Tài liệu Phải làm gì với bệnh chết nhanh cây tiêu Do được giá, diện tích trồng tiêu docx

Phải làm gì với bệnh chết nhanh cây tiêu
Do được giá, diện tích trồng tiêu ở nước ta đang tăng lên rất nhanh. Tiêu
được trồng một cách ồ ạt đã dẫn đến nhiều khâu kỹ thuật để phòng ngừa bệnh chết
nhanh cây tiêu do nấmPhytophthora spp. (một bệnh đã từng hủy diệt nhiều vườn
tiêu ở các tỉnh miền Đông Nam bộ và Tây Nguyên trong vài năm gần đây) bị người
trồng bỏ qua.
Thực tế kiểm tra sâu bệnh ở những vùng trồng tiêu trong dịch chết nhanh xẩy ra
vài năm gần đây, chúng tôi thấy không ít chủ vườn cho rằng chỉ có thuốc hoá học mới có
khả năng giải quyết được bệnh. Nên khi gặp cán bộ kỹ thuật họ thường chỉ hỏi có loại
thuốc mới nào trị hết bệnh? chứ ít thấy hỏi làm cách nào để phòng ngừa được bệnh. Đây
có thể được coi là sai lầm lớn nhất của bà con mình, khiến cho việc ngăn chặn dịch chết
nhanh cây tiêu trong những năm gần đây mang lại hiệu quả rất thấp.
Có thể bà con chưa biết, nấm Phytophthora có đặc điểm là ưa thích và rất cần có
ẩm ướt để sinh sản, phát triển. Chúng có thể tồn tại trong đất, trong nước, trong tàn dư
của cây bị bệnh, hơn nữa ngoài cây tiêu chúng còn gây hại trên rất nhiều loại cây trồng
khác, từ đó làm cho nguồn bệnh tồn tại rất nhiều trong tự nhiên. Khi gặp điều kiện mưa
ẩm kéo dài, vườn không thoát được nước, trên vườn lại có nhiều tàn dư của cây tiêu hoặc
cây ký chủ khác đã bị bệnh, thì bệnh sẽ phát sinh, lây lan và gây hại rất mạnh.
Nấm gây bệnh tồn tại trong đất, trong nước, trong tàn dư của cây bị bệnh. Ngoài
cây tiêu bệnh còn gây hại trên rất nhiều loại cây trồng khác, như vậy nguồn bệnh có rất
sẵn trong tự nhiên, khi gặp điều kiện mưa ẩm kéo dài, vườn không thoát được nước, trên
vườn lại có nhiều tàn dư của cây tiêu hoặc cây ký chủ khác đã bị bệnh, thì bệnh sẽ phát
sinh, lây lan và gây hại rất mạnh.
Thực tế đồng ruộng cho thấy khi trồng tiêu nếu không áp dụng những biện pháp
phòng ngừa từ sớm, gặp điều kiện thuận lợi bệnh có thể hủy diệt cả vườn tiêu chỉ trong
một thời gian ngắn.
Hiện nay các vùng trồng tiêu ở các tỉnh phía Nam đang bước vào giai đoạn chuẩn
bị đất, giống cây… cho một vụ trồng mới. Để hạn chế bệnh chết nhanh, bà con cần chủ
động thực hiện tốt ngay từ đầu vụ những biện pháp phòng ngừa sau đây:
- Không trồng tiêu ở chân đất trũng, mực thủy cấp cao, khả năng thoát nước kém,
hoặc những khu đất thấp dưới chân đồi… vì những nơi này hứng chứa rất nhiều nguồn

