Kế toán NVL tại công ty 17 - Tổng công ty xây dựng Trường Sơn

Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Mục lục
Lời nói đầu
Chơng 1: Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng trong DN thơng mại
1.1- Một số lý luận cơ bản về kế toán nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp
thơng mại
1.1.1- Một số khái niệm chung trong kế toán bán hàng
1.1.2- Các phơng thức bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
1.1.3- Nhiệm vụ của kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
1.2- Tổ chức công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
1.2.1- Chứng từ kế toán và tài khoản sử dụng
1.2.2- Trình tự công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
1.2.3 Kế toán xác dịnh kết quả bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại .
1.3- Các hình thc ghi sổ kế toán trong doanh nghiệp thơng mại
Chơng 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng v tại công ty TNHH thơng mại Hà Dung
I- Tổng quan về công ty TNHH Hà Dung
1.1- Quá trình hình thành và phát triển của công ty
1.2- Chức năng nhiệm vụ của công ty
1.3- Tổ chức bộ máy quản lý công ty
1.4- Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại công ty
II- Thực trạng công tác kế toán bán hàng tại công ty
2.1- Đặc điểm nhiệm vụ bán hàng tại công ty
2.2- Nội dung công tác kế toán bán hàng tại công ty
Chơng 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng tại công ty
TNHH thơng mại Hà Dung
3.1- Đánh giá chung thực trạng kế toán bán hàng tại công ty
3.1.1- Ưu điểm
3.1.2- Nhợc điểm

3.2- Những ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng tại công
ty
Kết Luận
1


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Lời nói đầu
Công cuộc đổi mới do Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xớng và lÃnh đạo
đà tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi cho nhiều ngành kinh tế phát triển, góp
phần tạo nên những biến đổi sâu sắc của nền kinh tế nớc nhà. Song cũng phát
sinh những vấn đề phức tạp, đặt ra cho nền kinh tế nói chung và cho các ngành
các cấp những yêu cầu và thách thức mới, đòi hỏi phải có những chuyển biến
tích cực và mạnh mẽ để thích nghi để đáp ứng môi trờng mới, đảm bảo cho nền
kinh tế phát triển nhanh, bền vững và đúng định hớng.
Thực tế cho thấy, cơ chế thị trờng đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải năng
động, kinh doanh phải có lÃi, nếu không sẽ không thể đứng vững trớc sự cạnh
tranh gay gắt của các doanh nghiệp khác. Doanh nghiệp thơng mại cũng không
nằm ngoài quy luật đó, doanh nghiệp thơng mại muốn tồn tại và phát triển thì
việc tổ chức tốt nghiệp vụ bán hàng, nhằm đảm bảo hồi vốn bù đắp các chi phí
bỏ ra và xác định đúng đắn kết quả bán hàng, taọ ra doanh thu và thu nhập khác
là vấn đề quan trọng. Theo đó em đà chọn Công tác kế toán bán hàng tại
Công ty TNHH TM Hà Dung. Công ty là một trong rất nhiều các doanh
nghiệp đà tự xây dựng, khẳng định mình nh bao doanh nghiệp trẻ, đầy triển
vọng khác trên tất cả các mặt kinh doang ở nớc ta. Đây chính là những vấn đề
then chốt trong công cuộc xây dựng đất nớc, đòi hỏi tất cá các cấp ngành cho
đến những sinh viên đang thực tập phải quan tâm nghiên cứu.

Xuất phát từ vấn đề trên, qua thời gian thực tập tại Công ty TNHH Thơng
Mại Hà Dung bản thân em đợc sự giúp đỡ tận tình của các thầy cô giáo hớng
dẫn thực tập, Ban lÃnh đạo, phòng tài chính kế toán Công ty cùng với sự cố
gắng học hỏi của bản thân. Tuy nhiên thời gian thực tập và khả năng còn bị hạn
chế nên báo cáo thực tập của em không thể tránh đợc những thiếu sót, em rất
mong đợc sự góp ý của các thầy giáo, cô giáo khoa tài chính kế toán Viện đại
học Mở Hà Nội, phòng kế toán Công ty giúp đỡ
Em xin chân thành cảm ơn đến tất cả các thầy giáo, cô giáo trờng Viện
Đại Học Mở Hà Nội, Ban lÃnh đạo và phòng tài chính kế toán Công ty TNHH
Thơng Mại Hà Dung giúp đỡ em hoàn thành khoá luận tổng hợp này .
2


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Báo cáo thực tập của em gồm 3 phần chính:
Chơng 1: Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng
mại
Chơng 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng tại công ty TNHH
Hà Dung
Chơng 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng tại công
ty TNHH Hµ Dung

