TÀI LIỆU THAM KHẢO CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM

CHUN ÀÏÌ SƯË 15 (THẤNG 12/2019)

TÀI LIỆU THAM KHẢO CỦA LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM

Sûã dng hiïåu quẫ ngìn

nùng lûúång tûâ Mùåt Trúâi


Số này

CHUN ÀÏÌ
PHƯÍ BIÏËN KIÏËN THÛÁC

GỐ C CHUN GIA

CHÕU TRẤCH NHIÏÅM XËT BẪN

TS Phan Tng Mêåu
Phố Ch tõch Liïn hiïåp cấc
Hưåi Khoa hổc & K thåt
Viïåt Nam

BAN BIÏN TÊÅP
Àùång V Cẫnh Linh
Phẩm Thõ Bđch Hưìng

Tiïìm nùng àiïån
mùåt trúâi tẩi Viïåt
.3 - 4
Nam

CÊÌ M TAY CHĨ VIÏÅ C

Quy trịnh lùỉp àùåt hïå thưëng
àiïån mùåt trúâi ấp mấi
.11
hưå gia àịnh

Nguỵn Minh Thån
Trêìn Mẩnh Hng

Trịnh bây: DUY ANH

Chun àïì
Phưí biïën kiïën thûác
sưë 15 (thấng 12/2019)
Mổi thưng tin phẫn hưìi
vïì nưåi dung xin liïn hïå
Ban Truìn thưng vâ
Phưí biïën kiïën thûác
Àõa chó: 53 Nguỵn Du, Hâ Nưåi
Àiïån thoẩi: (024) 39439821
Fax: (024) 3.8227593
Email:
;


HỖ I - ÀẤ P KHOA HỔ C

Cấch tẩo
ra àiïån

ca pin
mùåt trúâi
.17

Nhûäng sẫn
phêím nùng
lûúång tấi tẩo
triïín khai rưång
úã Viïåt Nam .19

TIN TÛÁ C - SÛÅ KIÏÅ N

Àiïån mùåt trúâi nưíi trïn hưì
khưng àûúåc dng cấc thiïët bõ
cố khẫ nùng gêy ư nhiïỵm .24


GÓC CHUYÊN GIA

Tiïìm nùng àiïån mùåt trúâi tẩi Viïåt Nam
Bïn caồnh lỳồi thùở laõ mửồt trong nhỷọng
nỷỳỏc nựỗm trong giaói phên bưí ấnh nùỉng
mùåt trúâi nhiïìu nhêët trong nùm trïn bẫn
àưì bûác xẩ mùåt trúâi ca thïë giúái, nhûäng
chđnh sấch ûu àậi ca Chđnh ph àậ vâ
àang tẩo àưång lûåc àïí àiïån mùåt trúâi
(ÀMT) úã Viïåt Nam tùng tưëc.
Thån lúåi tûâ àiïìu kiïån tûå nhiïn…
Vúái võ trđ àõa l, àûúâng búâ biïín dâi, àùåc
th khđ hêåu nhiïåt àúái giố ma vâ nïìn kinh

tïë nưng nghiïåp mẩnh, Viïåt Nam cố ngìn
nùng lûúång tấi tẩo dưìi dâo, àa dẩng, cố thïí
khai thấc cho sẫn xët nùng lûúång nhû
thy àiïån, àiïån giố, àiïån mùåt trúâi, sinh khưëi,
àõa nhiïåt, nhiïn liïåu sinh hổc… Cấc nghiïn
cûáu àấnh giấ tiïìm nùm nùng lûúång tấi tẩo
cho thêëy, àïën nùm 2030, Viïåt Nam cố khẫ
nùng phất triïín khoẫng 8.000MW thy
àiïån nhỗ, 20.000MW àiïån giố, 3.000MW
àiïån sinh khưëi, 35.000MW ÀMT…
Cng theo bẫn àưì tiïìm nùng ÀMT do
Ngên hâng Thïë giúái (WB) cung cêëp thưng
tin cho cấc nhâ hoẩch àõnh chđnh sấch vâ
nhâ àêìu tû, tâi ngun ÀMT ca Viïåt Nam
khấ dưìi dâo vúái ngìn bûác xẩ nhiïåt khoẫng
2.056kW/m2/nùm vâ kếo dâi tûâ cấc tónh
miïìn Trung àïën khu vûåc Àưìng bựỗng sửng
Cỷóu Long. iùỡu naõy cho thờởy tiùỡm nựng
phaỏt triùớn ca lơnh vûåc ÀMT rêët lúán.
C thïí, tẩi nhûäng vng nhû Têy
Ngun, Nam Trung Bưå, sưë giúâ nùỉng sệ
àẩt àûúåc tûâ 2.000 - 2.600 giúâ mưỵi nùm.
Lûúång bûác xẩ mùåt trúâi tđnh trung bịnh
khoẫng 150kcal/m2, chiïëm khoẫng 2.000 5.000 giúâ mưỵi nùm. Theo àố, cấc àõa
phûúng úã phđa bùỉc bịnh qn 1.800 - 2.100
giúâ nùỉng/nùm, trong khi àố, cấc tónh phđa
nam vâ TPHCM cố mùåt trúâi chiïëu rổi
quanh nùm, ưín àõnh kïí cẫ vâo ma mûa
vúái sưë giúâ nùỉng trung bònh nùm cao hún, tûâ
2.000 - 2.600 giúâ/nùm. Vò vêåy, bûác xẩ mùåt

trúâi lâ ngìn tâi ngun to lúán cho cấc tónh
miïìn Trung vâ miïìn Nam.
Nhûäng ûu àậi tûâ chđnh sấch vơ mư
Chiïën lûúåc phất triïín nùng lûúång tấi tẩo
cho giai àoẩn 2015 - 2030, xết àïën 2050
àûúåc Chđnh ph phï duåt vâo thấng
9/2015 àậ àûa ra cấc mc tiïu c thïí, theo
àố lûúång àiïån nùng sẫn xët tûâ cấc ngìn
nùng lûúång tấi tẩo sệ tùng tûâ mûác 58 t
kWh nùm 2015 lïn 101 tyã kWh nùm 2020;
186 tyã kWh nùm 2030 vâ àẩt 452 t kWh
nùm 2050. Vïì mùåt tûúng àưëi, t trổng àiïån
nùng sẫn xët tûâ cấc ngìn nùng lûúång tấi
tẩo sệ tùng tûâ 35% nùm 2015 lïn mûác 38%
nùm 2020 vâ 43% nùm 2050.
Àïí tẩo àưång lûåc vâ khuën khđch phất
triïín nùng lûúång tấi tẩo, trong àố cố ÀMT,
Chđnh ph àậ cố nhiïìu chđnh sấch thưng
thoấng, tẩo thån lúåi cho phất triïín ÀMT.
Àùåc biïåt, Quët àõnh sưë 02/2019/QÀ-TTg
nïu rộ, cấc dûå ấn trïn mấi nhâ àûúåc thûåc
hiïån cú chïë mua bấn àiïån theo chiïìu giao
vâ chiïìu nhêån riïng biïåt ca cưng tú àiïån
ào àïëm 2 chiïìu, àậ tẩo hânh lang phấp l
rộ râng, chùåt chệ cho 2 bïn mua vâ bấn
àiïån mùåt trúâi ấp mấi (ÀMTAM), àưìng thúâi
tẩo àưång lûåc khuën khđch ngûúâi dên,
doanh nghiïåp tđch cûåc ờỡu tỷ vaõo caỏc dỷồ
aỏn MTAM. Bùn caồnh oỏ, nhựỗm khuyïën

