổ quốc của Nguyễn Trãi đã được phát triển phong phú và sâu sắc hơn. Nguyễn Trãi đề cao văn hoá, văn hiến - văn hoá vật thể và phi vật thể (phong tục tập quán) con người và lịch sử ... bên cạnh những yếu tố truyền thống lãnh thổ và hoàng đế ... đánh dấu sự phát triển, bước tiến và tầm cao tư tưởng của Nguyễn Trãi ở thế kỉ XV. 2, Bµi tËp 1. Học thuộc lòng, nêu tác giả, hoàn cảnh sáng tác các bài thơ: Nhớ rừng, Quê hương, Khi con tu hú, Tức cảnh Pác Bó, Ngắm trăng, Đi đường? 2. Trình bày khái quát nội dung và nghệ thuật tác phẩm? 3. Chọn trong các bài thơ trên một hình ảnh thơ mà em thích, phân tích nội dung, nghệ thuật để làm nổi bật cái hay, cái đẹp của hình ảnh thơ đó bằng một đoạn vă từ 5- 7 câu. 4. Đọc lại các văn bản: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, Bàn luận về phép học, Thuế máu. Nêu tác giả, hoàn cảnh sáng tác của các văn bản trên? 5. Viết đoạn văn từ 5- 7 câu theo mô hình diễn dịch hoặc quy nạp, trình bày cảm nhận của em về: a. Sự sáng suốt của Lí Công Uẩn trong việc dời đô. b. Tấm lòng yêu nước căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn. c. Quan điểm và phương pháp học tập của Nguyễn Thiếp d. Bộ mặt của chính quyền thực dân ở các nước thuộc địa. 5. Bµi tËp viÕt ®o¹n v¨n ng¾n: - Bài 1 : Viết đoạn văn ngắn có sử dụng cả 4 kiểu câu chia theo mục đích nói - Bµi 2 : ViÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn ( diÔn dÞch, qui n¹p ) triÓn khai c¸c luËn ®iÓm sau :  Häc ph¶i kÕt hîp lµm bµi tËp th× míi hiÓu bµi  Học vẹt không phát triển đợc năng lực suy nghĩ  Chóng ta kh«ng nªn häc vÑt, häc tñ  Trung thực là rất cần thiết đối với mỗi học sinh Gîi ý 1. Häc ph¶i kÕt hîp víi lµm bµi tËp th× míi hiÓu bµi:.

