ON TAP VB TIENG GA TRUA

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ÔN TẬP VĂN BẢN </b>

<b>TIẾNG GÀ TRƯA</b>

<b> (Xuân Quỳnh)</b>
<b>A. Kiến thức cơ bản(Ôn tập văn 7 - T97)</b>

<b>B. Luyện tập</b>

<b> 1. </b>Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: Đượ viết trong thời kì đầu của cuộc k/c
chống Mĩ, in trong tập <i>Hoa dọc chiến hào</i>(1968)

<b> 2. </b>Nội dung: Bài thơ được viết theo thể năm chữ với mạch cảm xúc tự
nhiên chân thành, với những hình ảnh bình dị, gần gũi trong cuộc sống đời
thường. Được khơi gợi từ tiếng gà trưa nhảy ổ mà người lính nghe thấy trên
đường hành qn, dịng cảm xúc tn trào theo những kỉ niệm ấm áp trong
tuổi thơ của anh. Câu thơ Tiếng gà trưa lặp lại tới bốn lần ở đầu các khổ thơ
như những xao xuyến đang dội lên trong lịng người chiến sĩ, làm thức dậy
những hình ảnh thân yêu vô cùng của tuổi thơ như con gà mái vàng, con gà
mái mơ, ổ rơm hồng những trứng và tâm điểm của dịng hồi tưởng ấy chính
là người bà tần tảo, chắt chiu ln dành trọn tình yêu thương, chăm lo cho
cháu. Hồi ức tuổi thơ, tình bà cháu, tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thiêng
liêng hơn tình cảm quê hương, đất nước, trở thành động lực cho cuộc chiến
đấu của các anh ngày hôm nay.

<b>3.</b> Điền một từ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn văn sau:

<i>Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm...(1) trong cuộc sống...(2).</i>
<i>Qua đó, thi sĩ bộc lộ những...(3) và...(4) của một trái tim phụ nữ chân thành.</i>
<i>Trong bài thơ “Tiếng gà trưa”, Xuân Quỳnh đã để người...(5)nhớ về những</i>
<i>kỉ niệm đẹp đẽ của...(6) và tình...(7). Cũng chính dịng cảm xúc được...(8) từ</i>
<i>âm thanh thân thuộc, bình dị của...(9) đã làm hiện ra vẻ đẹp...(10) của</i>

<i>người chiến sĩ trong tình cảm...(11) và tình yêu quê hương...(12)</i>

<b>(1)</b> A. Lãng mạn, xa xôi B. Gần gũi, bình dị C. Phức tạp, khó hiểu

<b>(2)</b> A. Đời thường B. Chiến đấu C. Lao động

<b>(3)</b> A. Rung cảm B. Tình cảm C. Tính cách

<b>(4)</b> A. Niềm vui B. Khát vọng C. Nỗi niềm

<b>(5)</b> A. Chiến sĩ B. Thanh niên C. Cháu

<b>(6)</b> A. Tình yêu B. Tuổi thơ C. Đời lính

<b>(7)</b> A. Quê hương B. Bà cháu C. Mẹ con

<b>(8)</b> A. Khơi gợi B. Trào dâng C. Bay bổng

<b>(9)</b> A. Tiếng gà trưa B. Tiếng súng C. Tiếng bà
(10) A. Trí tuệ B. Tâm hồn C. Tình cảm
(11) A. Gia đình B. Đồng đội C. Quê hương
(12) A. Xóm làng B. Đất nước C. Đồng đội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm <b>đời thường</b> trong cuộc</i>
<i>sống <b>lãng mạn.</b> Qua đó, thi sĩ bộc lộ những <b>rung cảm</b> và <b>khát vọng</b> của một</i>
<i>trái tim phụ nữ chân thành. Trong bài thơ “Tiếng gà trưa”, Xuân Quỳnh đã</i>
<i>để người <b>cháu</b> nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của <b>tuổi thơ</b> và tình<b> bà cháu</b>.</i>
<i>Cũng chính dịng cảm xúc được <b>khơi gợi</b> từ âm thanh thân thuộc, bình dị</i>

<i><b>của tiếng gà trưa</b> đã làm hiện ra vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ trong</i>

