Đồ án tốt nghiệp: Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích ly tinh dầu Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.), xác định thành phần hóa học và khảo sát hoạt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
VIỆN KHOA HỌC ỨNG DỤNG HUTECH

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN QUÁ TRÌNH TRÍCH LY TINH DẦU BẠCH ĐÀN
TRẮNG (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.), XÁC ĐỊNH
THÀNH PHẦN HĨA HỌC VÀ KHẢO SÁT HOẠT TÍNH
KHÁNG KHUẨN

Ngành

: Công nghệ sinh học

Chuyên ngành : Công nghệ sinh học

Giảng viên hướng dẫn : TS. Trịnh Thị Lan Anh
Sinh viên thực hiện
MSSV: 1411100484

: Nguyễn Trịnh Nhật Vy
Lớp: 14DSH02

TP. Hồ Chí Minh, 2018


Đồ án tốt nghiệp

CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Đồ án tốt nghiệp này là cơng trình khoa học của riêng
tơi dưới sự hướng dẫn của TS. Trịnh Thị Lan Anh.
Các số liệu, kết quả được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan
và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
TP.HCM, ngày 30 tháng 07 năm 2018
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Trịnh Nhật Vy

i


Đồ án tốt nghiệp

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài tốt nghiệp này trước hết em xin gửi lời cảm ơn sâu
sắc đến tồn thể Q Thầy, Cơ Viện Khoa học ứng dụng Hutech, trường Đại học
Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy và trang bị cho em những kiến
thức cơ bản, đã tạo điều kiện thuận lợi để em có cơ hội tiếp cận với mơi trường
làm việc thực tế qua thời gian học tập đầy ý nghĩa này.
Đồng thời nhà trường đã tạo cho em có cơ hội được làm việc, cho em
bước ra đời sống thực tế để áp dụng những kiến thức mà các thầy cô đã giảng
dạy. Qua đề tài tốt nghiệp này em nhận ra nhiều điều mới mẻ và bổ ích để giúp
ích cho công việc sau này của bản thân.
Đặc biệt, em xin gởi đến cô Trịnh Thị Lan Anh, người đã tận tình hướng
dẫn, giúp đỡ em hồn thành đề tài đồ án tốt nghiệp này lời cảm ơn sâu sắc nhất.
Em xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh Đạo, các phòng ban của Viện Khoa học
ứng dụng Hutech, đã tạo điều kiện thuận lợi cho em được tìm hiểu thực tiễn trong
suốt quá trình làm đề tài tại phịng thí nghiệm. Xin chân thành cảm ơn các thầy,
cô, anh, chị làm việc tại khoa Công nghệ sinh học đã nhiệt tình hướng dẫn,

truyền đạt kiến thức chuyên môn, hướng dẫn cho em cách làm việc, ghi chú công
việc rõ ràng cụ thể để thuận lợi cho việc làm việc nhóm và báo cáo cơng việc.
Vì kiến thức bản thân cịn hạn chế, trong q trình làm, hồn thiện đề tài
em khơng tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được những ý kiến đóng góp
từ cơ cũng như thầy, cô, anh, chị.
Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Công Nghệ
TP.HCM, đã tạo điều kiện giúp em có cơ hội học tập nâng cao kĩ năng của bản
thân. Chúc Trường Đại Học Công Nghệ TP.HCM phát triển và ngày càng trở
thành nơi tin cậy của nhiều sinh viên.
TP.HCM, ngày 30 tháng 07 năm 2018
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Trịnh Nhật Vy
ii


Đồ án tốt nghiệp

MỤC LỤC
CAM ĐOAN ............................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................... vii
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ viii
DANH MỤC HÌNH .................................................................................................x
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................6
1.1. Giới thiệu về cây Bạch đàn trắng ..................................................................6
1.1.1. Vị trí phân loại thực vật ..................................................................................6
1.1.2. Khái quát về họ Sim .......................................................................................7
1.1.3. Sơ lược về chi Bạch đàn .................................................................................8

1.1.4. Nguồn gốc và phân bố ..................................................................................10
1.1.5. Đặc điểm thực vật .........................................................................................10
1.1.6. Thành phần hoá học ......................................................................................11
1.2. Giới thiệu về tinh dầu ...................................................................................14
1.2.1. Khái niệm về tinh dầu ...................................................................................14
1.2.2. Phân bố tinh dầu trong thiên nhiên ...............................................................15
1.2.3. Q trình tích luỹ tinh dầu ............................................................................15
1.2.4. Tính chất vật lý của tinh dầu ........................................................................16
1.2.5. Tính chất hố học của tinh dầu .....................................................................17
1.2.6. Ảnh hưởng của những nhân tố khác nhau đến thành phần và tính
chất của tinh dầu Bạch đàn trắng ..................................................................17
1.2.7. Ứng dụng tinh dầu Bạch đàn ........................................................................18
1.2.8. Nguyên tắc sản xuất tinh dầu từ nguyên liệu thiên nhiên.............................19
1.2.9. Nguyên tắc trích ly tinh dầu .........................................................................19
1.2.10. Các phương pháp trích ly tinh dầu .............................................................19
1.3. Giới thiệu về phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước..........................25
1.4. Khả năng kháng khuẩn và cơ chế kháng khuẩn của các hợp chất
kháng khuẩn có nguồn gốc thực vật .........................................................26
1.4.1. Khái niệm .....................................................................................................26
iii


Đồ án tốt nghiệp
1.4.2. Các cơ chế kháng khuẩn ...............................................................................27
1.4.3. Một số nhóm hợp chất ở thực vật .................................................................28
1.5. Giới thiệu về các chủng vi khuẩn gây bệnh ...............................................33
1.5.1. Staphyllococcus aureus ................................................................................33
1.5.2. Escherichia coli (E.coli) ...............................................................................35
1.5.3. Salmonella ....................................................................................................36
CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP ................................................38