3


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý
Chơng 1

Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng trong các
doanh nghiệp thơng mại
1.1- Một số lý luận cơ bản về kế toán nghiệp vụ bán hàng trong doanh
nghiệp thơng mại
1.1.1- Một số khái niệm chung trong kế toán bán hàng
a- Khái niệm bán hàng
Bán hàng tuy là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của
một doanh nghiệp thơng mại nhng nếu thực hiện không tốt việc bán hàng thì
mọi cố gắng của doanh nghiệp trong các giai đoạn trơc trở nên vô nghĩa . Quá
trình bán hàng sẽ quyết đến khả năng tài chính , khả năng thu hồi vốn để thực
hiện tái sản xuất ở doanh nghiệp
Vậy quá trình bán hàng là gì ? Quá trình bán hàng là quá trình doanh nghiệp
chuyển quyền sở hữu về hàng hoá , dịch vụ cho khách hàng ,đồng thời là quá
trình trao đổi để thực hiện giá trị của hàng , tức là chuyển vốn của doanh nghiệp
từ hình thức hàng hoá sang hình thái tiền tệ .
hàng đợc coi là bán khi thoả mÃn điều kiện sau :
- thứ nhất ,đơn vị mua phải chuyển quyền sở hữu về sản phẩm ,hàng hoá cho
đơn vị mua
- thứ hai , đơn vị mua phải thanh toán tiền hay chấp nhận thanh toán tiền cho
đơn vị bán
Hàng hoá trong các doanh nghiệp thơng mại là hàng hoá mua về để bán ra
nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Quá trình bán hàng ở
các doanh nghiệp thơng mại là quá trình vận động của vốn kinh doanh từ vốn
hàng hoá sang vốn bằng tiền và hình thành kết quả bán hàng. Quá trình bán
hàng hoàn tất khi hàng hoá đà đợc giao cho ngời mua và doanh nghiệp đà thu đợc tiền bán hàng.

4

Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

b- Doanh thu bán hàng
Hàng hoá đợc xác định là tiêu thụ trong doanh nghiệp thơng mại, đợc ghi
nhận doanh thu bán hàng phải đảm bảo các điều kiện nhất định, doanh thu hàng
bán đợc ghi nhận khi đồng thời thoà mÃn năm điều kiện sau:
- Doanh nghiệp đà chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền
sở hữu sản phẩm hàng hoá cho ngời mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hoá, sở hữu hoặc
quyền kiểm soát hàng hoá .
- Doanh thu đợc xác định tơng đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đà thu đợc hoặc sẽ thu đợc lợi ích kinh tế từ giao dịch bán
hàng.
- Xác định đợc chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Ngoài các trờng hợp trên còn có các trờng hợp xuất khác đợc coi là tiêu thụ
và ghi vào doanh thu bán hàng nh :
+ Hàng xuất bán cho đơn vị nội bộ doanh nghiệp có tổ chức kế toán riêng
+ Hàng hoá xuất sử dụng cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nh
quảng cáo, quản lý, tiếp thị.
c- Các khoản giảm trừ doanh thu :
Đây là những khoản mà chi phí phát sinh các đơn vị bán phải giảm trừ cho
khách hàng bao gồm:
+ Chiết khấu thanh toán : Là số tiền mà bên mua đợc hởng do thanh toán
sớm tiền hàng hoá trớc thời hạn thanh toán
+ Khoản giảm giá hàng bán : Là khoản giảm trừ cho ngời mua do hàng hoá
kém phẩm chất, sai quy cách hoặc không đợc a chuông trên thị trờng.

+ Khoản giá trị hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lợng hàng bán xác định là
tiêu thụ nhng bị khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
+ Chiết khấu thơng mại : Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho
khách hàng khi mua hàng với khèi lỵng lín.

5


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

+Doanh thu thuần: là chênh lệch giữa doanh thu tiêu thụ với các khoản giảm
trừ doanh thu
+Lợi nhuận gộp: là chênh lệch giữa doanh thu thuần và giá vốn hàng bán
Cuối kì kế toán , để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ,kế toán
phải xác định doanh thu thuần .
DT bán
hàng thuần

DT

DT của

Giảm giá

thuế TTĐB

= bán hàng - hàng bán - hàng bán - thuế XNK
bị trả lại

phải nộp

d . thuế GTGT
Thuế GTGT là các khoản thuế gián thu chỉ đánh trên phần giá grị tăng thêm
qua mỗi khâu của quá trình sản xuất ,kinh doanh hàng hoá ,dịch vụ và tổng
số thuế thu đợc ở các khâu chính bằng số thuế tính trên giá bán cuối cùng cho
ngời tiêu dùng .
Tuỳ vào đặc điểm nghành nghề kinh doanh ,loại hình doanh nghiệp ,điều
kiện tổ chức công tác kế toán mà doanh nghiệp có thể áp dụng một trong hai
hình thức phơng pháp tính thuế GTGT sau :
idoanh nghiệp khi lập hoá đơn GTGT ,phải ghi rõ giá bán cha có thuế , thuế
GTGT và tổng số tiền ngời mua phải thanh toán .
thuế GTGT phải nộp = thuế GTGT đầu ra thuế GTGT đầu vào đợc khấu trừ
- Tính thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp: Theo phơng pháp này thì căn cứ
tính thuế là phần GTGT của hàng hoá dịch vụ chịu thuế GTGT
Thuế GTGT phải =
nộp
trong đó