<i>tình cảm <b>gia đình</b> và tình u q hương đất nước.</i>

<b>4.</b> Phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ trong khổ thơ đầu và khổ cuối
của bài thơ <i>Tiếng gà trưa</i>

* Gợi ý

Tác dụng của biện pháp điệp ngữ trong khổ thơ đầu và khổ cuối của bài thơ

<i>Tiếng gà trưa</i>

- Khổ thơ đầu: Từ “nghe” được nhắc lại ba lần <i>“ Nghe xao động nắng</i>
<i>trưa/Nghe bàn chân đỡ mỏi/Nghe gọi về tuổi thơ”</i>. Tiếng gà trưa là âm thanh
quen thuộc, là nét đặc trưng của làng quê VN. Âm thanh ấy không chỉ được
tác giả cảm nhận bằng thính giác mà cịn được lăng nghe bằng tâm tưởng.
Khi bắt gặp âm thanh quen thuộc ấy, những kí ức, kỉ niệm tuổi thơ bất chợt
ùa về vội vã, liên tiếp, mãnh liệt.

- Khổ thơ cuối: Điệp từ “vì” <i>“ Vì lịng u Tổ quốc/ Vì xóm làng thân</i>
<i>thuộc/ ...vì bà/Vì tiếng gà cục tác”</i> qua đó nhấn mạnh và làm nổi bật ý: Tình
u quê hương, đất nước gắn liền với những gì thân thuộc mà lại rất đỗi
thiêng liêng. Tình yêu nước làm nên sức mạnh của người lính mà sức mạnh
ấy được bắt nguồn từ tình cảm gia đình, từ những kỉ niệm tuổi thơ.

<b>5. </b>

<i><b>Cảm nghĩ về bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh</b></i>

Xuân Quỳnh là một nữ nhà thơ nổi tiếng với những vần thơ giàu xúc cảm
trong tình yêu. Nhưng khi viết về tình cảm gia đình, thơ Xuân Quỳnh lại rất
nhẹ nhàng, lắng đọng, khơi gợi cho ta bao cảm xúc. <i>“Tiếng gà trưa”</i> là một
bài thơ đặc sắc của Xuân Quỳnh được viết năm 1968 với những hình ảnh

bình dị mà gần gũi nhưng thấm đượm tình bà cháu.

<i>“Trên đường hành quân xa</i>
<i>Dừng chân bên xóm nhỏ</i>
<i>Tiếng gà ai nhảy ổ:</i>
<i>“Cục… cục tác cục ta”</i>
<i>Nghe xao động nắng trưa</i>
<i>Nghe bàn chân đỡ mỏi</i>
<i>Nghe gọi về tuổi thơ”</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

mệt mỏi được dừng chân bên một xóm nhỏ, anh nghe tiếng gà gáy trưa để
rồi những cảm xúc tuổi thơ chợt ùa về. Ơ đây, điệp tử “nghe” như mở rộng
về chiều sâu cảm xúc của nhân vật. Mỗi lần từ “nghe” lặp lại, âm thanh của
tiếng gà như lan tỏa thêm. Đầu tiên là sự thay đổi của ngoại cảnh “nghe xao
động nắng trưa”, tiếp đến là sự thay đổi của cảm giác “nghe bàn chân đỡ
mỏi” để rồi cuối cùng là sự thấm sâu vào tâm hồn “nghe gọi về tuổi thơ”.
Điêp từ “nghe” cùng ẩn dụ chuyển đổi cảm xúc đã diễn tả tình tế sự thay đổi
cảm xúc của nhân vật trữ tình. Tiếng gà là âm thanh của thực tại, nhưng nó
lại vọng về được tận kí ức, đánh thức những xúc cảm ln giấu kín mà
tưởng như con người đã quên.

