Tiểu luận thực hành tham vấn cá nhân và gia đình

MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU………………………………………………………...................... 2
II. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THAM VẤN ………………………………..… 3
1. Cơ sở lý luận…………………………………………………………….. 6
2. Tham vấn gia đình……………………………………………………......7
2.1. Khái niệm………………………………………………………….7
2.2. Mục đích…………………………………………………....…..….7
2.3. Ý nghĩa…………………………………………………………….8
2.4. Các kỹ năng trong tham vấn gia đình……………………………...8
3. Cơ sở thực tiễn……………………………………………………………
III. VẬN DỤNG……………………………………………………………........9
1. Tình huống tham vấn……………………………………………………..9
2. Mơ tả q trình tham vấn………………………………………………...10
2.1. Giai đoạn 1: Tiếp xúc ban đầu, tạo lập mối quan hệ……………...10
2.2. Giai đoạn 2: Giai đoạn triển khai – giai đoạn trung gian…………12
2.3. Giai đoạn 3: Kết thúc……………………………………….…….16
3. Phân tích kỹ năng và đánh giá…………………………………….……..18
4. Khó khăn và thuận lợi……………………………………………………22
5. Đánh giá khả năng tham vấn của bản thân………………………………23
6. Kiến nghị đề xuất…………………………………………………….…..23
IV. TỔNG KẾT…………………………………………………………….…...24
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………….26

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 1


I. MỞ ĐẦU

Ngày nay con người phải chịu nhiều sức ép khi xã hội phát triển, với những

mâu thuẫn ngày càng nhiều giữa sự gia tăng nhu cầu với mức độ thỏa mãn chúng,
với những biến đổi nhanh chóng của xã hội, với khả năng thích nghi của cá nhân .
Không phải lúc nào mọi chuyện cũng diễn ra một cách suôn sẻ, thuận lợi như con
người ta vẫn mong muốn. Có những tình huống cần cách giải quyết đúng đắn như:
những mâu thuẫn giữa tình cảm và lý trí, giữa điều kiện và khả năng, giữa những
mong muốn và kết quả. Vì vậy, tham vấn với tư cách là một ngành khoa học, một
nghề chuyên môn đã ra đời nhằm đáp ứng những nhu cầu trợ giúp vấn đề tâm lý
cho con người. Tham vấn hiện nay đã rất phát triển ở trên thế giới, nhưng vẫn còn
khá mới mẻ ở Việt Nam. Trong mười năm trở lại đây, cùng với sự phát triển nhanh
chóng của nền kinh tế do chính sách mở của Nhà nước, đời sống vật chất của con
người ngày càng được nâng cao. Nhiều trung tâm dịch vụ tham vấn ( tư vấn) đã
được thành lập và đi vào hoạt động mang đến một dịch vụ có ích cho người dân.
Tuy nhiên hoạt động của những trung tâm còn mang giá trị tự phát, chủ yếu phát
triển ở các thành phố lớn như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phịng, Đà
Nẵng ,… do đó tham vấn chưa được coi là một nghề chuyên mơn mà nó phát triển
với cái tên “Phương pháp tiếp cận trong tham vấn” và nó phát triển với 3 hình
thức tham vấn ( tham vấn cá nhân, tham vấn nhóm và tham vấn gia đình). Trong
đó, em lựa chọn tham vấn gia đình với vấn đề mâu thuẫn giữa các thành viên trong
gia đình để viết bài tiểu luận này vì nó phù hợp với tình hình xã hội hiện nay.
Nhiều gia đình nảy sinh mâu thuẫn mà khơng tìm được hướng giải quyết phù hợp
dẫn đến gia đình tan vỡ hoặc các thành viên trong gia đình mắc phải căn bệnh trầm
cảm, nghiêm trọng hơn là trong suy nghĩ họ nghĩ đến cái chết và những hậu quả
đáng tiếc mà chúng ta không ai ngờ tới. trong quá trình viết bài, khơng thể tránh khỏi
những sai sót. Rất mong nhận được sự góp ý, sửa đổi và bổ xung của cơ để bài em được hồn
chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 2

II. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THAM VẤN
Tham vấn là một nghề tương đối mới ở Việt Nam nên những người đang tìm
kiếm đến dịch vụ tham vấn có thể cịn chưa biết nhà tham vấn là gì? Họ sẽ trơng
đợi ở nhà tham vấn những lời khuyên, những giải pháp gì cho vấn đề mà họ đang
gặp phải? Họ có thể ngạc nhiên khi biết rằng công việc của nhà tham vấn là lắng
nghe và hỗ trợ trong việc tìm ra cách giải quyết mới để nhận thức và giải quyết vấn
đề của họ.
Như vậy để hiểu rõ về tham vấn chúng ta đi sâu vào nghiên cứu khái niệm
tham vấn để hiểu được tham vấn là gì và mục đích, ý nghĩa của nó như thế nào.
- Khái niệm: Tham vấn là một quá trình trợ giúp tâm lý trong đó nhà tham
vấn sử dụng kiến thức, kỹ năng, chuyên môn và thái độ, đạo đức nghề
nghiệp để thiết lập mối quan hệ với thân chủ nhằm giúp họ nhận thức được
hoàn cảnh vấn đề để họ thay đổi cảm xúc, suy nghĩ, hành vi và tìm kiếm
giải pháp cho vấn đề của mình.
- Mục đích:
+ Tham vấn nhằm mục đích thúc đẩy việc đưa ra quyết định của thân chủ
một cách đúng đắn thông qua khám phá cảm xúc, hành vi và giải pháp.
+ Tham vấn nhằm thúc đẩy sự nhận biết của thân chủ một cách đúng đắn
về cảm xúc , hành vi và những trải nghiệm của bản thân.
+ Tham vấn giúp thân chủ triển khai hành động và tăng cường chức năng
xã hội của cá nhân ( Giảm bớt cảm xúc tiêu cực trong hoàn cảnh khó khăn,
tăng cường hiểu biết về ban rthaan và nguồn lực của chính mình).
- Ý nghĩa:
+ Giúp cá nhân và gia đình giảm bớt được những cảm xúc tiêu cực , có lý
trí giải quyết vấn đề vào hồn cảnh thực tại từ đó đưa ra được những giải
pháp phù hợp nhất với điều kiện của mình.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 3


