Tài liệu Chạy hay vượt dốc ? pdf

Chạy hay vượt dốc ?

Kinh tế thế giới đang đi vào suy thoái, kéo theo sự bất ổn vận mệnh của các
doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp dù đã có chiến lược đối phó nhưng cũng
không thể khắc phục hết khó khăn. Bởi đây không phải là một cơn gió tài
chính thông thường, mà là một cơn bão khủng hoảng tài chính có một không
hai trong lịch sử, làm đảo lộn trật tự kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, trong đe
dọa luôn xuất hiện những cơ hội, nhiều doanh nghiệp đã bình tĩnh, sáng suốt
nhìn thấy cơ hội. Từ khi cuộc khủng hoảng xảy ra đến nay, một cách tương
đối, doanh nghiệp Việt Nam có thể chia thành sáu nhóm chính dựa trên
năng lực vượt dốc và cách hành xử trước đe dọa và cơ hội.
Nhóm thứ nhất, là những doanh nghiệp có một bảng cân đối tài chính rất ấn
tượng, rất nhiều tiền mặt và không phải đi vay nợ. Kinh tế suy thoái sẽ khiến
nhiều đối thủ cạnh tranh của họ lộ ra điểm yếu. Các doanh nghiếp này tận
dụng cơ hội để triển khai chiến lược tấn công, khoét sâu vào điểm yếu của
các đối phương. Họ đang chạy hết tốc độ của mình trên “xa lộ”, bỏ xa đối
thủ cạnh tranh, từng bước, vươn lên vị trí dẫn đầu ngành và làm thay đổi vị
thế giữa các doanh nghiệp trên thị trường trong năm 2009.

Nhóm thứ hai, là những doanh nghiệp gặp khó khăn do sức mua trên thị
trường giảm. Tuy nhiên, họ nhanh chóng đánh giá lại từng sản phẩm, xem
xét các ngành kinh doanh và toàn bộ phạm vi hoạt động, mối liên kết giữa
các chuỗi giá trị, sự co dãn của các nhà cung cấp và của khách hàng, của thị
trường để tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp, cũng như
cơ hội và đe dọa từ thị trường, từ đối thủ cạnh tranh. Nhìn ra ai là đối thủ
mạnh nhất và họ sẽ phản ứng ra sao. Từ đó, xem xét chỗ nào cần cải tiến
hoạt động, cắt giảm chi phí, thêm giá trị gia tăng, và có thể khai thác nguồn
lực rẻ ở khu vực nào... để tạo ra giá thành thấp cũng như đa dạng hóa rủi ro
về tiền tệ và khách hàng để có sự ưu tiên trong ngắn hạn, trung hạn và dài
hạn. Họ đang chạy nhưng tốc độ chậm hơn so với trước đây.

Nhóm thứ ba, là những doanh nghiệp được tiếp nhiên liệu nhờ chính sách
kích cầu và hỗ trợ lãi suất vay của Chính phủ. Tuy áp lực chi phí lãi vay
giảm, nhưng vì nhu cầu thị trường giảm và chi phí cố định lớn do đầu tư ở
qui mô lớn, nên họ gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nhờ sự nhạy bén, họ đã
phản ứng nhanh bằng cách đánh giá lại chính mình và lên kế hoạch ưu tiên
phù hợp, sẵn sàng cải tổ mô hình quản lý, tinh giản bộ máy, xây dựng hệ
thống cảnh báo kịp thời, hệ thống kiểm soát chặt chẽ và sẵn sàng đối phó với
những bất ngờ. Những doanh nghiệp này đang tiếp tục vượt dốc, và sẽ vượt
qua dốc.