3


GÓC CHUYÊN GIA
khđch phất triïín nùng lûúång tấi tẩo, phc v
cấc mc tiïu phất triïín nïu trïn, Bưå Cưng
Thûúng àậ xêy dûång vâ trịnh Chđnh ph
ban hânh hâng loẩt cú chïë nhû biïíu giấ
àiïån hưỵ trúå (Feed-in-Tariff) cho ÀMT, àiïån
giố, àiïån sẫn xët tûâ chêët thẫi rùỉn, àiïån
sinh khưëi… Chđnh ph cng ban hânh cấc
chđnh sấch ûu àậi khấc cho cấc nhâ àêìu tû
nhû ûu tiïn cung cêëp tđn dng, miïỵn/giẫm
thụë thu nhêåp doanh nghiïåp, tiïìn thụ àêët,
sûã dng húåp àưìng mua bấn àiïån mêỵu…
Nhiïìu dûå ấn ra àúâi
Vúái cấc chđnh sấch nhêët quấn vâ cấc
cú chïë hưỵ trúå c thïí, nhiïìu ûu àậi, hiïån nay
Viïåt Nam àang thu ht mưåt "lân sống" àêìu
tû ca cấc nhâ àêìu tû trong nûúác vâ qëc
tïë vâo lơnh vûåc phất triïín nùng lûúång tấi tẩo
tẩi Viïåt Nam nối chung vâ ÀMT nối riïng.
Theo sưë liïåu múái nhêët, tđnh àïën nay àậ cố
hâng trùm dûå ấn ÀMT àûúåc àùng k àêìu tû
vâo Viïåt Nam vúái tưíng cưng sët ngìn lïn
túái 17.000MW. Trong sưë nây cố nhiïìu dûå ấn
ca cấc nhâ àêìu tû ngoẩi nhû dûå ấn ÀMT
cưng sët hún 2.000MW ca Têåp àoân
Thiïn Tên (Trung Qëc) àêìu tû tẩi tónh Ninh

Thån vâ Quẫng Ngậi, hay dûå ấn nhâ mấy
cưng sët 30MW tẩi Bịnh Thån ca Cưng ty
TNHH DooSung Vina (Hân Qëc).
Cấc doanh nghiïåp trong nûúác cng nưỵ
lûåc vúái nhûäng dûå ấn cố quy mư lúán nhû dûå
ấn 20 nhâ mấy ÀMT vúái tưíng mûác àêìu tû
khoẫng 1 t USD ca Têåp àoân Thânh
Thânh Cưng; Têåp àoân Xn Cêìu àêìu tû
khoẫng 2.000MW úã Têy Ninh; Têåp àoân
TH True Milk vâ Cưng ty Xn Thiïån àêìu
tû cấc dûå ấn ÀMT tẩi tónh Àùk Lùk vúái cưng
sët àùåt khoẫng 3.000MW. Àiïín hịnh nhû
Cưng ty Nùng lûúång Mùåt trúâi Bấch Khoa
(SolarBK) àậ lâ nhâ cung cêëp hïå thưëng
chiïëu sấng tẩi qìn àẫo Trûúâng Sa (àẩt
giẫi thûúãng Nùng lûúång toaõn cờỡu 2012); dỷồ
aỏn hùồ thửởng loồc nỷỳỏc biùớn bựỗng nùng
lûúång sẩch trïn àẫo Song Tûã Têy (àẩt giẫi
thûúãng Nùng lûúång toân cêìu 2016)…

4

Trong thấng 10/2017, UBND TP Àâ Nùéng
àậ chđnh thûác phï duåt cho SolarBK thûåc
hiïån dûå ấn trang trẩi àiïån nùng lûúång mùåt
trúâi (Solar Farm), cố cưng sët 4,4MWp
àûúåc thûåc hiïån tẩi Àâ Nùéng. Àưìng thúâi, vúái
sûå ng hưå tûâ Têåp àoân Àiïån lûåc Viïåt Nam,
SolarBK bùỉt àêìu triïín khai ÀMTAM (PV
Rooftop) tẩi khu vûåc phđa Nam.

Tẩi TPHCM, cưng nghiïåp ÀMT àậ tẩo
dûång àûúåc mưåt sưë cú súã sẫn xët tiïu biïíu
nhû nhâ mấy sẫn xët Module Pin MT quy
mư cưng nghiïåp àêìu tiïn tẩi Viïåt Nam, cú
súã hẩ têìng cưng nghiïåp sẫn xët chïë tẩo
cấc thiïët bõ àiïån tûã ngoẩi vi phc v cho
ÀMT; Solar vâ Cưng ty CP Nam Thấi Hâ
húåp tấc xêy dûång nhâ mấy “Solar Materials
Incorporated”, cố khẫ nùng cung cêëp cẫ 2
loẩi silic khưëi sûã dng cho cưng nghiïåp sẫn
xët Pin MT. Theo àấnh giấ ca cấc nhâ
khoa hổc, cưng nghiïåp Pin MT TPHCM àậ
gêìn ài vâo hoân thiïån, hiïån chó côn thiïëu 2
khêu trong quy trịnh khếp kđn, lâ tinh chïë
qúång silic tûâ cất vâ chïë tẩo phiïën Pin MT
tûâ phiïën silic. Nïëu hoân thiïån 2 khêu nây,
Viïåt Nam sệ trúã thânh mưåt trong sưë đt
nhûäng nûúác úã chêu Ấ cố nïìn cưng nghiïåp
chïë tẩo Pin MT khếp kđn.
Tûâ nhûäng con sưë trïn cố thïí khùèng
àõnh, ÀMT àang thu ht sûå quan têm ca
nhâ àêìu tû trong vâ ngoâi nûúác, búãi àêy
àûúåc xấc àõnh lâ ngìn nùng lûúång chđnh
àïí phất triïín nùng lûúång tấi tẩo.
TS NGƯ VÙN TËN
(Àẩi hổc Ngên hâng TPHCM)


GÓC CHUYÊN GIA

Ri ro vâ quẫn trõ ri ro dûå ấn àiïån giố, mùåt trúâi
Vúái lúåi thïë khđ hêåu nhiïåt àúái vâ cố
àûúâng biïín trẫi dâi, phất triïín àiïån sûã
dng nùng lûúång tấi tẩo (NLTT) úã Viïåt
Nam cố tiïìm nùng rêët lúán, àùåc biïåt lâ
àiïån giố vâ àiïån mùåt trúâi. Thïë nhûng
àïën nay, viïåc khai thấc sûã dng NLTT
côn hẩn chïë, trong àố phẫi kïí àïën viïåc
àấnh giấ ri ro vâ quẫn trõ ri ro dûå ấn
àiïån giố, mùåt trúâi.
Àưëi vúái bêët k dûå ấn àêìu tû nâo, bïn
cẩnh lúåi đch àẩt àûúåc cng gùåp phẫi nhûäng
ri ro, àùåc biïåt lâ àưëi vúái dûå ấn àiïån NLTT
múái mễ vâ ph thåc vâo àiïìu kiïån thiïn
nhiïn nïn ri ro câng lúán, nhâ àêìu tû cêìn
nhêån dẩng vâ quẫn l ri ro. Do àố, xët
phất tûâ àùåc th ca dûå ấn àêìu tû àiïån giố,
àiïån mùåt trúâi, ngûúâi ta thûúâng nhêån dẩng
cấc ëu tưë ri ro cú bẫn sau àêy.
1. Vưën àêìu tû: Tưíng mûác àêìu tû dûå ấn
àiïån NLTT ph thåc vâo sët vưën àêìu tû
cho mưåt àún võ cưng suất. Cấc dûå ấn àiïån
giố, àiïån mùåt trúâi sët vưën àêìu tû dao àưång
rêët lúán ty thåc vâo àõa àiïím, thõ trûúâng
thiïët bõ lâm tùng giẫm tưíng mûác àêìu tû dûå
ấn, gêy ri ro rêët lúán, cấc nhâ àêìu tû cêìn
xem xết àêënh giấ.
2. Hïå sưë chiïët khêëu tâi chđnh: Cấc
cưng trịnh àiïån NLTT lúán, vưën vay thûúâng
chiïëm t lïå cao trong tưíng mûác àêìu tû,

