Ngu van 10

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (300.89 KB, 85 trang )

(1)bộ giáo dục và đào tạo. MÔN NGỮ VĂN (Dùng cho các cơ quan quản lí giáo dục và giáo viên, áp dụng từ năm học 2011-2012) PHÂN PHỐI CHƯƠNG TRÌNH lớp 10 Cả năm: 37 tuần (105 tiết) Học kì I: 19 tuần (54 tiết) Học kì II: 18 tuần (51 tiết) Học kì I Tuần 1 Tiết 1 đến tiết 3 Tổng quan văn học Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Tuần 2 Tiết 4 đến tiết 6 Khái quát văn học dân gian Việt Nam; Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo); Văn bản. Tuần 3 Tiết 7 đến tiết 9 Bài viết số 1; Chiến thắng Mtao Mxây (trích sử thi Đăm Săn). Tuần 4 Tiết 10 đến tiết 12 Văn bản (tiếp theo); Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ. Tuần 5 Tiết 13 đến tiết 15 Lập dàn ý bài văn tự sự; Uy-lit-xơ trở về (trích Ô-đi-xê). Tuần 6 Tiết 16 đến tiết 18 Trả bài viết số 1; Ra-ma buộc tội (trích Ra-ma-ya-na). Tuần 7 Tiết 19 đến tiết 21 Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự ; Bài viết số 2..

(2) Tuần 8 Tiết 22 đến tiết 24 Tấm Cám; Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự. Tuần 9 Tiết 25 đến tiết 27 Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày; Ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa. Tuần 10 Tiết 28 đến tiết 30 Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết; Ca dao hài hước; Đọc thêm Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu). Tuần 11 Tiết 31 đến tiết 33 Luyện tập viết đoạn văn tự sự; Ôn tập văn học dân gian Việt Nam; Trả bài viết số 2; Ra đề bài viết số 3 (học sinh làm ở nhà). Tuần 12 Tiết 34 đến tiết 36 Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ thứ X đến hết thế kỉ XIX; Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. Tuần 13 Tiết 37 đến tiết 39 Tỏ lòng (Phạm Ngũ Lão); Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi); Tóm tắt văn bản tự sự. Tuần 14 Tiết 40 đến tiết 42 Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm); Đọc "T iểu Thanh kí"(Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (tiếp theo). Tuần 15 Tiết 43 đến tiết 45 Đọc thêm:  Vận nước (Đỗ Pháp Thuận);  Cáo bệnh, bảo mọi người (Mãn Giác);  Hứng trở về (Nguyễn Trung Ngạn); Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Lí Bạch); Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ. Tuần 16 Tiết 46 đến tiết 48 Trả bài viết số 3; Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ); Đọc thêm: + Lầu Hoàng Hạc (Thôi Hiệu); + Nỗi oán của người phòng khuê (Vương Xương Linh);.

(3) + Khe chim kêu (Vương Duy). Tuần 17 Tiết 49 đến tiết 50 Bài viết số 4 (kiểm tra học kì I); Tuần 18 Tiết 51 đến tiết 52 Trình bày một vấn đề; Lập kế hoạch cá nhân. Tuần 19 Tiết 53 đến tiết 54 Đọc thêm: Thơ Hai-kư của Ba-sô; Trả bài viết số 4. Học kì II Tuần 20 Tiết 55 đến tiết 56 Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; Lập dàn ý bài văn thuyết minh. Tuần 21 Tiết 57 đến tiết 58 Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu); Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 1: Tác giả. Tuần 22 Tiết 59 đến tiết 60 Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi); Phần 2: Tác phẩm; Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Tuần 23 Tiết 61 đến tiết 63 Tựa "T rích diễm thi tập"(Hoàng Đức Lương); Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung); Bài viết số 5. Tuần 24 Tiết 64 đến tiết 66 Khái quát lịch sử tiếng Việt; Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (Ngô Sĩ Liên); Đọc thêm: Thái sư Trần Thủ Độ (Ngô Sĩ Liên). Tuần 25 Tiết 67 đến tiết 69 Phương pháp thuyết minh; Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ). Tuần 26 Tiết 70 đến tiết 72 Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh; Trả bài viết số 5; Ra đề bài viết số 6 (học sinh làm ở nhà). Tuần 27.

(4) Tiết 73 đến tiết 75 Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt; Hồi trống Cổ Thành (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung); Đọc thêm: Tào Tháo uống rượu luận anh hùng (trích Tam Quốc diễn nghĩa - La Quán Trung). Tuần 28 Tiết 76 đến tiết 78 Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm - Đặng Trần Côn, bản dịch của Đoàn Thị Điểm); Tóm tắt văn bản thuyết minh. Tuần 29 Tiết 79 đến tiết 81 Lập dàn ý bài văn nghị luận; Truyện Kiều (Phần 1: Tác giả). Tuần 30 Tiết 82 đến tiết 84 Trao duyên (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Nỗi thương mình (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Tuần 31 Tiết 85 đến tiết 87 Chí khí anh hùng (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Đọc thêm: Thề nguyền (trích Truyện Kiều - Nguyễn Du); Lập luận trong văn nghị luận; Trả bài viết số 6. Tuần 32 Tiết 88 đến tiết 90 Văn bản văn học; Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối. Tuần 33 Tiết 91 đến tiết 93 Nội dung và hình thức của văn bản văn học; Các thao tác nghị luận; Tổng kết phần Văn học. Tuần 34 Tiết 94 đến tiết 96 Tổng kết phần Văn học; Ôn tập phần Tiếng Việt. Tuần 35 Tiết 97 đến tiết 99 Ôn tập phần Làm văn; Luyện tập viết đoạn văn nghị luận. Tuần 36 Tiết 100 đến tiết 102 Bài viết số 7 (kiểm tra học kì II); Viết quảng cáo. Tuần 37 Tiết 103 đến tiết 105.

(5) Trả bài viết số 7; Hướng dẫn học tập trong hè. TiÕt:1-2. Ngµy so¹n:. Tæng quan v¨n häc viÖt nam A. Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. Kiến thức: - Giúp học sinh nắm đợc kiến thức chung nhất, tổng quan nhất về hai bé phËn cña VHVN vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VHVN. - Nắm vững hệ thống vấn đề: + Thể loại văn học + Con ngêi trong v¨n häc. 2. Kü n¨ng: Tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Ph ơng pháp: Làm việc với SGK, đặt câu hỏi, gợi mở. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a.ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. b.ChuÈn bÞ cña HS: §äc SGK, so¹n bµi míi. D.TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Lịch sử văn học của bất cứ dân tộc nào đều là lịch sử tâm hồn của dân téc Êy. §Ó cung cÊp cho c¸c em nh÷ng nÐt lín vÒ v¨n häc níc nhµ, chóng ta t×m hiÓu bµi “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”.. b. TriÓn khai bµi míi. Hoạt động của thầy trò H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam. Néi dung cña bµi lµ g×. ? H·y cho biÕt nh÷ng bé phËn hîp thµnh cña nÒn VHVN.. Néi dung kiÕn thøc I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn VHVN. - VHVN cã hai bé phËn: + VHDG + VH viÕt -> cïng ph¸t triÓn song song vµ lu«n cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau.. ? ThÕ nµo lµ VHDG. ? ThÓ lo¹i. §Æc trng c¬ b¶n cña VHDG.. 1. V¨n häc d©n gian : - VHDG lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miệng của nhân dân lao động. - ThÓ lo¹i: SGK. - §Æc trng: TÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ sù g¾n víi c¸c sinh ho¹t trong đời sống cộng đồng. 2. V¨n häc viÕt: a. Ch÷ viÕt cña VHVN: - VH viÕt: + Ch÷ H¸n. + Ch÷ N«m. + Ch÷ Quèc ng÷. b. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt: SGK II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña VH viÕt ViÖt Nam: - Chia lµm 3 thêi kú: 1. Văn học trung đạ i: - VH cã nhiÒu chuyÓn biÕn qa c¸c giai. ? sù kh¸c nhau gi÷a VHDG vµ VH viÕt.. H§2 ? Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t VH viÕt ViÖt Nam đợc chia làm mấy thời kỳ lớn. ? Nêu những nét chính về văn học trng đại ViÖt Nam..

(6) ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc vµ cã quan hÖ giao lu víi nhiÒu nÒn v¨n häc. - VH viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - TiÕp nhËn hÖ thèng thÓ lo¹i vµ thi ph¸p c¶ v¨n häc Trung Quèc. - T¸c gi¶ vµ t¸c phÈm tiªu biÓu: SGK. - Nội dung: yêu nớc và nhân đạo. 2. Văn học hiện đại: - VHH§ cã: + Tác giả: xuất hiện đội ngũ nhà v¨n, nhµ th¬ chuyªn nghiÖp. ? Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau + §êi sèng v¨n häc: s«i næi, n¨ng gi÷a VHT§ vµ VHH§. động. + ThÓ lo¹i: cã nhiÒu thÓ lo¹i míi. + Thi ph¸p: lèi viÕt hiÖn thùc. ? Văn học thời kỳ này đợc chia làm mấy + Néi dung: tiÕp tôc néi dung cña giai ®o¹n. nÐt chÝnh cña mçi giai ®o¹n lµ v¨n häc d©n téc lµ tinh thÇn yªu níc g×. và nhân đạo. - 4 giai ®o¹n: SGK III. Con ng êi ViÖt Nam qua v¨n häc: 1. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ H§3 víi thÕ giíi tù nhiªn: ? Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thÕ giíi tù - T×nh yªu thiªn nhiªn lµ mét néi dung nhiên đợc thể hiện nh thế nào trong văn quan träng cña VHVN. häc. + Trong v¨n häc d©n gian: thiªn nhiên tơi đẹp, đáng yêu: cây đa, bến níc, vÇng tr¨ng.... + VHT§: h×nh tîng thiªn nhiªn g¾n với lý tởng đạo đức, thẩm mỹ: tùng, cóc.... + VHHĐ: thể hiện tình yêu quê hơng, đất nớc, yêu cuộc sống, đặc biệt là tình yêu đôi lứa. 2. Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi quèc gia d©n téc. - Chñ nghÜa yªu níc lµ néi dung tiªu biÓu- mét gi¸ trÞ quan träng cña ? Con ngêi ViÖt Nam víi quèc gia d©n téc VHVN. đợc phản ánh nh thế nào trong văn học. + VHT§: ý thøc s©u s¾c vÒ quèc gia - Yª níc: yªu quª h¬ng, tù hµo vÒ truyÒn d©n téc, vÒ truyÒn thèng v¨n hiÕn thèng v¨n ho¸ d©n téc, vÒ lÞch sö dùng níc lâu đời của dân tộc. vµ gi÷ níc, ý chÝ c¨m thï giÆc, tinh thÇn hi + VHH§: yªu níc g¾n liÒn víi sù sinh vì độc tự do của tổ quốc.... đấu tranh và lý tởng XHCN. 3.Con ng êi ViÖt Nam trong quan hÖ víi x· héi: - Xây dựng một xã hội tốt đẹp là ớc muốn ngàn đời của dân tộc Việt Nam. ? Tr¶i qua c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau NhiÒu t¸c phÈm thÓ hiÖn íc m¬ vÒ mét trong v¨n häc, con ngêi VN cã ý thøc ra xã hội công bằng tốt đẹp. sao vÒ b¶n th©n. -> Nh×n th¼ng vµo thùc t¹i víi tinh thÇn nhËn thøc phª ph¸n vµ c¶i t¹o x· héi lµ mét truyÒn thèng lín cña v¨n häc VN. - Cảm hứng xã hội sâu đậm là tiền đề cho sù h×nh thµnh CNHT( tõ 1930- nay) vµ CNN§ trong v¨n häc d©n téc. 4.Con ng êi VN vµ ý thøc vÒ b¶n th©n. - VHVN đã ghi lại quá trình tìm kiếm lựa chọn các giá trị để hình thành đạo lý lµm ngêi cña d©n téc VN. C¸c häc ? VËy, nh×n chung khi x©y dùng mÉu ngêi thuyÕt nh: N-P-L vµ t tëng d©n gian cã lý tởng con ngới VN đợc văn học xây dựng ảnh hởng sâu sắc đến quá trình này ra sao. + Trong những hoàn cảnh đặc biệt, con ngời VN thờng đề cao ý thức cộng đồng. + giai ®o¹n cuèi thÕ kû XVIII- ®Çu.

