Giao an dat gia nhat cap thanh pho nam hoc 20152016

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TIẾT 108 HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN : THI LÀM THƠ NĂM CHỮ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp học sinh: 1. Kiến thức: -Củng cố những kiến thức về đặc điểm và yêu cầu của thể thơ năm chữ. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng - Nhận diện thể thơ năm chữ . -Tập làm thơ năm chữ :Gieo vần, ngắt nhịp, ngắt khổ thơ. -Tập bình thơ. -Làm quen với các hoạt động và hình thức tổ chức tổ chức học tập đa dạng, vui mà bổ ích, lí thú. - Kĩ năng thuyết trình, kĩ năng làm việc nhóm. 3. Tích hợp: - Môn Ngữ văn: + Văn bản: Đêm nay Bác không ngủ ( Minh Huệ), Ông đồ ( Vũ Đình Liên), các tác phẩm thơ năm chữ… +Tiếng Việt: Các biện pháp tu từ + Tập làm văn: Văn miêu tả,văn tự sự, văn biểu cảm 4.Thái độ: - Hăng hái, tự tin trong hoạt động tập thể. - Khuyến khích sáng tạo cá nhân. - Bồi dưỡng tình yêu thi ca. -Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước… B.CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Soạn bài, bảng phụ, máy chiếu. - Hướng dẫn học sinh sưu tầm các bài thơ năm chữ..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Hướng dẫn học sinh làm thơ năm chữ theo chủ đề. -Khuyến khích học sinh kể chuyện, sáng tác tiểu phẩm, phổ lời mới cho các bài dân ca… bằng thơ năm chữ. 2. Học sinh: - Chuẩn bị bài - Sưu tầm thơ năm chữ - Tập làm thơ năm chữ, tập đọc diễn cảm và bình thơ theo chủ đề : gia đình; tình bạn; thế giới đồ vật, con vật; bốn mùa. -Trưng bày kết quả sưu tầm và làm thơ. - Tập bình thơ - Kể chuyện, sáng tác tiểu phẩm, phổ lời mới cho các bài dân ca… bằng thơ năm chữ. C.TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG ( 3 phút). -Ổn định tổ chức: GV kiểm tra sĩ số và sự chuẩn bị của học sinh. - Học sinh, giáo viên trình bày tiểu phẩm. - Gv dẫn vào bài mới. HOẠT ĐỘNG 2: KHÁM PHÁ VẺ ĐẸP THƠ NĂM CHỮ ( 10 phút). Hoạt động của thầy - Chiếu ngữ liệu : đoạn trích bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” , Minh Huệ ( SGK trang 104). Hoạt động của trò - Quan sát. Nội dung cần đạt I-Khám phá đặc điểm thơ năm chữ 1. Hình thức:. ? Các em hãy quan sát, phát hiện số chữ trong một dòng thơ ?. - Phát biểu. Để tìm hiểu về cách ngắt nhịp trong thơ năm chữ, cô mời một bạn đọc đoạn thơ trên. Lưu ý hãy ngừng nghỉ. - Đọc. -Dòng thơ: có 5 chữ.