ngìn vưën vay, lậi sët vay lúán sệ lâm tùng
giấ trõ hïå sưë chiïët khêëu tâi chđnh ẫnh hûúãng
túái hiïåu quẫ àêìu tû nïn cêìn phẫi xem xết
àấnh giấ k lûúång.
3. Sẫn lûúång àiïån bấn ra hựỗng nựm:
Saón lỷỳồng iùồn phaỏt lùn lỷỳỏi phuồ thuửồc vaõo
thỳõi gian cố giố trong nùm vâ tưëc àưå giố cố
àûúåc tẩi khu vûåc dûå ấn. Trong khi àố, vêån

tưëc giố trung bịnh úã nhâ mấy vêån hânh cố
thïí cao hún hóåc thêëp hún vêån tưëc giố
trung bịnh ào àûúåc trong nghiïn cûáu khẫ
thi. Nhûäng biïën àưíi khố lûúâng ca tưëc àưå
giố, àưå chiïëu sấng hâng nùm sệ tiïìm êín
nguy cú ri ro vïì sẫn lûúång àiïån phất ra
ca dûå ấn. Mùåt khấc cố nhûäng thúâi àiïím
khẫ nùng phất ca nhâ mấy tưët nhûng nhu
cêìu ca ph tẫi phđa mua thêëp thị sẫn
lûúång àiïån bấn ra ca nhâ mấy cng thêëp,
do àố doanh thu ca nhâ àêìu tû cố nguy
cú giẫm.
4. Giấ bấn àiïån: Doanh thu vâ lúåi
nhån ca dûå ấn ph thåc rêët lúán vâo giấ
àiïån quy àõnh.
+ Quy àõnh vïì giấ àiïån giố, theo quët
àõnh ca Th tûúáng Chđnh ph sưë 39/2018/
QÀ-TTg ngây 10/9/2018 nhû sau:
* Dûå ấn àiïån giố trïn àêët liïìn:
1.928à/kWh tûúng àûúng 8,5UScent/kWh.
* Dûå ấn àiïån giố trïn biïín: 2.223à/kWh

tûúng àûúng 9,8UScent/kWh.
Giấ mua àiïån trïn àûúåc ấp dng mưåt
phêìn hóåc toân bưå nhâ mấy àiïån giố nưëi
lûúái cố ngây vêån hânh thûúng mẩi trûúác
ngây 1/11/2021 vâ àûúåc ấp dng 20 nùm
kïí tûâ ngây vêån hânh thûúng mẩi.
Quy àõnh múái vïì giấ àiïån giố trïn lâ
mưåt ûu tiïn lúán àưëi vúái dûå ấn àêìu tû àiïån

5


GÓC CHUYÊN GIA
giố, àùåc biïåt lâ àiïån giố trïn biïín. Tuy
nhiïn, dûå ấn phẫi nưëi lûúái vâ vêån hânh
thûúng mẩi trûúác ngây 1/11/2021. Àêëy lâ
thấch thûác àưëi vúái dûå ấn àêìu tû àiïån giố
trong viïåc àûa cưng trịnh vâo vêån hânh
thûúng mẩi àng theo quy àõnh.
+ Quy àõnh vïì gđa àiïån mùåt trúâi: Trong
thưng bấo kïët lån ca Th tûúáng Nguỵn
Xn Phc tẩi cåc hổp Thûúâng trûåc Chđnh
ph vïì Dûå thẫo cú chïë khuën khđch phất
triïín àiïån mùåt trúâi tẩi Viïåt Nam, Th tûúáng
u cêìu viïåc ban hânh giấ àiïån mùåt trúâi ấp
dng tûâ ngây 1/7/2019 cêìn tn th mưåt sưë
ngun tùỉc gưìm: Chó ấp dng biïíu giấ
khuën khđch cưë àõnh àưëi vúái cấc dûå ấn àậ
k àûúåc húåp àưìng mua bấn àiïån vâ àang
thi cưng, àûa vâo vêån hânh trong nùm sau.

Cấc dûå ấn côn lẩi vâ dûå ấn múái sau nây sệ
chuín hùèn sang hịnh thûác àêëu thêìu cưng
khai, cẩnh tranh àïí giẫm giấ mua àiïån.
Riïng cấc dûå ấn tẩi tónh Ninh Thån sệ tiïëp
tc ấp dng giấ bấn àiïån mùåt trúâi theo Nghõ
quët àậ àûúåc Chđnh ph ban hânh, cho
àïën khi tónh nây àẩt à quy mư cưng sët
2.000MW hóåc àïën hïët nùm 2020 ty theo
tiïu chđ nâo àïën trûúác. Th tûúáng u cêìu
Bưå Cưng Thûúng phưëi vúái húåp y ban
Quẫn l vưën Nhâ nûúác tẩi doanh nghiïåp,
Têåp àoân Àiïån lûåc Viïåt Nam (EVN) vâ cấc
bưå ngânh, àõa phûúng àêíy nhanh tiïën àưå
xêy dûång lûúái àiïån truìn tẫi, khưng àïí xẫy
ra tịnh trẩng giẫm phất gêy thiïåt hẩi cho
cấc nhâ àêìu tû, trong khi nhu cêìu vïì àiïån
lẩi àang thiïëu ht. Viïåc àêìu tû lûúái àiïån
truìn tẫi nây cêìn râ soất cấc quy àõnh
phấp låt vâ nghiïn cûáu cú chïë thđ àiïím
cho cấc thânh phêìn kinh tïë ngoâi nhâ nûúác
tham gia àêìu tû, bấo cấo Th tûúáng trong
thấng 11. Bïn cẩnh àố, Bưå Cưng Thûúng
cng cêìn khêín trûúng lêåp quy hoẩch àiïån
VIII (tấm), bấo cấo Th tûúáng phï duåt
trong nùm sau.
5. Giấ bấn chûáng chó giẫm phất thẫi
CO2 (CERs): Àêy lâ mưåt ëu tưë ẫnh hûúãng

6

àïën doanh thu cuãa dûå aán àiïån NLTT. Tuy
nhiïn, trong thúâi gian gêìn àêy giấ CERs
àang cố xu hûúáng giẫm mẩnh do nhûäng
biïën àưång bêët lúåi trïn thõ trûúâng thïë giúái.
Diïỵn biïën bêët ưín ca 5 ëu tưë trïn àïìu
lâm cho doanh thu dûå ấn àiïån kếm ưín
àõnh, hiïåu quẫ àêìu tû tâi chđnh vâ kinh tïë
xậ hưåi khưng àng nhû k vổng. Do vêåy,
nhâ àêìu tû cng nhû Chđnh ph cêìn xem
xết trong quấ trịnh phên tđch vâ àấnh giấ
dûå ấn àïí cố thïí lûúâng trûúác mûác àưå tấc
àưång ca tûâng ëu tưë, ngun nhên vâ àïì
xët cấc giẫi phấp phông ngûâa, giẫm thiïíu
ri ro trong phất triïín Àiïån sûã dng NLTT.
Cố thïí thêëy, dûå ấn àêìu tû àiïån giố, àiïån
mùåt trúâi úã Viïåt Nam lâ cấc dûå ấn àiïån nưëi
lûúái rêët tiïìm nùng, cố nhiïìu triïín vổng.
Thânh cưng ca dûå ấn sệ cung cêëp lûúång
àiïån nùng sẩch cho hïå thưëng àiïån, gốp
phêìn àẫm bẫo an ninh nùng lûúång vâ bẫo
vïå mưi trûúâng trong tûúng lai úã Viïåt Nam.
Àïí tẩo nïn àưëi thoẩi cố hiïåu quẫ giûäa cấc
nhâ àêìu tû, cú quan quẫn l nhâ nûúác tẩi
Trung ûúng vâ àõa phûúng, ngên hâng...
cêìn thiïët phên tđch àấnh giấ hiïåu quẫ vïì
cấc phûúng ấn k thåt, kinh tïë tâi chđnh,
kinh tïë - xậ hưåi àïí hoân thiïån hânh lang
phấp l cho sûå phất triïín bïìn vûäng ca cấc
dûå ấn àêìu tû àiïån NLTT, àùåc biïåt lâ àưëi vúái
cấc dûå ấn àang trong giai àoẩn thûúng

thẫo, lêåp, thiïët kïë, thêím àõnh dûå ấn àêìu tû.
PGS.TS NGUỴN MINH DỤÅ
(Ch tõch Hưåi àưìng Khoa hổc Hiïåp höåi
nùng lûúång Viïåt Nam)


