125 sang thu

Nhiệt liệt chào mừng tập thể lớp 9A!


* Kiểm tra bài cũ: Trả lời nhanh
Em hãy nêu tên một bài thơ, có 4 âm
tiết mà em đã học ở học kì II, lớp 9 và
cho biết nội dung chính của bài thơ đó?
Đáp án: Mùa xn nho nhỏ

123


Mùa thu



DẠY HỌC NGỮ VĂN 9

Tiết 121: Văn bản

- Hữu Thỉnh-

…, ngày …


1. Tác giả Hữu Thỉnh:
- Tác giả Hữu Thỉnh tên thật là Nguyễn
Hữu Thỉnh (1942), quê ở huyện Tam
Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Nhập ngũ năm 1963, rồi trở thành
cán bộ văn hóa, tuyên huấn trong

quân đội và bắt đầu sáng tác thơ.
- Từ năm 2000- nay, là Tổng thư kí,
Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.
- Ông viết nhiều và hay về con người,
cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu.
- Thơ Hữu Thỉnh trong sáng, ấm áp
tình người, giàu sức gợi cảm, sâu
lắng những chiêm nghiệm, suy ngẫm.


Nhà thơ Hữu Thỉnh tự bạch với “Sang thu”
Thứ Sáu, 23/05/2008 00:53 (TT&VH) 

Năm 1977, ông tham gia trại viết văn quân đội ở một
làng ngoại ô Hà Nội (nay là Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội). Đất
nước ta lúc này vừa trải qua chiến tranh, cuộc sống thanh bình đã trở
lại. Trong cái mơ hồ phảng phất gió thu và lá thu đang ngả màu, nhà
thơ đã trèo lên cây ổi chín vàng trong cả một vườn ổi bạt ngàn ở nơi
này…
Bài thơ bật lên từ đó, ngay khi nhà thơ còn ngồi trên cây ổi,
những vần thơ được “được làm trong đầu” chứ chưa đụng chạm gì
đến giấy bút. “Bài thơ hình thành rất nhanh và chính tơi cũng lấy rất
làm tâm đắc nên thuộc lòng rồi “nhâm nhi” đọc suốt buổi không
chán...”.
(Yên Khương)


SANG THU
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn cịn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
1977
(Hữu Thỉnh, Từ chiến hào đến thành phố,
NXB Văn học, Hà Nội, 1991)

Hướng
dẫn đọc:
-Thể*thơ:
5 chữ
Giọng nhẹ
nhịp
chậm,
--Phương
thứcnhàng,
biểu đạt:
Biểu
cảm
khoan
cảm xúc
kết
hợpthai,

với miêu
tả. trầm lắng
chúttrữsuy
tư. Tác giả
-thống
Nhân vật
tình:
- Mạch cảm xúc: Cảm xúc ngỡ
ngàng trước những tín hiệu báo
mùa thu đến -> nhận ra mùa thu
hiện hữu ở cảnh vật -> lắng sâu
suy ngẫm về những biến đổi âm
thầm trong lòng cảnh vật.


SANG THU

Khổ 1
Ngỡ ngàng
Bất giác
Tín hiệu
báo mùa

Khổ 2
Ngây ngất
Tri giác
Đất trời
chuyển mình

Khổ 3

Trầm ngâm
Suy ngẫm
Biến đổi
âm thầm
của cảnh vật


II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Khổ 1: Những tín hiệu báo thu sang
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
=> Mùa thu đã hiển diện nhưng trong một không gian hẹp của ngõ nhỏ,
thoang thoảng hương ổi, gió se, sương giăng mắc mơ hồ, bịn rịn… Chỉ
có tâm hồn thi nhân nhạy cảm, tinh tế mới ngỡ ngàng nhận ra hơi thở
của mùa thu trong những biến động nhẹ nhàng như vậy.


II. Tìm hiểu chi tiết
2. Khổ 2: Quang cảnh đất trời sang thu
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


Thảo luận nhóm
* Nhóm 1:
1. Cảnh vật đất trời sang thu được tác giả cảm nhận bằng những hình

ảnh nào? Nhận xét các hình ảnh đó?
2. Phát hiện những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ.
Nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó?
* Nhóm 2:
1. Cảm nhận của em về tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện
trong khổ thơ?
2. Bình luận về một hình ảnh đẹp trong khổ thơ?


