Tài liệu Lỗi "Màn hình xanh" doc

Lỗi "Màn hình xanh" - Kinh nghiệm và cách khắc phục
Phần I: Cơ bản về lỗi "màn hình xanh" trong Windows
Đối với người dùng Windows 98 ngày trước và cả những phiên bản
Windows 2000/XP, "màn hình xanh" không phải là điều xa lạ.
Màn hình xanh đem lại "điềm xấu" cho cả phần cứng lẫn phần mềm
trên hệ thống của bạn. Tuy nhiên, cũng có thể nhận biết và xử lý khi
gặp "màn hình xanh chết chóc" này.
Lỗi màn hình xanh là điều rất khó chịu cho người sử dụng Windows.
"Màn hình xanh chết chóc" hay "Blue Screen Of Death" (BSOD) là
thuật ngữ dùng để diễn tả về việc ngưng trệ toàn bộ hoạt động của
hệ thống và xuất hiện màn hình thông báo lỗi có màu xanh dương,
với những dòng chữ "khó hiểu" thông báo các lỗi (Ví dụ:
FILE_SYSTEM, 0x00000022).
Lỗi có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau như: trục trặc về
driver thiết bị, bộ nhớ bị lỗi, registry hư hỏng... và nếu may mắn, hệ
thống sẽ tự sửa chữa lại sau khi reboot hệ thống. Tuy nhiên, lỗi "màn
hình xanh" thường gây ra cảm giác bất an của ngày cận kề "cái chết"
của hệ thống. Do đó, việc tự khám phá và khắc phục chúng là rất
quan trọng.
Lỗi "màn hình xanh" xuất hiện khi Windows tìm thấy một lỗi hoặc một
vấn đề hỏng hóc nào đó (phần cứng lẫn phần mềm) mà nó không thể
khắc phục được. Ngay lập tức Windows sẽ ngưng toàn bộ hoạt
động, tiến hành chẩn đoán thông tin "bệnh" của hệ thống và hiển thị
màn hình xanh. Trong phiên bản Windows XP thì những nội dung
của bộ nhớ PC được kết xuất vào một tập tin để có thể phân tích về
sau.
Đọc "màn hình xanh" (BSOD)
Một lỗi màn hình xanh thông thường trong Windows XP được chia
làm 4 phần và đôi khi chúng hiển thị những đầu mối dẫn đến việc
phát sinh lỗi.
Phần kiểm tra hiển thị số lỗi với định dạng hệ thập lục phân

(hexadecimal) và thông tin tại sao hệ thống xuất hiện BSOD, theo ví
dụ là: "DRIVER_IRQI_NOT_LESS_OR_EQUAL".
Phần thứ 2 là phần khuyến cáo người dùng nên làm gì khi gặp lỗi
BSOD. Tuy nhiên, đây chỉ là khuyến cáo chung để tham khảo các
bước xử lý cho mọi lỗi phát sinh BSOD. Công đoạn khởi động lại hệ
thống (reboot) luôn là cách thức đầu tiên và tốt nhất để thoát khỏi
màn hình xanh.
Phần thứ 3, thông tin driver, có thể hàm chứa những thông tin "sống
còn". Nếu thật sự tập tin driver có liên đới với màn hình xanh, nó sẽ
được hiển thị tại phần này.
Phần thứ 4 cuối cùng của màn hình lỗi là cổng sửa lỗi (debug) và
thông tin trạng thái.
Windows XP sẽ kết xuất những nội dung của bộ nhớ hệ thống vào
một tập tin trên ổ đĩa cứng hoặc vào một trong những cổng COM. Ta
sẽ tiếp tục tìm hiểu nguyên nhân cụ thể dẫn đến lỗi BSOD và cách
xử lý cho từng trường hợp ở phần sau.
Phần II: Nguyên nhân xuất hiện lỗi "Màn hình xanh"
Lỗi "màn hình xanh" trong Windows không chỉ đơn thuần xử lý bằng
cách khởi động lại hệ thống.
Giao diện lỗi "màn hình xanh" hay BSOD trong Windows.
Bạn cần phải biết nguyên nhân cụ thể để có thể khắc phục được
hoàn toàn lỗi nguy hiểm nhất của hệ thống.
Lỗi BSOD trong Windows XP thường rơi vào một trong năm trường
hợp sau:
1. Lỗi phần mềm: Lỗi xuất phát từ các phần mềm ứng dụng hoặc
driver của thiết bị trên hệ thống có thể bị lỗi thường xuyên.
2. Lỗi phần cứng khi Windows vận hành: Nếu một thiết bị phần cứng
gặp sự cố hoặc bị gỡ bỏ khỏi hệ thống trong khi Windows đang vận
hành, hay phần cứng của bạn không hoàn toàn hỗ trợ những hoạt
động mà Windows XP yêu cầu, lỗi màn hình xanh về phần cứng sẽ

