Luận văn Môi trường ĐỘC QUYỀN: Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mô hình thí điểm nuôi sò huyết (Anadara Granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ HỒNG GẤM

NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ MƠI TRƯỜNG TỪ
CÁC MƠ HÌNH THÍ ĐIỂM NI SỊ HUYẾT
(ANADARA GRANOSA) VEN BIỂN TẠI
HAI HUYỆN AN BIÊN VÀ AN MINH,
TỈNH KIÊN GIANG

Chuyên ngành

: Quản lý Tài nguyên và Môi trường

Mã số

: 60.85.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2016


Cơng trình được hồn thành tại Trường Đại học Cơng nghiệp Thành phố Hồ
Chí Minh.

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN XUÂN NIỆM

Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Hội đồng ch
bảo vệ uận văn thạc sĩ

Trường Đại học Cơng nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh ngày 07 tháng 10 nă
2016.

Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:
1. GS. TSKH ê Huy Bá

- Chủ tịch

2. PGS. TS. Trương Thanh Cảnh

- Ủy viên phản biện 1

3. TS. Đinh Đại Gái

- Ủy viên phản biện 2

4. TS. Vũ Ngọc Hùng

- Ủy viên

5. TS. ê Hoàng Anh

- Thư ký

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

Q. VIỆN TRƯỞNG


BỘ CƠNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ và tên học viên: Ê THỊ HỒNG GẤM

MSHV : 12059441

Ngày, tháng, nă

Nơi sinh: TP.HCM

sinh: 11/3/1988

Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường Mã số : 60.85.01.01
I. TÊN ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ MƠI TRƯỜNG TỪ CÁC
MƠ HÌNH THÍ ĐIỂM NI SỊ HUYẾT (ANADARA GRANOSA) VEN
BIỂN TẠI HAI HUYỆN AN BIÊN VÀ AN MINH, TỈNH KIÊN GIANG.
NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:
- Điều tra, phỏng v n, khảo sát thực tế và đánh giá về hiện trạng ni sị huyết
ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh theo ẫu điều tra; báo cáo, đánh
giá kết quả điều tra.
- Khảo sát, đánh giá các yếu tố ôi trường nước khu vực ni sị huyết trong
các ơ hình ni thí điể vùng ven biển An Biên và An Minh.
- Tha quan học tập kinh nghiệ
hình ni sị huyết hiệu quả.

tổ chức sản xu t ở các địa phương có

- Triển khai ơ hình ni sị huyết thí điể
bồi và dưới tán rừng phòng hộ ven biển.
- Báo cáo tổng kết đề tài bao gồ

các

ơ

với hai loại hình ni là ni bãi

ục tiêu sau:

(i) Báo cáo xử lý, phân tích số liệu thu thập được.
(ii) Báo cáo đánh giá hiện trạng ni sị huyết tại hai huyện An Biên và An
Minh.
(iii) Báo cáo đánh giá kết quả các yếu tố ôi trường từ
phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.
(iv) Đề xu t các giải pháp bảo vệ và nâng cao ch t lượng
và khai thác hợp lý nguồn lợi giống sị huyết.

ơ hình ni sị huyết
ơi trường, quản lý


II. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: Thực hiện theo Quyết định số 1757/QĐĐHCN ngày 28 tháng 10 nă 2013 của Trường Đại học Cơng nghiệp Thành
phố Hồ Chí Minh về việc giao nhiệ vụ hướng dẫn luận văn thạc sĩ.
III. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: Ngày 15 tháng 7 nă

2016.

IV. GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. NGUYỄN XUÂN NIỆM

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 7 năm 2016
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN ĐÀO TẠO

TS. NGUYỄN XUÂN NIỆM

Q. VIỆN TRƯỞNG


LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, học viên xin bày tỏ lòng biết ơn chân
thành và sâu sắc đến Thầy TS. Nguyễn Xuân Niệm - Phó Giá đốc Sở Khoa
học và Công nghệ tỉnh Kiên Giang là người đã trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt và
giúp đỡ học viên với những chỉ dẫn khoa học quý giá trong suốt q trình
triển khai, nghiên cứu và hồn thành đề tài.
Học viên xin gửi lời cả ơn chân thành đến Trường Đại học Công
nghiệp TP.HCM - Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường, quý
Thầy Cô đã tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức trong suốt thời gian học
viên theo học và nghiên cứu tại trường, cũng như đã giúp đỡ, cung c p các tài
liệu liên quan đến đề tài.
Học viên cũng xin gửi lời cả ơn chân thành đến thầy Võ Đình ong –
người Thầy đã hỗ trợ học viên r t nhiều trong quá trình thực hiện đề tài.
Học viên xin chân thành cả ơn các cơ quan, các sở ban ngành địa
phương tỉnh Kiên Giang đã cung c p tài liệu và hỗ trợ nhiệt tình cho học viên

trong quá trình nghiên cứu, điều tra thực địa để hoàn thành đề tài. Đặc biệt,
học viên xin chân thành cả ơn chị ã Ánh Nguyệt - Chuyên viên Sở
KH&CN tỉnh Kiên Giang, chị Nguyễn Thị Thanh Nga - Trưởng phịng Kỹ
thuật Chi cục Ni trồng Thủy sản tỉnh Kiên Giang, anh Phan Công Rô - Phó
Phịng NN&PTNT huyện An Biên, anh ê Văn Khanh - Trưởng Phịng
NN&PTNT huyện An Minh, anh Hồng Văn Giang - Tổ phó Tổ Kiể lâ
Ban Quản lý Rừng An Biên - An Minh,...
Học viên cũng xin chân thành cả ơn t t cả bà con địa phương đã nhiệt
tình cung c p thông tin, hỗ trợ, chỉ dẫn kinh nghiệm cho học viên trong quá
trình khảo sát và điều tra tại địa phương.
Cuối cùng, học viên xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến
Ba, Mẹ và hai Chị, cũng như xin gửi lời cả ơn đến t t cả những người bạn
đã bên cạnh và ủng hộ học viên trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Xin kính chúc sức khỏe đến quý Thầy Cô, quý Cơ quan ban ngành địa
phương, các Anh Chị, Gia đình và các Bạn.
Trong luận văn vẫn cịn những hạn chế nh t định do giới hạn về thời
gian cũng như kiến thức khoa học của học viên. R t mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của quý Thầy Cô, các nhà khoa học.
Trân trọng!