(7) TK XIX, giai ®o¹n 1930- 1945, thêi kú đổi mới từ 1986- nay -> VH đề cao con ngêi c¸ nh©n. - Văn học xây dựng một đạo lý làm ngời với nhiều phẩm chất tốt đẹp nh: nhân ái, thỷ chung, tình nghĩa, vị tha, đức hi sinh v× sù nghiÖp chÝnh nghÜa.... 4.Còng cè : c¸c bé phËn hîp thµnh cña nÒn v¨n häc VN. Mét sè néi dung chñ yÕu cña VHVN. TiÕn tr×nh lÞch sö cña V¨n häc VN. 5.Dặn dò : Nắm vững những nội dung cơp bản đã học. Soạn bài mới: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. E. Rót kinh nghi ệ m :. Gi¸o ¸n v¨n10,11, 12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 20112012 Liªn hÖ §T 01689218668 ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ .... TiÕt thø: 3 Ngµy so¹n: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ A.Môc tiªu: I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1. Kiến thức : Giúp học sinh nắm đợc kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, về các nhân tố giao tiếp, về hai quá trình trong hoạt động giao tiếp. 2. Kỹ năng : Biết xác định các nhân tố giao tiếp trong một hoạt động giao tiếp, nâng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi, khi viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp. 3. Thái độ : nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, giải thích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: a. Chuẩn bị của GV: soạn giáo án, đọc tài tài liệu. b. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc SGK, soạn bài mới. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Trong cuộc sống hàng ngày để đạt đợc kết quả cao trong quá trình giao tiÕp th× con ngêi cÇn sö dông ph¬ng tiÖn ng«n ng÷. Bëi giao tiÕp lu«n phô thuéc vào hoàn cảnh, nhân vật giao tiếp. Vậy, để hiểu rõ hơn về diều đó chúng ta tìm hiểu bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc - HĐ1 HS đọc văn bản 1 - sgk và trả lời I. Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn c©u hái ng÷: ? Hoạt động giao tiếp đợc văn bản trên 1. T×m hiÓu v¨n b¶n: ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n vËt giao - Nh©n vËt giao tiÕp: vua TrÇn - C¸c B« l·o. tiÕp nµo? hai bªn cã c¬ng vÞ vµ quan hÖ -> vÞ thÕ kh¸c nhau -> ng«n ng÷ giao tiÕp víi nhau ra sao. kh¸c nhau: + c¸c tõ xng h«( bÖ h¹) ? Ngời nói nhờ ngôn ngữ biểu đạt nội + Từ thể hiện thái độ( xin, tha...) dung t tëng, t×nh c¶m cña m×nh th× ngêi - Nhân vât tham gia giao tiếp phải đọc hoặc đối thoại làm gì để lĩnh hội đợc nội dung nghe xem ngời nói nói gì để giải mã rồi đó ? hai bên đổi vai giao tiếp cho nhau lĩnh hội nội dung đó. nh thÕ nµo. - Ngời nói và ngời nghe có thể đổi vai cho nhau: + vua nãi -> b« L·o nghe. + b« L·o nãi -> Vua nghe. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: + đất nớc đang bị giặc ngoại xâm đe do¹. -> địa diểm cụ thể: Điện Diên Hồng.

(8) ? Hoạt động giao tiếp trên diễn ra trong hoàn cảnh nào ? Nội dung hoạt động đề cập đến vấn đề gì ? hoạt động có đạt đợc mục đích không.. -HS đọc văn bản, tìm hiểu và trả lời câu hái ë sgk.. H§2 ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn, em hãy cho biết thế nào là hoạt động giao tiÕp. GV híng dÉn HS lµm bµi.. - Néi dung giao tiÕp: + Hoà hay đánh -> vấn đề hệ trọng còn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, m¹ng sèng con ngêi. - Mục đích giao tiếp: + Bàn bạc để tìm ra và thống nhất sách lợc đối phó với quân giặc. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”. - Nh©n vËt giao tiÕp: + T¸c gi¶ viÕt sgk-> cã tuæi, cã vèn sèng, có trình độ hiểu biết cao. + HS -> (ngc l¹i víi t/g viÕt sgk) - Hoµn c¶nh giao tiÕp: Cã tæ chøc gi¸o dôc, trong nhµ trêng. - Néi dng giao tiÕp: +lÜnh vùc v¨n häc. + §Ò tµi: tæng quan VHVN. +Vấn đề cơ bản: *c¸c bé phËn hîp cña VHVN. *Qu¸ tr×nh p/t cña VHVN. *Con ngêi VN qua v¨n häc. - Mục đích: cung cấp tri thức cho ngời đọc . - Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp. + Dïng thuËt ng÷ v¨n häc. + Câu văn mang đặc điểm của văn bản khoa học: hệ thống đề mục lớn, nhỏ... + KÕt cÊu v¨n b¶n m¹ch l¹c râ rµng. II. kÕt luËn: - HĐGT là hoạt động trao đổi thông tin của con ngời trong xã hội, đợc tioến hành chủ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ ( d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc đích về nhận thức, tình cảm.... - Mỗi hoạt động giao tiếp gồm hai quá tr×nh: + T¹o lËp v¨n b¶n. + LÜnh héi v¨n b¶n. -> Hai qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t¬ng t¸c. - Trong hoạt động giao tiếp có sự chi phối cña c¸c nh©n tè: nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, mục đích, phơng tiện và cách thức giao tiÕp. III. LuyÖn tËp: - Lµm bµi tËp 4-5 sgk.. 4. Còng cè : C¸c nh©n tè giao tiÕp. Quá trình của hoạt động giao tiếp. 5. Dặn dò : nắm vững các nội dung đã học So¹n bµi: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam E.Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ... TiÕt thø: 4 Ngµy so¹n: Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc:Kh¸i niÖm vÒ c¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian. Giúp học sinh nắm đợc những đặc trng cơ bản của VHDG. Nh÷ng gi¸ trÞ to lín cña v¨n häc d©n gian. 2.Kü n¨ng:Tæng hîp kiÕn thøc vh. Ph©n biÖt c¸c thÓ lo¹i vhdg trong cïng mét hÖ thèng..

(9) 3. Thái độ: Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ N©ng cao më réng : B.Phơng pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích, diễn giảng. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. Chuẩn bị của GV: soạn giáo án, đọc tài tài liệu. 2. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, đọc SGK, soạn bài mới. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vhvn. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Trong suốt cuộc đời của mỗi con ngời không ai không một lần đợc nghemột bài vè, một câu đố, một chuyện cổ tích hay một câu hát ru... Đó chình là nh÷ng t¸c phÈm cña vhdg. VËy, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n: kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n häc d©n gian.. ? VËy, theo em ph¬ng thøc truyÒn miÖng lµ g×. ? T¹i sao vhdg l¹i lµ nh÷ng s¸ng t¸c tËp thÓ. ? Trong đời sống cộng đồng dân gian có nh÷ng sinh ho¹t nµo.. H§2 ? Theo em, vhdg có những đặc trng cơ b¶n nµo. ? t¹i sao nãi vhdg lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ. -vhdg tån t¹i díi d¹ng ng«n ng÷ nãi: lêi nãi, lêi h¸t, lêi kÓ...-> ng«n ng÷ gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gñi - NT vhdg: miªu t¶ hiÖn thùc gièng nh thùc tÕ miªu t¶ hiÖn thùc mét c¸ch kú ¶o. VD: vhdg cã nhiÒu cèt truyÖn, nh©n vËt, t×nh tiÕt... gièng nhau: nhiÒu tryÖn d©n gian VN có tình tiết nhân vật chính đợc sinh ra do bµ mÑ thô thai mét c¸ch kh¸c thêng ( Th¸nh Giãng, Sä Dõa...).. ?Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ cña vhdg diÔn ra nh thÕ nµo.. H§3 ? Vhdg bao gåm c¸c thÓ lo¹i nµo, ®¨c trng c¬ b¶n cña c¸c thÓ lo¹i. H§4. I. Kh¸i niÖm: - VHDG lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ngôn từ truyền miệng đợc tập thể sáng tác nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. - Không dùng chữ viết mà dùng lời để truyền từ ngời này sang ngời khác từ đời này sang đời khác. - Kh«ng cã ch÷ viÕt cha «ng ta truyÒn b»ng miÖng-> söa v¨n b¶n-> s¸ng t¸c tËp thÓ. -Các hình thức sinh hoạt: lao động tập thÓ, vui ch¬i, ca h¸t tËp thÓ, lÔ héi... II. §Æc tr ng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian: 1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ: - VHDG lµ s¸ng t¸c nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖn=> truyÒn thèng nghÖ thuËt cña vhdg.. -VHDG tån t¹i lu hµnh theo ph¬ng thøc truyÒn miÖngtõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c qua nhiều thế hệ và qua các địa phơng khác nhau-> đặc điểm của vhdg là tính dị b¶n. - TÝnh truyÒn miÖng cßn biÓu hiÖn trong diÔn xíng d©n gian: ca h¸t, chÌo, tuång... 2. V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ: - C¸ nh©n khëi xíng, tËp thÓ hëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong d©n gian. - Quá trình truyền miệng lại đợc tu bổ, söa ch÷a, thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy vhdg mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. => TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ lµ nh÷ng dÆc trng c¬ b¶n chi phèi qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ lu tryÒn t¸c phÈm vhdg, thÓ hiÖn sù g¾n bã mËt thiÕt cña vhdg víi c¸c sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng. III. HÖ thèng thÓ lo¹i cña VHDG: (SGK) IV. Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian: 1. VHDG lµ kho tri thøc v« cïng phong.

(10) ? C¸c gi¸ trÞ c¬ b¶n cña vhdg. ? Tri thøc vhdg bao gåm nh÷ng lÜnh vùc nµo ? t¹i sao l¹i lµ kho tri thøc.. ? Gi¸ trÞ vÒ mÆt gi¸o dôc cña vhdg. ? tr×nh bµy nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt to lín cña v¨n häc d©n gian.. phú về đời sống các dân tộc : - Tri thøc vhdg thuéc mäi lÜnh vùc cña đời sống: tự nhiên, xã hội và con ngời. đó là những kinh nghiệm đợc đúc rúttừ thực tiÔn. - VN 54 téc ngu¬×-> vèn tri thøc cña toµn d©n téc phong phó vµ ®a d¹ng. 2. VHDG cã gi¸ trÞ giao dôc s©u s¾c vÒ đạo lý làm ng ời: - Giáo dục tinh thần nhân đạo và lạc quan. - Hình thành những phẩm chất tốt đẹp của con ngêi 3. VHDG cã gi¸ trÞ thÈm mÜ to lín, gãp phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n häc d©n téc: - VHDG đợc chắy lọc, mài dũa qua không gian và thời gian. Nhiều tác phẩm đã trở thành mẫu mực về nghệ thuật để chúng ta häc tËp. => Trong tiến trình lịch sử, vhdg đã phát triÓn song song cïng v¨n häc viÕt, lµm cho nÒn v¨n häc ViÖt nam trë nªn phong phú đa dạng và đậm đà bản sắc dân tộc.. 4.Cũng cố : đặc trng cơ bản của vhdg. ThÓ lo¹i vhdg. Vai trò của vhdg đối với nền văn học dân tộc. 5. Dặn dò : nắm vững các nội dung đã học Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. E. Rót kinh nghiªm : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ .... Gi¸o ¸n v¨n 10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 20112012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 5. Ngµy so¹n: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (t2). A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.Kiến thức: Giúp học sinh cũng cố và khắc sâu kiến thức đã học. 2. Kỹ năng:.ứng dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn hoạt động giao tiếp bằng ng«n ng÷. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp:đặt câu hỏi, gợi mở, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, lµm bµi tËp ë sgk. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Các nhân tố chi phối hoạt động giao tiếp. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: ở tiết trớc chúng ta đã nắm đợc những kiến thức cơ bảnvề hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Vậy, để khắc sâu hơn về kiến thức đó, chúng ta tiến hành thùc hµnh lµm bµi tËp. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc H§1 ? Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕpthÓ Bµi 1 : hiÖn trong bµi ca dao: - Nh©n vËt giao tiÕp: chµng trai- c« g¸i, §ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng løa tuæi 18-20, hä khao kh¸t t×nh yªu..

