Xây dựng hệ chuyên gia “tìm hiểu phong tục tập quán người việt nam”

Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
MỤC LỤC
PHẦN I: LÝ THUYẾT 1
Qui trình xây dỰng Ontology 1
Qui trình xây dỰng Ontology 1
PHẦN II: BÀI TẬP HỆ CHUYÊN GIA 6
TÀI LIỆU THAM KHẢO 33
PHẦN I: LÝ THUYẾT
QUI TRÌNH XÂY DỰNG ONTOLOGY
I.1. Ontology learning
Ontology Learning có thể được mô tả như là việc thu thập của 1 mô hình miền từ dữ
liệu (miền ở đây có thể như là: Geographical, ). Ontology learning cần dữ liệu đầu vào để
học những khái niệm liên quan đến miền đã biết trước, những định nghĩa của khái niệm
cũng như các mối quan hệ tổ chức giữa những định nghĩa này. Dữ liệu đầu vào có thể là
lược đồ như là XML-DTD, những mô hình UML, hoặc lược đồ cơ sở dữ liệu. Ontology
learning có được thực hiện trên cơ sở của các nguồn được cấu trúc như XML hoặc tài liệu
HTML … Trong trường hợp ontology learning được thực hiện trên cơ sở của các nguồn văn
bản không được cấu trúc, chúng ta sẽ nói về ontology learning from text.
Ontology learning from text
Ontology learning có thể xem là 1 quá trình của công nghệ đảo mã (reverse engineering).
Tác giả của 1 văn bản hoặc 1 tài liệu về 1 mô hình miền trong ý thức và bắt đầu tác giả chia
sẻ ý tưởng với những tác giả khác để viết những tài liệu về cùng 1 miền. Tác vụ xây dựng

Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 1
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
lại mô hình thế giới của tác giả hoặc thậm chí mô hình mà được chia sẻ bởi các tác giả khác
nhau, có thể được xem như là 1 loại của công nghệ đảo mã (reverse engineering).
I.2. Phát triển ontology
Việc phát triển ontology chủ yếu liên quan đến việc tiên đề hóa (axiomatize) định
nghĩa của những khái niệm (concepts) cùngvới mối quan hệ (relations) giữa chúng. Đối với
1 vài ứng dụng của ontologies,điều quan trọng là kết nối những khái niệm và quan hệ đến

những kí hiệu (symbols) mà được sử dụng để tham chiếu đến chúng. Điều này nghĩa là việc
thu thập tri thức ngôn ngữ học về những thuật ngữ mà được sử dụng để tham chiếu đến 1
khái niệm cụ thể và những từ đồng nghĩa có thể có của những thuật ngữ này. Sau đó, 1
ontology bao gồm cây phân cấp khái niệm, các quan hệ không phân cấp. Để ràng buộc việc
giải thích của những khái niệm và quan hệ, biểu đồ tiên đề (axiom schemata) như là sự phân
biệt đối với các khái niệm như symmetry, reflexivity, transitivity, Cuối cùng, cũng là 1
trong những quan tâm đến việc sử dụng 1 ontology để lấy được dữ kiện mà không được mô
hình hóa rõ ràng trong cơ sở tri thức nhưng có thể được thu từ nó.
Phân lớp đưa ra những tác vụ phụ khác nhau của việc ontology learning:
• việc thu thập những thuật ngữ liên quan, ngôn ngữ
• sự nhận dạng những thuật ngữ đồng nghĩa, những biến thể
• hệ thống khái niệm (concepts),
• việc tổ chức phân cấp các khái niệm (concepts),
• và phạm vi thích hợp learning những quan hệ (relations), thuộc tính với miền
• việc tổ chức phân cấp những mối quan hệ (relations),
• instantiation of axiom schemata
• khái niệm những tiên đề tùy ý (arbitrary axioms)
Trong hầu hết các trường hợp, những lớp xây dựng dựa trên những lớp ở phía dưới đã xây
dựng rồi. Những quy trình ở những lớp cao hơn phụ thuộc vào output của những quy trình
tương ứng ở các lớp thấp hơn.
Tuy nhiên, những tác vụ ở những lớp khác nhau có thể được nhóm lại với nhau và sử dụng
cùng 1 thuật toán.
Ontology learning layer cake
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 2
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
Ở bước thu thập thuật ngữ, chúng ta sẽ tìm những thuật ngữ liên quan như sông, quốc gia,
nước, thành phố, thủ đô. Tại bước tìm từ đồng nghĩa, chúng ta nhóm quốc gia và nước như
là khái niệm tương đương. Tiếp theo, chúng ta learning phân cấp khái niệm giữa những khái
niệm. Đối với miền địa lý, có thủ_đô ≤
C

thành_phố, thành_phố ≤
C
thực_thể_có_người_ở
(Inhabited_GE).
Thêm vào nữa, chúng ta learning các mối quan hệ với nhau như là mối quan hệ
thủ_đô_của giữa thành_phố và quốc_gia. Tại cấp độ biểu đồ tiên đề (axiom schemata),
chúng ta thu được sông và núi là những khái niệm phân biệt. Cuối cùng, chúng ta lấy những
quan hệ phức tạp hơn giữa các khái niệm và quan hệ trong hình thái tiên đề. Ví dụ: quy định
nói rằng quốc_gia có 1 thủ_đô duy nhất.
I.3. Những tác vụ của ontology learning
I.3.1 Xác định thuật ngữ (Terms):
Những thuật ngữ là sự nhận dạng ngôn ngữ học của những khái niệm về lĩnh vực cụ
thể. Tác vụ ở đây chính là tìm ra tập hợp những thuật ngữ hoặc dấu hiệu cho các khái niệm
và quan hệ, mà chính là đặc điểm của lĩnh vực cụ thể, và sẽ cung cấp cơ sở để định nghĩa 1
bộ từ vựng (lexicon) cho ontology.
Những thuật ngữ có thể là từ đơn hoặc từ ghép mà có ý nghĩa với lĩnh vực đã cho.
Đầu vào cho tác vụ này là 1 tập hợp những tài liệu liên quan đến lĩnh vực (domain) quan
tâm, và đầu ra là tập hợp chuỗi S
C
và S
R
: chứa đựng những thuật ngữ mà được dùng như là
dấu hiệu cho khái niệm và quan hệ.
I.3.2 Xác định từ đồng nghĩa (Synonyms):
Tác vụ khám phá từ đồng nghĩa bao gồm việc tìm những từ mà có khái niệm tương
tự. Chúng ta chú ý rằng 2 từ được xem là đồng nghĩa nếu chúng có nghĩa chung mà có thể
được dùng như là cơ sở để hình thành 1 khái niệm liên quan đến lĩnh vực.
Chú ý rằng có 1 sự chồng chéo giữa khái niệm đồng nghĩa và mối quan hệ từ vựng
cohyponymy. Cohyponymy được định nghĩa là mối quan hệ giữa hyponyms và hypernym.
Ví dụ : spoon is a hyponym of cutlery

musical instrument is a hypernym of piano
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 3
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
I.3.3 Những khái niệm (Concepts):
Sự hình thành khái niệm cung cấp:
• Định nghĩa của những khái niệm
• Sự mở rộng của những khái niệm
• Những dấu hiệu từ vựng được dùng để tham chiếu đến chúng.
Chúng ta định nghĩa 1 khái niệm gồm 3 phần < i(c), [|c|],Ref
C
(c) >i(c) is the intension of
the concept [|c|] : sự mở rộng của khái niệm Ref
C
(c) : mô tả sự nhận dạng từ vựng trong bộ
ngữ liệu (corpus)
I.3.4 Xác định phân cấp khái niệm (Concep Hierarchies)
Có những tác vụ liên quan :
Việc đưa vào cấu trúc phân cấp khái niệm (Concept Hierarchy Induction) :
Ví dụ bắt đầu từ tập khái niệm C:= { Thực thể định danh, Thực thể định danh tự nhiên,
Thực thể định danh có người ở, Núi, Sông, Quốc gia, Thành phố }, công việc phải làm là sẽ
đưa ra ≤
C
(phân cấp khái niệm hoặc phân loại tư duy (taxonomy))
Núi < thực thể định danh tự nhiên, sông < thực thể định danh tự nhiên, thực thể định danh
tự nhiên < thực thể định danh, quốc gia < thực thể định có người ở, thành phố < thực thể
định có người ở, thủ đô < thành phố, thực thể định danh có người ở < thực thể định danh. ≤
C
= {(núi,thực thể định danh), (sông, thực thể định danh), (quốc gia, thực thể định danh),
(thành phố, thực thể định danh), (thủ đô, thực thể định danh có người ở}, {thủ đô, thực thể
định danh)}

Sự tinh lọc (Refinement) :
Chúng ta định nghĩa việc tinh lọc sự phân cấp khái niệm là 1 tác vụ, mở rộng hệ thống phân
cấp khái niệm đã có, bằng việc thêm vào các khái niệm đã tồn tại, tinh lọc lại hệ thống phân
cấp.
Ví dụ : thêm vào bộ : (thung lũng, thực thể định danh tự nhiên)
Mở rộng bộ từ vựng (Lexical Extension) :
Chúng ta định nghĩa việc mở rộng bộ từ vựng hoặc việc tinh lọc bộ từ vựng của hệ thống
phân cấp khái niệm như là tác vụ, tìm 1 bộ nhận dạng từ vựng mới S
i
của khái niệm c, mở
rộng Ref
C
(c), Ref
C
’
{c) := Ref
C
{c) U
i
{s
i
}
Ví dụ : thêm vào thuật ngữ “suối” vào Ref
C
(sông).
I.3.5 Xác định các mối quan hệ (Relations) :
• Dựa vào các khái niệm trong C (concept identifiers), tìm quan hệ có thể được giữa
các khái niệm,
• Đưa ra R (relation identifiers) : tìm những nhãn và nhận dạng quan hệ trên cơ sở ngữ
liệu (corpus) có sẵn, các quan hệ có thể có của khái niệm trong C,

Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 4
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
• Lấy 1 quan hệ cụ thể r Є R, theo sự phân cấp khái niệm, chúng ta xác định miền
(domain) và phạm vi (range) phù hợp của quan hệ,
• Learning phân cấp quan hệ trong R, ký hiệu ≤
R
Ví dụ : C = { Thực thể định danh, Thực thể định danh tự nhiên, Thực thể định danh có
người ở, Núi, Sông, Quốc gia, Thành phố}, R = {thủ_đô_của, nằm_tại}, σ
R
(thủ_đô_của) =
(thành phố, quốc gia), (domain : thành phố, range : quốc gia), sự phân cấp quan hệ :
thủ_đô_của ≤
R
nằm_tại . Vì nếu x là thủ đô của y, thì x cũng nằm tại y.
I.3.6 Xác định lược đồ (Axiom Schemata Instantiations):
Đề cập đến định nghĩa tiên đề của khái niệm và quan hệ. Đối với khái niệm, chúng ta
có disjointness hoặc equivalence, trong khi đối với quan hệ, chúng ta có tiên đề mô tả thuộc
tính của quan hệ như là transitivity, symmetry,
I.3.7 Xác định tiên đề tổng quát (General Axioms):
Kiểu tiên đề này phụ thuộc nhiều vào hình thức luận lý được dùng trong nền tảng của
lĩnh vực cụ thể. Những tiên đề tổng quát là sự kéo theo luận lý nhằm ràng buộc sự diễn dịch
của khái niệm và quan hệ. Tác vụ learning axiom có thể được hiểu bao gồm việc đưa ra
những mối quan hệ và kết nối phức tạp hơn giữa khái niệm và quan hệ. Tiên đề tổng quát
không thể được thu thập 1 cách tự động, chúng ta sẽ không đưa ra cụ thể 1 quy luật nào vì
nó phụ thuộc vào hình thức trình bày tri thức được dùng.
Ví dụ : tiên đề : với mọi quốc gia x -> y là thủ đô của x, với mọi z là thủ đô của x ->
y = x : mỗi quốc gia chỉ có 1 thủ đô
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 5
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
PHẦN II: BÀI TẬP HỆ CHUYÊN GIA

II.1. Phân tích và thiết kế
II.1.1. Phân tích
Phong tục tập quán Việt Nam là một lĩnh vực rất phong phú và đa dạng. 54 dân tộc
là 54 nền văn hóa khác nhau. Vì thế, để hiểu rõ hết được nền văn hóa, phong tục của nước
ta là một điều rất khó. Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, phong tục, tập quán cũng
dần dần mất theo sự phát triển đó. Để có thể một phần nào giúp chúng ta không quên đi
những nét đẹp của nền văn hóa Việt. Hệ chuyên gia này sẽ giúp bạn nắm bắt được nhiều nét
đẹp, hiểu rõ và yêu thích phong tục của nước mình hơn.
Để biết được yêu cầu của người sử dụng thì chương trình chúng ta phải đặt ra các câu
hỏi để từ đó người dùng trả lời. Dựa vào những câu trả lời của người dùng ta biết được
người dùng muốn gì hay người dùng muốn tìm hiểu về vấn đề gì. Để trả lời đúng cho người
sử dụng từ các yêu cầu đưa vào thì ta phải xây dựng ứng với phong tục phải có một số câu
hỏi và trả lời nhất định.
Chương trình muốn hỗ trợ người dùng tìm hiểu phong tục, tập quán mỗi một phong
tục người thì trước tiên ta phải đi xây dụng các sự kiện cụ thể.
Để người sử dụng có thể khai thác tối đa các chức năng của chương trình thì trước
hết chương trình phải có các hướng dẫn cho người sử dụng và cách thức sử dụng chương
trình cũng như các nguyên tắc hỏi và trả lời.
II.1.2. Thiết kế
1. Các sự kiện khái niệm, quan niệm, xuất xứ của các phong tục
kn_qn_xx(thuthubatthan, [1]).
kn_qn_xx(moilai, [2]).
kn_qn_xx(kenchongchonvo, [3]).
kn_qn_xx(nguoicungho, [4]).
kn_qn_xx(tiencheo, [5]).
kn_qn_xx(viecmechong, [6]).
kn_qn_xx(me_ko_dua_dau, [7]).
kn_qn_xx(qua_me_co_tram, [8]).
kn_qn_xx(phu_dau, [9]).
kn_qn_xx(le_lai_mat, [10]).

kn_qn_xx(cauhoi_thamkin, [11]).
kn_qn_xx(thu_tuc_tai_gia, [12]).
kn_qn_xx(na_dong_ko_lay_trai_to, [13]).
kn_qn_xx(mieng_trau_dau_chuyen, [14]).
kn_qn_xx(toc_the, [15]).
kn_qn_xx(mausac_ttdtoc, [16]).
kn_qn_xx(thachcuoi, [17]).
2. Sự kiện về một số sự tích lưu truyền trong nhân gian
st_lt(su_tich_to_hong,[18]).
st_lt(banh_su_se,[19]).
st_lt(tuc_nhuom_rang,[20]).
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 6
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
3. Sự kiện các nghi thức lễ cưới hỏi
nt_ch(le_van_danh,[21]).
nt_ch(gobi_damcuoi,[22]).
nt_ch(viec_co_dau,[23]).
nt_ch(le_xin_dau,[24]).
4. Sự kiện quan niệm nuôi dưỡng và dạy dỗ con cái của người Việt
dd_con(daycon_baothai,[25]).
dd_con(tucxin_aocu,[26]).
dd_con(troma_nachong,[27]).
dd_con(moisinh_chuatenchinh,[28]).
dd_con(khaisinh_khactuoi,[29]).
dd_con(lexinvaohochocon,[30]).
dd_con(cacloai_connuoi,[31]).
5. Sự kiện quan hệ và cách xưng hô trong gia đình người Việt
qh_gd(xunghodung,[32]).
qh_gd(xh_vochong,[33]).
qh_gd(nhapgia_vanhuy,[34]).

qh_gd(aivailayai,[35]).
qh_gd(lyhon,[36]).
qh_gd(voca_vole,[37]).
qh_gd(daohieu,[38]).
6. Sự kiện quan hệ mua bán của người Việt
qn_mb(mohang_datkhach,[39]).
7. Sự kiện một số tục mừng thọ của người Việt
mung_tho(khao_lao,[40]).
mung_tho(yen_lao,[41]).
8. Sự kiện một số quan niệm họ hàng của người Việt
ho_hang(xungho_trongho,[42]).
ho_hang(loichao_mamco,[43]).
ho_hang(khoiphucho,[44]).
ho_hang(qh_hohang_langxa,[45]).
ho_hang(loiich_phuchoiho,[46]).
ho_hang(ruong_huonghoa,[47]).
ho_hang(vaitro_toctruong,[48]).
9. Sự kiện quan hệ thầy trò của người Việt
thay_tro(daothaytro,[49]).
10. Xây dựng các luật
1). A B, C, D, E, F
2). C  G
3). G  H
4). G  K
5). H  L
6). D  M
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 7
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
Trong đó:
A : các phong tục, tập quán người Việt.

B : các sự kiện thuộc về mỗi dạng phong tục.
C : số câu hỏi.
D : lời giải thích.
E : loại bỏ câu trả lời là NO.
F : kết thúc chương trình.
G : chương trình hỏi lại người dùng.
H : câu hỏi của chương trình.
K : xác nhận câu trả lời là YES hay NO.
L : Chương trình trả lời.
M: kết quả của chương trình.
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 8
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
II.2. Thực hiện và một số kết quả
II.2.1. Chương trình chạy
Hình 2: Khi chương trình chạy
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 9
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
II.2.2. Các câu hỏi của chương trình đặt ra
Hình 3: Chương trình đặt câu hỏi
II.2.3. Kết quả chạy chương trình
Hình 4: Kết quả chạy chương trình
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 10
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
II.2.4. Mã nguồn chương trình
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%1. Mot so khai niem, quan niem va xuat xu cua cac phong tuc Viet Nam
kn_qn_xx(thuthubatthan, [1]).
kn_qn_xx(moilai, [2]).
kn_qn_xx(kenchongchonvo, [3]).
kn_qn_xx(nguoicungho, [4]).

kn_qn_xx(tiencheo, [5]).
kn_qn_xx(viecmechong, [6]).
kn_qn_xx(me_ko_dua_dau, [7]).
kn_qn_xx(qua_me_co_tram, [8]).
kn_qn_xx(phu_dau, [9]).
kn_qn_xx(le_lai_mat, [10]).
kn_qn_xx(cauhoi_thamkin, [11]).
kn_qn_xx(thu_tuc_tai_gia, [12]).
kn_qn_xx(na_dong_ko_lay_trai_to, [13]).
kn_qn_xx(mieng_trau_dau_chuyen, [14]).
kn_qn_xx(toc_the, [15]).
kn_qn_xx(mausac_ttdtoc, [16]).
kn_qn_xx(thachcuoi, [17]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%2. Mot so su tich luu truyen trong dan gian.
st_lt(su_tich_to_hong,[18]).
st_lt(banh_su_se,[19]).
st_lt(tuc_nhuom_rang,[20]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%3. Cac nghi thuc trong cuoi hoi o Viet Nam
nt_ch(le_van_danh,[21]).
nt_ch(gobi_damcuoi,[22]).
nt_ch(viec_co_dau,[23]).
nt_ch(le_xin_dau,[24]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%4. Quan niem day do va nuoi duong con cai cua nguoi Viet
dd_con(daycon_baothai,[25]).
dd_con(tucxin_aocu,[26]).
dd_con(troma_nachong,[27]).
dd_con(moisinh_chuatenchinh,[28]).

dd_con(khaisinh_khactuoi,[29]).
dd_con(lexinvaohochocon,[30]).
dd_con(cacloai_connuoi,[31]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%5. Quan he va cach xung ho giua cac thanh vien trong gia dinh o Viet Nam
qh_gd(xunghodung,[32]).
qh_gd(xh_vochong,[33]).
qh_gd(nhapgia_vanhuy,[34]).
qh_gd(aivailayai,[35]).
qh_gd(lyhon,[36]).
qh_gd(voca_vole,[37]).
qh_gd(daohieu,[38]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%6. Quan niem mua ban cua nguoi Viet
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 11
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
qn_mb(mohang_datkhach,[39]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%7. Mot so tuc "mung tho" cua nguoi Viet
mung_tho(khao_lao,[40]).
mung_tho(yen_lao,[41]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%8. Mot so quan niem ho hang cua nguoi Viet
ho_hang(xungho_trongho,[42]).
ho_hang(loichao_mamco,[43]).
ho_hang(khoiphucho,[44]).
ho_hang(qh_hohang_langxa,[45]).
ho_hang(loiich_phuchoiho,[46]).
ho_hang(ruong_huonghoa,[47]).
ho_hang(vaitro_toctruong,[48]).

