TU DONG HOA 4

MỞ ĐẦU
Môn học “ Nhập môn kỹ thuật điều kiển và tự động hóa” là một mơn học
rất cần thiết cho các sinh viên ngành kỹ thuật điều kiển và tự động hóa, đặc biệt
là các sinh viên năm đầu như chúng em.
Để giúp các sinh viên năm đầu có thể tự tin và hiểu rõ hơn về nghành học
của mình và có thể trở thành những người kỹ sư chân chính trong tương lai các
thầy cơ đã đưa ra một mơn học để giải quyết các vấn đề đó. Đó là mơn học
“Nhập mơn kỹ thuật điều kiển và tự động hóa” với mục tiêu là:
Tu dưỡng đạo đức của các sinh viên, giúp các sinh viên có một phẩm chất đạo
đức tốt để sau này trở thành những kỹ sư thật sự ,chân chính ,có thể giúp đỡ,
phục vụ cho nhân dân, đất nước.
Giúp các sinh viên có thể hiểu rõ và tự tin hơn về nghành học của mình,
cũng như chuẩn bị tốt cho việc học tập cuả mình với một ngành mũi nhọn đang
có nhu cầu rất lớn và đang có xu hướng phát triển mạnh trong tương lai.
Giúp sinh viên có thể nhìn nhận được cơng việc thực tế của mình sau này, những
thuận lợi, khó khăn và rủi ro xảy đến khi làm việc, những hiểu biết sơ lược về
những máy móc mà mình sẽ vận hành và sử dụng sau này, đặc biệt là sau chuyến
đi thăm quan ở nhưng địa điểm thực tế.
Giúp sinh viên có thể tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản chuyên
môn vững chắc đễ kịp thích ứng với những cơng việc khác nhau trong lĩnh vực
của chuyên ngành, những kỹ năng cần thiết để trở thành một người kỹ sư chuyên
nghiệp, để chúng em có thể vững bước trên con đường sự nghiệp mà mình đã
lựa chọn.

1


I. Mục tiêu và yêu cầu chung
1.1. Mục tiêu
- Môn học “Nhập môn kỹ thuật điều khiển và tự động hóa” giúp sinh viên
có định hướng học tập tốt hơn, hiểu biết rõ hơn và yên tâm với ngành học mà

mình đã chọn. Giúp sinh viên định hướng cho quá trình học tập một cách chính
xác, cụ thể, chuẩn bị tốt cho quá trình học tập và nghiên cứu. Mặt khác mơn học
này kích thích sự tìm tịi hiểu biết sinh viên về ngành học của mình, khẳng định
và nhìn ra đích tới của tương lai.
- Ngồi ra, mơn học này giúp sinh viên nắm được các kiến thức, thông số,
nội dung học tập, thấy rõ sự cần thiết và quan trọng của nội dung mơn học.
Khơng những thế nó còn giải đáp mọi thắc mắc của sinh viên một cách chính
xác và thực tế.
1.2. Yêu cầu
- Sinh viên phải nắm vững được lý thuyết chung trong quá trình học tập
của môn học.
- Tham quan tại 2 công ty: VNPT và nhà máy xi măng Hồng Mai.
II. Lịch sử hình thành và các thành tựu của ngành kỹ thuật điều
khiển và tự động hóa
Kỹ thuật điều khiển tiếng anh là Engineering cy berneties
2.1. Lịch sử hình thành
Năm 1765 nhà khoa học Nga Polzunov, thiết kế chế tạo bộ điều chỉnh
phao:
Q1