(11) Tre non đủ lá đan sàng nên chăng. H§2 -HS đọc đoạn đối thoại (A cổ- 1em nhỏ víi mét «ng giµ)vµ tr¶ lêi c©u hái ?Trong cuéc giao tiÕp trªn, c¸c nh©n vËt đã thực hiện bằng ngôn ngữ những hành động nói cj thể nào. Nhằm mục đích gì? ( chọn trong các từ: chào, hỏi, đáp lời, khen để gọi tên mỗi hành động cho phù hîp). ? Khi làm bài thơ này Hồ Xuân Hơng đã giao tiếp với ngời đọc về vấn đề gì. ? Ngời đọc căn cứ vào đâu để lĩnh hội bµi th¬.. - Hoàn cảnh giao tiếp: đêm trăng sáng và thanh v¾ng-> phï hîp víi c© chuyÖn t×nh của những đôi lứa yêu nhau. - Nội dung và mục đích giao tiếp: “ tre non đủ lá” “đan sàng”-> chàng trai tỏ tình với cô gái-> tính đến chuyện kết duyên. -> c¸ch nãi phï hîp víi hoµn c¶nh, môc đích giao tiếp. Bµi 2: - Các hành động giao tiếp cụ thể: + Chµo ( ch¸u chµo «ng ¹!) + Chào đáp lại ( A cổ hả?) + Khen ( lín tíng råi nhØ!) + Hái (bè ch¸u...) + Tr¶ lêi(tha...) - C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã mét c©u hái “bố cháu có ...” các câu còn lại để chào và khen. - Lêi nãi c¸c nh©n vËt béc lé t×nh c¶m víi nhau. Cháu tỏ thái độ kính mến qua các tõ: tha, ¹. Cßn «ng lµ t×nh c¶m yªu quÝ trìu mến đối với cháu. Bµi 3: T×m hiÓu bµi th¬: “ B¸nh tr«i níc” -Qua việc miêu tả, giới thiệu bánh trôi nớc. Hồ Xuân Hơng muốn nói đến thân phËn ch×m næi cña m×nh. Mét ngêi con g¸i xinh đẹp tài hoa lại gặp nhiều bất hạnh, éo le. Song trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo vÉn giữ đợc phẩm chất của mình. - Căn cứ vào cuộc đời của nữ sĩ Hồ Xuân H¬ng: lµ ngêi cã tµi, cã t×nh nhng sè phËn trớ trêu đã dành cho bà sự bất hạnh. Hai lần lấy chồng thì cả hai lần “cố đấm ăn xôi...” Điều đáng khâm phục ở bà là dù trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh.. 4. Còng cè : Nắm vững những kiến thức đã học . 5. DÆn dß : lµm bµi tËp ë nhµ. So¹n bµi míi: V¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ... TiÕt thø: 6. Ngµy so¹n:. V¨n b¶n A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.Kiến thức: Giúp học sinh có đợc những kiến thức cơ bản về văn bản và kiến thức kh¸i qu¸t vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n xÐt theo phong c¸ch chøc n¨ng ng«n ng÷. 2.Kü n¨ng:n©ng cao kÜ n¨ng thùc hµnh ph©n tÝch vµ t¹o lËp v¨n b¶n trong giao tiÕp. 3. Thái độ : nghiêm túc tieepd thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp:đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Phong cách ngôn ngữ bao quátụ sử dụng tất cả các phơng tiện ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp của ngôn ngữ toàn dân. Cho nên nói và viết đúng phong cách.

(12) là đích cuối cùng của việc học tập Tiếng việt, là một yêu cầu văn hoá đặt ra đối với con ngời văn minh hiện đại... Ta tìm hiểu bài văn bản. b. TriÓn khai bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc H§1 I. Khái niệm, đặc điểm: ?Các văn bản trên đợc ngời nói (ngời 1. VÝ dô: (1,2,3,sgk) viết ) tạo ra trong hoàn cảnh nào ? để 2. nhËn xÐt: đáp ứng nhu cầu gì. ? Mỗi văn bản đề -Vb1 tạo ra trong hoạt động giao tiếp cập tới vấn đề gì chung. §©y lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu ngêi víi mäi ngêi -> mèi quan hÖ gi÷a con ngêi trong cuéc sèng. - Vb2 tạo ra trong hoạt động giao tiếp gi÷a c« g¸i vµ mäi ngêi-> lêi than th©n c¶ c« g¸i. - Vb3 tạo ra trong hoạt động giữa chr tịch nớc với quốc dân đồng bào-> lời kêu gọi toµn quèc kh¸ng chiÕn. ? VÒ h×nh thøc v¨n b¶n 3 cã bè côc nh - Bè côc: 3phÇn thÕ nµo. + Mở đầu: “hỡi đồng bào toàn quốc”-> nh©n tè giao tiÕp. + Th©n bµi: “chóng ta muèn hoµ... d©n téc ta”-> nªu lËp trêng ch×nh nghÜa cña ta vµ d· t©m c¶ Ph¸p. + Kết bài: (phần còn lại)-> khẳng định nớc VN độc lập và kháng chiến thắng lợi. - Mục đích: + Vb1 truyền đạt kinh ? Mỗi văn bản tạo ra nhằm mục đích nghiÖm sèng. g×. + Vb2 lời than thân để gợi sự hiểu biết và cảm thông của mỗi ngời đối với số phËn ngêi phô n÷. + Vb3 kªu gäi, khÝch lÖ, thÓ hiÖn quyÕt t©m cña mäi trong kh¸ng chiÕn chèng ? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n trªn, em thùc d©n Ph¸p. hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n. §Æc ®iÓm cña 3.KÕt luËn:(xem phÇn ghi nhí-sgk) v¨n b¶n lµ g×. II. C¸c lo¹i v¨n b¶n: H§2 1. So s¸nh c¸c v¨n b¶n 1,2,3 ? Vấn đề đợc đề cập trong mỗi văn bản - Néi dung: + Vb1: kinh nghiÖm sèng. thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc sèng. + Vb2: th©n phËn ngêi phô n÷ trong x· ? Từ ngữ đợc sử dụng trong mỗi văn bản héi cò. thuéc lo¹i nµo (tõ ng÷ th«ng thêng trong + Vb3: kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n cuéc sèng hay tõ ng÷ chÝnh trÞ) Ph¸p. - tõ ng÷: Vb1,2 dïng nhiÒu tõ ng÷ th«ng ? C¸ch thøc thÓ hiÖn néi dung cña c¸c thêng. Vb3 dïng nhiÒu tõ ng÷ chÝnh trÞ. v¨n b¶n nh thÕ nµo. - C¸ch thøc thÓ hiÖn: + vb1,2 tr×nh bµy néi dung th«ng qua h×nh ¶nh cô thÓ-> cã tÝnh h×nh tîng. + vb3 dùng lý lẽ và lập luận để khẳng định rằng: cần phải kháng chiến chống Ph¸p. ? VËy, c¸c v¨n b¶n trªn thuéc phong - Vb 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ NT. c¸ch ng«n ng÷ nµo. Vb3 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. 2. KÕt luËn: H§3 ( xem phÇn ghi nhí - sgk) ? Qua viÖc so s¸nh trªn h·y cho biÕt cã mÊy lo¹i v¨n b¶n 4.còng cè : §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n, c¸c lo¹i v¨n b¶n. 5. Dặn dò : nắm chắc các kiến thức đã học. ChuÈn bÞ viÕt bµi lµm v¨n sè 1. E.Rót kinh nghi ệ m : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................. Gi¸o ¸n v¨n10,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 20112012.

(13) Liªn hÖ §T 01689218668 .. TiÕt thø: 7. Ngµy so¹n:. ViÕt bµi lµm v¨n sè 1 A. Môc tiªu : I/ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.Kiến thức: Giúp học sinh cũng cố những kiến thức và kĩ năng làm văn, đặc biệt là vÒ v¨n biÓu c¶m vµ v¨n nghÞ luËn. 2.Kỹ năng: vận dụng những hiểu biết của mình để bộc lộ cảm nghĩ của mình về một sù vËt, sù viÖc, hiÖn tîng gÇn gñi trong cuéc sèng hoÆc mét t¸c phÈm v¨n häc. 3. Thái độ: Nghiêm túc tieepd thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao: B.Phơng pháp: thực hành: gv ra đề, hs làm bài. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. Chuẩn bị của GV: chuẩn bị chu đáo về đề ra và đáp án. 2. Chuẩn bị của HS: ôn tập lại các kiến thức cơ bản đã học ở lớp dới. D.tiến trình lên líp: 1. ổn định 2. KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Để kiểm tra đánh giá quá trình học tập đạt kết quả nh thế nào chúng ta thùc hµnh viÕt bµi sè 1. Hoạt động của thầy và trò HĐ1 GV ghi đề lên bảng.. HĐ2 yêu cầu đề. Néi dung kiÕn thøc I. §Ò ra: ( B¸m chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng) Tùy theo yêu cầu mỗi lớp mà có đề kiểm tra phï hîp 1.H·y ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ vÏ đẹp hình tợng của ngời lính trong bài thỏ “§ång chÝ ” cña ChÝnh H÷u. 2. Nªu c¶m nghÜ s©u s¾c nhÊt cña em vÒ một trong 2 tác phẩm sau, đã học trong ch¬ng tr×nh v¨n THCS : - ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng - ChiÕc l¬c ngµ. II. Yªu cÇu: §Ò 1 ; 1. VÒ néi dung : Cần nắm đợc các ý sau và phân tích làm nổi bật các ý đó: - Vẻ đẹp chân chất mộc mạc, giản dị cả nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh. - Vẻ đẹp của đời sống tâm hồn, tình cảm. + Tình đồng chí, đồng đội, tình quê hơng. + Lạc quan, yêu đời. - Vẻ đẹp của ý chí quuyết tâm. => đó là vẻ đẹp của sức mạnh tâm hồn, cña tÇm lßng yªu nø¬c... -> kÕ thõa nÐt đẹp từ ngàn xa truyền lại. Đề 2 : Nắm đợc giá trị ND- Nt của tác phÈm . 3.H×nh thøc ( Yªu cÇu chung cho c¶ hai đề) - Tr×nh bµy s¹ch sÏ, râ rµng. - Dïng tõ viÕt c©u chÝnh x¸c. III. §¸p ¸n, thang ®iÓm : 1. Më bµi : 1 ®iÓm - Tuú vµo kh¶ n¨ng cña hs. Cã thÓ më bµi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. 2. Th©n bµi :8 ®iÓm - hiểu đợc ý 1: 2điểm. -hiểu đợc ý 2: 2điểm..

(14) GV hớng dẫn một số điều cơ bản để làm tèt bµi v¨n nµy.. -hiểu đợc ý 3: 2điểm. - Cuối cùng phải khẳng định đợc đó là vẻ đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam. 3. KÕt luËn : 1 ®iÓm - Khẳng định đợc giá trị nghệ thuật và nội dung cña t¸c phÈm. Kh¸i qu¸t n©ng cao vấn đề. IV. H íng dÉn chung : - §Ó lµm tèt bµi v¨n c¸c em cÇn: + ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng tËp làm văn đã học trong chơng trình ngữ văn THCS, đặc biệt là văn biểu cảm. + ¤n luyÖn nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng Tiếng việt (đặc biệt là về câu và các biện ph¸p tu tõ) + Quan s¸t, t×m hiÓu vµ t×m c¸ch diÔn đạt những cảm xúc, suy ngẫm về bài thơ.. 4.còng cè: c¸c bíc tiÕn hµnh lµm mét bµi v¨n biÓu c¶m, ph©n tÝch. 5. DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi míi: ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ .... TiÕt thø: 8-9. Ngµy so¹n:. ChiÕn th¾ng mtao mx©y A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng: 1.Kiến thức: Giúp học sinh nắm đựoc đặc điểm của sử thi anh hùng trong việc xây dùng kiÓu “ nh©n vËt anh hïng sö thi” vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ vµ sö dông ng«n tõ. 2.Kỹ năng: biết cách phân tích một văn bản sử thi anh hùng để thấy dợc giá trị cả sö thi vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp: đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định 2.Kiểm tra bài cũ: ? Phân tích các đặc trng cơ bản của văn học dân gian. 3. Bài míi: a. Đặt vấn đề: Sử thi Đam san là niềm tự hào lớn lao nhất của đồng bào Ê- Đê . Là sản phẩm tinh thần vô cùng quí giá của họ. đồng bào Tây Nguyên thờng kể cho nhau nghe trong những ngôi nhà Rụng. Vậy, để hiểu về sử thi Đam San chúng ta tìm hiểu bµi “ChiÕn th¾ng MTao Mx©y” b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung kiÕn thøc. H§1 ? Em hiÓu thÕ nµo lµ sö thi. ë níc ta cã nh÷ng lo¹i sö thi d©n gian nµo - ThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt kh¸c sö thi: chÊt liÖu thÇn tho¹i chØ cã thÓ trë thµnh sö thi khi: - ND: đợc hệ thống hoá thành một cốt truyÖn phøc t¹p -NNNT: v¨n vÇn hoÆc v¨n xu«i. Sö dông nhiều biện pháp tự sự: dẫn truyện, độc. I. Vµi nÐt vÒ sö thi: 1. kh¸i niÖm : sgk 2. Ph©n lo¹i : 2 lo¹i. - Sử thi thần thoại: đợc xây dựng trên cơ së c¸c truyÖn kÓ vÒ sù h×nh thµnh thÕ giíi vµ mu«n loµi, con ngêi vµ bé téc thêi cæ đại. - Sử thi anh hùng: kể về cuộc đời và chiến c«ng cña nh÷ng tï trëng anh hïng- chiÕn công ấy có ý nghĩa với cả cộng đồng..