GTGT của HH, DV

x

chịu thuế

GTGTcủa HH =

giá thanh toán của hh

,dv chịu thuế

dv chịu thuế bán ra

e- Đặc điểm về giá
6

Thuế suất thuế GTGT
của HH, DV tơng ứng

-

giá thanh toán của hh
dv muavào tơng đơng


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Đợc thể hiện trên các chỉ tiêu sau:
* Giá bán hàng hoá: Trong cơ chế thi trờng, giá bán hàng hoá là giá thoÃ
thuận giữa ngời mua và ngời bán, đợc ghi trên hoá đơn hoặc hợp đồng. Tuy
nhiên nguyên tắc xác định giá bán là phải đảm bảo bù đắp đợc giá vốn, chi phí
bỏ ra đồng thời đảm bảo cho doanh nghiệp có đợc khoản lợi nhuận định mức.
Trên nguyên tắc đó giá bán hàng hoá đợc xác định nh sau:
Giá bán hàng hoá = Giá mua thực tế + Thặng số thơng mại
Thặng số thơng mại dùng để bù đắp chi phí trong quá trình hoạt động kinh
doanh và hình thành lợi nhuận định mức cho doanh nghiệp, nó đợc tính theo tỷ
lệ % trên giá thực tế của hàng hoá tiêu thụ. Nh vậy ta có

Giá bán hàng hoá = Giá mua thùc tÕ x (1 + % TSTM )
HiÖn nay nhà nớc chỉ quy định giá một số mặt hàng thiết yếu, quan trọng còn
đa số hàng hoá khác giá cả đợc xác định theo quy luật cung cầu trên thị trờng.
Vì vậy mỗi doanh nghiệp tuỳ thuộc vào sản xuất kinh doanh của mình, vào thị
trờng, vào cạnh tranh, vào chu kỳ sống của sản phẩm, mà xác định cho mình
một mức giá phù hợp.
* Giá vốn hàng bán:
- Xác định giá mua thực tế của hàng bán.
Quản lý giá vốn hàng hoá tiêu thụ là cơ sở để xác định kết quả bán hàng, giá
vốn hàng hoá nhập kho đợc xác định phù hợp với từng nguồn nhập.
Hàng hoá do doanh nghiệp sản xuất, chế tạo đợc đánh giá theo chi phí sản
xuất, kinh doanh thực tế bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liƯu trùc tiÕp, chi phÝ sản
xuất chung.
Hàng hoá thuê ngoài gia công, đợc đánh giá theo chi phí thực tế gia công
gồm: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đem gia công. Chi phí thuê ngoài gia
công và các chi phí khác liên quan trực tiếp đến quá trình gia công nh chi phí
vận chuyển, chi phí làm thủ tục xuất kho nguyên vật liệu đem gia công, nhập
kho thành phẩm để hoàn thành gia công.
Đối với hàng hoá xuất kho cũng phải đợc thể hiện theo giá vốn thực tế. Hàng
hoá xuất kho cũng có thể theo những giá thực tế khác nhau ở tõng thêi ®iĨm
7


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

trong kỳ hạch toán, nên việc hạch toán xác định giá trị thực tế hàng hoá xuất
kho có thể áp dụng một trong các phơng pháp chủ yếu sau :
+ Phơng pháp bình quân gia quyền.

Theo phơng pháp này, giá thực tế vật liệu xuất dùng trong kỳ đợc tính theo
giá bình quân ( Bình quân cả kỳ dự trữ, bình quân cuối kỳ trớc hoặc bình quân
sau mỗi lần nhập ).
Giá thực tế

=

vật liệu xuất

=

dùng

Số lợng vật liệu
xuất dùng

x

Giá đơn vị
bình quân

Trong đó:
Giá đơn vị bình

=

Giá thực tế vật liệu tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ

quân cả kỳ dự trữ

=

Lợng thực tế vật liệu tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ

Phơng pháp giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ tuy đơn giản, dễ làm nhng
độ chính xác không cao. Hơn nữa, công việc tính toán dồn vào cuối tháng
gây ảnh hởng đến công tác quyết toán chung.
Giá đơn vị bình

=

Giá thực tế đơn vị tồn đầu kỳ (hoặc cuối kỳ trớc)

quân ci kú tríc = Lỵng thùc tÕ vËt liƯu tån đầu kỳ (hoặc cuối kỳ trớc)
Phơng pháp này mặc dầu quá đơn giản và phản ánh kịp thời tình hình
biến động vật liệu trong kỳ tuy nhiên không chính xác vì không tính đến sự biến
động của giá vật liệu kỳ này.

Giá đơn vị bình
quân sau mỗi lần

Giá thực tế vËt liƯu tån tríc khi nhËp céng sè nhËp
=

Lỵng thùc tế vật liệu tồn trớc khi nhập cộng lợng

nhập
nhập
Phơng pháp giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập lại khắc phục nhợc điểm
của 2 phơng pháp trên, vừa chính xác, vừa cập nhật. Nhợc điểm của phơng pháp

này là tốn nhiều công sức, tính toán nhiều lần.
8


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

+ Phơng pháp nhập trớc, xuất trớc (FIFO).
Theo phơng pháp này, giả thiết rằng số vËt liƯu nhËp tríc th× xt tríc, xt
hÕt sè nhËp trớc mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng xuất.
Nói cách khác, cơ sở của phơng pháp này là giá thực tế vật liệu mua trớc sẽ đợc
dùng làm giá thực tế vật liệu xuất trớc và do vậy giá trị vật liệu tồn kho cuối kỳ
sẽ là giá thực tế của số vật liệu mua vào sau cùng. Phơng pháp này thích hợp
trong trờng hợp giá cả ổn định hoặc có xu hớng giảm. Do vậy giá trị của hàng
hoá tồn kho cuối kỳ sẽ là giá trị thực tế hàng hoá mua vào sau cuối cùng trong
kỳ.
Trị giá thực tế
của

hàng

xuất kho

Đơn giá mua thực

Số lợng hàng hoá

hoá = tế của hàng hoá nhập

x xuất kho trong tháng

trong

=

= kho theo từng lần

thuộc số lợng từng lần

tháng
nhập kho trớc
+ Phơng pháp nhập sau xuất trớc (LIFO).

