Nghiên cứu đánh giá mức giảm phát thải khí do CO2 do vận hành các nhà máy thủy điện trong thị trường phát điện cạnh tranh

1

2

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG
----------------------------

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG
----------------------------

PHAN CÔNG TÁM

NGHIÊN C U ĐÁNH GIÁ M C GI M PHÁT TH I

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS LÊ KIM HÙNG

Ph n bi n 1: PGS. TS NGÔ VĂN DƯ NG

KHÍ CO2 DO V N HÀNH CÁC NHÀ MÁY TH Y ĐI N
TRONG TH TRƯ NG PHÁT ĐI N C NH TRANH

Chuyên ngành: M ng và H th ng ñi n
Mã s : 60.52.50

Ph n bi n 2: TS. LÊ K

Lu n văn ñã ñư c b o v t i H i ñ ng b o v ch m Lu n văn
t t nghi p Th c sĩ k thu t, h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 15
tháng 1 năm 2012.

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ K THU T

Có th tìm hi u lu n văn t i:
Đà N ng - Năm 2011

- Trung tâm thông tin H c li u - Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Bách Khoa - Đ i h c Đà N ng


3

4

v y ng v i m i ñơn v ñi n năng (MWh) ñư c s n xu t t ngu n
M

Đ U

th y đi n s góp ph n gi m đư c m t lư ng khí CO2 nào đó. Do v y

1. LÝ DO CH N Đ TÀI

m c đ gi m phát th i khí CO2 hay nói cách khác H s phát th i c a

Trong nh ng năm g n ñây, v n ñ hi u ng nhà kính đang
gây nh ng bi n ñ i to l n v khí h u ñã nh hư ng nghiêm tr ng và

HTĐ (t n CO2/MWh) ph thu c s n lư ng ñi n ñư c s n xu t t các
nhà máy th y ñi n.

tác ñ ng ñ n m i m t trong đ i s ng xã h i lồi ngư i. V i m c tiêu
gi m lư ng khí th i điơxit cacbon và các ch t gây hi u ng nhà kính,

Hi n nay, m c dù đã có nhi u d án th y đi n tham gia cơ
ch CDM t i Vi t Nam ñư c các t ch c nư c ngoài mua ch ng

các nư c có n n cơng nghiêp phát tri n cam k t t năm 2008-2012 s

nh n CERs, tuy nhiên vi c tính tốn xác đ nh h s phát th i cơ s

ph i c t gi m lu ng khí th i CO2 xu ng m c 5,2% so v i năm 1990.

(Baseline) hay còn g i là ñư ng phát th i tham chi u (Reference

Đi u 12 c a ngh ñ nh thư Kyoto cho phép các t ch c, doanh nghi p
cá nhân

các nư c có n n cơng nghi p phát tri n ñ u tư vào các d

án nh m gi m kh năng phát th i khí gây hi u ng nhà kính

các

nư c đang phát tri n đ nh n ñư c tín d ng dư i d ng “Ch ng ch
gi m phát th i”, vi t t t là CERs, đóng góp cho m c tiêu gi m phát
th i c a qu c gia đó.
Vi t Nam các ho t ñ ng theo Cơ ch phát tri n s ch
(CDM) ñã và ñang ñư c thúc ñ y m nh m . Lĩnh v c năng lư ng
đư c đánh giá có ti m năng r t l n trong vi c tri n khai các d án

Emission Level) làm cơ s tính tốn xác đ nh t ng lư ng gi m phát
th i khí CO2 c a m t nhà máy tham gia cơ ch phát tri n s ch cho
ñ n nay v n chưa có m t nghiên c u bài b n nào hư ng d n mang
tính th ng nh t trong toàn qu c và cơ s d li u đ tin tư ng đ ki m
tra, tính tốn h s phát th i cơ s cho HTĐ Vi t Nam. Đi u này th t
s gây khó khăn cho các t ch c cá nhân trong quá trình chu n b ,
th m ñ nh h sơ thi t k tài li u d án (CDM-PDD) thúc ñ y quá
trình tham gia cơ ch phát tri n s ch ñang nh n ñư c nhi u s quan
tâm.

theo cơ ch CDM, ñ c bi t là các d án ñ u tư thu ñi n ñư c ñánh
giá có ti m năng nh t.
D án CDM cho các d án th y ñi n ñư c xây d ng trên cơ
s lý lu n: Thơng thư ng đi n năng ñư c s n xu t t h th ng h n
h p g m các nhà máy nhi t đi n, th y đi n, diesel, tuabin khí và các
d ng năng lư ng khác… khi đó HTĐ phát th i m t lư ng khí gây
hi u ng nhà kính nh t đ nh. Nhưng n u ch s n xu t ñi n t th y
ñi n thu n túy thì s khơng phát th i khí gây hi u ng nhà kính. Như

V i các lý do trên, ñ tài lu n văn s ñi sâu nghiên c u
l a ch n phương pháp, xây d ng cơ s d li u và tính tốn H s
phát th i cơ s cho HTĐ Vi t Nam t o ñi u ki n thu n l i cho
vi c th c hi n các d án th y đi n theo cơ ch CDM. Qua đó d
báo h s phát khí th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 20112020.


5

6

2. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U

- K t qu nghiên c u là căn c đ đ xu t trong q trình

Đ i tư ng nghiên c u c a ñ tài: HTĐ Vi t Nam và v n ñ

ñàm phán ký k t h p đ ng mua bán CERs.

phát th i khí CO2 c a các nhà máy ñi n.

5. B

Ph m vi nghiên c u c a ñ tài: Đ tài t p trung nghiên c u
tính tốn H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam.

Ngoài ph n m ñ u, k t lu n và ki n ngh , b c c lu n văn
g m có 4 chương:
Chương 1: T ng quan v cơ ch phát tri n s ch CDM.

