Tải bản đầy đủ (.doc) (27 trang)

Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp dạy kĩ năng sống

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (167.73 KB, 27 trang )

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG MẦM NON
_______***_______

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
Một số biện pháp dạy kĩ năng sống
cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non.
Người thực hiện:
Đơn vị công tác:

Năm học : 2020 - 2021

1


I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Đất nước ta đang trong thời kì cơng nghiệp hố, hiện đại hố, đổi mới và
phát triển nhiều mặt. Trong đó, đổi mới nền giáo dục là yêu cầu cấp thiết nhằm
trang bị cho con người tri thức xã hội tiên tiến, hiện đại,đậm đà bản sắc dân tộc,
ngang tầm với khu vực và quốc tế. Chính vì vậy, Đảng ta đã khẳng định: “ Giáo
dục là quốc sách hàng đầu” phải phát triển giáo dục mới tạo ra con người có trí
tuệ, có phẩm chất và nhân cách đáp ứng được các yêu cầu của xã hội đặt ra.
Trong đó, giáo dục mầm non được coi là mắt xích đầu tiên.
Với vai trị đặt nền móng đầu tiên trong q trình giáo dục trẻ, giáo dục
mầm non giúp trẻ có được những kiến thức sơ đẳng, các tri thức tiền khoa học.
Giáo dục mầm non giúp trẻ phát triển về thể chất, trí tuệ, ngơn ngữ, thẩm mỹ,
tình cảm-kĩ năng xã hội.
Dạy kĩ năng sống cho trẻ là một trong những vấn đề then chốt hiện nay
của giáo dục nhằm trang bị cho người học các kĩ năng sống, kĩ năng giao tiếp,
ứng xử và giải quyết các vấn đề quan hệ xã hội, để tự bảo vệ mình, đồng thời


hướng đến mơi trường giáo dục sự hồ hợp, hợp tác thân thiện cho trẻ em trên
cơ sở các giá trị cuộc sống. Chính vì vậy mà tơi mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm
của mình: "một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi trong
trường mầm non thơng qua các hoạt động hàng ngày".
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu đề tài này giúp tôi nắm vững các kiến thức, đưa ra được các
phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ nhằm mục đích giúp trẻ có kinh
nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm, giúp
trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi
khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách
nhiệm và có cuộc sống hài hồ trong tương lai.
3. Thời gian- địa điểm:
I.3.1. Thời gian:
Đề tài này được nghiên cứu trong vòng một năm.
I.3.2. Địa điểm:
Lớp 3 tuổi A1 trường mầm non.
I.3.3. Phạm vi đề tài:

2


I.3.3.1.Giới hạn đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi trong trường
mầm non .
I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
Do điều kiện về thời gian và trình độ có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu vấn
đề này tại các lớp 3-4 tuổi trường mầm non
I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát:
Là tất cả các hoạt động, nhận thức của giáo viên, trẻ, phụ huynh tại các
lớp 3-4 tuổi.

* Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu, tổng hợp lý luận: Tơi sử dụng phương pháp
này trong q trình tham khảo các tài liệu, các chuyên san.
- Phương pháp quan sát sư phạm: Phương pháp này dùng trong quá trình
quan sát các hoạt động hàng ngày của trẻ, của giáo viên, phụ huynh và học sinh.
- Phương pháp điều tra giáo dục: Điều tra bằng an két( phiếu hỏi ), tôi sẽ
đưa ra các câu hỏi, gửi phiếu điều tra tới các phụ huynh, các giáo viên trực tiếp
giảng dạy tại các lớp 3-4 tuổi.
- Phương pháp thống kê toán học: căn cứ vào kết quả thu được ở các
mẫu phiếu điều tra tôi lập bảng thể hiện kết quả vừa thống kê đối với các vấn đề
nghiên cứu.
- Phương pháp thực nghiệm, đối chứng: Tôi sử dụng phương pháp
nghiên cứu này tại các lớp 3 tuổi A1. Đối chứng về việc sử dụng phương pháp
dạy học tại lớp và kết quả đạt được tại lớp.
4. Đóng góp mới về mặt thực tiễn:
Giáo dục kỹ năng sống sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích
cực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội và giảm các vấn đề xã hội. Giáo
dục kỹ năng sống giải quyết tích cực nhu cầu và quyền con người, quyền công
dân được cơng nhận. Trong q trình phát triển nhân cách nếu giá trị đích thực
của trẻ được sớm hình thành thì trẻ sẽ có một nhân cách phát triển tồn diện, bền
vững và có khả năng thích ứng, chống chọi với mọi biến động xã hội, biết tự
khảng định mình trong cuộc sống.
Dựa trên những quan sát và khảo sát về vấn đề giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ 3-4 tuổi, tôi thấy việc giáo dục kỹ năng sống tại các lớp đã được thực
3


hiện tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Rất nhiều trẻ còn rụt rè, nhút nhát, khả năng
giao tiếp của nhiều trẻ còn hạn chế, nhiều trẻ khả năng chú ý còn thấp đặc biệt là
các kỹ năng giải quyết vấn đề.


II. PHẦN NỘI DUNG:
1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN:
"Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi
trong trường mầm non".
Lịch sử vấn đề nghiên cứu:
Đã có rất nhiều các nghiên cứu về giáo dục kỹ năng sống cho trẻ . Theo
tổ chức y tế thế giới, Theo quỹ nhi đồng liên hợp quốc, theo UNESCO đều có
những điểm chung về Kỹ năng sống chính là khả năng thích ứng hành vi, tích
cực, giúp cá nhân có ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc
sống.
Tại Việt Nam cũng có rất nhiều tác giả đã nghiên cứu về vấn đề giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ như Th.S. Lương Thị Bình- Trung tâm nghiên cứu giáo dục
Mầm non,tác giả Nguyễn Thị Hồng Ánh, Nguyễn Bích Thuỷ, Hồng Thị Th,
Trần Thị Ngoan các nghiên cứu này tập trung vào các vấn đề về giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non, đặc biệt chú trọng đến lứa tuổi từ 3-6
tuổi. Tác giả Trần Thị Đức- Trường mầm non Sơn Ca nghiên cứu về các vấn đề
dạy kỹ năng sống cho trẻ ở các độ tuổi. Ở đề tài này, tôi tìm hiểu và nghiên cứu
về một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi.
1.1. Cơ sở lý luận:
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng
giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của
mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ
bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập
của trẻ tại trường. Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mầm non áp
dụng phương pháp học trung tính là phương pháp học tập thơng qua các giao
tiếp tích cực với những người khác.
Bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo ban hành chỉ thị số 40/2008/CT BGD
ĐT ngày 22/7/2008 phát động phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực" gồm 5 nội dung trong đó có nội dung giáo dục kỹ năng