2.1. Địa điểm và thời gian tiến hành đề tài ........................................................38
2.1.1. Địa điểm tiến hành đề tài ..............................................................................38
2.1.2. Thời gian thực hiện .......................................................................................38
2.2. Vật liệu ...........................................................................................................38
2.2.1. Nguyên liệu...................................................................................................38
2.2.2. Dụng cụ và thiết bị........................................................................................39
2.2.3. Hóa chất ........................................................................................................39
2.3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................40
2.3.1. Tiến hành trích ly tinh dầu và khảo sát các yếu tố ảnh hưởng .....................42
2.3.2. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn
trắng trong quá trình chưng cất.....................................................................45
2.3.3. Xác định chỉ số vật lý, hoá học của tinh dầu Bạch đàn trắng .......................51
2.3.3.4. Xác định thành phần hoá học của tinh dầu ................................................55
2.3.3.5. Phương pháp đánh giá hoạt lực kháng khuẩn ............................................56
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................59
3.1. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng tinh dầu bạch
đàn trắng trong quá trình chưng cất bằng phương pháp lơi
cuốn hơi nước ..............................................................................................59
3.1.1. Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hưởng của kích thước nguyên liệu (cắt
nhỏ và xay nhuyễn) đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu
được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước .................................59
3.1.2. Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hưởng của tuổi nguyên liệu (lá non, lá
bánh tẻ, lá già) đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được
bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ..........................................61
iv


Đồ án tốt nghiệp
3.1.3. Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hưởng của lượng nước chưng cất đến
hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp

chưng cất lôi cuốn hơi nước .........................................................................63
3.1.4. Thí nghiệm 4: Khảo sát ảnh hưởng của nồng độ muối NaCl bổ
sung vào nguyên liệu đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu
được bằng phương pháp chưng cất lơi cuốn hơi nước .................................65
3.1.5. Thí nghiệm 5: Khảo sát ảnh hưởng của thời gian ngâm mẫu trong
nước muối trước khi chưng cất đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn
trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lơi cuốn hơi nước ..................67
3.1.6. Thí nghiệm 6: Khảo sát ảnh hưởng của thời gian chưng cất đến
hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp
chưng cất lôi cuốn hơi nước .........................................................................69
3.2. Xác định chỉ số vật lý, hóa học của tinh dầu Bạch đàn trắng ..................71
3.2.1. Đánh giá cảm quan .......................................................................................71
3.2.2. Định lượng tinh dầu Bạch đàn trắng ............................................................72
3.2.3. Kết quả đo tỷ trọng tinh dầu Bạch đàn trắng ................................................72
3.2.4. Kết quả xác định độ hòa tan của tinh dầu Bạch đàn trắng trong
ethanol ..........................................................................................................73
3.2.5. Chỉ số hóa học của tinh dầu Bạch đàn trắng ................................................74
3.3. Kết quả xác định thành phần hoá học của tinh dầu .................................74
3.4. Xác định hoạt lực kháng khuẩn của tinh dầu Bạch đàn trắng
thu được bằng phương pháp chưng cất lơi cuốn hơi nước .....................77
3.4.1. Kết quả hoạt tính kháng Salmonella của tinh dầu Bạch đàn trắng
thu được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ...........................77
3.4.2. Kết quả hoạt tính kháng Staphylococcus aureaus của tinh dầu Bạch
đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ...........79
3.4.3. Kết quả hoạt tính kháng E.coli của tinh dầu bạch đàn trắng thư
được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước .................................81
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................84
4.1. Kết luận ..........................................................................................................84
4.2. Kiến nghị ........................................................................................................85
v

Đồ án tốt nghiệp
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................86
1.

Tài liệu tiếng Việt ...........................................................................................86

2.

Tài liệu tiếng Anh ...........................................................................................87

3.

Tài liệu Internet ..............................................................................................87

PHỤ LỤC .................................................................................................................1

vi


Đồ án tốt nghiệp

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DMSO

:

Dimethyl sulfoxyde

DNA

:

Deoxyribonucleic Acid

E.Coli

:

Escherichia coli

GC

:

Gas chromatography

MS

:

Mass spectrometry

NA

:

Nutrient Agar

NB

:

Nutrient Broth

PABA

:

4-Aminobenzoic acid

RNA

:

Ribonucleic Acid

SAS

:

Statistical Analysis Systems

TCVN

:

Tiêu chuẩn Việt Nam

TCVS

:

Tiêu chuẩn vi sinh

TSA

:

Trypticase Soy Agar

TSB

:

Trypticase Soy Broth

vii


Đồ án tốt nghiệp

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Khảo sát ảnh hưởng của kích thước nguyên liệu đến hàm lượng
tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất
lôi cuốn hơi nước ...................................................................................46
Bảng 2.2. Khảo sát ảnh hưởng của tuổi nguyên liệu đến hàm lượng tinh
dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lôi
cuốn hơi nước .........................................................................................47

