SKKN Giao-duc-y-thuc-tụ-quan-cua-HSTHPT-trong-cong-tac-chu-nhiem

Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I – Lý do chọn đề tài:
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn Cơng Nghiệp hóa – Hiện Đại Hóa với
mục tiêu đến năm 2020 Việt Nam sẽ từ một nước Nông nghiệp về cơ bản trở thành
nước Công nghiệp, hội nhập với cộng đồng quốc tế. Nhân tố quyết định thắng lợi của
cơng cuộc Cơng Nghiệp hóa – Hiện Đại Hóa và hội nhập quốc tế là con người. Việc
này cần được bắt đầu từ giáo dục phổ thông, mà trước hết phải bắt đầu từ việc xác
định mục tiêu giáo dục đào tạo như là xác định những gì cần đạt được (đối với người
học) sau một quá trình đào tạo. Nói chung phẩm chất và năng lực được hình thành
song song, đầy đủ và chắc chắn.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một nhu
cầu cần thiết. Bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập,
hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của học sinh được
phát triển dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực chất vai trò của giáo viên
chủ nhiệm cũng như người làm vườn, trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống.
Người làm vườn không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho
hạt giống nẩy mầm. Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm
niệm dạy dỗ giáo dục cho các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để
xứng đáng với những hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng.
Do sự phát triển nhanh, mạnh với tốc độ mang tính bùng nổ của khoa học cơng
nghệ thể hiện qua sự ra đời nhiều lý thuyết, thành tựu mới cũng như khả năng ứng
dụng chúng vào thực tế cao, rộng và nhanh buộc việc “trồng người ” luôn được xem
xét, điều chỉnh. Xã hội địi hỏi người có học vấn hiện đại khơng chỉ có khả năng lấy
ra từ trí nhớ các tri thức dưới dạng có sẵn, đã lĩnh hội ở nhà trường mà cịn phải có
năng lực chiếm lĩnh, sử dụng các tri thức mới một cách thông minh, sáng suốt khi gặp
trong cuộc sống, trong lao động và trong quan hệ với mọi người. Giáo dục phải phát
triển hứng thú, kĩ năng sống cần thiết cho học sinh.
Kết quả nghiên cứu tâm- sinh lí của học sinh và điều tra xã hội học gần đây
trên thế giới cũng như ở nước ta cho thấy thanh thiếu niên có những thay đổi trong sự
phát triển tâm- sinh lí, đó là sự thay đổi có gia tốc. Trong điều kiện phát triển của các

phương tiện truyền thông, trong bối cảnh hội nhập, mở rộng giao lưu, học sinh được
tiếp nhận nhiều nguồn thông tin đa dạng, phong phú từ nhiều mặt của cuộc sống, hiểu
biết nhiều hơn, linh hoạt và thực tế hơn so với các thế hệ cùng lứa tuổi trước đây mấy
chục năm, đặc biệt là học sinh bậc trung học. Trong học tập, học sinh khơng thoả mãn
với vai trị của người tiếp thu thụ động, không chỉ chấp nhận các giải pháp đã có sẵn
được đưa ra.

1


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
Với xu thế phát triển tất yếu của thời đại, đổi mới phương pháp dạy học nhấn
mạnh “lấy người học làm trung tâm” và công tác chủ nhiệm tất yếu cũng phải thay
đổi theo xu hướng này.
Trong cơng tác chủ nhiệm lớp thì yếu tố cơ cấu tổ chức một tập thể tự quản là
một yếu tố quan trọng giúp cho một tập thể lớp duy trì và phát huy được tinh thần
đồn kết, khơng khí học tập vui vẻ thoải mái, giúp cho mỗi cá nhân học sinh có điều
kiện thuận lợi để phát huy năng lực bản thân, phát triển toàn diện, đặc biệt là với học
sinh ở bậc học THPT. Vì đây là bậc học mà học sinh ở lứa tuổi từ 16 – 18, lứa tuổi
cận kề sự trưởng thành, những nhận thức và định hướng của cuộc đời được hình
thành và quyết định chủ yếu ở giai đoạn này. Cơ cấu tổ chức một tập thể tự quản thực
sự có ý nghĩa rất quan trọng.
Công tác chủ nhiệm lớp nghe đơn thuần chỉ là công việc của một giáo viên phụ
trách quản lý một tập thể lớp nào đó do nhà trường phân công. Với lớp gồm nhiều
học sinh ngoan, học giỏi, tập trung ở trên một địa bàn có nhiều điều kiện thuận lợi để
phát triển “đức”,“trí”, “thể”, “mỹ” và sự quan tâm đúng mức của phụ huynh học sinh,
thì cơng tác quản lý, chỉ đạo của giáo viên phụ trách đỡ phần vất vả. Nhưng với
những lớp khơng có đủ các điều kiện “tốt” như trên mà gồm nhiều học sinh cá biệt,
chất lượng học tập thấp, tự quản chưa cao, khơng chịu “hoạt động” thì địi hỏi giáo
viên chủ nhiệm phải có những nội dung và giải pháp chỉ đạo phù hợp, hiệu quả.

