Nguồn : oto‐hui.com
CHƯƠNG 1. KÍCH THƯỚC CHỦ YẾU
1. Số đôi cực
p =
1
1
*60
n
f
1500
50*60
= 2
2. Đường kính ngoài stato
Vi chiu cao tâm trc h = 160 mm theo Bng 10-3 (trang 230 TKM) tr s ca
D
n
theo h, ta chn:
D
n
= 27,2 cm
- ng kính trong stato:
Tra theo bng 10-2 (trang 230 TKM) tr s ca k
D
, ph thuc vào s ôi cc, ta
chn:
k
D
= 0,64
÷
0,68
D = k
D*
D
n
= (0,64
÷
0,68)*27,2 = 17,408
÷
18,496
⇒ chn D = 18 cm
- Công sut tính toán:
P’ =
ϕη
cos*
* Pk
E
=
88,0*89,0
15*975,0
= 18,67 kVA
Trong ó k
E
= 0,975. Hình 10-2 (trang 231 TKM).
k
E
là t s sc in ng sinh ra trong máy và in áp t vào.
- Chiu dài tính toán ca lõi st stato:
Theo hình 10-3b (trang 233 TKM),
chn A = 340A/cm; B
= 0,76T
l
=
1
2
7
******
*10*1,6
,
nDBAkk
P
ds
δδ
α
=
1500*18*76,0*340*92,0*11,1*64,0
67,18*10*1,6
2
7
l
= 13,88cm
⇒ ly l
= 14cm
Trong ó:
δ
α
=
π
2
= 0,64 là h s tính toán cung cc t
k
s
=
22
π
=1,11 h s sóng
k
d
=0,92 h s dây qun
A: ti ng
B
: cm ng t trong khe h không khí.
Do lõi st ngn nên làm thành mt khi. Chiu dài lõi st stato, rôto là:
l
1
= l
2
= l
= 14cm
- Bc cc:
=
p
D
*2
*
π
=
2*2
18*
π
= 14,13cm
- Lp phng án so sánh:
H s hình dáng :
=
τ
δ
l
=
13,14
14
= 0,99
Trong dãy ng c không ng b 3K công sut 15kW, 2p = 4 có cùng ng
kính ngoài (ngha là cùng chiu cao tâm trc h) vi máy công sut P= 18,5KW.
H s tng công sut ca máy là:
=
15
5,18
= 1,23
do ó
18,5
= *
15
= 1,23*0,99 = 1,2
Theo hình 10-3b (trang 235 TKM) hai h s
18,5
,
15
u nm trong phm vi
kinh t do ó vic chn phng án trên là hp lý.
- Dòng in pha nh mc:
I
1
=
ϕη
cos***3
10*
1
3
U
P
=
88,0*89,0*220*3
10*15
3
= 29 A
CHƯƠNG 2. DÂY QUẤN, RÃNH STATO VÀ KHE HỞ KHÔNG KHÍ
1. Mã hiệu thép và bề dầy lá thép
Ta chn thép k thut in cán nguôi ng hng làm lõi thép stato, chn loi thép
Nga mã hiu 2211 b dy lá thép là 0,5 mm, h s ghép cht k
c
=0,95.
2. Kết cấu stato của vỏ máy điện xoay chiều
a) Vỏ máy
Khi thit k kt cu v stato phi kt hp vi yêu cu v truyn nhit và thông gió,
ng thi phi có cng và bn, không nhng sau khi lp lõi st và c khi gia
công v. Thng cng thì bn. V có th chia làm hai loi: Loi có gân trong
và loi không có gân trong. Loi không có gân trong th
ng dùng i vi máy in c
nh hoc kiu kín, lúc ó lng lõi st áp sát vào mt trong ca v máy và truyn nhit
trc tip lên v máy. Loi có gân trong có c dim là trong lúc gia công, tc ct gt
chm nhng ph liu b i ít hn loi không có gân trong.
Loi v bng thép tm hàn gm ít nht là hai vòng thép tm tr lên và nhng gân
ngang làm thành khung. Nhng dng khác u xut phát t
dng c bn ó.
b) Lõi sắt stato
Khi ng kính ngoài lõi st nh hn 1m thì dùng tm nguyên làm lõi st. Lõi
st sau khi ép vào v s có mt cht c nh vi v khi b quay di tác ng ca
momen in t.
Nu ng kính ngoài ca lõi st ln hn 1m thì dùng các tm hình r qut ghép
li. Khi y ghép lõi st ,thng dùng hai tm thép dy ép hai u.
tránh c lc
hng tâm và lc hút các tm, thng làm nhng cánh uôi nhn hình r qut trên các
tm ghép các tm vào các gân trên v máy.
