Giải pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 5 – 6 tuổi

1
I. Lý do chọn giải pháp
1. Cơ sở lý luận
Trẻ có thói quen vệ sinh và các hành vi văn minh là những mục tiêu được
đặt ra trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Mục tiêu này thuộc
lĩnh vực phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội.
Khi chúng ta rèn cho trẻ có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh là góp
phần bảo vệ sức khoẻ cho trẻ, nhằm nâng cao thể lực, giúp trẻ có thể tham gia
tốt tất cả các hoạt động khác như học tập, vui chơi lao động góp phần vào sự
phát triển tồn diện cho trẻ.
Việc hình thành cho trẻ các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh diễn ra
thuận lợi nhất là ở giai đoạn trẻ mẫu giáo. Nó là cơ sở và điều kiện quan trọng
để giúp trẻ có ý thức và khả năng tự thực hiện việc vệ sinh cá nhân cho bản
thân, từ đó tạo thành thói quen. Đồng thời, giúp trẻ rèn luyện một số phẩm chất
đạo đức quan trọng, những hành vi văn minh, nhằm giúp trẻ hoàn thiện và phát
triển nhân cách.
2. Cơ sở thực tiễn
Hiểu được vị trí vai trò và tầm quan trọng của việc rèn cho trẻ có thói
quen vệ sinh và hành vi văn minh. Xong trong thực tế giảng dạy tơi nhận thấy
điều đó khơng dễ dàng gì. Trong những năm học gần đây chuyên đề vệ sinh và
chuyên đề lễ giáo đã được nhà trường quan tâm chỉ đạo rất sát sao. Kết quả cũng
đã được nâng cao xong vẫn chưa được như mong muốn.
Số trẻ có thói quen rửa tay, rửa mặt chưa nhiều. Trẻ ít sử dụng lời cảm ơn,
xin lỗi, chào hỏi người lớn chưa lễ phép. Một số trẻ chưa biết giữ gìn vệ sinh
mơi trường, vẫn cịn vứt rác bừa bãi. Trong các hoạt động học tập một số cháu
chưa biết chờ đến lượt, hay chen ngang, xô đẩy bạn.
Trước thực tế trên trong năm học 2019 – 2020 tôi đã mạnh dạn nghiên
cứu và áp dụng giải pháp “Giải pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và
hành vi văn minh cho trẻ 5 – 6 tuổi” nhằm khắc phục những hạn chế như trên.
a. Thuận lợi:

2
Cơ sở vật chất: Nhà trường đã trang bị đầy đủ đồ dùng vệ sinh cá nhân
cho trẻ cũng như trang thiết bị đồ dùng để phục vụ việc chăm sóc giáo dục trẻ.
Ban giám hiệu nhà trường ln quan tâm, chỉ đạo sát sao về chuyên môn
nghiệp vụ
Bản thân có trình độ tào tạo trên chuẩn, là giáo viên giỏi cấp tỉnh, cấp
huyện nhiều năm. Có kinh nghiệm trong giảng dạy, yêu nghề mến trẻ, có ý thức
trách nhiệm cao.
100% trẻ đã qua lớp 4 tuổi nên việc đưa trẻ vào nề nếp cũng thuận lợi hơn.
Đa số các bậc phụ huynh đã quan tâm đến việc học tập của con em mình ở
trường, phối hợp tốt với giáo viên trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
b. Khó khăn:
Diện tích lớp học chưa được rộng rãi, chưa có phịng ngủ riêng nên khơng
gian hoạt động của trẻ cũng bị ảnh hưởng.
Một số phụ huynh chưa quan tâm đúng mực đến con em mình.
Nhận thức của trẻ chưa đồng đều, một số trẻ chưa có thói quen vệ sinh và
hành vi văn minh.
c. Thực trạng của vấn đề:
Ngay từ đầu năm học, trước khi áp dụng giải pháp tôi đã tiến hành khảo
sát trẻ trên một số nội dung. Kết quả khảo sát như sau:
STT
1
2
3
4

Nội dung khảo sát
Kết quả khảo sát
Trẻ có thói quen rửa tay

15/30
Trẻ có thói quen rửa mặt
14/30
Trẻ biết nói cảm ơn, xin lỗi, chào hỏi
13/30
lễ phép.

