SINH 9TUAN 26TIET 49

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (139.11 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần 26 Ngày soạn: 28/02/2013
Tiết 49 Ngày dạy: 04/03/2013

CHƯƠNG II - HỆ SINH THÁI

Bài 47: QUẦN THỂ SINH VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.

1. Kiến thức:

- Nêu được khái niệm quần thể, lấy được ví dụ minh hoạ.

- Nêu được những đặc trưng cơ bản của q̀n thể: mật đợ, tỉ lệ giới tính, thành phần nhóm
tuổi.

2. Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh
- Rèn kĩ năng hoạt đợng nhóm.

3. Thái độ:

Yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY VÀ HỌC. 
1. Giáo viên:

- Tranh phóng to hình 47 SGK.
- Tư liệu về 1 vài quần thể sinh vật.
2. Học sinh:

- Sưu tầm tranh ảnh về động vật và thực vật.
- Đọc bài trước ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
1. Ổn định tổ chức, kiểm tra sĩ số:

9A1:... 9A2:... 9A3:... 9A4:...
2. Kiểm tra bài cũ:

3. Hoạt động dạy - học:

Mở bài: GV giới thiệu nội dung chương II và những vấn đề sẽ học sau đó đi vào bài cụ thể
của chương.

Ho t đ ng 1: Th nào là m t qu n th sinh v tạ ộ ế ộ ầ ể ậ

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- GV cho HS quan sát tranh: đàn ngựa, đàn
bị, bụi tre, rừng dừa... -> GV thơng báo rằng
chúng được gọi là 1 quần thể.

- Yêu cầu HS hoàn thành bảng 47.1: đánh
dấu x vào chỗ trống trong bảng những VD
về quần thể sinh vật và không phải quần thể
sinh vật.

- GV yêu cầu HS kể thêm một số ví dụ về
quần thể khác mà em biết.

- GV cho HS phát biểu khái niệm quần thể.
- GV nhận xét và giúp HS hoàn chỉnh khái

niệm quần thể.

- GV mở rộng: một lồng gà, một chậu cá
chép có phải là một quần thể hay không? Tại
sao ? ( nêu HS khơng trả lời được GV phân
tích đó khơng phải là q̀n thể vì lờng gà và
chậu cá chép mới chỉ có dấu hiệu bên ngoài)
- GV thông báo để nhận biết mợt q̀n thể

- HS quan sát tranh hình.

- HS trao đổi nhóm, phát biểu ý kiến, các
nhóm khác nhận xét, bổ sung.

+ VD 1, 3, 4 không phải là quần thể.
+ VD 2, 5 là quần thể sinh vật.

- HS có thể kể thêm ví dụ: Đàn ong, đàn
chim, đàn kiến, đàn voi rừng,...

- Một vài HS phát biểu, lớp nhận xét bổ
xung.

- HS theo dõi.

- HS có thể trả lời có hoặc không.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

cần có dấu hiệu bên ngoài và dấu hiệu bên
trong.

Tiểu kết:

Quần thể sinh vật là tập hợp những cá thể cùng lồi, sinh sống trong mợt khoảng
không gian nhất định, ở 1 thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản tạo thành những thế
hệ mới.

Hoạt động 2: Tìm hiểu nh ng đ c tr ng c b n c a qu n thữ ặ ư ơ ả ủ ầ ể

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- GV giới thiệu chung về 3 đặc điểm cơ bản
của quần thể đó là: Tỉ lệ giới tính, thành
phần nhóm t̉i, mật độ quần thể.

a/ Tỉ lệ giới tính:
- GV nêu câu hỏi:

+ Tỉ lệ giới tính là gì? Người ta xác định tỉ lệ
giới tính ở giai đoạn nào? Tỉ lệ này cho phép
ta biết được điều gì?

+ Trong chăn nuôi, người ta áp dụng điều
này như thế nào?

b/ Thành phần nhóm tuổi:

- Yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát
bảng 47.2 và trả lời câu hỏi:

+ Trong quần thể có những nhóm tuổi nào?

+ Nhóm t̉i có ý nghĩa gì?

- GV u cầu HS đọc tiếp thông tin SGK,
quan sát H 47 và trả lời câu hỏi:

+ Nêu ý nghĩa của các dạng tháp tuổi?

c/ Mật độ quần thể:
- GV nêu câu hỏi:
+ Mật đợ q̀n thể là gì?

+ Mật độ liên quan đến yếu tố nào trong
quần thể ?

Liên hệ:

- HS chú ý lắng nghe.

- HS tự nghiên cứu SGK trang 140, cá nhân
trả lời, nhận xét và rút ra kết luận.

+ Tính tỉ lệ giới tính ở 3 giai đoạn: giai đoạn
trứng mới được thụ tinh, giai đoạn trứng mới
nở hoặc con non, giai đoạn trưởng thành.
-> Tỉ lệ đực cái trưởng thành cho thấy tiềm
năng sinh sản của quần thể.

