Bai 10 Noi giam noi tranh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>

<span class='text_page_counter'>(2)</span> • 1. Thế nào là nói quá? Nêu tác dụng của nói quá? • 2. Trong các câu sau câu nào có sử dụng biện pháp tu từ nói quá? • a. Lớp em chú ý nghe cô giảng bài. • b. Bao giờ cây cải làm đình Gỗ lim thái ghém thì mình lấy ta. • c. Bài văn của bạn viết dở quá đi thôi! • ĐÁP ÁN:. • Nói quá là biện pháp tư từ phóng đại, quy mô tính chất của sự sự vật, sự việc, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TiÕt 40.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TiÕt 40: NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I. Bài học. 1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh. a. Ngữ liệu : *NhËn xÐt Các VD 1 đều nói về c¸i chÕt nhng dïng cách diễn đạt bằng nh÷ng tõ ng÷ cã s¾c thái giảm nhẹ mức độ của sự việc để giảm bít ®au buån. --. VD1: a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột. (Hồ Chí Minh, Di chúc) b. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi ! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bác ơi) c. Lượng con ông Độ đây mà....Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà) Giảm bớt sự đau buồn.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TiÕt 40: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I.Bài học. 1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh a.Ngữ liệu :. *NhËn xÐt VD2 dùng cách diễn đạt tế nhị để tr¸nh sù th« tôc, thiÕu lÞch sù vµ gîi c¶m xóc th©n th¬ng tr×u mÕn khi nãi vÒ mÑ. VD3 (b) dïng c¸ch nãi tÕ nhÞ, nhÑ nhàng để ngời nghe dễ tiếp thu.. VD2: Phải bé lại lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một dịu êm vô cùng. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Tránh thô tục. VD3: a. Con dạo này lười lắm. b.Con dạo này không được chăm chỉ cho lắm. Tránh cảm giác nặng nề.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> VD bổ xung: - Ngày mồng một đầu năm hiện lên thi thể em bé ngồi giữa những bao diêm… (trích Cô bé bán diêm, An- đéc-xen). ->Thi thể = Xác chết -> Tránh gây cảm giác ghê sợ - Hôm nay, bạn ăn mặc lôi thôi quá! - Hôm nay, bạn ăn mặc chưa đẹp lắm! -> Tránh cảm giác nặng nề, thiếu tế nhị.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TiÕt 40: Nãi gi¶m nãi tr¸nh I Bài học: 1 .Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh a. Ng÷ liÖu: b. KÕt luËn: Các VD trên có cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, ko gây cảm gi¸c nÆng nÒ, ®au buån, ghª sî, tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù -> Gọi cách diễn đạt đó là : Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh. 2. Ghi nhớ (SGK) * Lu ý.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TiÕt 40 : NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I.Bài học: 1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh a. Ng÷ liÖu: b. KÕt luËn: 2. Ghi nhớ (SGK) * Lu ý a.Các cách nói giảm, nói tránh:. a. Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi điều khỏi cảm thấy đột ngột.. -> Dùng cách nói vòng b.. Bác đã đi rồi sao, Bác ơi ! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. -> Dùng từ đồng nghĩa c. Lượng con ông Độ đây mà....Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. -> Dùng cụm từ phủ định trái nghĩa. d. Anh ấy(…) thế thì không(…) đợc lâu n÷a ®©u chÞ ¹. ->Nói trống (tỉnh lược).

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 40 : NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I.Bài học: 1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh a. Ng÷ liÖu: b. KÕt luËn: 2. Ghi nhớ (SGK) * Lu ý a.Các cách nói giảm, nói tránh:. * Dùng từ đồng nghĩa, đặc biệt là các từ Hán Việt * Dùng cách nói phủ định từ trái nghĩa * Dùng cách nói vòng * Nói trống (tỉnh lược).