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đúng chỗ đọc rõ nhịp thơ. Anh đội viên / nhìn Bác Càng nhìn / lại càngthương Người Cha / mái tóc bạc Đốt lửa / cho anh nằm... Rồi Bác / đi dém chăn Từng người / từng người một Sợ cháu mình / giật thột Bác nhón chân / nhẹ nhàng. - Nêu ý kiến - Phát biểu. Anh đội viên / mơ màng Như nằm trong / giấc mộng Bóng Bác / cao lồng lộng Ấm hơn / ngọn lửa hồng …” ? Hãy nhận xét về cách ngắt nhịp trong những khổ thơ trên? -GV chiếu ngữ liệu bổ sung ( Con chả biết được đâu, Xuân Quỳnh) : Bên cạnh đó, còn có nhhững bài thơ năm chữ được ngắt nhịp như sau,cô xin giới thiệu với cả lớp một đoạn trích trong bài “ Con chả biết đâu” của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. (đọc) Mẹ đan / tấm áo nhỏ Bây giờ /đang/ mùa xuân Mẹ thêu /vào /chiếc khăn Cái hoa /và/ cái lá. - Trình bày. -Nhịp : linh hoạt, chủ yếu 2/3 , 3/2.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Cỏ bờ đê / rất lạ Xanh /như là / chiêm bao Kín /bãi ngô/ bãi dâu Thoáng/ tiếng cười /đâu đó... ( Con chả biết được đâu, Xuân Quỳnh) ? Cách ngắt nhịp trong đoạn thơ trên có gì đặc biệt? ? Qua các ví dụ trên, em hãy nêu đặc điểm về cách ngắt nhịp trong thơ năm chữ? ? Ở tiết tập làm thơ 4 chữ, em đã được biết những kiểu vần nào? ? Vận dụng những kiến thức đã học, em hãy nhận xét về cách gieo vần trong những khổ thơ trên? -> Anh đội viên / nhìn Bác Càng nhìn / lại càngthương Người Cha / mái tóc bạc Đốt lửa / cho anh nằm... Rồi Bác / đi dém chăn Từng người / từng người một Sợ cháu mình / giật thột Bác nhón chân / nhẹ nhàng Anh đội viên / mơ màng Như nằm trong / giấc mộng Bóng Bác / cao lồng lộng Ấm hơn / ngọn lửa hồng …”. - Trình bày - Nêu ý kiến.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Vần : + Vần chân- vần lưng + Vần liền -vần cách. -Vần chân: nằm- chăn,một- thột, màng- nhàng, mộnglộng –hồng -Vần liền: Bác- bạc, nằm- chăn,một- thột, màng-nhàng, mộng- lộng -hồng -Vần cách: Bác- bạc - GV chiếu bổ sung : bên cạnh vần chân được sử dụng phổ biến , thơ năm chữ vẫn có sự kết hợp linh hoạt giữa vần chân và vần lưng: “ Mặt trời càng lên tỏ Bông lúa chín thêm vàng Sương treo đầu ngọn cỏ Sương lại càng long lanh” (Thăm lúa , Trần Hữu Thung) Để tìm hiểu về cách chia khổ trong thơ năm chữ , các em hãy qua sát kĩ các đoạn trích sau: +Đoạn trích “ Đêm nay Bác không ngủ” + Đoạn trích “ Con chả biết đâu” +Đoạn trích “ Làm quen với chữ số” ( hs đọc) ? Qua những ví dụ trên, em có nhận xét gì về cách chia khổ trong thơ năm chữ? ? Thơ năm chữ và thơ bốn chữ có những điểm khác biệt nào?  Điểm khác biệt cơ bản giữa thơ bốn chữ và thơ năm chữ chính là số chữ trong câu thơ và nhịp chủ yếu. -Quan sát. -Trình bày. -Khổ thơ: + thường 4 câu + 2 câu, không chia khổ.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -Mở rộng: Thơ năm chữ hay còn gọi là thơ ngũ ngôn là một thể thơ có từ lâu đời với nhiều hình thức phong phú: + Ngũ ngôn trường thiên: bài thơ năm chữ có nhiều câu thơ, khổ thơ không hạn định. +Bên cạnh đó còn có thể ngũ ngôn bát cú,ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật với những qui định chặt chẽ về niêm luật. + Còn thơ ngũ ngôn hiện đại mà chúng ta đang tìm hiểu thì linh hoạt trong cách