3. M C TIÊU VÀ NHI M V NGHIÊN C U
V i ñ i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài nêu

C C C A LU N VĂN

Chương 2: Cơng c tính tốn H s phát th i cơ s cho m t

ph n

2, m c tiêu và nhi m v nghiên c u ñư c ñ t ra như sau:

- Nghiên c u l a ch n phương pháp và xây d ng cơ s d
li u ph c v tính tốn H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam.
- Tính tốn H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam năm
2007, 2008, 2009 và 2010.

HTĐ.
Chương 3: Tính toán H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t
Nam giai ño n 2007-2010.
Chương 4: D báo H s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam
giai ño n 2011-2020.

- D báo h s phát th i cơ s c a HTĐ Vi t Nam giai ño n
2011-2020.

CHƯƠNG 1
T NG QUAN V CƠ CH PHÁT TRI N S CH

4. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TÍNH TH C TI N C A
Đ TÀI
- Vi c nghiên c u l a ch n phương pháp tính tốn H s

1.1. T NG QUAN
1.1.1. Bi n đ i khí h u tồn c u
K t cu c cách m ng cơng nghi p đ n nay, các ho t ñ ng

phát th i cơ s HTĐ Vi t Nam s t o ñi u ki n thu n l i các Ch ñ u

c a con ngư i ñã phát th i ra nhi u lo i khí nhà kính (KNK) như đi-

tư và các đơn v tư v n trong quá trình l p Tài li u thi t k d án

ơ-xít cac-bon (CO2), meetan (CH4), ô - xít ni - tơ (N2O) và m t s

CDM cho các d án th y ñi n ñ trình các cơ quan liên quan phê

lo i khí cơng nghi p khác nh hư ng x u ñ n khí h u tồn c u. Vi c

duy t đăng ký tham gia d án CDM.

tăng n ng ñ KNK d n đ n tăng nhi t đ trung bình trên Trái đ t,

- Q trình nghiên c u s thu th p s li u cho phép xây d ng

hi n tư ng này ñư c g i là s

m lên toàn c u, và nhi u bi n ñ i

cơ s d li u ñ y ñ ñ ph c v nhu c u tính tốn h s phát th i c a

khác c a h th ng khí h u. Trong th k trư c, nhi t ñ trung bình

HTĐ cho năm hi n t i và có th c p nh t đ s d ng tính tốn cho

tồn c u tăng 0.7OC. Bi n đ i khí h u có nh hư ng đ n nhi u v n

giai ño n ti p theo.

ñ , bao g m kinh t qu c dân, phát tri n xã h i cũng như b o v sinh

7

8

thái và môi trư ng, năng lư ng và tài ngun nư c, an ninh lương

đ i. Tồn b các nư c này cam k t trong th i kỳ cam k t ñ u tiên

th c và s c kh e c a con ngư i. Bi n ñ i khí h u cũng liên quan ch t

(2008-2012) trung bình m i năm s gi m t ng phát th i c a h xu ng

ch ñ n s phát tri n c a xã h i loài ngư i. Bi n đ i khí h u do con

th p hơn 5,2% so v i m c phát th i c a năm 1990.

ngư i gây ra s d n ñ n nh ng h u qu nghiêm tr ng như m c nư c

Ngồi vi c thơng qua KP, các Bên tham gia Cơng ư c cịn

bi n dâng cao, bão xu t hi n thư ng xuyên hơn cùng v i xốy thu n,

đ ng ý đưa ra ba “Cơ ch m m d o”, bao g m cơ ch Đ ng th c hi n

lũ l t, h n hán gây nhi u thi t n ng n v ngư i và tài s n.

(Joint Implementation – JI), Cơ ch phát tri n s ch (CDM) và Mua

Bi n đ i khí h u và nh ng tác đ ng tiêu c c c a nó là m i
quan tâm chung c a nhân lo i và là m t trong nh ng v n ñ gây ra

nhi u tranh lu n nh t trong ñàm phán qu c t .
1.1.2. Công ư c khung c a liên hi p qu c v Bi n ñ i khí

bán phát th i (Emission trading – ET). KP có hi u l c t

ngày

16/2/2005.
1.1.3.1, 1.1.3.2 Cơ ch đ ng th c hi n, Mua bán phát th i.
1.1.4 Cơ ch phát tri n s ch (CDM)
CDM là m t trong 3 cơ ch ñư c ñ ra b i KP như đã nêu

h u (UNFCCC)
Đ đ i phó v i thách th c v mơi trư ng tồn c u, t i H i

trên. Cơ ch này cho phép các Bên thu c Ph l c I (các nư c ñư c

ngh thư ng ñ nh Trái ñ t năm 1992 t ch c t i Ri-Ơ-d -gia-nê-rơ,

đ u tư) có đư c các m c gi m phát th i ñư c ch ng nh n t vi c

Braxin, hơn 180 nư c đã thơng qua UNFCCC. Các Bên c a Công

th c hi n các d án gi m phát th i KNK

ư c ñã nh t trí quy t tâm s gi

n đ nh n ng đ KNK trong khí

l c I (các nư c ch nhà). M c gi m cácbon ñư c ch ng nh n do các

m c có th ngăn ng a ñư c s can thi p nguy hi m c a con

d án CDM t o ra, ñư c g i là ñơn v gi m phát th i ñư c ch ng

quy n

ngư i ñ i v i h th ng khí h u.
Cơng ư c có hi u l c năm 1994. Cho ñ n nay, trên tồn th
gi i, đã có 189 nư c ký k t Công ư c [10].

các Bên không thu c Ph

nh n (CERs).
M c đích c a CDM là h tr các nư c khơng ph i Ph l c I
đ t ñư c phát tri n kinh t b n v ng trong khi v n đóng góp cho m c