xuất hiện. Thông tin BIOS lỗi thời trên các máy tính cũ có thể cũng là
một nguyên nhân.
3. Lỗi cài đặt: Tiến trình cài đặt Windows là khoảng thời gian dễ bị
tổn thương của phần cứng và các lỗi ổ cứng. Nếu có một sự cố trên
máy tính của bạn về cấu hình phần cứng hay môi trường mà bạn sử
dụng để cài đặt Windows XP, lỗi BSOD sẽ xuất hiện.
4. Các lỗi khởi động: Hư hỏng các tập tin hệ thống, phần cứng và lỗi
driver đều có thể là nguyên nhân Windows XP hiển thị lỗi BSOD thay
vì khởi động như bình thường. Những trường hợp này bắt buộc hệ
thống phải được xử lý trước khi có thể khởi động bình thường.
5. Các lỗi bất thường: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của lỗi
"màn hình xanh" BSOD. Những "thủ phạm" chính bao gồm: trục trặc
trong bộ nhớ hệ thống, nhiệt độ vi xử lý quá nóng, ổ cứng bị lỗi vật lý
hoặc sắp hỏng, lỗi phần mềm hay driver.
Việc tìm ra nguyên nhân chính xác trong 5 trường hợp phổ biến vừa
nêu đòi hỏi bạn phải có trình độ về kỹ thuật và am hiểu về hệ thống
(phần cứng lẫn phần mềm). Một tiếng kêu rột roạt đứt quãng của ổ
cứng là điềm báo cho lỗi hư hỏng về đầu từ quay hay thường xuyên
treo hoặc khởi động lại máy thì bạn nên kiểm tra lại nhiệt độ trong
thùng máy... Những trường hợp này thường là từ kinh nghiệm sử
dụng. Do đó, nếu không xử lý được thì tốt nhất bạn vẫn nên nhờ đến
các chuyên viên kỹ thuật.
Bạn có thể tham khảo thêm nhiều thông tin rất chi tiết tại website
Aumha.org để biết cụ thể lỗi màn hình xanh. Trang web cũng liên kết
theo từng trường hợp đến thư viện MSDN của Microsoft rất hữu ích.
Phần III: Xử lý sự cố "Màn hình xanh"
Trong phần này, ta sẽ tiến hành thực hiện các bước xử lý lỗi chung
cho các trường hợp để khắc phục lỗi.
Khi gặp trường hợp lỗi BSOD (Blue screen of dead - màn hình xanh
chết chóc), trước tiên bạn cần phải xem xét nó thuộc nhóm lỗi nào