+ Khơng những giúp cá nhân và gia đình giải quyết được vấn đề kịp thời
mà còn giúp họ phòng ngừa hành vi tiêu cực có thể bộc phát trong tình
huống khủng hoảng.
+ Hoạt động tham vấn giúp cá nhân tăng cường kỹ năng, giúp họ nhìn
nhận vấn đề và tự tin vào chính mình đồng thời giúp cá nhân và gia đình
tăng cường khả năng thích nghi với xã hội.
+ Hoạt động tham vấn đang là một trong những lĩnh vực có đóng góp tích
cực trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống tạo ra sự cân bằng trong
cuộc sống của mỗi cá nhân và gia đình đảm bảo an sinh và ổn định xã hội.
Mối quan hệ giữa nhà tham vấn và than chủ: Là mối quan hệ đặc biệt, tương
tác tích cực giữa thân chủ ( người đang gặp phải vấn đề về kinh tế, sức khỏe, tinh
thần,…mà không tự giải quyết được) và nhà tham vấn (người được đào tạo về
chuyên môn , kiến thức, kỹ năng dựa trên những nguyên tắc, đạo đức nghề nghiệp)
là nền tảng để tạo ra sự an toàn đáng tin cậy thể hiện ở mối quan hệ bình đẳng,
chân thành ở thái độ, cảm thông, thấu hiểu , đồng cảm và là công cụ để nhà tham
vấn khai thác thông tin. Nhà tham vấn ln duy trì mối quan hệ nghề nghiệp.
Giá trị đạo đức nghề nghiệp: Không những là quan điểm mà cịn là hệ thống
tiêu chí và ảnh hưởng tới sự ra quyết định của con người bao gồm 5 giá trị.
Hành động và suy nghĩ một cách thực tế : Nhà tham vấn cần quan tâm cuộc
sống thực của đối tượng.
Khả năng phù hợp: Tham vấn đòi hỏi những yêu cầu, kiến thức kỹ năng và
phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp nếu khơng đủ u cầu đó sẽ không đem lại kết
quả tốt cho thân chủ.
Thái độ tôn trọng: Là một trong những giá trị quan trọng nhất thể hiện ở sự
đề cao giá trị của đối tương, coi trọng nhân phẩm của họ.
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 4


Sự trung thực trong công việc: Là hệ thống thái độ và hành vi thể hiện sự nhất
quán, thành thực với chính bản thân và đối tượng.
Trách nhiệm của đối tượng trong việc giải quyết vấn đề: Nhà tham vấn phải
hướng đối tượng có trách nhiệm trong việc tìm kiếm và thực hiện giải pháp cho
vấn đề của họ.
Nguyên tắc tôn trọng, chấp nhận đối tượng: là tôn trọng nhân phẩm của thân
chủ thể hiện phong cách ứng xử với họ như một cá nhân độc lập, họ có giá trị
riêng, có cách nhìn nhận riêng và có khả năng thay đổi.
Khơng phán xét thân chủ: Khơng chỉ trích hành vi , suy nghĩ của họ dù họ có
khơng đúng, không phán xét cả những hành vi, suy nghĩ tiêu cực của họ vì họ đến
với mình với mong muốn được thông cảm, lắng nghe và được thấu hiểu.
Dành quyền tự quyết cho thân chủ: Nhà tham vấn không quyết định thay thân
chủ mà để họ tự đưa ra quyết định , sự lựa chọn, cách giải quyết vấn đề của họ
trên cơ sở thông tin, kết quả trao đổi với nhà tham vấn và nhà tham vấn đóng vai
trị là người xúc tác giúp đỡ thân chủ đưa ra cách giải quyết và lựa chọn hướng đi
phù hợp nhất với hồn cảnh của mình đồng thời giúp họ có trách nhiệm với sự lựa
chọn của mình.
Đảm bảo tính bí mật: Đây là nguyên tắc quan trọng nhất trong tham vấn, nhà
tham vấn cần phải giữ kín đáo mọi thơng tin mà thân chủ chia sẻ, không được tiết
lộ cho bất kỳ ai ở bất kỳ hình thức nào hay hồn cảnh nào khi chưa có sự đồng ý
của thân chủ. Tuy nhiên, ở một số trường hợp đặc biệt khi có liên quan tới tính
mạng của thân chủ bị người khác đe dọa hoặc liên quan tới pháp luật thì nhà tham
vấn mới được phép trao đổi với các cơ quan, cá nhân mà không cần sự cho phép
của đối tượng ( theo quy định của pháp luật).
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 5


Tất cả các nguyên tắc trên đều liên quan đến nhau và tác động qua lại lẫn
nhau, đóng vai trị quan trọng trong hoạt động trợ giúp thân chủ và là tiêu chí để
đánh giá nhà tham vấn chuyên nghiệp, góp phần rất lớn vào sự thành cơng trong
việc giải quyết vấn đề của thân chủ.
Như vậy các thông tin trên đã giúp chúng ta hiểu hơn về hoạt động tham vấn.
Tuy nhiên, để bài tiểu luận hoàn thiện hơn tơi sẽ đi sâu vào phân tích đề tài về tham
vấn gia đình.
1. Cơ sở lý luận
Gia đình là một hình thức tổ chức đời sống cộng đồng của con người, một
thiết chế văn hóa, xã hội đặc thù, được hình thành, tồn tại và phát triển trên cơ
sở quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng và giáo dục,…
giữa các thành viên và hơn nữa, gia đình là cầu nối giữa các thành viên và xã
hội. Mỗi cá nhân sinh ra chỉ có thể sinh ra trong gia đình, gia đình là mơi trường
đầu tiên có ảnh hưởng rất quan trọng đến sự hình thành và phát triển của tính
cách cá nhân và cả gia đình. Mỗi cá nhân sẽ học được cách ứng xử với mọi
người trong gia đình và cả xã hội.
Khơng những thế gia đình cịn là tổ ấm mang lại hạnh phúc: Gia đình là tổ
ấm mang lại những giá trị hạnh phúc, sự hài hòa trong đời sống của các thành
viên, mỗi công dân của xã hội. Chỉ trong gia đình mới thể hiện được mối quan
hệ tình cảm thiêng liêng giữa vợ và chồng, giữa cha mẹ và con cái,… Như vậy,
gia đình đảm bảo quyền được tồn tại , nuôi dưỡng, giáo dục, phát triển nhân
cách , đảm bảo hạnh phúc cho các thành viên . Tuy nhiên, nếu gia đình đang
gặp vấn đề thì chính các thành viên trong các gia đình sẽ chịu tác động tiêu cực
và khi một trong số các thành viên trong gia đình gặp vấn đề cũng tác động
ngược lại tới cả gia đình. Đặc biệt, trong tình hình kinh tế - xã hội hiện nay, con
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 6