Trẻ biết giữ vệ sinh môi trường
Trẻ biết chờ đến lượt khi tham gia
5
vào các hoạt động.
d. Mục đích ý nghĩa

Tỷ lệ
50%
46,7%
43,3%

11/30

36,7%

15/30

50%

Tôi áp dụng các giải pháp trên nhằm mục đích rèn cho trẻ có thói quen vệ
sinh như rửa tay, rửa mặt. Giúp trẻ có những hành vi văn minh cơ bản trong
cuộc sống như: biết nói cảm ơn, xin lỗi, chào hỏi lễ phép, biết giữ vệ sinh môi
trường, biết chờ đến lượt khi tham gia vào các hoạt động.

3
II. Nội dung
1. Giải pháp 1: Rà soát, bổ sung đồ dùng cho các hoạt động vệ sinh.
Việc rèn cho trẻ có thói quen vệ sinh cá nhân như rửa tay, rửa mặt không
thể thực hiện được khi đồ dùng vệ sinh cá nhân cho trẻ cịn thiếu. Chính vì vậy
ngay từ tháng 8 tơi đã tiến hành rà sốt đồ dùng vệ sinh của lớp để nhà trường
tổng hợp, xây dựng kế hoạch mua sắm. Rà soát lại cơ sở vật chất trang thiết bị
trong các nhà vệ sinh để đề xuất nhà trường tu sửa cho kịp thời.
Làm tốt cơng tác rà sốt đồ dùng cũng như chuẩn bị về cơ sở vật chất nên
ngay từ đầu năm học lớp tôi đã được trang bị đầy đủ mỗi cháu 1 chiếc khăn mặt.
Bình rửa tay có vịi bị hỏng cũng đã được bổ sung, xà phòng cho trẻ rửa tay,
thau chậu, xô chứa nước cũng được cấp đầy đủ. Hệ thống vòi nước rửa tay trong
nhà vệ sinh của trẻ cũng đã hoạt động tốt.

Hình ảnh khăn mặt của trẻ có ký hiệu riêng


4

Hình ảnh bình nước rửa tay có vịi, chậu, xà phịng

Hình ảnh hệ thống vịi nước trong nhà vệ sinh
2. Giải pháp 2. Rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua
hoạt động vệ sinh.
Khi vào đầu năm học, ngay trong chủ đề Trường Mầm non để củng cố kỹ
năng vệ sinh như rửa tay, rửa mặt cho trẻ tôi đã tiến hành dạy trẻ trên hai giờ vệ
sinh với 2 nội dung trên.

5
Để gợi ý cho trẻ nhớ lại các thao tác tác rửa tay, cũng như các thời điểm
trẻ cần rửa tay trong ngày tôi đã hỏi trẻ: Chúng ta cần rửa tay vào những thời
điểm nào? Hay bạn nào có thể nhắc lại cho cô và các bạn cùng nghe quy trình
rửa tay đúng cách gồm mấy bước? Là những bước nào? Sau khi trẻ trả lời tôi đã
khẳng định lại để giúp trẻ nhớ lâu hơn. Chúng ta cần rửa tay trước khi ăn, sau
khi đi vệ sinh và khi tay bị bị bẩn. Nhắc lại quy trình rửa tay gồm 6 bước gồm:
Bước 1: Làm ướt bàn tay bằng nước, lấy xà phòng và chà 2 lòng bàn tay
vào nhau
Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu và kẽ ngồi các ngón tay của bàn
tay kia và ngược lại
Bước 3: Chà hai lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ trong ngón tay
Bước 4: Chà mặt ngồi các ngón tay của lịng bàn tay này vào lịng bàn
tay kia
Bước 5: Dùng bàn tay này xoay ngón cái của bàn tay kia và ngược lại
Bước 6: Xoay các đầu ngón tay này vào lịng bàn tay kia và ngược lại.
Rửa sạch tay với vòi nước tới cổ tay và làm khơ tay.
Sau đó tơi làm mẫu cho trẻ quan sát 1 lần, rồi lần lượt cho trẻ lên thực
hành kỹ năng rửa tay bằng xà phịng.

