Phan tich bai tho Tu tinh cua Ho Xuan Huong

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Phân tích bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương </b></i>

Tự tình của Hồ Xuân Hương, là chuỗi những tâm trạng đi theo từng cung bậc cảm xúc.
Đau buồn, xót xa cho thân phận, nhưng cũng tràn khát vọng kiếm tìm hạnh phúc của bản
thân con người Hồ Xuân Hương- một cá tính mạnh mẽ, một hồn thơ khơng chịu thu
mình trước áp bức của cuộc đời.

Tự tình, phải chăng là đang tự mình bộc bạch nỗi niềm, tâm trạng? Khi con người quá
bần cùng trong sự cô đơn, trống trãi, họ sẽ tự tình với người, với cảnh vật. Nhưng Xuân
Hương, bà đã tự tình với mình, với con người mình trong nỗi xót xa trước dun phận
bập bềnh trơi vơ định.

<i>"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn</i>
<i>Trơ cái hồng nhanh với nước non"</i>

Cảnh đêm khuya trong hai câu đề, sao mà vắng, mà rộng, mà thênh thang. Tiếng canh
dồn văng vẳng xa, tưởng như trong tĩnh có động và trong sự động đậy của tiếng canh
dồn lại có chút tĩnh lặng, vì sự cơ đơn, khơng được giải bày của một thân phận con
người.

<i>"Trơ cái hồng nhan với nước non"</i>

"Trơ" một động từ mạnh, liên kết với nhịp thơ 1/3/3 làm ngữ động từ đứng trơ trọi một
mình, cùng với biện pháp đảo ngữ kết hợp với nghệ thuật đối lập giữa " cái hồng nhan"
bé nhỏ, với sự lớn lao của " nước non". Tất cả, như nhấn mạnh lên sự lẻ loi, nỗi xót xa
bẽ bàng trước cuộc đời với non nước kì vĩ,

Người buồn, tâm trạng khơng vui, rượu lúc nào cũng trở thành tri kỉ. Say, tỉnh, như ảo
mộng để quên, như đánh thức hiện thực phũ phàng.

<i>"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh"</i>

Nhịp thơ 2/2/3, lúc nhanh, khi chậm, phối hợp hài hòa với bút pháp tả thực. Cảnh ngộ
con người cô đơn cùng rượu bầu bạn, để rồi khi "say lại tỉnh"- cụm động từ chỉ sự liên
kết, gắn bó giữa hai trạng thái, diễn ra trước sau nhau, nhưng rồi cũng lại lột tả sự quẩn
quanh, bế tắc của một cảnh ngộ, cùng đường nhiều xót xa.

<i>"Vầng trăng bóng xế khuyết chưa trịn" </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nhưng với một cái tôi luôn sống khát khao, một cá tính mạnh mẽ, khơng cho bà được
phép buông xuôi tất cả, dù đang trong cùng cực của tâm trạng cơ đơn, của số phận xót
xa, nhiều ngã rẽ ngang trái. Xuân Hương vẫn đứng dậy, vươn lên

<i>"Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám</i>
<i>Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn"</i>

Cảnh thiên nhiên trong hai câu luận, mang sức sống mãnh liệt. Nhịp thơ 4/3 nghe như sự
quả quyết, khẳng định sức sống ấy, biện pháp nhân hóa "rêu", "đá" với một sức mạnh to
lớn đủ để " xiên ngang mặt đất" làm cho " đâm toạc chân mây". Phép so sánh cường
điệu, những cây rêu bé nhỏ thường ngày, mấy hòn đá tròn hiền lành, nay cũng vươn lên
đổi khác. Biện pháp đảo ngữ được sử dụng khéo léo, nhằm vẽ lên bức tranh thiên nhiên
đầy sức mạnh bằng những nét chấm phá độc đáo, như một tâm hồn đầy cá tính mạnh
mẽ, ln biết vươn lên trong sự áp bức của xã hội đương thời.

Gắng gượng vươn lên, nhưng sao vẫn đau, vẫn phẫn uất, Xuân Hương vẫn còn đang
vùng vẫy trong bi kịch của duyên phận. Không biết, vì thế chăng mà bà đã thốt lên:
<i>"Ngán nỗi xn đi xn lại lại</i>

<i>Mảnh tình san se tí con con"</i>

Cuộc sống với duyên phận hẩm hiu, khiến bà ngán ngẫm. Động từ "ngán" lại lần nữa

làm ngữ động từ nhấn mạnh, ngơn từ đời thường, bình dị như chính Xn Hương lúc
này, tự tình với kiếp người lẻ loi. Điệp từ " xuân" trong một câu, như sự khẳng định về
mặt đối lấp giữa " xuân tuổi trẻ" và " xuân của đất trời". Xuân của đời người, một đi
không trở lại. Xuân của đất trời thì cứ mãi tuần hồn, vơ thủy, vơ chung cùng với thời
gian. Thật đáng tiếc!

Nghệ thuật tăng tiến từng bậc " mảnh tình- san sẻ- tí con con", sự ít ỏi về số lượng

"mảnh" nhưng bà vẫn san sẻ cái ít ỏi đấy một tí con con. Xn Hương khơng nhiều tình,
chỉ có một " mảnh tình", nhưng nguyện san sẻ đi. Một khát khao được thừa nhận, được
hòa nhập vào xã hội đương thời của những kiếp người hồng nhan nhưng mệnh bạc, hay
cũng chính của cả Hồ Xn Hương?

Tự tình (II) là một bức họa rõ nét tâm trạng, thái độ của chính tác giả: đau buồn, phẫn
uất nhưng vẫn đầy khát khao được sống hạnh phúc, dù cho đang rơi vào bi kịch quẩn
quanh. Bài thơ còn cho thấy tài năng, bản lĩnh, và trí tuệ của con người " bà chúa thơ
Nôm" trong việc sử dụng hình ảnh, ngơn từ, cách vận dụng các thủ pháp nghệ thuật và
biệt tài xây dựng hình ảnh độc đáo.

</div>

<!--links-->