ngắt nhịp, gieo vần, chia khổ rất phù hợp để chúng ta gửi gắm những tình cảm cảm phong phú với những cung bậc khác nhau trong những câu thơ năm chữ. ? Ngoài những bài thơ năm chữ chúng ta vừa tìm - Trình bày hiểu, em còn biết những bài thơ năm chữ nào khác? - Bổ sung ? Qua đó, em thấy thơ năm chữ thương viết về những nội dung gì? - Kết luận: thơ ca chính là tiếng nói tình cảm về cuộc sống muôn màu. Nếu thiếu đi cảm xúc thì thơ chỉ còn là những bài văn vần mà thôi. -Mở rộng: Những tình cảm phong phú, những vẻ đẹp của cuộc sống muôn màu đó các em sẽ tiếp tục được -Ghi nhớ khám phá ở các bài thơ năm chữ mà các em sắp được học: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh), Mùa xuân nho nhỏ ( Thanh Hải), Ánh trăng ( Nguyễn Duy), Sang thu ( Hữu Thỉnh)…. 2.Nội dung: -Thơ ca - cuộc sống muôn màu..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Chốt: Và những khám phá về đặc điểm thơ năm chữ của chúng ta hôm nay sẽ được gửi gắm trong những vần thơ sau (đọc). HOẠT ĐỘNG 2: TRẢI NGHIỆM CÙNG THƠ NĂM CHỮ ( 30 phút). II- TRẢI NGHIỆM CÙNG *Gv giới thiệu hình thức hoạt động: - Tham gia hành trình trải nghiệm của chúng ta sẽ là: + Hai đội thi: Mỗi đội gồm 5 thành viên tiêu biểu được cử 2 tổ: Đại diện tổ 1+2 sẽ mang tên là đội hoa đào, đại diện của tổ 3+4 mang tên đội hoa mai. + Các bạn còn lại chúng ta cũng là người chơi đồng hành cùng hai đội. Không những thế chúng ta sẽ bình chọn cho hai đội , đội được nhiều người bình chọn sẽ được 5 bông hoa; đội có ít người bình chọn được 3 bông hoa.Qua ba vòng thi đội nào có nhiều hao bình chọn là đội chiến thắng quyết định đội chiến thắng. - Xin mời hai đội chơi. - Xin mời ba bạn thư kí để ghi lại kết quả của hai đội. * Nội dung trải nghiệm : -Phần 1: Hai đội sẽ trải qua vòng thi: Tự giới thiệu, Thi kiến thức, Tài năng thi ca. +Luật chơi: Sau mỗi phần thi, các thành viên trong lớp sẽ bình chọn cho mỗi đội. Qua ba phần thi đội nào nhận được nhiều bình chọn là đội chiến thắng.. THƠ NĂM CHỮ.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Phần 2 : Ngẫu hứng cùng thơ năm chữ là phần thi dành cho tất cả các thành viên trong hội thơ. - Và bây giờ, chúng ta sẽ được làm quen với thành viên hai đội chơi qua phần “ Tự giới thiệu” -GV chiếu luật chơi: + Mỗi đội chơi tự giới thiệu về mình trong 1 phút +Giám khảo bình chọn cho lượt chơi mỗi đội + Đội nào được lượt bình chọn là đội chiến thắng -GV mời hai đội thể hiện phần tự giới thiệu. -Quan sát. 1.Tự giới thiệu - Đội hoa đào - Đội hao mai. - Trình bày - Thư kí tổng kết, công bố kết quả.. -Công bố đội thắng cuộc phần - Chuyển: Tiếng thơ là cảm xúc Là cuộc sống muôn màu Nào ta hãy cùng nhau Kết nhịp cầu bè bạn -Gv công bố luật chơi: + Có năm câu hỏi về thơ năm chữ + Đội có tín hiệu trước sẽ giành được quyền trả lời +Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu hỏi: 30 giây. + Sau 30 không có câu trả lời hoặc trả lời sai, quyền trả lời sẽ nhường cho đội còn lại. + Sau mỗi câu trả lời đúng được 5 điểm + Điểm tối đa cho phần chơi là 20 điểm - Và điều thú vị của phần thi này là bên cạnh câu trả. - Quan sát. 2.Thi kiến thức..