Việc tìm hiểu và xây dựng tăng cường công tác tự quản của HS THPT và nâng
cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm là cần thiết và phù hợp với nhu cầu thực tiễn.
II – Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu và ứng dụng
- Đối tượng và thời gian: Học sinh lớp 11A1 trường THPT … Năm học 2016 – 2017
- Phạm vi áp dụng: Học sinh trường THPT
III – Số liệu khảo sát trước khi thực hiện giải pháp
Lớp 10A1 (năm học 2015-2016) :
* Về Học tập:
Sĩ số
Học lực giỏi
Học lực khá
Học lực trung bình Học lực yếu
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
41
18
43,9%
21
51,2%
2
4,9%
0
* Về Hạnh kiểm:
Sĩ số
Hạnh kiểm Tốt

Hạnh kiểm khá
Hạnh kiểm TB
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
41
35
85,36%
6
14,64%
0
0%
* Về các phong trào thi đua của Đoàn Trường phát động:
- Đứng thứ 6 trong toàn trường trong đợt thi đua chào mừng ngày Nhà Giáo Việt
Nam 20/11

2


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
PHẦN II – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Vai trị của cơng tác giáo dục ý thức tự quản ở học sinh THPT
1.1.

Đáp ứng mục tiêu đào tạo thời đại mới

Chúng ta đều biết con người làm chủ tương lai của thế kỷ 21 trong sự hoà

nhập với cộng đồng thế giới không thể là con người thụ động, ngoan ngỗn giản đơn,
chỉ biết vâng lời rập khn một cách máy móc, mà thực sự phải là con người biết làm
chủ mình, phù hợp nhất với ích lợi của cộng đồng. Một thế hệ người tương lai như
vậy sẽ khơng thể hình thành nếu chúng ta khơng biết tạo cơ hội để họ tập dượt, rèn
luyện tính tự giác tự quản, năng động, sáng tạo ngay từ khi cịn ngồi trên ghế nhà
trường phổ thơng.
1.2. Thực hiện có hiệu quả PPGD tích cực, lấy học trị làm trung tâm.
Trong chuyên môn, chúng ta đang sôi nổi thực hiện PPGD tích cực, lấy học
trị làm trung tâm, khơng lẽ trong công tác CN chúng ta lại để tồn tại mãi cách giáo
dục thụ động, máy móc- thầy là trung tâm của tất cả, còn trò cứ mãi mãi thụ độngPhải đổi mới, phải thực sự lấy học trò làm trung tâm, không chỉ trong chuyên môn mà
cả trong công tác CN. Phải biến quá trình GD thành tự GD, tự ý thức, tự quản lấy
chính mình, tổ, lớp mình. Chỉ có như thế nhân cách HS mới được xác lập bền vững.
Chất lượng giáo dục của chúng ta mới không bị tụt hậu, mới sánh ngang tầm các
nước trong khu vực, mới đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao của cuộc sống
hiện đại.
1.3. Thoả mãn nhu cầu tâm lý của tuổi vị thành niên
HS THPT trong độ tuổi mới lớn, rất thích hoạt động, ham hiểu biết, muốn thể
hiện mình. Các em khơng chỉ ước ao khám phá bí mật thế giới xung quanh, mà cịn
muốn khám phá chính bản thân mình. Hàng ngày, khơng em nào khơng nảy sinh ý
thức muốn tự khẳng định mình, chứng tỏ mình, và cũng muốn tập thể cơng nhận
mình. Xây dựng lớp học tự quản không những thoả mãn tâm lý này của các em mà
còn tạo cho các em cơ hội để được trải nghiệm, chia sẻ và được ni dưỡng, rèn
luyện, phát triển theo hướng tích cực.