T
Q2

H

2

H0

Q1: Lưu lượng vào
Q2: Lưu lượng ra
H = H0 � Q1 = 0. Van đóng kín.
- Được ứng dụng rộng rãi trong đời sống như ở các cơng trình vệ sinh,
máy bơm nước, v.v.
Năm 1784: Nhà cơ hcoj Anh được cấp bằng sáng chế về bộ điều khiển li
tâm, tốc độ máy hơi nước.
Trên cơ sở phát minh của các nhà khoa học ngành kỹ thuật điều khiển và
tự động hóa liên tục phát triển với trình độ ngày càng cao, khơng những nó đưa
lại lợi ích về kinh tế và kỹ thuật cho loài người trong cuộc sống hàng ngày mà
nó cịn giúp ta chinh phục vũ trụ và đại dương bao la, đưa con người tiến tới một
nền văn minh mới.
2.2. Các thành tựu.
- 4/10/1957: Liên Xơ phóng thành công nhân tạo đầu tiên bay vào vũ trũ –
Sputnhic.
- 12/4/196: Liên Xơ phóng thành cơng tàu vũ trụ đưa Gagarin bay vào
khơng gian. Đánh mốc son chói lọi của con người để chinh phục vũ trụ.
- 17/11/1970 – lunakhot 1 bay vào mặt trăng.
- Sản xuất ra các con robot tự hành giúp con người làm các công việc
nguy hiểm như thám hiểm trong không gian. Đặc biệt là robot Asimo.

Ở Việt Nam chúng ta là một nước đang phát triển, là một nước nông
nghiệp cho nên kỹ thuật điều khiển và tự động hóa cịn hạn chế và kém phát
3


triển hơn so với các nước phát triển. Tuy vậy ngành kỹ thuật điều khiển và tự
động hóa đã có nhiều bước phát triển quan trọng như: Các dây chuyền cơng
nghệ hiện đại, có 2 vệ tinh vinasat 1 và vinasat 2.

Hiện nay Việt Nam đã có thêm tàu ngầm mua từ Nga về.

Ngồi ra cịn các sân chơi bổ ích, các chương trình về ngành kỹ thuật điều
khiển và tự động hóa như Robocon tích cực sáng chế ra các máy móc phục vụ
cuộc sống.
Mặt khác nó cịn được ứng dụng và các hoạt dộng quân sự như bom lazer,
tên lửa tự dẫn, tên lửa đánh chặn máy bay không người lái.v.v.

4


III. Biểu đồ hệ thống trong một nhà máy

IV. Trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của một người kỹ sư kỹ thuật
điều khiển và tự động hóa.
4.1. Trách nhiệm của người kỹ sư kỹ thuật điều khiển và tự động hóa.
Trước hết một người kỹ sư cần phải biết trách nhiệm, vai trị của mình
như thế nào? Nhất là đối với ngành kỹ thuật điều khiển và tự động hóa cần phải
hiểu rõ và làm tốt trách nhiệm của mình trong cơng việc đó là vận hành máy
móc, quản lý và xử lý các thông số kỹ thuật, lắp đặt các thiết bị tự động, điều
khiển máy móc, chế tạo ra các máy móc tự động có lợi ích trong cuộc sống về
5


kinh tế cũng như là sức khỏe. Quản lý bảo dưỡng các máy móc để duy trì sản
xuất, lập trình các máy móc tự động v.v.
Chịu trách nhiệm mọi sự cố liên quan trước pháp luật và bị xử lý theo
hình sự.
Nói chung vai trị của người kỹ sư kỹ thuật điều khiển và tự động hóa là
vơ cùng quan trọng.

4.2. Nghĩa vụ
- Nghĩa vụ của người kỹ sư ngành kỹ thuật điều khiển tự động hóa là giúp
đất nước phát triển, phát minh, ứng dụng các thiết bị máy móc trong cuộc sống
hàng ngày. Góp phần đưa đất nước tới một tầm cao mới.
4.3. Lợi ích của người kỹ sư kỹ thuật điều khiển và tự động hóa
- Được phát triển tài năng của mình, được hưởng mọi quyền cơng dân,
được thăng chức đối với năng lực của mình, tự do tìm kiếm việc làm, được nhà
nước và pháp luật bảo vệ đối với trong công việc và cuộc sống hàng ngày. Được
nhận tiền lương theo đúng mức quy định giữa hai bên v.v.
V. Giới thiệu cơ sở tham quan
5.1. Cơng ty xi măng Hồng Mai
Tên giao dịch: Cơng ty xi Măng Vicem Hoàng Mai
Tên giao dịch quốc tế: Hoang Mai Coment Company
Giám đốc: Nguyễn Hữu Quang
Địa chỉ: Thị trấn Hoàng Mai, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
Thành lập: Ngày 7 tháng 10 năm 1995.
Công suất thiết kế: 1.400.000 tấn/năm.