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%9. Quan niem ve quan he Thay-Tro cua nguoi Viet
thay_tro(daothaytro,[49]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Cac chuc nang can thuc hien
chucnang(qn_xx,[50]).
chucnang(lt,[51]).
chucnang(ch,[52]).
chucnang(con,[53]).
chucnang(gd,[54]).
chucnang(mb,[55]).
chucnang(mungtho,[56]).
chucnang(hohang,[57]).
chucnang(thaytro,[58]).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Cac cau hoi dat ra
cauhoi(1):-write('Ban co muon biet cau "Nam nu thu thu bat than" nghia la gi khong (y/n)?'),nl,
traloi(1).
cauhoi(2):-write('Ban co muon biet "Moi lai " nghia la gi khong (y/n) ?'),nl, traloi(2).
cauhoi(3):-write('Ban muon biet quan niem "Lay vo ken tong_Lay chong ken giong" co y'),nl,
write('nghia gi khong (y/n)?'),nl, traloi(3).
cauhoi(4):-write('Ban muon biet "Hai nguoi cung ho " co the lay nhau khong (y/n)?'),nl, traloi(4).
cauhoi(5):-write('Ban muon biet "Tien Nap theo (tien cheo)"la gi khong (y/n)?'),nl, traloi(5).
cauhoi(6):-write('Ban muon biet "Me chong se lam gi" khi con dau bat dau ve nha chong'),nl,
write('khong (y/n)?'),nl,traloi(6).
cauhoi(7):-write('"Tai sao me co dau kieng khong di dua dau", ban co muon biet khong(y/n)?'),
nl,traloi(7).
cauhoi(8):-write('Ban muon biet "Tai sao trong goi qua me cho con gai truoc gio'),nl,
write('vu quy co mot chiec tram hay bay chiec kim" (y/n)?'),nl,traloi(8).
cauhoi(9):-write('"Tai sao dam cuoi can co phu dau", ban co muon biet vi sao khong(y/n)?'), nl,traloi(9).

cauhoi(10):-write('Ban co muon biet "Le lai mat" co y nghia gi (y/n)?'),nl,traloi(10).
cauhoi(11):-write('Ban co muon biet nhung chuyen "tham kin" sau khi ket hon la gi khong (y/n)?'),
nl,traloi(11).
cauhoi(12):-write('Ban muon biet "Khi dan ba tai gia" can co nhung thu tuc gi(y/n)?'), nl,traloi(12).
cauhoi(13):-write('Ban co muon biet "Na dong khong lay duoc trai to" co y nghia gi khong (y/)?'),
nl,traloi(13).
cauhoi(14):-write('Dan gian ta thuong noi: "Mieng trau la dau cau chuyen", ban muon hieu y '),nl,
write('nghia cua cau noi nay khong(y/n)?'),nl,traloi(14).
cauhoi(15):-write('Ban muon biet "Tai sao goi la toc the" (y/n) ?'),nl, traloi(15).
cauhoi(16):-write('Ban muon biet "quan niem ve mau sac voi van hoa dan toc xu Viet"(y/n)?'),nl,traloi(16).
cauhoi(17):-write('Ban muon biet "Tuc thach cuoi" hay do ra sao (y/n) ?'),nl, traloi(17).
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 12
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
cauhoi(18):-write('Ban muon biet "Su tich To Hong " (y/n) ?'),nl, traloi(18).
cauhoi(19):-write('Ban muon biet Su tich "banh Phu the (Su Se) " (y/n) ?'),nl, traloi(19).
cauhoi(20):-write('Ban muon biet "Xuat xu cua tuc nhuom rang va cach nhuom'),nl,
write('rang"(y/n) ?'),nl, traloi(20).
cauhoi(21):-write('Ban muon biet "Le van danh " co y nghia gi (y/n) ?'),nl, traloi(21).
cauhoi(22):-write('Ban muon biet "Nen nhin nhan van de ly hon nhu the nao " (y/n) ?'),nl, traloi(22).
cauhoi(23):-write('Ban muon biet "Co dau truoc khi ve nha chong " co nhung thu tuc gi(y/n) ?'),
nl, traloi(23).
cauhoi(24):-write('Ban muon biet "Le Xin Dau " co y nghia gi. Thu tuc tien hanh the nao (y/n) ?'),
nl, traloi(24).
cauhoi(25):-write('Ban muon biet "Day con tu thuo bao thai" co y nghia gi (y/n) ?'),nl,traloi(25).
cauhoi(26):-write('Ban muon biet "Tai sao co tuc xin quan ao cu cho tre so sinh"(y/n) ?'), nl, traloi(26).
cauhoi(27):-write('Ban muon biet "Tai sao con So ve nha ma, con Ra ve nha chong " (y/n) ?'),
nl, traloi(27).
cauhoi(28):-write('Ban muon biet "Tai sao khi moi de chua dat ten chinh"(y/n)?'),nl, traloi(28).
cauhoi(29):-write('Ban muon biet "Tai sao tuoi trong khai sinh van bang thuong'),nl,
write('khong dung tuoi that "(y/n) ?'),nl, traloi(29).

cauhoi(30):-write('Ban muon biet "Nguoi Viet lam le Yet Cao to tien xin dat'),nl,
write('ten cho con vao so ho duoc thuc hien nhu the nao "(y/n) ?'),nl, traloi(30).
cauhoi(31):-write('Ban muon biet "Co may loai con nuoi "(y/n) ?'),nl, traloi(31).
cauhoi(32):-write('Ban muon biet "Cach xung ho the nao cho dung voi phong'),nl,
write('tuc nguoi Viet "(y/n) ?'),nl, traloi(32).
cauhoi(33):-write('Ban muon biet "Vo chong nguoi Viet xung ho voi nhau nhu the nao"(y/n)?')
,nl, traloi(33).
cauhoi(34):-write('Ban muon biet "Nhap gia van Huy la gi"(y/n)?'),nl, traloi(34).
cauhoi(35):-write('Ban muon biet "Ai vai lay ai moi dung "(y/n) khong?'),nl, traloi(35).
cauhoi(36):-write('Ban muon biet "Nen nhin nhan van de ly hon nhu the nao " (y/n) ?'),nl, traloi(36).
cauhoi(37):-write('Ban muon biet quan he "vo ca va vo le" trong gia dinh ra sao(y/n)?'),nl,traloi(37).
cauhoi(38):-write('Ban muon biet "Dao Hieu la gi? Hieu theo quan niem cua'),nl,
write('thoi xua va thoi nay khac nhau the nao "(y/n) ?'),nl, traloi(38).
cauhoi(39):-write('Ban muon biet "Vi sao co tuc ban mo hang? ban mo hang'),nl,
write('the nao la dat khach" (y/n) ?'),nl, traloi(39).
cauhoi(40):-write('Ban muon biet "Tuc Khao Lao nhu the nao" co y nghia gi (y/n)?'),nl, traloi(40).
cauhoi(41):-write('Ban muon biet "Tuc Yen Lao nhu the nao"(y/n) ?'),nl, traloi(41).
cauhoi(42):-write('Ban muon biet "Cach xung ho trong Ho nhu the nao"(y/n)?'),nl,traloi(42).
cauhoi(43):-write('Ban muon biet "Phai chang loi chao cao hon mam co"(y/n)?'),nl, traloi(43).
cauhoi(44):-write('Ban muon biet "Tai sao nhung nam gan day co phong trao khoi phuc viec ho "
(y/n) ?') ,nl, traloi(44).
cauhoi(45):-write('Ban muon biet "Quan he giua Ho hang va Lang xa nhu the nao"(y/n) ?'),nl,traloi(45).
cauhoi(46):-write('Ban muon biet "Quan he giua Ho hang va Lang xa nhu the nao"(y/n) ?'),
nl, traloi(46).
cauhoi(47):-write('Ban muon biet "Ruong huong hoa co y nghia gi" (y/n) ?'),nl, traloi(47).
cauhoi(48):-write('Ban muon biet "Vai tro Truong Toc xua va nay khac nhau the nao" (y/n) ?'),
nl, traloi(48).
cauhoi(49):-write('Ban muon biet "Dao thay tro theo quan diem cua nguoi'),nl,
write('Viet" co y nghia gi (y/n) ?'),nl, traloi(49).
cauhoi(50):-write('Ban muon tim hieu ve "MOT SO KHAI NIEM, QUAN NIEM XUAT XU'),nl,

write('CUA CAC PHONG TUC." (y/n) ?'),nl, traloi(50).
cauhoi(51):-write('Ban muon tim hieu ve "MOT SO SU TICH LUU TRUYEN TRONG DAN
GIAN." (y/n) ?') ,nl,traloi(51).
cauhoi(52):-write('Ban muon tim hieu ve "CAC NGHI THUC CUOI HOI O VIET NAM." (y/n) ?')
,nl, traloi(52).
cauhoi(53):-write('Ban muon tim hieu ve "QUAN NIEM DAY DO VA NUOI DUONG
CON CAI'),nl,
write('CUA NGUOI VIET." (y/n) ?'),nl, traloi(53).
cauhoi(54):-write('Ban muon tim hieu ve "QUAN HE VA CAH XUNG HO GIUA CAC
THANH VIEN TRONG'),nl,
write('GIA DINH O VIET NAM." (y/n) ?'),nl, traloi(54).
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 13
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
cauhoi(55):-write('Ban muon tim hieu ve "QUAN NIEM MUA BAN CUA NGUOI VIET" (y/n) ?'),
nl, traloi(55).
cauhoi(56):-write('Ban muon tim hieu ve "MOT SO THU TUC MUNG THO CUA NGUOI
VIET." (y/n) ?') ,nl, traloi(56).
cauhoi(57):-write('Ban muon tim hieu ve "MOT SO QUAN NIEM HO HANG CUA NGUOI
VIET" (y/n) ?') ,nl, traloi(57).
cauhoi(58):-write('Ban muon tim hieu ve "QUAN NIEM VE QUAN HE THAY-TRO CUA
NGUOI VIET."(y/n)?') ,nl,traloi(58).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
Huong dan su dung chuong trinh
tieptuc:- nl,
write(' * '),nl,
write(' * * '),nl,
write(' * * * * * * * '),nl,
write('CHAO MUNG CAC BAN DA DEN VOI CHUONG TRINH TIM HIEU PHONG
TUC-VAN HOA DAT VIET '),nl,nl,
write('< > '),nl,nl,

write(' **** *** **** *** *** * * *** **** * * '),nl,
write(' * *** * * * * * **** * **** * * '),nl,
write(' **** *** **** *** * * * *** **** **** '),nl,nl,
write('Viet Nam co 54 dan toc,moi dan toc deu co nhung phong tuc tap quan khac nhau. '),nl,
write('Su ket hop da dang giua cac phong tuc,tap quan do tao nen net dac sac cua '),nl,
write('nuoc Viet. Ban dang muon tim hieu ve nen van hoa phong tuc Viet Nam? '),nl,nl,
write('Den voi chuong trinh cua chung toi ban co the: '),nl,nl,
write(' 1. Hieu mot so khai niem, quan niem va xuat xu cua cac phong tuc. '),nl,
write(' 2. Hieu mot so su tich luu truyen trong dan gian. '),nl,
write(' 3. Hieu them cac nghi thuc trong cuoi hoi o Viet Nam. '),nl,
write(' 4. Hieu them quan niem day do va nuoi duong con cai cua nguoi Viet '),nl,
write(' 5. Hieu duoc quan he va cach xung ho giua cac thanh vien trong gia dinh. '),nl,
write(' 6. Hieu them ve quan niem mua ban cua nguoi Viet '),nl,
write(' 7. Tim hieu ve mot so tuc "mung tho" cua nguoi Viet. '),nl,
write(' 8. Tim hieu mot so quan niem ho hang cua nguoi Viet '),nl,
write(' 9. Tim hieu quan niem ve quan he Thay-Tro cua nguoi Viet. '),nl,nl,
write('< > '),nl,nl,
write(' * * * * **** * * **** *** * * * *** * * *** * * * * * *** '),nl,
write(' **** * * * * ** * * *** * * *** ** * ** * * * * * * * * * * *** '),nl,
write(' * * **** **** * ** **** *** * * * ** *** **** *** **** * ** **** '),nl,nl,
write('Chuong trinh se dua ra lan luot cac cau hoi lien quan toi phong tuc Viet Nam. '),nl,
write('Neu ban muon biet cau tra loi hay nhap vao : y. roi nhan enter '),nl,
write('Neu muon bo qua cau hoi do de tiep tuc voi cau hoi khac thi nhap: n. roi sau '),nl,
write('do nhan enter'),nl,nl,
write('Hy vong,chuong trinh cua chung toi se dem den cho ban nhung cau tra loi nhu y! '),nl,nl,
write('< > '),nl,nl,
chaychuongtrinh.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
chaychuongtrinh:- chucnang(X,Y),
luu_cauhoi(Y),