nhập hàng

Phơng pháp này giả định vật liệu mua sau cùng sẽ đợc xuất trớc tiên, ngợc lại
với phơng pháp nhËp tríc xt tríc ë trªn. Cơ thĨ khi xt hết hàng hoá nhập
sau mới đến hàng hoá nhập trớc, và trị giá thực tế của hàng hoá xuất kho trong
tháng đợc tính nh sau:
Trị giá thực
tế của hàng hoá
xuất kho
tháng

trong

Đơn giá mua thực tế

x

Số lợng hàng hoá

= của hàng hoá nhập kho x xuất kho trong tháng
theo từng lần nhập kho x thuộc số lợng từng lần
sau

nhập kho
x

+ Phơng pháp trực tiếp:

Theo phơng pháp này, vật liệu đợc xác định giá trị theo đơn chiếc hay từng lô
và giữ nguyên từ lúc nhập vào cho đến lúc xuất dùng (trừ trờng hợp điều chỉnh).
Khi xuất vật liệu nào sẽ tính theo giá thực tế của vật liệu đó. Do vậy, phơng
pháp này còn có tên gọi là phơng pháp đặc điểm riêng hay phơng pháp giá trị
thực tế đích danh và thờng sử dụng với các loại vật liệu có giá trị cao và có tính
tách biệt.
9


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

- Phân bổ chi phí mua hàng cho hàng hoá đà bán trong kỳ.
Chi phí mua hàng hoá là một bộ phận quan trọng trong cơ cấu giá trị hàng
hoá nhập kho. Nó đợc tập hợp trực tiếp hoặc gián tiếp cho số hàng mua thuộc
kỳ báo cáo cuối kỳ phân bổ hàng bán trong kỳ. Công thức phân bổ nh sau:
Chi phí

mua hàng

Chi phí mua
= đầu kỳ

phân bổ =
cho

hàng

bán ra

=

Trị giá hàng
hoá tồn đầu kỳ

+

Chi phí mua phát sinh

+ trong kỳ
+
+

Giá
x

mua

x hàng hoá
Trị giá hàng hoá mua

+ trong kỳ

x bán ra
x trong kỳ

* Giá thanh toán: Là giá phải thu của bên mua về số hàng hoá đà tiêu thụ.
Giá thanh toán đợc phân biệt theo hai trờng hợp sau:
+ Đối với hàng chịu thuế GTGT tính theo phơng pháp khấu trừ thuế
Giá thanh toán = Giá bán hàng hoá cha GTGT + Thuế GTGT đầu ra
+ Đối với hàng hoá không thuộc đối tợng chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế
GTGT theo phơng pháp trực tiếp:
Giá thanh toán = Giá bán hàng hoá đà có thuế GTGT
1.1.2- Các phơng thức bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
Các doanh nghiệp thơng mại có thể tiến hành bán hàng theo nhiều hình thức
sau:

a. Phơng thức bán buôn hàng hoá
Đây là phơng thức bán hàng cho các doanh nghiệp thơng mại khác, các đơn
vị sản xuất , để thực hiện bán ra hoặc để gia công chế biến rồi tiếp tục bán ra.
Đặc điểm của hàng hoá bán buôn là hàng hoá vẫn nằm trong lĩnh vực lu thông
cha đi vào lĩnh vực tiêu dùng, do vậy giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá cha
đợc thực hiện. Hàng hoá thờng đợc bán theo lô hàng hoặc đợc bán với số lợng
lớn, giá biến động tuỳ thuộc vào khối lợng bán ra, phơng thức thanh toán. Trong
bán buôn hàng hoá thờng hai phơng thức sau:
10

Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

* Phơng thức bán buôn qua kho
Bán buôn hàng hoá qua kho là phơng thức bán buôn hàng hoá mà trong đó
hàng phải đợc xuất ra từ kho bảo quản của doanh nghiệp. Phơng thức đợc biểu
hiện dới hai hình thức sau:
+ Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp tại kho : Theo hình
thức này, khách hàng cử ngời mang giấy uỷ nhiệm đến kho của doanh nghiệp
trực tiếp nhận hàng và áp tải hàng về. Sau khi nhận hàng hoá, đại diện bên mua
ký nhận đà đủ hàng vầo các chứng từ bán hàng của bên bán đồng thời trả tiền
ngay hoặc ký nhận nợ của ngời bán.
+ Bán buôn qua kho theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, căn cứ
vào hợp đồng kinh tế đà ký kết, hoặc theo đơn đặt hàng của ngời mua, doanh
nghiệp thơng mại xuất kho hàng hoá chuyển cho ngời mua bằng phơng tiện vận
tải của doanh nghiệp hoặc thuê bên ngoài theo hợp đồng ký kết, hoặc theo đơn
dặt hàng của ngêi mua xt kho gưi hµng cho ngêi mua b»ng phơng tiện vận tải
của mình hoặc thuê ngoài. Hàng hoá gửi đi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh
nghiệp, khi nào bên mua kiểm nhận hàng, thanh toán hoặc chấp nhận thanh
toán thì quyền sở hữu mới đợc chuyển giao từ ngời bán sang ngời mua.
* Phơng thức bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng.
Theo phơng thức này, doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng từ nhà cung
cấp không đem về nhập kho của doanh nghiệp mà giao bán ngay hoặc chuyển
bán ngay cho khách hàng. Phơng thức bán hàng này đợc phân thành hai hình
thức sau:
+ Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp: Theo hình
thức này, doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng của bên mua
cung cấp sẽ giao bán trực tiếp cho đại diện của bên mua tại kho của bên cung
cấp hàng hoá cho doanh nghiệp thơng mại. Sau khi giao nhận hàng hoá đại diện