Bảng 2.3. Khảo sát ảnh hưởng của lượng nước chưng cất đến hàm lượng
tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất
lôi cuốn hơi nước ...................................................................................48
Bảng 2.4. Khảo sát ảnh hưởng của nồng độ muối NaCl bổ sung vào
nguyên liệu đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được
bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ....................................49
Bảng 2.5. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian ngâm mẫu trong nước muối
trước khi chưng cất đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu
được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ...........................50
Bảng 2.6. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian chưng cất đến hàm lượng tinh
dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lôi
cuốn hơi nước .........................................................................................51
Bảng 3.1. Kết quả ảnh hưởng của kích thước nguyên liệu đến hàm lượng
tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất
lôi cuốn hơi nước ...................................................................................59
Bảng 3.2. Kết quả ảnh hưởng của tuổi nguyên liệu đến hàm lượng tinh
dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lôi
cuốn hơi nước .........................................................................................61
Bảng 3.3. Kết quả ảnh hưởng của lượng nước chưng cất đến hàm lượng
tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất
lôi cuốn hơi nước ...................................................................................63

viii


Đồ án tốt nghiệp
Bảng 3.4. Kết quả ảnh hưởng của nồng độ muối NaCl bổ sung vào nguyên
liệu đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng
phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước .............................................65
Bảng 3.5. Kết quả ảnh hưởng của thời gian ngâm mẫu trong nước muối

trước khi chưng cất đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu
được bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ...........................67
Bảng 3.6. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian chưng cất đến hàm lượng tinh
dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất lôi
cuốn hơi nước .........................................................................................69
Bảng 3.7. Kết quả định lượng tinh dầu Bạch đàn trắng .........................................72
Bảng 3.8. Kết quả xác định tỷ trọng tinh dầu Bạch đàn trắng trong ethanol .........72
Bảng 3.9. Kết quả xác định chỉ số hóa học của tinh dầu Bạch đàn trắng ...............73
Bảng 3.10. Kết quả xác định độ hòa tan của tinh dầu Bạch đàn trắng trong
ethanol ....................................................................................................74
Bảng 3.11. Kết quả xác định thành phần hóa học và hàm lượng tương đối
các hợp chất trong mẫu tinh dầu Bạch đàn trắng bằng phương
pháp GC – MS ........................................................................................75
Bảng 3.12. Kết quả hoạt tính kháng Samonella của tinh dầu Bạch đàn
trắng........................................................................................................77
Bảng 3.13. Kết quả hoạt tính kháng Staphylococcus aureus của tinh dầu
Bạch đàn trắng........................................................................................79
Bảng 3.14. Kết quả hoạt tính kháng E.coli của tinh dầu Bạch đàn trắng ...............81

ix


Đồ án tốt nghiệp

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Cây Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) .......................6
Hình 1.2. Một số lồi cây thuộc chi Bạch đàn .........................................................9
Hình 1.3. Hình ảnh hai loại lá Bạch đàn trắng .......................................................11
Hình 1.4. Hệ thống chưng cất lơi cuốn hơi nước ...................................................20
Hình 1.5. Máy ép tinh dầu ......................................................................................21

Hình 1.6. Hệ thống chưng cất hơi nước dưới sự hỗ trợ của vi sóng ......................23
Hình 1.7. Hệ thống chưng cất lơi cuốn hơi nước ...................................................26
Hình 1.8. Những vị trí của vi khuẩn bị tác động bởi các hợp chất thực vật...........27
Hình 1.9. Cấu trúc của Morphine ...........................................................................28
Hình 1.10. Quinie trích ly từ cây Cinchona officinalis ..........................................29
Hình 1.11. Sơ đồ phân loại sapoin..........................................................................31
Hình 1.12. Vi khuẩn Staphyllococcus aureus ........................................................34
Hình 1.13. Vi khuẩn E.coli .....................................................................................35
Hình 1.14. Vi khuẩn Salmonella ............................................................................36
Hình 2.1. Hai loại lá Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) ...........38
Hình 2.2. Sơ đồ các bước tiến hành nghiên cứu thu nhận tinh dầu Bạch
đàn trắng bằng phương pháp chưng cất lơi cuốn hơi nước ...................41
Hình 2.3. Sơ đồ quy trình chưng cất tinh dầu Bạch đàn trắng ...............................42
Hình 2.4. Lá Bạch đàn trắng sau khi cắt nhỏ và chuyển vào bình cầu...................43
Hình 2.5. Tinh dầu Bạch đàn trắng và nước đã tách thành 2 pha ..........................44
Hình 2.6. Bộ dụng cụ chưng cất tinh dầu nhẹ hơn nước Clevenger ......................45
Hình 2.7. Kích thước ngun liệu ..........................................................................46
Hình 2.8. Lá Bạch đàn trắng sau khi cắt nhỏ và chuyển vào bình cầu...................47
Hình 2.9. Quy trình đánh giá hoạt lực kháng khuẩn của tinh dầu Bạch
đàn trắng ................................................................................................55
Hình 3.1. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của kích thước nguyên liệu đến hàm
lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp
chưng cất lôi cuốn hơi nước ..................................................................60

x


Đồ án tốt nghiệp
Hình 3.2. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của tuổi nguyên liệu đến hàm lượng
tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng cất

lôi cuốn hơi nước ...................................................................................62
Hình 3.3. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của lượng nước chưng cất đến hàm
lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp
chưng cất lôi cuốn hơi nước ..................................................................64
Hình 3.4. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của nồng độ muối NaCl bổ sung vào
nguyên liệu đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được
bằng phương pháp chưng cất lơi cuốn hơi nước ...................................66
Hình 3.5. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của thời gian ngâm mẫu trước khi
chưng cất đến hàm lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được
bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước ...................................68
Hình 3.6. Đồ thị thể hiện ảnh hưởng của thời gian chưng cất đến hàm
lượng tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp
chưng cất lôi cuốn hơi nước ..................................................................70
Hình 3.7. Tinh dầu Bạch đàn trắng thu được bằng phương pháp chưng
cất lơi cuốn hơi nước .............................................................................71
Hình 3.8. Kết quả kháng Salmonella ......................................................................78
Hình 3.9 Kết quả kháng Staphylococcus aureus ....................................................80
Hình 3.10. Kết quả kháng E.coli ............................................................................82