3


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
2. Sơ đồ tổ chức lớp học tự quản

4


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
3. Chức năng, nhiệm vụ của các vị trí trong sơ đồ
3.1. Giáo viên chủ nhiệm
3.1.1. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm là một trong những giáo viên đang giảng dạy ở lớp có đủ
các tiêu chuẩn và điều kiện đứng ra làm chủ nhiệm lớp trong một năm học hoặc trong
tất cả các năm tiếp theo của cấp học. Giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện nhiệm vụ
quản lí lớp học và là nhân vật chủ chốt, là linh hồn của lớp, người tập hợp, dìu dắt
giáo dục học sinh phấn đấu trở thành con ngoan, trị giỏi, bạn tốt, cơng dân tốt và xây
dựng một tập thể học sinh vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trị sau đây:
a. Thay mặt hiệu trưởng quản lí một lớp học
Giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng phân công và thay mặt hiệu trưởng để
quản lí và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp học.
Vai trò quản lí của giáo viên chủ nhiệm lớp thể hiện trong việc xây dựng và tổ
chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết quả học tập
và tu dưỡng của học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm phải trả lời các câu hỏi về chất lượng học tập và hạnh kiểm
của học sinh trong lớp trước hiệu trưởng, trước Hội đồng sư phạm của nhà trường và
trước phụ huynh học sinh của lớp khi tổng kết năm học.
b. Người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức, giáo
dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng khối
đồn kết trong tập thể, dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng thành theo từng
năm tháng.
Học sinh kính u giáo viên chủ nhiệm như cha mẹ mình, đồn kết thân ái với bạn
bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. Tình cảm của
lớp càng bền chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm càng cao

thì chất lượng giáo dục càng tốt.
Rất nhiều giáo viên cùng giảng dạy trong một lớp, nhưng giáo viên chủ nhiệm bao
giờ cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với từng học sinh trong suốt cuộc đời họ.
c. Người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp
Vai tò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ máy tự
quản của lớp, phân cơng trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm, đồng thời tổ
chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được xây dựng hàng năm.
Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ nhiệm
lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ.
5


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các đoàn thể
có nội dung hấp dẫn thanh, thiếu niên, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể thao được
tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo đức của học sinh phụ
thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết và truyền thống của tập thể
lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp.
d. Cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của học sinh trong lớp
Giáo viên chủ nhiệm lớp dù có là đồn viên, đảng viên hay khơng cũng cần phải
nắm vững điều lệ, tơn chỉ mục đích, nghi thức và nội dung hoạt động của các đoàn
thể.
Với tinh thần trách nhiệm, với kinh nghiệm cơng tác của mình làm tham mưu cho
chi Đồn thanh niên của lớp lập kế hoạch cơng tác, bầu ra ban lãnh đạo chi đoàn, tổ
chức các nội dung hoạt động và phối hợp với ban cán sự lớp để xây dựng tập thể,
đem lại hiệu quả giáo dục tốt nhất.
e. Giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà trường là cơ
quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung, chương trình và
phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học, do vậy giáo viên chủ nhiệm phải là

người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục cùng với các lực lượng giáo
dục đó một cách có hiệu quả nhất.
Năng lực, uy tín chun mơn, kinh nghiệm cơng tác của giáo viên chủ nhiệm lớp
là điều kiện quan trọng để tập hợp lực lượng, phối hợp thành công các hoạt động giáo
dục cho học sinh trong lớp.
3.1.2. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm
a. Nghiên cứu, nắm vững tình hình học sinh của lớp
Để làm tốt cơng tác giáo dục học sinh, nhiệm vụ đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm
lớp là nghiên cứu để nắm vững tình hình chung của lớp và của từng học sinh. Kết quả
nghiên cứu sẽ là những căn cứ để xây dựng mục tiêu, chương trình, kế hoạch năm
học để xác định nội dung, phương pháp và các hình thức tổ chức giáo dục phù hợp
với đặc điểm của lớp.
Công tác nghiên cứu của giáo viên chủ nhiệm lớp thường tập trung vào các nội dung
sau đây:
+ Nghiên cứu tình hình địa phương về vị trí địa lí, kinh tế, chính trị, xã hội, mức
sống, nguồn sống, ngành nghề sản xuất, trình độ văn hóa, tơn giáo, truyền thống học
tập và phong trào xã hội hóa giáo dục…

6


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong cơng tác chủ nhiệm
+ Nghiên cứu tình hình gia đình học sinh như trình độ học vấn, nghề nghiệp của cha
mẹ học sinh, số con, sự trưởng thành của các con, hoàn cảnh, mức sống, phương pháp
giáo dục và những đặc điểm khác…
+ Nghiên cứu học sinh: số lượng, chất lượng học tập, đặc điểm lứa tuổi, đặc điểm cá
biệt, quá trình học tập từ tiểu học, những ưu điểm, nhược điểm, thực trạng về tính
chuyên cần, về phương pháp học tập, kết quả học tập. Từ kết quả này để phân loại học
sinh theo trình độ năng lực, ý thức học tập, thói quen hành vi… để có biện pháp giáo dục
thích hợp.