4


sống cho trẻ, điều có, chứng tỏ rằng dạy kỹ năng sống là một trong những nội
dung rất quan trọng và cần thiết đối với giáo dục mầm non.
Kỹ năng sống là khả năng tự chủ, khả năng tự đưa ra quyết định, khả
năng nói khơng và khả năng thích nghi, biết chấp nhận, hoá giải được những tác
động tiêu cực trong cuộc sống xung quanh.
Theo Tổ chức y tế thế giới, Kỹ năng sống là khả năng để có hành vi
thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thế ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu
và thách thức trong cuộc sống hàng ngày.
Theo Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc, Kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp
giúp thay đổi và hình thành hành vi mới.
Các chuyên gia cho rằng: Nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ hết
sức đơn giản và gần gũi với trẻ, đó chính là sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự
lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Trẻ học cách có được mối liên hệ
mật thiết với các bạn trong lớp, biết chia sẻ, chăm sóc và lắng nghe, trình bày và
diễn đạt được ý của mình trong nhóm bạn. Bên cạnh đó giáo viên cũng cần giúp
trẻ cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới, biết giới thiệu về bản thân và
gia đình mình trước đám đơng, biết mình đang học lớp nào, thích cái gì và địa
chỉ nhà mình ở đâu: Nhận biết ác ưu, khuyết điểm chính của bản thân, biết cách
ứng xử với mọi người xung quanh, học cách lắng nghe mọi người và đối đáp;
nhận biết những hồn cảnh khơng an tồn, cách giữ an tồn cho mình nơi cơng
cộng.
1.2. Cơ sở thực tiễn:
Xu hướng giáo dục của Việt Nam hiện nay luôn tăng cường sự tham gia
một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường
và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Tuy nhiên, đối
với lứa tuổi mầm non thì việc tạo cho trẻ sự tự giác, chủ động còn nhiều hạn chế

do kỹ năng, vốn kinh nghiệm của trẻ còn nghèo nàn.
Về phía các bậc cha mẹ trẻ em ln quan tâm đến việc làm sao để kích
thích tính tích cực học tập của trẻ, ai cũng muốn con mình được học đọc và học
viết ngay trong những năm tháng học ở mẫu giáo, đặc biệt là các bậc cha mẹ có
con chuẩn bị vào lớp một.
Đối với giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có
những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên
trẻ đến trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường khơng có khả năng chờ đến
lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ
5


không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải tốn
rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ
bản ở trường mầm non.
Việc tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ không chỉ giúp trẻ hình thành
khả năng mà cịn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển những kĩ năng sống.
Qua thực tế khi tổ chức vui chơi cho trẻ giáo viên chưa chú trọng hình thành
những kĩ năng sống và trí tưởng tượng cho trẻ.
Nghi thức văn hóa trong ăn uống là một nét văn hóa mà trong thời đại
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết
được rằng: Văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân
cánh của con người. Vì thế, trẻ cần được rèn luyện kỹ năng thực hiện các nghi
thức văn hóa ăn uống.
Dạy kĩ năng sống cho trẻ là một trong những nội dung hết sức quan
trọng và cần thiết, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển nhân cách,trí tuệ của trẻ
tuy nhiên tơi thấy vấn đề này cịn ít được nghiên cứu.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm
của mình về: " Một số biện pháp dạy kĩ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi trong trường
mầm non thông qua hoạt động hàng ngày."


2. CHƯƠNG II:
2.1. Thực trạng của việc dạy kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi trong
trường mầm non .
*Vài nét về khách thể điều tra:
Trường mầm non là một phường có vị trí địa lý nằm trong trung tâm
thương mại thành phố Tuy nhiên cơ cấu ngành nghề, Kinh doanh, buôn bán
chiếm 70%, trình độ dân trí khơng đồng đều. trên địa bàn phường có trường học
tương đối khang trang, Nhưng do nhu cầu gửi con của phụ huynh cao nên hiện
tại trường còn thiếu phòng học dẫn đến việc 2 lớp phải học ghép với nhau,
khuôn viên cho trẻ hoạt động cịn hẹp, các hình thức chủ yếu tổ chức trong lớp
học. Vì vậy, việc hướng dẫn các kĩ năng sống cho trẻ sẽ có nhiều những khó
khăn hơn.
6


Nhà trường có 6 lớp 3-4 Tuổi , các cháu ở lứa tuổi này có khả năng nhận
thức tương đối tốt, đặc biệt là sự phát triển về trí tuệ và tình cảm. Theo như quan
sát các hoạt động hàng ngày của trẻ tại lớp 3 tuổi A1, Tôi nhận thấy trẻ rất hứng
thú học tập, rất mong muốn được nêu lên ý kiến của mình, tiếp thu nhanh, hầu
hết trẻ xác định được yêu cầu mà giáo viên đưa ra trong các tiết học.
* Thực trạng về nhận thức của giáo viên trong việc dạy kĩ năng sống
của trẻ:
- Dạy kĩ năng sống cho trẻ chủ yếu thông qua các hoạt động vui chơi,
trong các nghi thức văn hoá, trong quá trình "sai vặt" trẻ. Việc tổ chức hoạt động
vui chơi cho trẻ khơng chỉ giúp trẻ hình thành khả năng mà còn đặt nền tảng khá
vững chắc để phát triển những kĩ năng sống. Qua thực tế khi tổ chức trò chơi
cho trẻ giáo viên chưa chú trọng hình thành những kĩ năng sống và trí tưởng
tượng cho trẻ.
- Dạy kĩ năng sống cho trẻ thông qua các nghi thức văn hoá:

+ Đối với văn hoá ăn uống: giáo viên thường xuyên hướng dẫn trẻ trong
các hoạt động ăn trưa, ăn quà chiều hàng ngày, đó là cách sử dụng thìa, bát, đĩa,
khăn lau: Một số những hành vi trong ăn uống như khơng nói chuyện trong khi
ăn, ho bịt miệng và quay ra ngoài, ăn hết suất, ăn không rơi vãi. Tuy nhiên kết
quả đạt không cao hầu hết trẻ chỉ thực hiện những điều đó đúng theo quy định
khi được cô giáo nhắc nhở hoặc vừa nhắc nhở xong, nếu khơng có sự nhắc nhở
trẻ sẽ sử dụng đồ dùng không đúng quy định, vừa ăn vừa nói chuyện.
+ Văn hố chào hỏi của trẻ: Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo đã biết chào hỏi,
tuy nhiên theo sự quan sát của mình tơi nhận thấy trẻ thường chỉ chào cơ giáo
của mình, cịn các cơ giáo khác hầu như trẻ không tự giác chào nếu như khơng
có sự nhắc nhở của cơ giáo chủ nhiệm, thường khi đến lớp vào các buổi trò
chuyện với trẻ giáo viên vần thường có những nhắc nhở với trẻ về cách chào hỏi
tuy nhiên có rất nhiều trẻ vẫn chưa biết cách xưng hô như thế nào đối với người
mới gặp chẳng qua là chào hỏi qua "lệnh" của người lớn.
- Dạy kĩ năng sống trong quá trình "sai vặt" trẻ: Chúng ta thường vẫn
nhận thức được vấn đề là cần giao việc cho trẻ một cách phù hợp, tuy nhiên
nhiều khi giáo viên vẫn thường làm hộ cho trẻ.
- Giáo viên chưa nhận thức sâu sắc về việc dạy kỹ năng sống cho trẻ.
- Xác định không đầy đủ các kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ ở lứa tuổi
mầm non.
- Chưa cụ thể hoá các nội dung những kỹ năng cơ bản cần dạy trẻ.
7