GÓC CHUYÊN GIA

Chđnh sấch àêíy mẩnh khai thấc tiïìm nùng ca àiïån mùåt trúâi
Vúái tiïìm nùng lúán trong lơnh vûåc
nùng lûúång sẩch hiïån nay, àiïån mùåt trúâi
àậ vâ àang thu ht nhiïìu vưën àêìu tû lùỉp
àùåt vâ triïín khai rưång rậi.
Xu thïë phất triïín tẩi Viïåt Nam
Theo TS Àûác Nguỵn Hûäu, Trûúãng
phông Nùng lûúång tấi tẩo, Phố trûúãng khoa
Cưng nghïå Nùng lûúång, Trûúâng Àẩi hổc
Àiïån lûåc: Hiïån nay, àiïån mùåt trúâi àống gốp
mưåt t trổng àấng kïí trong cú cêëu cấc
ngìn àiïån trïn thïë giúái. C thïí, àïën thúâi
àiïím nây tưíng cưng sët lùỉp àùåt àiïån mùåt
trúâi dẩng PV lâ khoẫng 640GW. Trong 5
nùm gêìn àêy, tưëc àưå tùng trûúãng trung bịnh
ca cấc ngìn àiïån mùåt trúâi khoẫng 30%.
Àêy lâ tưëc àưå phất triïín rêët lúán, nïëu duy trị
tưëc àưå tùng trûúãng nhû 5 nùm gêìn àêy, thị
sau 5 nùm túái tưíng cưng sët àiïån mùåt trúâi
lùỉp àùåt sệ tùng gêëp 4 lêìn so vúái hiïån tẩi.
Àưëi vúái Viïåt Nam thị cố tiïìm nùng lúán
phất triïín àiïån mùåt trúâi, nhêët lâ cấc tónh tûâ

Nam Trung bưå, Têy Ngun, miïìn Nam.
Àùåc biïåt, trong vông hún 1 nùm qua thị
viïåc phất triïín àiïån mùåt trúâi tẩi Viïåt Nam cố
thïí nối lâ “bng nưí”, tûâ cưng sët lùỉp àùåt
tûúng àưëi nhỗ thị àïën hiïån tẩi tưíng cưng
sët lùỉp àùåt àẩt khoẫng 5.000MW. Sûå phất
triïín nây àống gốp mưåt phêìn vâo àẫm bẫo
cung cêëp àiïån, giuáp giaãm sûå thiïëu huåt àiïån
cho àêët nûúác. Tuy nhiïn, sûå phất triïín nây
cng lâm nẫy sinh mưåt sưë vêën àïì àùåc biïåt
lâ vêën àïì giẫi tỗa cưng sët (hïå thưëng
truìn tẫi trong nhiïìu thúâi àiïím khưng giẫi
tỗa àûúåc hïët cưng sët vâ nùng lûúång phất
lïn hïå thưëng tûâ cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi).
Vïì khố khùn chđnh trong quấ trịnh triïín
khai, thc àêíy sûå phất triïín àiïån mùåt trúâi thị
hiïån nay àố lâ chûa cố giấ mua àiïån (FIT)
(Trûúác 30/6/2019 thị giấ mua àiïån FIT àưëi
vúái àiïån mùåt trúâi lâ 9,35 cent/kWh; hiïån nay
vêỵn àang chúâ giấ múái). Ngoâi ra, cng cêìn

phẫi bân àïën vêën àïì truìn tẫi cưng sët
phất tûâ cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi.
Tuy nhiïn, viïåc phất triïín àiïån mùåt trúâi
tẩi Viïåt Nam lâ rêët ph húåp vâ tiïìm nùng
àưëi vúái Viïåt Nam. Àùåc biïåt lâ viïåc phất triïín
àiïån mùåt trúâi ấp mấi. Thïë nhûng, quấ trịnh
phất triïín nây cng àùåt ra nhiïìu vêën àïì
cêìn quan têm giẫi quët nhû quy hoẩch
phất triïín hïå thưëng truìn tẫi àiïån; lûúái

àiïån phên phưëi cêìn tấi cêëu trc ph húåp vúái
sûå phất triïín quy mư lúán ca àiïån mùåt trúâi
ấp mấi; vêën àïì thưng minh hốa lûúái àiïån…
Chđnh sấch khai thấc àûúåc àêíy mẩnh
Ưng Nguỵn Bónh Niïåm, y viïn Ban
Thûúâng vuå, Höåi Àiïån lûåc Viïåt Nam cho
biïët, theo thưëng kï ca Têåp àoân Àiïån lûåc
Viïåt Nam (EVN), tđnh àïën hïët ngây
30/6/2019, trïn cẫ nûúác àậ cố 89 nhâ mấy
àiïån mùåt trúâi chđnh thûác hôa lûúái àiïån qëc
gia, vúái tưíng cưng sët khoẫng 4.440MW.
Tuy nhiïn, viïåc hôa lûúái àiïån mùåt trúâi ưì
ẩt àậ khiïën àiïån lûúái qëc gia bõ quấ tẫi.
Trûúác thûåc trẩng nây, EVN àậ tiïën hânh
khùỉc phc bựỗng mửồt sửở phỷỳng aỏn cuồ thùớ.
ờỡu tiùn, EVN nhanh chống thc àêíy viïåc
àêìu tû, xêy dûång nhanh cấc àûúâng dêy àêëu
nưëi cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi vúái lûúái àiïån
àïí súám giẫi tỗa cưng sët phất ca cấc nhâ
mấy àiïån mùåt trúâi, àùåc biïåt lâ têåp trung úã cấc
khu vûåc àang bõ quấ tẫi nùång nhû Bịnh
Thån, Ninh Thån, An Giang. Àưìng thúâi,

7


GÓC CHUYÊN GIA
Trung têm Àiïìu àưå Hïå thưëng àiïån qëc gia
cng ûáng dng cưng nghïå tûå àưång àiïìu
chónh cưng sët phất (AGC) ca cấc nhâ

mấy àiïån nây mưåt cấch tưëi ûu theo thúâi gian
thûåc, àẫm bẫo lûúái àiïån vêån hânh trong giúái
hẩn cho phếp mâ khai thấc àûúåc cao nhêët
cưng sët ca cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi.
Vïì kïë hoẩch nêng cêëp hïå thưëng lûúái
àiïån, tẩo àiïìu kiïån àêíy mẩnh phất triïín
àiïån mùåt trúâi mưåt cấch hiïåu quẫ, EVN tiïëp
tc thc àêíy viïåc àêìu tû, xêy dûång nhanh
cấc àûúâng dêy àêëu nưëi cấc nhâ mấy àiïån
mùåt trúâi vúái lûúái àiïån àïí súám giẫi tỗa cưng
sët phất ca cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi.
Bïn cẩnh àố, cêìn àêíy mẩnh cưng tấc
xem xết, àa dẩng hốa cấc hịnh thûác àêìu
tû lûúái àiïån, kïí cẫ cấc ch àêìu tû nhâ
mấy àiïån mùåt trúâi tham gia àêìu tû lûúái
àiïån tûâ nhâ mấy àïën lûúái àiïån trung ấp,
cao ấp àïí giẫi tỗa cưng sët phất ca
chđnh nhâ mấy, cm nhâ mấy. Sau àố,
cấc àún võ tûå quẫn l vêån hânh hóåc bân
giao cho cấc àún võ cuãa EVN theo àuáng
caác quy àõnh cuãa phaáp luêåt hiïån hânh.
Theo àùåc th, cấc nhâ mấy àiïån mùåt
trúâi chó cố thïí hoẩt àưång vâ phất àiïån àûúåc