+ Tuỳ từng loài mà điều chỉnh tỉ lệ đực/cái
cho phù hợp.

+ Có 3 nhóm tuổi:
Trước sinh sản
Sau sinh sản

Hết khả năng lao động nặng nhọc.
+ Liên quan đến số lượng cá thể -> Sự tồn tại
của q̀n thể.

- HS trao đởi nhóm, nêu được:

+ Hình A: đáy tháp rất rộng, chứng tỏ tỉ lệ
sinh cao, số lượng cá thể của quần thể tăng
nhanh.

+ Hình B: Đáy tháp rộng vừa phải (trung
bình), tỉ lệ sinh khơng cao, vừa phải (tỉ lệ
sinh = tỉ ệ tử vong) số lượng cá thể ởn định
(khơng tăng, khơng giảm).

+ Hình C: Đáy tháp hẹp, tỉ lệ sinh thấp,
nhóm t̉i trước sinh sản ít hơn nhóm tuổi
sinh sản, số lượng cá thể giảm dần.

- HS nghiên cứu GSK trang 141 trả lời câu
hỏi.

+ Nêu khái niệm mật độ quần thể.
+ Liên quan đến thức ăn.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

+ Trong sản xuất nông nghiệp cần có biện
pháp gì để giữ mật đợ thích hợp?

- GV mở rộng: Trong các đặc trưng của quần
thể, đặc trưng nào cơ bản nhất? Vì sao?
( nếu HS khơng trả lời được GV gợi ý: Tỉ lệ
giới tính cũng phụ tḥc vào mật đợ)

+ Biện pháp: trờng dày hợp lí loại bỏ cá thể
yếu trong đàn, cung cấp thức ăn đầy đủ.
- Mật đợ qút định các đặc trưng khác vì
ảnh hưởng đến nguồn sống, tần số gặp nhau
giữa đực và cái, sinh sản và tử vong, trạng
thái cân bằng của quần thể.

Tiểu kết:

1. Tỉ lệ giới tính

- Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực và cái.

- Tỉ lệ giới tính thay đổi theo lứa tuổi, phụ thuộc vào sự tử vong không đồng đều giữa cá thể
đực và cái.

- Tỉ lệ giới tính cho thấy tiềm năng sinh sản của quần thể.
2. Thành phần nhóm tuổi

- Bảng 47.2.

- Dùng biểu đồ tháp để biểu diễn thành phần nhóm tuổi.

3. Mật đợ quần thể

- Mật độ quần thể là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong 1 đơn vị diện tích hay thể
tích.

- Mật độ quần thể phụ thuộc vào:
 + Chu kì sống của sinh vật.
 + Nguồn thức ăn của quần thể.
 + Yếu tố thời tiết, hạn hán, lụt lội,...

Ho t đ ng 3: nh h ng c a môi tr ng t i qu n th sinh v tạ ộ Ả ưở ủ ườ ớ ầ ể ậ

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong mục 
SGK trang 141.

- GV gợi ý HS nêu thêm 1 số VD về biến
động số lượng cá thể sinh vật tại địa phương.
- GV đặt câu hỏi:

+ Những nhân tố nào của môi trường đã ảnh
hưởng đến số lượng cá thể trong quần thể?
+ Mật độ quần thể điều chỉnh ở mức độ cân
bằng như thế nào?

- GV mở rộng: số lượng cá thể trong quần
thể có thể bị biến động lớn do nguyên nhân
nào?

- Liên hệ: Trong sản xuất việc điều chỉnh
mật độ cá thể có ý nghĩa như thế nào?

- HS thảo ḷn nhóm, trình bày và bở sung
kiến thức, nêu được:

+ Vào tiết trời ấm áp, độ ẩm cao muỗi sinh
sản mạnh, số lượng muỗi tăng cao

+ Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa.
+ Chim cu gáy là loại chim ăn hạt, xuất hiện
nhiều vào mùa gặt lúa.

- HS lắng nghe.

- HS khái quát từ VD trên và rút ra kết luận.

- HS nêu được: do lũ lụt, dịch bệnh, cháy
rừng....

- HS dựa vào kiến thức thực tế -> nêu được:
+ Trờng dày hợp lí.

+ Thả cá vừa phải phù hợp với diện tích.
Tiểu kết:

- Mơi trường (nhân tố sinh thái) ảnh hưởng tới số lượng cá thể trong quần thể.

- Khi mật độ cá thể tăng cao dẫn tới thiếu thức ăn, chỗ ở, phát sinh nhiều bệnh tật, nhiều cá
thể sẽ bị chết, khi đó mật độ quần thể lại được điều chỉnh trở về mức độ cân bằng.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Đọc phần ghi nhớ.

- Cho HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK.
2. Dặn dò:

- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Làm bài tập 2 vào vở.

</div>