người ta trở nên bận rộn, không dành được nhiều thời gian cho nhau , các cặp
vợ chồng mỗi người một việc , con cái phải gửi nhà trẻ hoặc nhờ người giúp
việc trông, khi lớn lên một chút lại quay cuồng với việc học hành, với bài vở.
Đây cũng là tình trạng chung và khá phổ biến hiện nay và đây cũng là ngun
nhân mà vai trị gia đình khơng được hồn thiện, nảy sinh các mâu thuẫn , ảnh
hưởng rất lớn đến cuộc sống cá nhân, cuộc sống gia đình. Và đây cũng là lý do
để tơi quan tâm đến tham vấn gia đình đặc biệt là do áp lực, các ông bố, bà mẹ
căng thẳng, hôn nhân tan vỡ.
2. Tham vấn gia đình
2.1. Khái niệm
Tham vấn gia đình là các hoạt động, kỹ năng, tương tác, hình thức can
thiệp nhằm giúp các thành viên trong gia đìnhthay đổi cách thức giao tiếp
khơng tích cực trong gia đình, thay đổi để thiết lập mối quan hệ hài hịa
thơng qua sự tác động của nhà than vấn hay trị liệu tâm lý gia đình và cơng
tác xã hội.
2.2. Mục đích
- Giúp các thành viên trong gia đình thay đổi cách ứng xử tiêu cực từ đó cải
thiện bầu khơng khí trong gia đình
- Giúp các thành viên trong gia đình giao tiếp với nhau dễ dàng hơn.
- Tạo cơ hội để các thành viên trong gia đình có thể chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ
với nhau.
- Hỗ trợ các thành viên sử dụng kỹ năng để cùng nhau đối phó với các vấn đề
có thể xảy ra trong gia đình.
2.3. Ý nghĩa
Giúp các thành viên trong gia đình nói lên suy nghĩ, cảm xúc, nhu cầu
của mình. Tăng cường sự kết nối và giải quyết vấn đề của gia đình, tăng

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 7


cường năng lực của các thành viên đồng thời khai thác năng lực trong việc
giải quyết vấn đề của gia đình của từng thành viên.
2.4.

Các kỹ năng trong tham vấn gia đình
Trước khi phân tích tình huống cần nắm rõ 9 kỹ năng cơ bản trong

tham vấn gia đình:
-

Kỹ năng hướng dẫn vẽ cây phả hệ.
Kỹ năng lắng nghe và quan sát các thành viên trong gia đình.
Kỹ năng thấu hiểu với các thành viên trong gia đình.
Kỹ năng giao nhiệm vụ cho các thành viên trong gia đình.
Kỹ năng điều phối sự tham gia của các thành viên trong gia đình trong các

-

buổi tham vấn.
Kỹ năng đặt câu hỏi xoay vòng.
Kỹ năng làm mẫu.
Kỹ năng làm việc với những thành trong viên gia đình tỏ ra khơng hợp tác.
Kỹ năng hướng dẫn sử dụng mệnh đề tôi.
Nhà tham vấn sử dụng các kỹ năng phù hợp với từng hoàn cảnh của

quá trình tham vấn.
3. Cơ sở thực tiễn

III. VẬN DỤNG
1. Tình huống tham vấn
Hà Thị B năm nay 28 tuổi, sinh ra và lớn lên trong một gia đình gia
giáo từ nhỏ. Năm 23 tuổi vừa tốt nghiệp Đại học B dễ dàng kiếm được một
vị trí làm cơng ăn lương trong một cơng ty tài chính nhờ vào sự quen biết
của bố. Năm 25 tuổi B phải lòng anh T – một đồng nghiệp cùng công ty,anh
là trưởng bộ phận của cơng ty, cịn chị B là một nhân viên cấp dưới của
anh. Mặc cho sự ngăn cản của bố mẹ, B vẫn quyết tâm yêu anh T và lấy anh
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 8


làm chồng. Cuộc sống hôn nhân của B trong 3 năm đầu tiên khá là hạnh
phúc và viên mãn, vợ chồng yêu thương nhau và bé H ra đời khiến hai vợ
chồng càng thêm hạnh phúc . Thế nhưng chẳng có hạnh phúc nào được gọi
là mãi mãi bên nhau. Anh trở nên hay uống rượu bia, đi làm càng ngày càng
về muộn mà về lại hay chủi mắng vợ, vì người xung quanh đồn anh rất
nhiều người nói sao ở chức anh mà lại lấy một nhân viên bé vậy anh là
khơng có mắt tý nào,nhiều lần nghe vậy càng dồn nén lâu tính cách của anh
càng trở nên cáu bẳn, dễ nổi nóng nhiều hơn. Anh thường xuyên về nhà
khuya hơn và hay cáu giận với chị B. Đỉnh điểm là những hôm say rượu anh
T đã đánh B, cứ nghĩ là anh say rượu nên vậy chứ B chẳng để ý gì mặc dù
trong lịng buồn lắm. Nhưng sự việc ngày càng nghiêm trọng hơn , anh T
say rượu nhiều hơn đồng nghĩa với việc B bị đánh nhiều hơn, bé H do nhiều
lần chứng kiến cảnh bố cứ đánh đập mẹ nên rất sợ bố và xa cách bố . Chị B
khơng dám nói với bố mẹ đẻ vì sợ bố mẹ lo, mà hơn cả là chị B sợ bố mẹ sẽ