1.1.3. Ngh ñ nh thư Kyoto (KP)

tiêu l n lao c a Công ư c khung c a Liên h p qu c v bi n đ i khí

Vào tháng 12/1997, KP ñã ñư c các Bên c a UNFCCC

h u, ngoài ra h tr các nư c trong Ph l c I th c hi n ñư c m c tiêu

thơng qua, đánh d u m t m c quan tr ng trong nh ng c g ng c a

gi m phát th i KNK c a mình.

tồn th gi i nh m b o v môi trư ng và ñ t ñư c phát tri n b n

D án CDM cho các d án th y ñi n ñư c xây d ng trên cơ

v ng. KP ñ t ra m c tiêu nh m gi m phát th i nhà KNK ñ nh lư ng

s lý lu n: Thơng thư ng đi n năng đư c s n xu t t h th ng h n

ñ i v i 38 nư c phát tri n và các nư c có n n kinh t đang chuy n

h p g m các nhà máy nhi t ñi n, th y đi n, diesel, tuabin khí và các


9

10

d ng năng lư ng khác… khi đó h th ng ñi n phát th i m t lư ng

khung c a Liên h p qu c v bi n ñ i khí h u và KP, ñ ng th i là cơ

khí gây hi u ng nhà kính nh t ñ nh. Nhưng n u ch s n xu t ñi n t

quan ñ u m i qu c gia v CDM

th y đi n thu n túy thì s khơng phát th i khí gây hi u ng nhà kính.

Vi t Nam.

1.2.3, 1.2.4 Ti m năng phát tri n các d

án CDM trong

Như v y ng v i m i ñơn v ñi n năng (MWh) ñư c s n xu t t

ngành ñi n, Các rào c n trong quá trình th c hi n các d án CDM

ngu n th y đi n s góp ph n gi m đư c m t lư ng khí CO2 nào đó.

t i Vi t Nam.

Do v y m c đ gi m phát th i khí CO2 hay nói cách khác H s phát

1.3 K T LU N

th i c a h th ng ñi n (t n CO2/MWh) ph thu c s n lư ng ñi n

Đi m qua m t s thông tin và k t qu nghiên c u nh ng v n
đ có liên quan ñ n CDM, vi c gi m phát th i khí CO2 trong lĩnh v c

đư c s n xu t t các nhà máy th y ñi n.
1.2 TÌNH HÌNH TH C HI N NGH Đ NH THƯ KYOTO
VÀ CƠ CH PHÁT TRI N S CH CDM

VI T NAM

ñi n và th trư ng Carbon trên th gi i & trong nư c, chúng ta nh n
th y r ng:
- Vi t Nam là m t trong nh ng nư c có ti m năng th c hi n

1.2.1 Đ c đi m

1.2.2 Q trình tham gia ho t ñ ng CDM t i Vi t Nam

gi m phát th i, Vi t Nam ñã tham gia KP và hi n nay ñã và ñang

Là m t nư c đang phát tri n và cũng khơng thu c di n ph i

tri n khai th c hi n các d án theo CDM

c t gi m lư ng phát th i KNK, song t nh ng tính tốn và d báo

- Trong nư c, m c dù Vi t Nam ñã tham gia KP, là thành

trên, Vi t Nam đã nhanh chóng phê chu n UNFCCC ngày

viên c a FCPF, các B , ngành liên quan ñã vào cu c ñ xúc ti n,

16/11/1994 và KP vào ngày 25/9/2003.

kh i đ ng ti n trình này nhưng h u như ch m i d ng l i

Tháng 04/2007, Th tư ng Chính ph đã ra quy t đ nh s

ch

trương, chính sách chung.
- K thu t xác l p H s phát th i cơ s v n ñang b b ng

47/2007/QĐ-TTg v vi c phê duy t K ho ch t ch c th c hi n KP
thu c Công ư c khung c a Liên H p Qu c v bi n đ i khí h u giai

trong nư c, đành r ng đã có nh ng h i th o v v n ñ này, tuy nhiên

ño n 2007–2010.

k t qu ñ t ñư c v n chưa như mong đ i. Chưa có b cơ s d li u

Đ c bi t, m i ñây ngày 05 tháng 12 năm 2011, Th tư ng
Chính ph ñã ký quy t ñ nh s 2139/QĐ-TTg phê duy t Chi n lư c
qu c gia v bi n đ i khí h u.
B Tài ngun và Mơi trư ng là cơ quan đư c Chính ph
Vi t Nam c làm cơ quan th m quy n qu c gia th c hi n Cơng ư c

đ y đ đ th c hi n tính tốn H s phát th i cơ s m t cách chính
xác.
- V i ngành đi n, khó khăn l n nh t là thi u cơ s th ng nh t
cho lư i đi n qu c gia do khơng có s li u chính th c. Các tính tốn
ch y u d a trên s li u c a T ng sơ ñ quy ho ch phát tri n ñi n l c


11

12

qu c gia, không ph i là s li u th c t , do vi c thu th p r t khó khăn.
Đi u này khi n các cơ quan tác nghi p, th m tra lúng túng khi th m
đ nh các d án CDM

Vi t Nam vì có nhi u các h s phát th i cơ

2.2 PHƯƠNG PHÁP LU N CƠ S

V i phương pháp lu n đư c s d ng trong cơng c tính toán,
các d án khi tham gia cơ ch phát tri n s ch ph i áp d ng 7 bư c sau

s khác nhau.
- Các doanh nghi p trong nư c chưa tích c c tham gia th
trư ng Carbon b i nhi u lí do: thi u thơng tin, thi u cơ s khoa h c
cũng như hành lang pháp lí, cơ ch cho ho t đ ng này.
Vì v y vi c ti p t c nghiên c u các phương pháp ư c tính
lư ng gi m phát th i khí CO2 trong lĩnh v c đi n cũng như xây d ng
h s phát th i cơ s