Hình ảnh cắt từ video trẻ thực hành kỹ năng rửa tay


6
Tương tự với hoạt động cho trẻ rửa mặt tôi cũng tổ chức cho trẻ cho trẻ
thực hành kỹ năng rửa mặt để củng cố cho trẻ kỹ năng này.

Hình ảnh cắt từ video trẻ thực hành rửa mặt
Với 2 hoạt động dạy trẻ kỹ năng rửa tay, rửa mặt như trên tơi khơng chỉ

rèn được cho trẻ có kỹ năng rửa tay, rửa mặt đúng cách, tạo điều kiện thuận lợi
cho việc hình thành cho trẻ thói quen rửa tay, rửa mặt hàng ngày. Mà qua hoạt
động này còn rèn cho trẻ biết chờ đến lượt khi tham gia vào các hoạt động

Trẻ xếp hàng chờ đến lượt


7
3. Giải pháp 3. Rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua
các hoạt động học.
Thông qua các hoạt học tập cũng là cơ hội rất tốt để rèn cho trẻ có thói
quen vệ sinh và hành vi văn minh.
Ví dụ: Trong hoạt động tạo hình đề tài: Cắt dán hoa mùa xuân tôi giáo dục
trẻ biết giữ vệ sinh môi trường lớp học bằng cách nhặt bỏ giấy vụn bỏ vào rổ
gọn gàng không vứt bừa bãi ra lớp.

Hình ảnh cắt từ video trẻ vứt giấy gọn gàng vào rổ
Sau khi kết thúc hoạt động tạo hình, để rèn cho trẻ thói quen rửa tay mỗi khi tay
bị bẩn. Tôi đã hỏi trẻ khi tay bị bẩn chúng ta phải làm gì và cho trẻ đi rửa tay.
Hay trong giờ Phát triển vận động: Đề tài bật sâu 40 – 50 cm. Tôi cũng
rèn cho trẻ hành vi biết chờ đến lượt khi tham gia hoạt động

Hình ảnh cắt từ video trẻ xếp hàng chờ đến lượt khi tham gia hoạt động


8
Hay trong giờ học Làm quen chữ cái. Trong phần trị chơi củng cố tơi
cũng tận dụng cơ hội để rèn trẻ có thói quen biết chờ đến lượt khi tham gia vào
các hoạt động

Hình ảnh cắt từ video trẻ chơi trò chơi chữ cái thi xem đội nào nhanh
Hoặc trong hoạt động làm quen với toán. Khi củng cố kiến thức cho trẻ
tôi cũng cho trẻ tham gia vào các trị chơi. Tơi cũng rèn được cho trẻ thói quen
biết chờ đến lượt khi tham gia hoạt động

Hình ảnh cắt từ video trẻ đang chơi trò chơi thi xem đội nào nhanh lên
khoanh trịn nhóm đối tượng có SL là 8


9
4. Giải pháp 4. Rèn thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua
các hoạt động khác trong ngày.
*Giờ đón trả trẻ.
Trong giờ đón trả trẻ là cơ hội tốt nhất để tơi rèn cho trẻ có thói quen biết
chào hỏi lễ phép. Mỗi khi trẻ đến trường nếu như trẻ chưa có thói quen chào cơ,
chào bố mẹ ông bà tôi sẽ làm gương chào phụ huynh, chào trẻ trước sau đó nhẹ
nhàng nhắc: Con chào cơ, chào bố để vào lớp nào? Lúc đó trẻ sẽ chào cô, chào
bố khi khi được cô nhắc. Khi phụ huynh ra về tôi âu yếm ân cần bảo trẻ. Con rất
ngoan, ngày mai đến lớp con sẽ làm gì đầu tiên? Và nhẹ nhàng nhắc trẻ tự động
biết chào cơ, chào bố khơng cần cơ giáo nhắc.

