Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh đồng nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN DUY HOẠT

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
Ở TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

ĐỒNG NAI - 2018

1


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN DUY HOẠT

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
Ở TỈNH ĐỒNG NAI

Chuyên ngành: Lý luận và Lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số: 83.80.106

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. LÊ VƯƠNG LONG

ĐỒNG NAI - 2018
2


LỜI CẢM ƠN
Để có thể hồn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn
chỉnh, bên cạnh sự nỗ lực cố gắng của bản thân cịn có sự hướng dẫn
nhiệt tình của q Thầy Cơ, cũng nhờ sự động viên ủng hộ của gia đình
và bạn bè trong suốt thời gian học tập nghiên cứu và thực hiện luận văn
thạc sĩ.
Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Thầy PGS.TS. Lê
Vương Long đã hết lòng giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tơi
hồn thành luận văn này. Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến tồn
thể q thầy cơ trong khoa Lt - Đại học Vinh đã tận tình truyền đạt
những kiến thức quý báu cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho
tơi trong suốt q trình học tập nghiên cứu và cho đến khi thực hiện đề
tài luận văn.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh
chị và các bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách
hoàn chỉnh.
Học viên

Nguyễn Duy Hoạt

3


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu kết quả nêu trong Luận văn là trung thực. Những tư liệu được sử dụng
trong Luận văn có nguồn gốc và trích dẫn rõ ràng.

TÁC GIẢ

NGUYỄN DUY HOẠT

4


MỤC LỤC
1. Tính cấp thiết của đề tài

Trang 9

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Trang 11

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

Trang 13

3.1. Mục đích của luận văn

Trang 13

3.2. Nhiệm vụ của luận văn

Trang 14

4. Phạm vi nghiên cứu của luận văn

Trang 14

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

Trang14

5.1. Cơ sở lý luận của luận văn

Trang 14

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Trang 14

6. Những đóng góp mới về khoa học của luận văn

Trang 15

7. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn

Trang 15

8. Kết cấu của luận văn

Trang 15

Chương 1

Trang 16

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật thi hành án

Trang 16

dân sự
1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật thi hành án dân sự

Trang 16

1.1.2. Khái niệm pháp luật thi hành án dân sự

Trang 20

1.2. Vai trò thực hiện pháp luật thi hành án dân sự

Trang 25

1.2.1. Bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của Nhà nước, các tổ

Trang 26

chức và cá nhân.
1.2.2. Bảo đảm, giữ gìn bản chất Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân và vì dân
5

Trang 29


1.2.3. Góp phần ổn định xã hội, ổn định nền kinh tế

Trang 30

1.2.4. Đẩy mạnh hội nhập quốc tế

Trang 31

1.2.5. Bảo vệ và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa

Trang 32

trong lĩnh vực thi hành án dân sự
1.3. Nội dung thực hiện pháp luật thi hành án dân sự
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng, tác động thực hiện pháp luật thi

Trang 32
Trang 34

hành án dân sự:
1.4.1. Ảnh hưởng, tác động sự phát triển kinh tế xã hội.

Trang 34

1.4.2. Yếu tố chính trị.

Trang 36

1.4.3. Yếu tố văn hóa - đời sống.

Trang 39

1.4.4. Yếu tố pháp luật

Trang 42

Tiểu kết chương 1

Trang 44
CHƯƠNG 2

Trang 45

THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH ÁN DÂN SỰ
VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
Ở TỈNH ĐỒNG NAI
2.1. Những yếu tố kinh tế, xã hội của tỉnh Đồng Nai tác

Trang 45

động đến thực hiện pháp luật thi hành án dân sự
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội

Trang 45

2.1.2. Khái quát cơ cấu tổ chức Cục thi hành án dân sự tỉnh

Trang 48

Đồng Nai.
2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật thi hành án dân sự tỉnh

Trang 52

Đồng Nai
Bảng 2.2.1: Kết quả của việc thực hiện những qui định của pháp

Trang 59

luật về thi hành án dân sự ở Đồng Nai từ năm 2013 – 2017
Bảng 2.2.2: Kết quả thi hành án về tiền từ năm 2013 - 2017
6

Trang 60


2.3.1.Nguyên nhân của những kết quả đạt được

Trang 61

2.3.2. Một số kinh nghiệm

Trang 65

2.3. Đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án

Trang 66

dân sự:
Tiểu kết chương 2

Trang 87

CHƯƠNG 3

Trang 89

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
Trang 89
3.1. Quan điêm nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật thi
hành án dân sự
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật thi

Trang 95

hành án dân sự
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện các quy định của pháp luật về thi

Trang 95

hành án dân sự
3.2.2. Kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án và đổi

Trang 99

mới nâng cao năng lực hoạt động của đội ngũ Chấp hành viên ở
Đồng Nai
3.2.3. Tăng cường phối hợp, hiệp đồng giữa cơ quan thi hành Trang 105
án với các cơ quan hữu quan trong việc thực hiện pháp luật thi
hành án dân sự
3.2.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Trang 110
pháp luật về thi hành án dân sự
3.2.5. Đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban chỉ Trang 113
đạo thi hành án dân sự tỉnh và 11 Ban chỉ đạo thi hành án cấp
huyện
7


Tiểu kết chương 3

Trang 117

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:

Trang 118

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

8

Trang 120


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Thực hiện pháp luật là một hiện tượng xã hội mang tính pháp lý. Hiện tượng
này trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đang trở thành
hiện tượng ngày càng phổ biến. Điều đó đã được Hiến pháp năm 2013 của nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: "Nhà nước được tổ chức và hoạt
động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật,
thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công
chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt
chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên
quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách
dịch, cửa quyền" (Điều 8). Trong khoa học pháp lý chuyên ngành lý luận chung về
nhà nước và pháp luật từ lâu đã coi hiện tượng thực hiện pháp luật là một trong
những đối tượng nghiên cứu của mình.
Thực hiện pháp luật nói chung đã trở thành một phạm trù pháp lý cơ bản.
Những vấn đề thực hiện pháp luật dường như đã được giải quyết như: khái niệm
thực hiện pháp luật, các dạng thực hiện pháp luật, khái niệm áp dụng pháp luật
và quy trình các bước áp dụng pháp luật. Song thực hiện pháp luật nói chung
cần được cụ thể hố ở từng lĩnh vực khác nhau của đời sống pháp luật trong điều
kiện đổi mới ở nước ta. Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự là một trong
những lĩnh vực cụ thể. Hay nói một cách khác thực hiện pháp luật về thi hành án
dân sự là một lĩnh vực thực hiện pháp luật. Nó có khái niệm, đặc điểm riêng biệt
cần được định nghĩa, bổ sung, cụ thể hoá lý luận chung và soi rọi vào thực tiễn
thực hiện pháp luật. Từ đó, đối chiếu đánh giá thực tiễn thi hành án dân sự. Làm
cơ sở để đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác thi hành
án dân sự.
Trong tổ chức bộ máy nhà nước ta, thi hành án dân sự là lĩnh vực hoạt
động được chú trọng và là một nhiệm vụ của ngành Tư pháp. Pháp luật về thi
9


hành án dân sự đã hình thành như: Hiến pháp, Bộ luật hình sự, Bộ luật dân sự,

Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự..., đặc biệt là Luật thi hành án
dân sự năm 2008 ( được sửa đổi bổ sung năm 2014 ). Những văn bản này đã tạo
cơ sở pháp lý cho việc đổi mới về tổ chức và hoạt động của cơ quan thi hành án
dân sự; xác định rõ hơn địa vị pháp lý của các chủ thể pháp luật đối với việc
thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự. Trên cơ sở đó, nhận thức của các chủ
thể về thực hiện pháp luật thi hành án dân sự được nâng lên. Nhiều bản án, quyết
định có hiệu lực pháp luật của Toà án (quyết định dân sự trong bản án hình sự;
bản án, quyết định dân sự, hành chính) đã được các cơ quan thi hành án dân sự
kịp thời đưa ra thi hành theo quy định của pháp luật đạt kết quả tương đối cao.
Điều này, đã đảm bảo tính hiệu lực của các bản án, quyết định của tịa án, bảo
đảm lợi ích của Nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cơng dân;
thể hiện tính nghiêm minh của các bản án, quyết định của tòa án nhân danh Nhà
nước, tạo lòng tin của nhân dân đối với Đảng với Nhà nước, góp phần đảm bảo
an ninh trật tự xã hội, giữ gìn kỷ cương, phép nước, thực hiện dân chủ, công
bằng xã hội, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Đồng Nai là là tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với chính
sách thu hút đầu tư hết sức mạnh mẽ. Năm 2016, các chỉ số xếp hạng về môi
trường đầu tư kinh doanh của tỉnh đều thuộc tốp khá tồn quốc: Cải cách hành
chính xếp hạng 4 và năng lực cạnh tranh cấp tỉnh xếp hạng 34. Do là địa phương
có kinh tế - xã hội phát triển nên lượng án phải thi hành trên địa bàn là khá lớn,
kết quả THADS của tỉnh sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả toàn quốc. Trước yêu cầu
bảo đảm an ninh, trật tự, ổn định xã hội cũng như cải thiện môi trường đầu tư kinh
doanh, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Trong những năm qua, công tác thi
hành án dân sự ở Đồng Nai đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận; nhiều vụ
việc phức tạp, tồn đọng lâu năm đã được tổ chức thi hành dứt điểm; một số án
lớn, tính chất phức tạp, ảnh hưởng lớn về kinh tế, trật tự an toàn xã hội cũng đã
được chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo. Kết quả đạt được nói trên phản ánh
10