H th ng ñi n qu c gia h ng năm và d báo

trong giai ño n ti p theo là ñi u c n thi t ñ Vi t Nam có th s m có
nhi u d án tham gia CDM và đư c Qu c t cơng nh n trong tương
tai.
CHƯƠNG 2
CƠNG C TÍNH TỐN H S PHÁT TH I CHO
H TH NG ĐI N
2.1. Đ NH NGHĨA, PH M VI NG D NG VÀ CÁC
THÔNG S
2.1.1, 2.1.2 Đ nh nghĩa, Ph m vi ng d ng:

trong q trình tính tốn:
2.2.1 Xác đ nh HTĐ thích h p (bư c 1)
2.2.2 L a ch n nhà máy ñi n trong HTĐ (bư c 2)
2.2.3 L a ch n phương pháp ñ xác ñ nh biên v n hành
(bư c 3)
Vi c tính tốn h s phát th i biên v n hành d a trên 4 phương
pháp sau:

(a) Biên v n hành ñơn gi n; ho c
(b) Biên v n hành ñi u ch nh; ho c
(c) Phân tích d li u đi u ph i biên v n hành; ho c
(d) Biên v n hành trung bình.
Nh n xét: Đ i v i phương pháp Biên v n hành đơn gi n có
đi u ch nh (OMsimple adjusted.) và Phương pháp phân tích d li u ñi u ñ
(OMadjusted data) ñ u yêu c u d li u hàng gi c a h th ng ñi n. V i

2.1.3 Các thông s

HTĐ Vi t Nam hi n t i cơ s d li u khơng đ đ th c hi n tính tốn

Cơng c này cung c p các phương pháp ñ xác ñ nh các thông

theo phương pháp này.

s sau:

Đ i v i phương pháp Biên v n hành trung bình (OMaverage),

Thơng s
EFgrid,CM,y

Đơn v
tCO2/MWh

EFgrid,BM,y

tCO2/MWh

EFgrid,OM,y

tCO2/MWh

Di n gi i
H s phát th i Biên k t h p CO2 c a h
th ng ñi n trong năm th y;
H s phát th i Biên xây d ng CO2 c a h
th ng ñi n trong năm th y;
H s phát th i Biên v n hành CO2 c a h
th ng ñi n trong năm th y.

s n lư ng đi n thu th p tính tốn bao g m t t c các nhà máy phát
ñi n lên lư i, bao g m c các nhà máy ch y chi phí th m/các nhà
máy v n hành b t bu c. Do đó s cho ra m t k t qu h s phát th i
biên v n hành th p, d n ñ n H s phát th i biên k t h p cũng th p,
đi u này khơng có l i cho Vi t Nam.


13

14

V y ch có phương pháp biên v n hành ñơn gi n (OMsimple)
V i EFEL,m,y xác ñ nh theo công th c sau [12]:

là phù h p v i d li u hi n có c a h th ng ñi n Vi t Nam.
Phương pháp biên v n hành đơn gi n (OMsimple ) đư c tính

EF

tốn b ng bình quân gia quy n lư ng phát th i CO2 trên m i MWh
ñi n s n xu t ra (tCO2/MWh) cho t t c các nhà máy ñi n phát lên
lư i như tr các nhà máy ph i v n hành ho c t máy thu c nhóm
ln ph i v n hành ho c v n hành v i chi phí th p.
2.2.4 Tính tốn h s phát th i biên v n hành (bư c 4)
Tuy nhiên xét trên ñi u ki n th c t HTĐ Vi t Nam và đi u

Trong đó:
Thơng s
EFEL,m,y
EFCO2,i,y

ki n thu th p s li u, ñ tài l a ch n phương pháp tính biên v n hành

η

ñơn gi n.

m

m, y

2.2.4.1 Biên v n hành ñơn gi n:
H s phát th i biên v n hành ñơn gi n đư c tính tốn theo

I

cơng th c, như sau ñây [12]:

EF

grid , OMsimple

,y

=

∑ EG x EF
∑ EG
m,y

m

EL , m , y

(2.1)

Y

EL , m , y

=

EF

CO 2 , i , y

η

x 3,6

(2.3)

m,y

Đơn v
Di n gi i
tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a Nhà máy m
trong năm y.
tCO2/GJ
H s phát th i CO2 c a nhiên li u i
trong năm y
%
Hi u su t chuy n ñ i năng lư ng trung
bình nhà máy m trong năm y.
T t c các nhà máy c p ñi n lên lư i
trong năm y, tr các nhà máy s d ng
nhiên li u r
G m t t c các nhiên li u hóa th ch
đư c đ t trong nhà máy m trong năm y
D a theo s li u th ng kê s n có 3 năm
g n nh t.

m,y

m

2.2.4.2, 2.2.4.3, 2.2.4.4: Biên v n hành ñi u ch nh, Biên v n

Trong đó :
Thơng s
EFGird,OMsimple ,y

Đơn v
tCO2/MWh

EG m,y

MWh

EFEL, m,y

tCO2/MWh

m

y

Di n gi i
H s phát th i CO2, biên v n hành
trong năm y,
Là s n lư ng ñi n cung c p cho lư i
c a nhà máy m trong năm y.
H s phát th i CO2 c a Nhà máy m
trong năm y.
T t c nhà máy c p ñi n lên lư i ñư c
ch n ñ tính BM trong năm y, tr các
nhà máy s d ng nhiên li u giá r .
D a theo s li u th ng kê s n có 3

năm g n nh t.

hành theo phương pháp phân tích d li u ñi u ñ , Biên v n trung bình.
2.2.5 Xác đ nh nhóm các nhà máy tính tốn biên xây d ng
(bư c 5)
Nhóm các nhà máy đi n m u m ñư c s d ng ñ tính tốn biên
xây d ng s bao g m:
i) T p h p c a 5 nhà máy ñi n ñư c xây d ng g n ñây nh t;
ii) T p h p các ngu n phát ñư c xây d ng g n đây nh t mà
đóng góp vào h th ng ñ 20% ngu n phát.


