ONG LAO DANH CA VA CON CA VANG MOI

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (142.42 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày dạy: 6B: 23/ 10/ 2015
TIẾT 33

ÔNG LÃO ĐÁNH CÁ VÀ CON CÁ VÀNG
_Truyện cổ tích của A.Pu-skin_

(Hướng dẫn đọc thêm)
I.MỤC TIÊU

1. Kiến thức: HS nắm được:

- Hiểu được nội dung, ý nghĩa của tryện Ông lão đánh cá và con cá vàng.

- Nắm được biện pháp nghệ thuật chủ đạo và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, đặc sắc
trong truyện.

2. Kĩ năng:

- Đọc, hiểu và cảm nhận nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của văn bản.
- Kể lại và tóm tắt được câu chuyện.

3. Thái độ: GDHS về lịng biết ơn, thái độ đấu tranh chống cái xấu, cái ác.
* Phương pháp: Đàm thoại, đưa tình huống có vấn đề, thảo luận nhóm, ...
II. CHUẨN BỊ

1.Giáo viên: Nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị tranh ảnh minh hoạ, biểu mẫu ...
2.HS: Học bài cũ, soạn bài mới theo hướng dẫn ở phần câu hỏi đọc hiểu văn bản.
III. TIẾN TRÌNH

1. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS: 
2. Bài mới:

*Vào bài: GV giả định:

Nếu em cứu được một con vật như trong những câu chuyện cổ tích: cứu rắn, cá, hổ hoặc
rùa,... và được chúng trả ơn bằng một điều ước thì em sẽ ước điều gì?

-HS trả lời

-GV định hướng: Mong ước của con người chúng ta là vô vàn, ...

Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung

-GV trình chiếu hình ảnh về tác giả Puskin
và một số tác phẩm tiêu biểu của ông.



chốt: Puskin được tôn vinh là đại thi hào,
Mặt trời thi ca Nga.

?Nêu xuất xứ của tác phẩm? Do Puskin
sáng tác hay dựa vào đâu?

-GV: Điểm khác với các truyện cổ tích
dân gian khác đây là truyện cổ tích
nhưng có tác giả...

-GV trình chiếu tranh cho HS kể tóm tắt lại
tác phẩm theo tranh.

1. Tác giả: A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích
Pu-skin (1799 – 1837)

- Được tơn vinh là “Mặt trời thi ca Nga”.
2. Tác phẩm:

- 205 câu thơ.

- kể lại truyện dân gian Nga, Đức.
*Tóm tắt:

Hoạt động 2: Đọc – hiểu chi tiết văn bản
?Liệt kê các nhân vật trong văn bản?

- Truyện có 3 nhân vật: Ơng lão đánh cá,
mụ vợ và con cá vàng.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

nhằm làm cho câu chuyện phát triển.

+ Mụ vợ là nhân vật thể hiện chủ đề của
truyện qua tính cách của mình nên được
xem như là nhân vật chính của truyện.

+ Con cá vàng là nhân vật mang yếu tố kì
ảo.



ngồi ra cịn có hình tượng biển xanh cũng

đóng vai trị quan trọng, gợi liên tưởng đến
thái độ của nhân vật, của đất trời cho nên có
người cịn cho biển cũng là một nhân vật
trong truyện.

-GV: Ơng lão có 5 lần đi ra biển. Cơ và
các em sẽ thống kê lại 5 tình huống đó.
-GV: Chuẩn bị biểu thống kê để làm rõ 5
tình huống.

- HS hoạt động nhóm: thống kê
+ Nhóm 1: địi hỏi của mụ vợ
+ Nhóm 2: hành động của ông lão

+ Nhóm 3: Cách cư xử của mụ vợ với ơng
lão

(lời nói, hành động)

+ Nhóm 4: Biểu hiện của biển xanh.

- HS thảo luận, ghi vào giấy A0, dán lên
bảng.

- GV trình chiếu bảng thống kê đã chuẩn bị
sẵn đề HS đối chiếu kết quả.

-GV dẫn: Như vậy, qua phép thống kê trên,
chúng ta đã nắm rõ năm tình huống của cốt
truyện. Chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu, thảo

luận về nội dung của văn bản theo hệ thống
các nhân vật, ...

* Năm tình huống của cốt truyện

-Gv dựa vào bảng thống kê (phần nói về
nhân vật mụ vợ), yêu cầu HS các nhóm thảo
luận.

?Theo các em, mụ vợ là người có tính
cách ntn?

? Các em có NX gì về những địi hỏi của
mụ vợ?

- Cái máng lợn mới, tồ nhà đẹp  Vật chất
- Nhất phẩm phu nhân, nữ hoàng, Long
vương  địa vị và quyền lực.

