Tài liệu Chọn giống ở cây sinh sản sinh dưỡng docx

Chọn giống ở
cây sinh sản
sinh dưỡng



1. Khái niệm chung
Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản
mà cơ thể mới được phát triển từ những
phần cơ thể ban đầu như củ, thân, mầm,
lá … Đó là những bộ phận ở trên hoặc là
ở dưới mặt đất
- Từ những phần thân dưới mặt đất:
những cây trồng mới được nhân lên từ
những phần dưới mặt đất như khoai tây,
củ gừng, chuối, hành, tỏi,…
- Bằng những chồi bất định: như ở cây
tầm gửi, khoai lang và nhiều loài thân bò
khác.
- Bằng thân hành con như cây bạch đầu
khấu, hành, tỏi,…
- Sinh trưởng bằng những đoạn sinh
dưỡng: những cây này thường được nhân
lên bằng những đoạn thân hoặc chồi,
mầm cắt ghép như khoai lang, dong
riềng,…
Trong sinh sản sinh dưỡng, cây được
nhân lên bằng phương pháp vô tính nên
qua các đời trồng của hệ vô tính không
xảy ra phân ly và tái tổ hợp. Điều này đã

dẫn đến:
- Các hệ vô tính dần dần tích lũy các đột
biến tự nhiên, làm độ dị hợp tăng lên
- Các gene có hại cũng được tích lũy dần
- Các cơ quan sinh sản thường xuyên
không hoạt động nên dần dần đưa đến bất
dục đực và cái. Bất dục đực thường xảy
ra nhiều hơn.
1.1. Phương pháp chọn tạo
Chọn tạo giống cây sinh sản sinh dưỡng
thì kỹ thuật được ứng dụng cơ bản giống
như các phương pháp chọn tạo giống cây
hữu tính, bao gồm: nhập nội, chọn lọc và
tạp giao, chỉ khác về cách xử lý quần thể
lúc khảo nghiệm.
Đối với cây nhân vô tính, khi một kiểu
gene đã được xác định nó có thể được
duy trì vĩnh viễn bằng phương pháp vô
tính hay sinh dưỡng mà không mất độ
toàn vẹn di truyền, đó là một lợi thế lớn.
Tuy nhiên cũng kèm theo một số nhược
điểm sau:
- Vì các đời sinh dưỡng nối tiếp nhau
không qua sàng lọc di truyền của phân
bào giảm nhiễm nên các hệ sinh dưỡng
có xu hướng tích lũy thành hệ thống các
bệnh truyền nhiễm, nhất là các bệnh
virus và mycoplasma. Chúng cũng tích
lũy lại các đột biến mà đa số đều gây hại.
Để tránh được vấn đề này, cần: (i) Duy

trì nguồn giống ưu tú trong điều kiện
sạch bệnh là cần thiết; (ii) Bản thân
nguồn giống phải được thường xuyên tái
tạo lại bằng cách chọn lọc cây dùng làm
giống từ một quần thể nhân lên bằng
phương pháp sinh dưỡng.
Gần đây có thể tránh được một số khó
khăn trên bằng cách duy trì các hệ vô
tính dưới dạng nuôi cấy mô.
- Duy trì nguồn gene cần thiết cho các
chương trình chọn tạo giống gặp khó
khăn và tốn kém do các nguyên nhân nói
trên.
- Đa số các giống biểu hiện bất dục đực,
sức sống yếu, hạt lép với nhiều mức độ
khác nhau. Do đó bất dục là hậu quả của
việc các hệ vô tính không được phân bào
sàng lọc
- Một số loài và nhiều giống của đa số
cây nhân vô tính không có hoa.
1.2. Kích cỡ quần thể