(15) thoại, đối thoại -Qui mô: hoành tráng, đồ sộ. H§2 Giíi thiÖusö thi §S. H§3 ? VÞ trÝ cña ®o¹n trÝch. HS đọc theo phân vai ? Hãy chỉ ra các nhân vật đã tham gia vµo cuéc chiÕn gi÷a DS vµ MTao Mx©y. Vai trß cña c¸c nh©n vËt.. H§4 ? Trong cuộc chiến đấu giữa ĐS và MtaoMxay đợc tác giả kể qua những chÆng nµo. ? Cuộc khiêu chiến của ĐS đối với kẻ thù của mình đợc diễn tả nh thế nào. Có nhận xét gì về cách diễn tả đó.. §am San - §Õn ch©n cÇu thang khiªu chiÕn-> rÊt chủ động. - Dngf lêi nãi khÝch dô Mtao Mx©y ra khỏi nhà xuống đánh tay đôi với mình. - Thách đọ dao. - Doạ phá sàn, đốt nhà. - Coi khinh kÎ thï kh«ng b»ng con lîn, con tr©u. - Không thèm đánh trộm lúc Mtao Mxây đang đi xuống cầu thang (tự tin, đàng hoµng) => cuối cùng dụ đợc kẻ thù quyết đấu víi m×nh. ? Vậy, cuộc quyết đấu giữa ĐS và Mtao Mx©ydiÔn ra ra sao.. II. Sö thi §am San: 1.Tãm t¾t: sgk 2.Néi dung: - §am San lµ sö thi nái tiÕng cña d©n téc £- §ª - Miªu t¶ nh÷ng chiÕn c«ng oanh liÖt vµ kh¸t väng tù do cña §am San theo hai chủ đề: + §Êu tranh chèng nh÷ng rµng buéc c¶ tËp tôc h«n nh©n mÉu quyÒn: tôc nèi d©y. + §Êu tranh chèng nh÷ng tï trëng thï địch. III. §o¹n trÝch : 1 VÞ trÝ : n»m ë ®o¹n giòa t¸c phÈm. 2. đọc- hiểu: -C¸c nh©n vËt tham gia lµm nçi râ sù kiÖn: + Mtao Mx©y: cíp vî §S-> cuéc chiÕn nổ ra-> nhân vật đối thủ của ĐS. + ĐS: đánh Mtao Mxây dành lại hạnh phóc riªng (lµ nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt trung tâm quyết định diễn biến cốt truyÖn) + ¤ng trêi: nh©n vËt thÇn k× hç trî cho §S. + HnhÞ: nh©n vËt trî thñ trao vËt thÇn k× cho §S. Cïng víi nh©n vËt «ng trêi sù trî lùc cña HnhÞ thÓ hiÖn qan niÖm vÒ cuéc đấu tranh chính nghĩa cả nhân vật anh hïng. + Quần chúng: đóng vai trò hậu thuẩn cho nh©n vËt chÝnh-> bÞ l«i cuèn bëi søc mạnh và mục đích chiến đấu của nhân vật chÝnh. => søc m¹nh vµ lý tëng cña c¸ nh©n ngêi anh hùng biểu tợng cho sức mạnh và lý tởng cả cả cộng đồng. 1. H×nh t îng nh©n vËt §S trong cuéc chiÕn víi Mtao Mx©y: -ĐSđến chân cầu thang kẻ thù khiêu chiÕn. -c¶nh hai ngêi móa khiªn. - C¶nh hai ngêi ®uæi nhau, §S ®©m kh«ng thủng đùi Mtao Mxây. - Nhê «ng trêi m¸ch kÕ, §S giÕt Mtao Mx©y. => trong trËn chiÕn gi÷a §S vµ MtaoMxay luôn có sự đối lập: Mtao Mx©y - Nhµ giµu cã, réng r·i, sang träng. Bị động, sợ hãi, do dự, rụt rè không dám xuèng-> trªu tøc §S (tay ta «m...) - Sợ đánh bất ngờ phải ra. - H×nh d¸ng Mtao Mx©y hung h·n, d÷ tîn nh mét vÞ thÇn, khiªn trßn nh ®Çu có, g¬m ãng ¸nh nh c¸i cÇu vßng -> tÇn ngÇn do dù.. Cuộc quyết đấu giữa ĐS và Mtao Mxây diÔn ra qa c¸c hiÖp: * HiÖp1: c¶nh hai ngêi móa khiªn..

(16) §am San - KhÝch Mtao Mx©y móa tríc. - §S døng kh«ng nhóc nhÝch.-> võa thÊy đợc tài nghệ của kẻ thù vừa bộc lộ đợc b¶n lÜnh cña m×nh. - §S móa khiªn: “mét lÇn xèc... phÝa tây”-> múa khiên rất đẹp thể hiện tài n¨ng vµ søc khoÎ c¶ §S-ngêi dòng sÜ. - Nhận đợc miếng trầu cả vợ-> sức khoẻ §S t¨ng lªn gÊp béi, móa khiªn cµng nhanh, mạnh và đẹp (nh bão, nh lốc,...) - Đâm vào đùi, vào ngời Mtao Mxây nhng không thủng. - Trong giấc mơ đợc ông trời mách kế: dïng chµy mßn nÐm vµo vµnh tai kÎ thï là đợc. -> đuổi theo Mtao Mxay đến ngã lăn quay xuống đất -> hỏi tội cớp vợ -> giết Mtao Mx©y. => §s chiÕn th¾ng trë thµnh mét tï trëng giµu m¹nh nhÊt vïng.. Mtao Mx©y - Vµo móa khiªn: khiªn kªu l¹ch x¹ch nh qu¶ míp kh«. - Tự xem mình là một tớng qen đánh thiên hạ, xéo nát đất đai thiên hạ, bắt tù binh -> chñ quan, ng¹o m¹n. - Mtao Mx©y bíc cao bíc thÊp, chÐm trît khoeo ch©n kÎ thï, chØ tróng c¸i ch¶o cét trâu-> bỏ chạy, vừa chạy vừa chống đỡ -> cÇu cøu HnhÞ qu¨ng cho miÕng trÇu. * HiÖp2 :. - BÞ chµy mßn ®©m vµo vµnh tai -> cïng đờng ngã lăn xuốnh đất. - Gi¶ dèi cÇu xin tha m¹ng. - BÞ giÕt.. * ý nghÜa chiÕn th¾ng: - Thể hiện vẻ đẹp, sức mạnh của ngời anh ? Sự chiến thắng đó có ý nghĩa nh thế hùng-> cộng đồng. nµo. - Kh¸t väng hoµ b×nh hoµ hîp tù do. - §S ¨n trÇu-> søc m¹nh t¨ng lªn: t×nh ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt HnhÞ nÐm nghÜa vî chång- søc m¹nh thÇn linh. miÕng trÇu cho §S vµ chi tiÕt «ng trêi - Nh©n vËt «ng trêi còng gièng nh «ng m¸ch kÕ cho §S. tiªn «ng bôt trong truyÖn cæ tÝch cña ngêi kinh -> sù m¸ch kÕ cña «ng trêi thÓ hiÖn sù gÇn gñi gi÷a con ngêi víi thÇn linh. - Tuy có mục đích riêng - chiến đấu để dµnh l¹i vî- dµnh l¹i h¹nh phóc riªng cho m×nh nhng l¹i cã Ých cho toµn thÓ céng đồng-> buôn làng đợc mở rộng. ? em có nhận xét gì cuộc chiến đấu và - Sau khi chiÕn th¾ng §S gäi t«i tí, d©n chiến thắng của ĐS (cuộc chiến đấ có lµngMtao Mx©y ®i theo m×nh. g©y c¶m gi¸c ghª rîn kh«ng? Sau khi - §S ra lÖnh d©n lµng ¨n mõng. giÕt Mtao Mx©y §S cã tµn s¸t t«i tí, cã => §S lµ mét ngêi giµu cã, lµ niÒm tù hµo đốt phá dày xéo đất đai của y không? của dân tộc-> là nhân vật lý tởng của ngChàng chiến đấu nhằm mục đích gì) Tìm ời Ê-Đê. nh÷ng chi tiÕt chøng minh tuy §S cã mục đích riêng nhng lại có ý nghĩa và 2. H×nh t îng nh©n vËt §S trong lÔ ¨n tầm quan trọng chng cho cộng đồng. mõng chiÕn th¾ng: - Vẻ đẹp kì diệu cả thân hình diện mạo: + Tãc ch¶y dµi ®Çy nong hoa. +U èng kh«ng biÕt say. ? Nhân vật ĐS đợc giới thiệ nh thế nào + ChuyÖn trß kh«ng biÕt ch¸n. về vẻ đẹp thân hình diện mạo. + Ngùc qÊn chÐo tÊm mÒn chiÕn. - Hình ảnh ĐS đợc miêu tả qua cái nhìn + §«i m¾t long lanh, b¾p ch©n to b»ng đầy ngỡng mộ-> về vẻ đẹp và sức mạnh. cây xà ngang, bắp đùi to... + Sức ngang voi đực, hơi thở ầm ầm nh sÊm. - Ngôn ngữ so sánh độc đáo + hô ngữ + giäng v¨n hµo hïng => ca ngîi ngêi anh ? Cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch miªu t¶. hïng. - LÔ ¨n mõng: + Nhµ §S chËt nÝch t«i tí. ? Vậy, lễ ăn mừng đợc khắc hoạ ra sao. + Ăn uống đông vui. + Tù trởng gần xa đều đến và thán phôc. - Trong lÔ ¨n mõng §S thÓ hiÖn niÒm vi.

(17) ? Trong lễ ăn mừng có gì đặc biệt? Tại sao ĐS ra lệnh đánh lên nhiề loại chiêng còng? Vai trò cả nó đối với cộng ngời ÊĐê.. H§5 ? Những nét đặc sắc về nghệ thuật của ®o¹n trÝch. lín b»ng c¸ch næi lªn nhiÒu chiªng lín, nhá. Më tiÖc nhá, tiÖc to mêi mäi ngêi cïng ¨n uèng vi ch¬i. -> Tù hµo vÒ sù giµu cã cña thÞ téc. Chiªng cßng vµ ©m thanh cña nã hÕt søc quan trọng. Đó là bản sắc riêng và lâu đời cña c¸c d©n téc thiÓu sè nãi chung vµ cña ngêi £-§ª nãi riªng -> sù giµu co, sang träng vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn cña tï trëng vµ thÞ téc. 3. Vài nét đặc sắc về nghệ thuật: - Ng«n ng÷ sö thi: + Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn: miªu t¶ nh©n vËt vµ cuéc chiÕn. + Ng«n ng÷ nh©n vËt cã nhiÒu c©u mÖnh lÖnh(¬ diªng...) - Giäng ®iÖu trang träng, chËm r·i, víi các phép so sánh, phóng đại, liệt kê, trïng ®iÖp, t¹o dùng khing c¶nh hoµnh tr¸ngtrong sö thi. => TÊt c¶ gãp phÇn lµm cho sö thi cã vÎ đẹp hoành tráng, ngời nghe nh đợc sống l¹i thêi xa xa. => ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y lµ mét ®oan trÝch hÊp dÉn cña sö thi §S. Ca ngîi vÎ đẹp dũng mạnh của ngời anh hùng. Đồng thêi thÓ hiÖn tÊm lßng träng danh dù, g¾n bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuéc sèng b×nh yªn, phån vinh cña thÞ téc.. 4.cũng cố: Sử thi ĐS đã làm sống lại quá khứ hào hùng của ngời Ê-Đê thời cổ đại. Đó cũng là khát vọng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên ngày nay- một Tây Nguyên giữa lòng đất nớc giàu mạnh, đoàn kết, thống nhát-> mục tiêumà cả nớc ta cùng đồng bào Tây Nguyên vơn tới. 5. Dặn dò : - Về nhà tìm đọc sử thi Đam San - ChuÈn bÞ bµi míi: v¨n b¶n. E. Rót kinh nghiÖm : ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ..... Gi¸o ¸n v¨n 10 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 2011-2012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp TiÕt thø: 10. LUY Ệ N T Ậ P :. Ngµy so¹n:. V¨n b¶n A. Môc tiªu : I/ ChuÈn kiÕn thøc kü n¨ng : 1.KiÕn thøc: Qua tiÕt häc gióp häc sinh còng cè vµ kh¾c s©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc đã học. 2.Kỹ năng: ứng dụng các kiến đã học vào quá trình tạo lập và lĩnh hội văn bản. 3. Thái độ : Nghiêm túc tiếp thu bài giảng II/ Më réng n©ng cao : B.Phơng pháp: đặt câu hỏi, gợi mở, đàm thoại, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1. ChuÈn bÞ cña GV: so¹n gi¸o ¸n, nghiªn cøu tµi liÖu. 2. ChuÈn bÞ cña HS: häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định 2.Kiểm tra bài cũ: ? thế nào là văn bản? đặc điểm của văn bản. 3. Bµi míi:.