+ Nghiên cứu tình hình chung của lớp như bầu khơng khí tâm lí, thực trạng học tập,
tu dưỡng đạo đức, tinh thần đoàn kết, phong trào thi đua, truyền thống ưu, nhược
điểm, chỗ mạnh, chỗ yếu của lớp…
Tất cả những tài liệu đó sẽ rất hữu ích giúp cho giáo viên chủ nhiệm lớp trong
việc xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh một cách có hiệu
quả.
Vì vậy khi tiếp nhận các em học sinh, tôi thường yêu cầu các em khai vào bản Sơ
yếu lí lịch, từ đó kết hợp với Học bạ của các em ở cấp THCS sẽ nắm vững tình hình
chung của lớp và của từng học sinh. Mẫu Sơ yếu lí lịch (phụ lục 1)
b. Xây dựng bộ máy tổ chức tự quản của lớp
Ngay sau khi nhận được công tác, giáo viên chủ nhiệm cần suy nghĩ ngay đến việc
tổ chức bộ máy tự quản cho lớp, dựa trên nghiên cứu hồ sơ, học bạ và quan sát thực
tiễn, chỉ định một ban cán sự lâm thời.
Phân lớp thành các tổ học sinh có cơ cấu học sinh nam, nữ, trình độ học tập tương
đối đồng đều. Phân công trách nhiệm cho ban cán sự và các tổ trưởng để quản lí học
sinh và bắt đầu tổ chức các hoạt động chung.
Chậm nhất một tháng cho lớp bầu ra ban cán sự và các tổ trưởng chính thức. Ban
cán sự lớp phải là những học sinh thỏa mãn các yêu cầu sau đây:
- Có học lực từ loại khá trở lên, có tư cách đạo đức tốt.
- Nhiệt tình, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể.
- Có năng khiếu văn nghệ, thể dục, thể thao…
- Biết quản lí tập thể.
- Có tinh thần gương mẫu, được đa số học sinh bầu chọn.
Giáo viên chủ nhiệm trở thành cố vấn về phương pháp công tác cho ban cán sự
lớp, cần phát huy vai trò tự quản và tinh thần sáng tạo của các em. Giáo viên chủ
nhiệm lớp luôn ủng hộ những sáng kiến của ban cán sự và tất cả học sinh, chỉ đạo
thực hiện để các sáng kiến đó trở thành hữu ích.
7

Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
Công tác tổ chức của lớp là một công việc quan trọng, ban cán sự như thế nào thì
lớp sẽ phát triển theo chiều hướng đó. Ban cán sự tốt là chỗ dựa vững chắc cho giáo
viên chủ nhiệm trong các hoạt động giáo dục học sinh.
c. Thiết lập tốt các mối quan hệ trong tập thể
Tập thể là một tập hợp đông người với nhiều mối quan hệ, khi tập thể đã hình thành
những mối quan hệ tốt đẹp, bền vững thì lúc đó là tập thể sẽ vững mạnh. Vì vậy, để xây
dựng tập thể phải thiết lập các mối quan hệ tình cảm, quan hệ chức năng và kỉ luật tập
thể.
+ Quan hệ tình cảm là quan hệ bạn bè đoàn kết thân ái tương trợ, động viên khích lệ
nhau trong học tập, tu dưỡng và cả những mối quan hệ tình cảm khác. Các mối quan
hệ này nảy sinh trong hoạt động, giao tiếp và nó tạo thành động lực thúc đẩy sự phát
triển của tập thể và giáo dục từng thành viên. Quan hệ tình cảm tốt đẹp, sự đồn kết
thống nhất giữa các thành viên có ý nghĩa cực kì to lớn đối với việc xây dựng tập thể.
Trong tập thể thường có hai loại nhóm: nhóm chính thức gồm tổ, đội… và nhóm
khơng chính thức hình thành tự phát, do các em phù hợp nhau về mặt tình cảm, xu
hướng, hứng thú. Trong quan hệ tình cảm thì nhóm thứ hai có vai trị to lớn, giáo viên
cần lưu ý tận dụng phục vụ cho mục đích giáo dục học sinh của lớp.
+ Quan hệ chức năng là quan hệ trách nhiệm trong công việc của các thành viên
trong tập thể. Trong tập thể, mỗi người được phân công một cơng việc, để hồn thành
nhiệm vụ của mình, mỗi người phải liên hệ, hợp tác với những người khác và phải
tuân thủ yêu cầu và kế hoạch chung. Quan hệ chức năng tốt đẹp cũng có nghĩa là
cơng tác của tập thể được phối hợp chặt chẽ, mọi người đều hoàn thành nhiệm vụ.
+ Quan hệ tổ chức là quan hệ của các cá nhân theo nội quy, kỉ luật của tập thể.
Tơn chỉ, mục đích của đồn thể, điều lệ của nhà trường, nội quy lớp học là điều mà
tất cả học sinh phải tuân thủ một cách tự giác. Chính mối quan hệ tổ chức tạo nên sức
mạnh tập thể, đảm bảo cho tập thể phát triển đúng hướng theo mục tiêu đã đề ra.
3.2. Lớp trưởng:
Quản lý chung các mặt của lớp cùng với giáo viên chủ nhiệm. Hỗ trợ GVCN
trong việc đôn đốc các hoạt động của lớp, có sổ ghi chép tình hình các mặt của lớp