bên mua sẽ ký nhận đủ hàng và thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì quyền
sở hữu hàng hoá sẽ đợc chuyển giao cho bên mua, hàng hoá đợc xác định là tiªu
thơ.

11


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

+ Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức gửi hàng: Theo hình thức này,
doanh nghiệp thơng mại sau khi mua hàng, nhận hàng mau từ bên cung cấp sẽ
dùng phơng tiện vận tải của mình hoặc thuê ngài để vận chuyển hàng đến giao
cho bên mua ở địa điểm đà đợc thoà thuận trớc trong hợp đồng. Hàng hoá
chuyển bán trong trờng hợp này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thơng mại, chi phí vận chuyển do doanh nghiệp chịu hặc bên mua chịu tuỳ thuộc
vào quy định trong hợp đồng đà ký kết. Khi nhận đợc tiền của bên mua thanh
toán hoặc giấy báo của bên mua đà nhận dợc hàng và chấp nhận thanh toán thì
hàng hoá đợc xác nhận là tiêu thụ.
b. Phơng thức bán lẻ hàng hoá
Bán lẻ hàng hoá là phơng thức bán hàng trực tiếp cho ngời tiêu dùng hoặc các
tổ chức kinh tế hoặc các đơn vị kinh tế, tập thể mua về mang tính chất tiêu dùng
nội bộ.
Đặc điểm của phơng thức bán lẻ là hàng hoá bán đà ra khỏi lĩnh vự lu thông
và đi vào lĩnh vực tiêu dùng. Nh vậy,giá trị và giá tri sử dụng của hàng hoá đÃ
đợc thực hiện. Bán lẻ thờng bán đơn chiêc hoặc với số lợng nhỏ, giá bán thờng
ổn định.
Phơng thức bán lẻ thờng đợc thể hiện dới các hình thức sau:
* Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp:
Theo hình thức này, nhân viên bán hàng hoàn toàn chịu trách nhiệm vật chất

về số hàng đà nhận để bán ở quầy hàng, đồng thời chịu trách nhiệm quản lý tiền
bán hàng trong ngày.
Nhân viên bán hàng trực tiếp thực hiện việc thu tiền của khách hàng và giao
hàng cho khách. Trong hình thức bán lẻ này, hoàn thành trực diện với ngời mua
và thờng không cần lập chứng từ cho nghiệp vụ bán lẻ. Hình thức này khá phổ
bến vì nó tiết kiệm đợc thời gian mua hàng của khách hàng, đồng thời tiết kiệm
đợc lao động tại quầy hàng.
* Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung:
Theo hình thức này, nghiệp vụ thu tiỊn ë ngêi mua vµ giao hµng cho ngêi
mua tách rời nhau. Mỗi quầy hàng hoặc liên quầy hàng bố trí một số nhân viên
12


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

thu tiền chuyên làm nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn hoặc tích kê giao
cho khách hàng để họ đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao.
Do có sự tách rời giữa mua hàng và thanh toán tiền hàng sẽ tránh đợc những
sai sót, mất mát về hàng hoá và tiền, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và
phân bổ trách nhiệm đến từng cá nhân cụ thể. Tuy nhiên nó gây phiền cho
khách hàng về thời gian thủ tục nên chủ yếu hình thức này chỉ đợc áp dụng
trong việc bán những mặt hàng có giá trị cao.
* Hình thức bán hàng tự phục vụ:
Theo hình thức này, nhân viên bán hàng chỉ có trách nhiệm hớng dẫn khách
hàng và bảo quản hàng hoá ở quây hàng do mình phụ trách, còn khách mua
hàng tự chọn hàng hoá cần mua mang ra quầy thu ngân để thanh toán.
* Hình thức bán hàng trả góp:
Theo hình thức này, ngời mua hàng khi mua hàng phải trả trớc một thời gian

nhất định. Ngoài doanh thu bán hàng theo giá bán lẻ bình thờng còn phải trả
thêm phần lÃi của khách do trả chậm. Về mặt hạch toán khi giao hàng cho ngời
mua thì hàng hoá trả gáp đợc coi là tiêu thụ và bên bán ghi nhận doanh thu.