Hình ảnh trẻ khoanh tay chào cô
Với những bạn đã biết chào cô, chào mẹ khi đến lớp nhưng chào với thái
độ chưa lễ phép, tôi ân cần nhắc trẻ con hãy khoanh tay trước ngực chào mẹ,
chào cô nào.

Ảnh trẻ khoanh tay chào cô, chào bố mẹ


10

Tơi cứ kiên trì rèn trẻ ngày này qua ngày ngày khác qua các giờ đón, trả trẻ
đến hết học học kỳ I hầu hết trẻ lớp tôi đã thực hiện nội dung này tương đối tốt

Hình ảnh trẻ chào cô chào bố mẹ khi đến lớp
* Giờ hoạt động ngồi trời
Trong giờ hoạt động ngồi trời tơi cũng tận dụng cơ hội để rèn trẻ một số
thói quen vệ sinh như rửa tay sau mỗi buổi hoạt động, biết chào hỏi lễ phép khi
gặp các cô giáo khác trong trường, biết cảm ơn khi được bạn giúp đỡ, biết xin
lỗi khi làm điều khiến người khác phiền lòng.


11

Hình ảnh trẻ va vào bạn ngã, trẻ biết đỡ bạn dậy và xin lỗi

Hình ảnh trẻ cho bạn hạt, trẻ biết cảm ơn bạn


12

Hình ảnh trẻ chào các cơ dưới sân vận động

Hình ảnh trẻ xếp hàng rửa tay sau khi chơi
* Hoạt động góc: Trong hoạt động góc để rèn cho trẻ có thói quen biết
nói lời cảm ơn, xin lỗi, biết chào hỏi lễ phép. Tơi đã tận dụng góc chơi phân vai
để rèn cho trẻ. Các trị chơi đóng vai theo chủ đề ở góc phân vai đã giúp trẻ hình
thành thói quen này rất tốt


13

Hình ảnh cắt từ video trong góc phân vai của lớp:
Thể hiện sự chào hỏi lễ phép, cảm ơn, xin lỗi
* Giờ ăn trưa
Thói quen chỉ được hình thành khi một việc nào đó được lặp đi lặp lại
nhiều lần trong ngày, nhiều ngày trong tuần, nhiều tuần trong tháng, nhiều tháng
trong năm. Và thói quen vệ sinh và các hành vi văn minh cũng khơng nằm ngồi
quy luật đó. Chính vì vậy hàng ngày trước giờ ăn của trẻ tôi đã tổ chức cho trẻ
thực hiện vệ sinh rửa tay, rửa mặt đầy đủ. Những hoạt động đó được lặp đi lặp
lại trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Nhờ đó trẻ lớp tơi đã có được thói
quen vệ sinh.

Hình ảnh trẻ rửa tay trước khi ăn


14

Hình ảnh trẻ rửa mặt trước khi ăn
* Hoạt động lao động
Với hoạt động lao động buổi chiều, ngoài việc tổ chức cho trẻ biết lau lá
tưới cây nhổ cỏ, chăm sóc vườn rau. Tơi cịn tổ chức cho trẻ nhặt lá cây, nhặt rác
để vào thùng rác giúp trẻ có thói quen vệ sinh mơi trường, giữ cho mơi trường
luôn sạch sẽ. Trong hoạt động này tôi cũng hay phát động trẻ cùng cô thực hiện
1 phút sạch trường khi sân trường có nhiều lá rụng

