Bai 26 Song chet mac bay

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 4/3/2016 Tiết 106 : Văn bản SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy TốnI-Mức độ cần đạt Thấy được giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và những thành công về nghệ thuật của tác phẩm. II-Trọng tâm kiến thức ,kĩ năng 1. Kiến thức - Sơ giản về tác giả Phạm Duy Tốn. - Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vô trách nhiệm của bọn quan lại dưới chế độ cũ. - Những thành công nghệ thuật của truyện ngắn Sống chết mặc bay – một trong những tác phẩm được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn Việt Nam hiện đại. - Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện nghịch lý. 2. Kĩ năng - Đọc – hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỷ XX - Kể tóm tắt truyện. - Phân tích nhân vật, tình huống truyện qua các cảnh đối lập – tương phản và tăng cấp. III-Chuẩn bị - Thầy:Nghiên cứu, soạn bài - Trò: Đọc - trả lời câu hỏi theo sgk. IV-Tiến trình lên lớp 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. Trình bày nội dung bài Ý nghĩa của văn chương? 3. Bài mới. Hoạt động Khởi động -Mục tiêu :Tạo tâm thế ,định hướng chú ý cho H -Phương pháp :Thuyết trình -Thời gian :1 phút Như chúng ta biết ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có rất nhiều sông ngòi, kênh rạch đem đến nhiều nguồn lợi cho con người. Để khai thác được nguồn lợi đó đòi hỏi phải có hệ thống đê điều vững chắc. Thế nhưng vào những năm đầu thế kỉ XX hệ thống đê điều ở đây chưa được xây kè kiên cố và vững chắc nên vẫn thường xuyên xảy ra vỡ đê. Nhà văn Phạm Duy Tốn đã tái hiện lai bức tranh vỡ đê ấy qua văn bản Sống chết mặc bay. Tiết học hôm nay cô và các em cùng tìm hiểu..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của thầy-trò Hoạt động hình thành kiến thức mới Qua việc cô giáo đã giao về nhà một bạn đại diện nhóm 1 lên trình bày vài nét về tác giả? GV trình máy Ông là một trong số những người có công đầu phát triển thể loại truyện ngắn và nền văn xuôi hiện đại nước ta. Trước khi trở thành một nhà văn, nhà báo, ông từng là thông ngôn (phiên dịch) ở tòa Thống sứ Bắc Kỳ. Ông từng cộng tác với các báo Đại Việt tân báo, Đông Dương tạp chí, Lục tỉnh tân văn, Nam Phong tạp chí, Trung Bắc tân văn… Ngoài tên thật Phạm Duy Tốn, ông còn viết với các bút danh Ưu Thời Mẫn, Đông Phương Sóc, Thọ An. GV trình máy Tác phẩm ra đời vào thời gian nào? Nêu vị trí của truyện ngắn “Sống chết mặc bay” trong văn nghiệp của ông? GV trình máy Vì sao TP được coi là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn hiện đại? TP là bông hoa đầu mùa vì nó được viết bằng tiếng Việt hiện đại, ND khắc họa 1 hiện tượng, phát hiện một nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hay đời sống tâm hồn của con người Em hãy xác định thể loại văn bản? Một bạn đại diện nhóm 2 lên trình bày sự khác nhau giữa truyện ngắn hiện đại với truyện ngắn trung đại? Truyện trung đại được viết bằng tiếng Hán, có tính chất hư cấu, cốt truyện đơn giản, thiên về mục đích giáo huấn. - Truyện ngắn hiện đại: Được viết bằng tiếng Việt hiện đại, là sản phẩm của kiểu tư duy nghệ thuật mới, xuất hiện tương đối muộn trong lịch sử văn học (đầu thế kỉ XX). ND khắc