(58) Cã thÓ lµm s¸ng tá luËn ®iÓm trªn b»ng c¸c luËn cø sau: + Học là để nắm bắt tri thức. Nắm bắt tri thức rất quan trọng nhng củng cố những tri thức đã nắm bắt đợc còn quan trọng hơn. + Việc làm bài tập đều đặn , thờng xuyên là cách củng cố tri thức hiệu quả nhất + Lấy dẫn chứng trong thực tế và trong học tập để chứng minh : Với những ng chăm chỉ làm bài tập, những kiến thức họ thu nhận đợc không những đợc củng cố mà còn đợc nâng cao, hoµn thiÖn h¬n khi tiÕp xóc thùc tÕ v« cïng phong phó. 2 . Häc vÑt kh«ng ph¸t triÓn n¨ng lùc suy nghÜ: + Tríc hÕt cÇn gi¶i thÝch râ: “Häc vÑt” nghÜa lµ thÕ nµo? “Häc vÑt” nghÜa lµ chØ nãi theo nh con vÑt, nãi mµ kh«ng hiÓu m×nh ®ang nãi c¸i g×. Nhiều ngời khi học chỉ cố thuộc lòng, không chú ý đến việc phân tích, khái quát. Kết quả là khi làm bài, bạn có thể nói đúng ý thầy cô, đợc điểm rất cao nhngkì thực là không hiểu bản chất của vấn đề. + Häc vÑt lµm cho trÝ n·o trë nªn lêi biÕng : Do kh«ng sö dông t duy ph©n tÝch, gi¶i thích nên các kĩ năng này của ng học vẹt không đợc rèn lyuện thờng xuyên. kết quả là khi tiếp xúc thực tế, cần sử dụng các kĩ năng này một cách tích cực, họ đã gặp nhiều khó kh¨n. 4. Củng cố : §äc vµ ch÷a bµi - Nhắc lại nội dung kiến thức vừa học - Yêu cầu HS viết bài , sử bài theo nhận xét 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở - Đọc tham khảo và học tập các bài văn mẫu có cùng chủ đề. - Chuẩn bị đề bài: Hóy viết một bài văn nghị luận nờu rừ tỏc hại của một trong cỏc tệ. nạn xã hội mà chúng ta cần phải kiên quyết và nhanh chóng bài trừ như: Cờ bạc, tiêm chích ma túy, hoặc tiếp xúc với văn hóa phẩm không lành mạnh… Ngµy so¹n: 12 /5/2013 Ngµy d¹y: 13,15 /5/2013 Tuần : 36 ÔN TẬP KIỂM TRA VĂN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT - Đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng về nội dung, nghệ thuật các bài đã học - Đánh giá năng lực đọc - hiểu và tạo lập văn. - Đánh giá thái độ học tập của HS trong quá trình học tập các văn bản trên. - Qua tiết kiểm tra GV điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng HS. B. Phương pháp : Trao đổi -Luyện tập, pháp vấn, thảo luận, làm bài tập . C. Chuẩn bị: - Soạn bài, ra đề kiểm tra thử - HS học, ôn tập nội dung KT D. Các bước lên lớp: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: I- Hướng dẫn đề kiểm tra . Phần I: Trắc nghiệm(3 điểm) Đọc kĩ phần văn bản sau và trả lời các câu hỏi từ 1 đến 6 bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất. “Ngọc không mài , không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy...Phép dạy, nhất định theo.

(59) Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến Tứ thư, Ngũ kinh, Chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Họa may kẻ nhân tài mới lập được công,nhà nước như thế mà vững yên. Đó thực mới là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người...” (Trích Ngữ văn 8- Tập hai) Câu 1:Phần văn bản trên trích từ văn bản nào? Của ai ? a. Chiếu dời đô của Lí Công Uẩn. b. b. Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn c. Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi d. d. Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp Câu 2:Phương thức biểu đạt chính ở đoạn văn trên là gì? a. Tự sự b. Biểu cảm c. Nghị luận d. Thuyết minh Câu 3:Nội dung chủ yếu của phần văn bản trên là gì? a. Nêu mục đích chân chính của việc học và các phép học. b. Nêu mục đích chân chính của việc học và phê phán lối học sai trái. c. Nếu các phương pháp học. d. Nêu mục đích chân chính của việc học. Câu 4. Mục đích của việc học được tác giả nêu trong đọc trích là gì ? a. Học để có thể mưu cầu danh lợi b. Học để trở thành người có tri thức. c. Học để biết rõ đạo. d. Học để góp phần làm hưng thịnh đất nước. Câu 5. Câu: “ Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm” thuộc kiểu câu gì? Để thực hiện hành động nói gì ? a. Trần thuật – Để nhận định b. Cầu khiến – Để ra lệnh c. Nghi vấn – Để hỏi d. Trần thuật – Để đề nghị Câu 6. Câu: “Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo” là câu phủ định. Đúng hay sai? a. Đúng b. Sai Phần II:Tự luận(8,5điểm) 1. Thế nào là câu phủ định? Tìm 3 ví dụ về thơ hoặc ca dao có sử dụng câu phủ định .(2 điểm) 2. Bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã tái hiện vẻ đẹp tươi sáng của bức tranh làng quê vùng biển. Em hãy làm sáng tỏ nội dung trên (6,5 điểm) *HƯỚNG DẪN CHẤM I. Trắc nghiệm:(3 điểm) Mỗi câu trả lời đúng (0,25) Câu 1 2 3 4 Đáp d c a c án II. Tự luận: Câu 1. Trình bày khái niệm về câu phủ định ( 2điểm). 5 d. 6 a.