- Việc tổ chức các hoạt động mang tính tập thể cịn khó khăn, đặc biệt
trong việc tổ chức các hoạt động theo nhóm, nhiều trẻ chưa biết cách phối hợp
với nhau trong hoạt động, đặc biệt là kỹ năng tự kiềm chế và quản lý cảm xúc
của mình.
* Thực trạng về việc tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho
trẻ 3-4 tuổi tại trường mầm non:

- Tổ chức các hoạt động dạy kĩ năng sống cho trẻ ở trường mầm non
Hoa Hồng đã ngày càng được chú trọng, hầu hết giáo viên đều tổ chức cho trẻ
các hoạt động rèn kĩ năng sống một cách thường xuyên thông qua các hoạt động
hàng ngày đặc biệt là trong hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngồi trời,
hoạt động vệ sinh- ăn trưa , ngủ trưa, đây là những hoạt động có nhiều các nội
dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, giáo viên thương tổ chức các hoạt động như:
Biểu diễn văn nghệ để rèn sự tự tin cho trẻ, hoạt động thu gom rác ngoài sân
trường, nhặt lá vàng rơi, hoạt động vệ sinh và các nội dung giáo dục trong bữa
ăn. Tuy nhiên hiệu quả tổ chức các hoạt động này cũng còn nhiều hạn chế, hầu
hết trẻ chỉ thực hiện những kĩ năng đó khi đang được cơ giáo trực tiếp bao qt
hướng dẫn. Nhiều trẻ khi tham gia lao động dọn vệ sinh sân trường cùng các bạn
trong lớp thì tỏ ra rất nhiệt tình, hăng hái tuy nhiên khi dạo chơi ngồi trời thấy
có rác thì lại khơng nhặt bỏ vào thùng, như vậy việc tổ chức các hoạt động đạt
kết quả sẽ khơng cao, chúng ta cần phải hình thành ở trẻ những kĩ năng lâu bền
như vậy kết quả thực hiện mới thực sự đạt hiêụ quả.
* Thực trạng về nhận thức của phụ huynh về giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ
- Đa số phụ huynh khi đưa con đến trường đều mong muốn con mình sẽ
mạnh dạn hơn, có nhiều hiểu biết hơn, có những ứng xử phù hợp hơn. Nhiều
phụ huynh cũng nhận thức được tầm quan trong của việc giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ, tuy nhiên giáo dục như thế nào, hình thức ra sao thì lại là một vấn đề hết
sức khó khăn, địi hỏi cần có sự phối kết hợp nhịp nhàng giữa phụ huynh và cô
giáo.
* Thực trạng về kĩ năng sống của trẻ 3-4 tuổi:

8


- Nhóm kĩ năng chăm sóc bản thân: Ở lứa tuổi 3-4 tuổi hầu hết trẻ thực
hiện rất tốt kĩ năng này, trẻ đã biết tự phục vụ mình, biết tránh xa những nơi

nguy hiểm, nhận biết được giá trị của bản thân mình. Tuy nhiên nhiều trẻ vẫn
chưa biết bảo vệ mình trước người lạ, trẻ chỉ nhận biết được người đó tốt hoặc
xấu qua vẻ bề ngồi nên trẻ thường mất an tồn khi gặp những người có ý đồ
khơng tốt.
- Nhóm kĩ năng quản lý cảm xúc: trẻ 3-4 tuổi đã có được rất nhiều hành
vi thói quen tốt trong mối quan hệ bạn bè, nhiều trẻ đã có sự cảm thơng với bạn.
Tuy nhiên nếu quan sát thật tinh chúng ta sẽ dễ dàng nhận thấy nhiều trẻ vẫn cịn
có sự phân biệt , nhiều trẻ chỉ chơi với những bạn nhà có điều kiện, ăn mặc gọn
gàng sạch sẽ, đơi khi trẻ cịn trêu trọc bạn nêu bạn mắc phải lỗi, nhiều trẻ chưa
kiểm soát được tình cảm của mình, một số trẻ khi bạn làm khơng hài lịng trẻ có
thế đánh bạn, trong các trị chơi những trẻ này khơng thích chơi cùng bạn, muốn
mình được chơi trước, khơng biết chờ đến lượt.
- Nhóm kĩ năng giao tiếp: đa số trẻ đều có kĩ năng giao tiếp với bạn bè,
với cô giáo, nhiều trẻ rất mạnh dạn tự tin, có những hành vi phù hợp trong giao
tiếp. Trong nhóm kĩ năng này tơi thấy ít trẻ có được kĩ năng thuyết phục và
thương thuyết do vốn từ và kinh nghiệm giao tiếp của trẻ cịn nhiều hạn chế.
- Nhóm kĩ năng học tập: Hầu hết trẻ đều có nề nếp rất tốt trong các hoạt
động, trẻ cluôn biết hướng sự chú ý vào cô giáo, tuy nhiên ý thức trong học tập
của trẻ chí diễn ra trong thời gian ngắn, cô giáo vẫn thường xuyên nhắc nhở trẻ,
hầu hết trẻ chưa xác định được mục tiêu học tập của mình mà đa số là do sự tác
động của gia đình và cơ giáo.
- Nhóm kĩ năng lãnh đạo: Ở nhóm kĩ năng này hầu hết trẻ chỉ có kĩ năng
làm việc theo nhóm và một số kĩ năng giải quyết vấn đề, hầu hết khả năng tổ
chức hoạt động của trẻ còn nhiều hạn chế, do vốn kinh nghiệm của trẻ cịn ít.
II.2.2.Đánh giá thực trạng:
Để đánh giá thực trạng về nhận thức của giáo viên, phụ huynh trong việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và kết quả thực hiện trên trẻ tôi đã sử dụng các
9



mẫu phiếu điều tra, qua quan sát, trao đổi, tổ chức các hoạt động cho trẻ. Tôi sử
dụng mẫu phiếu sau để điều tra nhận thức của giáo viên và phụ huynh:
* Nhận thức của giáo viên về dạy kĩ năng sống cho trẻ:
Bảng 1: Nhận thức của giáo viên Trường mầm non Hoa Hồng- Móng
Cái về việc dạy kĩ năng sống cho trẻ tại trường mầm non.
Tôi đã gửi mẫu phiếu điều tra và đưa ra câu hỏi: Theo chị dạy kĩ năng
sống cho trẻ tại trường có cần thiết không? Tôi đã thu được kết quả như sau:
Mức độ
Số lượng
Tỉ lệ %