vâo ban ngây. Mùåt khấc, cưng sët phất
chõu tấc àưång rêët nhiïìu vâo thúâi tiïët, vng
miïìn, cố nhiïìu ẫnh hûúãng xêëu àïën viïåc vêån
hânh ưín àõnh hïå thưëng àiïån nhû gêy ra
sống hâi, thay àưíi cưng sët bêët àõnh... bùỉt
båc hïå thưëng cêìn cố à lûúång cưng sët

dûå phông àïí àấp ûáng sûå thay àưíi àố. Sưë
lûúång cấc nhâ mấy àiïån mùåt trúâi tùng
chống mùåt lâm cho khưëi lûúång cưng viïåc
ca Trung têm Àiïìu àưå hïå thưëng àiïån qëc
gia tùng gêëp bưåi. Chđnh vị thïë, thúâi gian túái
cêìn nêng cêëp, trang bõ thïm cấc phêìn mïìm
tđnh toấn, phên tđch chïë àưå vâ àiïìu hânh hïå
thưëng àiïån tiïn tiïën múái cố thïí àẫm bẫo hïå
thưëng àiïån vêån hânh an toân vâ kinh tïë.
Bïn cẩnh àố, EVN cng àêíy mẩnh cấc
cưng tấc hưỵ trúå cấc hưå gia àịnh lùỉp àùåt hïå
thưëng àiïån mùåt trúâi ấp mấi. C thïí, EVN cố
chđnh sấch hưỵ trúå nhanh cấc th tc àùng
k lùỉp àùåt, k lẩi húåp àưìng mua bấn àiïån;
hưỵ trúå lùỉp àùåt miïỵn phđ cưng tú ào àïëm
àiïån 2 chiïìu phc v mua, bấn àiïån minh
bẩch; hưỵ trỳồ bựỗng tiùỡn cho caỏc hửồ gia ũnh
lựổp ựt iùồn mùåt trúâi ấp mấi theo quy àõnh
hiïån hânh.
MẨNH HNG

Cấc chđnh sấch ûu àậi liïn quan àïën àiïån mùåt trúâi
- Ûu àậi thụë thu nhêåp doanh nghiïåp (TNDN) cho kinh doanh àiïån mùåt trúâi ấp mấi:
Theo quy àõnh thụë TNDN hiïån hânh, thu nhêåp tûâ dûå ấn àêìu tû múái tham gia sẫn xët nùng
lûúång tấi tẩo hóåc nùng lûúång sẩch (bao gưìm cẫ àiïån mùåt trúâi ấp mấi) àûúåc hûúãng ûu àậi
thụë TNDN bao gưìm thụë sët TNDN ûu àậi 10% trong 15 nùm, miïỵn thụë TNDN 4 nùm vâ
àûúåc giẫm 50% thụë TNDN trong 9 nùm tiïëp theo sau àố. Miïỵn thụë TNDN cho dûå ấn àûúåc
ấp dng vâ tđnh liïn tc tûâ nùm àêìu tiïn mâ cưng ty cố thu nhêåp chõu thụë tûâ dûå ấn. Trong
trûúâng húåp cưng ty khưng cố thu nhêåp chõu thụë trong vông 3 nùm kïí tûâ nùm dûå ấn cố
doanh thu àêìu tiïn, viïåc miïỵn thụë àûúåc ấp dng tûâ nùm thûá tû mâ dûå ấn tẩo ra doanh

thu àêìu tiïn. Giẫm thụë TNDN àûúåc ấp dng vâ tđnh liïn tc ngay sau khi toân bưå thúâi
gian miïỵn thụë TNDN kïët thc.
- Thụë nhêåp khêíu cho dûå ấn àiïån mùåt trúâi ấp mấi: Mưåt dûå ấn nùng lûúång tấi tẩo, nùng
lûúång sẩch nhỷ dỷồ aỏn iùồn mựồt trỳõi aỏp maỏi nựỗm trong lơnh vûåc àûúåc hûúãng ûu àậi àùåc
biïåt, àûúåc miïỵn thụë nhêåp khêíu àưëi vúái tâi sẫn cưë àõnh nhêåp khêíu. Ngoâi ra, ngun liïåu
nhêåp khêíu, vêåt tû vâ ph tng ca cấc dûå ấn ûu àậi àùåc biïåt mâ khưng thïí sẫn xët trong
nûúác àûúåc miïỵn thụë nhêåp khêíu trong 5 nùm kïí tûâ ngây bùỉt àêìu sẫn xët. Nhû vêåy, cấc
nhâ àêìu tû dûå ấn àiïån mùåt trúâi ấp mấi cố thïí àûúåc hûúãng cấc ûu àậi thụë nhêåp khêíu nïu
trïn àưëi vúái hoẩt àưång kinh doanh theo Mư hònh PPA.


CẦM TAY CHỈ VIỆC

Hiïån trẩng àiïån mùåt trúâi mấi nhâ ca TPHCM
TPHCM lâ mưåt trong nhûäng trung
têm àư thõ phất triïín nhêët Viïåt Nam vúái
mêåt àưå dên sưë cao vâ tưëc àưå tùng
trûúãng kinh tïë nhanh chống. Do àố, nhu
cêìu tiïu th àiïån ca cấc nhốm àưëi
tûúång nhû hưå gia àịnh, thûúng mẩi vâ
cưng nghiïåp úã TPHCM cao hún so vúái
cấc thânh phưë khấc ca Viïåt Nam.
Hiïån trẩng vâ nhu cêìu sûã dng
TPHCM àậ cho thêëy mưåt sûå phất triïín
kinh tïë àấng ch vúái tưëc àưå tùng trûúãng
GDP 7 - 9% trong voâng 5 nùm qua. Tûâ
nùm 2013 - 2018, TPHCM àậ chûáng kiïën
sûå gia tùng dên sưë vúái tưëc àưå TTHN lâ 2%
vâ sưë lûúång doanh nghiïåp tùng trûúãng vúái
tưëc àưå TTHN lâ 11%. Quấ trịnh cưng

nghiïåp hốa vâ àư thõ hốa nhanh chống
nhiïìu khẫ nùng sệ thc àêíy nhu cêìu àiïån
trong tûúng lai ca TPHCM. Trong toân bưå
qu àêët dânh cho phất triïín Khu cưng
nghiïåp, 35% qu àêët sệ àûúåc phất triïín
thânh dûå ấn vâo nùm 2025, gốp phêìn tùng
nhu cêìu sûã dng àiïån trong thânh phưë.
Hiïån tẩi, cố hai nhâ mấy nhiïån àiïån
(tưíng cưng sët àẩt 654MW) ỷỳồc lựổp ựồt
taồi TPHCM nhựỗm phuồc phuồ nhu cờỡu sûã
dng àiïån ca thânh phưë. Hai nhâ mấy
àiïån trïn chó cố thïí àấp ûáng 15,8% nhu
cêìu sûã dng àiïån cao nhêët ca thânh phưë
nùm 2018. Ngoâi ra, viïåc xêy múái cấc nhâ
mấy àiïån quy mư lúán trong thânh phưë sệ lâ
mưåt thấch thûác do qu àêët hẩn chïë. Vị vêåy,
phêìn lúán nhu cêìu àiïån sệ phẫi àûúåc cung
ûáng tûâ cấc khu vûåc khấc thưng qua àûúâng
dêy truìn tẫi àiïån cao thïë. Àiïìu nây khiïën
cho TPHCM phẫi ph thåc vâo lûúái àiïån
àïí àấp ûáng nhu cêìu àiïån ca thânh phưë.
Tiïìm nùng phất triïín àiïån mùåt trúâi
TPHCM cố tiïìm nùng rêët lúán vïì nùng
lûúång tấi tẩo, àùåc biïåt lâ àiïån mùåt trúâi, àïí
àấp ûáng nhu cêìu tiïu th àiïån ngây câng