- GV: Lòng tham của mụ vợ quả là khơng
đáy, từ địi hỏi về của cải vật chất ngày
càng tăng, đến đòi hỏi cả về địa vị và quyền
lực, và cuối cùng , đòi một quyền phép vơ
hạn chỉ có trong tưởng tượng

1. Nhân vật mụ vợ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

? Lòng tham của mụ vợ giống với nhân
vật tham lam nào trong các truyện cổ tích
mà các em đã học ?

- Người anh trong Sự tích cây khế...

?Dân gian ta có những câu nói nào về
lịng tham lam?

- “Được voi địi tiên”; “lịng tham vơ đáy”.
? Bên cạnh tính tham lam, mụ vợ cịn là
con người như thế nào? (các em chú ý
cách cư xử của mụ với chồng). Gợi dẫn:
? Ai là người đã giúp mụ thoả mãn 4 đòi
hỏi ban

đầu? – Ơng lão và con cá vàng.

? Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữ
địi hỏi của mụ vợ cách đối xử của Mụ với
chồng?

? Ngồi ơng lão là chồng mình, mụ vợ cịn
bội bạc với ai? – Cá vàng.

- Từ người trả ơn cho chồng mụ, trong thực
tế, con cá vàng đã trở thành ân nhân của
chính mụ. Vậy mà mụ lại trở mặt bắt cá
vàng phải hầu hạ mụ và làm theo ý muốn
của mụ.

? giữa tính cách tham lam và sự bội bạc
của mụ vợ có quan hệ như thế nào?

- Càng tham lam mụ vợ càng bội bạc  lòng
tham lam tỉ lệ thuận với sự bội bạc.

? Tìm các câu nói trong dân gian về sự bội
bạc của con người? – Cạn tàu ráo máng,
ăn cháo đá bát, ...

- Sự bội bạc trơ trẽn, của mụ quả là khơng
thể chấp nhận được, chính ơng lão đã phải
nói với con cá vàng về sự bội bạc ấy của mụ
vợ: “Tôi sống làm sao được với mụ vợ quái
ác này”.

?Mụ vợ tham lam và bội bạc gợi cho các
em nhớ đến nhân vật nào trong truyện cổ
tích vừa học ở lớp 6?

- Nhân vật Lí Thơng, điển hình cho sự tham
lam, bội bạc trong truyện cổ tích Việt
Nam, ...

? Để tơ đậm chân dung nhân vật, khắc sâu
thêm ấn tượng về tính cách của mụ vợ,
dân gian đã sáng tạo nền cảnh thiên nhiên
rất đặc sắc. Em có nhận xét gì về sự thay
đổi của mặt biển qua năm lần ông lão ra

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

gọi cá vàng?

? Vì sao mặt biển lại thay đổi qua từng lần
ông lão ra biển gọi cá vàng? Thay đổi theo
chiều hướng nào? (dịu êm hơn hay dữ dội
hơn?)

? Sự thay đổi đó ứng với điều gì của mụ
vợ?

- Thiên nhiên cũng nổi cơn thịnh nộ trước
lòng tham và sự bội bạc của mụ vợ. Lòng
tham và sự bội bạc của con người càng tăng
tiến thì cơn thịnh nộ của thiên nhiên cũng
tăng tiến theo. Cảnh biển đổi thay ứng với
từng tham vọng ngày càng quá đáng của mụ
vợ, giúp người đọc nhận rõ tính cách nhân
vật và hiểu sâu sắc ý nghĩa phê phán của
truyện.

? Nhưng theo các em, trong những đòi hỏi
của mụ vợ, đòi hỏi nào là chính đáng? (có
thể chấp nhận được?).

- GV dẫn dắt HS đi đến nhận thức: Ước
muốn của con người không phải là tội lỗi
mà vẫn đề là cách thực hiện ước muốn
ấy. Đòi hỏi thứ 5 là lấy oán trả ơn, chà 
đạp lên đạo đức nhân nghĩa (với ơng lão,
với cá vàng) thì

khơng thể chấp nhận được và đáng bị trừng

trị.

? Ơng lão đánh cá có hồn cảnh sống ra
sao? Tính cách của ơng như thế nào?
- nguồn gốc xuất thân: nghèo.

- phẩm chất:
+ cần cù lao động

+ nhân hậu: thả cá vàng khi cá vàng van xin
+ thật thà: kể cho vợ nghe bắt được cá vàng
+ khơng tham lam: “Ta chẳng cần gì cả”.
-GV: Đó là những phẩm chất đáng quý của
người nông dân.

? Từ hình ảnh ơng lão lóc cóc, lủi thủi ra
biển 5 lần gợi cho em suy nghĩ gì về tính
cách của ông lão?

- Vợ nói sao nghe vậy, làm vậy.

- Nhẫn nhục chịu đựng sự hành hạ của mụ
vợ.

=> vơ tình tiếp tay cho sự tham lam của mụ
vợ.