lamchucnang(X,Y),
abolish(xacnhan, 2).
lamchucnang(_, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% ket thuc chuong trinh
ketthuc:- nl,
write('< > '),nl,nl,
write('Cam on ban da su dung chuong trinh cua chung toi '),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 14
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('Tren day la mot so trinh bay ve phong tuc, tap quan cua nguoi Viet Nam ! '),nl,nl,
write('De tiep tuc chay chuong trinh ban go tu khoa : tieptuc. > go Enter. '),nl,nl,
write('Chuc ban co them nhung kien thuc moi ve van hoa va phong tuc con nguoi Viet ! '),nl,nl,
write('< > '),nl,nl,
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%1. Mot so khai niem, quan niem va xuat xu cua cac phong tuc Viet Nam
qn_xx:- kn_qn_xx(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
qn_xx(_):- write('Khong nhan biet duoc yeu cau cua ban '), nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%2. Mot so su tich luu truyen trong dan gian.
lt:- st_lt(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich2(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),

ketthuc.
lt(_):- write(' He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write(' Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%3. Cac nghi thuc trong cuoi hoi o Viet Nam
ch:- nt_ch(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich3(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
ch(_):- write(' He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write(' Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%4. Quan niem day do va nuoi duong con cai cua nguoi Viet
con:- dd_con(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich4(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
con(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%5. Quan he va cach xung ho giua cac thanh vien trong gia dinh o Viet Nam
gd:- qh_gd(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich5(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
gd(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%6. Quan niem mua ban cua nguoi Viet
mb:- qn_mb(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 15
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
giaithich6(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
mb(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%7. Mot so tuc "mung tho" cua nguoi Viet
mungtho:- mung_tho(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich7(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
mungtho(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%8. Mot so quan niem ho hang cua nguoi Viet
hohang:-ho_hang(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich8(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
hohang(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

%9. Quan niem ve quan he Thay-Tro cua nguoi Viet
thaytro:-thay_tro(X,Y),
luu_cauhoi(Y),
giaithich9(X,Y),
abolish(xacnhan, 2),
ketthuc.
thaytro(_):- write('He chuyen gia khong nhan biet duoc yeu cau cua ban ! '),nl,
write('Ban vui long lam theo chi dan cua chuong trinh ! '),nl.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
luu_cauhoi([]).
luu_cauhoi([X|Y]):- nguoihoi(X),
luu_cauhoi(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
nguoihoi(X):- cauhoi(X), !.
nguoihoi(X):- xacnhan(X, y), !.
nguoihoi(X):- xacnhan(X, n), !, fail.
traloi(X):- read(R),
assert(xacnhan(X,R)),
R=yes.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich2(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,

ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich3(X, Y):- nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 16
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich4(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich5(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich6(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich7(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,

write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich8(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
giaithich9(X, Y):- nl,
write('< > '),nl,nl,
write(X), nl,nl,
write('Ban nen biet dieu nay : '),nl, nl,
ketqua(Y).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% chon ket qua yes/no.
ketqua([]).
ketqua([Y1|Y2]):- kq(Y1), ketqua(Y2).
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
kq(1):-write(' Nguoi dan ong va nguoi dan ba ngay xua trao cho nhau cai gi hay nhan cua nhau '),nl,
write('cai gi deu khong truc tiep tan tay. Nguoi chu tem trau dat giua ban, khach tu '),nl,
write('lay ma an. Le giao xua rat khat khe nen viec to tinh truc tiep la rat kho, co '),nl,
write('chang chi co cap mat len trao nhau .Nguoi Viet Nam xua quan niem, nam va nu neu'),nl,
write('vo y cham vao da nguoikhac gioi duoc xem la co cu chi khong dung dan. Dan ong '),nl,
write('suong sa thi bi dan ba xa lanh, dan ba mang tieng lang lo thi bi xa hoi dem pha'),nl,
write('va kho kiem chong. Vi vay, cac nha quyen quy ngay xua thuong bat con gai cam'),nl,
write('cung. Trai gai luon phai tach biet nhau. Ngay nay, le do van con ton tai o mot '),nl,
write('so vung nong thon Viet Nam. O thanh thi, chong ngu chung giuong voi vo la chuyen'),nl,
write('binh thuong, nhung neu ban co dip ve tham ba con ho hang o que, vo chong nen'),nl,

write('tranh chung giuong keo lam nguoi ta phat y.'),nl.
kq(2):-write('Xa hoi xua quan niem:"Nam nu thu thu bat than" nen hon nhan can co nguoi moi gioi'),nl,
write(' * Neu yeu nhau,cuoi hoi ma khong can nguoi moi gioi thi bi che trach la "phai '),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 17
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('long nhau" hay "Mac phai bua yeu"'),nl,
write(' * Nguoi chuyen lam nghe moi lai,neu dep duyen se tro thanh an nhan suot doi. Sau'),
write('le To Hong, ta ba moi mot nua mam xoi va nua con ga, kem theo chiec ao lua. Le'),nl,
write('chan thang con dau long the nao cung phai co ba moi. Tuy nhien, do lam an bat'),nl,
write('chinh nen nhieu ba moi da khien cho doi tre mang han suot doi vi duyen phan'),
write('ham hiu. Ngay nay, ba moi la cac phuong tien thong tin dai chung nhu: Bao chi,'),nl,
write('dai, hinh anh, cau lac bo cac nha doc than '),nl.
kq(3):-write('Cac cu ngay xua co cau: "Noi nao Giong nay" hay "Con nha Cong khong giong long '),nl,
write('cung giong canh" Ai chang muon co dau hien re thao.'),nl,
write('* Co can thiet khong?'),nl,
write('Cac ban tre ngay nay cho rang do la quan niem co hu, nhung thuc te van de ghen di '),nl,
write('truyen da duoc khoa hoc chung minh. Vi vay, chung toi khuyen cac ban tre nen tim'),nl,
write('hieu that ky truoc khi quyet dinh, dung de phai hoi han ve sau'),nl.
kq(4):-write(' Cac nuoc Au My, Trung Quoc va mot so nuoc khac thi anh em con chu bac ruot cung '),nl,
write('co the lay nhau. Nhung o Viet Nam thi khac. Truoc day, do che do trong nam khinh '),nl,
write('nu va thieu hieu biet ve di truyen gen nen anh chi em con co, cau ruot co the lay'),nl,
write('nhau va duoc xem la khac ho.'),nl,
write(' Ngay nay, khoa hoc phat trien, con nguoi biet duoc nhung nguoi chung huyet thong'),nl,
write('neu lay nhau thi qua nhieu doi sinh con, dong giong se bi thoai hoa, sinh ra quai'),nl,
write('thai.Nen luat phap Viet Nam quy dinh ro: " Anh em cung chung huyet thong ba doi'),nl,
write('(ke ca ben cha va ben me) deu khong duoc lay nhau."'),nl.
kq(5):-write(' Tien "cheo" la khoan tien ma nha trai nap cho lang xa ben nha gai. Trai gai'),nl,
write('cung lang xa lay nhau cung phai nap tien cheo nhung co giam bot. Xuat xu cua tuc'),nl,
write('"nap cheo" la tuc "Lan nhai" tuc la tuc chang day o doc duong hoac o cong lang.'),nl,
write('Dau tien thi nguoi ta to chuc don mung hon le, nguoi ta chuc tuc, co noi con dot'),nl,

write('phao mung. De dap le, doan dau cung dua trau cau ra moi, dua qua, dua tien bieu '),nl,
write('tang. Dan dan co nhung nguoi lam an bat chinh, loi dung co hoi cung chang day, '),nl,
write('voi tien, sach nhieu tro thanh tuc le xau. Vi thoi xau lan dan va co nhieu can '),nl,
write('tro, nhieu dinh phai ra lenh bai bo. Thay the vao do cho phep lang xa duoc thu '),nl,
write('tien cheo. Khi da nap tien cheo cho lang tuc dam cuoi da duoc lang cong nhan, co'),nl,
write('giay bien nhan han hoi. Ngay xua thi chua co giay dang ky ket hon, thi to nap '),nl,
write('cheo duoc coi nhu la to hon thu. nap cheo so voi chang day la tien bo. khoan tien '),nl,
write('cheo nay, nhieu dia phuong su dung vao viec cong ich nhu dao gieng, dap duong,'),nl,
write('lat gach, xay cong lang Da hon nua the ky, le nay da bi bai bo roi. Thanh nien'),nl,
write('ngay nay chi nghe tien cheo qua ca dao, tuc ngu nhu:'),nl,
write('->Nuoi vo thi phai vot beo,'),nl,
write(' Lay vo thi phai nop cheo cho lang.'),nl,
write('->Cuoi vo khong cheo nhu tien gieo xuong nui.'),nl,
write('->Ong xa danh trong thinh thinh,'),nl,
write(' Quan vien mu ao ra dinh an cheo.'),nl.
kq(6):-write(' Phong tuc o moi dia phuong moi khac nhung co mot diem chung la tuc le me chong'),nl,
write('don con dau: nha trai dat san truoc cua mot noi dong va dung day nuoc trong. Co'),nl,
write('dau khi vua den cong lay gao muc nuoc do rua mat, chan tay, me chong ra cat non'),nl,
write('cho con dau. Con dau mot tay cam lay quan tien, mot tay cam quat che mat. Me '),nl,
write('chong dat con dau dem tien va quat dat len ban tho, cui dau vay lay gia tien.'),nl,
write('Sau do, me chong dat con dau mang quan tien va quat vao buong. Trong buong da'),nl,
write('chuan bi trau nuoc, hoa qua, giuong chieu moi, doi chieu trai up vao nhau,do mot'),nl,
write('nguoi trong ho co tuoi tac,vo chong song toan, con chau dong, lam an nen noi,'),nl,
write('duoc gia dinh moi trai chieu,neu me chong co du tieu chuan tren thi me chong'),nl,
write('truc tiep don giuong,den trai chieu, nhung bo chong thi khong duoc. Khi con dau'),nl,
write('nghi ngoi xong, khan yem chinh te moi mang trau ra chao ho. Truong hop me chong '),nl.
kq(7):- write('mat thi ba gi hoac ba co thay the. Trong che do phong kien cu,hon nhan cuong'),nl,
write('ep, thuong cha me dat dau, con ngoi day. Thuc te, trong nhieu gia dinh nguoi'),nl,
write('cha quyet dinh moi viec, nguoi me chi biet tuan theo. Vi vay xay ra mot so'),nl,
write('truong hop oai oam: Ngay con gai vu quy dang le la ngay vui nhat trong doi,'),nl,