trong tuần để có thể báo cáo GVCN tốt nhất trong giờ sinh hoạt lớp. Nên giao hẳn nội
dung công tác tuần cho lớp trưởng để thuận tiện theo dõi công việc của lớp.
Tiêu chuẩn của một Lớp trưởng là rất cao vì nó có thể tác động lâu dài đến 1
thành viên trong lớp, không chỉ trong thời gian học mà cả sau khi ra trường, nên khi
lựa chọn phải thật kỹ lưỡng. Muốn xây dựng lớp tự quản, đầu tiên phải lựa chọn, bồi
dưỡng được lớp trưởng xứng đáng là con chim đầu đàn của lớp, có phong cách chỉ
huy và giao tiếp tốt, có tinh thần trách nhiệm cao. Đối với lớp khá, giỏi để làm được
8


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong cơng tác chủ nhiệm
điều này khơng khó, song đối với lớp trung bình, yếu thì đây quả là vấn đề không dễ.
Để lớp trưởng cũng như đội ngũ cán bộ lớp ngày càng có đủ năng lực điều hành, tổ
chức địi hỏi GVCN phải có kế hoạch lựa chọn khoa học, tổ chức và bồi dưỡng cho
những em này một số kỹ năng cần thiết, nhất là thời gian đầu cấp học mới.
Qua sự tín nhiệm của tập thể lớp và sự quan sát, lựa chọn, gợi ý của GV.
Phải chọn những HS có khả năng, học lực khá, hạnh kiểm tốt, biết diễn đạt mạch lạc
một vấn đề hơn những HS khác, là người nhanh nhạy, có trách nhiệm với cơng việc,
có khả năng đại diện lớp xử lý cơng việc với trường, lớp khác
3.3. Lớp phó kỉ luật:
Phân công trực lớp, lao động theo định kỳ của nhà trường theo gợi ý GVCN.
Nhiệm vụ này cũng giao toàn quyền quyết định cho lớp phó kỉ luật nhưng GVCN có
trách nhiệm giám sát sự phân cơng có hợp lý hay khơng. Lớp kỉ luật động có quyền
u cầu tổ trưởng các tổ nộp bản phân công nhiệm vụ các thành viên tổ để dễ dàng
giao nhiệm vụ.
Tiêu chuẩn: khỏe mạnh, kỷ luật cao, có uy tín với lớp
3.4. Lớp phó học tập:
Tổ chức, điều kiển các hoạt động tự quản học tập của lớp, tổ chức các cán bộ học
tập theo chủ đề, tổ chức thi tìm hiểu, giải đáp thắc mắc trong học tập, đề xuất với giáo
viên bộ môn về kế hoạch, nội dung học tập, tổ chức trao đối kinh nghiệm học tập,

phụ trách điều khiển các tổ trưởng bộ môn hoạt động tự học, giúp đỡ bạn học yếu
kém. Phối hợp cùng lớp trưởng theo dõi đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần,
hàng tháng để báo với GVCN và đề xuất biện pháp tích cực.
3.5. Bí thư chi đồn kiêm lớp phó văn thể
Đây là chức vụ có thể gọi là cao nhất trong tập thể, vừa làm công tác ngoại giao,
vừa làm công tác tư tưởng. Là người chịu trách nhiệm trước Đoàn cấp trên về các
hoạt động của Chi đoàn.
Trực tiếp liên hệ với Đồn trường trong cơng tác đồn hàng tuần, tháng theo quy
định. Đồng thời cũng là người tham mưu với giáo viên chủ nhiệm trong phân công
các thành viên tham gia các hoạt động phong trào, đoàn thể nhà trường phát động.
Qua gợi ý phân công của BCH Chi đoàn lớp, giáo viên chủ nhiệm xem xét và phê
duyệt. Đặc biệt, trong công tác này GVCN cần qn triệt cho học sinh tinh thần hết
mình, vơ tư, khơng đặt nặng thành tích thi đua, hơn thua… mà chủ yếu qua hoạt động
này để rèn luyện tinh thần đồn kết, tập thể và vì trách nhiệm chung trong tập thể.
9