2. Nhân vật ông lão

- cần cù, tốt bụng, thật thà.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>



đáng trách.

? Trong truyện,cá vàng đã đáp ứng yêu
cầu của mụ vợ mấy lần? Đó là cách cá
vàng trả ơn ai? Vậy cá vàng trước hết
tượng trưng cho cái gì?

- tượng trưng cho sự biết ơn.

? Sự phản ứng của cá vàng trong lần thứ
5 ra sao?

- Khi nghe ơng lão nói (lần thứ 5), khác
với những lần trước, “cá vàng khơng nói
gì, quẫy đi lặn sâu xuống đáy biển”.
? Vì sao lần thứ năm cá vàng chẳng
những không giúp mà cịn trừng trị đích
đáng?

- Vì cá nghe được hai điều ơng lão nói về
mụ vợ:

+ muốn làm Long Vương ngự trên mặt
biển;

+ để bắt cá vàng phải hầu hạ và làm theo
ý muốn của mụ.

 Những lần trước cá vàng đều tỏ ra rộng
lượng và nhượng bộ trước những yêu cầu
của mụ vợ. Nhưng lần này thì quá mức và
không thể chấp nhận được. Vì thế phải
trừng trị, và ở đây cá vàng đã trừng phạt mụ
vợ về cả hai tội tham lam và bội bạc – đặc
biệt là tội bội bạc. Đó chính là sự trừng phạt
đích đáng đối với những người xấu xa, bạc
ác.

? Vậy qua sự trừng phạt đó ta thấy cá
vàng đại diện cho điều gì?



là nhân vật thử thách và đánh giá lòng tham
của con người đại diện cho ước mơ của
nhân dân về cơng lí và hạnh phúc.

3. Nhân vật Cá vàng

- tượng trưng cho sự biết ơn.

- đại diện cho cơng lí của nhân dân.

=>Là nhân vật thử thách và đánh giá lịng
tham.

Hoạt động 3: Tổng kết

-GV trình chiếu câu hỏi thảo luận:

?Truyện cổ tích này ca ngợi, phê phán
điều gì và nêu lên bài học gì cho con
người và cuộc sống?

-GV: Truyện còn nêu lên bài học về lao
động chân chính và phải đấu tranh khơng
khoan nhượng với cái xấu,cái ác.

? Em có nhận xét gì về những hình ảnh ở
cuối truyện?Những hình ảnh này xuất
hiện ở phần nào của truyện? Kết thúc
truyện có giống như trong các truyện cổ

1. Nội dung:

- Ca ngợi lòng biết ơn đối với những người
nhân hậu;

- Phê phán và nêu lên bài học đích đáng cho
những kẻ tham lam, bội bạc.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

tích thơng thường khác khơng?
- kết thúc khơng có hậu.

? Trong truyện 5 lần ông lão ra biển để
xin cá vàng giúp đáp ứng các đòi hỏi của
mụ vợ. Em có nhận xét gì về 5 lần đó? (có
giống nhau khơng? Các địi hỏi của mụ

vợ, phản ứng của cá vàng, biểu hiện của
biển xanh).

? Nhận xét về hình ảnh, tính cách của hai
nhân vật ơng lão và mụ vợ?

? Trong truyện có yếu tố nào là hoang
đường, kì ảo?

- Cá vàng biết nói

- Các ước muốn được ngay.

_GV: Truyện cổ tích bằng thơ của Puskin
vừa theo mơ típ truyện cổ tích dân gian
thơng thường: mơ típ vật trả ơn; mơ típ
thử thách lòng tham; mơ típ trừng trị
thích đáng vừa thể hiện sự sáng tạo độc
đáo của ông trong việc xây dựng kết cấu
vòng tròn, ... vả lại khi sáng tác truyện cổ
tích này, Puskin cịn kín đáo gửi vào tác
phẩm sự lên án, chống đối chế độ Nga
hồng tàn ác đương thời. Qua hình tượng
nhân vật ông lão, Puskin muốn thức tỉnh
nhân dân Nga : không thể bạc nhược
trước sự tàn bạo, điên cuồng của Nga
hoàng mà phải đứng lên đấu tranh chống
lại chế độ.

=> đây là lớp nghĩa vượt ra khỏi nội dung

truyện cổ tích.

- Tình huống truyện lặp lại, tăng tiến.

- Đối lập giữa các nhân vật.

- Có các yếu tố hoang đường, kì ảo.

- Xây dựng các hình tượng nghệ thuật giàu
ý nghĩa.

3.Củng cố, luyện tập

- HS diễn hoạt cảnh 1 tình huống truyện theo kiểu phân vai.
4. Hướng dẫn học bài:

- Chuẩn bị nội dung tiết học sau:
5. Rút kinh nghiệm giờ dạy

</div>