Tiếp theo là những hồi tưởng, kỉ niệm dần ùa về

<i>Tiếng gà trưa</i>

<i>Ổ rơm hồng những trứng</i>
<i>Này con gà mái mơ</i>

<i>Khắp mình hoa đốm trắng</i>
<i>Này con gà mái vàng</i>

<i>Lơng óng như màu nắng</i>

<i> </i>Những kỉ niệm tuổi thơ thật bình dị khiến cho nhân vật như trải qua những
cảm xúc tuôi thơ trong sáng. Hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng, ổ
rơm hồng những trứng dường như luôn thương trực trong tâm trí của anh.
Nối tiếp những hình ảnh gần gũi của tuổi thơ này, người bà hiện ra trong khổ
thơ tiếp theo:

<i>Tiếng gà trưa</i>

<i>Có tiếng bà vẫn mắng</i>
<i>– Gà đẻ mà mày nhìn</i>
<i>Rồi sau này lang mặt!</i>
<i>Cháu về lấy gương soi</i>
<i>Lịng dại thơ lo lắng</i>

Có bóng dáng thân thuộc của bà:

<i>Tiếng gà trưa</i>

<i>Tay bà khum soi trứng</i>
<i>Dành từng quả chắt chiu</i>
<i>Cho con gà mái ấp</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>Cứ hàng năm hàng năm</i>
<i>Khi gió mùa đơng đến</i>
<i>Bà lo đàn gà toi</i>

<i>Mong trời đừng sương muối</i>
<i>Để cuối năm bán gà</i>

<i>Cháu được quần áo mới”</i>

Biết bao khó khăn khi gió mùa đơng đến, trời giăng sương muối, bà khơng
lo cho bà mà chỉ lo cho đàn gà. Tất cả để đánh đổi lấy niềm vui của cháu, để
cuối năm cháu được có quần áo mới. “Cứ hàng năm hằng năm” cụm từ chỉ
thời gian kéo dài, cho ta thấy đức hi sinh, nhẫn nại của người bà đồng thời
qua giọng thơ ta cũng thấy được niềm kình u vơ bờ của người cháu đối
với bà.

Món quà tuổi thơ từ đàn gà mà bà chăm chút của nhân vật cũng vơ cùng
giản dị:

<i>Ơi cái quần chéo go</i>
<i>Ống rộng dài qt đất</i>

<i>Cái áo cánh trúc bâu</i>
<i>Đi qua nghe sột soạt</i>

Trong đoạn thơ tràn đầy niềm vui thích. Tiếng gà, ổ trứng chính là những
hình ảnh đã ni dưỡng tâm hồn người cháu:

<i>“Tiếng gà trưa</i>

<i>Mang bao nhiêu hạnh phúc</i>
<i>Đêm cháu về nằm mơ</i>
<i>Giấc ngủ hồng sắc trứng”</i>

Chính những giấc ngủ bình n ấm áp, hạnh phúc là động lực để nhân vật
của chúng ta trở thành người chiến sĩ cầm chắc tay súng chiến đấu :

<i>“Cháu chiến đấu hơm nay</i>
<i>Vì lịng u Tổ quốc</i>

<i>Vì xóm làng thân thuộc</i>
<i>Bà ơi, cũng vì bà</i>

<i>Vì tiếng gà cục tác</i>
<i>Ổ trứng hồng tuổi thơ.”</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

quyết. ở đây ta thấy hình ảnh người cháu như lớn lao hơn, đã đủ sức để bảo
vệ những gì đáng quý của mình. Hình ảnh của anh thật đẹp, thật cao thượng.
“Tiếng gà trưa” là một bài thơ hay của Xuân Quỳnh. Bằng lối thơ nhẹ
nhàng kết hợp tự sự, tả đồng thời mỗi đoạn thơ đều gợi ra những kỉ niệm từ
tiếng gà gây lên một cảm xúc lắng đọng trong tâm hồn người đọc. Bài thơ là
tình yêu của người cháu đối với người bà đồng thời cũng thể hiện tấm lòng
yêu nướccao quý.