(18) a. Đặt vấn đề: ở tiết trớc các em đã nắm đợc những kiến thức cơ bản về văn bản. vậy, để khắc sâu hơn về mặt kiến thức đó chúng ta tiến hành làm bài tập b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò H§1 -Cho hs t×m hiÓu ®o¹n v¨n T37-sgk. ? Phân tích tính thống nhất về chủ đề của ®o¹n v¨n.. Néi dung kiÕn thøc. ? ViÕt mét sè c©u kh¸c tiÕp theo c©u v¨n dới đây để tạo một văn bản có nội dung thống nhất, sau đó đặt nhan đề cho văn b¶n nµy. “M«i trêng sèng cña loµi ngêi hiÖn nay ®ang bÞ huû ho¹i ngµy cµng nghiªm träng.. Bµi 4: - MT sèng cña... nghiªm träng. + Rõng ®Çu nguån ®ang bÞ chÆt ph¸, khai th¸c bõa b·i lµ nguyªn nh©n g©y ra h¹n h¸n, lë lôt kÐo dµi. + C¸c s«ng suèi ngµy cµng bÞ c¹n kiÖt vµ bÞ « nhiÓm do c¸c chÊt th¶i cña c¸c khu c«ng nghiÖp, cña c¸c nhµ m¸y. + C¸c chÊt th¶i nhÊt lµ bao ni l«ng vøt bõa b·i trong khi ta cha cã qui ho¹ch xö lý hµng ngµy. + Ph©n bãn, thuèc trõ s©u, trõ cá sö dông kh«ng theo qui ho¹ch. - Tất cả đã đến mức báo động về môi sèng cña loµi ngêi. - Tiêu đề: Môi trờng sống kêu cứu.. Bµi 1: - Đoạn văn có một chủ đề thống nhất, câu chốt đứng ở đầu câu. Câu chốt (câu chủ đề) đợc làm rõ bằng các câu tiếp theo: gi÷a c¬ thÓ vµ m«i trêng cã ¶nh hëng qua l¹i víi nhau. + Môi trờng có ảnh hởng tới mọi đặc tÝnh cña c¬ thÓ. + So s¸nh c¸c l¸ mäc trong c¸c m«i trêng kh¸c nhau. * Cïng ®Ëu Hµ Lan. * L¸ c©y m©y. * L¸ c¬ thÓ biÕn thµnh gaØ¬ c©y x¬ng rång thuéc miÒn kh« r¸o. * Dµy lªn nh c©y l¸ báng. ->(1luËn ®iÓm, 2 luËn cø, 4 luËn chøng) - Hai câu: môi trờng có ảnh hởng tới đặc ? Phân tích sự phát triển của chủ đề trong tính của cơ thể. So sánh lá mọc trong môi đoạn văn (từ ý khái quát đến ý cụ thể qua tròng khác nhau là hai câu thuộc hai luận các cấp độ) cø, 4 c©u sau lµ luËn chøng lµm râ luËn cứ vào luận điểm (câu chủ đề) - ý chung cña ®o¹n(c©u chèt-> c©u chñ đề-> luận điểm) đã đợc triển khai rõ rµng. ? Đặt nhan đề cho đoạn văn. - Nhan đề: môi trờng và cơ thể. H§2 Bµi 2 : T38-sgk. - S¾p xÕp nh sau: a-c-e-b-d. ? S¾p xÕp c¸c c©u trong ®o¹n thµnh mét - Tiêu đề: bài thơ “Việt Bắc”. văn bản hoàn chỉnh, mạch lạc và đặt cho văn bản một nhan đề cho phù hợp. Bµi 3 : - Đơn xin phép nghỉ học là một văn bản. - Đơn gửi cho các thầy cô giáo, đặc biệt Hãy xác định: lµ thÇy c« chñ nhiÖm. Ngêi viÕt lµ häc ? Đơn viết cho ai.? Ngời viết đơn ở cơng sinh. vÞ nµo - Mục đích: xin phép đợc nghỉ học ? Mục đích viết đơn là gì - ND: nªu râ hä tªn, lý do xin nghØ, thêi ? Nội dung cơ bản của lá đơn gian nghØ vµ høa thùc hiÖn chÐp bµi lµmnhthÕ nµo.. 4. Cũng cố : đặc điểm cơ bản của văn bản. 5. DÆn dß : lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. So¹n bµi míi: TruyÖn An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u - Träng Thuû. E.Rót kinh nghiÖm :.

(19) ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ..... Gi¸o ¸n v¨n 10 ,11,12 c¶ n¨m CB chuÈn kiÕn thøc kü n¨ng míi 20112012 Liªn hÖ §T 01689218668 Gs Nguyªn V¨n HiÖp.

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

(25)

(26)

(27)

(28)

(29)

(30)

(31)

(32) TiÕt thø: 55. Ngµy so¹n:. C¸c h×nh thøc kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs trình bày và phân tích đợc các hình thức kết cấu cơ bản của văn bản thuyết minh: k/c theo thời gian, không gian, trật tự logíc của đối t ợng thuyết minh và nhận thức của ngời đọc, kết cấu hỗn hợp. 2. Kĩ năng: xây dựng đợc kết cấu cho bài văn thuyết minh về các đối tợng theo kiểu giíi thiÖu, tr×nh bµy. 3.Thái độ: học và làm bài đầy đủ, nghiêm túc. B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: kh«ng. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: văn bản thuyết minh có kết cấu nh thế nào và khi thuyết minh một vấn đề ta chon hình thức kết cấu ra sao. Chúng ta tìm hiểu bài b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n thuyÕt minh. I. Kh¸i niÖm : - VB thuyÕt minh lµ kiÓu vb nh»m giíi thiÖu tr×nh bµy chÝnh x¸c, kquan vÒ cÊu t¹o t/c, qhÖ, giá trị của một sự vật hiện tợng, 1 vấn đề thuéc tù nhiªn xh, con ngêi. ? Theo em cã bao nhiªu kiÓu thuyÕt II. KÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh: minh. 1. T×m hiÓu v¨n b¶n : 1,2 sgk - §äc hai v¨n b¶n ë sgk-tr¶ lêi c©u hái. - VB1: giíi thiÖu héi thæi c¬m thi ë §ßng V©n ? Hãy xác định đối tợng và mục đích thuéc §ång Th¸p, huyÖn §an Ph¬ng, Hµ T©ythuyÕt minh cña tõng v¨n b¶n. > giới thiệu với ngời đọc t/g, địa điểm và diễn biÕn cña lÔ héi + ý nghÜa cña lÔ héi víi ®/s ? T×m c¸c ý chÝnh t¹o thµnh néi dung tinh thÇn cña ngêi l®. thuyÕt minh cña tõng v¨n b¶n. + Giíi thiÖu s¬ qua lµng §ång V¨n, §ång Th¸p, §an Phîng, Hµ T©y. + Thông lệ làng mở hội trong đó có thổi cơm ? Ph©n tÝch c¸ch s¾p xÕp c¸c ý trong thi vµo ngµy 15-1. tõng v¨n b¶n. Gi¶i thÝch c¬ së cña c¸ch + LuËt lÖ vµ h×nh thøc thi cö. s¾p xÕp Êy. + Néi dung héi thi (diÔn biÕn cuéc thi). + §¸nh gi¸ kÕt qu¶. + ý nghÜa héi thi. => Các ý đợc sắp xếp theo trình tự thời gian. - VB2: giíi thiÖu bëi Phóc Tr¹ch - Hµ TÜnh -> cảm nhận đợc hình dáng màu sắc, hơng vị vµ sù bæ dìng cña bëi Phóc Tr¹ch. + Trên nớc ta có nhiều loại bởi, trong đó có bëi PT. + Miªu t¶ h×nh thÓ cña bëi, hiÖn tr¹ng bªn trong cña bëi PT. + Gi¸ trÞ cña bëi PT. => Các ý đợc sắp xếp theo trình tự hỗn hợp. 2. KÕt luËn :.

(33) ? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn h·y cho biÕt thÕ nµo lµ kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh.. ? NÕu ph¶i thuyÕt minh bµi “Tá Lßng” (thuËt hoµi) cña Ph¹m Ngò L·o th× chän h×nh thøc kÕt cÊu nµo. - Lµ sù tæ chøc s¾p xÕp c¸c thµnh tè cña VB thành một đơn vị thống nhất hoàn chỉnh và phï hîp víi mqhÖ bªn trong hoÆc bªn ngoµi víi nhËn thøc con ngêi. III. LuyÖn tËp: Bµi 1: sgk. - H×nh thøc kÕt cÊu hçn hîp + Giíi thiÖu PNL lµ mét vÞ tíng vµ còng lµ m«n kh¸ch, lµ con rÔ TrÇn Quèc TuÊn. + Đã từng đánh đông, dẹp bắc. + Ca ngợi sức mạnh của quân dân đời Trần trong đó có PNL. + PNL cßn b¨n kho¨n v× nî c«ng danh. => vẻ đẹp của ngời trai đời Trần, âm vang một thêi lÞch sö hµo hïng cña d©n téc.. 4.còng cè: xem phÇn ghi nhí ë sgk 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: lËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh. 6.Rut kinh nghi ệ m :. TiÕt thø: 56. *** Ngµy so¹n:. LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs thấy đợc sự cần thiết của việc lập dàn ý khi làm văn nói chung vµ viÕt bµi v¨n thuyÕt minh nãi riªng. 2. KÜ n¨ng: còng cè v÷ng ch¾c h¬n kÜ n¨ng lËp dµn ý. 3.Thái độ: học và làm bài đầy đủ, nghiêm túc. B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, phân tích. C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: ? V¨n b¶n thuyÕt minh lµ g× ? kÕt cÊu cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: lập dàn ý cho một bài văn thuyết minh là một khâu rất quan trọng kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh lµm bµi. VËy, lËp dµn ý nh thÕ nµo chóng ta cïng t×m hiÓu bµi. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? Nh¾c l¹i bè côc 3 phÇn cña mét bµi I. Dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh: v¨n vµ nhiÖm vô cña mçi phÇn. b- Më bµi: giíi thiÖu svËt,sviÖc,®/s cô thÓ cña bµi viÕt. - Th©n bµi: n/ d chÝnh cña bµi viÕt - Kết bài: nêu suy nghĩ, hành động của ngời viÕt. ? Bè côc 3 phÇn cã phï hîp víi bµi v¨n -> Phï hîp -> v¨n TM lµ kqu¶ cña thao t¸c lµm thuyÕt minh kh«ng. v¨n. Còng cã lóc ngêi viÕt ph¶i miªu t¶ nªu c¶m xóc, tr×nh bµy sù viÖc. - Nhìn chung là tơng đồng. ? So s¸nh phÇn më bµi vµ kÕt bµi cña - Kh¸c: ë phÇn kÕt bµi - VB tù sù chØ cÇn nªu v¨n tù sù th× v¨n b¶n thyÕt minh cã c¶m nghÜ cña ngêi viÕt. những điểm tơng đồng và khác biệt nào VBTM phải trở lại đề tài thyết minh, lu lại những suy nghĩ cảm xúc lâu bền trong lòng độc gi¶..