bệnh từ các vườn trên cao theo nước mưa chảy xuống. Mặt khác nơi đây luôn ẩm thấp
nấm bệnh rất dễ phát triển và gây hại mạnh.
- Vườn tiêu phải có hệ thống rãnh thoát nước thật tốt cho mùa mưa, đảm bảo
vườn không bị đọng nước. Qua kiểm tra những vùng trồng tiêu ở Đồng Nai, Bình
Phước… chúng tôi cho rằng đây là biện pháp quan trọng số một trong việc phòng ngừa
bệnh.
- Những vườn có độ dốc ít, nên đào hố “chôn nước” nằm xen kẽ giữa các trụ tiêu,
để vườn không bị đọng nước.
- Không cho nước bên ngoài chảy vào vườn tiêu, nhất là vườn nằm sát khu trồng
cao su. Hạn chế người và vật nuôi đi từ vườn đã bị bệnh sang vườn mới trồng.
- Trước khi làm đất, thu gom sạch tàn dư cây tiêu, cây trồng khác và cỏ dại đưa ra
khỏi vườn tiêu hủy. Phải làm đất kỹ và phơi ải đất trước khi trồng.
- Trồng thưa, hàng cách hàng 3 m, trụ cách trụ 2 m để vườn không bị ẩm thấp.
- Đào hố xong, tưới 3-5 lít dung dịch Formol 0,1%, hoặc dung dịch 0,2% của một
trong những loại thuốc như: Vialphos 80WP, Mataxyl 500WP, Vilaxyl 35BHN, Aliette
80WP… Với những vườn tiêu đã bị bệnh phá hủy phải trồng lại, thì đây là biện pháp cực
kỳ quan trọng.
- Bón mỗi hố 10-20 kg phân hữu cơ mục hoặc 1-2 kg phân hữu cơ vi sinh, lấp đất
cao hơn thành mô rồi trồng tiêu lên trên mô. Không trồng sâu dưới mặt đất, không nên áp
dụng kỹ thuật đôn dây, vun cao như bà con vẫn thường làm, để gốc cây luôn khô ráo.
- Tuyệt đối không lấy hom ở những vườn tiêu đã bị bệnh để làm giống. Trước khi
giâm, ngâm hom giống 30 phút trong dung dịch (nồng độ 0,1%) của một trong những loại
thuốc đã nêu trên.
- Tuyệt đối không lấy đất ở vườn tiêu đã bị bệnh để giâm hom. Đất để làm bầu
giâm hom, nên phun tưới dung dịch Formol nồng độ 5%, trộn đều cho đất hơi ẩm, phủ
bạt 2-3 ngày, mở bạt ra chờ bay hết mùi Formol thì cho đất vào bầu để ươm hom giống.
- Chọn giống tiêu có khả năng kháng bệnh cao: giống Lada Belantoeng có khả
năng kháng bệnh, nhưng năng suất thấp, có thể trồng ở những vùng thường bị bệnh hại
nặng. Giống tiêu Vĩnh Linh cũng chống chịu với bệnh khá hơn so với một số giống khác.
- Thường xuyên dọn sạch cỏ dại, cắt tỉa hợp lý cây nọc, cây che bóng, nhánh vô

hiệu… để vườn tiêu thông thoáng, hứng được nhiều ánh sáng.
- Không trồng xen những loại rau mầu cũng là ký chủ của nấm Phytophthora như:
cà tím, cà pháo, cà chua, ớt, bầu bí, khoai sọ, cà rốt, súp lơ… trong vườn tiêu.
- Không trồng xen những loại rau mầu cũng là ký chủ của nấm Phytophthora như:
cà tím, cà pháo, cà chua, ớt, bầu bí, khoai sọ, cà rốt, súp lơ… trong vườn tiêu.
- Không nên chỉ bón đơn độc phân đạm hoá học. Phải tăng cường bón phân hữu
cơ, với lượng khoảng 15-20 kg phân chuồng mục/một trụ tiêu cho mỗi năm (nên trộn
thêm chế phẩm Trichoderma như: Vi-ĐK với lượng 3-5 kg trong 100 kg phân hữu cơ
mục). Tăng cường kali và những loại phân có hàm lượng Mg và vôi cao như phân lân
Văn Điển. Thực tế cho thấy đây là biện pháp rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh.
- Quá trình chăm sóc, cố gắng không làm rễ tiêu bị tổn thương, sây sát.
- Áp dụng hệ thống tưới thấm kết hợp với việc bón phân hóa học để tiết kiệm
công bón, lượng nước tưới, tránh đọng nước trong gốc tiêu và hạn chế nguồn bệnh lây lan
từ bên ngoài vào theo con đường tưới.
- Những cây bị chết phải đào bới, thu gom sạch sẽ toàn bộ gốc, rễ, thân, lá, hoa,
trái đưa ra khỏi vườn tiêu hủy. Rồi tưới vào gốc 3-5 lít dung dịch (nồng độ 0,2%) của một
trong những loại thuốc như đã nói ở phần trên và 0,5 kg vôi bột, trước khi trồng lại. Đồng
thời tưới cho những cây xung quanh cây bị bệnh 2-3 lần, cách nhau khoảng 1 tháng/lần
để phòng ngừa.
- Có thể dùng một số loại thuốc như: Vialphos 80WP, Mataxyl 500WP, Vilaxyl
35BHN, Agri-Fos 400, ANLIEN-annong 400SC, Vicarben 50HP… liều lượng sử dụng
trung bình khoảng 15gram (15 ml) cho bình phun 8 lít nước… phun phòng ngừa bệnh
vào đầu, giữa và cuối mùa mưa. Vùng thường bị bệnh nặng, trong mùa mưa nên phun
mỗi tháng một lần. Ngoài ra, có thể dùng các loại thuốc trên hoặc Bordeaux 1%,
Oxyclorua đồng (pha như hướng dẫn trên nhãn) tưới cho mỗi gốc 2-3 lít vào đầu và cuối
mùa mưa.