chửi mình vì trước kia đã ngăn cấm không cho lấy anh T mà chị B vẫn cố
chấp nên mọi sướng khổ, buồn đau chị T phải một mình gánh cả. Chị T bế
tắc không biết phải giải quyết vấn đề này như thế nào cả. Bé H trong một
lần sang nhà ông bà nội chơi đã vơ tình kể chuyện của bố mẹ ra cho ơng
nghe. Ơng M dường như hiểu được và đồng cảm với hồn cảnh của B nên
ơng đã tìm tới trung tâm tham vấn Quận Cầu Giấy – Thành phố Hà Nội để
nhờ sự giúp đỡ của Nhà tham vấn.
2. Mơ tả q trình tham vấn
2.1. Giai đoạn 1: Tiếp xúc ban đầu, tạo lập mói quan hệ
(Nhà tham vấn:NTV)
- NTV: Chào bác, chào anh chị ạ. cháu xin tự giới thiệu tôi tên là Sùng Seo
Vu, đến từ trung tâm tham vấn Quận Cầu Giấy – Hà Nội. Qua sự liên hệ của
ông cũng như sự đồng ý của gia đình mình thì hơm nay, đúng giờ hẹn tôi
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 9


xin phép có một buổi gặp gỡ cả gia đình để cùng nhau chia sẻ và tìm hướng
-

giải quyết cho các vấn đề mà gia đình mình đang gặp phải.
Ơng M: Vâng, chào cháu.
Chị B: Em chào anh, mời anh vào nhà ạ.
Anh T: (Khơng nói gì, tỏ ra khơng quan tâm)
Cháu H: Cháu chào chú ạ.
NTV: Ừ chào cháu, cháu đang vẽ đấy à, Cháu vẽ đẹp quá.
Cháu H: Vâng ạ.
Ông M: Mời cháu uống nước.
NTV : Vâng cháu xin ạ. Cháu xin phép với ông và anh chị thì nãy cháu đã

nói qua cháu tơi tên là Sùng Seo Vu, đến từ trung tâm tham vấn Quận Cầu
Giấy – Hà Nội. Qua sự liên hệ của ông cũng như sự đồng ý của gia đình
mình thì hơm nay, đúng giờ hẹn cháu xin phép có một buổi gặp gỡ cả gia
đình để cùng nhau chia sẻ và tìm hướng giải quyết cho các vấn đề mà gia
đình mình đang gặp phải. Bác và anh, chị đã thật sự sẵn sàng để chúng ta

bắt đàu chưa ạ.
- Cả nhà: vâng chúng tôi đã sẵn sàng.
- NTV: Vâng vậy cháu xin được thống nhất với gia đình mình một số nguyên
tắc trong buổi tham vấn.
Đầu tiên là nguyên tắc bảo mật thơng tin, tất cả mọi thơng tin mà gia
đình mình đã chia sẻ sẽ hồn tồn được bảo mật, chỉ có tơi và gia đình
mình biết. Ngồi ra khi gặp phải những vấn đề liên quan đến pháp luật
hoặc liên quan đến tính mạng thì thơng tin mới được tiết lộ tới các cơ quan
có thẩm quyền để giải quyết.
Thứ hai, tơi xin phép gia đình được ghi chép và ghi âm lại các buổi
tham vấn nhằm mục đích tránh bỏ sót thơng tin. Bản ghi chép, ghi âm cũng
như các thơng tin mọi người chia sẻ sẽ hồn tồn được giữ bí mật. Mọi
người có thể xem bản ghi chép của cháu.
Thứ ba, trong quá trình tham vấn, cháu yêu cầu ai người đó nói; khi
người khác nói thì khơng được ngắt qng, chen ngang.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 10


Thứ tư, vai trò của mỗi thành viên trong gia đình rất quan trọng.
Trong các buổi tham vấn, cháu mong mọi người có thể hợp tác để q
trình tham vấn đạt hiệu quả và thành công.

- Cả nhà: Vâng.
- NTV: Ngồi các ngun tắc cháu vừa nêu thì ơng và anh chị có mong muốn
có thêm những nguyên tắc làm việc nào nữa không ạ?
Cháu mời ông cho ý kiến trước ạ.
- Ơng M: Cái này thì tùy chúng nó, chuyện nhà chúng nó chứ cịn tơi thì thế
nào cùng được.
- NTV: Vâng, vậy anh có mong muốn có thêm nguyên tắc làm việc nào nữa
-

không ạ?
Anh T: Không.
NTV: Thế còn chị?
Chị B: Nếu chị bảo mật được như vậy thì tơi hồng tồn đồng ý.
NTV: Vâng, bảo mật thơng tin là điều chắc chắn rồi ạ.
Vậy cả nhà mình đã sẵn sàng và thật thoải mái để bắt đầu buổi tham vấn

chưa ạ? Trước hết, cháu mời ông giới thiệu về mình được khơng ạ?
- Ơng M: Vâng, tơi tên là Việt, năm nay tôi 70 tuổi rồi cô ạ, tơi khơng sống
chung với chúng nó.
- NTV: Dạ vâng, trơng ơng cịn trẻ và khỏe q ạ (mỉm cười).
- Ông M: Cháu cứ quá khen, tôi già yếu lắm rồi giờ sống được ngày nào với
con cháu là hay ngày đấy cháu ạ
- NTV: Vâng, còn anh T ạ, a có thể chia sẻ một chút về mình khơng?
- Anh T: Tôi tên là Tuấn năm nay 34 tuổi. Tơi thì tơi đang làm trưởng bộ
phận bên Maketing của cơng ty xyz cầu Giay.
- NTV: vậy cịn chị B, chị có thể giới thiệu một chút về bản thân được khơng
ạ?
- Chị B: Tơi tên là Bích, năm nay 28 tuổi, tôi và chồng tôi cùng làm chung
một công ty, tôi là nhân viên Maketing dưới bộ phận của chồng tôi
- Cháu H: (nhanh nhảu) cháu tên là Hải, cháu đang học lớp 3 trường tiểu học