tùng. Chó cố 0,1% tưíng mûác tiïu th àiïån
ca TPHCM àûúåc àấp ûáng thưng qua nùng
lûúång tấi tẩo vâo nùm 2018. Thânh phưë
àang cố kïë hoẩch tùng t lïå tiïu th àiïån tûâ

cấc ngìn nùng lûúång tấi tẩo lïn 1,74%
(tûúng àûúng 96 - 100MW) vâo nùm 2020.
Viïåc triïín khai àiïån mùåt trúâi ấp mấi sệ gốp
phêìn giẫm sûå ph thåc vâo lûúái àiïån bïn
ngoâi cho cấc nhu cêìu àiïån ca thânh phưë.
Theo dûä liïåu cuãa Global Solar Atlas
(Chûúng trònh cuãa WB), TPHCM cố tưíng
cûúâng àưå bûác xẩ mùåt trúâi khoẫng tûâ 1.780
- 1.895kWh/m2/nùm vúái tưíng tiïìm nùng
àiïån mùåt trúâi ấp mấi lâ 6.300MWp (Ngìn:
Bấo cấo àấnh giấ k thåt vïì tiïìm nùng
ca àiïån mùåt trúâi ấp mấi tẩi Viïåt Nam do
Ngên hâng Thïë giúái cöng böë nùm 2017).
Àïën cuöëi nùm 2018, trïn àõa bân thânh
phưë cố hún 906 àưëi tûúång lâ cấc hưå gia àịnh,
tôa nhâ vâ doanh nghiïåp lùỉp àùåt àiïån mùåt trúâi
ấp mấi vúái tưíng cưng sët lâ 10,4MWp. Theo
bấo cấo ca Tưíng Cưng ty Àiïån lûåc TPHCM
(EVN HCMC), trong Qu I/2019 àậ cố thïm
365 hưå gia àịnh sûã dng àiïån mùåt trúâi ấp mấi,
bưí sung thïm khoẫng 5,34MWp vâo tưíng
cưng sët lùỉp àùåt, nêng tưíng cưng sët àẩt
hún 15 MWp vâ dûå kiïën cëi nùm 2019 sệ
àẩt khoẫng 20MWp (Ngìn: EVN HCMC).
Chun gia L THÕ THY HÛÚNG
(Tû vêën Nùng lûúång tấi tẩo vâ Giẫi phấp
nùng lûúång, Trung têm Khúãi nghiïåp vâ
Àưíi múái ca TPHCM-SIHUB)

9

CẦM TAY CHỈ VIỆC

Lûu khi lùỉp àùåt àiïån mùåt trúâi ấp mấi
Bïn cẩnh sûå hưì húãi
vúái nùng lûúång mùåt trúâi
thị thõ trûúâng Viïåt Nam
côn khấ múái nïn vêỵn
àang cố khấ nhiïìu bêët
cêåp vïì khẫ nùng lûåa chổn
sẫn phêím, cưng nghïå àïí
àẩt hiïåu quẫ nhû mong
àúåi. Thêåm chđ, viïåc àêìu tû
sai côn gêy rêët nhiïìu bêët
lúåi cho cẫ quấ trịnh vêån
hânh sau nây.
Theo Cưng ty TNHH
Techway Viïåt Nam (Hâ
Nưåi), hiïån nay, lùỉp àùåt hïå
thưëng àiïån mùåt trúâi ấp mấi
àûúåc cho lâ giẫi phấp chïë
tẩo ngìn àiïån “xanh” cho
cấc hưå gia àịnh vâ doanh
nghiïåp. Tuy nhiïn, bẩn
cêìn lûu mưåt sưë vêën àïì
trûúác khi quët àõnh sûã
dng giẫi phấp àiïån nùng
tiïån đch nây.
1. Chổn pin, võ trđ lùỉp àùåt

Cấc têëm pin mùåt trúâi
hoẩt àưång trïn ngun l
thu ấnh sấng mùåt trúâi vâ
chuín hốa thânh àiïån
nùng. Mùåc d khưng nhêët
thiïët phẫi lâ aánh saáng mùåt
trúâi trûåc tiïëp, caác têëm pin
phaãi àaãm baão àûúåc àùåt úã võ
trđ cố thïí hûáng nùỉng tưët
nhêët. Do vêåy, trûúác khi lùỉp
àùåt hïå thưëng, cưng tấc
khẫo sất thûåc tïë lâ rêët quan
trổng. K sû lùỉp àùåt sệ tđnh
toấn vừ trủ tửởt nhờởt ùớ lựổp ựồt
pin mựồt trỳõi nhựỗm cố àûúåc
hiïåu quẫ sûã dng cao nhêët.

10

Nïëu nhû nhâ bẩn cố
khưng gian trïn nốc nhâ
hẩn chïë, diïån tđch tiïëp xc
vúái mùåt trúâi đt hay cố cêy cưëi
lâm khët ấnh nùỉng thị nïn
sûã dng pin nùng lûúång mùåt
trúâi mono vị nố cố hiïåu sët
cao hún. Ngûúåc lẩi, nïëu nhâ
bẩn cố khưng gian rưång thị
thïí sûã dng pin poly, cố thïí
tiïët kiïåm thïm mưåt khoẫng

tâi chđnh àấng kïí.
2. Thiïët bõ trûä àiïån
Do pin mùåt trúâi hoẩt
àưång ch ëu nhúâ vâo
quang nùng nïn chó sẫn
sinh ra àiïån khi cố ấnh
sấng. Côn vâo ma mûa,
thúâi tiïët chuín giưng êm u
thị hïå thưëng hoẩt àưång vúái
hiïåu sët cûåc thêëp. Àïí
khùỉc phc tịnh trẩng nây,
bẩn cố thïí dng hïå thưëng
dûå trûä nhû ùỉc quy àïí lûu trûä
àiïån phc v sinh hoẩt khi
thiïëu hóåc mêët àiïån.

3. Lùỉp àùåt vâ bẫo hânh hïå
thưëng pin mùåt trúâi
Cùn cûá vâo khẫ nùng
àêìu tû tâi chđnh vâ nhu cêìu
sûã dng àiïån hâng ngây,
bẩn cố thïí chổn hïå thưëng
pin mùåt trúâi cố cưng sët
ph húåp. Thêåm chđ, hïå
thưëng cố thïí sẫn xët dû
thûâa bấn ngûúåc lẩi àiïån lïn
lûúái cho nhâ nûúác.
Thúâi gian hoẩt àưång vâ
chêët lûúång lâ nhûäng ëu tưë
ẫnh hûúãng ch ëu àïëntíi

thổ ca cấc tïë bâo quang
àiïån trong têëm pin nùng
lûúång mùåt trúâi. Bẩn cêìn tịm
hiïíu trûúác vïì thưng sưë k
thåt cng nhû chđnh sấch
bẫo hânh ca tûâng àún võ
lùỉp àùåt trûúác khi chổn loẩi
pin ph húåp. Ty theo tûâng
nhâ cung cêëp, thúâi gian bẫo
hânh hïå thưëng dao àưång tûâ
25 - 30 nùm.
KHAÁNH LINH