Rất quan trọng

Quan trọng

Không quan
trọng

7

2

0

77%

23%

0


Từ bảng trên ta dễ dàng nhận thấy có 77 % giáo viên dạy tại các lớp 3-4
tuổi cho rằng việc dạy kĩ năng sống cho trẻ là rất quan trọng, hầu hết các giáo
viên này đều nhận ra rằng việc dạy kĩ năng sống cho trẻ cần được hình thành
ngày từ khi trẻ học ở lứa tuổi mầm non. Có 23 % cho rằng việc dạy kĩ năng sống
cho trẻ là quan trọng, từ kết quả này ta dễ dàng nhận thấy rằng hầu hết các giáo
viên đều nhận thức rất rõ sự cần thiết phải dạy kĩ năng sống cho trẻ. Khi trao đổi
trực tiếp với các giáo viên tôi nhận thấy các giáo viên đều chú trọng giáo dục kĩ
năng tự phục vụ bản thân, kĩ năng học tập và một số kĩ năng lãnh đạo. Như vậy,
chúng ta có thể khẳng định rằng giáo viên hiểu rất rõ vai trò to lớn trong việc
giáo dục kĩ năng sống cho trẻ ngày từ lứa tuổi mầm non. Đây là những suy nghĩ
hồn tồn đúng đắn vì trẻ ở lứa tuổi này có khả năng tiếp thu và phân biệt được
những hành vi đúng sai của mình.
Nguyên nhân mà một số giáo viên cho rằng việc giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ chỉ ở mức độ quan trọng là do một số giáo viên cho rằng việc giáo dục kĩ
năng sống cho trẻ chỉ nên tập chung vào các nội dung như giáo dục kĩ năng tự
phục vụ và khả năng tập trung chú ý của trẻ. Trẻ có thể học các kĩ năng khác ở
các cấp học cao hơn vì trẻ lứa tuổi mầm non vốn kinh nghiệm của trẻ cịn ít, khả
năng tập trung vào vấn đề chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.
10


- Một số giáo viên chưa có những nhận thức sâu sắc trong việc giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ, một số giáo viên chưa biết nắm được một số nội dung
trong việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, hầu hết giáo viên cho rằng chỉ cần dạy
trẻ ngoan, lễ phép, có một số kỹ năng tự phục vụ là được, ít quan tâm đến việc
giáo dục trẻ hoạt động theo nhóm, kìm chế cảm xúc, kỹ năng năng gải quyết vấn
đề.
- Đa số phụ huynh chỉ quan tâm xem con em mình sau một buổi đi học
về biết được chữ cái gì? số gì? chứ khơng hề quan tâm đến việc dạy kỹ năng
sống cho trẻ.

- Việc tổ chức các hoạt động cho trẻ có lồng ghép giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ hầu hết đều tập chung rèn luyện ở kỹ năng tập trung, một số kỹ năng giải
quyết vấn đề, việc tổ chức các kỹ năng làm việc theo nhóm chủ yếu mang tính
hình thức, rất ít các nhóm trẻ biết cách phối kết hợp với nhau một cách thực sự.
* Bảng 2: Tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
tại trường mầm non.
Câu hỏi: anh (chị) tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
như thế nào?
Mức độ
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Không tổ chức
Số lượng
9
Tỉ lệ
100%
Từ bảng kết quả trên ta dễ dàng nhận thấy việc tổ chức các hoạt động
giáo dục kĩ năng sống cho trẻ được diễn ra một cách thường xuyên, tuy nhiên
những nội dung giáo dục kĩ năng sống thường chỉ tập chung vào một số vấn đề
như chơi theo nhóm, có một số kĩ năng phục vụ bản thân, và một số kĩ năng giao
tiếp chính vì vậy mặc dù được tổ chức một cách thường xuyên nhưng tôi nhận
thấy các nội dung giáo dục kĩ năng sống vẫn chưa thực hiện đồng đều ở các nội
dung mà chỉ tập trung ở một số ít nội dung quen thuộc nên có nhiều kĩ năng
sống vẫn chưa hình thành được ở trẻ.
* Đánh giá về nhận thức của phụ huynh:
- Để đánh giá được nhận thức của phụ huynh về vấn đề giáo dục kĩ năng
sống cho trẻ tại trường mầm non, tôi đã gửi câu hỏi tới tất cả các bậc phụ huynh

11



với câu hỏi: Theo Anh ( chị) việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ có cần thiết
khơng? Tơi thu được kết quả như sau:
* Mẫu phiếu 1:
Mức độ

Rất quan trọng

Quan trọng

Khơng quan trọng

Số lượng

10

14

10

Tỉ lệ %

29%

41%

30%

Như vậy, có 29% phụ huynh cho rằng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là
rất quan trọng, 41% phụ huynh cho rằng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là quan

trọng, 30% còn lại cho rằng không cần thiết. Qua số liệu thu được ta dẽ dàng
nhận thấy phụ huynh đã có sự quan tâm đến vấn đề giáo dục kĩ năng sống cho
trẻ, tuy nhiên có một số phụ huynh khơng nhận thức được tầm quan trọng của
vấn đề giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, nguyên nhân là họ chưa xác định rõ các
nội dung trong giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, nhiều phụ hyuynh cho rằng đến
trường là chỉ học các kiến thức( học tốn và chữ cái) cịn các vấn đề khác không
quan trọng, một số khác phụ huynh lại cho rằng con họ còn quá nhỏ để có thể
lĩnh hội các nội dung giáo dục này.
- Mẫu phiếu 2: Theo anh chị các nội dung giáo dục kĩ năng sống nào sau
đây là cần thiết đối với lứa tuổi mầm non? Tôi đã gửi phiếu tới 34 phụ huynh
của lớp 3-4 tuổi và thu được kết quả như sau:
Các nội dung
Rất cần thiết Cần thiết
Không
cần
thiết
- Kĩ năng tự phục vụ bản thân
- Kĩ năng tự bảo vệ trước các tình

15
20

15
12

4
2

huống nguy hiểm
- Nhận biết giá trị của bản thân

- Học cách cảm thông và chia sẻ.
- Kiểm sốt tình cảm
- Lịng tự trọng
- Kĩ năng thiết lập quan hệ với

20
20
15
16
17

10
10
15
14
18

4

người khác
-Kĩ năng thuyết phục và thương

5

8

10

thuyết
- Sự tự tin


16

4

5

12


- Kĩ năng thay đổi hành vi.
- Kĩ năng giao tiếp
- Ý thức, trách nhiệm
-Kĩ năng thiết lập và thực hiện

