Bai 27 cau tran thuat don co tu la

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu trần thuật đơn là loại câu do
một cụm C - V tạo thành, dùng để
1. Câu trần thuật đơn là gì? giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc,
sự vật hay để nêu một ý kiến.
2. Xác định câu trần thuật đơn trong các câu sau:
a) Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ nền văn hố lâu đời.
TN

CN

VN

(Câu trần thuật đơn)

b) Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
CN

VN

CN

VN

c) Tre là cánh tay của người nông dân.
CN

VN

Câu trần thuật đơn

Tiết 114


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

1. Khảo sát ngữ liệu: (SGK)


a. Bà đỡ Trần là ngời huyện Đông Triều.
CN

VN

là + cụm danh từ

b.Truyền thuyết là loại truyện dân giantởng tợng, kì
ảo.
CN

VN

là + cụm danh từ

c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng
sủa.
CN
d. Dế Mèn trêu chị Cốc
CN

là + cụm danh từ
VN

là dại.
VN

là + tính tõ

Câu trần Câu
thuậttrần thuật
đơn
đơn
có
từ
là
Qua
Vị
ngữ
phân
trong
tích,
cácem
câu
thấy
trên
các
docâu
những
trong
từcác

hoặc
ví cụm
dụ trên
từ loại
thuộc
nào
kiểu
tạo
câu gì?
thành?


Hãy xác định vị ngữ trong các câu sau và cho biết vị ngữ
do loại cụm từ nào tạo thành?

- Tập thể dục là bảo vệ sức khỏe
CN
VN lµ + cụm động tõ
- Chăm học là rất tốt.
CN
VN

lµ + cụm tÝnh tõ

- Hạnh phúc là đấu tranh
CN

VN

là + Động từ

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

1.Khảo sát ngữ liệu: (SGK)
Nhận xét:
- Có 1 cụm chủ vị
- Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ ( câu a,b,c)
 là + tính từ (câu d)
 là + cụm động từ
 là + cụm tính từ


Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích
hợp cho sau đây điền vào trớc vị ngữ của các
câu bên dới: không, không phải, cha, cha

phải

b.b.Truyn
loi truyn
k v
cỏcgian
Truynthuyt
thuytlkhụng
phi ldõn
loigian
truyn
dõn

nhõn
vt
v
s
kin
cúo
liờnkin
quan
n
lch
sn
thi
quỏs
v
cỏc
nhõn
vt
v
s
cú
liờn
quan
lch
c.k
Ngy
th
nm
trờn
Cụ
Tụ

l
mt
ngy
trong
c. Ngy
thMèn
d.
nm
Dế
trờn
Mèn
otrêu
Cụ
Tụ
chị
cha
Cốcphi
là llà
mt
d.
Dế
trêu
chị
Cốc
khụng
phi
kh,
thng
cúthng
yu t tng

kỡ o.
thi
quỏ
kh,
cú yutng
t tng
tng kỡ o.
tro,
sỏng
sa.
ngy
trong
tro,
dại.
sỏng
sa.
dại. a. B đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
a. Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.


a. Bà đỡ Trần là ngời huyện ông Triều.
=> Bà đỡ Trần không phải là ngời huyện ông
Triều.
b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các
nhân vật và sự kiện có.... tởng tợng, kỡ ảo.
=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân
gian kể về các . . . .
c.Ngày thứ nm trên đảo Cô Tô là một ngày
trong trẻo, sáng sủa.
=>Ngày

thứ nm trên đảo Cô Tô cha phải là một
=>
ngày trong trẻo, sáng sủa.
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
=>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.

Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định thì nú kết
hợp với các cụm từ: không phải, cha phải.


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

1.Khảo sát ngữ liệu: (SGK)
- Có 1 cụm chủ vị
- Cấu tạo của vị ngữ:
 là + cụm danh từ ( câu a,b,c)
 là + tính từ (câu d)
 là + cụm động từ
 là + cụm tính từ
- Khi biểu thị ý phủ định, vị ngữ kết hợp với từ : không
phải, chưa phải.
2. Ghi nhớ: (SGK/ 114)


Bi tp 1
a.Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tng, khái
niệm....
Câu trần thuật đơn
có từ là
CN

VN
b. Ngời ta gọi chàng là Sơn Tinh
CN

VN

Khụng phi câu trần
thuật đơn có từ là

e.
Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu
Câu trần thuật đơn
đuối
có từ là
CN
VN
Và dại khờ là nhữngCâu
lũ ng
ời thuật
câmđơn
trần
CN
VN có từ là
Trên đờng đi nh những bóng
âm thầm


Lưu ý

- Khơng phải bất kỳ câu

nào có từ là đều gọi là câu
trần thuật đơn có từ là.
- Câu trần thuật đơn có từ
là phải là câu có từ “là” là
một bộ phận của vị ngữ.