(34) ? C¸c tr×nh tù s¾p xÕp ý cho phÇn th©n bµi kÓ díi ®©y cã phï hîp víi yªu cÇu cña bµi thuyÕt minh kh«ng.. ? C¸c bíc tiÕn hµnh mét bµi v¨n thuyÕt minh.. ? LËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh sau:. - Trình tự t/ g (từ xa đến nay) - Tr×nh tù k/g ( tõ xa ->gÇn, trong ra ngoµi, tõ trªn xuèng díi) - Trình tự nhận thức của con ngời (từ quen đến lạ, dễ thấy đến khó thấy...) - Tr×nh tù c/m - ph¶n b¸c hoÆc ph¶n b¸c-c/m. II. LËp dµn ý bµi v¨n thuyÕt minh : 1. Xác định đề tài: 2. LËp dµn ý: - Mở bài: nêu đợc đề tài bài viết. Cho ngời đọc nhận ra kiểu VB của bài làm. Thu hút sự chú ý cả ngời đọc đối với đề tài. - Th©n bµi: + tìm ý, chọn ý: ý phải phù hợp và làm rõ đợc ®iÒu cÇn thuyÕt minh. + S¾p xÕp ý: theo hÖ thèng thèng nhÊt kh«ng trïng lÆp hay chång chÐo. - Kết bài: trở lại đề tài của bài thuyết minh. Lu lại những suy nghĩ và cảm xcs ở độc giả. III. LuyÖn tËp : Giíi thiÖu mét t¸c gi¶ v¨n häc - MB: - TB: cần nêu đợc: + C¸ch 1: th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶. Tiểu sử của t/ g từ khi sinh đến khi mất, theo tõng giai ®o¹n cña c/®. Tác phẩm của t/g chia theo gđoạn, đề tài, thể lo¹i, theo h×nh thøc v¨n tù... + C¸ch 2: th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña t¸c gi¶ theo tõng giai ®o¹n quan träng cña c/®. - KB: Phần mở bài và kết bài phải làm đợc những điểm chính nh lí thuyết ở sgk đã nêu.. 4.còng cè: xem phÇn ghi nhí ë sgk 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: Phú Sông Bạch Đằng 6. Rut kinh nghi ệ m : *** TiÕt thø: 57. Ngµy so¹n: Phú sông bạch đằng -Tr¬ng H¸n Siªu-. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs cảm nhận đợc nội dung yêu nớc và t tởng nhân văn cả bài phú s«ng B§. ND y/n thÓ hiÖn ë niÒm tù hµo vÒ chiÕn c«ng lÞch sö vµ chiÕn c«ng thêi Trần trên dòng sông BĐ. t tởng nhân văn thể hiện qua việc đề cao vai trò, vị trí, đức độ của con ngời, coi đây là nhân tố quyết định đối với sự nghiệp cứu nớc. Thấy đợc những đặc trng cơ bản của thể phú. 2. KÜ n¨ng: ph©n tÝch tèt bµi phó. 3.Thái độ: bồi dỡng lòng y/n, niềm tự hào dân tộc và ý thức trân trọng những địa danh lÞch sö vµ danh nh©n lÞch sö. B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi:.

(35) a. Đặt vấn đề: BĐ là một dòng sông nổi tiếng của Việt Nam. Nơi đây đã trở thành niềm tự hào của quân dân Đại Việt. Dòng sông và những chiến công hiển hách đã là niÒm c¶m høng hoµi cæ hµo hïng cña bao thÕ hÖ thi nh©n. B§GP cña THS lµ mét t¸c phÈm tiªu biÓu. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc ? Dùa vµo tiÓ dÉn ë sgk, h·y nªu v¾n t¾t I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm: những nét về cuộc đời và con ngời THS. 1. T¸c gi¶: THS (?-1354) lµ mét nh©n vËt toµn tµi: chÝnh trÞ, qu©n sù, v¨n ch¬ng. 2. T¸c phÈm: => Bµi phó S«ng B¹ch §»ng thuéc lo¹i a. ThÓ phó : xem sgk. phó cæ thÓ b. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi phó s«ng B¹ch §»ng: - Là một địa danh l/s nổi tiếng, đã trở thành đề ? Em biÕt g× vÒ s«ng B¹ch §»ng vµ hoµn tµi s¸ng t¸c cña nhiÒu t¸c gi¶: TrÇn Minh T«ng, cảnh ra đời bài phú này. Ng/ Tr·i. - THS khi đang là trọng thần của triều đình nhà Trần đã đi dạo chơi trên sông và làm bài phú nµy (cha râ n¨m nµo, chØ biÕt kho¶ng 50 n¨m sau chiÕn th¾ng N-M 1288) c. Bè côc : - 4 phÇn: sgk. ? Th«ng thêng mét bµi phó cæ thÓ gåm - XÐt vÒ ý: cã 3 phÇn. mÊy phÇn. + §o¹n 1: c¶nh d¹o thuyÒn ch¬i s«ng cña ? Ngoµi kÕt cÊu trªn cã thÓ xÐt vÒ mÆt ý kh¸ch. để tìm ra kết cấ khác ? Đó là kết cấu + §o¹n 2:TrËn B§ qua håi tëng cña c¸c b« nµo. l·o. + Cßn l¹i: bµn luËn vÒ chiÕn th¾ng. - Trong thÓ phó t/g thêng tëng tîng ra III. §äc - hiÓu v¨n b¶n : n/v thứ hai để trò chuyện-> bài văn sống 1. §äc: động hơn -> khách ta, bô lão cũng là tác 2. T×m hiÓu : gi¶. a. Nh©n vËt kh¸ch vµ c¶nh d¹o thuyÒn ch¬i s«ng: ? Nh©n vËt kh¸ch hiÖn lªn nh thÕ nµo Më ®Çu t¸c phÈm b»ng h/a: trong ®o¹n më ®Çu. - K/g réng lín: biÓn lín (gi¬ng buåm...) s«ng (? Em có nhận xét gì về nhân vật đợc hồ (cửu giang ngũ hồ) những vùng đất nổi gäi lµ kh¸ch) tiÕng (tam ng« b¸ch viÖt) - Sử dụng động từ mạnh: gõ, thăm... - C¸ch diÔn t¶ thêi gian chuyÓn tiÕp nhanh: sím chiÒu. - Dùng câu khẳng định: đâu mà chẳng biết. -> t/g đã khắc hoạ rõ nét h/a n/v khách với nét t/c phãng kho¸ng, m¹nh mÏ, cã tr¸ng chÝ, thÝch phiêu du đây đó, hiểu biết nhiều điều. Cöu giang...trong d¹. Nhng tr¸ng chÝ vÉn cßn cha tho¶ => cuéc du ch¬i cña kh¸ch kh«ng ph¶i lµ mét - Tráng chí 4 phơng là chí lớn, muốn thu cuộc nhàn du của các bậc ẩn sĩ lánh đời mà đó c¶ c¶nh vËt vµo lßng m×nh. lµ chuyÕn ®i cña mét nghÖ sÜ t×m thi liÖu, c¶m ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc du ch¬i c¶ høng, häc hái nh Tö Trêng ngµy tríc. kh¸ch. - Cảnh sông BĐ đẹp: bao la, hùng vĩ đợc gợi - Tö Trêng - T M· Thiªn - nhµ sö häc, lªn tõ c¸c h/a so s¸nh, Èn dô, c¸c c©u v¨n biÒn văn học nổi tiến TQ đã từng đi khắp nơi. ngẫu có các vế sóng đôi. B¸t ng¸t sãng k×nh/thít tha ®u«i trÜ. ? Sông BĐ từ lâu đã nổi tiếng là một Níc trêi mét s¾c/p/ c¶nh ba thu. cảnh đẹp. Hãy chứng minh qua bài thơ Cảnh đẹp nhng buồn: lau san sát, bến lách đìu nµy. hiu, s«ng ch×m gi¸o g·y, gß ®Çy x¬ng kh«. (? C¶nh s¾c B§ hiÖn lªn nh thÕ nµo tríc -> C¶nh gîi buån trong lßng ngêi: nçi buån m¾t kh¸ch) tiÕc ngËm ng×, nçi niÒm hoµi cæ. Buån v× c¶nh th¶m...cßn lu. => ë ®o¹n 1 hiÖn lªn mét t©m hån th¬, mét kh¸ch h¶i hå nhng còng lµ mét kÎ sÜ thiÕt tha với đất nớc, l/s dân tộc. Đó là tác giả. b. TrËn B¹ch §»ng qua håi t ëng cña c¸c b« ? Tríc c¶nh Êy kh¸ch cã t©m tr¹ng g×. l·o: - ThyÒn tµu...chãi..

(36) -> Lêi kÓ s«i næi, hµo hïng, c¸c c©u biÒn ngÉ đối xứng từng cặp -> gợi lên không khí một cuộc c/đ ác liệt đến mức “nhật nguyệt...sắp đổ”. Cuối cùng ta giành đợc chiến thắng vẻ vang -> đợc so sánh với các trận thắng lớn trong l/s: XB,HP... trận này đợc nghìn thu ca ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch kÓ, giäng ngîi. kể cả các bô lão về trận đánh này. => NiÒm tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ søc m¹nh c/th¾ng cña d©n téc. - Ta th đợc chiến thắng vẻ vang vì: + Trời đất cho nơi hiểm trở. + Nh©n tµi gi÷ cuéc ®iÖn an. + §¹i v¬ng coi thÕ giÆc nhµn. -> Ta hội đủ 3 yếu tố: thiên thời, địa lợi, nhân hoà. Trong đó đè cao yếu tố con ngời. Đó là cuéc c/® chÝnh nghÜa hîp víi ý trêi, lßng d©n để “ lu tiếng...mòn” . - Cuối cùng khẳng định lại một lần nữa chân lí ? Tác giả đã lí giải nh thế nào về chiến đã đợc l/s c/m, kiểm nghiệm: “Bất nghĩa...lu th¾ng cña d©n téc. danh” c. Lêi bµn thªm: - Ca ngîi c«ng lao cña hai vÞ th¸nh qu©n. NhÊn mạnh đức cao cả ngời cầm quân trong việc giữ cho muôn đời thái bình. 3. Tæng kÕt: - Với cấ tứ đơng giản mà hấp dẫn, bố cục chặt chẽ, lời văn linh hoạt, h/t nghệ thuật sinh động, võa gîi h×nh s¾c trùc tiÕp võa mang ý nghÜa kq, triết lí, ngôn từ vừa trang trọng vừa lắng động hµo s¶ng. - Lêi tæng kÕt s©u s¾c cã gi¸ trÞ mu«n - bµi phs thÓ hiÖn râ niÒm tù hµo cña nhµ v¨n đời => niềm tự hào của t/g trớc cảnh non trớc cảnh non sông hùng vĩ, trớc những chiến s«ng hngf vÜ, tríc nh÷ng chiÕn c«ng c«ng oanh liÖt vµ søc m¹nh c/®, c/th¾ng cña oanh liệt của dân tộc và đờng lối giữ tài dân tộc ta. t×nh cña nhµ TrÇn, mµ còng lµ cña d©n téc ta. ? Hãy rút ra ý nghĩa chủ đề của bài phú nµy. 4.còng cè: Bµi phó -> gîi l¹i hµo khÝ §ong A cña d©n téc. 5.DÆn dß: - Häc thuéc lßng ®o¹n 2. Ph©n tÝch niÒm tù hµo d©n téc thÓ hiÖn trong bµi phó. - chuÈn bÞ bµi: T¸c gi¶ NguyÔn Tr·i. 6.Rut kinh nghi ệ m. TiÕt thø: 58. Ngµy so¹n: T¸c gi¶ nguyÔn tr·i. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs nắm đợc những nét chính về c/đ và sự nghiệp văn học của NT một nhân vật l/s, một danh nhân văn hoá thế giới và vị trí của ông trong lịch sử văn häc d©n téc: nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt, ngêi khai s¸ng th¬ ca tiÕng viÖt. 2. KÜ n¨ng: tæng hîp kiÕn thøc v¨n häc sö. 3.Thái độ: B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch, th¶o luËn C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: ? Ph©n tÝch néi dung t tëng vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña bµi phó sông Bạch đằng. 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: NT - một đại anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. ở ch ơng trình ngữ văn THCS đã cho các em hiểu biết một phần nhỏ về ông qua hai đoạn.

