slide sinh lý động trí nhớ

(TKCC – tiếp theo)

VIII.

“Sự lƣu giữ thơng
tin do mơi trƣờng
ngồi tác động lên
cơ thể ở nhiều bậc
tín hiệu khác nhau”
“TRÍ NHỚsự biến đổi một cách bền vững trong cấu trúc thần kinh”
(Pettigri)
CuuDuongThanCong.com

/>

GĨC ĐỘ SINH LÝ THẦN KINH

“…trí nhớ là sự duy trì thơng tin khi tín
hiệu đã ngừng tác động. Thơng tin này có
thể đƣợc sử dụng để chế biến các loại tín
hiệu tiếp theo hoặc đƣợc phục hồi đầy đủ
các tính chất, đặc điểm của nó”
(Sokolov)

GĨC ĐỘ TÂM LÝ

“Trí nhớ là quá trình phản ánh kinh nghiệm,
tri thức của con ngƣời bằng cách ghi nhận,
bảo tồn và tái hiện lại chúng dƣới dạng biểu
tƣợng, ý niệm và ý tƣởng”
CuuDuongThanCong.com

/>

CẤU TRÚC LIÊN QUAN TRÍ NHỚ

Neocortex

Limbic system

Nucleus
system

Frontal area
Amygdalae
Formatio reticularis

Hypothalamus

PHÂN LOẠI TRÍ NHỚ

- Dựa trên cơ sở hình thành
- Dựa vào thời gian tồn tại
CuuDuongThanCong.com

/>

CÁCH THỨ NHẤT
Trí nhớ hình tƣợng
-Trí nhớ hình tƣợng thị giác
-Trí nhớ hình tƣợng thính giác

-Trí nhớ hình tƣợng xúc giác
-Trí nhớ hình tƣợng vị giác

Trí nhớ vận động
Trí nhớ cảm xúc
Trí nhớ ngơn ngữ (ngơn ngữ - logic)
-Có tính chủ đạo cho con ngƣời
-Chỉ có ở con ngƣời
CuuDuongThanCong.com

/>

CÁCH THỨ HAI: THEO THỜI GIAN
Trí nhớ ngắn hạn
- Chủ định quên hoặc không cần nhớ
- Dễ bị mất dƣới tác động của các yếu tố
có ảnh hƣởng đến hoạt động phối hợp
của các nơron

Trí nhớ trung hạn
- Trung gian giữa ngắn hạn và dài hạn

Trí nhớ dài hạn
- Các sự vật, sự kiện, hiện tƣợng đƣợc
duy trì lâu dài, có thể tồn tại suốt đời
- Các cấu trúc vật chất trên vỏ não bền vững
CuuDuongThanCong.com

/>

TÂM LÝ HỌC

Mức độ tƣ duy tham gia vào trí nhớ
-Trí nhớ máy móc
-Trí nhớ thơng hiểu
Mức độ tham gia của ý chí
-Trí nhớ khơng chủ định (ẩn)
-Trí nhớ có chủ định (ý thức)
XÃ HỘI HỌC
-Trí nhớ chủng lồi
-Trí nhớ cá thể
CuuDuongThanCong.com

/>

CƠ CHẾ CỦA TRÍ NHỚ
CuuDuongThanCong.com

1

2

3

4

/>

a. CƠ CHẾ CỦA TRÍ NHỚ NGẮN HẠN
Hoạt động chủ yếu nhờ tăng

cƣờng các kênh calci ở vùng synap
Vòng tuần hồn xung TK
(đƣờng liên hệ tạm thời)
khơng đƣợc củng cố

Ít có sự biến đổi số lƣợng
và hình thái các neuron
Khơng hình thành protein mới
Dễ bị ức chế và dễ mất
CuuDuongThanCong.com

/>

b. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH TRÍ NHỚ TRUNG HẠN
(vấn đề ở synap)
Big think

Sea slug Aplysia

Eric R. Kandel (1929-)
2000 Nobel Prize

TỪ ỐC SÊN BIỂN
TỚI GIẢI THƢỞNG NOBEL

CuuDuongThanCong.com

/>

TK đau

TK cảm giác
hƣng phấn
(1)

Kích thích
(2)

Kích thích

Đáp ứng: TỰ VỆ

Đáp ứng:
HƢNG PHẤN
(lập lại nhiều lần: đáp ứng MẤT)

Kích thích

Đáp ứng:
HƢNG PHẤN

(3)