(60) Là câu dùng để thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó hoặc phản bác một ý kiến, một nhận định. ( 0,5 điểm) Tìm hiểu 3 ví dụ về thơ hoặc ca dao có sử dụng câu phủ định:(mỗi ví dụ 0,5 điểm) “Đầu trò tiếp khách trầu không có Bác đến chơi đây ta với ta ». (Bạn đến chơi nhà-Nguyễn Khuyến) -Chẳng thơm cung thể hoa nhài. Dẫu không thanh lịch cũng người Trang An. (Ca dao) -“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vì lo mỗi nước nhà .” (Cảnh khuya- Hồ Chí Minh) Câu 2:(5 điểm) A. Yêu cầu chung - Hình thức: Kiểu bài văn thuyết minh tác phẩm làm sáng tỏ nhận định - Nội dung: Xác định đối tượng thuyết minh: bài thơ Quê hương B. Yêu cầu cụ thể: 1. Mở bài: Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm: Tác giả Tế Hanh và bài thơ Quê hương.- Bài thơ Quê hương của Tế Hanh đã tái hiện vẻ đẹp tươi sáng của bức tranh làng quê vùng biển” 2. Thân bài: Xuất xứ bài thơ: viết nưm 1939, khi nhà thơ vừa tròn 18 tuổi, đang học trunh học ở Huế Thể loại : thể thơ tám chữ, gieo vần nhịp nhàng, uyển chuyển. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp yếu tố miêu tả. Giá trị nội dung nghệ thuật của tác phẩm: + Nội dung: tình yêu quê hương, lòng thương nhớ quê hương đứa con xa quê được thể hiện qua những vần thơ đậm đà, ý vị. +Nghệ thuật: Bài thơ có 20 câu, sư dụng biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, lời thơ trong sáng, hình ảnh thơ sáng tạo, cảm xúc nồng hậu thiết tha - Chứng minh nhận định: Bài thơ quê hương của Tế Hanh đã tái hiện vẻ đẹp tươi sáng của bức tranh làng quê vùng biển” + Hai câu đầu : Giới thiệu về làng quê đầy thương nhớ, tự hào: “Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới-Nước bao vây cách biển nửa ngày sông” Quê hương là một làng chài bốn bề sông nước, một làng quê nghèo thuộc duyên hải miền trung. +Sáu câu thơ tiếp theo: Miêu tả cảnh đánh cá ra khơi cảu trai làng. Giọng thơ nhỏ nhẹ, tâm tình miêu tả niềm vui đi chinh phục biên của bà con dân chài. Hình ảnh con thuyền, cánh buồm, mái chèo đầy ấn tượng.... Các động từ “phăng”, “hăng”, “vượt”, “rướn”, “thâu góp”...làm nổi bật sức mạnh, niềm tin tưởng tự hào vào khí thế ra khơi của đoàn thuyền đánh cá. +Tám câu thơ tiếp theo: Cảnh đoàn thuyền khi đoàn thuyền đánh cá trở về Bến đỗ “ồn ào”. “tấp nập”, đông vui như ngày hội... Chuyến ra khơi may mắn, đem đến cuộc sống ấm no, hạnh phúc: “cá đầy ghe”, “cá tươi ngon thân bạc trắng”... - Vai trò của tác phẩm trong nền văn học nước nhà:.