TĨM TẮT
Đề tài “Nghiên cứu các yếu tố mơi trường từ các mơ hình thí điểm
ni sị huyết (Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An
Minh, tỉnh Kiên Giang” được thực hiện bởi ê Thị Hồng G m - Học viên
Cao học Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM với sự hướng dẫn khoa học
của TS. Nguyễn Xuân Niệ . Đề tài bắt đầu từ tháng 11/2013 và kết thúc
tháng 11/2014. Đối tượng nghiên cứu là sò huyết ni ở bãi bồi và dưới tán
rừng phịng hộ (RPH) ven biển; Mơi trường của vùng ni Sị huyết. Đề tài
được thực hiện theo các phương pháp: Phương pháp tổng quan tài liệu;

phương pháp phỏng v n; phương pháp khảo sát và điều tra thực địa; phương
pháp l y mẫu; phương pháp phân tích ơi trường nước; phương pháp chun
gia; phương pháp thống kê và xử lý số liệu.
Kết quả đề tài đã thu được:
(i) Hiện trạng nuôi trồng, khai thác và quản lý sò huyết trong vùng qua
khảo sát cho th y:
- Hiện tại nghề ni sị huyết tại địa phương
thiếu ổn định và tiềm ẩn nhiều rủi ro cao.

ang tính phong trào,

- Kỹ thuật ni của nơng dân cũng như công tác về con giống (kể cả
mặt quản lý và cung ứng nguồn giống) tại địa phương còn nhiều hạn chế.
- Các yếu tố ôi trường nước như: Độ mặn, nhiệt độ, pH, độ kiềm, DO,
BOD5 và COD qua các đợt thu mẫu nằm trong khoảng thích hợp cho tăng
trưởng của sị và sự chênh lệch khơng đáng kể giữa 2 ơ hình ni.
(ii) Cơ sở dữ liệu các thơng số ơi trường liên quan đến ơ hình ni
sị huyết vùng bãi bồi và dưới tán RPH ven biển An Biên và An Minh đã
được xây dựng.
(iii) Đề tài sẽ chuyển giao cho nơng dân quy trình kỹ thuật ni sị bãi
triều và dưới tán RPH (từ chuẩn bị bãi, cải tạo đầ ni, thời vụ thả sị, quản
lý và cải tạo ch t lượng nước, bảo vệ rừng,…) giúp cho người dân khai thác
tốt tài nguyên sẵn có, tăng thu nhập và cải thiện ch t lượng đời sống. Góp
phần giải quyết các v n đề Kinh tế-Xã hội (KT – XH) hiện nay trên địa bàn
nông thôn, đặc biệt là vùng ven biển.
(iv) Một số giải pháp được đề xu t để bảo vệ và nâng cao ch t lượng
ôi trường, quản lý và khai thác hợp lý nguồn lợi giống sị huyết.
(v) Hai ơ hình ni sị huyết được triển khai thí điể
bồi và dưới tán RPH ven biển.

là nuôi trên bãi


(vi) Kết quả đạt được của đề tài phục vụ cho cơng tác kiể sốt và
quản lý ch t lượng nước nuôi trồng thủy sản nhằ hướng đến phát triển bền
vững về ôi trường, giảm thiểu rủi ro cho con người và tài sản.
Từ khóa: Mơ hình ni; Mơi trường; Kiên Giang; sò huyết.


SUMMARY
Subject: “Research of environmental factors based on pilot models of
Blood Cockle (Anadara Granosa) in two districts An Bien and An Minh of
Kien Giang province”. It is carried out by Le Thi Hong Gam - a Postgraduate
Student of HCMC University of Industry-under scientific instruction of
Nguyen Xuan Niem, Ph.D. The subject began from 11/2013 until 11/2014.
The research subject focuses on Blood Cockle which was raised in floodplain
and canopy of coastal protective forest conditions; the environment of Blood
Cockle cultivation area. The subject was conducted according to the
following methods: Data Survey; Interviewing; Field Examining and
Investigating; Sampling; Water Environment Analysis; Expertise; Statistics
and Data Process.
Collected results:
(i) Survey of current cultivation; exploitation and management of
Blood Cockle in the area showed that:
- At the moment, Blood Cockle cultivation in the area is prone to be a
temporary, unstable and potential high-risk movement.
- ocal far ers’ farming techniques as well as breeding (both in
management and supply aspects) are limited.
- Water environmental factors such as: salty levels, temperature, pH,
base, DO, BOD5 and COD displayed through collected samples have shown

that there are slight differences between the two cultivating models, meaning
they are suitable for the growth of Blood Cockles.
(ii) Database of environmental figures related to models of Blood
Cockle raising in floodplain and canopy of coastal protective forest conditions
in An Bien and An Minh have been built.
(iii) The subject will convey farmers technical procedure of breeding
Cockles on tidal marsh and under canopy of protective forest (from preparing
plots, improving conditions of cultivating lakes, harvesting Cockles,
managing and improving water quality, protecting the forests...), and help
them well exploit available resources, increase incomes and better life quality.
It contributes to solving the existing social and economic problems in rural
areas, especially in coastal areas.
(iv) Some solutions are proposed to secure and increase quality of the
environment and the management as well as the use of Blood Cockle
resources.