* Hình thức bán hàng tự động:
Đối với một số mặt hàng có thể sử dung máy để thực hiện nghiệp vụ bán
hàng. Khách hàng mua hàng theo phơng thức này thờng dùng tiền bằng kim
loại, khi mua hàng bỏ tiền vào máy và máy tự động chuyển hàng ra cho khách.
1.1.3- Nhiệm vụ của kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
Tổ chức kế toán bán hàng cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
- Ghi chép, phản ánh đầy đủ, kịp thời khối lợng hàng hoá bán ra, số lợng đÃ
giao cho các cửa hàng tiêu thụ, xác định đầy đủ doanh thu bán hàng. Phải tổ
chức tốt kế toán chi tiết hàng hoá ở khâu bán đảm bảo phản ánh hàng hoá cả về
số lợng, chất lợng, chủng loại và giá trị.
- Phản ánh, kiểm tra tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, kế hoạch lợi nhuận
bán hàng. Kế toán phải ghi chép đầy đủ kịp thời kết hợp với việc kiểm tra thờng
xuyên các chỉ tiêu đó .
13


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

- Xác định chính xác giá mua thực tế của lợng hàng đà tiêu thụ, phản ánh
chính xác tổng giá thanh toán của hàng bán ra, phân bổ chính xác chi phí thu
mua hàng hoá, nhằm xác định kết quả bán hàng.
- Cung cấp những thông tin kịp thời về tình hình bán hàng phục vụ cho việc
lÃnh đạo, điều hành hoạt động kinh doanh. Cụ thể phải báo cáo thờng xuyên,
kịp thời tình hình bán hàng, tình hình thanh toán với khách hàng theo từng loại

hàng, từng hợp đồng kinh tế. Đồng thời tham mu cho lÃnh đạo về các giải pháp
để thúc đẩy quá trình bán hàng.
1.2- Tổ chức công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
1.2.1- Chứng từ kế toán và tài khoản sử dụng
* Chứng từ kế toán
Đối với hoạt động bán hàng, hạch toán ban đầu phản ánh sinh động lại các
hoạt động kinh doanh, thông qua hoạt động bán hàng của doang nghiệp qua
thông tin về số lợng, giá trị của hàng bán, hình thức thanh toán, hình thức bán
hàng, là căn cứ để xác định doanh thu bán hàng và kết quả bán hàng, là cơ sở để
xác định trách nhiệm của từng cá nhân liên quan đến hoạt động này, ngăn ngừa
các hoạt động xâm phạm tài sản và vi phạm chính sách, chế ®é, ®ång thêi cung
cÊp sè liƯu ban ®Çu ®Ĩ ghi sổ kế toán.
Mỗi loại chứng từ kế toán phán ánh hoạt động kinh tế riêng, do đó có yêu cầu
ghi sổ kế toán và yêu cầu quản lý khác nhau nên trình tự xử lý và luân chuyển
chứng từ cũng khác nhau. Sau đây là một số hoá đơn chứng từ sử dụng trong
hạch toán nghiệp vụ bán hàng:
- Hoá đơn GTGT là chứng từ của bên bán xác nhận số lợng, chất lợng, đơn
gia và số tiền bán sản phẩm hàng hoá cho bên mua. Hoá đơn GTGT là căn cứ để
ngời bán ghi nhận doanh thu và xác định thuế GTGT đầu ra, Hoá đơn này đợc
lập thành 3 liên: Liên 1 để lu sổ gốc; Liên 2 giao cho khách hàng; Liên 3 giao
cho thủ kho làm thủ tục xuất kho, vào thẻ kho rồi chuyển cho phòng kế toán
làm căn cứ để hạch toán.

14


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

- Hoá đơn bán hàng là căn cứ để xác định doanh thu nhng trên hoá đơn bán
hàng không phản ánh thuế GTGT và hoá đơn này cũng đợc lập thành 3 liên nh
hoá đơn GTGT.
- Phiếu xuất kho dùng để theo dõi chặt chẽ số lợng hàng hoá xuất kho. Phiếu
này đợc lập thành 3 liªn: Liªn 1 lu gèc; Liªn 2 giao cho khách hàng; Liên 3 thủ
kho giữ để ghi thẻ kho rồi chuyển cho phòng kế toán để làm căn cứ hạch toán.
- Phiếu chi là chứng từ ghi nhận các khoản chi phí phát sinh trong quá trình
kinh doanh.
- Phiếu thu là chứng từ ghi nhận doanh thu bán hàng mà khách hàng thanh
toán (bằng tiền mặt). Phiếu thu đợc lập thành 3 liên: Liên 1 lu; Liên 2 giao cho
ngời nộp tiền; Liên 3 làm căn cứ ghi sổ kế toán.
Ngoài các chứng từ trên thì tuỳ vào đặc ®iĨm kinh doanh cđa tõng doanh
nghiƯp mµ cã thĨ sư dụng thêm các chứng từ nh: Bảng kê bán lẻ hàng hoá dịch
vụ; Giấy nộp tiền của nhân viên bán hàng; Bảng thanh toán hàng đại lý; Các
chứng từ chi phí; Hoá đơn vận chuyển;
* Tài khoản sử dụng:
Hệ thống tài khoản kế toán là danh mục hệ thống hoá các tài khoản mà kế
toán sử dụng trong nghiệp vụ bán hàng. Từ các chứng từ ban đầu vận dụng tài
khoản sẽ giúp phân loại các chứng từ để ghi vào tài khoản liên quan, tài khoản
sẽ phản ánh một cách liên tục, thờng xuyên về tình hình và sự biến động của
từng đối lợng liên quan đến nghiệp vụ bán nh: Doanh thu; phải thu của khách
hàng; giá vốn; Sau đây là kế cấu một số tài khoản mà kế toán bán hàng sử dụng:
* Tài khoản 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
- Kế cấu tài khoản:
TK 511,512
- Các khoản giảm trừ doanh thu:
- Doanh thu bán hàng và cung cấp
+ Chiết khấu thơng mại
+ Giảm giá hàng bán
+ Doanh thu bán hàng bị trả lại

- Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc
15

dịch vụ thực tÕ ph¸t sinh trong kú


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

biệt của một số hàng hoá dịch vụ tiêu
thụ trong kỳ
- Thuế GTGT phải nộp của kỳ hạch
toán đối với hàng hoá dịch vụ bán ra
trong kỳ (cơ sở nộp thuế GTGT theo
phơng pháp trực tiếp)
- Cuối kỳ kết chuyển doanh thu
thuần để xác định kết quả
Tài khoản này cuối kỳ không còn số d
* Tài khoản 521: Chiết khấu thơng mại
Tài khoản này dùng để phản ánh khoản chiết khấu thơng mại mà doanh
nghiệp đà giảm trừ hoặc đà thanh toán cho ngời mua hàng do ngời mua đà mua
hàng của doanh nghiệp với số lợng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thơng mại
đà ghi trên hợp đồng kinh tế mua bán hoặc các cam kết về mua bán hàng.
Kết cấu tài khoản:
TK 521
- Chiết khấu thơng mại theo từng
lần phát sinh trong kỳ:

- Cuối kỳ kết chuyển toàn bộ chiết

khấu thơng mại phát sinh trong kỳ sang
tài khoản 511 để xác định doanh thu
thuần.

* Tài khoản 531: Hàng bán bị trả lại
Tài khoản này để sử dụng phản ánh doanh thu của một số hàng hoá đợc xác
định là tiêu thụ nhng bị khách hàng trả lại do không đúng quy cách, phẩm chất
hoặc do vi phạm hợp đồng kinh tế
Kết cấu tài khoản:
TK 531
Tập hợp doanh thu của số hàng bán
- Cuối kỳ kết chuyển giá trị hàng
bị trả lại

bán trả lại phát sinh trong kỳ sang tài
khoản 511 để xác định doanh thu
thuần

* Tài khoản 532: Giảm giá hàng bán
16


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Tài khoản sử dụng để phản ánh khoản ngời bán giảm trừ cho ngời mua do
hàng hoá kém phẩm chất, sai quy cách hoặc do thời hạn ghi trên hợp đồng.
Kết cấu tài khoản:

TK 532
Các khoản giảm giá hàng bán phát
Cuối kỳ kết chuyển toàn bộ số giảm
sinh trong kỳ

giá hàng bán

* Tài khoản 157: Hàng gửi bán
Tài khoản này đợc sử dụng để phản ánh giá trị hàng hoá gửi cho ngời mua,
gửi cho các cơ sở đại lý cha đợc chấp nhận thanh toán.
Kết cấu tài khoản:
TK 157
Trị giá thực tế của hàng hoá đà gửi
- Trị giá thực tế của hàng hoá gửi
bán hoặc giao cho bên nhận đại lý, ký bán đà xác định tiêu thụ trong kỳ
gửi tăng trong kỳ

- Trị giá thực tế của hàng hoá bị trả
lại, hàng hoá bị thiếu tổn trong quá
trình chuyển bán

SDCK: Phản ánh trị giá hàng hoá
gửi bán cha đợc xác định tiêu thụ đến
cuối kỳ
* Tài khoản 632: Giá vốn hàng bán
Tài khoản này đợc sử dụng phản ánh trị giá thực tế của số sản phẩm, hàng
hoá, dịch vụ đà đợc xác định tiêu thụ trong kỳ.
Kết cấu tài khoản:
TK 632
- Phản ánh giá vốn của sản phẩm,

- Trị giá vốn của số hàng hoá, sản
hàng hoá, dịch vụ tiêu thụ trong kỳ

phẩm, dịch vụ đà tiêu thụ trong kỳ nh-

- Giá trị tài sản tổn thất, thiếu hụt đà ng bị khách hàng trả lại
17


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

xử lý

- Kết chuyển trị giá vốn của sản

- Số trích lập dự phòng giảm giá phẩm, hàng hoá, dịch vụ đà tiêu thụ
trong kỳ để xác định kết quả kinh

hàng tồn kho

- Phí thu mua phận bổ cho hàng hoá doanh
tiêu thụ trong kỳ
Ngoài ra kế toán nghiệp vụ bán hàng còn sử dụng một số tài khoản sau:
111,112,138, 641,333
* Tài khoản 641: Chi phí bán hàng
Tài khoản này dùng đẻ phản ánh các khoản chi phí bán hàng phát sinh trong
kì
TK 641

- Tập hợp các khoản chi phí bán
hàng phát sinh trong kỳ

Các khoản ghi giảm chi phí bán
hàng

- Kết chuyển chi phí bán hàng
* Tài khoản 642: Chi phí quản lý doanh nghiệp
TK này dùng để phản ánh các khoản chi phí QLDN phát sinh trong kì
TK 642
- Tập hợp các khoản chi phí quản lý
phát sinh trong kỳ

Các khoản ghi giảm chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiƯp

-

KÕt chun chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiệp

* TK 911: Xác định kết quả kinh doanh
TK này dùng để xác định kết quả hoạt
- Kết chuyển giá vốn hàng bán