họa 1 hiện tượng, phát hiện một nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hay. Nội dung kiến thức. P. triển năng lực. I. Đọc- Tìm hiểu chung 1. Tác giả Năng lực - Phạm Duy Tốn(1883-1924) hợp tác, - Quê Thường Tín- Hà Tây cũ. giao - Ông là cây bút tiên phong và xuất tiếp, sắc của khuynh hướng hiện thực những trình bày năm đầu thế kỉ XX.. 2. Tác phẩm - In trên tạp chí Nam Phong 1918 - Là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn Việt Nam hiện đại.. Năng lực quan sát, phân tích - Thể loại: truyện ngắn hiện đại.. Năng lực hợp tác giao tiếp,.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> đời sống tâm hồn của con người. -G hd H giải thích từ khó Một bạn đại diện nhóm 3 lên tóm tắt lại * Tóm tắt: truyện? Gần một giờ đêm, trời mưa tầm tã, * GV lưu ý hs khi tóm tắt cần giữ lại những nước sông Nhị Hà lên to, khúc đê làng chi tiết chính, bỏ những lời đối thoại… X có nguy cơ sẽ vỡ. Hàng trăm hàng nghìn người dân đang ra sức chống chọi với sức nước. Thế mà tại ngôi đình trên một khúc đê gần đó, ngài vẫn thản nhiên quát mắng. Cuối cùng, khi quan ù ván bài thật to, cũng là lúc “ khắp mọi nơi miền đó, nước chảy lênh Trong truyện đề cập đến việc dân và quan láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi lại đi hộ đê mà nhan đề truyện lại là Sống băng, lúa má ngập hết; kẻ sống không chết mặc bay. Vậy nhan đề truyện có ý nơi ở, người chết không nơi chôn” nghĩa gì? Một bạn đại diện nhóm 4 lên trình bày - Nhan đề bắt nguồn từ câu nói quen thuộc trong dân gian “ sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi” nhằm lên án kẻ chỉ biết vun vén lo cho lợi ích riêng của mình mà thản nhiên, thờ ờ lãnh đạm, vô lương tâm trước hoạn nạn, khó khăn của người khác mà lẽ ra mình phải có trách nhiệm. - Lấy một vế của câu nói “ sống chết mặc bay” để tác giả phê phán thái độ thờ ờ, vô trách nhiệm của quan phụ mẫu chỉ lo cho lợi ích bản thân, ham mê cờ bạc tàn nhẫn, vô lương tâm quên đi trách nhiệm, bỏ mặc người dân trong hoàn cảnh lầm than, mạng sống đang bị đe dọa. Qua đó nhà văn còn bày tỏ sự thương xót đối với cuộc sống lầm than, cực khổ của nhân dân. 3. Bố cục: 3 đoạn Tìm bố cục và nội dung của văn bản? - Từ đầu... khúc đê này hỏng mất: GV trình máy Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ tuyệt vọng của người dân. - Tiếp... Điếu, mày!: Cảnh quan phủ, nha lại đánh tổ tôm trong khi đi hộ đê. - Còn lại: Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu. II. Đọc -tìm hiểu chi tiết 1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân: a. Nguy cơ đê vỡ. trình bày. Năng lực quan sát. Năng lực hợp tác, giao tiếp, trình bày. Năng lực quan sát, phân tích.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * HS theo dõi đoạn 1. Cảnh đê sắp vỡ được tái hiện vào thời gian nào? Công việc hộ đê có phải lúc này mới bắt đầu không? - Đó là khoảng thời gian khuya khoắt, bình thường mọi người đang ngủ say. Xác định thời gian như thế, nhà văn muốn nói cuộc hộ đê của người dân nơi đây đã kéo dài cả ngày đến tối, tới tận đêm khuya mà chưa được nghỉ ngơi. Cảnh thiên nhiên được miêu tả ntn? Tìm những câu văn miêu tả điều đó? Mưa tầm tã là mưa ntn? - Mưa tầm tã, mưa như trút: Mưa liên tục không dứt, ngày càng to, mưa