CẦM TAY CHỈ VIỆC

Quy trịnh lùỉp àùåt hïå thưëng àiïån mùåt trúâi ấp mấi cho hưå gia àịnh
Cưng ty TNHH Heveda (TPHCM) tû
vêën, quấ trịnh lùỉp àùåt hïå thưëng àiïån nùng
lûúång mùåt trúâi ấp mấi khưng quấ phûác
tẩp, nhûng cêìn àẫm bẫo thûåc hiïån àng
k thåt àïí àẩt hiïåu quẫ tưëi ûu.
1. Thiïët bõ vâ dng c
Cấc thiïët bõ vâ dng c gưìm cố: Têëm pin
nùng lûúång mùåt trúâi; Bưå chuín àưíi Inverter;
T bẫo vïå CB, DC vâ AC; Thiïët bõ kïët nưëi
giấm sất tûâ xa; Dêy dêỵn àiïån DC; Khung giấ
àúä; Ph kiïån cêìn cho lùỉp àùåt (kểp giûäa, kểp
biïn, bất L, thanh rail nhưm…).
2. Nhêån biïët vâ chổ loẩi hïå thưëng àiïån

mùåt trúâi ph húåp
Ty thåc vâo nhu cêìu sûã dng thûåc tïë
ca gia àịnh, chun gia tû vêën sệ àûa ra
giẫi phấp ph húåp nhêët. Sau àố, böå phêån kyä
thuêåt, kyä sû cuãa àún võ thi cöng sệ khẫo sất
thûåc tïë khu vûåc lùỉp àùåt ca gia àịnh trûúác khi
àûa ra gối hïå thưëng tưëi ûu nhêët. Hïå thưëng
àiïån mùåt trúâi àûúåc chia lâm 3 loẩi:
- Hïå thưëng àiïån mùåt trúâi hôa lûúái: lâ hïå
thưëng àûúåc sûã dng phưí biïën nhêët. Lûúång
àiïån àûúåc tẩo tûâ hïå thưëng sệ cung cêëp cho
cấc tẫi trong gia àịnh sûã dng. Lûúång àiïån
dû khưng sûã dng àïën sệ àûúåc hôa lûúái
àiïån qëc gia.
- Hïå thưëng àiïån mùåt trúâi àưåc lêåp: dânh cho
nhiïìu núi àiïån lûúái khưng ưín àõnh, hóåc mën
sûã dng phông trûúâng húåp mêët àiïån lûúái.
- Hïå thưëng àiïån mùåt trúâi hôa lûúái cố lûu
trûä (Hybrid): Àêy lâ giẫi phấp kïët húåp giûäa 2
hïå thöëng àiïån mùåt trúâi trïn.
3. Thi cưng vâ lùỉp àùåt hïå thưëng àiïån nùng
lûúång mùåt trúâi ấp mấi
Àêìu tiïn, cêìn lûåa chổn hûúáng thêåt chđnh
xấc, sau àố lùỉp àùåt cấc têëm pin cố àưå nghiïng
gốc 10 - 15 ửồ nhựỗm aóm baóo hùồ thửởng pin
seọ nhờồn àûúåc ấnh nùỉng mùåt trúâi chiïëu nhiïìu

nhêët vâ cûåc àẩi trong ngây. Viïåc nây gip cho
cấc têëm pin cố thïí hêëp th àûúåc lûúång ấnh
nùỉng mùåt trúâi lúán vâ àẩt hiïåu quẫ sûã dng cao

nhêët. Hïå thưëng pin nïn àûúåc thiïët kïë cố
khoẫng cấch giûäa pin mùåt trúâi vâ mấi/sân àïí
àẫm bẫo thưng giố tẫn nhiïåt.
4. Mưåt sưë àiïìu cêìn lûu
- Ngìn àiïån tûâ pin mùåt trúâi lâ dông àiïån
mưåt chiïìu DC, cố thïí gêy nguy hiïím. Do àố,
trong quấ trịnh lùỉp àùåt cêìn cố cấc trang bõ
bẫo hưå lao àưång ph húåp, sûã dng gùng tay
vâ giây bẫo hưå khi lùỉp àùåt, àưìng thúâi cêìn ch
àêëu àng cûåc trong quấ trịnh lùỉp.
- Khưng àûáng lïn cấc têëm pin cố thïí gêy
vúä hóåc xûúác bïì mùåt kđnh.
- Khưng lùỉp àùåt cấc têëm pin bõ ûúát hóåc
lùỉp àùåt trong àiïìu kiïån mûa giố.
- Àẫm bẫo cấc mưëi nưëi phẫi àûúåc cấch
àiïån àng k thåt.
- Hïå thưëng giấ àúä phẫi àẫm bấo chùỉc
chùỉn trong àiïìu kiïån giố bậo.
Àùåc biïåt, hïå thưëng nùng lûúång mùåt trúâi
ấp mấi sệ tiïëp xc trûåc tiïëp vúái nhûäng thấch
thûác tûâ mưi trûúâng thiïn nhiïn. Do àố,
Inverter phẫi àẫm bẫo cấc tiïu chín
nghiïm khùỉc vïì an toân, chưëng bi, chưëng
nûúác, chưëng sết, hẩn chïë nguy cú bõ ró sết,
hû hỗng, dêỵn túái tđnh ưín àõnh kếm...
Àưìng thúâi, phẫi àẫm bẫo sûå an toân
tuåt àưëi cho con ngûúâi vâ mưi trûúâng xung
quanh. Lûåa chổn sẫn phêím khưng àng
chín, khưng rộ ngìn gưëc, thiïëu sûå tûúng
thđch - àưìng bưå... sệ rêët khố àấp ûáng cấc u

cêìu nây.
TRÛÚNG LINH

11


CẦM TAY CHỈ VIỆC

Phên biïåt cấc loẩi pin mùåt trúâi thưng dng
Pin mùåt trúâi bẫn chêët
lâ thiïët bõ biïën àưíi
quang nùng trúã thânh
àiïån nùng, phc v àúâi
sưëng vâ sẫn xët.
Theo Cưng ty Cưí
phêìn Àiïån mùåt trúâi V
Phong (Bịnh Dûúng), vúái
ûu àiïím lâ ngìn nùng lûúång sẩch vâ
tiïìm nùng, khưng đt hưå gia àịnh vâ doanh
nghiïåp àậ quët àõnh chuín sang lùỉp àùåt
hïå thưëng àiïån mùåt trúâi riïng. Tuy nhiïn,
bẩn cêìn nùỉm vûäng mưåt sưë kiïën thûác cú
bẫn àïí chổn pin mùåt trúâi cho ph húåp. Vêåt
liïåu chđnh àïí chïë tẩo nïn cấc loẩi pin mùåt
trúâi lâ Silic tinh thïí vị àêy lâ ngun tưë tûå
nhiïn phưí biïën vâ àưå bïìncao. Trïn thõ
trûúâng hiïån nay cố 3 loẩi chđnh nhû sau.
1. Monocrystalline (Pin Mono)
Pin mùåt trúâi Mono àún tinh thïí lâ nhûäng
têëm àûúåc cùỉt ra tûâ nhûäng thỗi Silic hịnh

ưëng. Nhûäng têëm àún tinh thïí nây cố nhûäng
mùåt trưëng ngay gốc nưëi Module.Vúái cêëu tẩo
àún tinh thïí, cấc phên tûã electrons tẩo ra
dông àiïån cố nhiïìu khoẫng trưëng àïí di
chuín hún. Loẩi pin nùng lûúång mùåt trúâi
Mono hêëp thu ấnh sấng mùåt trúâi nhanh kïí
cẫ khi khưng cố nùỉng mẩnh, chó cêìn
cố ấnh sấng loẩi pin nây àậ tẩo
ra àiïån.
2. Polycrystalline
(Pin Poly)
Pin mùåt trúâi Poly àa
tinh thïí àûúåc lâm tûâ nhûäng
thỗi àc tûâ Silic àậ nung
chẫy, lâm ngåi vâ lâm rùỉn.
Vị cố nhiïìu tinh thïí trong tïë
bâo nïn cấc khoẫng trưëng đt hún,