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong cơng tác chủ nhiệm
Tiêu chuẩn: Là người có lập trường vững vàng, quyết đốn trong cơng việc, có uy
tín với tập thể, là người có khả năng thuyết phục và vận động (bằng lời nói và bằng
hành động), nên phải là người công - tư phân minh.
3.6. Các tổ trưởng
Theo dõi hoạt động học tập và kỉ luật của các thành viên trong tổ
3.7. Các tổ trưởng bộ môn
Giải đáp thắc măc về các bài tốn khó của các bạn trong lớp vào giờ truy bài
4. Quy trình hoạt động của lớp học
Chức
Nội dung công việc
danh
Lớp

- Điều hành quản lý tất cả các
trưởng
hoạt động của lớp và từng thành
viên trong lớp

Hướng dẫn cách thực hiện Biểu mẫu

- Theo dõi đôn đốc lớp chấp
hành đầy đủ và nghiêm
chỉnh quy chế, qui định, nội
qui về học tập và sinh hoạt
- Tổ chức quản lý lớp thực hiện
của nhà trường; xây dựng
nhiệm vụ học tập, rèn luyện
và thực hiện nề nếp tự quản
theo qui định của nhà trường và
trong HS.
GVCN.
- Kết hợp với các lớp phó,
- Tổ chức, động viên, giúp đỡ
tổng kết hoạt động học tập,
những HS có khó khăn trong
và rèn luyện trong tuần
học tập, sinh hoạt và rèn luyện.
tháng để báo cáo cho
- Chịu sự điều hành và quản lý GVCN trong buổi họp giao
ban
trực tiếp của GVCN lớp.
- Có quyền triệu tập các cuộc
họp lớp sau khi có ý kiến của

GVCN.

-Chủ trì các cuộc họp lớp để
đánh giá kết quả học tập,
rèn luyện, bình xét hạnh
kiểm, đề nghị thi đua khen
thưởng hay kỷ luật đối với
các tổ và cá nhân HS trong
lớp với GVCN

- Có quyền đại diện tập thể lớp
kiến nghị lên các cấp liên quan
những ý kiến, nguyện vọng của
học sinh trong lớp trong học
tập, thực hiện chế độ chính sách
- Chủ động đề xuất động
trong đào tạo.
viên thăm hỏi những hs có
hồn cảnh khó khăn nhưng
tiến bộ trong học tập
10

Phụ lục
02- Quy
định xếp
loại Hạnh
kiểm
Phụ lục
03- Mẫu
sổ lớp

trưởng


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm

- Phân công trực nhật vệ sinh
lớp học, chịu trách nhiệm về vệ
sinh lớp học.
- Phân công lao động trong các
buổi lao động chung khu vực
xung quanh trường học.

- Hằng tuần theo dõi về mặt
kỉ luật của lớp, từ những
theo dõi của tổ trưởng các
tổ, tổng kết thi đua về mặt
nề nếp, thông qua lớp
trưởng

Phụ lục
04 – Mẫu
sổ lớp phó
kỉ luật

- Phân cơng trực nhật đối
với các hs vi phạm nội quy
trường lớp và báo cáo với
GVCN trong buổi họp giao
ban trước giờ sinh hoạt lớp.

Lớp phó
kỉ luật

- Nếu có sự việc bất thường,
thơng báo ngay cho GVCN
đê xử lí kịp thời
- Phát động phong trào thi đua
học tập chào mừng những ngày
lễ lớn 20/11 và 26/3. Tổng hợp
điểm tốt và điểm xấu trong các
đợt thi đua
Lớp phó
học tập

Bí thư chi
đồn –Lớp
phó văn
thể

- Lên kế hoạch và chỉ tiêu
cho cả lớp trong các đợt thi
đua chào mừng 20/11 và
26/3, thông qua lớp trưởng
và GVCN.

Phụ lục
05 – Mẫu
sổ lớp phó
học tập

- Chỉ đạo các tổ trưởng bộ mơn - Lên lịch cho các tổ trưởng
làm phần việc của mình vào giờ bộ mơn trước một tuần và
truy bài
báo cho GVCN trong buổi
họp giao ban
- Đôn đốc nhắc nhở các bạn
trong các kì thi học kì, kì thi
- Ghi chép lịch thi học kì và
HSG….
thi hsg cho các bạn
- Chủ động đề xướng, triển khai
các hoạt động có tính xung
kích, tình nguyện trong đồn
viên.
- Nắm bắt, triển khai những
thơng báo, kế hoạch, chỉ đạo
của đoàn trường, nhà trường
cho chi đồn.
11

- Cập nhật thơng tin kịp thời
từ Đồn trường để có kế
hoạch cụ thể từng đợt thi
đua, thơng qua lớp trưởng
và GVCN rồi triển khai trên
lớp.
- Phân công công việc cụ
thể và phù hợp cho các bạn

Phụ lục

06 – Mẫu
sổ Bí thư
chi đồn


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
- Theo dõi, nắm bắt các hoạt
động của chi đoàn, lớp để chỉ
đạo chi đoàn hoàn thành nhiệm
vụ chính trị do đồn trường đề
ra.