5.1.1. Cơ cấu phòng ban tổ chức tại cơ sở tham quan
Biểu đồ kết cấu sản xuất tại công ty xi măng Hoàng Mai
6


Nhà máy xi măng Hoàng Mai
Bộ phận sản xuất phụ trợ,

Bộ phận sản xuất

Bộ phận phục vụ

sản xuất phụ

chính

sản xuất

Phịng

Xưởn
Xưởn

Xưởn

g khai

g

thác
mỏ

ngun
liệu

Xưởn

g sản

Xưởn

Xưởn

điều

g lị

xuất

g xe

g điện

hịa

nung

xi

máy

hóa

tâm

Phịng

Xưởn

Xưởn

TN

g hệ

g cơ

KCS

thống

khí

măng

7

tử động trung


5.1.2. Hệ thống dây chuyền tự động và hiểu biết của bản thân về các
thiết bị máy móc
Sơ đồ dây chuyền sản xuất cơng nghệ
Đá vơi

Đất sét

Bơxit

Cân định lượng vi
tính
Than mịn

Máy

Tháp trao

nghiền

Silo bột

ngun

liệu

liệu

đổi nhiệt

Xypirit

Dầu
MFO

Hệ thống
Lị nung

làm lạnh

HT silơ xi

Máy

Cân định

Silo

măng

nghiền xi

lượng vi tính

clinker

măng

chính
Thạch
cao

My ăng

phẩm
Bazalt

Xi măng bao

bao
* Cơng nghệ sản xuất: Hiểu biết bản thân về các thiết bị máy móc
Nhà máy có cơng suất 126 triệu tấn kliker/năm tương đương với 1,4 triệu
tấn/năm. Sản xuất theo phương pháp khơ lị quay do hàng FCB (Pháp) chuyển

giao công nghệ và cung cấp thiết bị đồng bộ. Đặc thù của xi măng Hồng Mai là
sản xuất chủng loại ít (chỉ có các loại xi mang mác cao) tuy nhiên số lượng sản
phẩm xuất xưởng là rất lớn mỗi ngày hàng ngàn tấn xuất xưởng.

8


Nguyên liệu sản xuất:
Nguyên liệu để sản xuất xi măng gồm đá vôi, đât sét được khai thác từ mỏ
vận chuyển vào kho bằng hệ thống băng tải dài 3km, ngồi ra người ta cịn dùng
quặng sắt và Bơxit để làm nguyên liệu điều chỉnh.
Nhiên liệu:
Nhiên liệu ở nhà máy sử dụng than antraxit và dầu FO được qua hệ thống
gia nhiệt đạt nhiệt độ 110 – 120 0C được hệ thống phân phối cung cấp cho các
vòi phun của lị và các máy nghiền.
Máy nghiền nhiên liệu:
Đá vơi, sét và các phụ gia điều chỉnh được đưa vào các két chứa trung
gian, từ đó qua hệ thống cân bằng định lượng nguyên liệu được cấp vào máy
nghiền qua băng tải chung.
Lị nung:
Lị nung của nhà máy xi măng Hồng Mai có kích thức 4,5m x 70m với
hệ thống cydon trao đổi nhiệt 2 nhánh 5 tầng cùng hệ thống canciner kiểu đặc
trưng dễ vận hành và dễ hiệu chỉnh nhiệt, năng suất lò 4000 tấn clinker/ngày
(năm 2006 cải thiện công suất lên 4400 tấn clinker/ngày).

