PHÂN TÍCH BẾN QUÊ

Tiết136:

BẾN QUÊ
(Tự học có hướng dẫn)

NGUYỄN MINH CHÂU


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

- Quê: Quỳnh Lưu – Nghệ An
- Chặng đường văn học:
+ Trước năm 1975:
Đề tài chiến
tranh.
Cảm hứng lãng
mạn và khuynh
hướng sử thi.

NGUYỄN MINH CHÂU
(1930 – 1989)


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

- Quê: Quỳnh Lưu – Nghệ An
- Chặng đường văn học:
+ Trước năm 1975:
Đề tài chiến
tranh.
Cảm hứng lãng
mạn và khuynh
hướng sử thi.

NGUYỄN MINH CHÂU
(1930 – 1989)

Cây bút văn xuôi tiêu
biểu của văn học thời kỳ
kháng chiến chống Mỹ


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

- Quê: Quỳnh Lưu – Nghệ An
- Chặng đường văn học:

+ Trước năm 1975:
Đề tài chiến
tranh.
Cảm hứng lãng
mạn và khuynh
hướng sử thi.

NGUYỄN MINH CHÂU
(1930 – 1989)

+ Sau năm 1975:

Đề tài thế sự và
nhân sinh.
Trang văn nặng
chất suy tư và
chiều sâu triết lí..


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

- Quê: Quỳnh Lưu – Nghệ An
- Chặng đường văn học:
+ Trước năm 1975:

NGUYỄN MINH CHÂU
(1930 – 1989)

+ Sau năm 1975:

Đề tài chiến
tranh.

Đề tài thế sự và
nhân sinh.

Cảm hứng lãng
mạn và khuynh
hướng sử thi.

Trang văn nặng
chất suy tư và
chiều sâu triết lí..

Cây bút văn xi tiêu
biểu của văn học thời kỳ
kháng chiến chống Mỹ

Người mở đường
tinh anh và tài năng của
văn học thời kỳ đổi mới

- Giải thưởng : Năm 2000, ông được truy tặng
giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ

TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:
2. Đọc và tìm
hiểu văn bản:
a. Đọc, tóm tắt –
chú thích

Bỏt chiết yờu

Dộp sa bụ

Phá cờ thế

Khăn mỏ quạ


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:
2. Đọc và tìm
hiểu văn bản:
a. Đọc, tóm tắt –

chú thích

Các sự việc chính:
-Nhĩ nhìn ra cửa sổ ngắm hàng cây bằng lăng,
con sông Hồng trong nắng sớm và bãi bồi bên
kia sơng.
- Nhĩ trị chuyện với vợ, bày tỏ lòng biết ơn
vợ.
-Nhĩ sai con trai sang bãi bồi bên kia sơng
Hồng thay mình nhưng con trai anh lại sa vào
một đám chơi phá cờ thế trên hè phố.
-Lũ trẻ con hàng xóm sang giúp Nhĩ trở người
dậy. Nhĩ lại nghĩ đến vợ, cảm nhận thấm thía
về vẻ đẹp tâm hồn của vợ.
- Ơng giáo Khuyến sang thăm, hoảng hốt
trước vẻ mặt bất thường của Nhĩ khi thấy Nhĩ
cố nhô người, giơ một cánh tay gầy guộc ra
phía ngồi cửa sổ khốt khốt như đang khẩn


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:
2. Đọc và tìm hiểu văn
bản:
a. Đọc, tóm tắt – chú
thích

b. Tác phẩm
- Xuất xứ:

- Nằm trong tập truyện ngắn “Bến
quê” xuất bản năm 1985


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

I - ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
a. Đọc, tóm tắt – Chú
thích
b. Tác phẩm
- Xuất xứ
- Thể loại - Phương thức
biểu đạt
-

Nhân vật - Ngôi kể

- Thể loại: truyện ngắn
- Phương thức biểu đạt: tự sự
+ Miêu tả, biểu cảm, nghị
luận.
- Nhân vật chính: Nhĩ
- Ngơi thứ ba.

TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
- Nghịch lý, trớ trêu
-> Một nhận thức về
cuộc đời và tổng kết
những trải nghiệm
của cả đời người.

Nhĩ đi khắp
nơi trên thế giới
>< cuối đời
lại phải nằm
liệt trên
giường bệnh

Khi phát hiện
Nhĩ nhờ con
ra vẻ đẹp của
trai giúp mình
bến sơng
>< nó lại
ngay trước nhà
sa vào đám
>< lại khơng

chơi phá cờ thế
thể đến được

Tình huống truyện được
xây dựng trên một
chuỗi nghịch lý


TIẾT 136 – BẾN QUÊ

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy
nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên.

(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH
Ngồi cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa
ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa, hoa đã
vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng cịn sót lại trở nên đậm sắc
hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa nghĩ,
chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong
phịng cùng với thứ ánh sáng loa lố vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngồi bờ

sơng Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con sông
Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sơng như rộng thêm ra. Vịm trời cũng như cao
hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những
khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên
kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ
một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc
quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới khơng
sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc
vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà
mình.


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy
nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên
- Thời gian: một buổi sáng
đầu thu.