Các tổ
trưởng

trong các hoạt động của
Đồn trường tổ chức.
Ví dụ: đợt thi đua chào
mừng ngày Nhà Giáo Việt
Nam, mỗi bạn 5 hoa điểm
tốt , khơng có hs vi phạm
nội quy trường lớp …
Mục tiêu: Thi làm Báo
tường đạt giải nhất
…
- Theo dõi hoạt động học tập và - ghi chép lại các ưu nhược
kỉ luật của các thành viên trong điểm và xếp loại HK tuần,
tổ
tháng của các bạn trong tổ
rồi báo cáo với lớp phó kỉ

luật hàng tuần theo biểu
mẫu,

- Giải đáp thắc măc về các bài
tốn khó của các bạn trong lớp
vào giờ truy bài

Các tổ
trưởng bộ
môn

Phụ lục
02- Quy
định xếp
loại Hạnh
kiểm
Phụ lục
07 – Mẫu
sổ tổ
trưởng
- Chăm chỉ, gương mẫu,
Phụ lục
làm tất cả các bài tập thầy
08 – Mẫu
cô giao, nếu gặp các bài tập sổ tổ
khó khơng làm được cần kết trưởng bộ
hợp với lớp phó học tập tìm mơn
hướng giải quyết trước khi
hướng dẫn lại cho các bạn
trên lớp

- Trường hợp vẫn khơng
giải quyết được bài khó, cần
chủ động báo cáo với giáo
viên bộ môn vào đầu các
giờ học.

GVCN cần lập KHXD lớp học tự quản thật chi tiết,có tính khả thi, theo chủ đề
của năm học, triển khai qua các tháng, tuần sao cho phù hợp với đặc điểm tình hình
của nhà trường và lớp. Kế hoạch phải được xây dựng cân đối, đều đặn, thường xuyên
trong suốt năm học, khơng để tồn động hay có khi bng lỏng; GVCN phải chủ động
định hướng công việc cần thực hiện, tránh hiện tượng “vỡ kế hoạch” hay “đầu voi
12


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
đuôi chuột”. Mỗi tuần cán bộ lớp học giao ban với GVCN một lần, sau đó sẽ công bố
thưởng phạt và Hạnh kiểm của từng hs trong mỗi tuần, mỗi tháng ...
Cuối năm học, chọn thời gian thích hợp, GVCN hội ý BCSL, rút kinh nghiệm,
thăm dị ý kiến, nguyện vọng của các em để có kế hoạch cho năm sau. Trong đại hội
lớp bình chọn BCS lớp mới, nhiều GVCN muốn để lại BCS lớp cũ, vì cơ bản, năm
học trước BCS đã hồn thành tốt nhiệm vụ của mình, và nhất là GVCN ngại mất thời
gian đào tạo CBL mới. Tuy nhiên nếu có em nào trong BCS lớp cũ có nguyện vọng
rút lui, khơng muốn làm CBL nữa thì GVCN nên cho các em toại nguyện. Nếu
GVCN vận động các em tiếp tục làm việc thì các em miễn cưỡng, nễ thầy cơ mà đồng
ý nên kết quả công việc sẽ không như năm đầu. BCS mới sẽ nhiệt tình, lo lắng cơng
việc nhiều hơn, có nhiều ý tưởng mới hơn, trách nhiệm cũng cao hơn, và ít nhiều
cũng học được cách làm việc của BCSL năm trước. Do vậy GVCN nên mạnh dạn
tìm, bồi dưỡng, tạo cơ hội cho HS khác thể hiện mình.
5. Kết quả đạt được
Nhờ các biện pháp tăng cường công tác tự quản tại học sinh THPT trong thời gian

qua, hoạt động tự quản của học sinh tại lớp 10A1 và 11A1 đã có những bước biến
chuyển rõ rệt thể hiện qua tính đồn kết của học sinh trong lớp học, hiệu quả học tập
và thành tích của các em học sinh trong các phong trào thi đua của trường, lớp cũng
như trên địa bàn quận.
Những thành tích mà Lớp 11A1 (Năm học 2016-2017) đã được đạt như sau:
a. Về Học tập:
Sĩ số
Học lực giỏi

Học lực khá

Học lực trung
bình
Số lượng
%
0
0%

Số lượng
%
Số lượng
%
41
30
73,17%
11
26,83%
b. Về Hạnh kiểm: 100% đạt hạnh kiểm Tốt
c. Về các phong trào thi đua của Đoàn Trường phát động:
- Đạt lớp tiên tiến xuất sắc