(v) Two deployed pilot Blood Cockle breeding models are in floodplain
and canopy of coastal protective forest conditions.
(vi) Obtained results of the subject aim to a stable development of the
environment, and reduce risks for human beings and their assets through
controlling and managing the quality of fishery breeding waters.
Keywords: Blood Cockle, Cultivating models; Environment; Kien Giang.


LỜI CAM ĐOAN


Tôi ca đoan rằng đề tài: “Nghiên cứu các yếu tố mơi trường từ các
mơ hình thí điểm ni sị huyết (Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An

Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang” là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu
thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với b t
kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 7 năm 2016
HỌC VIÊN

LÊ THỊ HỒNG GẤM


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
TÓM TẮT
SUMMARY
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC ................................................................................................................ i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................v
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................... vii
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................3
2.1. Mục tiêu tổng quát .....................................................................................3
2.2. Mục tiêu cụ thể...........................................................................................3
3. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................3
4. Đối tượng - phạm vi nghiên cứu ....................................................................4

4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài ................................................................4
4.2. Phạ vi nghiên cứu của đề tài ...................................................................4
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ......................................................4
5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài .......................................................................4
5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài .......................................................................5
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ..................................................................................6
1.1. Đặc điểm sinh học của sò huyết, các yếu tố tác động lên năng suất nuôi
.................................................................................................................................6
1.1.1. Đặc điể phân bố của sò huyết ..............................................................6
1.1.2. Đặc điể dinh dưỡng của sò huyết.........................................................7
1.1.3. Đặc điể sinh trưởng, sinh sản của sò huyết..........................................7
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngồi nước .............................8
1.2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ngồi nước ..........................................8
1.2.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước.........................................11
1.3. Tổng quan vùng nghiên cứu......................................................................14
1.3.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................14
1.3.1.1. Địa hình - vị trí...............................................................................14
1.3.1.2. Khí tượng-thủy văn ........................................................................16
1.3.2. Tài nguyên thiên nhiên .........................................................................20
1.3.2.1. Tài nguyên đ t................................................................................20
1.3.2.2. Tài nguyên nước ............................................................................21
1.3.2.3. Tài nguyên biển..............................................................................22
1.3.2.4. Tài nguyên khoáng sản ..................................................................22
1.3.2.5. Tài nguyên rừng .............................................................................23
1.3.3. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội ...................................................23
1.3.3.1. Tình hình dân số.............................................................................23
1.3.3.2. Thực trạng phát triển KT-XH huyện An Minh ..............................24
1.3.3.3. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội huyện An Biên ...................28
GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

i

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ...............................................33
2.1. Phương pháp tiếp cận ................................................................................33
2.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ...............................................................34
2.2.1. Phương pháp tổng quan tài liệu ............................................................34
2.2.2. Phương pháp phỏng v n, khảo sát và điều tra thực địa ........................34
2.2.3. Phương pháp l y mẫu ...........................................................................36
2.2.4. Phương pháp phân tích ơi trường nước .............................................36
2.2.5. Phương pháp chun gia .......................................................................39
2.2.6. Phương pháp thống kê và xử lý số liệu .................................................39
2.3. Phương tiện nghiên cứu.............................................................................39
2.3.1. Phương tiện nghiên cứu ngoại nghiệp ..................................................39
2.3.2. Phương tiện nghiên cứu nội nghiệp ......................................................40
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................41
3.1. Đánh giá hiện trạng ni trồng, khai thác, quản lý và thực hiện mơ
hình ni sị huyết tại hai huyện An Biên và An Minh ...................................41
3.1.1. Tình hình ni sị huyết tại địa bàn nghiên cứu ....................................41
3.1.2. Phân bố - hiện trạng giao khoán đ t RPH và bãi bồi ven biển để nuôi sị
...........................................................................................................................41
3.1.2.1. Phân bố...........................................................................................41
3.1.2.2. Hiện trạng giao khốn đ t RPH và bãi bồi ven biển để ni sị ....42
3.1.3. Mơ hình ni .........................................................................................45

3.1.3.1. Nguồn gốc con giống .....................................................................45
3.1.3.2. Qui ơ-Địa điểm, chọn lựa nơng hộ cho ơ hình ........................48
3.1.3.3. Quy trình kỹ thuật – cơng nghệ của ơ hình ni sị huyết dưới tán
RPH ven biển ................................................................................................49
3.1.3.4. Quy trình kỹ thuật – cơng nghệ của ơ hình ni sị bãi triều (bãi
bồi) ................................................................................................................53
3.1.4. Diện tích, ật độ sị thả và năng su t thu hoạch của ơ hình ..............56
3.1.4.1. Diện tích, sản lượng và năng su t thu hoạch .................................56
3.1.4.2. Mật độ sị thả ..................................................................................63
3.1.5. Trình độ kỹ thuật thực hiện ơ hình ....................................................64
3.1.5.1. Đặc điể (nhó hộ, trình độ học v n) của nơng hộ tha gia ơ
hình ................................................................................................................64
3.1.5.2. Dụng cụ kiể tra các chỉ tiêu ôi trường và biện pháp theo dõi,
phòng ngừa sâu bệnh hại sò ..........................................................................67
3.1.6. Hình thức quản lý khi thực hiện ơ hình ni .....................................69
3.2. Đánh giá ảnh hưởng các yếu tố môi trường của mơ hình ni .............71
3.2.1. pH ..........................................................................................................71
3.2.2. Độ mặn ..................................................................................................72
3.2.3. Oxy hòa tan (DO)..................................................................................74
3.2.4. Nhiệt độ .................................................................................................75
3.2.5. Độ trong ................................................................................................76
3.2.6. Các yếu tố thủy lý, hóa .........................................................................77
3.2.6.1. BOD5 ..............................................................................................77