<i><b>6. Cảm nghĩ của em về bài thơ “Tiếng gà trưa” và tình bà cháu trong bài</b></i>
<i><b>thơ của Xuân Quỳnh</b><b>. </b></i>

<i><b>Bài làm</b></i>

"Bà" - Một tiếng gọi bình dị mà chan chứa bao tình cảm yêu thương. Hình
ảnh người bà thân quen trong cuộc sống, hiền hậu ôn tồn chỉ bảo cho con
cháu nhân đạo và lẽ đời. Người bà luôn yêu thương, quan tâm và lo lắng cho
những đứa cháu nghịch ngợm.... Ta có thể tìm được một người bà như thế
trong bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh. Bài thơ đã để lại nhiều ấn
tượng sâu sắc. Đặc biệt là vẻ đẹp bình dị của tình bà cháu.
Bài thơ năm chữ tự do đã cho ta thấy những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ,

tình bà cháu nồng hậu và lòng yêu nước sâu nặng của một người chiến sĩ.
Trên đường hành quân xa, người chiến sĩ dừng chân bên xóm nhỏ. Nghe
tiếng gà "cục tác...cục ta", anh xúc động vơ cùng. Dịng cảm xúc từ hiện tại
trơi về quá khứ với bao kỉ niệm cảm động lại tràn về.

<i>Nghe xao động nắng trưa</i>
<i>Nghe bàn chân đỡ mỏi</i>
<i>Nghe gọi về tuổi thơ.</i>

Tác giả đã điệp từ "nghe" để nhấn mạnh nỗi xúc động của người chiến sĩ
khi nghe tiếng gà trưa. Từ nghe ở đây không chỉ bằng thính giác mà cịn
bằng cảm giác, sự tâm tưởng, sự nhớ lại.... Tiếng gà trưa gợi nhớ bao kỉ
niệm đẹp thời thơ ấu được sống trong tình yêu thương của người bà, giúp
cho anh vơi đi sự mệt mỏi trên quãng đường hành quân. Ta có thể cảm nhận
được tình u q hương thắm thiết của người lính trẻ.

Trong năm khổ thơ giữa, tiếng gà trưa đã gợi nhớ bao kỉ niệm sâu sắc một
thời thơ bé sống trong tình yêu thương của bà. Quên sao được lời mắng yêu
chân thật, giản dị mà chan chứa bao tình thương của bà:

<i>"Gà đẻ mà mày nhìn!</i>
<i>Rồi sau này lang mặt."</i>

Sợ bị lang mặt, <i>"cháu về lấy gương soi, lòng dại thơ lo lắng".</i> Kỉ niệm rất đỗi
đời thường, bình dị mà sâu sắc, chân thật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>Tay ba khum soi trứng</i>
<i>Dành từng quả chắt chiu</i>
<i>Cho con gà mái ấp.</i>

Cứ mùa đông hằng năm, bà lại "lo đàn gà toi, mong trời đừng sương muối
để cuối năm bán gà" và mua quần áo mới cho cháu.

<i>Ôi cái quần chéo go</i>
<i>Ống rộng dài quét đất</i>
<i>Cái áo cánh trúc bâu</i>
<i>Đi qua nghe sột soạt.</i>

Khi được quần áo mới, người cháu vui sướng vô cùng. Người cháu khơng
hề chê ống quần rộng, áo trúc bâu vì hiểu được sự vất vả và tình yêu thương
của bà dành cho mình.

<i>Cháu chiến đấu hơm nay</i>
<i>Vì lịng u Tổ quốc</i>
<i>Vì xóm làng thân thuộc</i>
<i>Bà ơi, cũng vì bà</i>

<i>Vì tiếng gà cục tác</i>
<i>Ổ trứng hồng tuổi thơ.</i>

Tác giả đã điệp từ "vì" để nhấn mạnh nguyên nhân khiến người chiến sĩ ra
đi chiến đấu. Không phải bắt nguồn từ những nguyên nhân to lớn nào khác
mà chính là vì bà, nơi q hương thân thuộc có tiếng gà cục tác, ổ trứng
hồng tuổi thơ.

Âm thanh tiếng gà trưa bình dị mà thiêng liêng được lặp lại bốn lần xuyên
suốt trong bài thơ như nhắc nhở, lay gọi bao tình cảm đẹp. Ta có thể thấy
được tình cảm gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương dất nước rộng
lớn của người chiến sĩ. Một tình bà cháu đẹp đẽ, nồng hậu và ấm áp!

Tiếng gà trưa không chỉ là âm thanh quen thuộc từ đời sống của mỗi làng
quê mà còn là âm vang của kỉ niệm, những hồi ức đẹp. Hình ảnh người bà
trong bài thơ khiến cảm xúc trong người tôi dâng trào, nhớ tới người bà đã
khuất của mình. <i>" Tiếng gà trưa”</i> thực là một bài thơ hay.