DẤU VẾT CỦA KÍCH THÍCH (TRÍ NHỚ) ĐÃ ĐƢỢC DUY TRÌ
CuuDuongThanCong.com

/>

7

Có sự biến đổi hoạt

tính neuron và hình
thái synap

6
1. Tín hiệu mạnh

8

2. Tín hiệu yếu

9

3. Receptor

1

Protein mới

4. Chất dẫn truyền

Sự biến đổi
của synap

5. Túi chứa mới
6. Tổng hợp protein

2

7. Nhân neuron
8. Tín hiệu tới nhân

9. Protein kinase
CuuDuongThanCong.com

5
3

4

/>

c. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH TRÍ NHỚ DÀI HẠN
- Sự biến đổi hố lý ở màng synap
- Sự hình thành các protein mới
(SỰ HÌNH THÀNH ENGRAM NHỚ)
- Tăng tạo neuron mới (tb tháp)
- Tăng các nhánh, trục ở neuron
(tức tăng số lƣợng synap)
- Tăng lƣợng các tế bào đệm
Có thể chuyển đổi trí nhớ ngắn và trung hạn
thành trí nhớ dài hạn nếu quá trình củng cố
(consolidation) diễn ra đủ ngƣỡng
CuuDuongThanCong.com

/>

THÍ NGHIỆM CỦA Mc.CONNEL

(Đỉa phiến Planarium turbil - Giun dẹp)
Chiếu đèn + điện  co (n lần)
Chiếu đèn

 co
CuuDuongThanCong.com

/>

(3)

(1)

(2)

VỊNG LIÊN LẠC TẠM
THỜI VÀ “CHẤT TRÍ NHỚ”
CĨ Ở CẢ 2 NỬA CON VẬT

CuuDuongThanCong.com

(4)

(5)

/>

(2)

(3)

(1)

“CHẤT TRÍ NHỚ”

LƢU CHUYỂN VÀO CƠ THỂ
CỦA CÁC CON VẬT
“CHƢA CĨ GÌ”

CuuDuongThanCong.com

(4)

/>

“CHẤT BẢO VỆ KÝ ỨC”
[Các Serotonin
và Dopamin]

Protein

CPEB3
(Cytoplasmic
Polyadenylation Element Binding)
“CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA CPEB3”
Cell (9/12/2011) Ilias Pavlopoulos
(Australia) Pierre Trifilieff (Pháp)
và Eric Kandel (Mỹ)

CuuDuongThanCong.com

/>

THÍ NGHIỆM CỦA HYDEN

Maze

Ức chế sự tổng hợp protein mới
CHẤT TẠO TRÍ NHỚ KHƠNG XUẤT HIỆN

CuuDuongThanCong.com

/>

THÍ NGHIỆM CỦA UNGAR
(1)

(2)

(3)

CHẤT (NHỚ) SỢ TỐI
(SCOTOPHOBIN)
Thu nhận đƣợc các
neuropeptid đặc trƣng
bao gồm 15 a.a

CuuDuongThanCong.com

/>

Nền tảng sinh học của học tập là trí nhớ

Gốc của học tập là học làm ngƣời
Con ngƣời bắt đầu già đi

khi mất năng lực học tập
CuuDuongThanCong.com

/>

Sự tiếp nhận bằng giác quan
hình thành các đƣờng liên hệ tạn thời
Sự tiếp nhận có chọn lọc
thơng hoạt động hƣng phấn và ức chế
Trí nhớ giúp các tín hiệu bậc cao
liên kết, trừu tƣợng và khái
quát, tạo cái mới bền vững
Bậc hạ học - lấy tai mà nghe
Bậc trung học - lấy tâm mà nghe
Bậc thƣợng học - lấy thần mà nghe

(VĂN TỪ)

CuuDuongThanCong.com

/>

CƠ CHẾ CỦNG CỐ
CÁC ĐƢỜNG LIÊN HỆ TẠM THỜI

Rễ của sự học tập thì đắng
Quả của sự học tập thì ngọt

CuuDuongThanCong.com

/>

Ở cấp độ thấp
chủ yếu 3 hệ
cơ quan
phân tích
- Tai
- Mắt
- Mũi

TRẠNG THÁI
“CHÚ Ý”

Cấp độ cao
VỎ NÃO

attention
PHẢN XẠ CÁI GÌ THẾ? THUỘC CƠ CHẾ ĐỊNH HÌNH
CuuDuongThanCong.com

/>

IX.
khơng phải là một
năng lực đơn độc

SỰ HOẠT ĐỘNG TRÍ TUỆ
Sƣ suy tƣởng đƣợc diễn
ra là nhờ toàn thể bộ não

TRỌNG LƢỢNG NÃO VÀ TRÍ KHƠN ???
CuuDuongThanCong.com

/>

6000g

Cá 1/5000

Đv hữu nhũ 1/180
CuuDuongThanCong.com

1126g (1/46)

Bò sát 1/1500

Khỉ 1/120

Chim 1/200

Khỉ Ouistiti 1/26
/>

PHÂN TÍCH & TỔNG HỢP

Kết quả cuối cùng
của mọi hoạt động
thần kinh cấp cao

CuuDuongThanCong.com

/>