slide bài giảng quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG,
SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
TRONG VĂN MIÊU TẢ


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG
VĂN MIÊU TẢ:

1. Tìm hiểu ví dụ:
a/ Đoạn 1:

 Tái hiện hình ảnh
ốm yếu tội nghiệp của
Dế Choắt.

Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu
như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ
ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần
mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trong đến xấu. Râu ria gì
mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ
ngơ.
1. Quan sát: Các chi tiết tiêu biểu nổi bật của Dế Choắt: Dáng
vẻ, cánh, càng, râu ria, mặt mũi (gầy gò, lêu ngêu, bè bè, nặng
nề, ngẩn ngẩn ngơ ngơ,…)
2. Tưởng tượng so sánh: Hình dung đối tượng một cách cụ thể,
sinh động.
Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
 Ốm yếu, lờ đờ, đi đứng xiêu vẹo, trông rất bệ rạc.
Cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi

trần mặc áo gi-lê.
 Ngắn hủi hoẳn, vừa xấu vừa khó coi trông rất buồn cười.

3. Nhận xét:
Giúp người đọc hiểu được tình cảm của người viết.


Đoạn 2:

b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp thơ mộng ,
mênh mông, hùng vĩ của
sông nước Cà Mau.

Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sơng ngịi,
kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.
Trên thì trời xanh, chung quanh mình cũng chỉ tồn
một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những
khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển
Đơng và vịnh Thái Lan ngày đêm khơng ngớt vọng về
trong hơi gió muối […]. Dịng sơng Năm Căn mênh
mơng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá
nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như
người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xi
giữa dịng con sơng rộng hơn ngàn thước, trông hai
bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy
trường thành vơ tận.
(Đồn Giỏi)

Đoạn 2:
Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sơng
ngịi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như
mạng nhện. Trên thì trời xanh, chung quanh
mình cũng chỉ tồn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì
rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa,
cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái
Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió
muối […]. Dịng sơng Năm Căn mênh mông,
nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá
nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống
như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.
Thuyền xi giữa dịng con sơng rộng hơn ngàn
thước, trơng hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao
ngất như hai dãy trường thành vơ tận.

 (Đồn
Sự tưởng
tượng, so sánh, chính xác, đặc sắc và
Giỏi)
độc đáo


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG VĂN
MIÊU TẢ:

1. Tìm hiểu ví dụ:
a/ Đoạn 1:

 Tái hiện hình ảnh ốm
yếu tội nghiệp của Dế
Choắt.

b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp, thơ mộng và
hùng vĩ của sông nước Cà
Mau.

c/ Đoạn 3:


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG VĂN
MIÊU TẢ:

1. Tìm hiểu ví dụ:
a/ Đoạn 1:

 Tái hiện hình ảnh
ốm yếu tội nghiệp
của Dế Choắt.
b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp thơ
mộng, mênh mơng,
hùng vĩ của sơng
nước
Cà3:

Mau.
c/
Đoạn
 Miêu tả hình ảnh
đầy sức sống của
cây gạo vào mùa
xuân.

Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao
nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng
sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn
bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng
ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh,
tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào
mào, sáo sậu, sáo đen,… đàn đàn lũ lũ bay đi
bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nó gọi nhau,
trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà
vui không thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân
đấy!
(Vũ Tú
Nam)


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ
NHẬN XÉT TRONG VĂN
MIÊU TẢ:
1. Tìm hiểu ví dụ:
a/ Đoạn 1:

 Tái hiện hình ảnh
ốm yếu tội nghiệp
của Dế Choắt.
b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp thơ
mộng, mênh mơng,
hùng vĩ của sơng
nước
Cà3:
Mau.
c/
Đoạn
 Miêu tả hình ảnh
đầy sức sống của
cây gạo vào mùa
xuân.

Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao
nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng
sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn
bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng
ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh,
tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào
mào, sáo sậu, sáo đen,… đàn đàn lũ lũ bay đi
bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nó gọi nhau,
trị chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà
vui không thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân
đấy!
(Vũ Tú
Nam)

I. QUAN SÁT, TƯỞNG
THẢO LUẬN NHÓM
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN
?- Tìm các từ, ngữ đã bị lược bỏ? Những từ
XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ:
ngữ đó đã ảnh hưởng đến đoạn văn miêu tả như
1. Tìm hiểu ví dụ:
thế nào?
Dịng sơng Năm Căn mênh mông,ầm
nước
ầm
a/ Đoạn 1:
……..….. đổ ra biểnnhư
ngày
thácđêm ……..……, cá
 Tái hiện hình ảnh ốm
nước
bơi
hàng
đen như
trũi
……..
nhơ lên đàn
hụp xuống
người
bơi
yếu tội nghiệp của Dế
………………………………….

…….giữa những
ếch
Choắt.
b/ Đoạn 2:
đầu sóng trắng. Thuyền xi giữa dịng sơng
 Cảnh đẹp thơ mộng,
rộng hơn ngàn thước, trôngnhư
haihai
bên
rừng
dãybờ,
trường
mênh mông, hùng vĩ của
sông nước Cà Mau.

c/ Đoạn 3:
 Miêu tả hình ảnh đầy
sức sống của cây gạo
vào mùa xuân.

đước
thành dựng
vô tận.lên cao ngất ……..…………………
……………….
- Các từ, ngữ bị lược bỏ đều là những hình ảnh
so sánh liên tưởng thú vị. Khơng có những hình
ảnh ấy, đoạn văn trở nên chung chung, khô khan,
mất đi sự sinh động, khơng gợi được trí tưởng
tượng cho người đọc.

 Tưởng tượng so sánh làm tăng sức gợi hình,
gợi cảm và làm nổi bật những đặc điểm tiêu
biểu của dịng sơng Năm Căn, rộng mênh
mông, hùng vĩ .


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN
XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ:
1. Tìm hiểu ví dụ:
a/ Đoạn 1:
 Tái hiện hình ảnh ốm
yếu tội nghiệp của Dế
Choắt.
b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp thơ mộng,
mênh mông, hùng vĩ của
sông nước Cà Mau.

c/ Đoạn 3:
 Miêu tả hình ảnh đầy

sức sống của cây gạo
vào mùa xuân.

2. Ghi nhớ: sgk/ 28

?- Khi viết văn miêu tả, người viết cần có những
thao tác nào? Tác dụng của những thao tác ấy?
 Khi viết văn miê tả, người viết cần biết quan

sát  nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, so
sánh,… để làm nổi bật các đặc điểm tiêu biểu
của sự vật


I. QUAN SÁT, TƯỞNG
TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN
XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ:
1. Tìm hiểu ví dụ:

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

a/ Đoạn 1:
 Tái hiện hình ảnh ốm
yếu tội nghiệp của Dế
Choắt.
b/ Đoạn 2:
 Cảnh đẹp thơ mộng,
mênh mông, hùng vĩ của
sông nước Cà Mau.

c/ Đoạn 3:
 Miêu tả hình ảnh đầy

sức sống của cây gạo
vào mùa xuân.

2. Ghi nhớ: sgk/ 28

1. Nắm chắc nội dung đã học.

2. Chuẩn bị phần Luyện tập về
Quan sát, tưởng tượng, so sánh
và nhận xét trong văn miêu tả
(Tiết 80)