<i><b>7. Phân tích bài thơ Tiếng gà trưa</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i> Tiếng Gà trưa</i> đã gợi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà
cháu, từ đó những tình cảm gia đình, q hương đã làm sâu sắc thêm tình
cảm đất nước.

Bao trùm bài thơ là nỗi cồn cào da diết. Nhớ nhà, đó là tâm trạng tất yếu của
những người lính trẻ vừa bước qua hoặc chưa bước qua hết tuổi học trò đã
phải buông cây bút, cầm cây súng ra đi đánh giặc cứu nước. Nỗi nhớ ở đây
thật giản dị và cụ thể. Chỉ một tiếng gà trưa bất chợt nghe thấy khi <i>Dừng</i>
<i>chân bên xóm</i> nhỏ là đã gợi dậy cả một trời thương nhớ. Tiếng gà nhảy ổ
làm xao động nắng trưa và cũng làm xao xuyến lòng người. Nghe tiếng gà
mà như nghe thấy tiếng quê hương an ủi, vỗ về và tiếp thêm sức mạnh.

Hình ảnh người bà:

Suốt một đời lam lũ, lo toan, bà chẳng bao giờ nghĩ đến bản thân mà chỉ lo
cho cháu, bởi đứa cháu đối với bà là tất cả. Bà chỉ mong đàn gà thoát khỏi
nạn dịch mỗi khi mùa đông tới : <i>Để cuối năm bán gà, Cháu được quần áo</i>
<i>mới.</i> Ao ước của cháu có được cái quần chéo go, cái áo... Hạnh phúc gia
đình giản dị, đầm ấm mà rất đỗi thiêng liêng cùng bao khát vọng tuổi thơ
dường như nói gọn cả trong tiếng gà trưa.

Khổ thơ cuối cùng là lời tâm sự của đứa cháu chiến sĩ trên đường ra tiền
tuyến gửi về người bà kính yêu ở hậu phương. Từ tình cảm lớn lao như lịng

u Tổ quốc, u xóm làng thân thuộc đến tình cảm cụ thể là tình bà cháu…
đều được thể hiện bằng hình thức nghệ thuật giản dị, mộc mạc như lời ăn
tiếng nói hằng ngày. Ấy vậy mà nó lại gây xúc động sâu xa, thấm thía lạ
lùng bởi nhà thơ đã nói giúp chúng ta những điều thiêng liêng nhất của tâm
hồn.

Đọc bài thơ <i>Tiếng gà trưa</i> của Xuân Quỳnh, một lần nữa chúng ta nhận
thấy rằng nhà văn Nga I-li-a Ê-ren-bua thật sáng suốt khi đúc kết nên chân lí
: Dịng suối đỏ vào sơng, sơng đỏ vào dải trường giang Vơn-ga, con sơng
Vơn-ga đi ra bể. Lịng u nhà, u làng xóm, u miền q trở nên lịng
u Tổ quốc.

<b>7.</b> Trong bài thơ <i><b>Tiếng gà trưa</b></i> nhà thơ Xuân Quỳnh viết:
<i>“…Tiếng gà ai nhảy ổ</i>

<i> Cục…cục tác cục ta</i>
<i> Nghe xao động nắng trưa</i>
<i> Nghe bàn chân đỡ mỏi</i>
<i> Nghe gọi về tuổi thơ”.</i>

Chỉ ra các biện pháp tu từ trong đoạn thơ và nói rõ tác dụng của biện pháp
tu từ đó?

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

+ NT ẩn dụ chuyển đổi cảm giác <i>Nghe xao động nắng trưa, Nghe bàn chân</i>
<i>đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ”.</i>

<i><b>-</b></i>Tác dụng(1,5 đ)

+ Điệp từ <i><b>nghe</b></i> nhấn mạnh cảm xúc trào dâng mãnh liệt trong lòng người
chiến sĩ khi nghe tiếng gà trưa quen thuộc tại một xóm nhỏ trên đường hành

quân ra trận.

</div>

<!--links-->