write('nhung nguoi thi khoc lco buon tui vi bi ep buoc, nguoi thi lo so canh lam dau,'),nl,
write('lam vo,tu tam be chua roi me, nay tu nhien me con xa nhau;me thuong con con tho'),nl,
write('dai cung mui long sut sui khoc. The la trong khi hai ho vui mung yen am'),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 18
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('o ngoai thi hai me con lui thui, cap non ra ve. Tan tiec, nha trai chang thay co'),nl,
write('dau dau nua. Qua mot vai dam dai loai nhu vay nguoi ta rut kinh nghiem khong nen'),nl,
write('de me co dau di dua dau, dan dan bat chuoc nhau tro thanh tuc le. Mot vai dia '),nl,
write('phuong, ca bo co dau cung khong di dua dau voi ly do con minh da "ga ban" cho nguoi.'),
write('Tuy rang, trong van sach co ghi "Gia thu bat luan tai" nghia la khong ban den tien'),
write(' tai trong viec cuoi hoi, nhung khong hieu vi sao trong ngon ngu Viet Nam lai ket hop'),
write('"Ga ban" lien nhau.'),nl,
write(' Thoi nay, hon nhan tu do trai gai tim hieu, yeu nhau ket hon tren co so tinh yeu'),
write('doi lua, cha me chi tham gia gop y, huong dan, vay thi cha me nen den du le vui cua'),
write(' hai con khong? Da co nhieu dam cuoi ngay ngay bo tuc kieng nay.'),nl.
kq(8):- write(' Tuc nay, chi la mot thu bi truyen do nguoi me thu thi "tam su" ngam voi con gai vao'),
write('buoi truoc khi ve nha chong.'),nl,
write(' Thoi truoc, co dau quan khan nhieu tren dau, co dinh may chiec kim tren khan la du'),
write('hieu roi. Vi khong co tai lieu thanh van, vi co nhung truong hop me mat som hoac dam '),
write('cuoi xa que vang me,nen nhieu ba me thoi nay (von la co dau ngay truoc) khong biet de'),
write('truyen tiep cho con gai.Xuat xu cua tuc nay la de phong tai bien "Pham phong". "Pham'),
write('phong" la gi? Noi tho tuc la chet ngay tren bung vo ngay khi dang quan he vo chong.'),
write(' Vay tai sao co bay chiec kim: Thoe quan niem co truyen "Nam that, nu cuu" dan ong'),nl,
write('7 via, dan ba 9 via. De de phong dung cho con re nen ba me chi dua 7 chiec kim- chu'),nl,
write('khong phai dung cho con gai vi con gai khong bi pham phong. Trong van truong hop '),nl,
write('moi co mot truong hop "Pham phong" nhung cac ban tre cung nen de de phong bat trac'),nl,
write('xay ra de biet cach xu ly kip thoi. Cung nhau hieu biet de biet cach phong ngua, '),nl,
write('nhat la trong tuan trang mat hoac vo chong lau ngay gap nhau. cac ban gai thuong e'),nl,
write('then xau ho ma mang lai moi han ca doi.'),
write(' Cach chua tri: Khi nam nu giao hop voi nhau, khoai cam len den cuc do, tinh khi'),nl,

write(' xuat qua nhieu, co the chet (chet tren bung vo). Khi xay ra nhu the nhat thiet'),nl,
write('khong day roi nhau ra du xau ho van phai de nguyen tu the dang giao hop). Neu dan'),nl,
write('ong xuat tinh qua nhieu bi thoat, thi nguoi dan ba phai chum mieng thoi hoi nong '),nl,
write('cua minh vao mieng chong, nguoc lai thi dan ong cung phai lam tuong tu nhu vay voi'),nl,
write('vo minh. Tong hoi nong nhu vay may chuc lan duong khi se dan tro lai. Trong khanh'),nl,
write('khac cap bach gianh giat giua su song va cai chet, de bao ve dieu hoa hai khi am'),nl,
write('duong, chang nhung khong duoc hoang hot roi khoi giuong, ma khong duoc de cho'),nl,
write('duong vat thaot ra khoi am ho, nen phai om chat nua minh phia duoi, nguoi da ngat'),nl,
write('lim roi hong biet gi nua, hoan toan phai do nguoi song chu dong om riet lay, '),nl,
write('de cho khi khong tuyet han, phai tong khi lien tuc cho den khi sinh khi nguoi '),nl,
write('kia tinh lai moi thoi'),nl,
write(' Cach tong khi: Phai chum mieng lai, dua duoc khi tu ha dan dien (1) len,'),nl,
write(' truyen qua mieng tong khi vao den yet hau nguoi kia theo nhip tho.'),nl,
write('sau khi duong khi da hoi phuc phai dung bai "Nhan sam phu tu thang" (2).'),nl,
write('Neu nha ngheo khong co nhan sam thi toc dung 4 lang hoang ky, 2 lang duong '),nl,
write('quy, 5 dong can phu tu, sac uong cung co the cuu song duoc.'),nl,
write(' Truong hop nguoi dan ong xuat tinh qua nhieu khi het, ma da nho day'),nl,
write('ra roi, thi phai cap toc vuc ngoi day, om choang lay ma tong khi vao mieng,'),nl,
write('neu khi qua mieng kho vao thi dung ong thong hoi hai dau dut vao mieng ma thoi,'),nl,
write('mien sao hoi vao duoc qua cuong hong. Co the muon nguoi dan ba, con gai manh '),nl,
write('khoe khac ha hoi, khong nhat thiet phai la nguoi vo hoac nguoi dan ba vua giao '),nl,
write('hop.Do la cach lay nguoi de chua nguoi, kha nang sap chet van cuu song duoc.'),nl,
write('(1) ha dan dien : vung bung duoi ron.'),nl,
write('(2). Nhan sam phu tu nhang: Phu tu: 1 dong can. Phuc linh: 7,5 phan.'),nl,
write('Nhan sam: 1 dong can. Bach truat: 1 dong can. Bach duoc: 1,5 dong can'),nl.
kq(9):- write(' Ngay xua, can co phu dau vi hon nhan cuong ep, do cha me dinh doat, nhieu noi '),nl,
write('lai co nan tao hon, thong thuong thi "Nu thap tam na thap luc", con gai muoi ba'),nl,
write('tuoi ve nha tuoi ve nha chong da biet gi dau. Vi vay, co dau can co nguoi dan'),nl,
write('dat, nguoi do la phu dau. Nguoi dat co dau goi la phu dau.'),nl,
write(' Ngay xua, phu dau phai la nguoi co, gi hay chi em than thiet cua co dau, co'),nl,

write('kha nang thuyet phuc, bay ve cho co dau, duoc co dau kinh ne, men phuc, duoc bo'),nl,
write('me co dau uy thac. Nguoi phu dau phai la nguoi may man, tot phuc, duyen ua phan'),nl,
write('dep, con gai nha lanh, ngoan ngoan, gia dinh em am, de hue, co the truyen kinh'),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 19
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('nghiem lam dau, lam me, lam vo cho em, cho chau minh.'),nl,
write(' Phu dau nhieu khi phai o lai nambay ngay de cho co dau do buon va de chi bao'),nl,
write('danh tu "Phu re" kinh nghiem.Dam cuoi ngay xua phai co phu dau, khong dinh le,'),nl,
write('va cung khong co. Ngay nay, dam cuoi nhieu noi co da phu dau, phu re; co dam '),nl,
write('cuoi moi den nam, sau doi phu dau, phu re, toan la nhung trai thanh gai lich,'),nl,
write('chua vo chua chong.'),nl.
kq(10):-write(' Co nhung ban tre muon hoi nhung ngai khong hoi, hoac khong biet de ma hoi vi'),nl,
write('nhung van de nay thoi truoc chi do me noi tham voi con gai. Do la nhung bi mat'),
write('trong phong giua doi trai gai. Chung toi nghi ban cung nen biet de giu hanh'),nl,
write('phuc chu khong phai co y noi ra de khieu dam.'),nl,
write(' * Tuoi day thi o lua tuoi nao? Conhung bieu hien gi ve tam sinh ly? "Nu thap'),nl,
write('tam nam thap luc". Theo cac cu xua, gai 13 tuoi, trai 16 tuoi thi dung tuoi day'),
write('thi. Trong tuoi phat duc do, co the lon nhanh nhu thoi, chi dau nam den cuoi'),
write('nam da bien doi rat nhieu: ma hong, long nguc phat trien, nhu am mao, nam moc'),
write('ria mep,mot so thi mat noi trung ca, nu da hanh kinh, co tam ly e then khi tiep'),
write('xuc voi nguoi khac goi, anh mat te nhi,kin dao, ke ca tiep xuc voi nguoi than'),
write('trong gia dinh nhung khac gioi da bat dau co si ngan cach. Ca nam va nu o tuoi'),
write('nay la ham lam dang. Co truong hop, tuoi day thi som hon hoac muon hon vai nam.'),nl,
write('Thoi xua, tinh trang tao hon, co nhung co gai moi muoi ba tuoi da sinh no'),
write('Nen chu y: mac du da co duc tinh nhung giao hop som ko tot cho suc khoe, dan'),
write('den noi giong bi suy thoai. Trai gai giao hop phai thuan tho luat dieu hoa am'),
write('duong, chi tot khi ca hai ben deu co khoai cam manh. Nguoi dan ba thuong co'),
write('khoai cam cham hon dan ong nhung thoi gian keo dai hon dan ong, vi vay ca hai ben'),
write('deu phai hieu va biet cho doi khi dat den dinh cao cua khoai cam, phai biet kich'),
write('duc nhe nhang, khong nen de xay ra tam ly lo so rong thoi ky kinh nguyet, thai '),nl,