nhanh, mạnh. Qua câu văn em cảm nhận được điều gì về sưc mạnh ghê gớm của thiên nhiên? (Thiên nhiên đang rất dữ dội như muốn nuốt trôi tất cả) Tình thế đê lúc này ra sao? - Núng thế: trạng thái không còn vững chắc, dễ đổ, dễ tụt xuống. Trước cảnh tượng thiên nhiên như vậy em thấy nguy cơ gì sắp xảy ra? Trong truyện, tên dòng sông được nêu cụ thể, nhưng tên làng, tên phủ được ghi bằng kí hiệu, điều đó thể hiện dụng ý gì của t/g? - Câu chuyện này không chỉ xảy ra ở một nơi mà có thể rất phổ biến ở nhiều nơi trên đất nước ta trong những năm đầu TK XX. * HS đọc đoạn từ Dân phu…khúc đề này hỏng mất. Đoạn văn tả cảnh gì? HS thảo luận: Cảnh hộ đê được miêu tả qua chi tiết nào? (hình ảnh, âm thanh,…). Em có nhận xét gì về cách miêu tả của tác giả?. - Thời gian: Gần một giờ đêm.. Năng lực - Không gian: Trời mưa tầm tã trút giải xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn quyết cuộn bốc lên vấn đề. - Tình thế: núng thế, hai, ba đoạn đã thẩm lậu, không khéo thì vỡ… Năng lực quan sát, phân tích => Nguy cơ đê vỡ.. b. Cảnh người dân hộ đê - Hình ảnh: + Kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, vác tre, đắp, cừ. + Bì bõm dưới bùn lầy, ướt lướt thướt như chuột. - Âm thanh: Trống đánh liên thanh, tiếng người xao xác =>Nghệ thuật liệt kê, so sánh, sử dụng. Năng lực hợp tác.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Cách miêu tả đó, gợi lên một cảnh tượng như thế nào? GV bình: Cảnh hàng trăm nghìn con người hốt hoảng, lo lắng, tất bật dầm mình trong mưa gió, ướt như chuột lột mà cuốc, đội, đắp, cừ… tìm mọi cách để giữ cho con đê không bị vỡ trước sức tấn công khủng khiếp của nước lũ được tác giả miêu tả bằng ngòi bút hiện thực thấm đẫm cảm xúc xót thương. Tình cảnh trông thật thảm. Ngoài nghệ thuật liệt kê, so sánh tác giả còn sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? Chỉ ra các câu văn có sử dụng phép tương phản, tăng cấp ? Hiệu quả của biện pháp nghệ thuật đó? Trước tình cảnh đó tác giả đã bộc lộ tâm trạng của mình qua những câu văn nào? Đó là tâm trạng gì?. từ láy, tính từ và động từ => Không khí khẩn trương, nguy hiểm, Năng lực căng thẳng, nhốn nháo, sợ hãi và bất quan sát lực. Năng lực hợp tác, giao tiếp, trình bày. - Phép tương phản, tăng cấp : Sự bất lực của sức người trước sức trời. Sự yếu kém của thế đê trước thế nước. - Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất. - Câu cảm thán  biểu cảm trực tiếp Năng lực và bình luận. quan sát,  Tâm trạng lo lắng, xót thương trước phân tích cuộc sống lầm than cơ cực của người Trong khi lũ con dân đang chân lấm tay dân do thiên tai gây ra. bùn, trăm lo nghìn sợ, đem thân hèn yếu mà đối sức với mưa to nước lớn, để bảo thủ lấy tính mạng, gia tài thì lúc này, quan “cha mẹ” đang ở đâu? => Phần 2 học ở tiết sau Năng lực giải quyết vấn đề 4. Củng cố: - Cảnh đê sắp vỡ và hình ảnh người dân đang vất vả chống chọi với thiên nhiên được tác giả miêu tả như thế nào? - Vai trò của đoạn mở đầu? 5. Hướng dẫn học bài: - Về nhà tóm tắt lại văn bản. - Tìm hiểu phần 2,3: Cảnh quan phủ, nha lại đánh tổ tôm trong khi đi hộ đê và hậu quả của cảnh đê vỡ --------------------------------------------------------------------------.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>