I.

ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ


II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tỡm hiu vớ d (SGK)

Cõu

Mc ớch

Kiu cõu

Vị ng
củacủa
câu
Vị
ngữ
VN cú
dng

gii
Vịtỏc
ngữ
của
câu câu
Câu giới thiệu
Vịnào
ngữnào
củamiêu
câu
nào
thể
hiện
sự
tả
đặc
nào
cónúi
tác dụng
giới
thiu
s vt
CN.
trình
bày
cách
hiểu
trạng
thái
đánh

giá
đối
với
sự
thiệuđiểm,
sự
vật,
hiện
về sự vật,
hiện
tợng,
của
sự
vật,
hiện
VN
trỡnh
by
cỏch
hiu
t
ợng,
khái
niệm
nói t
vật,
hiện
tợng,
b. Truyn thuyt l loi
khái niệm

nói
ở chủ
Câu định
ợng,
khái
niệm
ở
chủ
ngữ?
v skhái
vt, hin
tng,
niệm
nói ởnghĩa
truyn dõn gian k về…
ng÷?
nãi ë chđ ng÷?
khái niệm
ở CN.
chđ nói
ngữ?
c. Ngày thứ năm trờn o
VN miờu t c im
Câu miêu
Cụ Tụ l mt ngày trong của sự vật, hiện tượng, tả
trẻo, sáng sủa.
khái niệm nói ở CN.
a. Bà đỡ Trần là người
huyện Đơng Triều

d. Dế Mèn trêu chị Cốc
là dại.

VN thể hiện sự ỏnh
giỏ i vi s vt núi
CN.

Câu đánh
giá


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1. Tìm hiểu ví dụ
- Câu (a): câu giới thiệu
- Câu (b):câu định nghĩa
- Câu (c): câu miêu tả
- Câu (d): câu đánh giá
2. Ghi nhớ : (SGK/ 115)

Qua t×m hiĨu ví dụ,
em hÃy cho biết
có mấy kiểu câu trần thuật đơn
có từ là đáng chú ý?
Đó là những kiểu câu nµo?


I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II. CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
III. LUYỆN TẬP

Bµi 2 (trang 116 –
SGK)


Thảo luận
nhóm

Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong
các câu trần thuật đơn có từ là
ở bài tập 1. Cho biết các câu ấy
thuộc những kiểu câu nào?


Bi tp 2 (116/SGK)
là gọi tên sự vật, hiện tợng, khái
VN
Câu định
nghĩa
c) Tre là cánh tay của ngời nông dân.
CN
VN
Câu đánh
giá
Tre còn là nguồn vui duy nhất của
tuổi
CN thơ. VN
Câu đánh
giá
Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của

a)

Hoán dụ
niệm....
CN

đồng quê.
CN

VN

Câu đánh
giá


d)

Bồ các là bác chim ri
CN

VN

Chim ri

là dì sáo sậu
VN

CN

Sáo sậu

CN

là cậu sáo đen
VN

Sáo đen là em tu hú
CN

Tu hú
CN

VN

là chú bồ các.
VN

Câu giới
thiệu.


Bi tp 2/ 116/ SGK
e. Khóc
CN

là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối
VN
Câu
đánh
Và dại khờ là những lũ ngời câm
giá

CN
VN


Quan sát các bức tranh và đặt câu trần thuật
đơn có từ là với mỗi tranh?

Hà Nội là thủ đơ của
nước ta


Bài tập 3/ 116/ SGK

Chắt cọt là người bạn thân nhất của tôi. Bạn Chắt cọt cùng lớp
với tôi từ những ngày ở trường mầm non. Chắt cọt cao lớn
Viết đoạn văn (khoảng 5 đến 7 câu) tả một người bạn của em,
hơn tơi nhiều. Chắt cọt có nước da trắng hồng, khn mặt khá
trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là.
xinh. Chắt cọt là học sinh giỏi của lớp. Các bạn trong lớp đều
Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.
quý mến Chắt cọt .



Củng cố


- Học thuộc ghi nhớ, nắm được đặc điểm, các kiểu
câu của câu trần thuật đơn có từ là
- Tập viết đoạn văn tả người, có sử dụng ít nhất

một câu trần thuật đơn có từ là
- Chuẩn bị: Xem lại bài viets số 6 và bài kiểm tra
văn