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> lời của hai đội, những người chơi cũng sẽ đưa ra những phương án của riêng mình, qua đó nhịp cầu tình bạn sẽ càng được mở rộng hơn. + Câu 1 : Điền từ Hỏi thêm: Vì sao em lại chọn từ đó? +Câu 2: Đặt nhan đề Mời thêm ý kiến của người chơi + Câu 3: Thay từ để có vần +Câu 4: Hoàn thiện câu thơ cuối Mời thêm phương án khác của khán giả -GV điều khiển chò chơi.. - Gv tuyên bố đội chiến thắng phần 2.. -Đội trưởng ra tín hiệu giành quyền trả lời, nêu đáp án. - Bình chọn sau mỗi câu trả lời -Ban thư kí tổng kết điểm, công bố kết quả. Gv chuyển: Đến với hội thi làm thơ năm chữ hôm nay, chúng đã cảm nhận được sự háo hức, quyết tâm của hai đội qua sự chuẩn bị rất chu đáo. Và bây giờ: Đừng chần chừ e ngại Hãy tự tin lên nào Hoa mai và hoa đào Tài năng cùng khoe sắc. 3. Tài năng thi ca. -Quan sát.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> -Gv chiếu luật chơi: + Hình thức thể hiện tài năng thi ca: bình thơ ( tác phẩm do các thành viên trong đội sáng tác), kể chuyện bằng thơ… +Thời gian: tối đa 5 phút -Mời hai đội lần lượt trình bày phần tài năng của mình. - Đại diện trình bày. -Em thấy được những điều thú vị gì qua phần tài -Phát biểu năng của hai đội? Em có thể bật mí sẽ bình chọn cho đội nào? -Và bây giờ sẽ là sự đánh giá cho phần tài năng của hai - Bình chọn. đội.. - Sau những giây phút ngẫu hứng tràn đầy cảm xúc cùn thơ năm chữ, bây giờ chúng ta sẽ chờ ban thư kí công bố kết quả. - Gv tổng kết phần chơi thứ 3: Mời thư kí công bố kết quả - Công bố đội thắng cuộc. Khen ngợi tinh thần chơi của 2 đội, sự làm việc của giám khảo, thư kí. Trao phần thưởng cho hai đội chơi. Chuyển: Như vậy hai đội đã trải qua 3 phần thi thật thú vị.Trong khi chờ đợi ban thư kí tổng kết , xin mời tất cả những người chơi chúng ta cùng đến với ngẫu hứng cùng thơ năm chữ. - Chiếu luật chơi:. -Đội 1: Bình thơ -Đội 2: Kể chuyện bằng thơ. -Thư kí cộng điểm -Thư kí công bố kết quả phần 3, tổng số điểm qua 3 phần thi.. 4.Ngẫu hứng cùng thơ năm chữ Chủ để: Thơ ca - thơ của ước mơ.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> +Phần thi dành cho tất cả các thành viên trong lớp + Sau 5 phút, sáng tác một bài thơ năm chữ theo chủ đề . -Mời 2 học sinh lên làm thơ trước lớp.Khuyến khích tất cả các học sinh cùng làm. - Gv giới thiệu chủ đề. -Quan sát -Thi làm thơ -Đọc tác phẩm đã hoàn thành. -Bình chọn -Trình bày. -Yêu cầu cả lớp bình chọn cho bài thơ hay. -Mời học sinh khác trình bày tác phẩm của