3.Số rãnh stato Z
1
Vi máy công sut nh thng ly q
1
=2. Máy tc cao, công sut ln có th
chn q
1
=6. Thng ly q
1
=3-4
Khi q
1
tng thì Z
1
tng dn n din tích rãnh tng làm cho h s li dng rãnh
gim, rng s yu vì mãnh, quá trình làm lõi staro tn hn.
Khi q
1
gim thì Z
1
gim, dây qun phân b không u trên b mt lõi thép nên sc
t ng có nhiu sóng bc cao.
Tr s q
1
nguyên có th ci thin c t tính làm vic và gim ting n ca máy.
Ly q
1
= 4 rãnh
Z
1
= 2*m*p*q
1
= 2*3*2*4 = 48 rãnh
Trong ó: m là s pha.
4. Bước rãnh stato
t
1
=
1
*
Z
D
π
=
48
18*
π
= 1,18cm
5. Số thanh dẫn tác dụng của một rãnh u
r1
- i vi dây qun hai lp chn s mch nhánh song song a
1
= 4
u
r1
=
1
11
**
I
atA
=
29
4*18,1*340
= 55,4
chn: u
r1
= 56 thanh dn.
6. Số vòng dây nối tiếp của một pha
w
1
= p*q
1
*
1
1
a
u
r
= 2*4*
4
56
= 112 vòng
7. Tiết diện và đường kính dây dẫn
- Theo hình 10-4 (trang 237 TKM) chn tích s:
A*J = 1820
2
2
*mmcm
A
Mt dòng in:
J
1
’ =
A
JA
*
=
340
1820
= 5,36
2
mm
A
Tit din dây:
S’
1
=
11
1
'** Jna
I
=
36,5*1*4
29
= 1,34 mm
2
⇒ chn: n=1 si.
Theo Ph lc VI, bng VI. 1 (trang 618 TKM) chn dây ng tráng men PETV
có ng kính d/d
c
= 1,32/1,405:
s = 1,368 mm
2
8. Kiểu dây quấn
Dây qun stato t vào rãnh ca lõi thép stato và c cách in vi lõi thép. Dây
qun có nhim v cm ng c sc in ng nht nh, ng thi cng tham gia vào
vic ch to nên t trng cn thit cho s bin i nng lng in có trong máy.
-Các yêu cu ca dây qun:
+i vi dây qun ba pha in tr và
in kháng ca các pha bng nhau và ca
mch nhánh song song cng bng nhau.
+Dây qun c thc hin sao cho có th u thành mch nhánh song song mt
cách d dàng.
Dây qun c ch to và thit k sao cho tit kim c lng ng, d ch to,
sa cha, kt cu chc chn, chu c ng lc khi máy b ngn mch t ngt.
-Vic chn dây qun stato phi tha mãn tính kinh t và k thut:
+Tính kinh t: ti
t kim vt liu dn in, vt liu cách in, thi gian lng dây.
+Tímh k thut: d thi công, hn ch nhng nh hng xu n c tính in ca
ng c.
-T yêu cu trên ta chn dây qun hai lp dng ng khuôn bi dây bc ngn. Công
dng là gim lng ng s dng,kh sóng bc cao, gim t
trng tn phn bi
dây và trong rãnh stato, làm tng cos, ci thin c tính m máy ng c, gim ting n
in tlúc ng c vn hành.
-Các h qu xu tn ti trong ng c khi sóng bc cao không b kh:
+Tính nng m máy xu do các trng trên c tuyn momen (do sóng bc 5 và 7 gây ra)
làm cho ng c không t n tc nh mc.
+N
us rng ca stato và roto không phù hp ng c gây ra ting n in t khi vn
hành, có khi roto b hút lch tâm (do lc hút in t to nên).
+Sóng bc cao gây tn hao nhit trong lõi thép di tác dng do dòng phuco.
Thc ra vic chn bc ngn thích hp không có tác dng kh hoàn toàncác sóng bc
cao mà ch có tác dnggim nh chúng xung n mt giá tr chp nhn c. Trong
thit k, bc b
i dây có tác dng kh sóng bc 5 vá 7 cách u dây hình sao ba pha có
tác dng kh sóng bc 3.
Tiêu chun xét s tn hao sóng bc cao 5% xem nh sóng bc cao không áng k, t 5-
10% chp nhn c, >10% có tn ti sóng bâc cao. Sóng bc cao không b kh không
cho phép kh thi.
kh trit hoàn toàn sóng bc 3 ta dùng h s
3
2
=
β
, kh sóng bc 5 ta dùng h s
5
4
=
β
, kh sóng bc 7 ta dùng h s
7
6
=
β
.Tuy nhiên ta không kh trit hoàn toàn mt
sóng bc cao nào c mà ta chn bc bi dây làm nh các sóng bc cao 3, 5, 7 cùng
mt lúc.