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

ii

HVTH: ê Thị Hồng G m

Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

3.2.6.2. NO2 ................................................................................................78
3.2.6.3. NH3 ................................................................................................78
3.2.6.4. N-NH4+ ...........................................................................................78
3.2.6.5. PO43- ...............................................................................................79
3.2.7. Kết quả phân tích ch t lượng nước vùng thực hiện ơ hình ................80
3.2.7.1. Kết quả phân tích ch t lượng nước đợt 1 .......................................81
3.2.7.2. Kết quả phân tích ch t lượng nước đợt 2 .......................................83
3.2.7.3. Kết quả phân tích ch t lượng nước đợt 3 .......................................85
3.2.8. Đánh giá ch t lượng nước vùng thực hiện ơ hình..............................87
3.3. Đánh giá kết quả việc triển khai mơ hình ................................................91
3.3.1. Hiệu quả về mặt kinh tế-xã hội, ôi trường trực tiếp của ơ hình ......91
3.3.2. Thuận lợi và khó khăn của ơ hình......................................................93
3.3.2.1. Thuận lợi ........................................................................................93
3.3.2.2. Khó khăn ........................................................................................93
3.3.3. Khả năng, phạm vi ứng dụng và địa chỉ ứng dụng của kết quả đề tài ..94
3.3.3.1. Khả năng ứng dụng kết quả đề tài .................................................94
3.3.3.2. Phạm vi ứng dụng kết quả đề tài....................................................94
3.3.3.3. Địa chỉ ứng dụng kết quả đề tài .....................................................95
3.3.4. Phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu ......................................95
3.3.5. Tác động và lợi ích ang lại của kết quả nghiên cứu ..........................95
3.3.5.1. Đối với lĩnh vực KH&CN có liên quan .........................................95
3.3.5.2. Đối với tổ chức chủ trì và các cơ sở ứng dụng kết quả nghiên cứu
.......................................................................................................................95
3.3.5.3. Đối với kinh tế - xã hội và ôi trường ..........................................96
3.4. Đề xuất các giải pháp bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường nuôi,

quản lý và khai thác hợp lý nguồn lợi giống sò huyết......................................96
3.4.1. Giải pháp về kỹ thuật ............................................................................96
3.4.2. Giải pháp kinh tế ...................................................................................98
3.4.3. Giải pháp tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng ...99
3.4.3.1. Về công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về bảo
vệ và phát triển rừng phòng hộ, bãi bồi ven biển ..........................................99
3.4.3.2. Về tiếp cận thông tin xâ nhập mặn ...........................................101
3.4.4. Giải pháp xây dựng tổ/hợp tác xã quản lý khai thác hợp lý ...............102
3.4.5. Giải pháp về cơ chế, chính sách..........................................................103
3.4.5.1. Nạo vết kinh ương đối với hộ nhận khốn rừng ven biển ........103
3.4.5.2. Về cơng tác Quản lý bảo vệ rừng và xử lý vi phạ trên địa bàn 103
3.4.6. Giải pháp Môi trường .........................................................................104
KẾT LUẬN ..........................................................................................................105
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................106
PHỤ LỤC .............................................................................................................109

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

iii

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BĐKH

:

Biến đổi khí hậu

ĐBSC

:

Đồng bằng sông Cửu Long

ĐVTM

:

Động vật than mềm

GTNT

:

Giao thông nông thôn

HTX

:

Hợp tác xã

KH&CN

:

Khoa học và Công nghệ

KT-XH

:

Kinh tế-Xã hội

NN&PTNT

:

Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

NTTS

:

Nuôi trồng thủy sản

QLR

:

Quản lý rừng

RNM

:

Rừng ngập mặn

RPH

:

Rừng phòng hộ

SXKD

:

Sản xu t kinh doanh

TP.HCM

:

Thành phố Hồ Chí Minh

TTCN

:

Tiểu thủ cơng nghiệp

UBND

:

Ủy ban nhân dân

UMT

:

U Minh Thượng

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

iv

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Diện tích đ t theo mục đích sử dụng nă

2013 .................................... 20

Bảng 1.2. Mức độ tăng trưởng phát triển sản xu t Nông â nghiệp và Thủy sản
huyện An Minh nă 2012...................................................................................... 26
Bảng 3.1. Thống kê hiện trạng rừng và bãi bồi ven biển huyện An Biên – An Minh
................................................................................................................................ 45

Bảng 3.2. Kết quả điều tra nguồn gốc sò giống tại hai huyện An Biên – An Minh
nă 2012 ................................................................................................................ 47
Bảng 3.3. Tình hình phát triển Nơng lâ nghiệp – Thủy sản trên địa bàn tỉnh Kiên
Giang từ 2011-2013 ............................................................................................... 56
Bảng 3.4. Tình hình khai thác và ni trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
từ 2011-2013 .......................................................................................................... 56
Bảng 3.5. Tình hình NTTS trên địa bàn tỉnh Kiên Giang từ 2011-2013 ............... 57
Bảng 3.6. Tình hình ni trồng nhuyễn thể trên địa bàn tỉnh Kiên Giang từ 20112013 ........................................................................................................................ 58
Bảng 3.7. Tình hình ni sị huyết trên địa bàn tỉnh Kiên Giang từ 2011-2013.... 58
Bảng 3.8. Tình hình ni sị huyết tại hai huyện An Biên – An Minh nă