Hình ảnh cắt từ video trẻ nhặt rác bỏ vào thùng


15

Hình ảnh cắt từ video trẻ tự nhặt rác bỏ vào thùng
5. Giải pháp 5. Phối kết hợp với các bậc phụ huynh để rèn trẻ có thói
quen vệ sinh và các hành vi văn minh.
Công tác phối, kết hợp với phụ huynh là biện pháp hữu hiệu giúp trẻ có
được những thói quen này. Chính vì vậy trong các buổi họp phụ huynh học
sinh tôi luôn tuyên truyền và đề nghị phụ huynh phối kết hợp thật tốt với giáo
viên chủ nhiệm để rèn cho trẻ các nội dung giáo dục hàng ngày, trong đó có
nội dung trên

Ảnh họp PH học sinh


16
Ngồi ra trong các giờ đón trả trẻ, tơi thường tận dụng cơ hội đó để trao
đổi với phụ huynh về sự tiến bộ của trẻ khi ở lớp. Phụ huynh rất vui mừng phấn
khởi, vì đã nắm bắt được tình hình của con kịp thời. Qua đó tơi cũng không quên
nhắc phụ huynh rèn trẻ các kỹ năng trên khi ở nhà.

Ảnh cô trao đổi với PH HS
Trong năm học 2019 – 2020 đại dịch Covid – 19 diễn biến phức tạp, học
sinh phải tạm nghỉ học để phòng dịch. Tơi đã thành lập nhóm zalo của lớp để
tiện trao đổi thông tin với các bậc phụ huynh. Thông qua nhóm zalo tơi đã làm
một số video hướng dẫn trẻ học bài, nhắc trẻ vệ sinh sạch sẽ, rửa tay sát khuẩn
thường xuyên, giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất để phịng bệnh. Hai trong số các
video đó của tơi đã được Phịng giáo dục phê duyệt và được đăng tải trên kênh
Youtube.

Hình ảnh 2 video được đăng tải trên kênh YouTube

17

Hình ảnh cắt từ video phụ huynh gửi trẻ rửa tay ở nhà
III. Kết quả thực hiện
1. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Trong quá trình áp dụng các giải pháp nêu trên vào việc rèn những thói
quen và hành vi văn minh cho trẻ. Trẻ trong lớp tôi đã hình thành nên những thói
quen tốt và những hành vi văn minh ở bất cứ đâu.
Với các giải pháp hết sức đơn giản, dễ áp dụng, khơng tốn kinh phí này
thì khả năng áp dụng rộng rãi là rất dễ. Chính vì vậy mà bạn bè động nghiệp
trong trường chúng tôi đã chia sẻ với nhau và áp dụng đạt hiệu quả. Tôi hy vọng
những giải pháp này của tôi sẽ được ứng dụng rộng hơn trong các trường trên
toàn huyện.
2. Hiệu quả lợi ích thu được do áp dụng giải pháp:
Qua một năm học áp dụng các giải pháp trên. Lợi ích thu được như sau:


18
*Đối với trẻ
Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các giải pháp trên
ST
T
1
2
3
4
5

Kết quả
Số trẻ đạt

Số trẻ đạt
Nội dung khảo sát
cuối năm
đầu năm
TS
%
TS
%
Trẻ có thói quen rửa tay
15/30 50
30/3 100
0
Trẻ có thói quen rửa mặt
14/30 46,7
29/3 96,
0
6
Trẻ biết nói cảm ơn, xin 13/30 43,3
28/3 93,
lỗi, chào hỏi lễ phép.
0
3
Trẻ biết giữ vệ sinh môi 11/30
trường
Trẻ biết chờ đến lượt khi 15/30
tham gia vào các hoạt
động.