=
1
1
τ
y
=
12
10
= 0,833
Trong ó:
1
=
p
Z
*2
1
=
2*2
48
= 12 là bc cc t
y
1
là bc bi dây
⇒ chn y
min
≤
y
1
≤
y
max
y
min
=
3
2
*
1
=
3
2
*12 = 8
y
max
=
1
-1 = 12-1 = 11
⇒ ta chn y
1
= 10
9. Hệ số dây quấn
H s bc ngn k
y
:
k
y
= sin
2
*
πβ
= sin
2*12
180*10
= 0,966
H s bc rãi k
r
:
k
r
=
2
sin*
2
*
sin
α
α
q
q
=
2
15
sin*4
2
15*4
sin
=0,958
vi =
1
360*
Z
p
=
48
360*2
= 15˚
H s dây qun k
d
:
k
d
= k
y
*k
r
= 0,966*0,958 = 0,925
10. Từ thông khe hở không khí Ф
=
1
1
****4
*
wfkk
Uk
ds
E
=
112*50*925,0*11,1*4
220*975,0
= 9,3*10
-3
Wb
11. Mật độ từ thông khe hở không khí B
δ
và tải đường A
B
=
1
4
**
10*
l
τα
φ
δ
=
14*13,14*64,0
10*10*3,9
43
−
= 0,73T
A =
D
Iwm
*
***2
11
π
=
2,27*
29*112*3*2
π
= 228
2
* mmcm
A
Ta thy sai s mt t thông khe h không khí và ti ng so vi giá tr ban
u nh hn 10% nên ta không cn chn li.
12. Sơ bộ định chiều rộng của răng b’
z1
b’
z1
=
cz
klB
tlB
**
**
11
11
δ
=
95,0*75,1
18,1*73,0
= 0,52cm
ây ly B
z1
= 1,75 (Bng 10-6b, trang 241 TKM). H s ghép cht k
c
= 0,95
(Bng 2-2, trang 23 TKM).
13. Sơ bộ chiều cao của gông stato h
g1
h
g1
=
cg
klB ***2
10*
11
4
φ
=
95,0*14*5,1*2
10*10*3,9
43
−
= 2,33 cm
ây ly B
g1
= 1,5T (theo Bng 10-5a, trang 240 TKM).
14. Kích thước rãnh và cách điện
h
r1
= 24mm
h
12
= 19mm
b
41
= d
c
+1,5mm = 3mm
d
1
= 7,5mm
d
2
= 9mm
h
41
= 0,5mm
Theo Bng VIII. 1 (Ph lcVIII, trang 629 TKM) chiu dy cách in ca rãnh
là c = 0,4mm, ca nêm là c’=0,5mm.
15. Diện tích rãnh trừ nêmS’
r
S’
r
=
8
)(*
2
2
2
1
dd +
π
+
2
21
dd +
*(h
12
-
2
1
d
)
=
8
)95,7(*
22
+
π
+
2
95,7 +
*(19-
2
5,7
)
= 180 mm
2
Chiu rng ca ming các-tông nêm là (
2
*
1
d
π
), ca tm cách in gia hai lp là
(d
1
+d
2
).
- Din tích cách in rãnh:
S
c
= [
2
*
2
d
π
+2*h
12
+(d
1
+d
2
)]*c+
2
*
1
d
π
*c’
= [
2
9*
π
+2*19+(9+7,5]*0,4+
2
5,7*
π
*0,5
= 33 mm
2
d
1
d
2
h
r1
h
12
- Din tích có ích ca rãnh:
S
r
= S’
r
-S
c
= 180-33 = 147 mm
2
-H s lp y rãnh:
k
=
r
cđr
S
dnu
2
11
**
=
147
405,1*1*56
2
= 0,75
Ta thy h s lp y rãnh nm trong khong tt nht (0,7÷0,75) nên không cn
tính li.
16. Bề rộng răng stator b
z1
b
z1
” =
)*2(*
141
dhD ++
π
-d
1
=
48
)75,005,0*218(* ++
π
-0,75
= 0,484 cm
b
z1
’ =
1
1241
)(*2(*
Z
hhD ++
π
-d2
=
48
))9,105,0(*218(* ++
π
-0,9
= 0,533 cm
b
z1
=
2
'"
11 zz
bb
+
=
2
533,0484,0 +
= 0,5085 cm
17. Chiều cao gông stato
h
g1
=
2
DD
n
−
-h
r1
+
6
1
*d
2
=
2
182,27
−
-2,4+
6
1
*0,9 = 2,35 cm
18. Khe hở không khí
=
1200
D
*(1+
p2
9
) =
1200
180
*(1+
2*2
9
) = 0,4875 mm
Theo nhng máy ã ch to bng 10-8 (trang 253 TKM) khe h không khí
dãy ng c 4A, ta chn = 0,5 mm.