2013 . 60

Bảng 3.9. Tình hình sị vùng chun ni tại hai huyện An Biên – An Minh nă
2013 ........................................................................................................................ 61
Bảng 3.10. Kết quả thực hiện ơ hình ni sị vùng dưới tán RPH tại hai huyện An
Biên – An Minh nă 2013 ..................................................................................... 61
Bảng 3.11. Kết quả thực hiện ơ hình ni sò vùng bãi bồi tại hai huyện An Biên An Minh nă 2013 ................................................................................................ 62
Bảng 3.12. Mối quan hệ giữa kích cỡ sị giống thả, thời gian ni và kích thước sị
thu được sau khi thả ni ....................................................................................... 64
Bảng 3.13. Phân nhó

nơng hộ ............................................................................. 64

Bảng 3.14. Trình độ học v n theo nhó

hộ ........................................................... 65

Bảng 3.15. Tuổi chủ hộ .......................................................................................... 66
Bảng 3.16. Biến động pH ở vùng An Biên - An Minh nă

2013 ......................... 72

Bảng 3.17. Biến động Độ mặn (%o) ở vùng An Biên - An Minh nă

2013 ........ 73

Bảng 3.18. Biến động Oxy hòa tan ( g/l) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 .. 74

Bảng 3.19. Biến động nhiệt độ (oC) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013............ 75

Bảng 3.20. Biến động Độ trong (cm) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ......... 76

Bảng 3.21. Biến động BOD5 (mg/l) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ........... 77

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

v

HVTH: ê Thị Hồng G m

Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

Bảng 3.22. Biến động Nitrite (mg/l) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ........... 78

Bảng 3.23. Biến động NH3 (mg/l) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ............ 78

Bảng 3.24. Biến động N-NH4+ (mg/l) ở vùng An Biên-An Minh nă
Bảng 3.25. Biến động PO43- (mg/l) ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ....... 79
2013 ........... 79

Bảng 3.26. Ch t lượng nước mặt vùng nghiên cứu An Biên - An Minh đợt 1 nă
2013 ........................................................................................................................ 81
Bảng 3.27. Ch t lượng bùn đáy vùng nghiên cứu An Biên-An Minh đợt 1 nă 2013
................................................................................................................................ 82
Bảng 3.28. Ch t lượng nước mặt vùng nghiên cứu An Biên - An Minh đợt 2 nă
2014 ........................................................................................................................ 83
Bảng 3.29. Ch t lượng bùn đáy vùng nghiên cứu An Biên-An Minh đợt 2 nă 2014
................................................................................................................................ 84
Bảng 3.30. Ch t lượng nước mặt vùng nghiên cứu An Biên - An Minh đợt 3 nă
2014 ........................................................................................................................ 85
Bảng 3.31. Ch t lượng bùn đáy vùng nghiên cứu An Biên-An Minh đợt 3 nă 2014
................................................................................................................................ 86

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

vi

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Sị huyết (Anadara granosa) ..................................................................... 6
Hình 1.2. Bản đồ hành chính tỉnh Kiên Giang ....................................................... 15
Hình 1.3. Số giờ nắng và lượng

ưa ở Kiên Giang trong nă

Hình 1.4. Diện tích các loại rừng tỉnh Kiên Giang nă

2013 .................... 17

2013 ............................... 23

Hình 1.5. Bản đồ hành chính huyện An Minh ....................................................... 25
Hình 1.6. Bản đồ hành chính huyện An Biên ........................................................ 29
Hình 2.1. Tổng quát phương pháp tiếp cận nghiên cứu đề tài ............................... 33
Hình 3.1. Đai RPH ưu thế bởi Mắm trắng ............................................................. 43
Hình 3.2. RNM hỗn giao có Mắm trắng kích thước lớn ........................................ 43

Hình 3.3. Hiện trạng khảo sát RPH và bãi bồi ven biển huyện An Biên – An Minh
nă 2014 ................................................................................................................ 44
Hình 3.4. Tỷ lệ nguồn cung c p sị giống tại địa phương nă

2012-2013 ............ 46

Hình 3.5. Mơ hình ni sị dưới tán RPH tại huyện An Minh nă
Hình 3.6. Bờ bao

ơ hình ni sị dưới tán RPH nă

2014 .............. 49

2014 ................................. 49

Hình 3.7. Mương chính và ương bao ơ hình ni sị dưới tán RPH nă 2014 ..
................................................................................................................................ 50
Hình 3.8. Mặt bãi của
Hình 3.9. Cống của
Hình 3.10. Bờ cản

ơ hình ni sị dưới tán RPH nă
ơ hình ni sị dưới tán RPH nă

ơ hình ni sị dưới tán RPH nă

2014 .......................... 50
2014.............................. 51

2014 ............................... 51

Hình 3.11. Mơ hình ni sị bãi triều tại huyện An Biên nă
Hình 3.12. Cọc ranh
Hình 3.13. Chịi canh

2014 ...................... 53

ơ hình ni sị bãi triều tại huyện An Biên nă
ơ hình ni sò bãi triều tại huyện An Biên nă

2014 ....... 54
2014 ..... 55

Hình 3.14. Biểu đồ năng su t và tỷ trọng các ơ hình ni sị tại hai huyện An
Biên-An Minh nă 2013 ....................................................................................... 60
Hình 3.15. Năng su t trung bình tại các điể
ơ hình ni sị tại hai huyện AB-AM
nă 2013 ................................................................................................................ 63
Hình 3.16. Xuồng ghe dùng trong ơ hình ni sị dưới tán RPH và bãi triều ven
biển ......................................................................................................................... 67
Hình 3.17. Dụng cụ cào sị dùng trong ơ hình ni sị dưới tán RPH và bãi triều
ven biển .................................................................................................................. 67
Hình 3.18. Dụng cụ thu hoạch dùng trong ơ hình ni sị dưới tán RPH và bãi
triều ven biển .......................................................................................................... 68