(37) trÝch “c«n s¬n ca” vµ “níc §¹i ViÖt ta”. Ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 THPT tiÕp tôc më rộng và đi sâu hơn về tác giả VHTĐ vĩ đại này. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc - Hs đọc sgk, tóm tắt ý chính, gv bổ I. Cuộc đời Nguyễn Trãi: sung. - Nt sinh n¨m 1380 trong 1 g® cã truyÒn thèng y/n vµ v/c. Cha lµ NPK-tiÕn sÜ. MÑ lµ TrÇn ThÞ thái-con Trần Nguyên Đán một quí tộc đời - Từ nhỏ NT đã đợc sự nuôi dỡng của TrÇn. «ng ngo¹i lµ TrÇn Nguyªn §¸n. - Năm 1400 đỗ thái học sing (tiến sĩ) ra làm - Năm 1400 là đời hồ Quí Ly. quan dới triều Hồ. Khi triều Hồ bị lật đổ (NPK bÞ b¾t) Nt lui vÒ t×m c¸ch röa nhôc cho níc tr¶ thï cho cha. - 1423 d©ng B×nh Ng« s¸ch, trë thµnh qu©n s xÊt s¾c cho Lª Lîi. - 1428 viÕt §CBN. - 1430 bÞ b¾t. - 1440 đợc Lê Thái Tông vời ra làm quan. - 1442 ¸n LÖ Chi Viªn.(19/5/1442) 1430 bị bắt giam nửa năm sa đợc thả về => 62 năm trong đời NT là 62 năm mà nớc ta -> ë Èn t¹i C«n S¬n. ph¶i tr¶i qua nhiÒu biÕn cè lín lao. Tríc ng· ba BÞ tru di tam téc. đờng l/s NT luôn chọn cho mình 1 con đờng đi đúng đắn, bộc lộ 1 trí tuệ sáng suốt, 1 nhãn quan chÝnh trÞ s¾c bÐn, mét lßng y/n th¬ng d©n tha thiÕt. - Ông có những đóng góp lớn lao cả về: ctrị, qsù, VHNT. + VÒ chÝnh trÞ: dùa vµo d©n, lÊy d©n lµm gèc, nh©n nghÜa g¾n víi yªn d©n. + Về quan sự: lấy ít địch nhiều, mu phạt tâm ? Những đóng góp lớn lao của NT cho c«ng. d©n téc. => Mét anh hïng d©n téc, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. II. Sù nghiÖp th¬ v¨n : 1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh : - lµ anh hïng d©n téc, NT cßn lµ nhµ v¨n, nhµ thơ, ông để lại nhiều tp có gtrị. + TP viÕt b»ng ch÷ H¸n: QTTMT, §CBN,¦TTT, CLS phó... ? H·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm cña NT mµ + TP viÕt b»ng ch÷ N«m: Q¢TT. em biÕt. + Ngoài ra ông còn có cuốn D địa chí - sách địa lý cổ nhất của VN. 2. NguyÔn Tr·i - nhµ v¨n chÝnh luËn kiÕt xuÊt: - NT nhà văn chính luận lỗi lạc, t tởng chủ đạo xuyªn suèt c¸c ¸ng v¨n chÝnh luËn lµ t tëng nh©n nghÜa, y/n, th¬ng d©n. + QTTMT: tËp v¨n luËn chiÕn gåm nhiÒu bøc th và những giấy tờ giao thiệp với triều đình nhà Minh, có mục đích chung là “ ngã mu phạt nhi t©m c«ng bÊt chiÕn tù khuÊt” ? Theo em, yếu tố chính luận đợc thể + ĐCBN: áng văn y/n lớn của thời đại, bản hiÖn trong c¸c s¸ng t¸c nµo cña NT. tuyên ngôn về chủ quyền độc lập dt, bản cáo tr¹ng téi ¸c kÎ thï, b¶n hïng ca cuéc k/n Lam s¬n. ë §CBN, søc m¹nh t tëng nh©n nghÜa vµ t tởng y/n đã hoà làm một. “ Việc nhân ... trừ Ta luôn đánh vào lòng ngời không chiến bạo” trËn mµ giÆc tù khuÊt -> khuÊt phôc => văn chính luận của NT đạt tới trình độ nghệ chóng vÒ mÆt ý chÝ buéc chóng ph¶i ®Çu thuËt mÉu mùc. hµng. 3. NT - nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c : - Qua 2 tËp th¬ ¦TTT vµ Q¢TT ghi l¹i h/a NT vừa là ngời anh hùng vĩ đại vừa là con ngời trÇn thÕ. * Ng ời anh hùng vĩ đại : + Lý tëng anh hïng lµ sù hoµ qyÖn gi÷a nh©n nghÜa y/n, th¬ng d©n -> lóc nµo còng tha thiÕt m·nh liÖt..

(38) ? Yếu tố trữ tình đợc thể hiện nh thế nào trong c¸c s¸ng t¸c cña «ng.. D¸ng ngay th¼ng cøng câi cña c©y tróc, vÎ thanh tao, trong tr¾ng cña c©y mai, søc s«mngs khoÎ kho¾n cña c©y tïng. Những p/c tốt đẹp tợng trng cho ngời quân tử đều có ở NT.. - Qu©n th©n cha b¸o lßng canh c¸nh T×nh phô c¬m trêi ¸o cha (ng«n chÝ 7) - Lßng b¹n vÇng tr¨ng v»ng vÆc cao. - Quª C«n s¬n, Lµng Chi Ng¹i, c¸nh đồng Nhị Khê.. “Bui một...triều đông” (thuật hứng2) + P/c, ý chÝ cña ngêi anh hïng lu«n ngêi s¸ng trong c/® chèng ngo¹i x©m còng nh trong ®/t chèng cêng quyÒn b¹o ngîc v× ch©n lÝ. “Vờn quỳnh...đứng ngăn” (tự thán40). => Tất cả là để giúp nớc, giúp dân. * Con ng êi trÇn thÕ: - Nt ®au nçi ®au cña con ngêi, yªu t/y cña con ngêi. -> Nhµ th¬ kh¸t khao sù hoµn thiÖn cña con ngêi vµ m¬ íc xh th¸i b×nh thÞnh trÞ. - T/y cña Nt dµnh cho t/n, ®/n, con ngêi, c/s. - Th¬ NT cã nh÷ng c©u nãi vÒ nghÜa vua t«i, vÒ tình cha con xiết bao cảm động. - ¦T thêng hay nãi tíi t×nh b¹n s¸ng trong nh vÇng nguyÖt. - NT g¾n bã tha thiÕt víi qh. Nçi nhí quª cô thÓ s©u s¾c. => Nh÷ng vÇn th¬ Nt viÕt vÒ t/n, ®/n vÒ t×nh cha con, t×nh b¹n...xiÕt bao gÇn gñi, th©n th¬ng. KhÝa c¹nh “con ngêi” trong ngêi anh hïng Nt chính là vẻ đẹp nhân bản đã góp phần nâng ngêi anh hïng d©n téc lªn tÇm nh©n lo¹i. III. KÕt luËn : - XuÊt hiÖn ë nöa ®Çu TK XV, thiªn tµi VHNT trë thµnh 1 h/tîng Vh kÕt tinh t/thèng vh LÝ Trần, đồng thời mở đờng cho cả gđ p/t mới. - Về nd v/c NT hội tụ đầy đủ 2 nguồn cảm høng lín cña vhdt lµ y/n vµ n®. - VÒ h×nh thøc nt, v/c Nt kÕt tinh c¶ 2 b×nh diÖn c¬ b¶n nhÊt lµ thÓ lo¹i vµ ng«n ng÷. Nt lµ n/v chÝnh luËn kiÖt xuÊt, nhµ th¬ khai s¸ng vh tiÕng Việt, ông đem đến cho nền vhdt thơ ĐL viết b»ng ch÷ N«m, ®a ng«n ng÷ TV thµnh ng«n ngữ vh giàu đẹp.. ? H·y rót ra nh÷ng thu nhËn cña em vÒ t¸c gi¶ NT. 4.còng cè: NT lµ bËc anh hïng d©n téc, 1 nv toµn tµi hiÕm cã nhng l¹i lµ ngêi ph¶i chÞu nh÷ng oan khiªn th¶m khãc díi thêi pk. 5.Dặn dò: - nắm các nội dung đã học. - chuÈn bÞ bµi: §¹i c¸o b×nh Ng«. 6. Rut kinh nghi ệ m :. TiÕt thø: 59. *** Ngµy so¹n: Đ¹i c¸o b×nh ng« -nguyÔn tr·i-. A. Môc tiªu: 1.KiÕn thøc: gióp hs hiÓu râ nh÷ng gi¸ trÞ lín vÒ nd vµ nt c¶ §CBN: b¶n tuyªn ng«n chủ quyên độc lập, áng văn y/n chói ngời t tởng nhân văn, kiệt tác vh kết hợp hài hoà gi÷a yÕ tè chÝnh luËn vµ v¨n ch¬ng. Nắm vững đặc trng cơ bản của thể cáo đồng thời thấy đợc những sáng tạo của NT. 2. KÜ n¨ng: §äc hiÓ t¸c phÈm chÝnh luËn viÕt b»ng thÓ v¨n biÒn ngÉu. 3.Thái độ: giáo dục, bồi dỡng ý thức dân tộc, yêu quí di sản văn hoá của cha ông. B.Ph¬ng ph¸p: Ph¸t vÊn, gîi më, ph©n tÝch, th¶o luËn C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định:.

(39) 2.KiÓm tra bµi cò: ? 3.Bµi míi: a. Đặt vấn đề: Sau 10 năm k/c chống quân Minh xâm lợc thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, lập ra triều đình hậu Lê, cử NT viết ĐCBN để bố cáo cho toàn dân đ ợc biết chiến thắng vĩ đại của quân và dân ta. Từ nay nớc Đại Việt đã giành lại nền độc lập, non sông trở lại thái bình. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. Vµi nÐt vÒ thÓ c¸o vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c §CBN: 1. ThÓ c¸o : sgk ? Bài cáo đợc sáng tác trong hoàn cảnh 2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: nµo. - 1-1428, sau 10 n¨m k/c chèng qu©n Minh x©m lîc, LL lªn ng«i, cö NT viÕt bµi c¸o nµy. - Đại cáo -> mang t/c quốc gia trọng đại. - Dngf tõ Ng« chØ giÆc Minh -> s¾c th¸i coi ? Em hiểu gì về nhan đề bài cáo khinh, c¨m thï. II. Bè côc: 4 phÇn - sgk. 1. §äc: 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: a. Đoạn 1 : nêu luận đề chính nghĩa: - Më ®Çu: viÖc nh©n nghÜa... - Nh©n nghÜa + yªn d©n -> lµm cho d©n cã c/s ? Nh©n nghÜa lµ g× ? Nt quan niÖm nh yên lành, hp, sống trong độc lập hoà bình. thÕ nµo vÒ nh©n nghÜa. Muèn yªn d©n -> trõ b¹o -> chèng x©m lîc. QniÖm nh©n nghÜa kh«ng cßn lµ mét häc -> ®©y lµ quan niÖm tiÕn bé thÓ hiÖn râ tÊm thuyết đạo đức hạn hẹp mà là một lý tlòng yêu dân của NT. ëng xh. - C¸c c©u tiÕp theo víi giäng v¨n s«i næi tù (th sè 8 göi Ph¬ng ChÝnh) hào, dtừ kđịnh, so sánh -> kđịnh chủ quyền độc gv chuyÓn. lËp d©n téc. ? Nt đã khẳng định chủ quyền đất nớc + Tªn níc: §¹i ViÖt. qua nh÷ng chi tiÕt cô thÓ nµo? c¸ch + Lãnh thổ: bờ cõi đã chia, đã phân định. dùng từ đặt câu của tác giả trong đoạn + Phong tôc tËp qu¸n. văn có gì đặc biệt. + V¨n hiÕn gièng nßi, nh©n tµi. + Lịch sử: triều đại: Triệu-Đinh-Lý-Trần. -> ®Ëp tan luËn ®iÖu cña bän pk pb¾c cho r»ng VN lµ quËn huyÖn cña chóng vµ ®Ëp tan t tëng “trời không có 2 mặt trời, đất không có hai hoàng đế” -> NiÒm tù hµo d©n téc. => VËy, næi bËt trong ®o¹n 1 lµ t tëng nh©n nghĩa và ý thức độc lập dân tộc -> đây là cơ sở chÝnh nghÜa cña cuéc k/c. b. §o¹n 2: Téi ¸c giÆc Minh - V¹ch trÇn luËn ®iÖu “phï TrÇn diÖt Hå”. - Khñng bè tµn b¹o vµ man rî: Níng d©n...tai v¹. - NT: thậm xng, dtừ đối lập bổ sung-> tăng sức biÓu c¶m cña c©u v¨n. §äc nã ta nh thÊy cã m¸u ch¶y, cã löa ch¸y cã nh÷ng sinh linh v« tội đang quằn quại, đớn đau. - Chóng bãc lét hÕt søc d· man: ? Tác giả đã tố cáo những âm mu nào + ThuÕ m¸: nÆng thÕ kho¸ cña giÆc. + Phu phen: phục vj việc xây nhà, đắp đất ? C©u v¨n nµo em cho lµ tiªu biÓu khi + D©ng n¹p: mß ngäc, t×m vµng, b¾t dß chim nãi vÒ téi ¸c cña giÆc Minh. tr¶... ? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt + Chóng diÖt sx: tan t¸c c¶ nghÒ canh cöi. g×. + Chóng diÖt c¶ sù sèng: nheo nhãc... -> NT liÖt kª, lùa chän h/a tiªu biÓu -> téi ¸c chång chÊt cña giÆc. ? NT cßn nãi lªn nh÷ng téi ¸c nµo n÷a - B»ng giäng ®iÖu khi uÊt hËn trµo s«i, khi c¶m cña kÎ thï. th¬ng tha thiÕt, lóc nghen ngµo tÊm tøc, c©u văn vừa tợng trng vừa cụ thể-> thái độ căm hờn. T/g đã kết thcs bản cáo trạng bằng câu v¨n ®Çy h×nh tîng. §éc ¸c...-> lÊy c¸i v« h¹n nãi c¸i v« h¹n..