xi


Đồ án tốt nghiệp

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
1.1. Đặt vấn đề
Từ thời cổ xưa, con người đã biết khai thác và sử dụng tinh dầu làm thuốc,
gia vị, chất thơm phục vụ nhu cầu cuộc sống. Tinh dầu thiên nhiên hiện nay là
một sản phẩm khá thông dụng trên thị trường. Nó được ứng dụng tương đối phổ

biến trong nhiều lĩnh vực như thực phẩm, dược phẩm, y học, mỹ phẩm và một số
lĩnh vực khác…
Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, điều kiện tự nhiên rất
thuận lợi. Vì thế, nguồn tài nguyên thực vật có tinh dầu ở nước ta rất phong phú
và đa dạng, đây là nguồn nguyên liệu có nhiều tiềm năng, triển vọng đối với sự
nghiệp phát triển kinhh tế của đất nước trong giai đoạn hiện tại cũng như trong
tương lai.
1.2. Tầm quan trọng của đề tài
Ở nước ta cây Bạch đàn được xem là loài cây được trồng chủ yếu để phủ
xanh đất trống đồi trọc và để cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp giấy
và xây dựng, cho nên việc nghiên cứu về loài cây này phần lớn tập trung vào q
trình trồng và chăm sóc. Tuy nhiên bên cạnh giá trị về cung cấp gỗ thì tinh dầu
trong lá của chúng cịn có một số tính chất rất q. Một đặc điểm quan trọng của
lồi Bạch đàn là nó thuộc lồi cây chứa tinh dầu. Tinh dầu được chứa trong lá
của rất nhiều loài thuộc chi Bạch đàn. 1,8-cineol thường là thành phần chính
trong tinh dầu của nhiều loài Bạch đàn. Đây là một nguyên liệu có giá trị trong
cơng nghiệp dược phẩm, mỹ phẩm. Tinh dầu của một số loài đã được dùng làm
cao xoa, làm thuốc sát trùng. Nhiều loại tinh dầu lại được dùng làm nguyên liệu
để sản xuất thuốc trừ sâu bệnh từ thiên nhiên.
1.3. Lý do chọn đề tài
Hiện nay đã xuất hiện nhiều cơng trình nghiên cứu trên thế giới đã bắt đầu
đi sâu vào các ứng dụng của tinh dầu Bạch đàn cho cơng nghiệp dược phẩm, hố
mỹ phẩm và đặc biệt là công nghiệp chế biến thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc
thực vật. Như vậy, tinh dầu Bạch đàn có rất nhiều các tính chất khác nhau, trong
đó có các độc tính chống lại các loài sâu bệnh hại cây trồng, nhiều loài vi khuẩn,
1


Đồ án tốt nghiệp
nấm và côn trùng. Trong y học, lá Bạch đàn được dùng để chữa ho, giúp tiêu hóa,

ngồi ra cịn dùng để chữa cảm sốt,… Tuy nhiên, trong các nghiên cứu trước đây
chưa thấy các tác giả mô tả phương pháp chưng cất và tách chiết trong khi đó yếu
tố này ảnh hưởng rất lớn đến thành phần và hàm lượng các chất hóa học trong
tinh dầu của lá.
Tinh dầu được sản suất từ lá cây tươi bằng nhiều phương pháp: phương
pháp cơ học, phương pháp trích ly bằng dung môi dễ bay hơi và không bay hơi,
phương pháp trích ly bằng CO2, phương pháp vi sóng, phương pháp sinh học,...
Ngồi ra, cịn một phương pháp trích ly tinh dầu khá phổ biến là phương pháp
chưng cất lôi cuốn hơi nước. Ưu điểm của phương pháp này là quy trình kỹ thuật
tương đối đơn giản, dễ thực hiện, thiết bị gọn, dễ chế tạo, khơng địi hỏi vật liệu
phụ như các phương pháp tẩm trích, hấp thụ, thời gian tương đối nhanh, hiệu suất
thu hồi tinh dầu tương đối cao, giữ nguyên được mùi vị thiên nhân ban đầu và
thành phần trong tinh dầu ít bị biến đổi.
Xuất phát từ thực tế chung đó, đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng
đến q trình trích ly tinh dầu Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis
Dehnh.), xác định thành phần hóa học và khảo sát hoạt tính kháng khuẩn” được
thực hiện nhằm bước đầu tìm ra điều kiện tối ưu trong việc ly trích tinh dầu, xác
định các thành phần hóa học và ứng dụng tính kháng khuẩn của tinh dầu bạch
đàn từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng loại cây này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
 Xác định ảnh hưởng của các yếu tố đến khả năng thu nhận tinh dầu từ lá
bạch đàn bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.
 Định danh và định lượng thành phần hoá học tinh dầu bằng phương pháp
sắc ký khí ghép khối phổ (GC – MS).
 Kiểm tra hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu Bạch đàn trắng bằng phương
pháp khuếch tán trên đĩa thạch.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.
 Tiến hành thực nghiệm ly trích tinh dầu Bạch đàn trắng bằng phương
pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.

2


Đồ án tốt nghiệp
 Định danh và định lượng các thành phần hóa học của tinh dầu Bạch đàn
trắng thu được bằng phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ (GC – MS).
 Thử hoạt tính sinh học về khả năng kháng khuẩn của tinh dầu Bạch đàn
trắng thu được từ phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.
4. Các phương pháp nghiên cứu
 Nghiên cứu lý thuyết: thu thập, phân tích, tổng hợp tài liệu.
 Thực nghiệm:
Các phương pháp tách chiết tinh dầu: phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi
nước trực tiếp sử dụng bộ chưng cất tinh dầu nhẹ Clevenger.
Phương pháp sinh hóa: thử hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu Bạch đàn
trắng trên các chủng vi khuẩn: Staphylococcus aureus, E.coli, Salmonella.
®