sự cố gắng, nỗ lực của toàn ngành tư pháp nói chung, cũng như đội ngũ cán bộ
thi hành án dân sự nói riêng, sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng,
chính quyền địa phương; sự phối hợp chặt chẽ của các ngành hữu quan trong
việc thực hiện pháp luật thi hành án dân sự.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng như nhiều tỉnh trên
cả nước, thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở Đồng Nai vẫn còn
nhiều bức xúc, bộc lộ nhiều tồn tại, yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm
vụ trong tình hình mới. Lượng án tồn đọng qua các năm còn lớn. Nhiều bản án,
quyết định về dân sự đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được tổ chức thi hành.
Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân khác như: pháp luật thi hành án dân sự
hiện hành cịn thiếu tính khả thi, nhiều điểm còn chưa rõ ràng, bất cập; một số
chấp hành viên, cán bộ thi hành án thiếu trách nhiệm, thiếu tận tụy trong công
việc khiến cho quần chúng nhân dân kêu ca phàn nàn; ở một số nơi cấp ủy,
chính quyền các cấp chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc
thực hiện tổ chức, chỉ đạo thi hành án dân sự theo quy định của pháp luật; Ban
chỉ đạo thi hành án dân sự hoạt động cịn hình thức, chưa hiệu quả; cơng tác
phối hợp thi hành án của các cơ quan chức năng theo qui định của pháp luật còn
nhiều bất cập; nhận thức và tạo điều kiện của các tổ chức, cá nhân về cơng tác
thi hành án dân sự cịn chưa đầy đủ. Thực tế đó, địi hỏi nâng cao việc thực hiện
pháp luật về thi hành án dân sự, đảm bảo cho các các quyết định và bản án dân
sự có hiệu lực pháp luật được thi hành trong thực tế ở Đồng Nai trở nên cấp
thiết.
Với những lý do trên tôi chọn đề tài: “Thực hiện pháp luật về thi hành
án dân sự ở tỉnh Đồng Nai” làm luận văn thạc sĩ Luật chuyên ngành Lý luận
lịch sử nhà nước và pháp luật.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Ở nước ta trong những năm gần đây, vấn đề thực hiện pháp luật đang
được đặt ra và là nhiệm vụ cấp bách của các cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ
11

chức xã hội và mọi công dân. Thực hiện pháp luật đã được các học viện, các
trường đại học nghiên cứu trong các giáo trình như: Giáo trình Lý luận chung
về nhà nước và pháp luật, Đại học Tổng hợp Hà Nội, 1993; Giáo trình Lý luận
nhà nước và pháp luật, Đại học Luật Hà Nội, 2004; Tài liệu học tập và nghiên
cứu môn học lý luận chung về Nhà nước và pháp luật, Học viện Chính trị quốc
gia Hồ Chí Minh, Khoa Nhà nước và pháp luật, 2004; Lý luận chung về nhà
nước và pháp luật, Học viện Hành chính Quốc gia, 2001.
Nghiên cứu về thực hiện pháp luật trên một số lĩnh vực cụ thể có các đề
tài: "Thực hiện pháp luật hoà giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Bình Thuận hiện nay
- thực trạng và giải pháp", (Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh, 2004) của tác giả Lê Trung Quân; "Thực hiện pháp luật về
giáo dục và đào tạo ở tỉnh Bình Định hiện nay", (Luận văn thạc sĩ luật học, Học
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, 2005) của tác giả Võ Thành Long; "Thực
hiện pháp luật đảm bảo nguyên tắc tranh tụng trong xét xử hình sự sơ thẩm ở
Việt Nam hiện nay", (Luận văn thạc sĩ luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ
Chí Minh, 2005) của tác giả Nguyễn Tiến Long...
Nghiên cứu về thi hành án dân sự đã có một số đề tài: "Luận cứ khoa học
của việc đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án ở Việt Nam trong giai đoạn
mới" đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước do Bộ Tư pháp chủ trì; Cục Quản
lý Thi hành án dân sự - Bộ Tư pháp chủ trì thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học
cấp bộ: "Mơ hình quản lý thống nhất cơng tác thi hành án"; tác giả Nguyễn
Quang Thái có cơng trình: "Đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự ở
Việt Nam", (Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh, 2003); Tác giả Nguyễn Cơng Long có cơng trình: "Các biện pháp cưỡng
chế thi hành án dân sự", (Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà
Nội); tác giả Nguyễn Thanh Thủy có cơng trình: "Hồn thiện pháp luật thi hành
án dân sự", (Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, 2001);
Luận văn thạc sỹ luật học "Một số vấn đề về tổ chức và thi hành án dân sự Việt
12

Nam", của tác giả Trần Văn Quảng; tác giả Lê Xn Hồng có cơng trình: "Xã
hội hóa một số nội dung thi hành án dân sự", (Luận văn thạc sĩ Luật học,
Trường Đại học Luật Hà Nội, 2002); tác giả Lê Anh Tuấn có cơng trình: "Đổi
mới thủ tục thi hành án dân sự Việt Nam", (Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường
Đại học Luật Hà Nội, 2004); tác giả Nguyễn Đức Nghĩa có cơng trình: "Cơ sở lý
luận và thực tiễn khắc phục án tồn đọng trong thi hành án dân sự ở Việt Nam
hiện nay", (Luận văn thạc sỹ Luật học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
2005); tác giả Hồng Thế Anh có cơng trình "Giám sát thi hành án dân sự ở Việt
Nam hiện nay" (Luận văn Thạc sỹ Luật học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh, 2005).
Những cơng trình nghiên cứu nói trên đã nghiên cứu những vấn đề chung
của thực hiện pháp luật; thực hiện pháp luật trên một số lĩnh vực của đời sống xã
hội và những cơng trình nghiên cứu về vấn đề mang tính tổng thể hoặc những
khía cạnh, phạm vi cụ thể khác nhau của thi hành án dân sự. Nhưng đến nay,
chưa có cơng trình nghiên cứu nào dưới góc độ lý luận và thực trạng thực hiện
pháp luật, lý giải các nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng thực hiện pháp luật,
đề ra các giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật thi hành án dân sự nói chung và ở
tỉnh Đồng Nai nói riêng.
Trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc kết quả các cơng trình nghiên cứu, các bài
viết, đồng thời bằng kinh nghiệm thực tiễn và những hiểu biết của mình, tác giả
trình bày trong luận văn cơ sở lý luận, nội dung thực hiện pháp luật thi hành án
dân sự, đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, đưa ra
nhóm giải pháp đảm bảo hiệu lực các văn bản pháp luật đã ban hành trong lĩnh
vực thi hành án dân sự, đáp ứng vấn đề cấp bách của thực tiễn công tác thi hành
án dân sự ở địa phương mình.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích của luận văn
13

