DƯỢC LIỆU BÀI TINH dầu

TINH DẦU
I/ Định nghĩa:
- Tinh dầu là một hỗn hợp của nhiều thành phần, thường có mùi thơm, khơng tan trong nước, tan
trong dung môi hữu cơ, bay hơi được ở nhiệt độ thường và có thể điều chế từ thảo mộc bằng
phương pháp cất kéo hơi nước. Nhưng từng thành phần của tinh dầu laị có điểm sơi rất cao
II/ Phân loại: (mỗi cái 1 vd thôi)
a/ Các dẫn chất của monoterpen (10C)
- K oxy: ocimen,limonen, myrcen
- Có oxy:linalol, nerol, citronellol, geraniol
b/ Các dẫn chất của sesquiterpen (15C)
- Các hợp chất Azulen : chamazulen
- Các Sesquiterpenlacton (Sausurea lacton, Santonin..) . Artemisinin thanh hao hoa vàng, trị sốt
rét
c/ Các dẫn chất có nhân thơm (C6-C3): Thymol, Eugenol, Vanillin…)
d/ Các hợp chất có chứa Nito (N) và lưu huỳnh (S)
- Các dẫn chất Isothiocyanat
- Allicin
III/ Tác dụng sinh học và ứng dụng y học :
-

Một số tinh dầu đc dùng làm thuốc
+ Tác dụng trên đường tiêu hóa: kích thích tiêu hóa, lợi mật, thơng mật…
+ Tác dụng kháng khuẩn và diệt khuẩn : tinh dầu bạc hà, bạch đàn.
+Td chống viêm, làm lành vết thg, sinh cơ,…khi sd ngoài da
+ Tác dụng trên đường tiết niệu như tinh dầu hoa cây Barosma betulina
+ Một số kích thích thần kinh trung ương: đại hồi…
+ Một số có tác dụng diệt kí sinh trùng:
a. Trị giun:
b. Trị sán:
c. Diệt kí sinh trùng sốt rét:
- Trong YHCT: Các dược liệu chứa tinh dầu thg gặp trong các nhóm thuốc sau:

+ Thuốc giải biểu , chữa cảm mạo phong hàn (tân ôn giài biểu) và cảm mạo phong nhiệt (tân
lương giải biểu): Nhóm TOGB gồm: quế chi, sinh khương, kinh giới… Nhóm TLGB gồm: cúc
hoa, hoắc hương, bạc hà…
+ Thuốc ôn(ấm) lý (bên trong) trừ (mất) hàn, hồi dương cứu nghịch: dại hồi, riềng…
+ Thuốc phương (phương thuốc) hương(mùi thơm) khai (mở) khiếu (giác quan): xương bồ, xạ
hương…: khai mở giác quan
+ Thuốc hành(di chn) huyết, bổ huyết: xuyên khung, đương quy…: khí huyết đc lưu thông
+ Thuốc trừ thấp: độc hoạt, hoắc hương…: mất thấp tà do ngoại tà (ẩm thấp bên ngoài),do nội
nhân (tì vị vận chn k lưu thơng, ứ trệ)
+ Thuốc hành khí: mộc hương, trầm hg
IV/ Một số:
Sả, bạc hà, long não, thanh hao hoa vàng, đại hồi, quế, đinh hương, hương nhhu, tràm gió,..