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

vii

HVTH: ê Thị Hồng G m

Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

Hình 3.19. Bộ test các chỉ số ơi trường pH, độ mặn dùng trong ơ hình ni sị
dưới tán RPH và bãi triều ven biển ........................................................................ 68
Hình 3.20. Dụng cụ đo nhiệt độ dùng trong ơ hình ni sị dưới tán RPH và bãi
triều ven biển .......................................................................................................... 69
Hình 3.21. Trao đổi kinh nghiệm giữa chính quyền địa phương, chun gia với các
nơng hộ trong HTX ................................................................................................ 70
Hình 3.22. Biến động pH ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ........................... 72

Hình 3.23. Biến động độ mặn vùng An Biên-An Minh nă

2013 ........................ 73

Hình 3.24. Biến động Oxy hịa tan ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 ............. 74

Hình 3.25. Biến động nhiệt độ ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 .................... 75

Hình 3.26. Biến động Độ trong ở vùng An Biên-An Minh nă

2013 .................. 76

Hình 3.27. Sử dụng gầu l y mẫu thu mẫu ngồi thực địa nă

2013 ..................... 80

Hình 3.28. Biến động pH qua các đợt thu mẫu ...................................................... 88
Hình 3.29. Biến động Độ mặn qua các đợt thu mẫu .............................................. 88
Hình 3.30. Biến động Oxy hịa tan qua các đợt thu mẫu ....................................... 89
Hình 3.31. Biến động Nhiệt độ qua các đợt thu mẫu ............................................. 89
Hình 3.32. Biến động BOD5 qua các đợt thu mẫu ................................................. 90
Hình 3.33. Biến động NO2 qua các đợt thu mẫu ................................................... 90
Hình 3.34. Biến động NH4+ qua các đợt thu mẫu ................................................. 91
Hình 3.35. Biến động PO4- qua các đợt thu mẫu .................................................. 91

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

viii

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sò huyết (Anadara granosa) là đối tượng thủy sản có giá trị kinh tế cao đe
lại cho người dân ở một số huyện vùng ven biển một nguồn lợi kinh tế khá lớn, giúp

cải thiện đời sống và nâng cao thu nhập.
Kiên Giang là tỉnh có diện tích lớn ni sị huyết nă

2012 toàn tỉnh là 5.137

ha, sản lượng đạt 12.377 t n. Theo Quyết định số 1339/QĐ-UBND ngày
20/06/2011 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc Phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ
thống giống thủy sản mặn, lợ, ngọt tỉnh Kiên Giang đến nă
phát triển đến nă
đến nă

2015 và định hướng

2020 thì nhu cầu về giống sò huyết đến nă

2015 là 1,92 tỷ và

2020 là 2 tỷ con giống.
An Biên và An Minh thuộc vùng U Minh Thượng (UMT) là vùng sâu, vùng

xa của tỉnh Kiên Giang. Đời sống của người dân những nă

qua hết sức khó khăn,

trình độ dân trí th p, kết c u hạ tầng yếu ké , kinh nghiệ

ni sị cịn hạn chế, từ

đó hiệu quả trong sản xu t không cao. Từ nă

2000, người dân ở đây đã tích cực

chuyển đổi cơ c u sản xu t trong nơng nghiệp bằng nhiều
đặc biệt là

ơ hình ni sị huyết dưới tán RPH và

lại hiệu quả kinh tế cao. Ước tính sị cá

ơ hình ni thủy sản,

ơ hình sị huyết bãi triều đe

loại 200.000 con/kg có giá 3 triệu đồng,

loại 5.000 con/kg giá lên đến 7 triệu đồng, loại 1000 con/kg giá lên 100.000 đồng,
loại 300-400 con/kg có giá từ 60.000-65.000 đồng, sau 12 tháng ni giá thành sị
huyết thương phẩm loại 60-65 con/kg có giá tới 80.000 đồng, loại 80 con/kg giá
khoảng 65.000 đồng. Vậy một đồng vốn bỏ ra, có thể được hai đồng lời. Tuy nhiên,
từ nă

2006-2009 các

ơ hình này bộc lộ nhiều nhược điể

trường nước biến động quá lớn và sâu biển t n công. Nă

như bị sốc do

2006, các đợt triều cường

đã gây thiệt hại hơn 600 ha ni sị huyết ở huyện An Minh. Nguyên nhân, do
nước dâng cao tràn vào RPH ven biển là
chết hàng loạt. Nă

ơi
ực

cho sị huyết đang ni bị “sốc nước”

2007, khoảng 1.500 ha ni sị huyết ở bãi bồi ven biển hai

huyện An Biên và An Minh bị sâu biển t n công dữ dội, gây thiệt hại lớn.

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

1

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

Hiện nay, nguồn giống chủ yếu của nghề ni sị là khai thác sị giống trong
tự nhiên về ương và ni thành sị thương phẩm. Do nhu cầu về con giống phục vụ
cho nuôi thương phẩ

ngày càng tăng nên tình hình khai thác sị huyết giống tự

nhiên ngày càng phức tạp là

cho các bãi giống sò tự nhiên ngày càng cạn kiệt,

việc khai thác không đúng cách, đúng thời điể ,… đang là
trọng đến

ảnh hưởng nghiê

ôi trường nước ni sị huyết, từ đó ảnh hưởng đến nguồn lợi sị huyết

giống.
Bên cạnh đó, do nhu cầu phát triển kinh tế, nhiều diện tích rừng ngập mặn
(RNM) bị tàn phá là
chảy dẫn đến là
bị suy giả

t đi nơi chắn sóng, là

xói lở đường bờ, thay đổi dịng

thay đổi c u trúc nền đáy của bãi sò giống, là

trong tương lai. Ngoài ra, tập quán sản xu t cá thể,

nguồn giống này
anh

úng, thiếu

tinh thần cộng tác giữa các nông hộ, dễ phát sinh những mặt tiêu cực đến
trường ni sị huyết, chưa có ý thức trong việc bảo vệ

ơi

ơi trường.