Nghiền xi măng:
9


Sau khi nung thì sẽ đưa vào hệ thống làm lạnh clinker từ các silô tổng

chứa là 10000 tấn, thạch cao và phụ gia từ kho chứa tổng hợp được vận chuyển
lên két máy nghiền bằng hệ thống băng tải và gầu nâng. Từ két máy nghiền các
cân cấp liệu được điều chỉnh tự động. Máy nghiền sơ bộ xi măng là loại máy
nghiền đứng của hãng TECHNIP. Từ đây các silo chứa qua hệ thống của tháo
liệu xi măng được vận chuyển tới các két chưa, gồm 4 silô chứa, mỗi silơ chứa
10000 tấn.
Đóng bao và xuất hàng:
Sau khi các sản phẩm đóng bao gồm 4 máy có cơng suất là 120 tấn/giờ.
Sau đó được vận chuyển bằng hệ thống tàu hỏa và ô tô tới các vùng miền trên
tồn quốc.
Trong dây chuyền sản xuất, sau mỗi cơng đoạn khí thải lẫn bụi được cho
qua hệ thống lọc bụi tĩnh điện và hệ thống bụi tay áo, do hãng LURGI cung cấp,
bao gồm bốn hệ thống lọc bụi tĩnh điện của các máy đóng bao hoặc bộ phận sản
xuất xi măng rời.

10


Giới thiệu chung về hệ thống TT VTNA
1. Sơ đồ khối đơn giản về HTTT
Hệ thống phát

Kênh truyền tin

Hệ thống thu

- Hệ thống thu – phát: Truyền thanh, truyền hình, thoại, di động, orba, vệ
tinh.
- Kênh truyền: Vô tuyến, hữu tuyến
2. Phương thức truyền tin

Tin tức

Tín hiệu

Thiết bị mạng

Tín hiệu

điện

viễn thông

điện

Tin tức

Thiết bị mạng viễn thông:
- Thiết bị đầu cuối
- Thiết bị chuyển mạch
- Thiết bị truyền dẫn
a. Thiết bị đầu cuối
- Định nghĩa: là thiết bị giao tiếp giữa người sử dụng với mạng
- Chức năng: Dùng để biến đổi tin tức
b. Thiết bị chuyển mạch:
- Khái niệm: Mỗi trung tâm chuyển mạch là một hệ thống hoàn chỉnh và
là sự phối kết hợp của nhiều lĩnh vực kỹ thuật.
- Chức năng: Định hướng thông tin từ nguồn đến đích 1 cách chính xác,
hiệu quả, đảm bảo chất lượng dịch vụ.
Phân loại: Kỹ thuật chuyển mạch kênh, chuyển mạch gói, chuyển mạch

AT nhãn đa giao thức, IP, …

11


- Cấu trúc mạng chuyển mạch:
Hà Nội

Đà Nẵng

Hồ Chí Minh
Tổng đài
chuyển mạch
quốc tế

Mạng hình lưới

TOLL

TOLL

TOLL

TANPEN

TANPEN
LS

Tổng đài
chuyển tiếp

đường dài

LS

LS

LS

LS

LS

Các tổng đài
nhỏ và vệ
tinh
Miền Bắc

Miền Trung

Miền Nam

Hình 3.1. Cấu trúc chuyển mạch
c. Thiết bị truyền dẫn
- Tạo liên kết mạng giữa các trung tâm chuyển mạch bằng các tuyến
thông tin nhiều kênh, sử dụng kỹ thuật ghép kênh, các giải pháp xử lý tín hiệu
phù hợp cho việc truyền tin đi xa.
- Phân loại:
12

+ Hữu tuyến: Cáp đồng trục, cáp quang
+ Vô tuyến: Vi ba, vệ tinh, di động.
3. Các mạng truyền thông
- Mạng thoại
- Mạng internet
- Màng truyền ……..
- Mạng di động
- Mạng băng rộng
- Mạng truyền hình
VI. Một số hình ảnh tham quan thực tế