TK 911
- Kết chuyển doanh thu bán hàng

- Kết chuyển chi phí bán hàng

- kết chuyển doanh thu kh¸c

- KÕt chun chi phÝ QLDN
- KÕt chun chi phÝ kh¸c

18


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

1.2.2- Trình tự công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
* Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ thuế:
Có thể khái quát trình tự kế toán bán hàng theo từng phơng thức bán qua các
sơ đồ tài kho¶n nh sau:

19


Báo Cáo Thc Tập
TK: 111, 112,

TK: 333

TK: 531

Nguyễn Hải Lý
TK: 511

TK:111,112

TK: 641

131

TK: 521

TK: 333
TK: 532

TK: 156
TK: 156, 157

TK: 632

nhËp kho

TK: 157
®ang gđi
20

TK: 133


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý
TK: 911

21


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý

Sơ đồ 01: Kế toán xuất kho hàng để bán theo phơng thức trực tiếp
TK 511,512

TK 511,512
DT bán hàng

TK 33311

Tổng giá thanh toán

DT nội bộ

Thuế GTGT
TK 156

TK 632
Giá vốn hàng đà toán

Sơ đồ 2: Trình tự kế toán nghiệp vụ bán hàng tại đơn vị nhận đại lý
TK 003
Khi nhận hàng

TK 331

khi qyết toán hàng

đại lý để bán

đại lý đà bán
TK 331

DT hoa hồng
TK 3331

TK 111 ,112 ,131
Nợ phải trả cho

bán đại lý

chủ đại lý

Thuế GTGT
Trả tiền bán hàng

22


Báo Cáo Thc Tập
Nguyễn Hải Lý
Sơ đồ 3: Trình tự kế toán nghiệp vụ bán hàng tại đơn vị giao đại lý
TK157

TK156

TK632

Gửi hàng bán
K/c Giá vốn
TK511

đại lý
TK133

TK111;112
Mua hàng gửi

DT bán hàng

thẳng đại lý
TK333
TK6417
Thuế GTGT

Hoa hồng trả

phải nộp

cho đại lý

23


Báo Cáo Thc Tập

Nguyễn Hải Lý
Sơ đồ 04:kế toán bán hàng theo phơng thức trả góp
TK 5113

TK 5111,5112

DT bán hàng

Số tiền người mua
trả lần đầu

TK 632

TK131

TK 111,112

TK 3331

ST người
Thuế GTGT

mua nợ
thanh toán

phải nộp
TK 515

TK 156

TK 3387

KC vào DT

Người mua

Giá vốn hàng bán

lÃi trả chậm

Trả chậm, trả góp

theo đầu kỳ

* Đối với doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp trực tiếp hoặc hàng
hoá không thuộc diện chịu thuế GTGT. Thì hạch toán nghiệp vụ bán hàng cũng
giống nh doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phơng pháp khấu trừ nhng doanh
thu bán hàng đợc ghi theo giá thanh toán với khách hàng, sau đó cuối kỳ xác
định số chênh lệch giữa bán với giá mua của hàng bán từ đó tính thuế GTGT
phải nộp ở khâu bán.
1.2.3 Kế toán xác định kết quả bán hàng trong doanh nghiệp thơng mại
Kết quả kinh doanh là kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh
và hoạt động khác của doanh nghiệp sau một thời kỳ nhất định và đợc thể hiện
bằng số tiền lÃi hay lỗ. Việc xác định chính xác kịp thời chi tiết kết quả kinh
24


Báo Cáo Thc Tập
Nguyễn Hải Lý
doanh có vai trò quan trọng, giúp lÃnh đạo doanh nghiệp biết đợc thực trạng

kinh doanh cảu doanh nghiệp mình, từ đó đa ra các biện pháp phơng hớng kịp
thời để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển trên thơng trờng. Nhận biết tầm quan
trọng của việc xác định kết quả nh vậy, đòi hỏi kế toán xác định kết quả nh vậy,
đòi hỏi kế toán xácđịnh kết quả phải thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Ghi chÐp chÝnh x¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú phân bổ đùng đắn cho các đối
tợng chịu chi phí
- Cung cấp thông tin chính xác kịp thời, chi tiết về kết quả hoạt động kinh
doanh, giúp lÃnh đạo quản lý điều hành, xây dựng chiến lợc kinh doanh, giúp cơ
quan thuế kiểm tra tình hình nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Thông qua việc ghi chép kế toán kết quả hoạt động kinh doanh kiểm tra
giám sát tình hình thực hiện kế hoạch lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp
Kế toán sử dụng : TK911, TK421
Sơ đồ kế toán xác định kết quả bán hàng
TK 632

CK kết chuyển

TK 911

TK511
DT thuần

giá vốn hàng bán
TK 641
CK kết chuyển
TK 421

chi phí bán hàng
TK142

Lỗ

Ck phân bổ
LÃi

chi phí chờ kết chuyển
1.Các hình thức ghi sổ kế toán trong doanh nghiệp thơng mại
Hiện nay theo chế độ kế toán của Nhà nớc có 4 phơng thức sổ kế toán sau:
- Hình thức sổ kế toán nhật ký chung
- Hình thức sổ kế toán nhËt ký sỉ c¸i
25