15

16

Các bên tham gia d án nên s d ng t p h p nhóm t p các nhà
máy đi n có s n lư ng phát lên h th ng l n hơn.
2.2.6 Tính tốn h s phát th i biên xây d ng (bư c 6)
H s phát th i biên xây d ng đư c tính tốn như sau [12]:

EF

grid , BM , y

=

∑ EG
EF
∑ EG

x
m,y

EL , m , y

(2.12)

m

EG m,y

MWh

EFEL,m,y

tCO2/MWh

m
y

TOM
TBM

tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên
k t h p trong năm y
%
Tr ng s h s phát th i biên v n hành
%
Tr ng s h s phát th i biên xây d ng

Các giá tr m c ñ nh sau ñây ñư c s d ng: TOM và TBM [9]:
TOM = 0.5 and TBM = 0.5 cho giai ño n đ u.
2.3 K T LU N

m,y

m

Trong đó:
Thơng s
Đơn v
EFgrid,BM,y
tCO2/MWh

EFgrid,CM,y

Qua nghiên c u cơng c tính tốn H s phát th i cơ s cho m t
Di n gi i
H s phát th i biên xây d ng trong
năm y
Lư ng ñi n năng phát lên lư i c a nhà
máy m trong năm y.
H s phát th i CO2 c a nhà máy m
trong năm y
S nhà máy chon tính biên xây d ng
D li u năm g n nh t mà nhà máy ñưa
vào ho t ñ ng

H s phát th i CO2 c a nhà máy m (EFEL,m,y) ñư c xác ñ nh
theo như hư ng d n m c 2.2.4.1 Biên v n hành ñơn gi n (bư c 4).

2.2.7 Tính tốn h s phát th i biên k t h p (bư c 7)
H s phát th i biên k t h p ñư c tính tốn như sau [12]:
EFgrid,CM,y = EF grid,OM,y x TOM + EF grid,BM,y x TBM

(2.13)

H th ng ñi n, ta nh n th y:
- Vi c tính tốn H s phát th i cơ s cho m t HTĐ nào ñó
ph i ñư c xem xét k các ñi u ki n kèm theo, ñ ng th i ph i căn c
vào ngu n s li u có s n, d thu th p.
- Phương pháp này s d ng đ tính tốn H s phát th i khí
CO2 cho ph n thay th ñi n ñư c s n xu t b i các nhà máy ñi n trong
HTĐ b ng cách tính tốn biên v n hành (OM) và biên xây d ng (BM)
sau tính biên k t h p.
- Biên v n hành (OM) liên quan ñ n t t c các nhà máy ñi n
hi n có trong HTĐvà s n lư ng đi n c a nhà máy đi n hi n có s b
nh hư ng b i ho t ñ ng c a nhà máy tham gia d án CDM. Trong khi
đó, biên xây d ng (BM) ch liên quan ñ n m t nhóm các nhà máy đi n
khi vi c xây d ng các nhà máy này s b nh hư ng b i ho t đ ng c a

Trong đó:
Thơng s
EF grid,OM,y
EF grid,BM,y

Đơn v
Di n gi i
tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên
v n hành trong năm y
tCO2/MWh H s phát th i CO2 c a h th ng Biên

xây d ng trong năm y

nhà máy tham gia d án CDM.
- B t kỳ phương pháp nào trong 4 phương pháp tính biên v n
hành đ u có th áp d ng, tuy nhiên v i ñi u ki n c th c a t ng
HTĐ s l a ch n phương pháp phù h p đ vi c tính tốn cho ra m t
k t qu có l i nh t cho các bên tham gia d án.


17

18

CHƯƠNG 3
KH O SÁT VÀ XÁC Đ NH H S PHÁT TH I CƠ S
H TH NG ĐI N VI T NAM
3.1. T NG QUAN H TH NG ĐI N VI T NAM

3.3.1 L a chon phương pháp tính tốn biên v n hành
Theo k t qu nghiên c u

Chương 2 ch có phương pháp

biên v n hành đơn gi n (OMsimple) là phù h p v i d li u hi n có c a
h th ng đi n Vi t Nam

3.1.1. Tình hình s n xu t đi n
3.1.1.1 Cơ c u cơng su t và đi n năng s n xu t

3.3.1.2. Các thơng s đ u vào

Đ n cu i năm 2010, h th ng ñi n có t ng cơng su t đ t

a) S n lư ng ñi n c a t ng nhà máy ñi n phát lên lư i

ngu n ñi n là 21.542 MW, công su t kh d ng là 19.735 MW, ñi n

b) T su t tiêu hao nhiên li u:

năng s n xu t toàn h th ng qu c gia 100.071 t kWh [6].