Ni sị huyết là nghề có triển vọng lớn và nhiều ưu thế; các yếu tố

ôi

trường như nhiệt độ nước, độ trong, độ mặn, pH, ơxy hịa tan, CO2, COD và BOD5,
năng su t sinh học, thực vật nổi là các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của
sò huyết ở ĐBSC . Tuy nhiên, thực trạng hiện nay, việc ni sị huyết tại Kiên
Giang cịn gặp nhiều khó khăn như: nguồn giống lệ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên,
ch t lượng nước chưa được kiể
yếu tố

soát chặt chẽ, do biến đổi khí hậu (BĐKH) các

ơi trường thường biến động lớn gây chết hàng loạt, thiệt hại đáng kể trong

những nă

qua.

Xu t phát từ thực tế nêu trên, việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu các yếu tố
môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết (Anadara granosa) ven biển tại
hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang” là r t cần thiết nhằm tì

thực trạng

ơi trường ni sị huyết, tiến đến quản lý tốt và xây dựng

hiểu

ơ hình ni

và khai thác nguồn giống sị huyết tự nhiên có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu con giống
cho sản xu t, góp phần phát triển KT-XH tại địa phương, tiến tới xây dựng thương
hiệu sản phẩm sò huyết nuôi của tỉnh Kiên Giang.

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

2

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng qt
Nghiên cứu các yếu tố

ơi trường ni sị huyết (Anadara granosa) tại hai

huyện An Biên và An Minh tỉnh Kiên Giang từ đó xây dựng

ơ hình ni sị huyết

hợp lý và bền vững ở vùng bãi bồi và dưới tán RPH nhằm quản lý và khai thác
nguồn sò huyết giống tại địa phương

ột cách ổn định, lâu dài, góp phần phát triển

KT-XH, nâng cao đời sống người dân trong vùng.
2.2. Mục tiêu cụ thể
(i) Hiện trạng ni sị huyết tại hai huyện An Biên và An Minh được xác
định.
(ii) Cơ sở dữ liệu các thông số

ôi trường liên quan đến

ô hình ni sị

huyết vùng bãi bồi và dưới tán RPH ven biển An Biên và An Minh được xây dựng
được.
(iii) Một số giải pháp được đề xu t để bảo vệ và nâng cao ch t lượng

ôi

trường, quản lý và khai thác hợp lý nguồn lợi giống sò huyết.
(iv) Hai
bồi và

ơ hình được triển khai ni sị huyết thí điể

là

ơ hình ni bãi

ơ hình dưới tán RPH ven biển.

3. Nội dung nghiên cứu
Nội dung 1: Điều tra, phỏng v n, khảo sát thực tế và đánh giá về hiện trạng
nuôi sò huyết ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh theo

ẫu điều tra; báo

cáo, đánh giá kết quả điều tra.
Nội dung 2: Khảo sát, đánh giá các yếu tố
huyết trong các

ơ hình ni thí điể

ơi trường nước khu vực ni sị

vùng ven biển An Biên, An Minh.

Nội dung 3: Tham quan học tập kinh nghiệm tổ chức sản xu t ở các địa
phương có

ơ hình ni sị huyết hiệu quả.

Nội dung 4: Triển khai

ơ hình ni sị huyết thí điể

với hai loại hình ni

là ni bãi bồi và dưới tán RPH ven biển.
GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

3

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

Nội dung 5: Báo cáo tổng kết bao gồ

các mục tiêu sau:

(i) Báo cáo xử lý, phân tích số liệu thu thập được.
(ii) Báo cáo đánh giá hiện trạng ni sị huyết tại hai huyện An Biên và An
Minh.
(iii) Báo cáo đánh giá kết quả các yếu tố

ôi trường từ

ơ hình ni sị

huyết phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.
(iv) Đề xu t các giải pháp bảo vệ và nâng cao ch t lượng

ôi trường, quản lý

và khai thác hợp lý nguồn lợi giống sò huyết.
4. Đối tượng - phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
(i) Sị huyết ni ở bãi bồi và dưới tán RPH ven biển.
(ii) Môi trường của vùng ni sị huyết.
4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài được tiến hành tại các khu vực ven biển huyện An Biên và An Minh,
tỉnh Kiên Giang nơi có điều kiện tự nhiên phù hợp để ni sị huyết.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
(i) Kết quả nghiên cứu sẽ là tài liệu bổ sung cho lĩnh vực ni ĐVTM nói
chung, sị huyết nói riêng theo

ơ hình nuôi bãi triều và dưới tán RPH ven biển.

(ii) Đề tài thực hiện dựa trên kết quả phân tích của mẫu vật thu được và các
biểu điều tra phỏng v n, phản ánh tính trung thực, chính xác về

ơi trường nuôi,

thực trạng khai thác nguồn giống hải sản kinh tế, nguồn lợi sò huyết ở địa phương.
Các bảng số liệu, bản đồ cho ta th y rõ hiện trạng nguồn lợi,

ùa vụ và vị trí xu t

hiện giống cũng như sự biến động quần thể theo không gian và thời gian. Các báo
cáo chuyên đề phân tích sâu về nguồn lợi sò giống, sò thương phẩ

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

4

và các bãi

HVTH: ê Thị Hồng G m


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

giống tiề

năng ven biển. Do đó các kết quả của đề tài đủ ch t lượng để xu t bản

trên các tạp chí chuyên ngành trong nước.
5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
(i) Xây dựng được cơ sở dữ liệu các thơng số

ơi trường liên quan đến

ơ

hình ni sị huyết vùng bãi bồi và dưới tán RPH ven biển.
(ii) Nghiên cứu này sẽ góp phần r t lớn cho việc phục hồi nguồn lợi sò huyết
tự nhiên và tăng sản lượng sò huyết thương phẩ

đáp ứng nhu cầu thị trường.