11
12
17
5

6
5
3
7

3
3

mục tiêu
-Kĩ năng tổ chức hoạt động

- Kĩ năng làm việc nhóm
-Kĩ năng ra quyết định
-Kĩ năng giải quyết vấn đề.
Tổng

5
6
3
4
207

7
7
8
10
159

8
7
9
6
69

8

Nhìn vào bảng kết quả trên ta dễ dàng nhận thấy, phụ huynh đã nhận
thức rất rõ về các nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ, các nội dung giáo dục
kĩ năng sống được nhiều phụ huynh quan tâm đó là rèn ý thức cho trẻ, rèn sự tự
tin và biết giá trị của bản thân, đa số phụ huynh đều cho rằng các nội dung này
đều rất phù hợp với lứa tuổi mầm non. Tuy nhiên, ta cũng dẽ dàng nhận thấy còn

rất nhiều các ý kiến cho rằng các nội dung giáo dục kĩ năng sống trên là không
cần thiết, nguyên nhân là do nhiều bậc phụ huynh cho rằng trẻ chưa thực sự
nhận thức được, trẻ học theo người lớn chỉ là bắt trước, trẻ không thể hiểu và
làm theo người lớn.
* Đánh giá thực trạng kĩ năng sống của trẻ 3-4 tuổi:
Trong quá trình quan sát và trao đổi với trẻ, tôi nhận thấy về kĩ năng
sống của trẻ 3-4 tuổi có được như sau:

Nhóm kĩ năng

Kết quả
Đúng
SL

Nhóm kĩ
Kĩ năng tự phục vụ bản 34
năng
chăm sóc thân

Sai
% SL

100

0

%
0

13



bản thân

Kĩ năng tự bảo về trước 30
các tình huống nguy
hiểm

88,0

4

12,0

Nhận biết giá trị của bản 25
thân

73,5

9

26,5

Học cách cảm thông, 26
chia sẻ

76,4

8


23,6

30

88,0

4

12,0

34

100

0

0

Nhóm kĩ Kĩ năng thiết lập quan 14

41,1

20

58,9

29,4

24


70,6

28

82,3

6

17,7

Kĩ năng thay đổi hành vi 25

73,5

9

26,5

Kĩ năng giao tiếp

26

76,4

8

23,6

26


76,4

8

23,6

năng học Kĩ năng thiết lập và thực 15
tập
hiện mục tiêu

44,1

19

55,9

Nhóm kĩ Kĩ năng tổ chức hoạt 10

29,4

24

70,6

58,9

14

41,1


14

41,1

20

58,9

Kĩ năng giải quyết vấn 14

41,1

20

58,9

Kĩ năng Kiểm sốt tình cảm
quản lý
Lịng tự trọng
cảm xúc

năng giao hệ với người khác
tiếp

Kĩ năng thuyết phục và 10
thương thuyết
Sự tự tin

Nhóm kĩ Ý thức trách nhiệm


năng lãnh động
đạo

Kĩ năng làm việc theo 20
nhóm
Kĩ năng ra quyết định

đề

14


Qua bảng số liệu trên ta nhận thấy có một số kĩ năng nhiều trẻ đạt được
như lòng tự trọng, kĩ năng tự phục vụ bản thân, còn một số kĩ năng khác rất ít trẻ
thực hiện được, nguyên nhân là do một số kĩ năng trẻ chưa được thực hiện
thường xuyên nên trẻ thực hiện thành thạo, một số kĩ năng trẻ đạt được kết quả
chưa cao, chỉ có một số ít trẻ đạt được là do trẻ ít được rèn luyện nên trẻ chưa
thành thạo, nhiều lúc giáo viên chỉ chú ý rèn luyện một số kĩ năng cho những trẻ
có tố chất thực sự, chỉ ít thời gian rèn luyện trẻ vẫn có thể thực hiện được.
II.3. CHƯƠNG III:
II.3.1. Các biện pháp:
Biện pháp 1: Giáo viên là tấm gương tốt cho trẻ học tập và noi theo:
hình ảnh của giáo viên, tác phong, cách ứng xử của giáo viên có ảnh hưởng rất
lớn đối với trẻ, hầu hết trẻ luôn học theo cô, làm giống cô.
Biện pháp 2: Tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ với
các nội dung và hình thức phong phú:
- Tổ chức cho trẻ mẫu giáo đến thăm nhà bạn trong chủ đề gia đình theo
từng tổ, từng nhóm trẻ. Hoạt động trên nhằm phối hợp với các bậc cha mẹ để có
thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên
kết bạn bè tại gia đình.

- Tháng 11/2020: Tổ chức các hoạt động sắp đặt đồ dùng ăn uống, bày
bữa tiệc liên hoan mừng ngày tết của cô giáo qua đó rèn luyện cho trẻ kỹ năng
sử dụng các đồ dùng ăn uống, dạy trẻ những nghi thức văn hoá trong ăn uống.
- Các hoạt động tự chọn được duy trì mỗi tháng có sự tham gia trực tiếp
của cha mẹ để cùng thực hiện ( làm đồ chơi cho lớp, sưu tầm đồ chơi theo chủ
đề). Giáo viên chủ động thay đổi nội dung, hình thức tổ chức và luân phiên thay
đổi thành phần tham dự để tất cả các bậc cha mẹ đều được tham gia tình nguyện
vào quá trình giáo dục trong nhà trường.
- Tháng 12/2020: Tổ chức cho trẻ xem các cuộc nói chuyện của các cựu
chiến binh trên màn hình, trẻ được lắng nghe các câu truyện đầy cảm động của
các cựu chiến binh qua đó giáo viên giáo dục lịng kính u của trẻ đối với
những người có cơng với đất nước.
Biện pháp 3: Biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ thông qua các
hoạt động hàng ngày:
- Giáo dục kĩ năng sống qua hoạt động đón trả trẻ: Giáo viên cùng trò
chuyện với trẻ, cho trẻ kể về những kỉ niệm của mình, kể chuyện theo chủ đề ,...

15


rèn kĩ năng tự tin, mạnh dạn, kĩ năng tổ chức các hoạt động, kĩ năng làm việc
theo nhóm.
- Thơng qua hoạt động học: Dựa vào các hoạt động học giáo viên có thể
lồng ghép các nội dung giáo dục kĩ năng sống như: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng
thay đổi hành vi, kĩ năng kiểm sốt tình cảm, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng
tổ chức hoạt động.
Ví dụ: Khi tổ chức hoạt động: Khám phá khoa học "Tìm hiểu về một số
loại quả" giáo viên có thể rèn các kĩ năng quan sát, ghi nhớ, tư duy, kĩ năng hoạt
động nhóm, kĩ năng giải quyết vấn đề. Hệ thống các câu hỏi sử dụng trong tiết
này có thể là:

+ Con có nhận xét gì về các loại quả này?
+ Nhận xét điểm giống và khác nhau giữa quả cam, quả chuối?
+ Các con sẽ làm gì với những vỏ quả các loại quả?
- Chơi các trò chơi: Chọn quả cho cây, tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm,
hình thành ở trẻ kĩ năng hoạt động trong nhóm.
- Tiết học Âm nhạc: biểu diễn văn nghệ theo chủ đề, giáo viên có thể
mời một trẻ lên dẫn chương trình văn nghệ, tổ chức trị chơi âm nhạc, thơng qua
tiết học âm nhạc này giáo viên có thể rèn sự tự tin, kĩ năng thuyết phục và
thương thuyết, kĩ năng tổ chức hoạt động, kĩ năng giao tiếp.
- Để rèn luyện các kĩ năng cho trẻ trong các hoạt động học giáo viên cần
có hình thức tổ chức linh hoạt, có sự sáng tạo, gây được hứng thú và sự chú ý
cho trẻ thì kết quả rền luyện mới thực sự đạt kết quả tốt.
- Giáo dục kĩ năng sống thơng qua hoạt động ngồi trời: Tổ chức các
hoạt động ngồi trời sẽ giúp trẻ có được rất nhiều các kĩ năng sống như kĩ năng
nhận biết giá trị của bản thân, kiểm sốt tình cảm, lịng tự trọng, biết thiết lập
quan hệ với người khác, ý thức trách nhiệm, kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ
năng ra quyết định, kĩ năng giải quyết vấn đề. Hoạt động ngoài trời trở thành
một hoạt động thực sự quan trọng và cần thiết đối với lứa tuổi mầm non vì nó
giúp học sinh có những hiểu biết thực tế về mơi trường tự nhiên và mơi trường
xã hội.
Ví dụ: trong buổi hoạt động ngoài trời giáo viên cho trẻ quan sát vườn
rau, cô cho trẻ dạo chơi quanh vườn, quan sát các loại rau sau đó cho trẻ cùng
quan sát các loại rau, trẻ được trao đổi thảo luận cùng cô, cơ cho trẻ nhặt cỏ,
chăm sóc rau và chơi các trị chơi khám phá vật chìm, vật nổi. Thơng qua hoạt
động này giáo viên rèn cho trẻ kĩ năng giải quyết vấn đề, kiểm sốt tình cảm, kĩ
năng giao tiếp.

16



- Thơng qua các hoạt động góc giáo viên có thể rèn kĩ năng sống cho trẻ
như: Kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng thiết lập mục tiêu, kĩ năng giao tiếp, kĩ
năng giải quyết vấn đề,...hầu hết các kĩ năng sống của trẻ sẽ được hình thành
thơng qua hoạt động góc đặc biệt là trị chơi đống vai theo chủ đề, trò chơi đống
vai theo chủ đề là một trị chơi chủ đạo của lứa tuổi mẫu giáo vì vậy việc tổ chức
trị chơi có ảnh hưởng rất lớn tới phát triển của trẻ. Khi tổ chức trò chơi giáo
viên cần chú ý, mỗi buổi chơi cần bổ xung thêm đồ dùng để tạo sự mới lạ cho
trẻ và cô giáo phải là người hướng dẫn và chơi cùng trẻ như một người bạn chứ
không phải là cô giáo có như vậy thì trị chơi mới thực sự phát huy hết khả năng
của trẻ.
- Các hoạt động vệ sinh ăn trưa, ngủ trưa, quà chiều giúp trẻ có được
những kĩ năng tự phục vụ bản thân: tự rửa tay, rửa mặt, tự ăn cơm, chia đồ dùng
trên bàn ăn, khăn ăn, tự cất đồ dùng của mình.
- Hoạt động chiều: Thơng qua các trị chơi, thơng qua các hoạt động kể
chuyện sáng tạo, biểu diễn văn nghệ,... sẽ hình thành ở trẻ những kĩ năng sống
vô cùng quan trọng như kĩ năng tổ chức hoạt động, kĩ năng tự tin, biết kiểm sốt
tình cảm, biết cảm thơng và chia sẻ,... Do đó việc tổ chức các hoạt động chiều có
chất lượng sẽ thực sự bổ ích đối với trẻ, giáo viên cần nghiên cứu kĩ các nội
dung trong buổi sinh hoạt chiều để rèn luyện các kĩ năng cho trẻ, nội dung của
các buổi sinh hoạt chiều có sự khác nhau giữa các ngày trong tuần.
Ví dụ: Trong buổi sinh hoạt chiều giáo viên giúp trẻ có kĩ năng gấp quần
áo để đúng nơi quy định, kĩ năng đánh răng. Cùng trẻ kể về chuyến du lịch, kể
về chuyến đi chơi của trẻ...
Biện pháp 4: Biện pháp tuyên truyền các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỹ
năng sống trong gia đình:
- Có thể thấy, trẻ thường dễ dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong
môi trường của riêng chúng hơn là chơi trong một nhóm bạn tại trường. Nhiều
giáo viên thấy rằng, một số trẻ có khó khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với
bạn theo nhóm lớn, lại có thể hình thành mối liên kết thân thiết với bạn mới
trong mơi trường gia đình của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm

xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy
hỏi trẻ muốn mời ai về nhà chơi? Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến
trường, khi có được mối liên kết với một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ
khác sẽ hình thành tiếp theo một cách dễ dàng hơn.
- Tuyên truyền để cha mẹ trẻ không nên bực bội khi trẻ về đến nhà hoặc
cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn
của giáo viên và năng khiếu tị mị bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh
17


nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một
số kỹ năng khoa học khi chơi với nhau.
- Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý
bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ
nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà
trường và dự một số giờ học; chỉ bằng cách đó thơi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng
học là phải học cả đời.
- Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của
cuộc sống. Nếu cha mẹ múôn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trứơc hết cần đánh
thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình
một cách tích cực và đừng bao giờ phá vở suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
- Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất
cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách
chính xác và thuần thục và khéo léo, khơng chỉ địi hỏi trẻ phải thường xun
luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho
trẻ những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính
cha mẹ và những người xung quanh trẻ.
Biện pháp 5: Biện pháp chỉ dẫn cho giáo viên và tuyên truyền các
bậc cha mẹ thực hiện dạy trẻ các kỹ năng sống cơ bản:
- Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử

công bằng với trẻ và đảm bảo an tòan cho trẻ.
- Tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ vui chơi
- Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng
ngày của trẻ. Vì đối với trẻ chơi trị chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc
rèn kỷ năng sống cho trẻ. Trẻ lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi.
Các hành động chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành
các ý tưởng.
Ví dụ: Giáo viên có thể giới thiệu với trẻ về chữ cái và các con số thơng
qua các trị chơi đóng vai, các trị chơi xây dựng, các trải nghiệm văn học và âm
nhạc.
- Liên tục đọc sách, trò chuyện, kể chuyện cho trẻ nghe
- Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống
như những giờ hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, hoặc đọc sách trẻ nghe trong giờ
trưa đối với những trẻ khó ngủ.
- Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện
đạo đức cho trẻ, giúp trẻ hồn thiện mình, biết đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn
bè, yêu thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh
18


tùy theo lứa tuổi, gợi mở tính tị mị, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu
ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “ Ba cô gái” giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở
như: Nếu là con khi hay tin mẹ bị ốm, con sẽ làm gì? gợi mở tính tị mị thay đổi
đoạn kết của truyện có hậu hơn, đặt tên khác cho câu chuyện v,v….
- Trong gia đình, cha mẹ luân phiên cùng anh chị lớn đọc sách cho trẻ
nghe, hoặc thống nhất giờ đọc sách của gia đình, vào giờ đó các thành viên trong
gia đình đều đọc sách, báo hoặc đọc một thứ gì đó của mình.
- Khi cịn nhỏ cha mẹ cần dành ra 15 phút / ngày để trò chuyện, đọc sách
cho trẻ nghe các loại sách phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ có thể tự đọc được lúc