như ở phần trước đã giới thiệu, nhưng mặc định Windows sẽ tự
động khởi động lại hệ thống khi bắt gặp lỗi.
Do đó, ta cần thay đổi thiết lập này trong Windows XP bằng cách:
phải chuột lên My Computer - Properties, chọn thẻ "Advanced" và
bên dưới phần "Startup and Recovery" nhấn vào nút "Settings". Cửa
sổ mới sẽ xuất hiện và dưới phần "System Failure", bỏ chọn
"Automatically restart".
Sau khi thực hiện thao tác trên, ta có thể khởi động lại Windows thủ
công để xem lỗi BSOD có được khắc phục hay chưa. Nếu đã xử lý
được, thì bạn cứ tiếp tục sử dụng trừ trường hợp số lần bị lặp lại
nhiều lần trong khoảng thời gian ngắn thì tham khảo những trường
hợp và cách xử lý bên dưới đây.
Lưu ý là lỗi BSOD có rất nhiều nguyên nhân nên ta cần phải xem xét
qua khá nhiều trường hợp dẫn đến việc hệ thống hư hỏng mà có
cách giải quyết riêng.
Trường hợp Windows vẫn không khởi động lại được như bình
thường hoặc BSOD vẫn xuất hiện thì khi ở màn hình khởi động
(POST - giai đoạn kiểm tra bộ nhớ), nhấn F8 nhiều lần. Tùy chọn
khởi động Windows sẽ xuất hiện với nhiều chọn lựa. Kế tiếp, chọn
Safe Mode để Windows khởi động ở chế độ Safe mode. Safe mode
sẽ tải Windows XP với mức độ hạn chế nhất của driver và các phần
mềm tự khởi động cùng Windows. Bằng việc thử nghiệm này, ta sẽ
lọc ra được trường hợp lỗi từ phần mềm ứng dụng và driver.
Tiện ích System restore trong Windows rất cần thiết khi cần khôi
phục lại hệ thống trước khi bị lỗi.
* Cách xử lý: Chạy các chương trình diệt virus, spyware như Ad-
Aware, Spybot Search & Destroy... nếu sau khi quét mà phát hiện ra
các virus, spyware lây nhiễm trong hệ thống, loại trừ chúng rồi khởi
động lại hệ thống.
Nếu cách trên vẫn không khắc phục được, ta khởi động trở lại hệ

thống ở chế độ Safe mode. Bước kế tiếp này sẽ sử dụng đến chức
năng khôi phục lại hệ thống với "System restore". Vào Start -
Programs - Accessories - System tools - system restore.
Tiện ích "System restore" dự phòng dung lượng đĩa cứng và tạo một
điểm khôi phục mỗi khi bạn cài đặt hay gỡ bỏ phần mềm. Nếu bạn
cảm thấy lỗi xuất phát từ việc cài hay gỡ bỏ một phần mềm vào một
thời điểm xác định, bạn có thể khôi phục hệ thống trở về thời điểm đó
với "System restore".
Tuy nhiên, cần lưu ý là những phần mềm hay thiết lập kể từ thời
điểm đó trở đi cũng bị mất, các giá trị registry mới cũng sẽ bị xóa sau
khi khôi phục. Ngoài ra, người dùng cũng có thể không cần phải sử
dụng "System restore" nếu sau khi bạn cài đặt một driver hay phần
mềm nào đó dẫn đến việc hệ thống bị lỗi, thì hãy ngưng hoạt động
của chúng và gỡ bỏ ra khỏi hệ thống.
* Xử lý với driver: Với driver các thiết bị phần cứng, bạn có thể lùi
(roll-back) chúng trở về phiên bản driver trước hoặc khóa lại. Nhắp
phải chuột lên My Computer, chọn Properties và chuyển đến thẻ
Hardware và chọn Device Manager. Tại phần này, ta có thể kiểm tra
tình trạng hoạt động của chúng (Video card driver nằm trong "Display
Adaptors", của sound card nằm trong "Sound card and game
controllers" và của bo mạch chủ thì "IDE/ATAPI controllers"). Chọn
thiết bị nào muốn kiểm tra, phải chuột và nhấn "Properties", chuyển
đến thẻ "Drivers".
Trong thẻ "Driver", có thể dùng tùy chọn "Roll back" để lùi phiên bản
driver thiết bị lại phiên bản trước đó hoặc "Uninstall" để gỡ bỏ hoàn
toàn driver. Một lưu ý là bạn không nên "Uninstall" driver sound card,
video card hay motherboard vì chúng sẽ làm ảnh hưởng đến phần
khởi động Windows. Thay vào đó thì bạn nên "roll back" trước.
Device Manager.
Roll back driver của thiết bị.