II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Khổ 2: Quang cảnh đất trời sang thu
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


Nhà thơ Hữu Thỉnh tự bạch với “Sang thu”
Thứ Sáu, 23/05/2008 00:53 (TT&VH) 

“Khi tôi viết bài thơ này tôi đã liên tưởng đến những
đám mây mùa Hạ (…) Thế nhưng có gì ngăn cảm xúc của tơi lại theo
chiều hướng đấy... Mây mùa Hạ thường chứa nhiều màu sắc, thậm chí
đầy giơng bão tựa hồ những ước mơ khao khát của tuổi trẻ.(…) chẳng
phải ước mơ nào cũng trở thành hiện thực.
Ðó giống như là một chân lý và con người phải biết ý thức được
một điều rằng không thể đạt được hết những ước vọng tốt đẹp của
mình, nhất là những ước vọng đó lại được sinh ra ở thời tuổi trẻ. Sự
dang dở, sự mất mát là một hiện thực chúng ta buộc phải chấp nhận
trong cuộc sống của mình. Ngay cả người lính cũng vậy. Rất nhiều

đồng đội của tơi đã nằm lại ở tuổi cịn rất trẻ ở ngưỡng mùa đẹp nhất
của cuộc đời. Vì thế nên đám mây trong thơ ấy chỉ “vắt nửa mình sang
Thu” thơi. Nửa cịn lại đã trở thành ký ức”.
n Khương


II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Khổ 2: Quang cảnh đất trời sang thu
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
=> Nhà thơ cảm nhận sự khẩn trương trong mạch vận động của Thu.
Cái tài của Hữu Thỉnh là dùng không gian để tả thời gian. Nhịp cầu
mong manh của thời gian giữa mùa hạ - sang thu được quan sát và cảm
nhận bằng cả tâm hồn một cách rất tinh tế.


II. Tìm hiểu chi tiết:
Khổ 3: Những biến đổi âm thầm trong lòng cảnh vật.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
=> Từ những thay đổi của thiên nhiên
sang thu, tác giả có những liên tưởng, suy
ngẫm đến sự “sang thu” của đời người.
Đây chính là cái hay, khác lạ của Hữu
Thỉnh khi viết về mùa thu.

III. Tổng kết:

Thảo luận nhóm
* Nhóm 1: Những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?
* Nhóm 2: Nội dung chính của bài thơ?


III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Mạch cảm xúc lôi cuốn, liền mạch.
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, ẩn dụ, từ láy, phép đối...
- Ngơn ngữ chọn lọc, giàu tính tạo hình.
- Cảm xúc tinh tế, nhiều hình ảnh biểu cảm, độc đáo.
2. Nội dung:
- Bài thơ đã miêu tả tinh tế những biến chuyển nhẹ nhàng, âm thầm mà
rõ rệt của đất trời từ hạ - sang thu; đồng thời cũng gợi ra những cảm
xúc và suy ngẫm của con người khi “sang thu” của cuộc đời.
- Hữu Thỉnh là nhà thơ có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu mùa thu, yêu
làng quê, gắn bó với quê hương đất nước; phong cách thơ sâu lắng,
giàu tình cảm.


1. Nếu được tác giả cho phép, em sẽ đặt nhan đề khác cho bài
thơ này là?
- Chớm thu
- Khoảnh khắc giao mùa
- Vào thu
- Thu đến
- Khúc giao mùa

-…


II. Tìm hiểu chi tiết
2. Khổ 2: Quang cảnh đất trời sang thu
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


2. Một số câu thơ viết về mùa thu:
a) Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi, vàng rơi… thu mênh mơng.
(Bích Khê)
b) Đây mùa thu tới mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
(Xuân Diệu)
c) Em không nghe rừng thu
Lá thu rơi xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô.
(Lưu Trọng Lư)


* HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ
1. Đọc thuộc, diễn cảm và ghi nhớ kiến thức
đã học về bài thơ.
2. Tham khảo các bài bình luận về bài thơ.
3. Viết đoạn văn ngắn, cảm nhận một hình

ảnh thơ mà em cho là độc đáo nhất trong
bài thơ.
4. Soạn bài: ….


Trân trọng cảm ơn tất cả các
em học sinh!


Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về