đó việc đọc sách trở thành là niềm vui có giá trị và có ý nghĩa hơn giúp trẻ phát
triển sự ham hiểu biết, tìm tịi phát triển nhân cách của trẻ.
- Cơ giáo, cha mẹ ln khuyến khích trẻ nói lên quan điểm của trẻ, nói
chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa
chọn của mình, cần giúp trẻ hiểu rằng nên có thơng số để theo đó mà lựa chọn,
cố gắng khơng chỉ trích các quyết định của trẻ. Việc này sẽ hình thành kỹ năng
tự kiểm sốt bản thân, rèn luyện tính tự tin cho trẻ khi tham gia các hoạt động và
các buổi thảo luận tại trừơng sau này.
- Cô giáo, cha mẹ giúp trẻ phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm
bảo rằng ngừơi lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để trẻ thực hiện ý thích
đó.
Ví dụ: Như trẻ thích vẽ, ngồi việc cho trẻ học năng khiếu vẽ thì cơ
giáo, cha mẹ có thể cho trẻ thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho trẻ cách lưu
giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ hoặc triển
lãm tranh của trẻ ở góc nhỏ trong nhà.
- Cơ giáo, cha mẹ cần dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống,
biết cách sử dụng các đồ dùng ăn uống; hơn nữa trẻ sẽ được dạy cách sử dụng
các đồ dung đúng chức năng một cách chính xác và thuần thục.Việc này được
thực hiện trong giờ học, giờ sinh hoạt hàng ngày của trẻ tại lớp và trong bửa
cơm gia đình.
Cụ thể: Trẻ được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ
đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự
sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống từ
tốn, không vội vã, khơng khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi
nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp trẻ có thói quen tốt để hình
thành kỷ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập sau này.

19



Biện pháp 6: Biện pháp tạo môi trường giúp giáo viên thực hiện
nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống:
- Hướng dẫn giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh giá
trẻ , mỗi trẻ có hồ sơ cá nhân và biểu mẫu đánh giá riêng nhằm giúp giáo viên
quan sát ghi chép hàng ngày từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ
với cô, với bạn, ghi chép những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn
cứ, thước đo để đánh giá cuối mỗi độ tuổi, cuối giai đoạn phát triển của trẻ theo
từng độ tuổi. Cũng từ biện pháp này, giáo viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu,
sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp
giáo dục từng trẻ vì trẻ con rất khác nhau và giúp trẻ hình thành các kỹ năng
sống.
- Nhiều bậc cha mẹ rất e ngại khi tham gia vào quá trình giáo dục trẻ,
hơn nữa phần lớn cha mẹ thường lúng túng khi lựa chọn hình thức thực hiện.
Lớp tơi đã treo các thơng tin gắn lên phía cửa nơi phụ huynh dễ quan sát nhất,
các bậc cha mẹ có thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp nhà trường tuyên
truyền đến cha mẹ của trẻ những kết quả giáo dục ở con mình, tạo điều kiện cho
giáo viên trao đổi hai chiều với các bậc cha mẹ những vấn đề có liên quan đến
trẻ, các thông tin của lớp, thông tin sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ có thể
trao đổi với giáo viên về các thông tin của trẻ.
- Nhằm tạo môi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cường đọc
sách cho con trẻ, lớp tôi đã sử dụng những vỏ thùng sữa làm các kệ sách tại góc
thư viện, trang trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề : “Thư viện
trừơng mầm non”; “Tủ sách gia đình”; “Dinh dưỡng trẻ thơ”; “Những con vật
đáng yêu”, vừa tầm trẻ, trẻ có thể tự lấy chuyện, " đọc" sách mỗi khi trẻ thích
- Làm góc trưng bày các sản phẩm của trẻ, được sắp xếp mỗi cháu một
ơ riêng, có tên, sắp xếp theo hàng ngang, mỗi tổ là một hàng ngang, trẻ thực hiện
xong bài có thể đêm sản phẩm của mình lên trưng bày, mỗi khi muốn xem sản
phẩm của mình, của bạn trẻ đều có thể tự nhận biết được.
2.3. Kết quả thực nghiệm:
Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự

đồng thuận hợp tác của tập thể sư phạm, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ
đã giúp nhà trừơng đạt được một số kết quả trong việc dạy trẻ mầm non các kỹ
năng sống cơ bản thể hiện ở các kết quả sau:
* Kết quả trên trẻ:
- 100% trẻ đều được cô giáo và cha mẹ tạo mọi điều kiện khuyến khích
khơi dậy tính tị mị, phát triển trí tưởng tượng, năng động, mạnh dạn, tự tin,

20


100% trẻ 5 tuổi được rèn luyện khả năng sẵn sàng học tập ở trường phổ thông
hiệu quả ngày càng cao.
- 100% trẻ có thói quen lao động tự phục vụ, được rèn luyện kỹ năng tự
lập; kỹ năng nhận thức; kỹ năng vận động thô, vận động tinh thông qua các hoạt
động hàng ngày trong cuộc sống của trẻ; ngồi ra có 70% trẻ mẫu giáo được rèn
luyện kỹ năng vận động tinh, kỹ năng tự kiểm soát bản thân, phát triển óc sáng
tạo, tính tự tin thơng qua các hoạt động năng khiếu vẽ, bơi lội, thể dục Aerobic.
- 100% trẻ được rèn luyện kỹ năng xã hội; kỹ năng về cảm xúc, giao
tiếp; chung sống hịa bình, và tuyệt đối không xảy ra bạo hành trẻ em ở trường
cũng như ở gia đình.
- 100 % trẻ được giáo dục, chăm sóc ni dưỡng tốt, được bảo vệ sức
khỏe, được bảo đảm an tồn, phịng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu đồ
phát triển.
- 80% trẻ luôn có kết quả tốt trong học tập thơng qua bảng đánh giá trẻ ở
lớp sau mỗi giai đoạn, cuối độ tuổi và qua kết quả kiểm tra đánh giá chất lượng
sau mỗi chủ đề đối với từng trẻ đạt khá và tốt: Mạnh dạn tự tin: 90 %; kỹ năng
hợp tác: 80% ; kỹ năng giao tiếp 90 %; phát âm rõ lời: 95%; tự lập, tự phục vụ:
90%; lễ phép: 95%; kỹ năng vệ sinh: 94 %; kỹ năng thích khám phá học hỏi :
85%; kỹ năng tự kiểm soát bản thân: 90 %
- Kết qủa của các hoạt động tự chọn, đạt 60 % trẻ có cha mẹ tham dự, số