(40) D¬ bÈn...-> dïng c¸i v« cïng nãi c¸i v« cïng. => Đó là những tội ác trời không dung đất không tha, thần dân đều căm giận -> đây cũng là một trong những nguyên nhân của cuộc k/n> bão tố k/n đã nổi lên. ? Thái độ của tác giả c. Đoạn 3 : quá trình chiến đấu và chiến th¾ng: - H×nh tîng Lª Lîi. + XuÊt th©n b×nh thêng: chèn hoang d· n¬ng m×nh. Nói Lam s¬n dÊy nghÜa. Sè lîng téi ¸c kh«ng sao ghi næi dï chÆt + Căm thù giặc: há đội tròi chung, không hÕt tre rõng. D¬ bÈn kh«ng sao röa s¹ch cïng sèng. dù tát hết nớc bể đông. + Cã lý tëng quyÕt t©m cao. - ThÕ giÆc m¹nh ta qu©n yÕu l¬ng Ýt, nhng nhê cã tinh thÇn ®oµn kÕt. Nh©n d©n 4 câi...ngät ngµo Nhờ có đờng lối k/c đúng đắn. §em d¹i nghÜa...cêng b¹o ? Cã mét h×nh tîng næi bËt trong ®o¹n -> Ta phản công và đợc thắng lợi. nµy. §ã lµ h×nh tîng cña ai, h·y ph©n - TrËn Bå §»ng: cã t/c më mµn cho sù chyÓn htÝch. ớng hoạt động của nghĩa quân. B»ng c¸c tõ ng÷ h/a cã søc gîi t¶ lín, víi ©m ®iÖu m¹nh mÏ -> T/g ®É diÔn t¶ khÝ thÕ tÊn c«ng nh vò b·o cña qu©n ta-> giÆc bÞ ®Èy vµo ? Buæi ®Çu dÊy binh qu©n ta gÆp khã t×nh thÕ th¶m h¹i: MÊt vÝa nÝn thë cÇu tho¸t kh¨n g×. th©n... Ta càng đánh càng mạnh, chiến thắng càng liên tôc gißn gi·, qu©n giÆc cµng thÊt b¹i th¶m h¹i Đoạn này nêu lên 3 vấn đề quan trọng chua cay: thõa th¾ng...bá m¹ng mà k/n cần phải giải quyết: vấn đề cầu - TrËn Chi L¨ng - X¬ng Giang: hiền, tập hợp lực lợng và xác định chiến + GiÆc: cho qu©n tiÕp viÖn: §inh Mïi...kÐo lîc chiÕn thuËt. sang. -> câu văn có hai vế sóng đôi, âm điệu liền ? Tác giả đã thuật lại những trận đánh m¹ch miªu t¶ râ søc m¹nh cña qu©n tiÕp viÖn: nµo. 2 tên tớng giỏi, 2 đạo quân mạnh, 2 cách tiến G¬m mµi... qu©n, 2 thêi ®iÓm kh¸c nhau -> thÕ gäng k×m Voi uèng... Ðp chÆt qu©n ta. + Ta: chủ động đón đánh địch: điều binh...-> giµnh th¾ng lîi dån dËp. Ngµy 18, 20,25, 28 ... => t/g liÖt kª mét lo¹t chiÕn th¾ng dån dËp cña qu©n ta. ¢m ®iÖu c©u v¨n m¹nh mÏ, c¸ch ng¾t ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng v¨n ë ®o¹n nhÞp nhanh=> niÒm tù hµo cña NT. nµy. - Cuèi cïng giÆc thÊt b¹i th¶m h¹i Ta mở đờng hiếu sinh -> lập trờng nhân đạo cña ta. d. §o¹n 4 : tuyªn bè hoµ b×nh. - Giäng v¨n phÊn khëi, tho¶i m¸i, c©u v¨n c©n đối hài hoà -> diễn tả t thế mới của dân tộc, nÒn th¸i b×nh v÷ng ch¾c. ẻT tởng lớn của thời đại là: Nhân nghĩa IV. Tæng kÕt : + yªn d©n. - §CBN lµ b¶n tæng kÕt cuéc k/c 10 n¨m gian VÒ ctrÞ: Dùa vµo d©n... lao nhng anh dòng cña d©n téc ta. VÒ qsù: lÊy Ýt... Với kết cấu chặt chẽ, cân đối, giọng văn sang Về nhân đạo: y/n thơng dân căm thù s¶ng hµo hïng, h/t s¾c s¶o hÊp dÉn, c©u v¨n giÆc nhng vÉn s½n sµng më lßng hiÕu biÒn ngÉu ®a d¹ng,...-> niÒm tù hµo d©n téc, sinh cho kÎ b¹i trËn. lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, t tëng lín cña thêi đại. Xứng đáng đợc gọi là “áng thiên cổ hùng v¨n” 4.cũng cố: ĐCBN với cuụoc đại phá quân Minh toàn thắng là một áng thiên cổ hùng v¨n v« tiÒn kho¸ng hËu. Së dÜ nh vËy lµ v× ë §CBN cã sù kÕt hîp gi÷a c¶m høng ctrÞ và c/h nghệ thuật đến mức kì diệu mà cha có tp vh chính luận nào vợt qua. 5.DÆn dß: - Häc thuéc lßng ®o¹n 2,3 sgk. - chuÈn bÞ bµi: tÝnh chuÈn x¸c hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh..

(41) 6. Rut kinh nghi ệ m : ***. TiÕt thø: 60. Ngµy so¹n: TÝnh chuÈn x¸c hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Môc tiªu: 1.Kiến thức: giúp hs nắm đợc những kiến thức cơ bản về tính chẩn xác và tính hấp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 2. Kĩ năng: bớc đầ vận dụng những kiến thức đã học để viết những văn bản thyết minh cã tÝnh chuÈn x¸c vµ hÊp dÉn. 3.Thái độ: học và làm bài nghiêm túc B.Phơng pháp: thực hành, đặt câu hỏi, thảo luận C.ChuÈn bÞ cña GV, HS: 1.Chuẩn bị của GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu. 2.ChuÈn bÞ cña HS: Häc bµi cò, so¹n bµi míi. D.tiÕn tr×nh lªn líp: 1.ổn định: 2.KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: a. Đặt vấn đề: tính chuẩn xác và hấp dẫn là yêu cầu vô cùng quan trọng của văn bản thuyết minh. Vậy, làm thế nào để văn bản thuyết minh đạt đợc những yêu cầu đó, ta t×m hiÓu bµi. b. TriÓn khai bµi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung kiÕn thøc I. TÝnh chuÈn x¸c trong v¨n b¶n thuyÕt minh: ChuÈn x¸c lµ y/c ®Çu tiªn vµ còng lµ 1. Tính chuẩn xác và một số biện pháp đảm bảo y/c quan träng nhÊt cña mäi v¨n b¶n tÝnh chuÈn x¸c cña v¨n b¶n thuyÕt minh: thuyÕt minh. - Tìm hiểu tờng tận thấu đáo trớc khi viết. ? Để đảm bảo tính chuẩn xác trong - Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, tài liệu có v¨n b¶n thuyÕt minh, chóng ta cÇn lu ý gi¸ trÞ. ®iÓm g×. * Chú ý đến thời điểm xb các tài liệuđể có cập nhËt nh÷ng th«ng tin míi còng nh nh÷ng thay ? Trả lời các câu hỏi sau đây để kiểm đổi thờng có. tra tÝnh chuÈn x¸c cña v¨n b¶n thuyÕt 2. LuyÖn tËp : minh. a. Cha chuÈn x¸c: ctr×nh ng÷ v¨n 10 kh«ng chØ ? C©u a viÕt nh thÕ cã chuÈn x¸c cã vhdg, vÒ vhdg kh«ng chØ cã ca dao tôc ng÷, vµ kh«ng ? v× sao. trong ctrình ngữ văn 10 không có câu đố. b. Kh«ng chuÈn ë chç: “thiªn cæ hïng v¨n” lµ ? C©u b cã ®iÓm nµo cha chuÈn x¸c. áng hùng văn của nghìn đời (tức là bất hủ) chứ kh«ng ph¶i lµ ¸ng hïng v¨n viÕt c¸ch ®©y mét ngh×n n¨m. ? Ccâu c có nên sử dụng văn bản đó để c. Không thể dùng để thuyết minh về nhà thơ thuyÕt minh vÒ nhµ th¬ NguyÔn BØnh NBK vì có nói đến thân thế nhng không hề nói Khiêm không ? nếu không thì lý do gì. đến sự nghiệp thơ của NBK. II. TÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh: 1. TÝnh hÊp dÉn vµ mét sè biÖn ph¸p t¹o tÝnh hÊp dÉn cña v¨n b¶n thuyÕt minh: - Sử dụng những chi tiết cụ thể, sinh động, những con số chính xác để bài văn không bị trừu tợng ? Có thể kể một số biện pháp để làm m¬ hå. cho v¨n b¶n thuyÕt minh hÊp dÉn - Dùng các thủ pháp so sánh đối chiếu để gây ấn tợng cho ngời đọc ( ngời nghe). - KÕt hîp vµ sö dông c¸c kiÓu c©u lµm cho bµi.

(42) ? Ph©n tÝch biÖn ph¸p lµm cho luËn ®iÓm “nÕu bÞ tíc ®i m«i trêng ...k×m h·m” trë nªn cô thÓ, dÔ hiÓu, hÊp dÉn.. ? Ph©n tÝch t¸c dông t¹o høng thó cña việc kể lại triyền thuyết về hòn đảo An M¹.. ? Qua viÖc t×m hiÓu trªn h·y cho biÕt văn bản thuyết minh cần đảm bảo nh÷ng y/c nµo.. văn thuyết minh biến hoá linh hoạt, không đơn ®iÖu. - Khi cần nên phối hợp nhiều loại kiến thức để đối tợng cần thuyết minh đợc soi rọi từ nhiều mÆt. 2. LuyÖn tËp: a. LuËn ®iÓm “nÕu bÞ ...h·m” cã ý nghÜa kh¸i quát, phần nào mang tính áp đặt, do đó có thể dễ quªn - C¸c chi tiÕt sè liÖu vµ lËp luËn ë nh÷ng c©u sauđã góp phần cụ thể hoá luận điểm trên một c¸ch sinh, cô thÓ vµ hÊp dÉn thó vÞ. b. nếu chỉ nói “hồ Ba bể là...VN” thì cũng đủ và chắc chắn không có ai phản đối, nh thế là đúng nhõng cha hÊp dÉn. - Khi g¾n hå Ba bÓ víi c¸i tryÒn thuyÕt Pß Gi¸ M·i th× trë nªn hÊp dÉn h¬n, lung linh h¬n vµ dÔ nhí h¬n. (Hs xem phÇn ghi nhí ë sgk) III. Thùc hµnh : Bµi 1 : - Đoạn thuyết minh trên sinh động hấp dẫn vì: + T¸c gi¶ sö dông linh ho¹t nhiÒu kiÓu c©u ng¾n dµi, nghi vÊn, c¶m th¸n... + Dïng thñ ph¸p so s¸nh: “bã hµnh...l¸ m¹” + Dïng thñ ph¸p biÓu c¶m: “tr«ng mµ thÌm quá” “ có ai lại đứng vào ăn cho đợc”.... ? Ph©n tÝch tÝnh hÊp dÉn cña ®o¹n trÝch. 4.còng cè: c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña v¨n b¶n thuyÕt minh. 5.DÆn dß: - lµm bµi tËp cßn l¹i ë sgk. - chuÈn bÞ bµi: Tùa “trÝch diÔm thi tËp” 6. Rut kinh nghi ệ m :.

(43)

(44)

(45)

(46)

(47)

(48)

(49)

(50)

(51)

(52)

(53)

(54)

(55)

(56)

(57)

(58)

(59)

(60)

(61)

(62)

(63)

(64)

(65)

(66)

(67)

(68)

(69)

(70)

(71)

(72)

(73)

(74)

(75)

(76)

(77)

(78)

(79)

(80)

(81)

(82)

(83)

(84)

(85)

(86)

Ngu van 10

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về