Yên Hòa ạ.
- NTV:Vâng cảm ơn sự hợp tác của cả gia đình.Theo như thơng tin gia đình
mình chia sẻ thì tơi xin tóm lược lại như sau : Hiện tại 2 anh chị đang làm
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 11


chung trong một công ty mà đảm nhận những vị trí khác nhau.Cịn cháu Hải
-

đang học lớp 3 phải khơng ạ ?
Cả nhà: Vâng.
2.2. Giai đoạn 2: Giai đoạn triển khai – Giai đoạn trung gian
NTV: Dường như khơng khí gia đình ta vẫn khơng được thoải mái cho lắm?
Anh T: Thoải mái làm sao được mà thoải mái ( nói to).
NTV: Anh cứ bình tĩnh, tơi đến đây là để giúp đỡ gia đình mình. Có điều gì
trước khó nói thì nay anh chị hãy thoải mái chia sẻ với nhau vì ít khi chúng
ta có thời gian để ngồi cùng nhau nói chuyện như thế này, mọi người hay
nói ra tâm tư, suy nghĩ của mình cho các thành viên khác trong gia đình

cùng lắng nghe, để hiểu mình hơn có được khơng ạ?
- Ơng M: Thơi chuyện đã đến mức này rồi, có gì khơng phải chúng mày cứ
nói ra. Biết đâu chị ý có cách giải quyết…
- Chị B: (Khóc và im lặng)
- Cháu H: Mẹ ơi, mẹ nín đi mẹ đừng khóc, con ghét bố ( ơm mẹ, vừa khóc
-

vừa nói).
NTV: ( Vỗ vai an ủi bé H).

Ơng M: Thơi nín đi! Thằng Hải ra đây với ơng (ơng dẫn cháu lên gác)
NTV: Chị có thể giữ bình tĩnh để chúng ta có thể tiếp tục được khơng?
Anh T: Có cái gì oan ức mà cơ khóc.
Chị B: Sao anh lại nói như thế? Anh có biết sau mỗi lần nhậu nhẹt , say sỉn
về anh đã làm gì tơi, anh có nhớ khơng?Hình ảnh của anh 3 năm trước chết

ở đâu rồi hả, hả?
- Anh T: Tơi làm gì, cơ nói đi?
- NTV: Tơi hiểu là anh chị đang rất bức xúc. Nhưng nếu cứ giữ tâm trạng
như thế này thì chúng ta khó có thể giải quyết được vấn đề. Chi bằng anh
chị từng người chia sẻ để vợ chồng có thể hiểu nhau hơn được không ạ?
- Anh T: Đúng! Cô muốn nói gì thì cứ nói đi.
- Chị B: Chị ơi, thực ra chúng tôi lấy nhau được khá lâu rồi, Chúng tơi cũng
đã có khoảng thời gian rất hạnh phúc. Anh Tuấn đã rất yêu thương và chiều
chuộng hai mẹ con nhưng không hiểu sao thời gian gần đây anh làm sao mà
anh hay đi nhậu nhẹt đến khuya mới về rồi anh cịn đánh chửi tơi,…Anh
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 12


khơng chịu nghe tơi nói và cũng khơng nói hay giải thích gì với tơi cả. Lần
đầu anh như vậy tơi thực sự buồn lắm vì chưa bao giờ anh như vậy cả, tôi
chỉ nghĩ được chắc là anh say q nên anh khơng kiểm sốt được mình. Tơi
chỉ biết khóc mà nín nhịn, nhưng rồi có lần 2, lần 3 và nhiều hơn thế cứ tiếp
diễn đến tận bây giờ. Tơi sắp khơng chịu nổi nữa rồi…(khóc ịa). Con tơi,
con dại cái mang, có lần anh đánh tơi vì thương mẹ mà thằng bé vào bênh
mẹ và cũng phải chịu trận từ bố nó. Nó đâm ra lỳ lợm, khơng nghe lời bố
nó, cịn ghét cả bố ln.
Đấy chị xem, tôi bây giờ chẳng biết phải làm như thế nào cả. Hạnh

phúc khi xưa của gia đình tơi khơng cịn nữa rồi, nó ta vỡ đến nơi rồi chị
ơi!!!
- Anh T: (Nói to) Tơi phải nói gì khi tất cả những gì mà tơi nghe người ta nói
đều là sự thật.
- NTV: Tôi xin lỗi đã ngắt lời anh, nhưng anh có thể cho tơi biết sự thật mà
anh đang nhắc đến là gì được khơng ạ?
- Anh T: Chị nghĩ sao khi người đàn ông thua kém về mọi mặt? Tôi chỉ là
một thằng đàn ông bất tài như vậy đấy. Tôi chỉ là thằng trưởng bộ phận
thôi, chị hiểu không, hiểu không( gằn giọng) ? tôi quá mệt mỏi rồi
- Ông M: ( đi từ trên gác xuống) Chúng mày có thơi đi khơng, chúng mày
khơng coi cái ơng già này ra gì nữa à?
- NTV: Vâng, tơi rất tiếc vì khơng khí gia đình mình đang rất căng thẳng,
nhưng có một số vấn đề chưa được rõ ràng nên tơi muốn hỏi rõ hơn. Về
phía anh T, có phải anh đanh gặp áp lực khi bị tác động từ phía bên ngồi
khiến anh khơng hài lịng, tơi hiểu thế có đúng khơng ạ?
- Anh T: Ừ, Đúng là như vậy. nhưng nguyên nhân chính là do tơi là một
người trưởng phịng các bữa liên hoan tơi cũng phải có mặt,mà nhân viên
cấp dưới mời thì tơi cũng phải nâng ly, say nhiều lần tơi thành thói quen khi
căng thẳng tơi lại tìm đến rượu.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 13