Theo nhóm nhiên li u và công ngh c a các nhà máy, t su t
năng lư ng ñ s n xu t m t đơn v đi n năng như sau:

3.1.1.2 Tình tr ng thi t b c a các nhà máy ñi n [3]

B ng 3.11 T su t tiêu hao năng lư ng c a t ng nhà máy

3.1.2 Tác ñ ng môi trư ng c a các NMĐ hi n có [3]
3.1.3 Nhu c u đi n năng và kh năng đáp ng [3]

STT

Tên nhà máy

Cơng ngh

Su t tiêu hao năng
lư ng trung bình
(Kcal/KWh)

Than/ST
Than/ST
Than/ST
Than/ST
Than/ST
Than/ST
Than/ST
Than/ST
FO/ST
DO/GT
FO/ST
DO/GT
Khí/CCGT
Khí/CCGT
Khí/CCGT
Khí/CCGT
Khí/CCGT
Khí/CCGT
Khí/GT
Khí/GT
Khí/GT

3037
2402
3877
3877
3824
2748
2270

2748
2694
3056
2709
3056
2210
1746
1857
1829
1573
1739
2900
2583.2
2700

3.1.3.1 Đánh giá nhu c u đi n giai ño n 2001-2009

18.0%
16.0%

17.0%

70000

15.5%
13.7%

60000

14.4%

12.9%

13.9%

12.8%

50000
40000

14.0%
12.8%
12.0%
10.0%
8.0%
6.0%
4.0%

30000

Nhu c u ñi n

20000

T c ñ

10000

tăng

2.0%

0.0%

0
2001

2002

2003

2004

2005

2006

T c ñ tă g(%
n
)

N u c u ñ n(G h)
h
i
W

80000

2007

2008

2009

Hình 3.2 Nhu c u đi n và t c ñ tăng trư ng giai ño n 2001-2009

01
02
03
04
05
06
07
08
09

Ph L i 1
Ph L i 2
ng Bí
ng Bí 2(*)
Ninh Bình
Na Dương
Formosa
Cao Ng n
Th Đ c

10

Nhu c u ñi n 2001-2009

C n Thơ

11
12
13
14
15
16
17
18
19

Bà R a
Phú M 1
Phú M 2.1
Phú M 4
Phú M 2.2
Phú M 3
Vê Dan
Cà Mau
Bourbon

3.1.3.2 Tình hình tiêu th đi n giai đo n 2001-2009
3.1.4 Tình hình tiêu th nhiên li u giai ño n 2005-2010
[3]:
3.2.4.1, 3.2.4.2, 3.2.4.3 Tiêu th năng lư ng sơ c p, Tiêu th
năng lư ng cho s n xu t ñi n, Tiêu th năng lư ng cu i cùng
3.2. TÍNH H
HTĐ VI T NAM

S

PHÁT TH I KHÍ CO2 CƠ S

CHO

Ghi
chú


19
20
21
22

Hi p Phư c
Amatar
Cái Lân

20

FO/ST
DO/ST
DO/ST

3232
3300
3300

3.3.2 Tính tốn H s phát th i biên xây d ng BMaverage
H s phát th i biên xây d ng đư c tính d a trên nhóm nhà

Ngu n: Tài li u thi t k CDM d án th y ñi n Nam Mu và Khi Lương đã đư c thơng qua và
trình UNFCCC.

máy ch n ra theo 2 cách sau:
Cách th nh t : T p h p 5 nhà máy xây d ng g n nh t, ho c

c) H s phát th i khí CO2 c a t ng lo i nhiên li u l y theo

Cách th hai : T p h p c a ph n công su t thêm trong h

giá tr m c ñ nh c a IPCC[10]:

th ng mà chi m 20% s n lư ng ñi n c a toàn h th ng (MWh) và

B ng 3.12 H s phát th i CO2

STT
01
02
03
04
05

Hàm lư ng các bon
m c đ nh (Kg/GJ)
20,2
21,1
26,8
25,8
15,3

Lo i nhiên li u
Khí/D u DO
D u FO
Than Antharacite
Than Bitum
Khí t nhiên

H s phát th i
CO2 (Kg/TJ)
74,1
77,4
98,3
94,6
56,1

ñư c xây d ng g n nh t.
Theo khuy n cáo c a UNFCCC, ñ tài ch n cách th 2.
Cơng th c tính :

EF

m,y

EL , m , y

m

m,y

T các cơng th c trên, áp d ng tính tốn trên ph n m m
Chương 2 đ tính H s phát

S d ng công th c (2.1) như

Exell ta tính đư c k t qu như B ng 3.16.
B ng 3.16 H s phát th i biên xây d ng c a HTĐ giai ño n 2007-2010

th i biên v n hành ñơn gi n:
grid , OMsimple

∑ EG x EF
∑ EG
m

3.3.1.3. Các bư c tính tốn:

EF

Grid , BM , y

=

Thông s

,y

=

∑ EG x EF

∑ EG
m,y

2007

2008

2009

2010

EFBM

EL , m , y

Đơn v
tCO2/MWh

0,492336

0,454104

0,40159

0,366046

m

3.3.3 Tính tốn H s phát th i cơ s (EF)

m,y

m

H s phát th i cơ s đư c tính theo công th c:

V i:

EF

EL , m , y

EF
=

CO 2 ,i , y

η

EF

x3,6

2005
23.626

2006
25.672

Giá tr c a TOM và TBM ñư c m c ñ nh như sau :

2007
28.484

2008
29.883

TOM = 0,5 và TBM = 0,5 cho giai đo n tín d ng đ u tiên.

Đơn v
tCO2/MWh

2007
0,649481

2008
0,645695

T đó ta tính đư c k t qu như B ng 3.17.