(iii) Giúp cho người dân khai thác tốt tài nguyên sẵn có, tăng thu nhập và cải
thiện ch t lượng đời sống. Góp phần giải quyết các v n đề KT-XH hiện nay (việc
là , nhàn cư vi b t thiện,…) trên địa bàn nông thôn, đặc biệt là vùng ven biển.
Ngồi ra, giúp cho người ni thủy sản có ý thức tốt về bảo vệ
xung quanh và khu vực sản xu t của

ơi trường nước

ình.

(iv) Kết quả đạt được của đề tài phục vụ cho công tác kiể
ch t lượng nước ni trồng thủy sản nhằ

sốt và quản lý

hướng đến phát triển bền vững về

trường, giảm thiểu rủi ro cho con người và tài sản.

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

5

HVTH: ê Thị Hồng G m

ôi

Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1. Đặc điểm sinh học của sò huyết, các yếu tố tác động lên năng suất ni
Sị huyết nằm trong hệ thống phân loại có:
Tên khoa học: Anadara granosa
Ngành: Mollusca
Lớp: Bivalvia
Bộ: Arcoida
Họ: Arcidae
Giống: Anadara
ồi: Granosa

Hình 1.1. Sò huyết (Anadara granosa)
(Nguồn: Lê Thị Hồng Gấm, 2014)
1.1.1. Đặc điểm phân bố của sò huyết
Sò huyết phân bố ở các bãi bùn

ề , ít sóng gió và nước lưu thơng. Các bãi

sị thường gần các cửa sơng có dòng nước ngọt đổ vào, độ mặn tương đối th p. Sò
nhỏ sống trên
vỏ và

ặt bùn, sò lớn vùi sâu trong bùn khoảng 1-3 c . Chúng dùng

àng áo ngoài thải nước là

GVHD: TS. Nguyễn Xuân Niệm

thành lỗ ở mặt bùn để hô h p và bắt mồi.

6

HVTH: ê Thị Hồng G m

ép


Luận văn cao học:
“Nghiên cứu các yếu tố môi trường từ các mơ hình thí điểm ni sị huyết
(Anadara granosa) ven biển tại hai huyện An Biên và An Minh, tỉnh Kiên Giang”

Sị khơng vùi sâu nên u cầu về ch t đáy chỉ cần khoảng 15 c
nhưng tốt nh t là nền đáy là bùn pha

ột ít cát

bùn

ềm

ịn. Sị có thể sống ở vùng triều

(littoral) và vùng dưới triều (sublittoral) đến độ sâu vài

ét. Nơi thích hợp nh t cho

sị là tuyến triều th p.
Sị có khả năng thích nghi với phạm vị biến đổi độ mặn rộng từ 10 - 35‰,
khoảng thích hợp là từ 15 - 30‰. Khi độ mặn giảm th p dưới 10‰, nh t là trong
ùa

ưa lũ, sò sẽ vùi sâu xuống bùn. Nếu trong một thời gian ngắn độ mặn trở lại

thích hợp thì sị chui lên và tiếp tục sống bình thường, nếu tình trạng độ mặn th p
kéo dài có thể là

sị chết. Phạ

vi thích ứng nhiệt độ của sị huyết 20 - 300C.

1.1.2. Đặc điểm dinh dưỡng của sò huyết
Theo Quayle và Newkirk (1989) thức ăn của sò huyết giai đoạn u trùng là
các loại vi khuẩn (Bacteria), tảo Silic (Diato s),

ùn bã hữu cơ (Detritus), nguyên

sinh động vật (Flagellata) có kích thước nhỏ khoảng 10 µ hoặc nhỏ hơn.
aing (1987) ương u trùng sị huyết trong bể tuần hồn 50 lít với thức ăn là
tảo tươi, thức ăn nhân tạo và không cho ăn. Kết quả tỷ lệ sinh trưởng (tính theo khối
lượng thơ) là 64% đối với nghiệm thức tảo tươi, 54% đối với thức ăn nhân tạo và
hầu như u trùng không tăng trưởng khi không cho ăn.
Giai đoạn trưởng thành, thức ăn của các loài Bivalvia nói chung là

ùn bã

hữu cơ lơ lửng trong nước và phiêu sinh vật (Nguyễn Hữu Phụng, 1996).

Nguyễn Ngọc â

và Đoàn Như Hải (1998) nghiên cứu dinh dưỡng của sò

huyết Anadara granosa cho th y thức ăn của sị là
(7%), ngồi ra cịn tì

ùn bã hữu cơ (93%) và tảo

th y nguyên sinh động vật trong ruột của sò như

Tintinnopsis và Cocliella. Trong thành phần tảo Silic chiếm 92%, tảo giáp chiếm
4% và các nhó

khác chiế

4%. Sị bắt mồi thụ động bằng cách tạo dòng nước qua

miệng để l y thức ăn.
1.1.3. Đặc điểm sinh trưởng, sinh sản của sò huyết
Nhiệt độ ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý và chi phối đến sinh trưởng của sò
huyết (Vakily, 1992). Sau 1 - 2 nă
GVHD: TS. Nguyễn Xn Niệm

tuổi sị có thể thành thục sinh dục và tha
7

gia

HVTH: ê Thị Hồng G m