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Bµi tËp nhanh - Hãy quan sát tranh minh hoạ trên màn hình và dùng phép nói giảm nói tránh để diễn đạt lại các câu trong những tình huống sau và cho biết ở mỗi tình huống đó, em đã sử dụng cách nói giảm nói tránh nào?.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Anh cút ra khỏi nhà tôi ngay!. TÌNH HuỐNG 1 .. Anh không nên ở đây nữa!. Nói giảm nói tránh bằng cách phủ định từ ngữ trái nghĩa.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Bệnh tình con ông nặng lắm chắc sắp chết rồi! Nói giảm nói tránh bằng cách nói trống.. Bệnh tình con ông chắc chẳng(…) được bao lâu nữa.. TÌNH HUỐNG 2..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TÌNH HUỐNG 3.. những đứa trẻ nµy bè mÑ chÕt hÕt råi, thËt đáng thơng. những đứa trÎ må c«i nµy thËt đáng thơng Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ Hán Việt đồng nghĩa.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TÌNH HUỐNG 4.. CÊm trÎ con vµo đó.. C¸c ch¸u vµo đó rất nguy hiÓm, dÔ bÞ tai n¹n.. Nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch nãi vßng.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua, Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TiÕt 40: NÓI GIẢM NÓI TRÁNH. I. Bài học: 1. Nói giảm nói tránh và tác. 1* Trong một cuộc họp lớp kiểm điểm dụng của nói giảm nói tránh bạn Hải hay đi học muộn, bạn Loan nói: 2. Ghi nhớ: “Từ nay cậu không được đi học muộn nữa vì như vậy không những ảnh hưởng đến việc rèn luyện đạo đức của bản thân * Lu ý cậu mà còn ảnh hưởng đến phong trào thi đua của lớp”. Bạn Trinh cho rằng a. Các cách nói tránh: Loan nói như vậy là quá gay gắt, chỉ nên nhắc nhở bạn Hải :”Cậu nên đi học b.Tình huống không nên sử dụng nói giảm nói tránh: đúng giờ”. Em đồng tình với ý kiến nào? Vì sao? 2* Trong khi nhận xét về những nhược điểm của các bạn víi cô giáo chủ nhiệm, bạn lớp trưởng chØ nªu như sau:”Tuần qua, một số bạn đi học không được đúng giờ lắm” Nãi nh vËy cã nªn không? Vì sao?.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> TiÕt 40: NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I. Bài học: 1. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh Th¶o luËn: BT4-SGK 2. Ghi nhớ:. * Lu ý a. Các cách nói tránh: b. Tình huống không nên sử dụng nói giảm nói tránh:. - Khi cần phê bình nghiêm khắc, nói thẳng, nói đúng mức độ sự thật. - Khi cần thông tin chính xác, trung thực. Nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp nh thÕ nµo th× kh«ng nªn sö dông c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh?.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> TiÕt 40: NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I . Bài học:. Sö dông nãi gi¶m nãi tr¸nh phï 1. Nói giảm nói tránh và tác hîp sÏ võa t¹o cho con ngêi cã dụng của nói giảm nói tránh phong cách nói năng đúng mực, có 2. Ghi nhớ: v¨n ho¸ nh· nhÆn, lÞch sù trong * Lu ý giao tiÕp, võa thÓ hiªn sù quan t©m, a. Các cách nói tránh: t«n träng cña ngêi nãi víi ngêi b. Các tình huống không nghe. nên sử dụng nói giảm nói tránh: Trong v¨n ch¬ng nãi gi¶m nãi. II. Luyện tập:. tr¸nh lµ mét biÖn ph¸p tu tõ. C¸i tài, cái tinh tế của tác giả là tìm đợc những cách nói phản ánh đúng tâm trạng, thái độ của nhân vật, của tác gi¶ trong tõng t×nh huèng cô thÓ ..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TiÕt 40: NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I. Bài học: II. Luyện tập: Bài tập:1(SGK): Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh cho sau đây vào chỗ trống: khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.. đi nghỉ,. đi nghỉ A / Khuya rồi, mời bà.......................... chia tay nhau B / Cha mẹ em..........................từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại. khiếm thị C / Đây là lớp học cho trẻ em..................... có tuổi D / Mẹ đã ..................rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ. đi bước nữa nên chú nó rất E / Cha nó mất, mẹ nó......................, thương nó..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> TiÕt 40 Bµi 10: Nói giảm nói tránh I. Bài học: II. Luyện tập: Bài tập2(SGK): Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh?. a1/ /Anh phải hoà nhã vớí bạn bè! a2/ Anh nên hoà nhã với bạn bè! c1/Xin đừng hút thuốc trong phòng học! c2/Cấm hút thuốc trong phòng học!.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> BÀI TẬP BỔ SUNG. . H·y ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh trong ®o¹n trÝch sau : “H«m sau, l·o H¹c sang nhµ t«i. Võa thÊy t«i, l·o b¶o ngay: - Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !”. (Nam Cao – L·o H¹c).