Mục đích nghiên cứu của luận văn làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về
thực hiện pháp luật thi hành án dân sự, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật thi
hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai, chỉ ra nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công
tác này, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần bảo đảm thực hiện
pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
Để đạt được mục đích đã nêu trên, luận văn có một số nhiệm vụ sau:
- Phân tích cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật thi hành án dân sự;
- Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở
tỉnh Đồng Nai hiện nay;
- Xác định quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu qủa thực hiện
pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới.
4. Phạm vi nghiên cứu của luận văn
Thực hiện pháp luật là hiện tượng rất rộng được nghiên cứu ở nhiều lĩnh
vực khác nhau. Trong khuôn khổ của một luận văn thạc sĩ, tác giả tập trung
nghiên cứu thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai, thực trạng
và giải pháp. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn dưới góc độ lý luận chung về
nhà nước và pháp luật, thông qua thực tiễn và số liệu của cơ quan Thi hành án
dân sự tỉnh và các cơ quan liên quan đến thi hành án dân sự ở Đồng Nai từ năm
2013 đến năm 2017.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận của luận văn
Luận văn được nghiên cứu dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật; bám sát đường lối, chủ trương
của Đảng về thực hiện pháp luật, về công tác thi hành án dân sự và chiến lược
cải cách tư pháp đến năm 2020.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
14

Phương pháp nghiên cứu của luận văn là phương pháp duy vật biện
chứng của triết học Mác - Lênin theo quan điểm phát triển, toàn diện, lịch sử, cụ
thể. Ngoài ra luận văn còn kết hợp các phương pháp như: lơgíc, phân tích, tổng
hợp, thống kê, khảo sát thực tiễn.
6. Những đóng góp mới về khoa học của luận văn
Đây là cơng trình đầu tiên trong khoa học pháp lý Việt Nam ở cấp độ luận
văn thạc sĩ Luật, nghiên cứu về cơ sở lý luận và thực hiện pháp luật thi hành án
dân sự ở tỉnh Đồng Nai. Có thể xem những nội dung sau đây là những đóng góp
mới về khoa học của luận văn:
- Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật thi hành án dân
sự ở Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng.
- Đánh giá đúng thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh
Đồng Nai, trong đó làm rõ những kết quả đạt được, những hạn chế trong việc
thực hiện pháp luật thi hành án dân sự và nguyên nhân của chúng.
- Đưa ra một số quan điểm và đề xuất các giải pháp có tính khả thi cao
nhằm đảm bảo thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai.
7. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Thông qua việc làm rõ thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án dân sự
tỉnh Đồng Nai - kết quả đã đạt được và những hạn chế, bất cập, luận văn góp
phần làm sáng tỏ một số vấn đề về thực hiện pháp luật, thực hiện pháp luật thi
hành án dân sự, từ đó nâng cao nhận thức của xã hội đối với việc thực hiện pháp
luật thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Nai.
Khẳng định, củng cố nhận thức về vị trí, vai trị và ý nghĩa của thực hiện
pháp luật về thi hành án dân sự trong việc phát huy tính tích cực, chủ động trong
thực hiện pháp luật thi hành án dân sự của các cơ quan bảo vệ pháp luật, nâng
cao ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức và công dân đối với công tác thi
hành án dân sự.
15

Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn
đề lý luận của việc thực hiện pháp luật thi hành án dân sự, do đó làm phong phú
thêm lý luận chung về Nhà nước và pháp luật. Luận văn có thể là tài liệu tham
khảo cho cấp ủy và chính quyền của tỉnh Đồng Nai trong việc lãnh đạo, chỉ đạo
công tác thi hành án dân sự. Luận văn cũng có thể là tài liệu tham khảo của Sở
Tư pháp, Thi hành án dân sự tỉnh trong việc nghiên cứu và chỉ đạo các hoạt
động về thi hành án dân sự. Đối với các cơ quan có liên quan đến thi hành án
dân sự, luận văn có thể là tài liệu tham khảo trong việc thực hiện trách nhiệm
của mình theo qui định của pháp luật, trong việc phối hợp phối hợp hoạt động
thi hành án dân sự.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo; luận văn gồm
3 chương, 7 tiết.
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật thi hành án dân sự
1.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật thi hành án dân sự

Pháp luật là một công cụ quản lý xã hội sắc bén, song pháp luật chỉ có thể
phát huy được vai trò và những giá trị của mình trong việc duy trì trật tự và tạo
điều kiện cho xã hội phát triển khi nó được tơn trọng và thực hiện trong cuộc
sống. Vì vậy, thực hiện pháp luật là hoạt động không thể thiếu.
Xây dựng những quy phạm pháp luật nhà nước nhằm mục đích điều chỉnh
các quan hệ xã hội đáp ứng lợi ích của nhân dân và tiến bộ xã hội. Mục đích đó
chỉ có thể đạt được khi pháp luật được các chủ thể nghiêm chỉnh thực hiện trong
đời sống xã hội. Pháp luật với tầm quan trọng của nó khơng chỉ dừng lại bằng
các đạo luật, vì đó chỉ là pháp luật ở trạng thái "tĩnh", vấn đề quan trọng là