Nhóm thứ tư, là nhữngdoanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn do xa rời
năng lực lõi và tay nghề chuyên môn. Các doanh nghiệp nhóm này từng
chớp thời cơ, kiếm lợi nhuận ngắn hạn như tham gia vào thị trường bất động
sản, chứng khoán trong các năm trước, và đa số cũng bị thiệt hại nặng nề
vào năm 2008 khi thị trường chứng khoán đổ dốc không phanh và thị trường
BĐS thì đóng băng. Tuy nhiên, hiện tại các doanh nghiệp này quay lại năng
lực lõi vẫn còn kịp, lợi nhuận vẫn tiếp tục sinh ra từ hoạt động dựa trên năng
lực lõi và tay nghề chuyên môn. Nghĩa là họ vẫn còn nguồn tiền vào từ hoạt
động kinh doanh chính để nuôi bộ máy doanh nghiệp. Chính sách kích cầu
của Chính phủ đã tiếp thêm nhiên liệu cho họ để từng bước vượt dốc bằng
việc giảm chi phí lãi vay. So với nhóm thứ ba, nhóm doanh nghiệp này gặp
nhiều khó khăn hơn. Sự phục hồi của thị trường bất động sản và chứng
khoán chỉ là yếu tố hỗ trợ để họ vượt qua dốc nhanh hơn. Yếu tố quan trọng
nhất cho sự thành công của họ chính là quyết tâm, bản lĩnh và trên hết phải
là sự thay đổi triệt để nhận thức của ban lãnh đạo về chiến lược kinh doanh,
triết lý kinh doanh. Cụ thể là muốn doanh nghiệp phát triển bền vững, phải
luôn luôn ưu tiên và tập trung vào phát triển năng lực lõi và tay nghề chuyên
môn của doanh nghiệp.

Nhóm thứ năm, những doanh nghiệp rời xa năng lực lõi và tay nghề chuyên

môn, tham gia vào thị trường bất động sản, chứng khoán bằng việc vay tiền
ngân hàng quá nhiều, và bây giờ muốn quay lại lĩnh vực kinh doanh trước
đây, họ phải làm lại từ đầu. Hoặc những doanh nghiệp kinh doanh chứng
khoán, bất động sản không dựa trên vốn tự có của mình. Với nhóm doanh
nghiệp này, chi phí lãi vay mỗi ngày một nhiều nhưng dòng tiền vào thì
không có, chi phí quản lý doanh nghiệp phải ăn thâm vào vốn mỗi ngày.
Khác với các doanh nghiệp nhóm bốn, thời gian phục hồi nhanh chậm của
nền kinh tế, của thị trường chứng khoán, và bất động sản là yếu tố quan
trọng đối với số phận của họ.

Nhóm thứ sáu, tác động của cuộc khủng hoảng đã vượt quá sức chịu đựng
của doanh nghiệp, họ đang tục dốc và cố gắng tồn tại được ngày nào hay
ngày đó. Đối với nhóm này, chủ doanh nghiệp không nên giữ “bệnh sĩ”.
Chấp nhận sự thất bại, kiên nhẫn làm lại từ đầu cũng là một tính cách đáng
khâm phục của một doanh nhân.

Tóm lại, việc phân chia các doanh nghiệp theo nhóm như trên chỉ mang tính
cách tương đối, và sẽ có nhiều doanh nghiệp có đủ tính chất của hai hoặc ba
nhóm. Nhưng dù là nhóm nào, trong thời kỳ suy thoái, doanh nghiệp nên
bình tâm nhìn lại chính mình, những điểm mạnh, yếu, cơ hội và đe doạ, từ
đó đề ra những chiến lược mới phù hợp với hoàn cảnh thực tế. Doanh nghiệp
cũng nên tìm thêm một góc nhìn từ bên ngoài có uy tín để tăng tính khách
quan trong công việc này. Một khi đã xây dựng và thống nhất chiến lược
mới cho giai đoạn này, các doanh nghiệp cần hành động quyết đoán, tập
trung, và hiệu quả để đem lại lợi thế cạnh tranh lâu dài trên nền tảng kiểm
soát chặt chẽ từ nhiều nguồn.