<span class='text_page_counter'>(22)</span> CËu Vµng bÞ giÕt. Dùng từ ngữ đồng nghĩa. G©y c¶m gi¸c ghª sî víi ngêi nghe.. Kh«ng g©y c¶m gi¸c ghª sî víi ngêi nghe.. đi đời. Hµm ý xãt xa, luyÕn tiÕc và đợm chút mØa mai….

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Bµi tËp Bæ sung 2 ViÕt ®o¹n héi tho¹i (3-5 c©u) trong đó có sử dụng phép nói gi¶m nãi tr¸nh..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Cñng cè Nãi gi¶m nãi tr¸nh. Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh. C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ vËn dông nãi gi¶m nãi tr¸nh.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Bµi tËp cñng cè. Hãy chuyển các cách diễn đạt sau đây thành cách diễn đạt cã sö dông nói giảm nói tránh? a. Các chiến sĩ đã chết để bảo vệ quê hương. Các chiến sĩ đã hy sinh để bảo vệ quê hương. b. Kiến thức toán của em còn kém lắm! Kiến thức toán của em còn chưa tốt, cần cố gắng hơn. . c. Bác sỹ pháp y đang mổ xác chết. Bác sỹ pháp y đang khám nghiệm tử thi..

<span class='text_page_counter'>(26)</span> Nói giảm nói tránh có thể đợc dùng trong nh÷ng lÜnh vùc nµo sau ®©y: x A . Thµnh ng÷, tôc ng÷, ca dao. x B . V¨n th¬ tr÷ t×nh. x C . Trong đời sống thờng ngày.. Nói giảm nói tránh có thể đợc dùng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trªn..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> BÀI TẬP vÒ nhµ Ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông phÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh trong ®o¹n trÝch sau :. a / Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? b / Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! ( Lão Hạc, Nam Cao).

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Gîi ý a/ Theo gót Binh Tư : Đây là câu nói của ông giáo khi đang hiểu nhầm về lão Hạc : lão Hạc cũng bị tha hoá, cũng định làm nghề ăn trộm như Binh Tư nhưng vì là người có học lại rất yêu quý lão Hạc nên ông giáo đã nói tránh đi sự thật. b / Nhắm mắt: Tác giả dùng từ ngữ này để nói về cái chết của lão Hạc. Ông giáo nói như vậy để tránh cảm giác đau buồn và cũng để mong cho lão Hạc ra đi được thanh thản..

<span class='text_page_counter'>(29)</span> HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ - Hoµn thiÖn c¸c BT (SGK) +BT bæ sung vào vë. - Sưu tầm một số câu thơ câu văn có sử dụng phép nói giảm nói tránh. - Học bài chu đáo. - Chuẩn bị tốt cho bài kiểm tra ng÷ văn (TiÕt 41).

<span class='text_page_counter'>(30)</span>

<span class='text_page_counter'>(31)</span>