mình - Nhận xét :Chỉ trong năm phút mà làm được một bài thơ quả thật là điều không phải dễ dàng. Bởi mỗi một bài thơ là kết quả của cả một quá trình trau dồi cảm xúc, chắt lọc ngôn từ của tác giả.Có khi chỉ tìm một chữ thật đắt mà nhà thơ phải trăn trở biết bao ngày. Những bài thơ mà các em vừa sáng tác, có đôi chỗ còn chưa chuẩn về cách gieo vần nhưng cô thấy các em đã gửi gắm những ước mơ, cảm xúc thật chân thành vào trang thơ. Và cô nhờ hai thư kí chúng ta sẽ treo những bài thơ vừa rồi lên chùm bóng để ước mơ của các bạn được bay xa hơn. HOẠT ĐỘNG 4: TỔNG KẾT ( 5 phút). *Nhận xét, đánh giá sự chuẩn bị, thái độ và kĩ năng của học sinh trong cuộc chơi.. -Rút kinh nghiệm.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> * Dặn dò: - Hoàn thiện bài thơ của mình -Ghi nhớ - Rèn năng khiếu thơ: sưu tầm, ghi nhớ, viết cảm nhận về các bài thơ yêu túhích, tập sáng tác thơ. -Soạn bài: Cây tre Việt Nam: * Kết thúc: -Như vậy qua những vần thơ năm chữ , ngày hôm nay chúng ta đã cùng nhau mở rộng tâm hồn để sẻ chia tình cảm, gửi gắm ước mơ.Xin nhờ những cơn gió chắp cánh cho những ước mơ tươi đẹp của các em được bay cao, bay xa. - Xin mời các thầy cô giáo và các em học sinh, chúng ta hãy cùng : Thả thơthả những ước mơ. PHỤ LỤC 1.Phần thi tài năng thi ca: * Đội hoa mai. Kể chuyện bằng thơ năm chữ: THẦY BÓI XEM VOI. Dẫn chuyện:.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Chuyện xưa kể lại rằng Giữa trưa hè nắng gắt Ở góc chợ đằng kia Năm ông thầy hỏng mắt Đang vắt chân ngồi chờ Thầy thì ngồi ngái ngủ Thầy gật gù ngâm thơ Ai trông cũng ngẩn ngơ: “ Sao hôm nay ế quá”. Thầy 1 : Ngẫm tôi thấy cũng đã Gieo quẻ mà phán liều Thiên hạ khối kẻ tiêu. Thầy 3: Ế hàng mà vẫn lợi Ngồi tán chuyện hay ho Tôi lại thấy tò mò.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Phung phí tiền quá trán Thầy 2: Nào tình duyên, tướng số Nào hậu vận, công danh Ai chẳng muốn chữ lành Lợi danh và sung sướng Dọa vận mệnh khó lường Lại tiền tuôn phơi phới. Kiến ta thì bé nhỏ Giết voi kia chết cứng Thầy 4: Thật đúng là có hứng Nhớ lại chuyện hai bà Cưỡi voi ra trận chiến Hoành tráng cực kì nha Thầy 5: Thật..thật…thật thế ah ? Nghe cũng khiếp quá ta Các ông chớ ba hoa Biết con voi thế nào Mà thi nhau hóng hớt. Quản voi: Tiếp đón các thầy nào Tiền lại có đầy bao Ngồi nước mát, vuốt râu Coi năm thầy mù phán Sờ sờ và nắn nắn Rồi bắt đầu nhúng nhắng Thầy 1: A! Nó cứ sun sun. Thầy 4 Các ông thật là ngốc.