36,7
50

27/3
0
29/3
0

90
96,
6

Đánh giá

Tăng 50%
Tăng
49,9%
Tăng 50%
Tăng
53,3%
Tăng
46,6%

*Đối với giáo viên
Giáo viên có kiến thức, kỹ năng hơn trong các hoạt động rèn thói quen về
sinh cá nhân và các hành vi văn minh cho trẻ.
Được phụ huynh và đồng nghiệp tin yêu quý trọng. Phụ huynh tin tưởng
tuyệt đối, yên tâm gửi con.
Mối quan hệ giữa cô và trẻ ln gần gũi gắn bó.
IV. Kết luận:
Để xây dựng con người mới địi hỏi tồn xã hội phải quan tâm do đó đó
đặt mục tiêu cho ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực về lâu dài, giúp cho

trẻ em phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng
cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân
cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng mơi trường văn hóa lành
mạnh. Ở trường mầm non giáo dục văn hóa vệ sinh là một trong những nhiệm
vụ giáo dục tồn diện. Nó hình thành cho trẻ tính cẩn thận, trẻ có những hành vi
văn minh đối với người xung quanh và có ý thức giữ gìn vệ sinh thân thể, giữ
gìn đồ vật xung quanh trẻ. Đức tính này được hình thành vững chắc từ lứa tuổi


19
mẫu giáo là lứa tuổi trẻ rất dễ nhạy cảm và nhanh chúng tiếp thu những điều học
được ở trường và hình thành dấu ấn lâu dài.
* Bài học kinh nghiệm
- Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo là
vô cùng quan trọng. Xong cơng việc thật khơng đơn giản. Trình độ nhận thức
tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, điều kiện hồn cảnh sống từng gia đình mỗi
cháu khơng đồng đều vì vậy qua q trình thực hiện tơi nhận thấy muốn thực
hiện tốt việc này, bản thân mỗi giáo viên cần phải:
- Trau dồi kiến thức vệ sinh và hành vi văn minh cần thiết.
- Cô giáo phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, mẫu mực, chịu khó,
kiên trì tìm tịi học hỏi, ln có biện pháp sáng tạo mới trong giảng dạy và chăm
sóc giáo dục trẻ.
- Cô giáo dành thời gian, chú ý nhiều hơn đến những cháu cá biệt để có
biện pháp giáo dục phù hợp, phải động viên khen thưởng sửa lại kịp thời cho trẻ
nhằm kích thích những việc làm tốt, và hạn chế những hành vi xấu của trẻ.
- Cô giáo phải hết lòng yêu thương các cháu, với tinh thần là người mẹ
thứ hai của các cháu, cô giáo phải nhạy bén trước những diễn biến của các cháu,
hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của các cháu, hiểu được hoàn cảnh sống của
từng gia đình.
- Có đủ mọi điều kiện cơ sở vật chất thiết yếu để rèn trẻ những thói quen

vệ sinh và hành vi văn minh.
- Gia đình phải thật sự là mái ấm tình thương của trẻ, bố mẹ phải là tấm
gương sáng để trẻ noi theo, phải quan tâm, yêu thương trẻ, có trách nhiệm giáo
dục trẻ ngay từ khi mới chào đời.
- Tuyên truyền với phụ huynh về công tác giáo dục rèn luyện vệ sinh văn
minh cho trẻ. Do đó muốn giáo dục chăm sóc trẻ đạt kết quả tốt thì phải có sự
thống nhất phương pháp giáo dục của 2 cô giáo trong lớp cũng như phải có sự
phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Trên đây là một số “Giải pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và
hành vi văn minh cho trẻ 5 – 6 tuổi”. Rất mong nhận được sự góp ý của Ban


20
giám khảo tơi có những giải pháp hồn thiện nhất giúp trẻ có thói quen vệ sinh
và hành vi văn minh trong cuộc sống hàng ngày.
Hoàng An, ngày 12 tháng 10 năm 2020
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG

NGƯỜI LÀM GIẢI PHÁP

Nguyễn Thị Nga