"pháp luật phải trở thành chế độ pháp chế, được thực hiện thông qua hoạt động
16


của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và công dân; trở thành phương thức
quản lý xã hội, cho tổ chức đời sống xã hội" [61, tr.225].
Thực hiện pháp luật là một hiện tượng xã hội mang tính pháp lý. Quá
trình hoạt động thực hiện pháp luật được diễn ra đồng thời và tiếp nối với quá
trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật của Nhà nước. Thực hiện pháp luật là
trách nhiệm, nghĩa vụ của mọi tổ chức (kể cả các cơ quan nhà nước) và mọi
công dân Việt Nam và các tổ chức, công dân nước ngoài làm việc, sinh sống
trên đất Việt Nam. Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và có trách nhiệm
thực hiện pháp luật đúng với nguyên tắc do Hiến pháp quy định (Điều 8 Hiến
pháp năm 2013):
Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp
chế xã hội chủ nghĩa.
Các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang
nhân dân và mọi công dân phải nghiêm chỉnh chấp hành hiến pháp và pháp luật,
đấu tranh phòng ngừa và chống các tội phạm, các vi phạm hiến pháp và pháp
luật [41].
Mọi hành động xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của tập thể và công dân đều bị xử lý theo pháp luật.
Hiện nay đang có nhiều cách định nghĩa mơ tả về thực hiện pháp luật.
Theo tài liệu học tập và nghiên cứu môn Lý luận chung về Nhà nước và pháp
luật của Khoa Nhà nước và Pháp luật thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí
Minh nay là Viện Nhà nước - Pháp luật thuộc Học viện Chính trị - Hành chính
Quốc gia Hồ Chí Minh thì thực hiện pháp luật được hiểu là “q trình hoạt động
có mục đích làm cho những qui định của pháp luật trở thành hiện thực trong
cuộc sống, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật”
[32, tr.270].

Theo giáo trình Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật của Khoa Luật
của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội “Thực hiện pháp luật là hiện tượng, quá
17


trình có mục đích làm cho những quy định của pháp luật trở thành hoạt động
thực tế của các chủ thể pháp luật ” [26, tr.369].
Theo giáo trình Lý luận Nhà nước và pháp luật của trường Đại học Luật
Hà Nội “Thực hiện pháp luật là một quá trình hoạt động có mục đích làm cho
những quy định của pháp luật đi vào cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế
hợp pháp của các chủ thể pháp luật ”[23, tr.463].
Theo giáo trình Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật của Học viện
Hành chính Quốc gia “Thực hiện pháp luật là hoạt động, là quá trình làm cho
những quy tắc của pháp luật trở thành hoạt động thực tế của các chủ thể pháp
luật” [33, tr.344].
Chúng ta thấy rằng, các định nghĩa trên đều có quan niệm tương đối đồng
nhất về những nội dung cơ bản, đó là: thực hiện pháp luật là hoạt động có mục
đích nhằm thực hiện những yêu cầu của pháp luật, thực hiện pháp luật là hoạt
động thực tế, hợp pháp của các chủ thể pháp luật làm cho những quy định của
pháp luật trở thành hiện thực trong cuộc sống. Tuy nhiên, cũng có sự khác nhau
trong các định nghĩa trên. Có định nghĩa nêu thực hiện pháp luật là một quá trình
hoạt động, các định nghĩa khác lại chỉ nêu thực hiện pháp luật là hiện tượng, q
trình.
Theo chúng tơi, hiện tượng, quá trình hay quá trình hoạt động đều là những
phạm trù có nội hàm riêng của nó nhưng có cùng mục đích là thực hiện những quy
định của pháp luật, làm cho những quy định ấy trở thành những hành vi thực tế hợp
pháp của các chủ thể pháp luật, đáp ứng yêu cầu đặt ra của pháp luật trong việc
điều chỉnh các quan hệ xã hội. Tuy nhiên, hoạt động thực hiện pháp luật không chỉ
là những hành vi đơn lẻ, độc lập, cắt khúc mà nó ln ln là một q trình. Vì vậy,
về khái niệm thực hiện pháp luật chúng tôi đồng ý với nội dung cơ bản trong các

định nghĩa nêu trên và sắp xếp lại như sau:

18


Thực hiện pháp luật là q trình hoạt động có mục đích làm cho các qui
định của pháp luật trở thành những hoạt động thực tế, hợp pháp của các chủ thể
pháp luật và được thực hiện trong thực tế cuộc sống.
Thực hiện pháp luật thi hành án dân sự là thực hiện pháp luật về một lĩnh
vực trong xã hội mà cụ thể, đó là thi hành án dân sự. Việc điều tra, hòa giải, xét
xử vụ án là những giai đoạn đầu của quá trình bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của đương sự, trong đó mới chỉ giải quyết nội dung vụ án, xác định được quyền
và nghĩa vụ của các đương sự, còn phán quyết của Tịa án có trở thành hiện thực
hay khơng cịn tùy thuộc vào q trình thực thi nó trong cuộc sống. Thông qua
giai đoạn thi hành án, bản án, quyết định của Tịa án mới có hiệu lực trên thực
tế, công lý mới được thực hiện. Mặt khác, thi hành án còn là giai đoạn kiểm
nghiệm qua thực tiễn những phán quyết của Tòa án, phản ánh trung thực chất
lượng và hiệu quả của hoạt động xét xử. Từ việc thực hiện pháp luật thi hành án
dân sự, cán bộ ngành Tịa án có thể rút ra cho mình những bài học bổ ích, nâng
cao chất lượng và hiệu quả công tác xét xử.
Thi hành án dân sự là một khâu quyết định, tạo bước chuyển mạnh mẽ để
đưa bản án, quyết định của Tòa án hoặc các quyết định khác theo qui định của
pháp luật, được thực hiện trên thực tế. Thi hành án dân sự nhằm bảo đảm lợi ích
của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của các công dân, tổ chức, bảo vệ trật tự
pháp luật xã hội chủ nghĩa. Điều đó có ý nghĩa lớn lao khơng chỉ là lợi ích của
Nhà nước, của tập thể và quyền lợi hợp pháp của công dân mà nó cũng có ý
nghĩa đối với sự ổn định phát triển kinh tế xã hội. Chính vì vậy Nghị quyết lần
thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX đã chỉ ra: “Tập trung thực hiện
tốt công tác thi hành án, nhất là thi hành án dân sự, khắc phục cơ bản tình trạng
tồn đọng kéo dài”. Những quan điểm, chủ trương của Đảng về thi hành án dân

sự nêu trên đã được thể chế hóa trong pháp luật và đi vào cuộc sống, được thực
hiện trên thực tế phải làm tốt cơng tác thực hiện pháp luật. Vì thực hiện pháp
luật về thi hành án dân sự là thực hiện pháp luật trong một lĩnh vực cụ thể, lĩnh
19


vực thi hành án dân sự cho nên khái niệm thực hiện pháp luật về thi hành án dân
sự cũng có đầy đủ các nội dung cơ bản của khái niệm thực hiện pháp luật nói
chung; đồng thời phải nêu được những phương hướng, mục tiêu cụ thể của thi
hành án dân sự theo đường lối, chủ trương của Đảng về thi hành án dân sự. Trên
cơ sở đó, có thể nêu khái niệm thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự như
sau:
Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự là q trình hoạt động có mục
đích làm cho các qui phạm pháp luật về thi hành án dân sự trở thành những
hoạt động thực tế, hợp pháp của các chủ thể pháp luật và được thực hiện trong
thực tế cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể pháp
luật nhằm phát huy hiệu lực của các bản án, quyết định của Toà án, đảm bảo các
bản án, quyết định được tôn trọng và thi hành nghiêm chỉnh.
1.1.2. Khái niệm pháp luật thi hành án dân sự
Học thuyết Mác - Lênin về Nhà nước và pháp luật lần đầu tiên trong lịch
sử đã lý giải một cách đúng đắn, khoa học về bản chất của pháp luật và những
mối quan hệ của nó với các hiện tượng xã hội khác nhau trong xã hội có giai
cấp, pháp luật chỉ phát sinh, tồn tại và phát triển trong xã hội có giai cấp. Pháp
luật:
Là hệ thống các quy tắc xử sự chung (quy phạm pháp luật) do nhà nước
ban hành hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị, được nhà nước
bảo đảm thức hiện, kể cả bằng biện pháp cưỡng chế, để điều chỉnh các quan hệ
xã hội, duy trì xã hội trong một trật tự có lợi cho giai cấp thống trị [32, tr.139].
Pháp luật xã hội chủ nghĩa là hệ thống các quy tắc xử sự chung (qui phạm
pháp luật) thể chế hoá đường lối chủ trương của Đảng, thể hiện ý chí của nhân

dân, được Nhà nước ban hành và bảo đảm thực hiện trên cơ sở giáo dục, thuyết
phục, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa [32,
tr.143].

20


Pháp luật thi hành án dân sự là một bộ phận cấu thành của hệ thống pháp
luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để làm sáng tỏ khái niệm pháp
luật thi hành án dân sự, trước hết cần làm rõ một số khái niệm có liên quan đến
khái niệm pháp luật thi hành án dân sự như: khái niệm thi hành, khái niệm tư
pháp, khái niệm thi hành án và khái niệm thi hành án dân sự.
Theo Đại từ điển tiếng Việt, thi hành là "Thực hiện điều đã chính thức quyết
định" [27, tr.1559]. Theo từ điển Luật học thì thi hành án là "giai đoạn kết thúc
trình tự tố tụng, là khâu cuối cùng kết thúc một vụ án được xét xử nhằm làm cho
phán quyết của tồ án nhất định có hiệu lực pháp luật" [57, tr.464].
Như vậy, thi hành án dân sự có thể được hiểu là thực hiện bản án, quyết
định của Tòa án trên thực tế. Bản án, quyết định của Tòa án được hiểu là văn
bản pháp lý của Tòa án nhân danh Nhà nước tuyên tại phiên tòa, giải quyết về
các vấn đề trong vụ án hình sự, dân sự, hơn nhân và gia đình, lao động, kinh tế,
hành chính. Việc thực hiện bản án, quyết định của Tòa án có hiệu quả, một mặt
bảo đảm thực hiện quyền tư pháp của Nhà nước, thể hiện sự tôn trọng của xã hội
và công dân đối với phán quyết của cơ quan nhân danh Nhà nước là Tịa án, mặt
khác nó là biện pháp hữu hiệu để khôi phục các quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà
nước, tổ chức và cơng dân bị xâm hại.
Khái niệm tư pháp hiểu theo nghĩa rộng, là một hệ thống các thiết chế, các
tổ chức bảo vệ pháp luật, duy trì, bảo đảm cơng lý, cơng bằng xã hội, trong đó
hoạt động xét xử của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là Tịa án giữ vai trị, vị
trí quan trọng, là khâu trung tâm. Vì vậy, khi nói tới Tịa án là nói tới biểu tượng
điển hình của việc tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, là nơi biểu hiện rực rỡ nhất