write('nghen hay moi sinh day, ban nen tranh quan he vo chong hoac giam bot. Vi thoi ky '),
write('nay, rat khong tot cho ve sinh cung nhu suc khoe phu nu. Nguoi chong nen hieu '),
write('dieu nay de tranh cho vo.'),nl,
write(' Nam nu thanh nen, chua lay vo lay chong thuong co tinh trang thu dam cung rat'),
write('co hai cho suc khoe va dac biet de lai hau qua khong hay ve sau. Vi vay ban nen'),
write('tranh, moi khi cam giac dang trao ban nen tim cho minh mot cong viec gi do de'),
write('lam. Nen den nhung noi dong nguoi hoac tham gia hoat dong the thao.'),
write(' Cac ban tre moi cuoi nhau ten tim hieu ve benh "Pham phong" va cach phong'),
write('tranh no. Doi voi ca nam va nu deu phai biet de cung nhau dat den nhung cam'),
write('giac cuc khoai nhung van tranh duoc bat trac. Truong khi dong phong, ca hai'),
write('nguoi deu phai sach se, tam hon thu thau, kieng ky luc moi lao dong nang nhoc'),
write('hoac luc moi di xa ve chua kip nghi ngoi. Coi viec hieu biet ve nhung kien thuc'),
write('ve sinh giao hop la can thiet, vo chong nen nho nhe tam tinh, cho coi chuyen do'),
write('la dam o.'),nl.
kq(11):-write(' Nhung ban tre muon hoi nhung khong dat thanh cau hoi. Do la nhung bi mat trong'),nl,
write('phong kin giua doi trai gai. Sau day la nung kien thuc ve tuoi day thi de giup ban'),nl,
write('them hieu biet. Theo danh gia cua cac cu ngay xua, gai 13 trai 16, dung tuoi day'),nl,
write('co the phat trien nhanh ve moi mat. O tuoi nay, cac ban tre hay lam dang. Ngay xua'),nl,
write('gai 13 da co gia dinh, nhung viec sinh som se lam cho co the mau suy nhuoc ve sau'),nl.
kq(12):-write(' Dan ong lay vo la thu,dan ba lay chong la gia. Co nhieu truong hop dan ba phai'),
write('tai gia: mot la duyen khong ua, phan khongdep phai li hon, hai lagiua duong dut'),
write('ganh goa bua tuoi con xoan '),nl,
write(' Quan niem xua nay cho rang: '),nl,
write(' - Cha me chi ga ban mot lan, lan sau khong tham gia cuoi hoi.'),
write(' - Dan ba goa, tuc goi la "Na dong" it co truong hop lay duoc trai tan,'),
write(' phan lon la vo ke hay vo le, noi chung la chap noi to duyen, "Ro ra cap lai",'),
write('nen le cuoi hoi chi bo hep trong pham vi than nhan gia dinh va ba con lang xom'),nl.
kq(13):-write(' khong phai chung toi dat cau hoi de giai dap,ma chinh chung toi cung thac mac'),
write('vi sao co su bat cong do? Ngay xua, nhung nguoi dan ba goa chong hay bi chong'),
write('bo thi chi con cach lay le hay lay ke, du con tre, con xoan cung it ai lay duoc'),

write('trai tan. Nhung ai la trai chua vo ma ket duyen voi gai da co mot doi chong, du'),
write('it tuoi hon minh,cung bi lang tren xa duoi cuoi che. Nhung duc lang quan da ngoai'),
write('tu tuan thi nguoc lai, da hai ba doi vo van co the lay duoc gai to chi bang tuoi'),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 20
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('con minh.Nhu vay ma thien ha van cho la dep doi,vua lua. Nhung nguoi dan ba duyen'),
write('phan ham hiu, qua lua lo thi, ngya xua chi lam vo le nang hau thoi nay thi rat'),
write('kho lay chong.Luat hon nhan phong kien co nhieu dieu bat cong cho phu nu, luat'),
write('hon nhan sau cach mang da thuc hien dung nam nu binh quyen, nhung tap tuc du luan' ),
write('xa hoi van con bat cong doi voi phu nu. Muon giai phong minh, phu nu phai tu dau'),
write('tranh doi giai thoat khoi nhung tap tuc vo li tren.Xin kien nghi cac cap lanh'),
write('dao, truoc het la can bo doan the, phu nu huong dan du luan xoa bodan nhung mac'),
write('cam bat cong noi tren.'),nl.
kq(14):-write(' Tuc nhuom rang la tuc co xua cua dan toc VIet Nam, co tu thoi cac vua hung voi '),
write('tuc an trau. Su than cua nuoc Van Lang (giao chi) tra loi nha Chu (Trung Quoc) ve '),
write('tuc an trau "Chung toi co tuc an trau de khu mui o ue va nhuom cho rang den "'),nl,
write('Khieu tham mi cua con nguoi cung tuy thuoc vao dan toc va tuy thuoc theo thoi'),
write('dai ma thay doi. Doi voi cac dan toc da den nhu An Do thi cang den cang dep.'),
write('Nuoc ta ngay nay chang ai nhuom rang den nua, nhung ngay xua thi bo cong trang'),
write('diem "ma hong rang den". Den khi Phan Ke Bi la mot nha tri thuc tien bo dau the'),
write('ky, chu truoc cai tao phong tuc con co nhan xet: "Dan ong rang trang thi chang'),
write('sao, chu dan ba nha tu te bay gio ma rang trang thi coi khi ngo mot doi chut. '),
write('Nhung lau dan cung phai quen mat, co le quen mat roi thi trang lai dep hon den'),nl,
write(' nhieu".'),
write(' Nam qua mua lay mieng cuoi'),nl,
write(' Muoi quan chang tiec, tiec nguoi rang den'),nl,
write(' Tuc nhuom rang da loi thoi, nhung xin gioi thieu cach nhuom rang co tuyen cua'),
write('dan toc Viet Nam xua de cac ban biet: Truoc het, dung cac canh kien tan nho,'),
write('vat nuoc chanh de kin bay ngay, cho toi di ngu phet thuoc ay vao hai manh la dua'),
write('hoac mo cau roi ap vao hai ham rang. Trong khi nhuom rang thi phai kieng nhai.'),

write(' Nhuom nhu the 5,7 ngay cho rang do gia ra mau canh gian thi boi thuoc rang den.'),
write('thuoc rang den lam bang phen den tron voi canh kien, nhuom mot hai mieng la den'),
write('kit lai, doan lay cai so dua de con dao ma dot cho chay nhua ra, lay nhua ay phet'),
write('vao rang cho khong phai ra duoc nua.'),nl.
kq(15):-write(' Cac co gai mai toc the trong duyen dang. Toc the von la mot vai soi toc ngan'),
write('phat pho hai ben tran va vanh tai. Co nhung ban trai nghe noi cac co gai co mai'),
write('toc the, tuong la cac co da co nguoi yeu, nhung thuc te cac co chua he the thot'),nl,
write(' cung ai. Ngay xua, cac doi trai gai yeu nhau hoac co nhung doi da nen vo nen'),
write('chong, dang man nong dam tham, bong vi mot ly do gi do lam cho tinh duyen dang'),nl,
write('do, doi lua xa nhau. Ho quyet mot long dau cho song can da mon, nam thang cho'),
write('doi van mot long thuy chung.'),
write(' Truoc khi luu luyen chia tay, ho cat cho nhau mot mo toc the de cam tin va'),
write('luon giu trong minh nhu ky vat mo toc do goi la toc the. cho toc bi cat do gan'),
write('moc lai va dai dan, mai toc moi moc do goi la toc the. Truyen cuoi co cau:'),nl,
write(' Toc the da cham ngang vai'),nl,
write(' Nao loi non nuoc, nao son sac vang'),nl.
kq(16):-write(' Cu moi dan toc viec van dungmau sac co tap quan khac nhau. Thi du, o cac nuoc'),
write('Phuong Tay, mau den la mau tang toc, con o Viet Nam va ca nuoc phuong Dong thi'),
write('pho bien mau tang la mau trang.'),nl,
write(' Mau sac con mang dac trung, sac thai cua cac tang lop xa hoi khac nhau: Thi '),
write('du mau vang la mau cua vua, tu cac quan dai than cho den thuong dan, cam khong'),
write('ai duoc mac quan ao hoac xay dung nha cua mau vang. Mau tim la sac phuc cho cac'),
write('cu thuong tho. Mau nau song la cua cua cua. Thien danh cho nhung ke quy y Phat'),
write('to, cung nhu mau den la sac phuc cua dao Ky-To.Mau xanh la cua nhung nguoi con'),nl,
write('theo doi Cua Khong san Trinh,cua hoc tro chua dau dat. O Viet Nam, tu xau toi'),
write('nay, mau do, mau vang, mau hong, dung trong truong doi chi danh de chuc tung'),
write(', khao lao, mung ro, con trong le tang chi co the dung mau trang, mau xanh,'),
write('mau den, mau tim khong hieu vi sao, gan day nhan nhan o cac cua hang,'),
write('truong dieu, cung dung mau do, mau vang ruc ro, phai chang cac cu gia chet'),
write('la dang mung, khong can phai an ui,luu luyen, nen chang can dung mau den,'),

Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 21
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('den tim nhu ngay xua.Vi the, truong do moi theu 4 chu vang"tien canh nhan'),
write('du", co kha cgi chuc cho ban minh mau chet de chong duoc len dao choi tien'),
write('canh Bong Lai. "Tien canh nhan du" nghia la thnah nhan dao choi tren canh '),
write('tien, la de an ui nguoi mat tu nay het no tran gian len huong canh tien.'),nl.
kq(17):-write(' Da noi thach la do, van de la do it hay do nhieu thoi ban a. Thoi nay, ton'),nl,
write('trong tu do luyen ai hon nhan. Che do moi da giai phong cho nam nu thanh nien'),nl,
write('nhung nhung luat tuc go bo thach cuoi la mot tuc le lac hau ngay xua con roi'),nl,
write('rot lai. Co khi la chu re phai bo chay, co dau thi khon don vi chua cuoi chong'),nl,
write('ma cung nhu da qua mot doi chong. Vi cac chang trai con den sau cung ngai'),nl,
write('den voi co gai ay nua vi so xui. Xua co cau: "Gia thu bat luan tai". Le ra,'),nl,
write('nen vo nen chong la dieu hanh phuc cho ca hai ben gia dinh nhung chi chi hay'),nl,
write('ong chu nao ben nha gai kho tinh, thach cuoi qua cao, khien cho quan he doi '),nl,
write('ben sut me, doi tre cuc than'),nl.
kq(18):-write(' To Hong nguyet lao thien tien "Dua theo tich Vi Co gap ong lao trong dem '),nl,
write('trang". Ong dang ngoi kiem sach, huong ve mat trang, sau lung co cai tui'),nl,
write('dung day mau do. Ong lao cho biet, day la nhung van thu ket hon cua toan '),nl,
write('thien ha con nhung day do de buoc chan nhung doi trai gai se thanh vo thanh '),nl,
write('chong. Mot hom, Vi Co vao cho gap mot ba gia "chot mat" dang be mot dua be'),nl,
write('tren tay, bong ong gia hien len va cho biet,dua be do se la vo ong sau nay.'),nl,
write('Vi Co tuc gian, sai day to tim va giet chet dua be. Ten day to len vao cho,'),nl,
write('dung dao dam chet dua be roi bo di.'),nl,
write(' Muoi bon nam sau, quan Thai Su Truong Chau la Vuong Thai ga con gai cho'),nl,
write('Vi Co. Co gai co nhan sac tuyet tran. giua long may co dinh mot bong hoa'),nl,
write('vang. Vi Co gan hoi vo mai thi nang moi cho hay la "Ngay truoc, khi ba vu'),nl,
write('nuoi "Chot mat" be vao cho thi bi mot ten cuong tac dam phai.'),nl,
write('Vi Co ke lai chuyen truoc kia, tu do hai vo chong them quy nhau hon.'),nl.
kq(19):-write(' Banh "Su Se" hay con goi la banh "Phu The" la thu khong the thieu trong le '),nl,
write('vat cuoi hoi. Banh lam bang bot duong trang, dua, dau xanh va thu huong "ngu'),nl,