Đơn v : tCO2
2009
2010
33.993 44.675

B ng 3.15 H s phát th i biên v n hành EFOM c a HTĐ giai đo n 2007-2010
Thơng s
EFOM

= EF grid ,OM , y xT OM + EF grid ,MB , y xT BM

m,y

B ng 3.14 T ng lư ng phát th i khí CO2 c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 2007-2010
Năm
T ng lư ng phát th i tCO2)

grid ,CM , y

2009
0,644713

2010
0,651639

B ng 3.17 H s phát th i cơ s c a HTĐ giai ño n 2007-2010
Thông s
EFOM

Đơn v
tCO2/MWh

2007
0,649481

2008
0,645695

2009
0,644713

2010
0,651639

EFBM

tCO2/MWh

0,492336

0,454104

0,40159

0,366046

EFCM

tCO2/MWh

0,570909

0,549899

0,523151

0,508843


21

22

4.2 K HO CH XÂY D NG NGU N GIAI ĐO N 2011

3.3 K T LU N
- H s phát th i khí CO2 đư ng cơ s c a H th ng ñi n
Vi t Nam giai ño n 2007-2010 có xu th gi m d n do H s phát th i
Biên xây d ng BM gi m nhanh hơn so v i h s phát th i biên v n

– 2015 [3]
4.2.1 D ki n các NMĐ ñưa vào v n hành giai ño n 20112015 [3]

hành OM. C th EFBM t 0,4923 năm 2007 gi m xu ng 0,366046

4.2.2, 4.2.3 Nhu c u ph t i cơ s , Nhu c u ph t i cao

vào năm 2010, trong khi đó EFOM h u như khơng có thay đ i nhi u

Chương trình phát tri n ngu n ñi n giai ño n 2011- 2015,

dao ñ ng quanh m c 0,64, riêng năm tăng lên 0,6516.

và phương án ph t i cao là 211 TWh.

Nguyên nhân chính là:
+ Trong giai đo n v a qua t năm 2005-2009 nhi u nhà th y
ñi n ñi vào ho t ñ ng, s n lư ng ñi n do các nhà máy th y ñi n c p
cho HTĐ ti p t c tăng.

4.2.3 Nhu c u nhiên li u cho s n xu t ñi n
4.3 K HO CH XÂY D NG NGU N GIAI ĐO N 2016
- 2020 [3]

+ Lư ng ñi n nh p kh u (mua t Trung Qu c) liên t c tăng
qua các năm cũng góp ph n đáng k làm gi m h s phát th i biên

4.3.1, 4.3.2 Phương án ph t i cơ s (PA2- ch n), Phương
án ph t i cao
Chương trình phát tri n ngu n đi n giai đo n 2016 -2020,

xây d ng.
- Q trình tính tốn H s phát th i cơ s c a h th ng đi n
ph i mang tính k th a liên t c, s li u c p nh t chính xác h ng năm.

BÁO H S

PHÁT TH I CƠ S

ñ n năm 2020 v i phương án ph t i cơ s , Đi n s n xu t là 329
TWh và v i phương án ph t i cao, Đi n s n xu t là 362 TWh.
4.3.3 Nhu c u nhiên li u cho s n xu t ñi n

CHƯƠNG 4
D

ñ n 2015 ñ i v i phương án ph t i cơ s , ñi n s n xu t là 194 TWh

C A H TH NG ĐI N

VI T NAM GIAI ĐO N 2011-2020
4.1 T NG QUAN V CUNG C U NĂNG LƯ NG GIAI
ĐO N 2011-2020 [3]

4.4 D

BÁO H

S

PHÁT TH I CƠ S

C A HTĐ

VI T NAM GIAI ĐO N 2011-2020
4.4.1 Phương pháp tính tốn:
Tương t như phương pháp đã l a ch n

Chương 3, chương

4.1.1, 4.1.2 Ti m năng và kh năng cung c p các d ng

này cũng s áp phương pháp tính tốn biên v n hành đơn gi n và tính

năng lư ng sơ c p, Kh năng trao ñ i năng lư ng v i các nư c

toán biên xây d ng d a trên t p h p các nhà máy m i ñưa vào v n

trong khu v c

hành chi m 20% s n lư ng toàn h th ng.


23

24
Hình 4.1 Di n bi n H s phát th i cơ s HTĐ Vi t Nam giai ño n 2011-2020

4.4.2 Các thơng s đ u vào
Các th ng s đ u vào ph c v q trình tính tốn g m:

0,90
0,80
0,70
0,60
0,50

- S n lư ng ñi n c a t ng nhà máy ñư c huy ñ ng theo năm,

0,40

S
eries1

0,30
0,20

l y theo k ch b n ñã l a ch n theo quy ho ch VII.

0,10

0,00
E C
F M
2011

- T su t tiêu hao nhiên li u trung bình, đ i v i các nhà máy

E C
F M
2012

E C
F M
2013

E C
F M
2014

E C
F M
2015

E C
F M
2016

E C
F M
2017

E C
F M
2018

E C
F M
2019

E C
F M
2020

4.5 K T LU N

ñã ñưa vào v n hành trư c 2010, s d ng s li u đã tính tốn

gian đo n 2011-2020, theo Quy ho ch phát tri n ñi n l c

chương 3. Đ i v i các nhà máy d ki n s xây d ng trong tương lai,
s d ng t su t tiêu hao nhiên c a nhà máy có cùng cơng ngh đưa

Vi t Nam (Sơ đ VII) k ch b n cơ s , b t ñ u t năm 2012 H s

vào v n hành m i nh t.

phát th i ñư ng cơ s c a h th ng đi n có chi u hư ng tăng lên do

4.4.3 K t qu tính tốn

d ki n giai ño n này hàng lo t các nhà máy nhi t ñi n ch y d u-

S d ng ph n m m Exell, ta tính đư c k t qu th hi n

khí, nhi t đi n than

mi n B c và mi n Nam ñưa vào v n hành c p

đi n cho h th ng vì v y s báo ñ ng m c phát th i khí CO2 trong

b ng 4.24 và 4.25.

tương lai s ngày càng cao lên.
Năm

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

T ng
lư ng phát
th i KtCO2

49.098

57.382

67.873

82.496

100.082

124.379

145.907

166.181

188.648

209.072

K T LU N VÀ KI N NGH

Bi n đ i khí h u gây “Hi u ng nhà kính” mà h u qu c a nó
là s “ m d n lên” c a trái ñ t ñang là v n ñ th i s r t nóng và tr

