Bai 8 Qua Deo Ngang

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (123 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:04/10/2015

Ngày dạy:7A:…./…. ; 7B: … /…. ; 7C:…./ ….

Tiết 29:QUA ĐÈO NGANG

A. MỤC TIÊU:

1. Kiến thức:

- Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan.

- Đăc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang.
- Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ.
- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo trong văn bản.

2. Kĩ năng:

- Đọc - Hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường
luật

- Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ.
3. Thái độ:

- GD học sinh lòng yêu thiên nhiên, quê hương đất nước
B. CHUẨN BỊ:

- Gv: Soạn - Bảng phụ chép bài thơ, bố cục bài thơ.
-Hs:Bài soạn

C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC
Hoạt động 1: Khởi động

1. Ổn định tổ chức : Sĩ số 7A:…./…. ; 7B: … /…. ; 7C:…./ ….
2. Kiểm tra :

- Đọc thuộc lòng: “ Sau phút chia li “ 
Phân tích nội dung và nghệ thuật
3. Giới thiệu bài:

- Đèo Ngang thuộc dãy núi Hoành Sơn , phân cách địa giới 2 tỉnh Hà Tĩnh 
và Quảng Bình .Nếu chúng ta đi từ Bắc vào Nam,đi bằng tàu hoả sẽ vừa đi 
ngang qua đèo vừa chui vào hầm núi. Nếu đi bằng ơ tơ thì sẽ vượt qua đỉnh 
đèo rồi đổ dốc sang phía Quảng Bình.Cịn nếu mở cửa sổ máy bay sẽ thấy 
đèo ngang như một sợi chỉ xanh mờ cắt ngang bờ biển xanh xanh nhạt 
nhạt.Còn trong con mắt người xưa,trong cảm nhận của BHTQ xa quê vào 
kinh đô làm việc,đèo Ngang được tái hiện ntn?

Hoạt động 2: Đọc, hiểu văn bản
+Hướng dẫn đọc: Bài thơ thể hiện

tâm trạng buồn, cô đơn. Khi đọc các
em cần đọc chậm, buồn, ngắt đúng
nhịp 4/3 và 2/2/3. Càng về cuối
giọng đọc càng chậm, nhỏ hơn. Đến
3 tiếng: trời, non, nước, đọc tách ra

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

từng tiếng. 3 tiếng ta với ta đọc như
tiếng thầm thì mình nói với mình.
+GV đọc - 2 hs đọc - Gv nhận xét.
- Dựa vào phần chú thích trong sgk ,
em hãy nêu 1 vài nét về tác giả

HS đọc chú thích sgk/102
Đèo Ngang nằm ở đâu?

Chữ quốc trong tiếng Hán có nghĩa
là gì? Có điển tích gì liên quan đến
con chim quốc?(quốc: nước- Theo
truyền thuyết cổ đại của Trung Quốc:
Vua nước Thục là Đỗ Vũ bị mất
nước, lúc chết hóa ra lồi chim đỗ
quyên. Loại chim này cứ mùa hè đến
là kêu khắc khoải suốt ngày để tỏ
lòng nhớ nước đã mất)

Chữ gia trong tiếng Hán có nghĩa là
gì?

GV treo bảng phụ(bài thơ)
- HS quan sát

Nhận xét về số câu số chữ, cách gieo
vần trong bài thơ?

Với thể thơ thát ngôn bát cú Đường
luật gồm mấy phần?(4 phần 2 câu/
phần)

HS đọc 2 câu đầu bài thơ

Bà HTQ đặt chân đến Đèo Ngang

vào thời điểm nào?

- Nhà thơ tiếp cận con đèo vào thời
điểm bóng xế tà, đó là thời điểm nào
trong ngày? (Đây là lúc trời đã về
chiều, là lúc chuyển giao giữa ngày
và đêm. Đó là thời khắc của ngày
tàn, lúc này chỉ cịn những tia nắng

2. Tìm hiểu chú thích

a- Tác giả: Tên thật là Nguyễn Thị
Hinh một nữ sĩ tài danh hiếm có của
thế kỷ XIX

- Bút danh là Bà huyện Thanh Quan.
b- Tác phẩm :

-Bài thơ được sáng tác trên đường 
vào kinh Huế nhận chức.

c – Từ khó

3. Thể thơ – bố cục

* Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường
luật.

- Mỗi bài có 8 câu, mỗi câu 7 tiếng
- Chỉ có một vần đứng ở cuối câu

thơ, hiệp vần ở các câu 1, 2, 4, 6, 8.
Nó có một quy định chặt chẽ về luật,
về niêm và về đối.

* Bố cục: 4 phần( đề, thực, luận, kết)
II. Đọc, tìm hiểu văn bản

1. Hai câu đề

- Đề: “Bóng xế tà”→ sắp tối

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

yếu ớt và màn đêm đang dần buông
xuống).

Buổi chiều tà thường gợi cho con
người ta điều gì?(gợi buồn)

+Tích hợp: Chiều chiều ra đứng ngõ 
sau

Trơng về q mẹ ruột đau chín
chiều

- Thiên nhiên Đèo Ngang được gợi tả
qua những từ ngữ nào? (Cỏ, cây, đá,
lá, hoa)

Tác giả sử dụng nghệ thuật gì?Tác
dụng?

→ Đây là phép liệt kê gây ấn tượng
về số lượng bề bộn, dày đặc của cảnh
vật.