- NTV: Tôi hiểu những người đàn ông khi mà ở vào hồn cảnh của anh thì
cũng sẽ cảm thấy như vậy. Tuy nhiên, tôi hiểu mọi chuyện xảy ra thì đều
phải có ngun nhân của nó. Qua những gì đã chia sẻ thì tơi được biết anh
chị đã có khoảng thời gian chung sống rất hạnh phúc, chứng tỏ hai vợ chồng
rất yêu thương nhau. Hiện tại thì anh chị đang có điều bực tức nhau nên

khơng thể nói anh chị hết yêu nhau được. Giờ mong anh T bình tĩnh lại và
chia sẻ với mọi người những gì mà anh đã nghe được từ phía người ngồi
được khơng ạ?
- Anh T: Thôi được rồi, đằng nào cũng phải ba mặt một lời. Tơi nói cho chị
nghe vì sao tơi lại có thái độ và hành vi như vậy. Chẳng phải một hai lần
chính tơi nghe thấy mồm miệng bọn họ nói tơi là thằng đàn ơng khơng ra gì
uống rượu tồn về chủi vợ con, khơng ra tích sự gì mà cịn khơng có mắt lấy
được cơ vợ như cô. Tôi cũng đã nhận nhịn chịu đựng một thời gian rồi, có
những lúc tơi bế tắc khơng biết phải làm gì thì tơi đã tìm đến rượu cho qn
hết đi. Ai ngờ rượu vào tơi trở nên nóng tính và nhìn thấy vợ tơi tơi lại
muốn lao vào đánh chửi cơ ấy, tơi như…(khó nói) tơi khơng kiềm chế được.
Khi tỉnh dậy tôi chỉ mơ hồ nhớ lại nhưng rồi tự cho là như khơng có gì xảy
ra. Nhiều lúc tơi cũng muốn nói xin lỗi cơ ấy…
- Chị B: Sao anh không cho em biết những điều này từ đầu. Anh thừa biết
trong cơng ty có người này kẻ kia, họ ganh tỵ với hạnh phúc gia đình mình,
họ lăm le chức trưởng phịng, chỉ chờ cơ hội để đẩy anh xuống . Bao năm
nay anh phải phấn đấu không ngừng, cẩn thận đến từng con dấu. Em biết
rằng công việc ở công ty bận rộn khiếm nhiều lúc không kiêm được việc
nhà em cũng rất hiểu cho anh, khơng có nhiều thời gian qua tâm đến cảm
xúc và suy nghĩ của em và con .
- Ông M: Chị B nói đúng đấy, vợ chồng mày sống với nhau bao năm rồi mà
lại dễ dàng nghe người khác kích động,thằng T mày xem lại xem mày xử sự

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 14


như thế có được khơng,nếu như thằng H khơng nói gì với ơng thì đến bao
giờ ơng bà biết sự thật.

(khơng khí gia đình trở nên im lặng)
- NTV:Vậy đến bây giờ thì chị đã hiểu vì sao anh đối sử với chị như thế và
anh T cũng đã hiểu hành vi mình làm với vợ là khơng đúng.
- Anh T:Tơi biết hành vi của mình là sai.Tơi từng rất ân hận về hành vi của
mình nhưng khơng biết mở lời thế nào,tơi sợ làm vậy vợ cịn coi thường tôi
hơn.
- Chị B:Anh,sao anh lại nghĩ vậy,em chấp nhận hết tất cả khi đến với anh.
Gia đình mà mình xây đắp vun vén nên có vợ chồng cùng nhau yêu thương
và chăm sóc ni dậy con cái với em như vậy là mãn nguyện rồi.Em chỉ
mong chúng ta không chỉ u thương nhau mà cịn chia sẻ những khó khăn
trong cuộc sống.Có như vậy thì tình cảm mới bền lâu.Mọi chuyện đã qua
mặc dù nó là nỗi đau đối với em,nhưng nếu anh hứa không bao giờ lặp lại
những hành vi như vậy nữa thì em sẽ bỏ qua hết,chúng ta sẽ yêu thương
nhau như ngày nào.Anh có đồng ý khơng?
- Cháu H:Kìa bố,bố nói đi,đồng ý đi bố.
- Anh T:Anh xin lỗi,anh sẽ không bao giờ như vậy nữa.Con xin lỗi vì đã
làm mẹ lo lắng nhiều.Bố xin lỗi con,bố biết lỗi của bố rồi,con tha thứ cho
bố nhé.Anh xin hứa với vợ anh sẽ bù đắp cho vợ và con vì tháng ngày qua
anh đã khiến cho vợ và con phải buồn.
- Cháu H:Hoan hô bố,mẹ ơi mẹ tha thứ cho bố nhé.
- Ông M:Phải,phải rồi con.
- Chị B: (cười)Anh hứa rồi đấy nhé.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 15


- NTV:Dường như các thành viên trong gia đình thoải mái hơn rồi đúng
không ạ?

- Chị B và anh T: (mỉm cười)
2.3.

Giai đoạn 3: Kết thúc

- NTV:Trước khi kết thúc buổi tham vấn cháu xin tổng kết lại buổi tham
vấn ngày hơm nay.Gia đình đã có sự chia sẻ và trải lịng mình những nỗi
niềm đã cất giữ bấy lâu nay với các thành viên trong gia đình và sự hiểu
lầm,mâu thuẫn đã phần nào được giải quyết.Rất mong muốn các thành
viên trong gia đình xóa bỏ những chuyện trước đây,và gia đình sẽ lại được
như trước,u thương hịa thuận với nhau. Tôi mong anh T và chị B sẽ
dành thời gian cho nhau nhiều hơn và chia sẻ cùng nhau về những cảm xúc
của bản thân, cũng như quan tâm bé H hơn nữa.Gia đình đồng ý chứ ạ?
- Chị B:Vì hạnh phúc gia đình tơi sẽ làm tất cả.
- Anh T:Tơi sẽ cố gắng.
- Ơng M:Cảm ơn cháu đã giúp đỡ gia đình chúng tơi.
- Cháu H: Cười rạng rỡ.
- NTV:Vậy vừa qua tơi và gia đình đã trải qua một quá trình tham vấn khá
dài,và đã nhận được sự chia sẻ rất tích cực từ phía gia đình.Theo tơi đó đã
là bước thành cơng đầu mà buổi tham vấn này đã đem đến,không chỉ cho
vấn đề của gia đình mình,mà cịn cho chính bản thân nhà tham vấn như tơi
nữa.Nếu có điều gì cịn vướng mắc hoặc nảy sinh hãy liên hệ với tôi qua
địa chỉ này (đưa carvirit) một lần nữa xin cảm ơn gia đình!
- Chị B và anh T:Vâng. cảm ơn anh!