B ng 4.24 T ng lư ng phát th i khí CO2 c a HTĐ Vi t Nam giai ño n 2007-2010

thành m i quan tâm hàng ñ u c a nhân lo i. Ngày càng nhi u các d
S
TT

1

2

3

Thông
s
H s
phát
th i
biên
v n
hành
OM
H s
phát
th i
biên
xây
d ng

BM
H s
phát
th i
biên
k t
h p
CM

Năm/ñơn
v

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

tCO2/MWh

0,6288

0,6571

0,6882

0,7101

0,7416

0,7772

0,8108

0,8330

0,8416

0,8379

án tham gia Cơ ch Phát tri n s ch ñã và ñang ñư c tri n khai r m r .
Lư ng phát th i ti t gi m ph i ñư c tính tốn d a trên phương pháp
lu n và phương án tính tốn đư c Cơng Ư c Khung Liên Hi p Qu c
v Bi n đ i khí h u phê chu n. Vi c xác ñ nh các mơ hình phân tích

tCO2/MWh

0,5639

0,5700

0,7269

0,6704

0,6867

0,7500

0,8371

0,8371

0,8372

0,7937

đ tính tốn h s phát th i ngành ñi n c a Vi t Nam là v n đ cịn
m i chưa đư c nghiên c u nhi u. Hi u rõ s c n thi t và yêu c u
tCO2/MWh

0,5964

0,6136

0,7076

0,6903

0,7141

0,7636

0,8240

0,8350

0,8394

0,8158

quan tr ng như trên ñ tài ñã t p trung nghiên c u các v n ñ quan
tr ng như sau:

B ng 4.25 H s phát th i OM, BM và CM c a HTĐ giai ño n 2011-2020


25

1./ Đã nghiên c u các phương pháp và k thu t xác l p H s
phát th i cơ s cho m t H th ng ñi n.
2./ Phân tích các đi u ki n, s li u th ng kê h ng năm c a

26

trên th trư ng, ñây là y u t quan tr ng góp ph n gi m lư ng phát

th i khí CO2 trong lương lai.
Ki n ngh

Trung tâm Đi u ñ HTĐ Vi t Nam và kh năng thu th p s li u th c

Xu t phát t nh ng k t qu nghiên c u c a ñ tài, xin ñưa ra

t , đ tài đ xu t phương pháp tính H s phát th i cơ s cho HTĐ

m t s ki n ngh ñ n các t ch c, các ngành ch c năng có liên quan

Vi t Nam ñơn gi n, d th c hi n.

như sau:

K t qu c th giai ño n 2007-2010 như sau:

- V m t th trư ng,

Vi t Nam vi c mua bán Carbon thơng

qua gi m phát th i khí nhà kính t các d án phát tri n đi n s d ng

Đơn v
2007
2008
2009
2010
tCO2/MWh 0,570909 0,549899 0,523151 0,508843
3./ Các t ch c cá nhân liên quan có th tham kh o và s

ngu n năng lư ng s ch, ñ c bi t là các d án th y ñi n còn khá m i

d ng khi th c hi n các th t c thi t k tài li u d án th y ñi n tham

phương, ñ c bi t là các nhà doanh nghi p, ch ñ u tư và ngư i dân

gia cơ ch phát tri n s ch cũng như trong q trình đàm phán ký k t

cịn có q ít lư ng thơng tin v th trư ng này, do v y ñã ñ n lúc

h p đ ng mua bán tín ch Cacbon.

Nhà nư c ph i ph bi n r ng rãi hơn, cung c p nhi u thông tin hơn

Th/s
EFCM

4./ Trên cơ s s li u ñã th ng kê và phương pháp tính c a
đ tài, c n c p nh t h ng năm đ tính tốn áp d ng cho các d án
ñăng ký CDM theo t ng th i ñi m l p h sơ và ñ trình lên cơ quan
ch c năng.

m , nhi u cơ quan qu n lý nhà nư c, các c p chính quy n đ a

trong xã h i đ h có th ti p c n.
- C n nhanh chóng xây d ng cơ ch chính sách và gi i pháp
qu n lý ñ thu hút các ngu n l c tham gia ñ u tư các d án phát tri n
năng lư ng s ch. T o ñi u ki n thu n l i h tr pháp lý t i ña cho
các t ch c và cá nhân khi tham gia tư v n, l p tài li u thi t k d án

gian ño n 2011-2020, theo k ch b n cơ s (Quy ho ch

cơ ch phát tri n s ch. Vi c ch m tr , th ñ ng c a các cơ quan

VII), H s phát th i đư ng cơ s HTĐ có xu th tăng tr l i. Do b t

chuyên ngành và chính quy n đ a phương đã và đang ñánh m t cơ

ñ u t năm 2012 hàng lo t các nhà máy nhi t ñi n ch y d u- khí,

h i thu ngu n ngo i t l n t các nư c phát tri n trong mua bán tín

nhi t đi n than

ch Carbon.

5./

mi n B c và mi n Nam ñưa vào v n hành, báo ñ ng

m c phát th i khi CO2 trong tương lai s ngày càng cao lên.
6./ Trong th trư ng phát ñi n c nh tranh, giá bán ñi n th p là
l i th c nh tranh quan tr ng c a các nhà máy. V i nhà máy th y

- C n phân công m t cơ quan chuyên ngành, ch trì trong
vi c thu th p, c p nh t s li u ñ t o cơ s d li u đ y đ , tính toán
và cho k t qu th ng nh t trên toàn qu c. H ng năm, sau khi t ng k t
cơng tác v n hành h th ng đi n cơng b h s phát th i đư ng cơ s

đi n vi c tham gia thành cơng d án CDM, s t o ñư c ngu n thu t

h th ng ñi n qu c gia ñ các t ch c, cá nhân áp d ng m t cách

vi c bán CERs, góp ph n h giá thành s n xu t, tăng tính c nh tranh

th ng nh t.