SO SANH BÌNH THI GVDG 13 14

PHÒNG GD & ĐT HÒN ĐẤT

TIẾNG VIỆT
Lớp 6/ 3
Giáo viên thực hiện: Đàm Lam Bình
Trường THCS Vàm Rầy- Hịn Đất- Kiên Giang


KIỂM TRA BÀI CŨ
-So sánh
là gì?
- Nêu cấu
tạo của
một phép
so sánh
đầy đủ?

So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc
này với sự vật, sự việc khác có nét
tương đồng nhằm làm tăng sức gợi
hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Vế A Phương Từ so Vế B
diện so sánh
sánh
Sự vật
Điểm
Từ chỉ Sự vật
được giống nhau ý so
dùng
so

(tương
sánh để so
sánh
đồng)
sánh


Hãy xác định cấu tạo của hai phép so sánh sau và
cho biết sự giống nhau và khác nhau giữa chúng?
A
- Cô giáo như mẹ hiền.
Từ
A
B
ss

So sánh ngang bằng

B
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
Từ
A
B
ss

So sánh không ngang bằng



Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau:

“Những ngơi sao thức ngồi kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc trịn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.”
Trần Quốc Minh


Ghi nhớ 1
Có hai kiểu so sánh:
- So sánh ngang bằng;
- So sánh không ngang bằng.


Bài tập 1:
a. Q hương tơi có con sơng xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Em hãy xác
Tâm hồn tôi là
định phép so
là
mộtbuổi
buổitrưa
trưahè
hè => So sánh ngang bằng.
làmột
sánh và cho biết
Tỏa nắng xuống dịng sơng lấp lống.
chúng thuộc
(Tế Hanh)
kiểu so sánh

nào, trong các
b.
Con
đi
trăm
núi
ngàn
khe
b. Con đi trăm núi ngàn khe
khổ thơ sau?
Chưa
mnnỗi
nỗitái
táitê
têlịng
lịngbầm
bầm
Chưa bằng
bằng mn
=> So sánh khơng ngang bằng.
Con
đi
đánh
giặc
mười
năm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưabằng
bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
Chưa

Chưa
bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi
(Tố Hữu)
c. Anh đội viên mơ màng
c. Anh đội viên mơ màng
=> So sánh ngang bằng.
Như nằm trong giấc mộng
Như nằm trong giấc mộng
Như
Bóng Bác cao lồng lộng
Bóng
Bác
cao lửa
lồnghồng.
lộng
=> So Huệ)
sánh khơng ngang bằng.
Ấm hơn
ngọn
(Minh
Ấm hơn
hơn ngọn lửa hồng.


Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng,
một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi
cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời
lạnh lùng, thản nhiên, khơng thương tiếc, khơng do dự vẩn vơ.
Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vịng trên khơng, rồi cố
gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây

nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa
bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của
vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc
lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay
lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt
rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.
Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến
mơn trớn một ngọn cỏ xanh mền mại.
(Khái Hưng)


1) Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất
như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên,
không thương tiếc, không do dự vẩn vơ.
2) Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vịng trên khơng, rồi
cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái
giây nằm phơi trên mặt đất.
3) Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khối đùa bỡn, múa may với làn
gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại:
4) cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây
không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ
đẹp nên thơ.
5) Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt
đất, cịn cất mình muốn bay trở lại cành.


Bài tập 1:
Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích?
a.Q hương tơi có con sơng xanh biếc
Nước

a gương trong soi tóc những hàng tre.
Tâm
Tâmhồn
hồntơitơilàlàmột
mộtbuổi
buổitrưa
trưahè.
hè
Tỏa nắng xuống dịng sơng lập lống.
( Tế Hanh )

. Tâm hồn “tôi” rất nhạy cảm, yêu
thiên nhiên, yêu quê hương tha thiết.
. b. Con
Con đi
đi trăm
trăm núi
núi ngàn
ngàn khe
khe.
Chưa bằng mn nỗi tái tê lịng bầm.
ChưaCon
bằng
nỗi tái
tê lịng
đi mn
đánh giặc
mười
năm bầm
Con

đi đánh
giặc đời
mười
năm
Chưa
bằng
khó nhọc
bầm
sáu.. mươi.
Chưa bằng khó bầm nhọc đời sáu mươi .
(Tố Hữu)

b. Sự biết ơn sâu sắc của người con trước công
lao to lớn của mẹ.
.c.Anh
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng
Bóng Bác
Bác cao
cao lồng
lồng lộng
lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
hồng.
(Minh Huệ)


Ghi nhớ 2
So sánh vừa có tác dụng gợi

hình, giúp cho việc miêu tả sự
vật, sự việc được cụ thể, sinh
động; vừa có tác dụng biểu hiện
tư tưởng, tình cảm sâu sắc.


1. Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ
núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp.
2. Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang
trước mặt.
3. Những động tác thả sào, rút sào rập ràng
nhanh như cắt.
4. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng
đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn
chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì
trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của
Trường Sơn oai linh hùng vĩ.
5. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác
hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ
nhẹ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng
vâng dạ dạ.
6. Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những
bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay
hơ đám con cháu tiến về phía trước.

Hãy nêu những câu văn
có sử dụng phép so sánh
trong bài “vượt thác” ?

Em thích hình ảnh so

sánh nào? Vì sao?
4. Dượng Hương Thư…
oai linh hùng vĩ.
(Phép so sánh thể hiện trí
tưởng tượng phong phú
của tác giả. Hình ảnh
nhân vật hiện lên đẹp,
khỏe, hào hùng. Thể hiện
sức mạnh và khát vọng
chinh phục thiên nhiên
của con người)


Bài tập 3 : Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết đoạn văn
có từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa
thuyền vượt qua thác dữ; trong đoạn văn có sử dụng
cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.

•u cầu:

-Nội dung:
Tả cảnh
Đoạn
văn mẫu:

dượng Hương
Nước
từ trênThư
cao phóng xuống định nuốt chửng
đưa thuyền vượt qua

con thuyền. Nhưng ở phía dưới dượng Hương Thư
thác dữ.
nhưkhoảng
nhanh
cắt vừa
-Độ dài:
từ thả
3 sào, vừa rút sào nhịp nhàng,
-> đến
So sánh
5 câu.ngang bằng

đều-Kĩ
đặn.
ConSửthuyền
năng:
dụng được giữ thăng bằng vẫn xé
hai kiểu
so sánh
( ngang
ngang
dịng
nước
lao nhanh. Nó chồm lên, sấn tới,
bằngdũng
và khơng
hùng
hơnngang
cả dịng thác dữ.
bằng).

-> So
sánh khơng ngang bằng


Bài tập trắc nghiệm
Chọn câu trả lời đúng nhất
1. Câu thơ sau sử dụng kiểu so sánh nào?
Bà như quả đã chín rồi.
Càng thêm tuổi tác càng tươi lòng vàng.

A
B

So sánh không ngang bằng.

A

2. Tác dụng của phép so sánh là:
Gợi hình, gợi cảm, giúp việc miêu tả sinh động.

B
C

So sánh ngang bằng.
bằng

Biểu hiện tư tưởng, tình cảm của người viết.
Vừa gợi hình, giúp việc miêu tả sinh động cụ thể,
cảm
vừa có tác dụng thể hiện tư tưởng tình cảm.

* Hướng dẫn về nhà
- Học bài và làm bài.
- Soạn bài: “ Nhân hoá”.