(61) +Bài thơ là những câu hát yêu thương về cảnh sắc, bầu trời , dòng sông,con thuyền, cánh buồm... +Bài thơ khiến ta cảm nhận được hông thơ Tế Hanh, một tình yêu quê hương trong sáng, đằm thắm. 3. Kết bài: Suy nghĩ và đánh giá của bản thân về nhận định của bài thơ Quê hương Liên hệ với bản thaann về vị trí của bài thơ trong nền văn học của dân tộc Lưu ý: trên dây chỉ là những gợi ý . trong quá trình chấm bài , giáo viên có thể linh động. Cần khuyến khích những bài viết có tính sáng tạo, tỏ ra có sự tìm tòi nghiên cứu. II. Hướng dẫn làm Văn nghị luận Một số đề và dàn ý tham khảo Đề 1: Một số bạn lớp em đang đua đòi ăn mặc theo lối không lành mạnh, không phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống dân tộc, gia đình. Em hãy viết một bài văn nghị luận để thuyết phục các bạn đó thay đổi cách ăn mặc cho đứng đắn hơn. 1. Mở bài: Vai trò của mốt trang phục đối với xã hội và con ngời có văn hoá nói chung và tuổi học trò nói riêng. 2. Thân bài: - Tình hình ăn mặc hiện nay của lứa tuổi học sinh: + Đa số các bạn ăn mặc đứng đắn, có văn hoá + Tuy nhiên vẫn còn một số bạn đua đòi chạy theo mốt ăn mặc không lành mạnh (kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả) - Tác hại của lối ăn mặc không lành mạnh + Vừa tốn kém, mất thời gian, ảnh hưởng xấu tới kết quả học tập + Thiếu văn hoá, thiếu tự trọng, ảnh hưởng tới nhân cách sống - Ăn mặc có văn hoá: + Phải phù hợp với lứa tuổi học sinh, với truyền thống văn hoá của dân tộc và hoàn cảnh gia đình. + Đó là cách ăn mặc giản dị, gọn gàng, đứng đắn để chứng tỏ mình là người lịch sự, có văn hoá, tôn trọng mình và tôn trọng mọi người 3. Kết bài: Cần thay đổi lại cách ăn mặc cho phù hợp, lành mạnh, đứng đắn Đề 2: Hãy viết một bài văn nghị luận để khuyên một số bạn còn lười học, đi học không chuyên cần. 1. Mở bài: Lười học là tình trạng phổ biến đối với học sinh hiện nay, nhất là học sinh vùng nông thôn và vùng sâu xa 2. Thân bài: - Đất nước đang rất cần những người có tri thức để xây dựng kiến thiết - Muốn có tri thức, học giỏi cần chăn học: kiên trì làm việc gì cũng thành công… - Xung quanh ta có nhiều tấm gương chăm học học giỏi (dẫn chứng) - Tuy nhiên có một số học sinh còn chểnh mảng trong học tập khiến thầy cô và cha mẹ lo buồn - Các bạn ấy chưa thấy rằng bây giờ càng ham vui chơi thì sau này càng khó tìm được niềm vui trong cuộc sống. Vậy thì ngay từ bây giờ các bạn hãy chăm chỉ học tập 3. Kết bài: Kêu gọi Đề 3: Tác dụng của sách đối với đời sống con người 1. Mở bài:.