13


14


15


VII. Cơ hội việc làm và yêu cầu về mặt kiến thức và kỹ năng làm việc
Tự động hóa là tổng hóa của nhiều lĩnh vực như cơ khí, điều khiển, công
nghệ thông tin và cơ điện tử, các lĩnh vực này kết hợp lại với nhau tạo thành các
hệ thống tự động hóa và cao hơn nữa là tự động hóa tồn bộ q trình sản xuất.
Ngành cơng nghiệp tự động hóa ngày càng có vai trị quan trọng và hết sức cần
thiết để đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế nhất là trong tiến trình cơng
nghiệp hiện đại hóa đất nước. Mặt khác các lĩnh vực ứng dụng rất rộng cho nên
cơ hội tìm kiếm việc làm cũng khá dễ dàng, và rất nhiều, ngoài ra nhu cầu về thị
hiếu của con người ngày càng tăng tiến, mặc dù Việt Nam có ưu thế là cơng
nhân rẻ nhưng những ưu điểm của robot, trong đó có cường độ lao động, cũng

như sức chịu đựng tăng. Đem lại lợi ích lớn cho cơng ty nên rất được nhiều công
ty tin tưởng dẫn đến cơ hội việc làm cũng tăng.
Tuy nhiên về mặt kiến thức và kỹ năng làm việc ngành tự động hóa khơng
những phải được đào tạo cơ bản mà còn phải thật vững chắc chuyên mơn thành
thạo kỹ năng, thực hành, đặc biệt là trình độ ngoại ngữ và tin học. Tự động hóa
là một chun ngành địi hỏi người kỹ sư phải tích hợp được nhiều kỹ năng ở
trình độ cao ngay cả ở trong trường Đại học họ phải học các môn điều khiển, lập
trình robot v.v. Kỹ năng làm việc phải chuyên môn đúng giờ giấc và phải giỏi
kiến thức chuyên ngành làm việc phải năng động trên các thông số…. tuy nhiên
hiện giờ các kỹ sư có trở ngại là các kỹ năng ngoại ngữ còn kém, tư duy và khả
năng làm việc nhóm cịn yếu v.v.

16


VIII. Ý kiến, kiến nghị với khoa về chuyến đi thực tế
Bàn về việc đổi mới chương trình và phương pháp đào tạo kỹ sư tự động
hóa từ phía những người học, chúng tôi muốn nhấn mạnh khi đặt vấn đề “học”
mà lại không phải “dạy” là muốn đặt vị trí của của việc dạy và học trước yêu cầu
của thực tiễn sản xuất.
Đối với các kỹ sư làm việc trong các ngành cơng nghệ cao nói chung,
ngành tự động hóa nói riêng thì vấn đề học tập khơng chỉ giới hạn trong trường
đại học mà nó cịn phải tiếp tục trong suốt cả quá trình làm việc sau này. Vấn đề
đặt ra là trong thời gian học tập tại trường đại học, người kỹ sư phải học những
gì và học như thế nào và từ đó chúng ta có thể hoạch định được việc dạy những
gì và dạy như thế nào. Để giải quyết vấn đề này theo chúng tôi cần phải xuất
phát từ yêu cầu của thực tiễn đối với các kỹ sư tự động hóa.
Theo chúng tơi, người kỹ sư tự động hóa trước hết phải nắm được những
kiến thức cơ bản, có phương pháp tư duy hệ thống. Thứ hai là phải có khả năng
tư duy sáng tạo vận dụng những hiểu biết của mình khi giải quyết những vấn đề

của thực tiễn nhất là khi tham gia vào quá trình thiết kế, xây dựng các hệ thống
tự động hóa. Và thứ ba là phải nắm được các kỹ năng khai thác thơng tin để có
thể tự học tập bổ sung kiến thức cho mình trong q trình cơng tác.
IX. Kết luận
Qua chuyến đi này em nhận thức được rằng ngành kỹ thuật điều khiển và
tự động hóa là một ngành học tiềm năng, là ngành học mũi nhọn. Các lĩnh vực
ứng dụng rộng cho nên nhu cầu nhân lực là rất lớn, đây là một ngành khoa học
có tương lai có thu nhập cao nhiều cơ hội thăng tiến. Tuy vậy để đạt được tới đó
địi hỏi có kinh nghiệm và sức khỏe tốt cho nên sau chuyến đi này em sẽ rèn
luyện sức khỏe và cố gắng học tập.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô đã tổ chức cho em đi chuyến đi
thực tế này.

17