bản chất của pháp luật.
Khái niệm tư pháp hiểu theo nghĩa hẹp, đó là hoạt động xét xử của Tịa
án, thơng qua những thủ tục tố tụng nhất định, đối với những vụ việc vi phạm
pháp luật, tranh chấp của các chủ thể trong đời sống xã hội, nhằm bảo vệ pháp
luật, duy trì, bảo đảm cơng lý, cơng bằng xã hội. Vì vậy, tồn bộ các hoạt động
21


điều tra, truy tố và các hoạt động bổ trợ tư pháp (Giám định, Luật sư, Công
chứng, Hộ tịch, Tư vấn pháp luật...) đều nhằm phục vụ cho quá trình làm sáng tỏ
chân lý, tìm ra sự thật của các vụ việc đã diễn ra trên thực tế, để trên cơ sở đó,
Tịa án đưa ra phán quyết theo qui định của pháp luật. Kết thúc giai đoạn xét xử,
Tòa án quyết định những vấn đề thuộc về nội dung vụ án, xác định trách nhiệm
pháp lý và chế tài thích hợp cho từng đối tượng cụ thể, bảo vệ các quyền và lợi
ích hợp pháp của Nhà nước, cơ quan, tổ chức và của công dân. Các bản án và
quyết định xét xử của Tịa án khơng những nhân danh Nhà nước mà còn thể hiện
quyền lực tối cao của pháp quyền có hiệu lực thi hành, chính vì vậy, Điều 106
của Hiến pháp 2013 đã nêu rõ: "Các bản án và quyết định của Tịa án đã có hiệu
lực pháp luật phải được các cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội,
các đơn vị vũ trang nhân dân tôn trọng, những người và đơn vị hữu quan phải
nghiêm chỉnh chấp hành". Tuy nhiên, các bản án và quyết định của Tòa án
muốn trở thành hiện thực trong cuộc sống thì phải thơng qua hoạt động thi hành
án.
Từ sự phân tích ở trên, có thể đưa ra khái niệm thi hành án như sau: thi
hành án dân sự là hoạt động tư pháp do cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền
tiến hành theo trình tự, thủ tục do pháp luật qui định để đưa bản án, quyết định
của Tòa án hoặc các quyết định khác theo qui định của pháp luật, được thực
hiện trên thực tế, nhằm bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp
của các cơng dân, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa.
Dưới góc độ lý luận, thi hành án dân sự hiện nay cịn có hai quan điểm

khác nhau về nghĩa hẹp và nghĩa rộng của khái niệm "dân sự"
Quan điểm thứ nhất cho rằng, khái niệm "dân sự" trong thi hành án dân
sự được hiểu là những bản án, quyết định liên quan đến quan hệ tài sản và nhân
thân phi tài sản như bản án, quyết định về giải quyết tranh chấp đối với các loại
hợp đồng dân sự, hôn nhân và gia đình và một số loại án khác có tính chất dân
sự.
22


Quan điểm thứ hai cho rằng, khái niệm "dân sự" ở đây phải được hiểu
theo nghĩa rộng, đó khơng chỉ bao gồm các bản án, quyết định về giải quyết
tranh chấp đối với các loại hợp đồng dân sự, hôn nhân và gia đình và một số loại
án khác có tính chất dân sự của Tịa án, mà cịn bao gồm các bản án, quyết định
khác do pháp luật qui định.
Chúng tơi đồng tình với quan điểm này, bởi lẽ, theo quy định của pháp
luật hiện hành, nhiều vụ việc có tính chất khác nhau, được giải quyết theo các
trình tự khác nhau nhưng đến giai đoạn thi hành án đều được áp dụng theo trình
tự, thủ tục thi hành án dân sự như đã nêu.
Vì vậy, phạm vi của thi hành án dân sự phải được hiểu theo nghĩa rộng
bao gồm: bản án, quyết định về dân sự, kinh tế, lao động, hơn nhân và gia đình;
quyết định về tài sản trong bản án, quyết định hình sự về bồi thường thiệt hại;
quyết định về tài sản và quyền tài sản trong bản án, quyết định hành chính; bản
án, quyết định dân sự của Tịa án nước ngồi, quyết định của trọng tài nước
ngồi được Tịa án Việt Nam công nhận và cho thi hành ở Việt Nam. Điều này
cũng hoàn toàn phù hợp với pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới: việc tổ
chức thi hành các bản án có nguồn gốc pháp luật về nội dung là luật tư (luật dân
sự, kinh doanh, thương mại, lao động), được thực hiện theo một thủ tục chung
mà không có sự tách bạch căn bản việc thi hành án dân sự, hơn nhân và gia đình,
kinh tế, thương mại hay lao động.
Từ sự phân tích ở trên, có thể đưa ra khái niệm thi hành án dân sự như

sau: Thi hành án dân sự là hoạt động tư pháp do cơ quan thi hành ándân sự,
chấp hành viên tiến hành theo trình tự, thủ tục do pháp luật qui định để đưa bản
án, quyết định dân sự của Tòa án hoặc các quyết định khác theo qui định của
pháp luật, được thực hiện trên thực tế, nhằm bảo đảm lợi ích của Nhà nước,
quyền, lợi ích hợp pháp của các công dân, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật xã
hội chủ nghĩa.