“chen” được dùng ở đây với nghĩa
như thế nào?(Chen: chen chúc nhau,
xô lấn vào nhau, khơng có hàng lối,
khơng có trật tự )

- Điệp từ chen được lặp lại 2 lần
cùng với phép liệt kê đã gợi lên 1
cảnh tượng thiên nhiên như thế nào?
(Cảnh tượng thiên nhiên xanh tươi,
rậm rạp, hoang vu)

HS Quan sát tranh cảnh Đèo Ngang
Hai câu đề tác giả tả cảnh ở đâu,
cảnh dó như thế nào, gợi cho tác giả
tâm trạng gì ?

Thiên nhiên là vậy, cịn sự sống của 
con người nơi đây thì sao – Ta cùng 
tìm hiểu tiếp:

+HS đọc 2 câu thực.

Hai câu thực tác giả nhìn thấy hình
ảnh của ai ?(con người xuất hiện)
Hình ảnh con người xuất hiện ở đây
như thế nào ?(ít)

Hai câu thực tác giả sử dụng biện
pháp NT gì ?

(Từ láy- Lom khom gợi hình dáng

“Cỏ cây chen đá lá chen hoa”

→ liệt kê, điệp từ “chen” => xô lấn,
chen chúc bề bộn, dày đặc của cảnh
vật.

=> Rậm rạp, hoang vu.



Cảnh Đèo Ngang đẹp nhưng hoang
vu gợi cho con người ta tâm trạng
buồn.

2. Hai câu thực

Lom khom dưới núi,tiều vài
chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy
nhà.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

vất vả của người tiều phu. Lác đác
gợi sự thưa thớt, ít ỏi của những qn

chợ ).

- Em có nhận xét gì về cấu trúc của 2
câu thơ này? (VN được đảo lên trước
CN và phụ ngữ sau của cụm DT
được đảo lên trước)

- Đảo ngữ được sử dụng ở 2 câu thơ
này có tác dụng gì? (nhấn mạnh thêm
cái ấn tượng về hình dáng vất vả của
người tiều phu và sự thưa thớt, hiu
quạnh của lều chợ )

- ở câu 3, 4 có sử dụng phép đối, vậy
em hãy chỉ ra những biểu hiện của
phép đối và tác dụng của nó? (đối
thanh, đối từ loại và đối cấu trúc
câu-Tạo nhịp điệu cân đối cho câu thơ.)
- Hai câu thực đã tả về sự sống của
con người ở đèo ngang, đó là sự sống
như thế nào (Đông vui, tấp nập hay
thưa thớt, vắng vẻ)?

+Đọc 2 câu luận:

- Trong buổi chiều tà hoang vắng đó
nhà thơ đã nghe thấy âm thanh gì?
(âm thanh của tiếng chim quốc và
chim đa2)

- Nhà thơ đã mượn tiếng chim để bày
tỏ lịng mình, đây là hình thức biểu
đạt trực tiếp hay gián tiếp?

- Cách biểu đạt gián tiếp thông qua
âm thanh của tiếng chim, là sử dụng
biện pháp tu từ gì? Tác dụng của
biện pháp tu từ đó? (ẩn dụ tượng
trưng - để bộc lộ chiều sâu tình cảm)
Khi nghe chim cuốc và chim đa đa
gọi bầy gợi lên trong lịng tác giả
điều gì ?

Hai câu luận nói lên điều gì ?

=> Sự sống của con người đã xuất
hiện nhưng còn thưa thớt, vắng vẻ.



Gợi cho tác giả tâm trạng buồn.
3- Hai câu luận

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia
-> âm thanh của tiếng chim quốc và
chim đa2.

+ cuốc -> quốc(nước)
+ da -> gia(nhà)

→ chơi chữ

-> Tiếng chim kêu->hình ảnh ẩn dụ
tượng trưng- Gợi nỗi buồn đau, khắc
khoải, triền miên không dứt.

=>cảm xúc nhớ nước, thương nhà da
diết



</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

+Hs đọc 2 câu kết.

- Câu trên tả cảnh gì ? Cảnh trời,
non, nước gợi cho ta ấn tượng về 1
không gian như thế nào?

- Câu dưới tả gì? Tình riêng là gì?
(Tình riêng là chỉ tình cảm sâu kín,
đó khơng phải là tình u đơi lứa mà
là tình u q hương, đất nước của
tác giả)

- Tại sao tác giả lại dùng từ mảnh?
(Mảnh: nhỏ bé, yếu ớt, mỏng manh)
- Ta với ta là chỉ ai với ai? nó thuộc
từ loại gì? (Đại từ - chỉ mình với
mình, chỉ có 1 mình ta biết, 1 mình ta
hay)

- Theo em, 2 câu kết đã diễn tả được
tâm trạng gì của nhà thơ?

? Vậy bài thơ tả cảnh hay tả tình ?
( Tả cảnh ngụ tình đặc sắc. )

4- Hai câu kết:
trời- non- nước
ta với ta.

-> Gợi không gian bao la rộng lớn.
Con người nhỏ bé, cơ đơn.

-> hình ảnh đối lập.

=> Nỗi niềm cô quạnh,thầm lặng
Diễn tả nỗi buồn, sự cô đơn tuyệt đối
của con người trước thiên nhiên
hoang vắng, rộng lớn.

III-Tổng kết:
1. Nghệ thuật :

- Sử dụng thể thơ Đường luật thất
ngôn bát cú một cách điêu luyện.
- Sử dụng bút pháp nghệ thuật tả
cảnh ngụ tình.

- Sáng tạo việc sử dụng từ láy, nghệ
thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh,

ngụ tình.

2, Nội dung:

- Bài thơ thể hiện tâm trạng cô đơn
thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà
thơ trước cảnh vật Đèo Ngang.