cịn lại là ơng bà, cơ chú…
- Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt từ 90% trở lên và ít gặp
khó khăn khi đến lớp, có kỹ năng lao động tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp bàn ăn,
tự xếp khay để khăn ăn bằng vỏ hộp sữa, tự chuẩn bị khăn ăn, chén, tô, muỗng
….trong các giờ ăn, biết tự mở, tự rửa vỏ hộp sữa sau khi uống sữa học đường
cho cô giáo làm đồ chơi, biết phân công trực nhật sắp xếp bàn ăn, tự xếp đệm
trước và sau khi ngủ ...
* Kết quả từ phía các bậc cha mẹ:
- Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo
trong việc dạy trẻ các kỹ năng sống, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức
thơng qua bảng thơng tin dành cho cha mẹ, bảng đánh giá trẻ ở lớp; số lượng
phụ huynh học sinh tham gia đông hơn kết quả lượng phụ huynh dự họp trong
cả hai kỳ họp vừa qua ở các lớp đều đạt trên 70%, đúng đối tượng là cha hoặc
mẹ đạt 60%.
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la
mắng trẻ, thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, phân việc cho trẻ, không cung
phụng trẻ thái quá, khơng cịn hình ảnh ba bế con, mẹ đi sau xách cặp cho con,
21


tranh thủ đút cho con ăn, ngược lại xuất hiện khá nhiều hình ảnh trẻ tự đeo ba lơ,
tự xúc cơm ở trẻ nhỏ …..
- Cha mẹ cảm thấy mản nguyện với thành công của trẻ, tin tưởng vào
kết quả giáo dục của nhà trường, khơng chê bai chỉ trích cô giáo ngược lại cha
mẹ thông cảm, chia sẻ những khó khăn của cơ giáo, cung cấp vật liệu, phụ giúp
giáo viên trang trí lớp, làm đồ chơi, cuối năm mỗi phụ huynh đã tự làm được 3
bộ đồ chơi tặng lớp, tặng rất nhiều các tranh, ảnh, các đồ đã không sử dụng để
cô giáo tận dụng làm đồ chơi.
* Về phía giáo viên và nhà trường:
Cơ giáo chịu khó trị chuyện với trẻ, trả lời những câu hỏi vụn vặt của

trẻ, không la mắng, giải quyết hợp lý, cơng bằng với mọi tình huống xảy ra giữa
các trẻ trong lớp.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều
hơn.
Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự
chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thường xuyên với cha mẹ trẻ.
Trong hai năm qua, nhà trường đã tổ chức các phong trào, hội thi, lễ hội
dành cho trẻ như: Bé Vui tết Trung Thu , Rung chuông vàng, An toàn thực
phẩm, Bé mầm non vui khỏe...
2.4. Bài học kinh nghiệm:
Qua q trình nghiên cứu tơi nhận thấy người lớn, đặc biệt là cô giáo
phải là tấm gương sáng, yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với trẻ, đảm
bảo an tồn cho trẻ.
Nhân cách ý chí tình cảm của trẻ được hình thành thơng qua chơi. Vì thế
người lớn cần tạo nhiều cơ hội cho trẻ chơi, các trị chơi sẽ giúp trẻ tìm ra nhiều
cách học khác nhau, là nền tảng tạo nên sự học tập hăng hái và lâu dài của trẻ,
khi tham gia trò chơi trẻ biết lập kế hoạch chơi, sáng tạo trong khi chơi và cố
gắng đạt mục đích.

III. PHẦN KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ
III.1. Kết luận:
Sau thời gian nghiên cứu, đưa ra một số biện pháp cụ thể và trực tiếp tổ
chức các hoạt động cho trẻ tại lớp 3 tuổi A1 trường mầm non Hoa Hồng - Móng
Cái , bản thân tơi nhận thấy: Cần khẳng định việc đứa trẻ thích nghi nhanh hay
22


chậm, hình thành những kỹ năng sống diễn ra lâu hay mau phụ thuộc rất nhiều
vào mức độ đúng đắn trong việc chuẩn của người lớn đối với đứa trẻ.
Việc hình thành kĩ năng sống của trẻ thực sự rất cần thiết, do đó giáo

viên cần lựa chọn các nội dung phù hợp trong các hoạt động hàng ngày để có thể
lồng ghép các nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
III.2. Kiến nghị:
* Đối với nhà trường:
Qua quá trình nghiên cứu tơi nhận thấy cịn có rất ít các tài liệu về giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ, nhà trường cần bổ sung thêm các tài liệu để giáo viên
có thể nghiên cứu và học tập.
Tạo mơi trường học tập phong phú cho trẻ: Đồ chơi ngoài trời, các góc
khám phá khoa học.
* Đối với phịng giáo dục và đào tạo:
Tổ chức thêm các lớp tập huấn về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO- PHỤ LỤC
IV.1. Danh mục tài liệu tham khảo:
- Chương trình hướng dẫn chăm sóc giáo dục trẻ 3-4 tuổi.
- Chuyên san giáo dục mầm non.
- Giáo dục học trẻ em.
23


- Tuyển tập trò chơi, thơ ca, truyện kể 3-4 tuổi.
- Tâm lý học trẻ em.

IV.2. PHẦN PHỤ LỤC:
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO...................................................1
I. PHẦN MỞ ĐẦU:.........................................................................2
1. Lý do chọn đề tài:.................................................................2
2. Mục đích nghiên cứu:...........................................................2
3. Thời gian- địa điểm:..............................................................2
I.3.3.1.Giới hạn đối tượng nghiên cứu:............................................3

I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:..........................................3
I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát:...........................................3
* Phương pháp nghiên cứu:......................................................3
4. Đóng góp mới về mặt thực tiễn:...........................................3
II. PHẦN NỘI DUNG:.....................................................................4
1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN:.....................................................4
24


Lịch sử vấn đề nghiên cứu:...............................................................4
1.1. Cơ sở lý luận:.............................................................................4
1.2. Cơ sở thực tiễn:..........................................................................5
..........................................................................................................6
2. CHƯƠNG II:..........................................................................6
II.2.2.Đánh giá thực trạng:................................................................9
II.3. CHƯƠNG III:....................................................................15
II.3.1. Các biện pháp:......................................................................15
2.4. Bài học kinh nghiệm:...............................................................22
III. PHẦN KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ................................................22
III.1. Kết luận:.........................................................................22
III.2. Kiến nghị:.......................................................................23
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO- PHỤ LỤC...........................................23
IV.1. Danh mục tài liệu tham khảo:........................................23
IV.2. PHẦN PHỤ LỤC:...............................................................24

V. Nhận xét của hội đồng khoa học cấp trường:
....................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
25


×