 Xử lý số liệu bằng phần mềm SAS 9.1 và MicroSoft Excel 2010 .
5. Đối tượng nghiên cứu
 Lá Bạch đàn trắng được trồng ở phường Linh Trung, quận Thủ Đức,
Thành phố Hồ Chí Minh.
6. Tình hình nghiên cứu
Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về tinh dầu lá bạch
đàn, cụ thể là:
 Năm 2014, Bùi Văn Năng đã nghiên cứu “Đánh giá đặc tính thành phần
tinh dầu một số lồi Bạch đàn (Eucalyptus) trồng ở Việt Nam và mối liên
hệ của nó với một số vấn đề sinh thái mơi trường điển hình”. Khoa Quản
lí tài ngun rừng và mơi trường – Trung tâm thí nghiệm thực hành.
 Năm 2014, Trương Quang Cơ đã nghiên cứu “Ly trích tinh dầu Bạch đàn
chanh, ứng dụng làm nước hoa xịt phòng”. Trường Cao đẳng Cơng

thương Thành phố Hồ Chí Minh.
 Năm 2016, Đồn Ngọc Dũng đã tiến hành “Nghiên cứu chiết xsuất tinh
dầu lá Bạch đàn bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước”. Chuyên
ngành Hóa dầu – Đại học Bà Rịa-Vũng Tàu.
7. Những đóng góp mới của đề tài
 So sánh hàm lượng tinh dầu qua các độ tuổi của lá: lá non, lá bánh tẻ, lá
già.
3


Đồ án tốt nghiệp
 Xác định được các điều kiện trích ly tinh dầu tối ưu đối với lồi Bạch đàn
trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.).
 Xác định thành phần hóa học của tinh dầu Bạch đàn trắng thu được từ
nguồn trồng ở phường Linh Trung, quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí
Minh bằng phương pháp lơi cuốn hơi nước trực tiếp.
 Xác định hoạt tính kháng khuẩn của tinh dầu Bạch đàn trắng đối với các
chủng vi sinh vật (Salmonella, Staphylococcus aureaus, E.coli) theo các
nồng độ pha loãng tinh dầu.
a) Ý nghĩa về mặt kinh tế của đề tài
 Tạo ra được nhiều sản phẩm có giá trị cao từ tinh dầu bạch đàn thiên
nhiên.
 Có giá thành rẻ, mà lại có ứng dụng nhiều trong đời sống và an tồn.
b) Ý nghĩa về mặt xã hội
 Tạo ra sản phẩm mới chứa tinh dầu bạch đàn chưa có trên thị trường.
 Tạo ra sản phẩm chứa tinh dầu bạch đàn có tác dụng đuổi cơn trùng gây
hại mà thân thiện với môi trường và người sử dụng.
 Tinh dầu Bạch đàn sẽ thay thế các loại hóa chất độc hại và các loại kháng
sinh thương mại trên thị trường.
c) Ý nghĩa về mặt sức khỏe

 Tác dụng của tinh dầu Bạch đàn giúp sát khuẩn đường hô hấp, chữa ho
hen, xông giải cảm, giải độc, chữa mụn mẩn, làm đẹp da, làm giảm đau
nhức với những người bị thấp khớp, làm ấm cơ thể, giảm mệt mỏi, thư
giãn cơ thể. Có thể sử dụng tinh dầu cho việc chăm sóc tóc.
d) Ý nghĩa về mặt thẩm mỹ
 Làm se da, sáng da, tẩy tế bào chết và kháng khuẩn, kháng nấm, giảm
thâm trên da khi dùng,…
e) Ý nghĩa trong công nghệ thực phẩm
 Là hương liệu trong công nghệ sản xuất các loại bánh kẹo, thức uống. Gần
đây, nhờ hoạt tính kháng vi sinh vật và khả năng chống oxi hóa ưu việt
của tinh dầu bạch đàn mà nó được sử dụng như một chất bảo quản thực
phẩm tự nhiên và an toàn thay cho các chất bảo quản tổng hợp.
4


Đồ án tốt nghiệp
8. Kết cấu của đồ án tốt nghiệp
Kết cấu của đồ án tốt nghiệp gồm 4 chương:
 Chương 1: Tổng quan tài liệu
 Chương 2: Vật liệu và phương pháp
 Chương 3: Kết quả và thảo luận
 Chương 4: Kết luận và kiến nghị

5


Đồ án tốt nghiệp

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Giới thiệu về cây Bạch đàn trắng

1.1.1. Vị trí phân loại thực vật
Cây Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) thuộc:
Giới (regnum)

:

Plantae

Ngành (division)

:

Angiospermae

Lớp (class)

:

Eudicots

Bộ (ordo)

:

Myrtales

Họ (familia)

:

Myrtaceae

Chi (genus)

:

Eucalyptus

Loài (species)

:

Eucalyptus camaldulensis

Tên khoa học: Eucalyptus camaldulensis Dehnh., 1832.
Tên đồng nghĩa là: Eucalyptus rostrata Sch., 1847.
Tên thông thường: Bạch đàn Camal, Bạch đàn Úc, Khuynh diệp đỏ,…
Tên nước ngoài: Red gum, Murray red gum, River red gum (Anh);
Eucalypt, Eucalyptus (Pháp); Yukhalip (Thái Lan); Ampupu, Leda (Indonesia);
Bagras (Philippines),...