(62) - Vai trò của tri thức đối với loài người - Một trong những phương pháp để con người có tri thức là chăm chỉ đọc sách bởi sách là tài sản quý giá, người bạn tốt của con người. 2. Thân bài: * Giải thích: Sách là tài sản vô giá, là người bạn tốt bởi vì sách là nơi lưu giữ toàn bộ sản phẩm trí tuệ của con người, giúp ích cho con người về nhiều mặt trong cuộc sống * Chứng minh tác dụng của sách: - Sách giúp con người có kiến thức, mở rộng tầm hiểu biết, thu nhận thông tin một cách nhanh nhất (chứng minh) - Sách bồi dưỡng tinh thần, tình cảm cho chúng ta để chúng ta trở thành người tốt (chứng minh) - Sách là người bạn động viên, chia xẻ làm vơi đi nỗi buồn của ta (chứng minh) * Tác hại của việc không đọc sách: Hạn hẹp về tầm hiểu biết tri thức, tâm hồn cằn cỗi * Phương pháp đọc sách: - Phải chọn sách tốt, có giá trị để đọc - Phải đọc kĩ, vừa đọc vừa nghiền ngãm, suy nghĩ, ghi chép lại những điều bổ ích - Thực hành, vận dụng những điều học được từ sách vào đời sống. 3. Kết bài: - Khẳng định sách là người bạn tốt - Lời khuyên phải chăm chỉ đọc sách, phải yêu quý sách Đề 4: Trong các môn thể thao, bóng đá là môn thể thao có lợi cho sức khoẻ. Hãy nêu những lợi ích của môn thể thao đó và suy nghĩ của bản thân. 1. Mở bài: Hoạt động thể dục thể thao là rất cần thiết, trong đó môn bóng đá đem lại niềm vui và lợi ích không nhỏ cho con người. 2. Thân bài: - Bóng đá là một môn thể thao rất có lợi cho sức khoẻ + Chơi bóng đá các cơ quan của cơ thể hoạt động mạnh hơn, tăng sức dẻo dai, linh hoạt. + Chơi bóng đá cũng như hoạt đông thể thao khác làm cho hình thể phát triển đẹp. - Bóng đá rèn luyện tinh thần: + Rèn luyện sự dũng cảm + Rèn luyện ý thức đồng đội. + Chơi bóng đá giải trí sau khi lao động, học tập - Suy nghĩ của bản thân: + Bóng đá là môn thể thao đang được hâm mộ nhất... + Tuy nhiên không đam mê đến mức bỏ bê việc học tập, không chơi vô tổ chức làm ảnh hưởng đến sinh hoạt xã hội, nhất là chơi trên đường giao thông. 3. Kết bài: - Khẳng định bóng đá là môn thể thao có ích. - Bóng đá có ích khi biết chơi đúng chỗ, đúng cách. Đề 5: Hãy viết một bài văn nghị luận nêu rõ tác hại của việc các bạn không có ý thức giữ gìn vệ sinh trường, lớp. 1. Mở bài: - Nhiều bạn có ý thức tự giác trong việc giữ gìn vệ sinh trường lớp, là tấm gương cho bạn bè noi theo. - Bên cạnh đó một số bạn chưa có ý thức trong việc này như vất rác bừa bãi..

(63) 2. Thân bài: - Hiện tượng vứt rác phổ biến trong hộc bàn, cầu thang, sân trường,… - Việc làm này gây ra tác hại: + Ô nhiễm môi trường học đường, bốc mùi hôi gây khó thở, ảnh hưởng đến sức khỏe + Ảnh hưởng đến cảnh quan trường lớp. + Hình thành những thói quen xấu. + Nghe những điều bình phẩm không hay về trường mình. - Nguyên nhân: + Do ý thức kém của học sinh + Do thói quen của học sinh + Do kỉ luật, giáo dục của nhà trường chưa tốt - Chính vì thế mỗi học sinh hãy có ý thức tự giác trong việc giữ vệ sinh trường lớp. - Nhà trường có hình thức kỉ luật phù hợp, nghiêm túc - Tăng cường tuyên truyền tác hại của việc ăn quà, xả rác tới từng tập thể lớp, từng cá nhân học sinh. 3. Kết bài: Đưa ra lời khuyên thiết thực, liên hệ bản thân. -GV cho HS làm bài 4. Củng cố : §äc vµ ch÷a bµi - Nhắc lại nội dung kiến thức vừa học - Yêu cầu HS viết bài , sử bài theo nhận xét 5. Híng dÉn häc tËp ë nhµ: - Viết hoàn chỉnh thành bài văn đề văn trên vào vở - Đọc tham khảo và học tập các bài văn mẫu có cùng chủ đề. - Chuẩn bị đề bài: Chuẩn bị nội dung ụn tập hố : Đọc lại kiến thức lớp 8, chuẩn bị. kiến thức lớp 9..

(64)

thuy

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về