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

Ngồi cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái
giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa,
hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng cịn sót lại trở nên đậm
sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức ăn vừa
nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng hầm hập ở trong
phịng cùng với thứ ánh sáng loa lố vừa nhìn đã thấy chói cả mắt ở ngồi bờ
sơng Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con
sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sơng như rộng thêm ra. Vịm trời cũng như
cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên những
khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi bồi ở bên
kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian gác nhà Nhĩ
một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu sắc thân thuộc quá
như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới khơng sót một
xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề
bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1.
2.
a.
-

Tình huống truyện
Những cảm xúc và suy

nghĩ của Nhĩ
Cảnh vật thiên nhiên
Thời gian: một buổi
sáng đầu thu.
Trình tự: Từ gần đến xa
Hình ảnh :
+ Hoa bằng lăng

• Thưa thớt
• Nhợt nhạt
• Sắp hết mùa, hoa trở nên đậm sắc
hơn


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy
nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên
- Thời gian: một buổi
sáng đầu thu.
- Trình tự: Từ gần đến xa
- Hình ảnh :
+ Hoa bằng lăng
+ Sông Hồng

Đỏ nhạt
Mặt sông như rộng thêm
ra


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1.
2.

Tình huống truyện
Những cảm xúc và suy
nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên
- Thời gian: một buổi
sáng đầu thu.
- Trình tự: Từ gần đến xa
- Hình ảnh :
+ Hoa bằng lăng
+ Sơng Hồng
+ Vòm trời

Cao hơn


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy
nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên
- Thời gian: một buổi
sáng đầu thu.
- Trình tự: Từ gần đến xa
- Hình ảnh :
+ Hoa bằng lăng
+ Sơng Hồng
+ Vịm trời
+ Bãi bồi

Màu vàng thau
Màu xanh non


(Tự học có hướng dẫn)


TIẾT 136 – BẾN QUÊ
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

“…Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới khơng sót một xó xỉnh nào trên trái
đất, đây là một chân trời gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi

đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà mình.”

Thành phần
phụ chú


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

Ngồi cửa sổ bấy giờ, những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống
hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. Hẳn có lẽ vì đã sắp hết mùa,
hoa đã vãn trên cành, cho nên mấy bông hoa cuối cùng cịn sót lại trở nên
đậm sắc hơn. ừ cũng chả phải, Nhĩ vừa ngồi để cho vợ bón từng thìa thức
ăn vừa nghĩ, chính vì thời tiết đã thay đổi, đã sắp lập thu rồi, cái nóng
hầm hập ở trong phịng cùng với thứ ánh sáng loa lố vừa nhìn đã thấy
chói cả mắt ở ngồi bờ sơng Hồng không biết đã rút đi đâu từ bao giờ.
Bên kia những hàng cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho con
sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sơng như rộng thêm ra. Vịm trời cũng
như cao hơn. Những tia nắng sớm đang từ từ di chuyển từ mặt nước lên
những khoảng bờ bãi bên kia sông, và cả một vùng phù sa lâu đời của bãi
bồi ở bên kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ của gian
gác nhà Nhĩ một thứ màu vàng thau xen với màu xanh non- những màu
sắc thân thuộc quá như da thịt, hơi thở của đất màu mỡ. Suốt đời Nhĩ đã
từng đi tới khơng sót một xó xỉnh nào trên trái đất, đây là một chân trời
gần gũi, mà lại xa lắc vì chưa hề bao giờ đi đến- cái bờ bên kia sông Hồng
ngay trước cửa sổ nhà mình.

TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên :
+ Hoa bằng lăng
+ Sông Hồng
+ Vịm trời
+ Bãi bồi

Sử dụng nhiều tính từ và nghệ thuật so
sánh.
-> Cảnh thiên nhiên gần gũi, quen thuộc,
trù phú và dạt dào sự sống.

=> Vẻ đẹp của quê hương.


TIẾT 136 – BẾN Q
(NGUYỄN MINH CHÂU)

II- PHÂN TÍCH

1. Tình huống truyện
2. Những cảm xúc và suy nghĩ của Nhĩ
a. Cảnh vật thiên nhiên :
+ Hoa bằng lăng

Sử dụng nhiều tính từ và nghệ thuật: so
+ Sơng Hồng
sánh.
+ Vịm trời
-> Cảnh thiên nhiên gần gũi, quen thuộc,
+ Bãi bồi
trù phú và dạt dào sự sống.
=> Vẻ đẹp của quê hương.
- Tâm trạng của Nhĩ: say mê pha lẫn nỗi buồn, xót xa, tiếc nuối.
=> Hãy trân trọng những vẻ đẹp bình dị, gần gũi của quê hương.


IV.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Tiếp tục tự học văn bản Bến quê ( tiết 137 ).
- Làm bài tập 1 phần Luyện tập (SGK T108).
- Hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau trong hai bức
tranh thu ở hai văn bản Sang thu – Hữu Thỉnh và
Bến quê - Nguyễn Minh Châu.
Cơ sở
so sánh

Giống
Khác

Sang thu

Bến quê