Hình 1.1. Cây Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.)
6


Đồ án tốt nghiệp
1.1.2. Khái quát về họ Sim
Trên thế giới, họ Sim hay họ Đào kim nương, còn gọi là họ Hương đào
(Myrtaceae) có ít nhất 3.000 lồi, phân bố trong 130 -150 chi. Chúng phân bố
rộng khắp ở vùng nhiệt đới, ôn đới ấm áp trên thế giới và rất phổ biến trong

nhiều khu vực đa dạng sinh học của thế giới. Ở Việt Nam, theo Phạm Hoàng Hộ
(2000), họ Sim gồm 13 chi, có 100 lồi. Theo Nguyễn Kim Đào (2003), chia họ
Sim thành 15 chi, 108 loài gồm: Acmena DC, Baeckea, Callistemon,
Cleistocalyx, Decaspermum, Eucalyptus, Eugenia, Macropsidium, Melaleuca,
Osbornia, Psidium, Rhodamnia, Rhodomyrtus, Syzygium, Tristania. Trong đó,
chi Eucalyptus có 24 lồi.
Trong họ Myrtaceae, tất cả các lồi đều có thân gỗ, chứa tinh dầu và hoa
mọc thành cụm từ 4-5 hoa đơn. Một đặc trưng nổi bật của họ này là libe nằm ở cả
hai bên của xylem (chất gỗ), chứ khơng ở bên ngồi như ở phần lớn các loài thực
vật khác. Lá của chúng thuộc loại thường xanh, mọc so le hay mọc đối, lá đơn và
thông thường có mép lá nhẵn (khơng khía răng cưa). Hoa thường có 5 cánh hoa,
mặc dù ở một vài chi thì cánh hoa rất nhỏ hay khơng có. Nhị hoa thường rất dễ
thấy, có màu sáng và nhiều về lượng.
Các cây tiêu biểu trong họ:
-

Sim (Rhodomyrtus tomentosa (Aiton) Hassk.): lá là thuốc cầm máu,
chữa vết thương chảy máu, bị chấn thương bầm dập. Quả chín ăn
được, dùng chế rượu, chữa thiếu máu lúc có mang, suy nhược khi mới
ốm dậy. Rễ chữa tử cung xuất huyết cơ năng, đau xương, lưng gối yếu
mỏi, viêm thấp khớp.

-

Ổi (Psidium guajava L.): lá thường dùng trị viêm ruột cấp và mạn,
chữa đau bụng, tiêu chảy, kiết lỵ, trẻ em khó tiêu hóa. Quả ăn được.

-

Bạch đàn chanh (Eucalyptus citriodora Hook.): lá chứa tinh dầu, tinh

dầu có mùi dễ chịu và có tính kháng khuẩn mạnh nên được sử dụng
nhiều trong cơng nghệ hóa mỹ phẩm, sản xuất xà phòng và các chất
tẩy rửa, sát trùng.

-

Tràm lá dài (Melaleuca Leucadendra L.): lá dùng nấu nước uống thay
trà, giúp tiêu hoá và làm thuốc chữa ho hoặc xông để trị cảm cúm.
7


Đồ án tốt nghiệp
Nước sắc lá dùng đắp lên mụn nhọt, vết thương có tác dụng sát trùng
và cầm máu, dùng xức các vết bỏng cho chóng lên da non.
-

Điều đỏ (Syzygium Malaccense): quả ăn được. Lá dùng hạ sốt. Rễ làm
thuốc lợi tiểu và dùng trong các bệnh về gan với chứng phù nề.

1.1.3. Sơ lược về chi Bạch đàn
Chi Bạch đàn (Eucalyptus) là một chi có số lượng lồi khá lớn, theo Lã
Đình Mỡi (2002), ước tính có khoảng trên 500 loài, theo Dairy R.Batish và cộng
sự, Eucalyptus có khoảng 700 lồi khác nhau, cịn theo Lê Văn Truyền và cộng
sự, chi này có tới 800 lồi khác nhau. Theo Phạm Hoàng Hộ (2000) và Nguyễn
Kim Đào (2003), có khoảng 24 lồi Bạch đàn đã được trồng ở Việt Nam trong đó
Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) được coi như lồi có giá trị
kinh tế cao, được trồng rộng rãi ở cả các vùng đất thấp và cao, trừ những đỉnh núi
có độ cao trên 1000 mét so với mực nước biển.
Theo Lã Đình Mỡi (2002), một số loài Bạch đàn đã được nhập và trồng
tương đối rộng rãi ở Việt Nam như:

 Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis Dehnh., 1832. Tên đồng
nghĩa: E. rostrata Sch., 1847). Một vài địa phương khác còn gọi là
Bạch đàn camal, Bạch đàn Úc, Khuynh diệp đỏ.
 Bạch đàn chanh (Eucalyptus citriodora Hook., 1848. Cịn có các tên
đồng nghĩa khác: E. melissiodara Lindley, 1848; E. variegata E.v.
Mueller, 1859; E. maculata Hook. var. citriodora (Hook.) Bailey,
1990; Corymbia citriodora (Hook.) K.D Hill & L.A.S. Johnson, 1995).
Có nơi ở nước ta cịn gọi là Bạch đàn đỏ.
 Bạch đàn timo (Eucalyptus alba Reinw. ex Blume, 1827. Tên đồng
nghĩa: E. leucadedron Reinw. ex de Vriese, 1856).
 Bạch đàn uro (Eucalyptus urophylla S.T. Blake, 1977. Cịn có tên
đồng nghĩa: E. alba auct. non Reinw.ex Blume, E. decaisneana auct.
Non Blume).
 Bạch đàn long duyên (Eucalyptus exserta F.v. Muell.,1859). Có nơi ở
nước ta còn gọi là Bạch đàn liễu.

8


Đồ án tốt nghiệp
 Bạch đàn lá nhỏ (Eucalyptus tereticornis J.E.Smith, 1795. Tên đồng
nghĩa: E. subulata Cunn. ex Schauer, 1843; E. insignis Naudin, 1891;
E. umbellata (Gaertner) Domin (1928) non Desf.).
 Bạch đàn đỏ (Eucalyptus robusta Smith., 1793. Tên đồng nghĩa: E.
multiflora, 1812).
 Bạch đàn vỏ dày (Eucalyptus robusta Smith, 1849. Các tên đồng
nghĩa: E. multiflora Rich. ex A. Gray non Poir., 1854; E.
naudiniana F.v. Mueller, 1886; E. schlechteri Diels, 1992).