23


Để điều chỉnh hoạt động thi hành án dân sự, hay nói cách khác các quan
hệ phát sinh trong quá trình thi hành án dân sự cần có pháp luật điều chỉnh. Pháp
luật thi hành án dân sự được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm tổng thể các văn bản
quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thầm quyền ban hành có chứa
đựng các quy phạm pháp luật thi hành án dân sự từ Hiến pháp 2013, Bộ luật
Hình sự 1999, Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Bộ luật Tố
tụng dân sự 2015, đến các văn bản pháp luật chuyên ngành về thi hành án dân sự
như Luật Thi hành án dân sự 2008 ( sửa đổi bổ sung năm 2014), Nghị định số
62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ về cơ quan quản lý thi hành án
dân sự, cơ quan thi hành án dân sự và cán bộ, công chức làm công tác thi hành
án dân sự, Thông tư 01/2016/TT-BTP ngày 01/02/2016 của Bộ Tư pháp về việc
hướng dẫn thực hiện một số thủ tục hành chính trong hoạt động thi hành án dân
sự... đều được coi là pháp luật thi hành án dân sự.
Quá trình hình thành và phát triển của pháp luật thi hành án dân sự tuy
còn những tồn tại nhất định, nhưng pháp luật thi hành án dân sự đã chuyển hố
được vai trị lãnh đạo của Đảng, hiệu lực của chính quyền, ý chí của nhân dân và
đồng thuận của xã hội để tạo ra những chuyển biến tích cực về thi hành án dân
sự.
Hệ thống văn bản pháp luật về thi hành án dân sự, cùng với pháp luật nói
chung đã xây dựng được cơ chế quản lý thống nhất về thi hành án dân sự, hệ

thống cơ quan quản lý thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án dân sự độc lập
với cơ quan xét xử để có điều kiện tập trung cho việc thi hành các bản án, quyết
định đã có hiệu lực pháp luật theo trình tự, thủ tục thi hành án dân sự. Cơ quan
thi hành án dân sự không chỉ được giao nhiệm vụ thi hành bản án, quyết định
của Tồ án, mà cịn thi hành quyết định của cơ quan, tổ chức khác, như Trọng
tài kinh tế Nhà nước các cấp, Trọng tài thương mại.
Hiện nay, Luật Thi hành án dân sự đang được từng bước hoàn thiện nhằm
khắc phục những bất hợp lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc còn tồn tại trong
24


công tác thi hành án dân sự... Luật Thi hành án dân sự xây dựng trên cơ sở quán
triệt quan điểm chỉ đạo điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực về thi hành án, tạo cơ
chế bảo đảm nhiệm vụ quản lý nhà nước về thi hành án dân sự tập trung vào một
đầu mối là Bộ Tư pháp nhưng không tách rời sự quản lý, chỉ đạo của cấp uỷ
đảng và chính quyền địa phương, đồng thời xã hội hố một phần cơng tác thi
hành án là cơ sở pháp lý để tiếp tục tăng cường, nâng cao hiệu quả hoạt động
của cơng tác thi hành án nói riêng và ngành Tư pháp nói chung.
Như vậy có thể rút ra khái niệm pháp luật thi hành án dân sự như sau:
Pháp luật thi hành án dân sự là hệ thống các quy tắc xử sự chung (qui phạm
pháp luật) thể chế hoá đường lối chủ trương của Đảng, thể hiện ý chí của nhân
dân, do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành và bảo đảm thực hiện
trên cơ sở giáo dục, thuyết phục, nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh
trong quá trình thi hành án dân sự
1.2. Vai trò thực hiện pháp luật thi hành án dân sự
Trong đời sống xã hội có rất nhiều lĩnh vực khác nhau, đòi hỏi Nhà nước
phải xây dựng và ban hành nhiều văn bản pháp luật để đáp ứng yêu cầu điều chỉnh
các quan hệ xã hội đó. Thực tiễn cho thấy có rất nhiều văn bản pháp luật phát huy
tác dụng tốt, đem lại hiệu quả thiết thực trong công tác quản lý, nhưng vẫn cịn
khơng ít văn bản pháp luật chưa phát huy được hiệu lực thi hành, không mang lại

hiệu quả như mong muốn. Mặt tồn tại đó có nhiều nguyên nhân, trong đó có
nguyên nhân là do chưa tổ chức tốt việc thực hiện pháp luật. Khi giữa hoạt động
xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật có một khoảng cách lớn, tức là pháp luật
được ban hành với khối lượng lớn mà ít đi vào cuộc sống, thì sẽ dẫn đến tình trạng
pháp luật bị coi thường, khơng hiệu quả [61, tr.226]. Vì vậy, thực hiện pháp luật có
vai trị to lớn trong việc chuyển văn bản pháp luật của Nhà nước được thực thi
trong đời sống thực tiễn.
Để nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật thì phải có phương thức thực
hiện tốt các hoạt động về pháp luật từ khâu xây dựng pháp luật, phổ biến, giáo
25