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 16

- NTV: Một lần nữa tôi xin hỏi lại gia đình mình có thấy hài lịng với buổi
tham vấn ngày hơm nay khơng ? Cịn khúc mắc gì chưa được giải quyết
hay cịn điều gì trong lịng chưa nói ra khơng ạ?
- Ơng M: Rất hài lịng ý chứ cháu!
- Chị B và anh T: Cảm ơn anh.
- NTV: Vâng rất cảm ơn gia đình đã tin tưởng và chia sẻ với tơi.Chúc gia
đình ln mạnh khỏe và hạnh phúc.
- Chị B và anh T: Vâng chào anh nhé!
- Cháu H: Cháu chào chú ạ.
- Ông M : (Mỉm cười ) gật đầu.
- NTV : Thân chào cả nhà ạ !
Trên đây là một tiến trình tham vấn gia đình.

3. Phân tích kỹ năng và đánh giá

ST

Tên kỹ năng

Lời trích từ tiến trình

Đánh

tham vấn

giá

Vâng cảm ơn sự hợp tác

(điểm)

9 điểm

T
Kỹ năng lắng nghe và
quan sát các thành viên

của cả gia đình.Theo như

trong gia đình (Nhà tham

thơng tin gia đình mình

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 17


1

vấn phản hồi lại những

chia sẻ thì tơi xin tóm lược

thơng tin mà gia đình chia

lại như sau : Hiện tại 2

sẻ.thể hiện sự tập trung

anh chị đang làm chung

lắng nghe và quan sát).

trong một công ty mà đảm
nhận những vị trí khác
nhau.Cịn cháu Hải đang

Kỹ năng làm việc với

học lớp 3 phải khơng ạ ?
Anh cứ bình tĩnh tơi đến

những thành viên tỏ ra

đây là để lắng nghe,và

không hợp tác

cùng anh chị đưa ra cách

8 điểm

giải quyết để gia đình
mình có thể trở lại như
2

trước.Có điều gì trước
đây khó nói thì nay anh
hãy thoải mãi chia sẻ vì ít
khi chúng ta có thời gian

nói ra những tâm sự suy
nghĩ của mình để các
thành viên khác trong gia
đình hiểu mình hơn đúng
Kỹ năng đặt câu hỏi

3

không ạ ?
- Vâng tôi rất tiếc vì

( đưa ra câu hỏi để kịp

khơng khí gia đình căng

thời nắm bắt nội dung

thẳng,nhưng có một số

mẫu chốt của vấn đề )

vấn đề chưa được rõ
ràng,nên tôi muốn hỏi rõ
hơn. Về phía anh T có

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 18

8 điểm

phải anh đang gặp tác
động khơng tốt từ phía
bên ngồi khiến anh
khơng hài lịng,tơi hiểu thế
có đúng khơng ạ ?
Dạ vâng ạ,theo như
mong muốn của bác thì
bác muốn nghe anh chị
chia sẻ mong muốn của
mình.Dạ vâng,mời
anh,Anh có thêm mong
muốn hay ngun tắc gì
trong buổi làm việc khơng
ạ….Thế cịn chị ?
-Tơi xin lỗi vì đã ngắt lời
anh chị nhưng anh chị có
thể nói rõ hơn sự thật anh
chị muốn nói ở đây là gì
Kỹ năng thấu hiểu các
thành viên trong gia đình

khơng ạ ?
Vỗ vai an ủi bé H
-Tơi hiểu là anh chị đang
rất búc xúc.
-Tôi hiểu bất kỳ ai khi ở

4

trong hồn của anh cũng
sẽ cảm thấy như vậy.Tuy
nhiên tơi hiểu mọi sự sảy
ra đều có nguyên nhân

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 19

9 điểm


của nó,qua chia sẻ tơi
được biết 2 anh chị đã có
khoảng thời gian chung
sống rất hạnh phúc bên
nhau chứng tỏ anh rất
thương và yêu chị.Và hiện
anh chị đang giận
nhau,điều đó chứng tỏ
anh chị vẫn còn yêu
nhau .
-Vậy bây giờ chịđã hiểu lý
do vì sao anh đối xử với
chị như thế,và anh cũng
đã hiểu được hành vi của
mình làm với vợ là khơng
Kỹ năng điều phối sự

đúng.
-Chị có thể giữ bình tĩnh

tham gia của các thành

để chúng ta có thể tiếp tục

viên trong gia đình

được khơng ạ ?
-Tơi hiểu là anh chị đang
rất bức xúc nhưng cứ giữ
trong lòng như vậy thì

5

chúng ta khó có thể giải
quyết được vấn đề,chi
bằng anh chị từng người
chia sẻ để hiểu rõ nhau
hơn được không ạ ?

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 20

8 điểm


-Giờ anh hãy bình tĩnh lại

và chia sẻ những gì anh
đã nghe được từ người
Kỹ năng giao nhiệm vụ

ngoài.
-Trước khi kết thúc buổi
tham vấn tôi xin tổng kết
lại hoạt động của buổi
tham vấn ngày hơm nay.
Gia đình mình đã có sự
chia sẻ và trải lịng mình