Bạch đàn trắng

Bạch đàn chanh

Bạch đàn liễu

Bạch đàn timo

Hình 1.2. Một số loài cây thuộc chi Bạch đàn
9


Đồ án tốt nghiệp
1.1.4. Nguồn gốc và phân bố
Hầu hết số loài trong chi Eucalyptus là đặc hữu của Australia. Những
nghiên cứu gần đây đã phát hiện được khoảng trên 10 lồi có phân bố ở miền
Nam New Guinea và Indonesia, một số nhỏ ở vùng viễn bắc Philippines và Đài
Loan. Các loài bạch đàn đã được trồng ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới gồm
châu Mỹ, châu Âu, châu Phi, vùng Địa Trung Hải, Trung Đông, Trung Quốc, bán
đảo Ấn Độ,…và cả Việt Nam.
Ở Việt Nam, lần đầu tiên Bạch đàn được Brochet tìm thấy ở Cốc Lếu tỉnh
Lào Cai vào năm 1904 (Hồng Hịe, 1996). Thời kỳ 1960 – 1975, một số loài
Bạch đàn như Bạch đàn long duyên (E. exserta), Bạch đàn lá nhỏ (E.
tereticornis), Bạch đàn đỏ (E. robusta), Bạch đàn chanh (E. citriodora) và Bạch
đàn trắng (E. camaldulensis) đã được nhập trồng tại nhiều khu vực miền núi và
trung du phía Bắc nước ta. Hiện nay, nhiều loại Bạch đàn đã được trồng nhiều
vùng ở Việt Nam: Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ. Cây có thể sống
được trên nhiều loại đất khác nhau, đặc biệt chịu được phèn nên trồng tốt ở nhiều
nơi vùng đồng bằng sông Cửu Long.
1.1.5. Đặc điểm thực vật
Cây Bạch đàn trắng thân gỗ sống lâu năm, cao 30 đến 50 m, đường kính

có thể lên đến 1,5 m thân phẳng với những dải màu từ trắng, xám đến nâu đỏ. Vỏ
cây già, mềm bong thành mảng để lộ vỏ thân màu sáng. Cây mọc thẳng trong
điều kiện thích hợp, nhưng cũng có thể phân nhánh nếu khí hậu khơ hơn.
Cành non vng, có 4 cạnh. Cành già trịn, khơng cạnh. Hai loại lá: Trên
cây non hay cành non, lá mọc đối, cuống ngắn, phiến lá hình trứng hoặc giống
hình trái tim, màu lục, mỏng, như phủ sáp, dài 10 – 15 cm, rộng 4 – 8 cm. Trên
cành cây già, lá mọc riêng biệt, so le, cong, hình liềm, cuống dài, phiến lá hẹp dài
16 – 25 cm, rộng 2 – 5 cm. Phiến lá có túi tiết tinh dầu. Khi soi lá trước ánh sáng
thấy rất nhiều túi tiết tinh dầu nhỏ li ti. Khi vị lá có mùi thơm mạnh đặc biệt, mùi
dịu hơn ở lồi E. camaldulensis.
Từ kẽ lá có những nụ hoa hình núm oản ngửa, có 4 cạnh tương ứng với 4
lá đài. Quả hình chén, phía trên có 4 ngăn, trong chứa hạt nhỏ.
10


Đồ án tốt nghiệp

Cành lá trên cây non

Cành lá trên cây già

Hình 1.3. Hình ảnh hai loại lá Bạch đàn trắng
1.1.6. Thành phần hoá học
a. Nghiên cứu trên thế giới
Tinh dầu của Bạch đàn đã được biết đến và sử dụng từ hàng trăm năm
nay. Hiện nay trên thế giới cũng đã có một số nghiên cứu về thành phần và hoạt
tính của tinh dầu Bạch đàn cũng như tác động của nó đến mơi sinh. Một số tác
giả khác như Duke (2004), Brooker và Kleinig (2006), Liu (2008),... đã tập trung
nghiên cứu thành phần hóa học trong tinh dầu một số lồi Bạch đàn cùng với một
số tính chất của nó. Trong các nghiên cứu đó phải kể đến cơng trình nghiên cứu

của Daizy R. Batish và cộng sự (2008). Trong nghiên cứu này tác giả đã chỉ ra
rằng tinh dầu Bạch đàn có tính chất như một loại thuốc trừ sâu tự nhiên do nó có
khả năng tiêu diệt được nhiều loài sâu bệnh hại cây trồng, nhiều loài vi khuẩn và
nấm, muỗi.
 Các hợp chất tự nhiên
Theo nghiên cứu của Brooker và Kleinig (2006), tinh dầu Bạch đàn là một
hỗn hợp phức tạp của nhiều monoterpenes và sesquiterpenes khác nhau, cùng với
các phenol và oxit, este, rượu, ete, andehyt và keton. Thành phần này phụ thuộc
vào từng lồi, khu vực trồng, khí hậu, loại đất và tuổi của lá, chế độ phân bón,
đồng thời cịn phụ thuộc vào phương pháp tách chiết tinh dầu. Hoạt tính trừ sâu
11