- Đạt giải nhất báo tường
- Đạt giải nhất thi đua đượt 20/11

- Đạt giải ba thi học sinh tài năng thanh lịch và giải nhất thi đua 26/3
- Đạt nhất toàn trường thi đua cả năm

13

Học lực
yếu
Số lượng
0


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong công tác chủ nhiệm
PHẦN III – KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Có thể thấy, cơng tác chủ nhiệm nói chung và xây dựng đội ngũ để thực hiện
công tác tự quản nói riêng là q trình xun suốt trong cơng tác giáo dục và đào tạo
của người giáo viên. Để có đội ngũ cán bộ lớp tự quản tốt, lớp học có ý thức tự quản
cao, GVCN phải biết vận dụng linh hoạt các kỹ năng xây dựng và bồi dưỡng đội tự
quản lớp. Để làm được điều này, không chỉ đơn thuần thông qua hoạt động học tập
trên lớp, các tiết sinh hoạt cuối tuần mà cịn phải thơng qua các hoạt động đa dạng
như: hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục, lao động, công tác xã hội tự nguyện như
vệ sinh môi trường, ủng hộ đồng bào gặp thiên tai,...; đây là dịp để các em thể hiện sự
thống nhất giữa trí và đức giữa tình cảm và lý trí, giữa nhận thức và hành động , giúp
các em hiểu, yêu thương, giúp đỡ nhau hơn và cũng thông qua các hoạt động này các
em được giáo dục trong tập thể, bằng tập thể; hơn thế nữa các em cịn khẳng định
được mình trong tập thể. Và trên hết, thái độ, nhân cách, tình cảm của các em đối với
xã hội, với quê hương làng xóm,với cộng đồng ...sẽ hình thành và được sẻ chia.

Đề tài kinh nghiệm của tơi chỉ mang tính cá nhân và chắc chắn cịn có những
chỗ chưa hợp lý hoặc khơng đồng quan điểm với các thầy cô giáo đồng nghiệp và
những ai quan tâm đến vấn đề này. Song xuất phát từ mong muốn đem lại hiệu quả
tốt đẹp hơn cho công tác làm chủ nhiện lớp, nhất là công tác cơ cấu tổ chức lớp học
tự quản ở trường THPT, tôi mạnh dạn trình bày ra đây. Rất mong sự góp ý, trao đổi
chân thành, mang tính xây dựng của các thầy cô giáo đồng nghiệp và mọi người quan
tâm.
Xin chân thành cảm ơn!

14


Giáo dục ý thức tự quản của HS THPT trong cơng tác chủ nhiệm
Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
*******
SƠ YẾU LÝ LỊCH
(Điền hoặc đánh dấu X vào những chỗ trống sau)
Họ và tên: ……………………………………………..Tên thường gọi:
…………………………
Ngày sinh:………………………… Nơi sinh: ………………… Giới tính:
………………
Đồn viên:
Con thứ mấy trong tổng số mấy con:…… Con thương binh, liệt sĩ:
Hồn cảnh gia đình hiện tại: .......................................................................................
Địa chỉ gia đình: Số nhà (Thơn, xóm)…………………..Phường (xã)
…………………………
Quận (huyện) ………………………Thành phố: ………………..(ghi theo sổ hộ khẩu)
Số điện thoại gia đình (nếu có):……………………………………………………..
Họ và tên bố: ………………………………..Tuổi: ……. Nghề nghiệp:………………

Nơi cơng tác: ……………………………………………………….Số điện thoại:………
Họ và tên mẹ: ……………………………….Tuổi: ……. Nghề nghiệp:………………
Nơi công tác: ……………………………………………………….Số điện thoại:……
Thông tin về anh chị em ruột: (họ tên, tuổi, nghề nghiệp, nơi công tác)
.....................................................................................................................................
Xếp loại năm học trước: Học lực:……………………….. Hạnh kiểm:
……………………
Thành tích đặc biệt khác: ............................................................................................
Đã từng ôn thi HSG môn: ...........................................................................................
Các chức vụ đã làm: ...................................................................................................
Sở thích/năng khiếu (văn nghệ, TDTT): .....................................................................
Mơn học u thích: .....................................................................................................
Đề nghị với GVCN (nếu có):.......................................................................................
Có năng lực lãnh đạo ở bộ phận nào? .........................................................................
Chỉ tiêu phấn đấu năm học mới: Học lực:………………..Hạnh kiểm:…………..
Hà Nội, ngày … tháng … năm 201..
Học sinh (ký và ghi rõ họ tên)

Phụ lục 01

15