6

những nỗi niềm đã cất
giấu trong lịng mình bấy
lâu nay với các thành viên
trong gia đình và sự hiểu
lầm.Mẫu thuẫn đã phần
nào được giải quyết,tơi rất
muốn các thành viên trong
gia đình sẽ xóa bỏ chuyện
trước đây và gia đình sẽ
trở lại như trước yêu
thương và hịa thuận với
nhau. Tơi mong anh Tuấn
và chị Bích sẽ giành thời
gian cho nhau nhiều hơn
và cùng nhau chia sẻ
những cảm xúc của bản

thân,cũng như quan tâm

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 21

8 điểm


đến bé Hải nhiều hơn.
Qua phần trình bày trên nhà tham vấn đã thể hiện rõ các kỹ năng mà nhà tham
vấn sử dụng trong suốt quá trình tham vấn,hơn nữa cịn thể hiện mức độ đạt được
trong tồn bộ tiến trình tham vấn.Vậy để đạt được hiệu quả trong q trình khai
thác thơng tin cũng như q trình tham vấn thì nhà tham vấn cịn gặp những khó
khăn và thuận lợi nào ?
4. Thuận lợi và khó khăn
- Thuận lợi : Trong suốt qua trình tham vấn tơi (NTV) cảm thấy có những thuận
lợi là sự tham gia hợp tác của các thành viên trong gia đình nên trong tình huống
trên NTV đã dễ ràng tạo lập được mối quan hệ,mở đầu quá trình tham vấn NTV
đưa ra nguyên tắc nghề nghiêp góp phần tạo lịng tin cho các thành viên.Ngoài ra
NTV cũng hỏi thêm các thành viên trong gia đình có ngun tắc nào nữa khơng để
thể hiện sự chun nghiệp,tạo cảm giác được tơn trọng.
- Khó khăn :Tuy nhiên trong quá trình tham vấn NTV cũng gặp khơng ít khó
khăn,đặc biệt khi phải điều phối sự tham gia của các thành viên tỏ ra không hợp tác
(anhTuấn).Nhà tham vấn không những lắng nghe ghi chép lại những nội dung cần
thiết mà còn phải tác động đến những thành viên.Sử dụng đúng kỹ năng tham vấn
gia đình nên NTV cần tập trung chú ý,đồng thời khai thác thông tin mà các thành
viên cịn khó chia sẻ để các thành viên có thể nhìn ra vấn đề của mình.
Từ những thuận lợi và khó khăn mà NTV gặp đã giúp NTV thể hiện sự
chuyên nghiệp trong việc vận dụng các kỹ năng vào tình huống tham vấn,hơn nữa

cịn thể hiện sự khéo léo trong tham vấn trong gia đình trong hồn cảnh có cả Bà M
và bé Hải ở nhà.Điều đó tác động tích cực khi nhà tham vấn tạo lập mỗi quan
hệ,khai thác thơng tin,xử lý tình huống căng thẳng cùng với việc NTV khéo léo
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 22


giao nhiệm vụ cho các thành viên khi kết thúc tất cảđã tạo ra sự thành cơng trong
q trình tham vấn.
5. Đánh giá khả năng tham vấn của bản thân
Thông qua các tiết học lý thuyết với các tiết học thực hành và những kinh
nghiệm được cô chia sẻ,bản thân em đã lĩnh hội được những kiến thức bổ ích.Từ
đó có thể vận dụng vào các tình huống thực tế em cũng tự cảm nhận được những gì
đã làm được và chưa làm được
Em đã nắm rõ được các kỹ năng,nguyên tắc,mối quan hệ giữa NTV và thân
chủ.Em cũng đã tiến hành ca tham vấn đúng như các giai đoạn trong quá trình
tham vấn.
Tuy nhiên dù đã nắm được các kỹ năng trong tham vấn,nhưng việc vận dụng
các kỹ năng cịn nhiều thiếu xót.Cịn một số kỹ năng em vẫn chưa sử dụng được
trong ca tham vấn trên.Nên em mong rằng sẽ có cơ hội học hỏi và thực hành để em
có thể vận dụng được hết các kỹ năng một cách hiệu quả.
6. Kiến nghị,đề xuất.
Em mong nhà trường sẽ tạo điều kiện hơn nữa cho sinh viên khoa Cơng Tác
Xã Hội chúng em,để chúng em có thể thực hành tham vấn nâng cao kỹ năng tham
vấn của bản thân và trở thành những nhà tham vấn, những nhân viên công tác xã
hội trong tương lai.
Hơn nữa, qua các chuyến thực hành tạo cơ hội cho chúng em được nhìn nhận,
trải nghiệm cuộc sống thực của các nhóm đối tượng từ đó thấu hiểu và gần gũi họ
hơn để sau này chúng em không bỡ ngỡ, đồng thời đưa tầm ảnh hưởng của nhà

tham vấn đến các vấn đề xã hội và đây cũng là cơ hội để năng cao vị trí của Trường
Đại Học Lao động – Xã hội trong các trường Top của hệ thống trường Đại học.
Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 23


IV. TỔNG KẾT
Con người phải đối mặt với rất nhiều vấn đề trong cuộc sống, nhiều khi họ
không tự giải quyết được vấn đề mà cần có sự trợ giúp từ phía bên ngồi. Tham
vấn đã trở thành một hoạt động trợ giúp nhằm đáp ứng nhu cầu này trong xã
hội. Đặc biệt là trong các gia đình hiện nay nảy sinh rất nhiều vấn đề : những
xung đột thế hệ, sự rạn nứt trong hôn nhân, khủng hoảng trong tình cảm gia
đình,… Bởi vậy những gia đình này rất cần có sự trợ giúp của các nhà tham
vấn để giải quyết vấn đề, ổn định tâm lý, tăng cường khả năng giao tiếp và hòa
nhập xã hội, thực hiện tốt các hoạt động lao động và học tập. Bởi vậy tham vấn
thực sự rất quan trọng ở nước ta hiện nay.
Qua môn học này tôi thấy đây là một môn học rất cần thiết và thiết thực
trong ngành công tác xã hội mà tôi đang theo học. Học tham vấn không chỉ là
học để lấy kiến thức đi làm mà học tham vấn còn là để hiểu biết được những kỹ
năng tối thiểu và cơ bản để áp dụng cho các hoạt động thực tế cũng như giải
quyết những vấn đề trong gia đình, xã hội một các linh hoạt và tốt hơn. Và
tham vấn không thể thiếu trong học tập và trong cuộc sống của mỗi con người
chúng ta.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 24

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình thực hành tham vấn cơ bản– Chủ biên: T.S.Nguyễn Thị Xuân
Mai– NXB Lao động – Xã hội.
2.Gíao trình tham vấn tâm lý cá nhân và gia đình của Trần Đình Tuấn
3.
4. Các tài liệu tham khảo khác.

Tiểu luận thực hành tham vấn.

Trang 25