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Không khác đỉa, khác giun Chỉ to hơn kích cỡ Thầy 2: Ai, ai bảo thế nào Tôi thấy nó hao hào Giống đòn càn đấy chứ. Sờ 1 chân thấy chắc Cột đình khỏi thắc mắc Voi, voi đấy là voi. Thầy 3: Sai hết rồi các chú Chẳng phải đỉa, phải giun Vì đâu có sun sun Voi bè bè quạt thóc. Thầy 5: Không biết đừng có nói Coi voi đâu coi bói Mà các thầy phán liều Thật chẳng phải tự kiêu Tôi đây là đúng nhất Voi à? Có lạ chi Chổi rễ cùn tun tủn. Thầy 1: Ấy, chớ có tự phụ Kẻo răng lợi xô nhau. Thầy 3 + thầy 4 Biết nào thì cùng biết ( Thầy 3 : Voi bè bè quạt thóc ) ( Thầy 4 : Voi chần chẫn cột đình ) ( Năm thầy đánh nhau, diễn như thước phim quay chậm… ). Thầy 2: Các thầy quá lau tau Nhào dô rồi sẽ biết. Dẫn chuyện: Năm thầy cứ tranh cãi Chẳng ai chịu nhường ai.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Cũng không phân đúng sai Lao vào mà xô xát Sức tàn rồi mới phán Năm thầy: Người xưa dậy hậu thế Là phải biết lắng nghe Quan sát hết trăm bề Sự việc nào cũng vậy Dẫn chuyện: Truyện kể là thế đấy Bài học cũng nghĩ suy Xin các bạn, cô thầy Tràng pháo tay cổ vũ. *Đội hoa đào: Bình thơ VẦN THƠ GỬI BỐ. Bố ơi về bố nhé Con buồn lắm bố à Từ khi bố đi xa.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Mấy mẹ con thui thủi. Miền Trung bố có biết Con ngày tháng chờ mong Ước bố làm việc xong Về với con bố nhé! (Nguyễn Hoàng Anh) 2.Các tác phẩm phần thi ngẫu hứng: a. Thương mẹ Mẹ mình đang bị ốm Thương mẹ lắm mẹ ơi Mong mẹ sớm phục hồi Để đưa con tới lớp. b.Con chó nâu Em có con chó nâu Nó hay kêu gâu gâu.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Hôm nay nó đi đâu Để lòng em âu sầu. c. Vô đề Hôm nay giờ kiểm tra Ước gì cô đi ra Để em hỏi một chút Đề khó quá cô ơi! ( Nếu ngày mai kiểm tra Hãy học kĩ ở nhà Không cần cô đi ra Vẫn có điểm tốt nha! - GV ứng tác) d. Lời kết của giáo viên: Một ước mơ nhỏ bé Có một tiết học hay Cô trò cùng mê say.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Khán giả thì thích thú. 3. Phần chốt thơ năm chữ: Thơ ngũ ngôn (năm chữ) Đơn giản và rất hay Ta dễ dàng vận dụng Trong cuộc sống hằng ngày Bộc lộ tình cảm nhé Đằm thắm và thiết tha Kể người và kể việc Hò, vè và diễn ca Thơ ngũ ngôn mỗi khổ Thường chỉ với 4 câu Vần, nhịp đều biến tấu Theo cảm xúc đong đầy Và điều quan trọng nhất Thơ phải có chữ “TÌNH”.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Hãy cảm nhận quanh mình Yêu thương – nguồn thơ đó! 4. Các ngữ liệu phần thi kiến thức: - Hãy điền từ phù hợp vào chỗ trống trong bài thơ sau và giải thích vì sao em lại điền từ đó? “Kìa cụ già tóc bạc Ngồi nặn chú tò he Bột màu…sắc thắm Bé ngắm nhìn say mê” -Hãy đặt nhan đề cho bài thơ sau: “Mỗi sớm mai thức dậy Tiếng gà trống gáy vang Rộn rã khắp bản làng Giục mầm non mở mắt.” - Hãy làm nốt câu thơ cuối để hoàn thiện bài thơ sau: “ Đông về trời rét buốt Gió bấc thổi, mưa phùn.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Cây vội vàng cất lá ……………………….” -Hãy thay đổi một số từ ngữ để đoạn thơ có vần: Mỗi sớm mai thức dậy Lũy tre xanh rì rào Ngọn tre cong gọng vó Kéo mặt trời lên nhanh.

<span class='text_page_counter'>(22)</span>