write('vi", nan hinh tron, boc bang hai khuon hinh vuong up lai voi nhau vua khit.'),nl,
write('mau xanh tham. Khuon lam bang : la dua, la cau, hoac la dua, vo de nguyen '),nl,
write('khong luoc de giu. So di goi la banh "Phu The" (chong vo) vi do la bieu tuong'),nl,
write('cua doi vo chong phan dep, duyen ua,vuong tron, trong trang ngot ngao, thom'),nl,
write('tho, xanh tham. Cung la bieu tuong "Troi tron, dat vuong" co am duong ngu '),nl,
write('hanh: ruot trang, nhan vang, hai vo xanh up lai, buoc bang soi to hong'),nl.
kq(20):-write(' Tuc nhuom rang la tuc co xua cua dan toc Viet Nam, co tu thoi cac vua hung voi'),
write('tuc an trau. Su than cua nuoc Van Lang (giao chi) tra loi nha Chu (Trung Quoc)'),
write('ve tuc an trau "Chung toi co tuc an trau de khu mui o ue va nhuom cho rang en "'),nl,
write(' Khieu tham mi cua con nguoi cung tuy thuoc vao dan toc va tuy thuoc theo thoi'),
write('dai ma thay doi. Doi voi cac dan toc da den nhu An Do thi cang den cang dep.'),
write('Nuoc ta ngay nay chang ai nhuom rang den nua, nhung ngay xua thi bo cong trang'),
write('diem "ma hong rang den". Den khi Phan Ke Bi la mot nha tri thuc tien bo dau the'),
write('ky, chu truoc cai tao phong tuc con co nhan xet: "Dan ong rang trang thi chang'),
write('sao, chu dan ba nha tu te bay gio ma rang trang thi coi khi ngo mot doi chut.'),
write('Nhung lau dan cung phai quen mat, co le quen mat roi thi trang lai dep hon den'),
write('nhieu"'),nl,
write(' Nam qua mua lay mieng cuoi'),nl,
write(' Muoi quan chang tiec, tiec nguoi rang den'),nl,
write(' Tuc nhuom rang da loi thoi, nhung xin gioi thieu cach nhuom rang co tuyen cua'),
write('dan toc Viet Nam xua de cac ban biet: Truoc het, dung cac canh kien tan nho, vat'),
write('nuoc chanh de kin bay ngay, cho toi di ngu phet thuoc ay vao hai manh la dua'),
write('hoac mo cau roi ap vao hai ham rang. Trong khi nhuom rang thi phai kieng nhai.'),
write('Nhuom nhu the 5,7 ngay cho rang do gia ra mau canh gian thi boi thuoc rang den.'),
write('thuoc rang den lam bang phen den tron voi canh kien, nhuom mot hai mieng la den'),
write('kit lai, doan lay cai so dua de con dao ma dot cho chay nhua ra, lay nhua ay'),
write('phet vao rang cho khong phai ra duoc nua.'),nl.
kq(21):-write(' "Le Van Danh" hay con goi la "le Cham ngo" hay le "Dam". Co nhieu noi nhap'),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 22
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức

write('le Dam va Hoi thanh le "Dam Hoi". Le van danh duoc dung de hoi tuoi con gai.'),nl,
write('Ngay xua (Truong C/m T8), o nhieu vung nong thon, con gai tu khi sinh ra cho'),nl,
write('toi khi lay chong (neu khong di hoc) thi chua duoc dat ten,khong vao so hoc,'),nl,
write('so lang nen khong can dat ten voi. Con gai sinh ra duoc goi la cai Him, con'),nl,
write('Muc Gia dinh goi gi thi xom lang goi nay. Khi le van danh, bo hay bac moi'),nl,
write('dat ten cho co gai de ghi vao giay gia thu. Co khi, co gai cung khong biet '),nl,
write('ten minh ghi trong giay gai thu la gi vi khi ve nha chong thi goi theo ten '),nl,
write('chong, sinh con ra thi goi theo ten con truong, den khi co chau thi lai goi'),nl,
write('theo ten chau dich ton. Le van danh khong chi nham muc dich hoi ten ma chu '),nl,
write('yeu la de hoi tuoi, de xem co hop tuoi khong, neu xung khac thi thoi. Ngay '),nl,
write('xua chi coi trong tuoi va "mon dang ho doi" chu it nha de y den "cong dung '),nl,
write('ngon hanh". Vi vay, dan den nhieu truong hop: Hoi vo tahy anh" hay "ken'),nl,
write('chong giup chi" '),nl.
kq(22):-write(' Cac cu cao tuoi thuong phan nan: thoi nay, bon tre yeu nhau qua de dang nen bo'),
write('nhau cung de. Nguoc lai lop tre lai cho rang: cac cu ngay xua chang biet yeu '),nl,
write('duong gi het, lay vo lay chong thi sinh con de chau chu may ai duoc hanh phuc'),nl,
write(' Ho khong bo nhau la vi le giao phong kien qua khat khe troi buoc ho. Trai lam'),nl,
write('nam the bay thiep, gai chinh chuyen chuc tiet mot chong. Chi co dan ba la phai'),nl,
write('chui kho chu dan ong thi khong thich vo nay thi hoi vo khac ma ko ai noi gi.'),nl,
write(' Tat nhien, xa hoi xua va nay deu khong ung ho ly hon. Co nhung cap vo chong'),nl,
write('gap nhieu trac tro, nhung vi con cai hoac vi ly do gi do ma ho cung danh cam'),nl,
write('chui.Khong phai moi truong hop ly hon deu dang che trach. Nguoc lai co nhung'),nl,
write('vu an xu ly honduoc coi nhu tran giai phong cho ca hai ben. Ly hon tro thanh'),nl,
write('co so tai tao hanh phuc. Chung ta khong nen co thai do nhin nhan qua khat khe'),nl,
write('doi voi truong hop ly hon. Tuy nhien, ngay xua cac cu thuong co cau. "Mot ngay'),nl,
write('la nghia", thoi nay quan he xa hoi moi cang dep tuoi, vay nen doi vo chong sau'),nl,
write('khi chia tay cho nen coi nhau nhu thu dich, cho du duyen khong ua, phan khong'),nl,
write('dep cung nen coi nhau nhu ban be. Ban be co than va co so, vay nen nhan nhung'),nl,
write('ai sau nay la doi tuong cua nguoi vo hay chong da ly hon cho ghen bong ghen'),nl,
write('gio. Con con cai, do tinh trang ly hon, tai thu, tai gia, nen trong mot gia'), nl,

write('dinh co ca con anh, con toi, con chung ta. Chung no doi xu voi nhau hoa thuan'),nl,
write('la hiem, mau thuan voi nhau la pho bien. Dieu do doi hoi nguoi lam cha,lam me,'),nl,
write('lam gi, lam duong phai thu xep sao cho cong minh, em am moi be.'),nl.
kq(23):-write(' Nha trai den don dau thi co dau cung chu re den truoc ban tho gia tien "khan'),nl,
write('dau lam le", tu khan niem xin to tien chap nhan ke tu nay nen vo nen chong,'),nl,
write('phu ho tram nam duyen ua, phan dep,cam sat giao hoa (co the nho gia truong '),nl,
write('khan cho.'),nl,
write(' Le xong, hai nguoi dua trau cau va thuoc di moi ba con, ban be, than nhan'),nl,
write('khap mot luot. Trong khi chao, codau phai gioi thieu cho chang re biet cach'),nl,
write('xung ho voi nguoi doi dien. Sau cung, truoc khi ve nha chong phai thuc hien'),nl,
write('le ta cha me, cha me ngoi san o phia ben phai cua chinh(neu ong ba noi,'),nl,
write('ngoai con thuong tai co the du thi ngoi cung phia voi cha me nhung ghe cao'),nl,
write('hon). Ngay xua, ca doi phai lay hai lay nhung nay cham chuoc chi "cui dau'),nl,
write('cung kinh" "Xin phep ong ba, cha me con ve nha chong "Xin phep ong ba, cha'),nl,
write('me con xin don em ve". Khi do cha me phai ban phat cho con gai, con re mot'),nl,
write('vat gi do lam ky niem nhu: Bong tai, nhan cuoi, day chuyen (Chu y: Nhung'),nl,
write('thu nay nha trai da dua den trong le "Nap Tai". Trong goi qua cua ba me cho'),nl,
write('con gai co cai Tram cai toc hoac "bay chiec kim" dinh toc hoac kim khau goi'),nl,
write(' trong khan vuong)'),nl.
kq(24):-write(' * Y nghia le xin dau'),nl,
write(' - Du hai ben da quy uoc voi nhau ve gio va thu tuc dua ruoc dau nhung de'),nl,
write('phong bat trac, the hien can trong hon le nen nguoi xua dat ra le nay'),nl,
write(' - Trong thoi gian nay ben nha trai cung nhu chu re deu ban nen nho dai'),nl,
write('dien sang bao truoc nhu bo phan "Tien tram" de phong truoc hop van nhat'),nl,
write('hoac thoi tiet bat thuong, hay giao thong ach tac, de khi gan qua gio '),nl,
write('quy uoc, de ben nha gai chu dong lam le gia tien hoac phai nguoi tham do'),nl,
write(' - Le nay rat tot, nhung neu hai gia dinh qua xa nhau nen bo le nay vi'),nl,
write('phien ha nhieu trong di lai, co khi '),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 23
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức

write('doan xin dau chua den ma doan ruoc dau lai toi truoc'),nl,
write(' * Thuc tuc xin dau:'),nl,
write(' Khi doan don dau den ngo nha gai, doan con chinh don tu trang, sap xep ai'),nl,
write('di truoc, ai di sau, trong khi mot cu gia di dau ho cung voi mot nguoi doi'),nl,
write('le (mot mam qua trong dung: trau cau, ruou ) vao truoc, dat len ban tho,'),nl,
write('thap huong vai roi tro ra dan doan vao lam le chinh thuc don dau. Le nay'),nl,
write('phai tien hanh rat nhanh. Thong thuong nha gai vai chao xong, chu dong xin'),nl,
write('mien le roi vi huynh truong cung ra luon de don doan nha trai vao.'),nl.
kq(25):-write(' Tuc ngu Viet nam co cau:" Day con tu thuo con tho - day vo tu thuo moi dua'),
write('vo ve", o day chung toi muon noi : khong nhung day cn tu thuo con tho ma'),nl,
write('phai day ngay tu khi con trong bung me. Boi vi cuoc song vat chat lan tinh'),nl,
write('than cua nguoi phu nu mang thai anh huong truc tiep den tinh than cua'),nl,
write('dua tre sau nay.'),nl,
write(' Nguoi xua thuong noi: "Dan ba hien dui thi de co con. Thai san la le tu'),nl,
write('nhien cua troi dat. Nguoi khong benh thi khong can phai uong thuoc" Tam'),nl,
write('khi kinh so thi con bi dien, tam khi hu kem thi con nhut nhat. Con la theo'),nl,
write('khi me, me khong can than sao duoc! Me cho uong nhieu thu thuoc, uong nhieu'),nl,
write('ruou, cho cham cuu xang xien, cho di dai, tieu tien vao cho khong thuong di,'),nl,
write('cho treo cao xong pha hiem tro, cho vac nang nhoc, cho giao cau phong tung,'),nl,
write('cho nam ngu nhieu, cho mac quan ao am, cho an com qua no. Tinh than phai chan '),
write('tinh, khong pham den that tinh (mung qua, gian qua, dau thuog qua ). Muon '),nl,
write('con sau nay sinh ra thang than nghiem trang thi me nen mieng noi loi ngay '),nl,
write('thang> dan ba rap tam lam viec ac thi khong sinh de duoc, nguoi ta cu tuong'),nl,
write('la tai troi ghet bo, biet dau rang: Do chinh la do tu minh gay ra. Vi khi o'),nl,
write('gan ruot bi uat ket, ba bo mach: Tam ti, than deu bi uat nen kho sinh con.'),nl,
write(' Vi le do, dan gian co cau: "cay kho khong co loc,nguoi doc khong co con"'),nl,
write('can phai giao duc tu trong bung me ma thuat ngu khoa hoc goi la "Thai giao".'),nl,
write('Ngay xua cac bac tien boiran day nguoi me tuong lai (phu san) khong duoc gian'),
write('du,hoang hot, khong duoc nghi dieu xau,lam viec xau, nghe chuyen do, nhin canh'),nl,
write('tang thuong, can noi nang, di dung khoan thai Co moi quan he khang khit '),nl,

write('giua thai nhi voi suc khoe va tam trang nguoi me, giua thai nhi voi the goi'),
write('ben ngoai, co nhung phan ung :"Tiep nhan" hoac "choi bo" cua thai nhi truoc'),nl,
write('nguoi duoc hinh thanh rat som, cac tac dong cua ngoai canh. Theo tai lieu'),
write('nghien cuu khoa hoc: Nhan cach con ngay tu truoc khi ra doi, y nghi, cam xuc'),nl,
write('va noi buon vui cua nguoi me tren vao dua con.Nhieu phu nu co thai da biet'),nl,
write('giu gin tinh cam can bang do do giu duoc suc khoe cho dua con. Nhung noi '),nl,
write('dau cua cua nguoi me phai chui dung trong thoi gian thai nghen anh huong manh '),nl,
write('toi dua tre se sinh. Long thiet tha doi voi dua tre chua ra doi la mot bien'),nl,
write('phap giu gin suc khoe cho dua tre tot nhat, va co anh huong quyet dinh toi'),nl,
write('quan he me con sau nay '),nl.
kq(26):-write(' Nguoi xua thuong co tuc xin quan ao cho tre so sinh nham muc dich lay "phuoc"'),nl,
write('(lay may). Nguoi me tu khi moi thu thai da chu y xem trong ba con, ho hang, '),nl,
write('lang xa nha ai co con cai bu bam, hay an chong lon, it quay khoc, ao uoc sap'),nl,
write('toi con minh se duoc nhu the thi xin mot cai ao, quan hay cai ta cu cua dua '),nl,
write('be ve sua sang lai de dung cho con minh. Xuat xu la do mot nguoi lam roi bat'),nl,
write('chuoc nhau, dan dan lan truyen ra thanh phong tuc. Nguyen xua, ta chua co vai'),nl,
write('min mong ban tren thi truong ma toan la vai tho bo lai nhuom nau, tho cung, tre'),nl,
write('so sinh da con non mac vao de bi xay xay xat, hai nhi cang mac do moi cang dau'),nl,
write('yeu. Nha ngheo khong san tien mua da danh, nha giau cung xin ao cu cho tre so'),nl,
write('sinh la vi le do. Tre thi chong lon, quan ao thi lau moi rach, chi co vai thang'),nl,
write('sau da qua co, nguoi ta khong no pha di dung vao viec khac nen cat giu lai, danh'),nl,
write('cho em ut. Vi vay, nguoi cho ao cu cung cam thay vinh du vi duoc nguoi khac quy '),nl,
write('men con minh va coi dua be sap ra doi cung co phan hoi huong cua minh'),nl.
kq(27):-write(' Con so la con sinh dau long, con ra la dua sinh sau, Neu nuoi duoc ca thi con'),nl,
write('so la con truong, con ra la con thu. Phong tuc nay pho bien o Binh Tri Thien va'),nl,
write('mot so dia phuong ngoai Bac con o Nghe An, Ha tinh thi tru truong hop o re,noi'),nl,
write('chung con gai khong duoc sinh de o nha cha me minh. Con gai moi lon len,moi'),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 24
Tiểu luận môn Công nghệ tri thức
write('sinh lan dau tien, tre nguoi non da, chua biet di dung, an uong, tam rua, kieng'),nl,

write('khem ra sao, hon nua trong nguoi yeu khoe ra sao muon nho va me chong hoac chi '),nl,
write('sinh em nha chong cung ngan ngai, kho noi hon voi me de va em ut minh. con '),nl,
write('nhung lan sau da co kinh nghiem, co the tu minh giai quyet duoc nhieu viec.'),nl,
write(' Phong tuc "Con so ve nha ma" la mot phong tuc hay nhung muon giai quyet em '),nl,
write('dep cung phai co thu xep: Gan ngay cu,me chong hoac chang re sang thua chuyen'),nl,
write('voi ben ngoai truoc, neu co kho khan ve kinh te hoac duong xa xa xoi cach tro'),nl,
write('cung can thao luan voi nhau ve trach nhiem cho thoa dang, sau khi me tron con'),nl,
write('vuong, chau cung cap, chang re cung can sam mot so le vat, nham ngay tot sang'),nl,
write('ta on gia tien ben ngoai va ong ba ngoai de xin don vo con ve. ong ba ngoai con'),nl,
write('can than danh dau voi hoac nho noi o tran cho chau va cac thu bua phep khac de'),nl,
write('cac ta ma ac quy khong dam den quay roi chau doc duong.'),nl,
write(' O Nghe Tinh co phong tuc nguoc lai: cho la "sinh du tu lanh", ngoai con dau ra'),nl,
write('khong ai duoc quyen sinh no trong nha. Con gai ve nha ma neu nho den ky dong'),nl,
write('thai, tro da khong kip ve nha chong, so sinh no doc duong thi bo me phai dung'),nl,
write('tam chiec leu o goc vuon, hoac neu khong kip thi ra chuongtrau ma de. Thiet nghi,'),nl,
write(' khong can phan tich, ban doc cung thay duoc phong tuc nao hop tinh hop ly hon.'),nl,
write(' Truong hop neu mo coi ma, ve nha ma thieu nguoi cham soc thi con so cung phai'),nl,
write('ve nha chong. '),nl.
kq(28):-write(' Theo phong tuc, mot nguoi tu khi sinh den khi chet mang rat nhieu ten goi: Moi'),nl,
write('lot long thi thang Cu,thang Co, con Him thuong la dat ten xau cho de nuoi,'),nl,
write('den khi lon len thi anh Hai, chi Ba Lay vo, lay chong thi anh Nhieu, anh Do,'),nl,
write('chi Xa Co con goi theo ten con, co chau dich ton goi theo ten chau, den khi '),nl,
write('chet thi dat ten hem goi la hieu de cung, nguoi co hoc thi tu dat ten tu, nguoi'),nl,
write('co chuc tuoc thi dat ten thuy, nguoi co chuc tuoc hoc vi cao sang thuong duoc'),nl,
write('xung ton theo ho, hay ten dia phuong: Cu an Mai, Cu Tam.'),
write(' Nguyen Yen Do, ong Trang Trinh, ong Tu Vi Xuyen Do la theo phong tuc xung ho'),nl,
write('cua Trung Quoc. Trong nhieu tne goi nhung chi co ten "huy" la chinh: Ten "huy"'),nl,
write('la ten dat khi vao so ho, khi vao lang.'),nl.
kq(29):-write(' Dieu nay cung gay nhieu rac roi cho cac nha khao cuu su hoc, bien soan gia pha.'),nl,
write('Co nhung truong hop: hai anh em ma em nhieu tuoi hon anh. Chi co la so tu vi'),nl,

write('la chinh xac nhat, chinh xac den tung gio nhung it nguoi con giu duoc la so tu '),nl,
write('vi, phan lon ong ba cha me chi nho duoc con minh cam tinh con gi qua do ma'),nl,
write('tinh ra tuoi thuc (tuoi mu)'),nl,
write(' Co ba ly do khai bot tuoi:'),nl,
write(' - De cham duoc vai nam phai dong thue than va di phu, di linh.'),nl,
write(' - Duoi thoi Phap thuoc, de tranh han dinh qua tuoi khong duoc di hoc, khong '),nl,
write('duoc di thi.'),nl,
write(' - Do viec vao so ho cham gan mot nam, con viec vao so lang, hang phe, hang '),nl,
write('giap, co khi cham den nam sau nam.'),
write(' Truong hop nang tuoi len cung co ba ly do:'),nl,
write(' - De nhanh lay vo theo le :" Nu thap tam, nam thap luc". Nhieu gia dinh muon '),nl,
write('cuoi con dau ve som de co "ke an, nguoi lam" va de som co chau noi doi tong'),nl,
write('duong.Duoi thoi Phap thuoc, cac cong so khong tuyen nguoi duoi 18 tuoi nen'),nl,
write('phai khai tang tuoi.'),nl,
write(' - Mot so dia phuong co le lang cho tang them tuoi de chong len tuoi "Lao lang"'),nl,
write('mung tho'),nl.
kq(30):-write(' Le yet cao to tien xin dat ten con vao so ho duoc thuc hien nhu sau:'),nl,
write('1. Yet cao to tien: theo le cu chi sau khi doi chieu gia pha, kieng ki cac '),nl,
write('truong hop pham huy (dat ten trung voi ten huy cua to tien va than nhan gan '),nl,
write('gui nhat, ke ca noi ngoai), moi chinh thuc dat ten huy cho tre so sinh, va '),nl,
write('yet cao to tien cho con vao so ho. Ngay nay phai lam thu tuc khai sinh,'),nl,
write('truong hop o xa que, khong kip ve doi chieu gia pha, lo trung ten huy to tien ,'),nl,
write('truc he thi tim cach doi hoac tranh goi ten thuong xuyen trong nha. Le yet cao'),nl,
write('to tien rat don gian, nen huong, coi trau, chen ruoi la xong thuong duoc '),nl,
write('to chuc voi le te to hang nam ma yet cao tat ca cac con chau trong nam cung '),nl,
write('ket hop mot luot. Le vao so ho cung don gian, cot sao cho gia dinh ngheo nhat '),nl,
Nhóm 11 – Lớp Khoa học máy tính K11 Trang 25