Đồ án tốt nghiệp
hại của tinh dầu Bạch đàn do các thành phần như 1,8-cineole, citronellal,
citronellol, citronellyl acetate, p - cymene, eucamalol, limonene, linalool, α pinene, γ - terpinene, α - terpineol, alloocimene và aromadendrene (Watanable,
1993; Li, 1995, 1996; Cimanga, 2002; Deke, 2004; Batish., 2006; Liu., 2008).
Các thành phần khác nhau của tinh dầu Bạch đàn có tác dụng bổ trợ cho các hoạt
tính sinh học trừ sâu bệnh (Cimanga et al., 2002). Trong tổng số các thành phần
khác nhau của tinh dầu Bạch đàn thì 1,8-cienole là thành phần quan trọng nhất và
là một hợp chất đặc trưng cho chi Bạch đàn (Duke, 2004).
 Hoạt tính kháng nấm và vi khuẩn
Theo Fiori và cộng sự (2000), Oluma và Garba (2004), tinh dầu Bạch đàn
với các thành phần chính của nó có độc tính kháng rất nhiều các lồi vi khuẩn,
nấm và cả mầm bệnh ủ trong đất. Chúng làm giảm sự phát triển của nấm sợi. Su
và cộng sự (2006), đã chứng minh hoạt tính chống nấm của tinh dầu một số loài
Bạch đàn như Eucalyptus grandis, E. camaldulensis và E. citriodora kháng lại
nấm Mildew và nấm gây thối ở gỗ như Aspergillus clavatus, Aspergillus niger,
Chaetomium alobosum, Penicillium citrinum, Trichoderma viride,…Theo tác giả
Dhaliwal (2004), chứng minh được rằng tinh dầu của lồi E. camaldulensis có

khả năng kháng vi khuẩn Penicilium digitatum gây thối cam quýt, Nấm ngoài da
Microsporum canis, Microsporum gypseum, Trichophyton rubrum, Trichophyton
schoenleinii, Trichophyton mentagrophytes và Epidermophyton floccosum.
 Hoạt tính xua đuổi, diệt trừ cơn trùng
Tinh dầu Bạch đàn có hoạt tính như một loại thuốc trừ cơn trùng tự nhiên
để chống lại muỗi và các loài chân đốt gây hại hoặc một vài loài động vật ăn cỏ.
Vào cuối những năm 1990, một số cơng trình nghiên cứu công bố cho thấy các
sản phẩm tinh dầu Bạch đàn chủ yếu sử dụng để xua đuổi các loài cơn trùng. Sau
đó vào năm 2002, Fraduin và Day cho rằng 30 % tinh dầu Bạch đàn có thể dùng
trong xua đuổi muỗi trong 2 giờ, tuy nhiên tinh dầu phải có ít nhất 70 % hàm
lượng cineole. Yang và cộng sự (2004) đã công bố rằng tinh dầu của lồi Bạch
đàn trắng (E. camaldulensis) với hợp chất chính là 1,8-cineole có biểu hiện tính
độc chống lại muỗi vằn trưởng thành, giết chết loài Callosobruchus, Sitophilus
oryzae và Tribolium castaneum trưởng thành từ 1 – 7 ngày.
12


Đồ án tốt nghiệp
 Hoạt tính trừ cỏ
Theo Kohli và cộng sự (1998), Singh và cộng sự (2005), Batish và cộng
sự (2007), Setia và cộng sự (2007) cho rằng tinh dầu của một số lồi Bạch đàn có
biểu hiện kháng lại các lồi cỏ dại và có một tiềm năng tốt cho kiểm sốt cỏ dại.
Cũng theo nhóm tác giả đã chứng minh tinh dầu đã bộc lộ những độc tính rất rõ
ràng đối với một số lồi và ảnh hưởng của tính độc đó rõ hơn đối với sự nảy
mầm của các loài cây nhỏ như A. viridis.
b. Nghiên cứu ở Việt Nam
Về phương diện khai thác tinh dầu người ta thường quan tâm đến 3 nhóm
chính:
 Nhóm tinh dầu dược liệu giàu cineole: (có hàm lượng cineol trong tinh
dầu > 55 %) cho tinh dầu được gọi là Oleum Eucalypti. Ðại diện cho nhóm này

là Eucalyptus globulus L., với những ưu điểm nổi bật: Hàm lượng tinh dầu và
hàm lượng cineole khá cao, có thể đến 80 – 85 %. Thành phần tinh dầu: Thành
phần chính là cineole. Lồi E. camalduleusis Dehnh. có thể đạt 60 – 70 %.
Loài E. exserta F.v. Muell. thấp hơn 30 – 50 %. DÐVN IV (2009) quy đinh hàm
lượng cineole (C10H18O) trong tinh dầu Bạch đàn phải có ít nhất 60%. Cũng như
tinh dầu tràm, tinh dầu bạch đàn trước khi sử dụng cần được tinh chế và làm giàu
cineole. Ở Việt Nam, có thể dùng lá Bạch đàn trắng (E. camalduleusis Dehnh.)
hoặc Bạch đàn liễu (E. exserta F.v. Muell.) để thay thế lá Bạch đàn xanh (E.
globulus) là loại đã được sử dụng rất lâu đời ở các nước châu Âu.
 Nhóm tinh dầu thơm giàu citronelal: cho tinh dầu Oleum Eucalipti
Citriodorae. Ðại diện là E. citriodora Hook. với hàm lượng citronelal trên 70%.
Lá có chứa một hàm lượng lớn tinh dầu (3,3 – 4,8 %). Thành phần chính của tinh
dầu là citronelal (trên 70 %) ngồi ra, cịn có citronelol (5,6 %).
 Nhóm tinh dầu cơng nghiệp giàu piperiton: Có chứa thành phần được sử
dụng trong công nghệ tách đãi, phương pháp được sử dụng chính trong ngành
cơng nghiệp khai thác mỏ để tách quặng ra khỏi các khoáng sản không cần đến.
Ðại diện là E. piperita Sm. với hàm lượng piperiton 42 – 48 %.
Lồi Bạch đàn có tinh dầu giàu cineole được dùng trong y dược và trồng
rộng rãi từ năm 1987. Lá Bạch đàn trắng trồng ở Việt Nam chứa trung bình 1,79
13