12

cấc phên tûã àiïån electron
di chuín cng khố khùn
hún. Loẩi pin mùåt trúâi Poly
cố hiïåu sët thêëp hún pin
mùåt trúâi Mono vâ giấ
thânh cng thêëp hún. Pin
Poly hêëp thu ấnh nùỉng
mùåt trúâi khấ chêåm vâ phẫi
àẩt àïën mûác àưå ấnh nùỉng
nhêët àõnh múái cố thïí hoẩt àưång. Pin Poly

ngûng hoân toân hoẩt àưång khi thúâi tiïët
mêy nhiïìu, êm u.
3. Pin mùåt trúâi dẩng phim mỗng
Pin mùåt trúâi dẩng dẩng nây àûúåc tẩo tûâ
nhûäng miïëng phim rêët mỗng tûâ chêët liïåu
Silic nống chẫy. Pin cố cêëu trc àa tinh thïí
vâ cho hiïåu sët thêëp nhêët khi so sấnh vúái
hai dông pin trïn, búãi nố bỗ qua thao tấc
cùỉt thỗi Silicon nïn loẩi pin mùåt trúâi dẩng
phim mỗng lâ loẩi cố giấ cẫ mïìm nhêët so
vúái hai loẩi pin Mono vâ Poly.
Ngoâi ra, côn mưåt sưë dẩng pin mùåt trúâi
tưíng húåp, lâ sûå kïët húåp ca cấc dẩng pin
trïn. Àêy lâ nhûäng loaåi pin mùåt trúâi chuyïn
duång cho hiïåu suêët cao hún vâ bïìn hún,
tuy nhiïn loẩi nây giấ khấ cao vâ thûúâng
àûúåc dng nhiïìu cho cấc lơnh vûåc khưng
gian, qëc phông.
Mưỵi loẩi pin àïìu cố ûu àiïím riïng, tuy
nhiïn nïëu xết vïì khđa cẩnh
thûúng mẩi hốa, pin mùåt trúâi
Mono vâ pin mùåt trúâi Poly
àûúåc ûa chuöång hún hùèn.
Tuây tûâng muåc àđch,
lûúång ấnh sấng thûåc tïë,
thúâi tiïët c thïí àïí chổn
loẩi pin phuâ húåp nhêët,
vûâa kinh tïë, vûâa phaát huy
hïët taác dng hiïåu nùng
ca hïå thưëng àiïån mùåt trúâi.

LINH KHẤNH


CẦM TAY CHỈ VIỆC
Nhûäng thưng sưë cêìn biïët khi lùỉp àùåt hïå thưëng àiïån mùåt trúâi
Theo Cưng ty Cưí phêìn
Àiïån mùåt trúâi V Phong
(Bịnh Dûúng), trûúác khi
lùỉp àiïån mùåt trúâi ấp mấi,
bẩn cêìn nùỉm àûúåc nhûäng
thưng sưë sau àêy àïí lûåa
chổn hïå thưëng cưng sët
ph húåp cng nhû àẩt
hiïåu quẫ tửởi ỷu.
1. Tủnh tửớng lỷỳồng tiùu thuồ iùồn hựỗng
ngaõy: ờỡu tiïn, cêìn tđnh toấn mûác àưå sûã
dng àiïån mưỵi ngây ca tûâng thiïët bõ, sau àố
tưíng húåp lẩi bẩn sệ thưëng kï àûúåc tưíng lûúång
àiïån tiïu th mưỵi ngây.
2. Ûúác tđnh nùng lûúång cấc têëm pin mùåt
trúâi phẫi cung cêëp cho toân tẫi mưỵi ngây:
Khi tđnh toấn con sưë nây, bẩn cêìn cố phûúng
ấn dûå phông do tưín hao trong hïå thưëng (ẫnh
hûúãng ca thúâi tiïët, cûúâng àưå ấnh sấng…),
lûúång àiïån ca têëm pin trúâi sẫn sinh phẫi cao
hún tưíng àiïån nùng tiïu th. Cưng thûác tđnh
nhû sau: Tưíng nùng lûúång têëm pin mùåt trúâi
phaãi cung cêëp = (1.3 - 1.5) x tưíng sưë àiïån nùng
tiïu th, trong àố 1.3 - 1.5 lâ hïå sưë an toân.
3. Tđnh toấn cưng sët pin mùåt trúâi cêìn

sûã dng: Àïí tđnh toấn kđch cúä cấc têëm pin
mùåt trúâi cêìn sûã dng, ta phẫi tđnh àûúåc cưng
sët Watt-peak (Wp) cêìn cố ca têëm pin mùåt
trúâi. Lûúång Wp mâ pin mùåt trúâi tẩo ra lẩi ty
thåc vâo khđ hêåu ca tûâng vng trïn thïë giúái.
Àïí thiïët kïë chđnh xấc, phẫi tiïën hânh khẫo sất
tûâng vng vâ àûa ra mưåt hïå sưë gổi lâ “panel
generation factor”, tẩm dõch lâ hïå sưë phất
àiïån ca pin mùåt trúâi. Hïå sưë nây lâ tđch sưë ca
hiïåu sët hêëp thu (collection efficiency) vâ àưå
bûác xẩ nùng lûúång mùåt trúâi (solar radiation)
trong cấc thấng đt nùỉng ca vng.
4. Tđnh toấn bưå inverter: Hiïån nay, phưí
biïën cố 2 loẩi inverter sine chín ta cố thïí
dng àïí tđnh toấn lâ inverter sine chín têìn
sưë cao (high frequency) vâ inverter sine
chín têìn sưë thêëp (low frequency – hay ngûúâi

ta côn gổi lâ inverter dng
tùng phư).
Nïëu thiïët kïë chổn inverter sine chín têìn sưë cao, bưå
inverter phẫi à lúán àïí cố
thïí àấp ûáng àûúåc khi têët cẫ
tẫi àïìu bêåt lïn, nhû vêåy nố
phẫi cố cưng suờởt ủt nhờởt
bựỗng 150% cửng suờởt taói, tửởt
nhờởt laõ choồn 200% cưng sët tẫi vị khi sûã dng
cố nhûäng lc cêìn khúãi àưång cấc thiïët bõ. Nïëu tẫi
lâ motor (hóåc t lẩnh, mấy lẩnh… thưng
thûúâng) thị phẫi tđnh toấn thïm cưng sët àïí

àấp ûáng thúâi gian khúãi àưång ca motor. Thûúâng
dông khúãi àưång ca thiïët bõ cố motor lúán, gêëp
khoẫng 5 - 6 lêìn dông khi chẩy ưín àõnh, tuy
nhiïn cố thïí dng phûúng phấp khúãi àưång
mïìm àïí trấnh viïåc chổn inverter cưng sët quấ
lúán.Nïëu chổn inverter sine chín dng tùng
phư thị cố thïí chổn cưng sët tûâ 125 – 150% lâ
cố thïí sûã dng àûúåc, tuy nhiïn nhûúåc àiïím ca
loẩi inverter nây lâ tiïu hao lúán.
5. Tđnh toấn battery: Battery dng cho
hïå solar lâ loẩi deep-cycle. Loẩi nây cho
phếp xẫ àïën mûác bịnh rêët thêëp vâ cho phếp
nẩp àêìy nhanh. Loẩi nây cố khẫ nùng nẩp xẫ
rêët nhiïìu lêìn (cố nhiïìu cycle) mâ khưng bõ
hỗng bïn trong, gip tùng àưå bïìn, tíi thổ
cao. Cố 2 phûúng phấp tđnh toấn battery:
Cấch thûá nhêët lâ dûåa vâo lûúång àiïån sẫn xët
àûúåc tûâ cấc têëm pin mùåt trúâi. Dung lûúång ùỉc
quy phẫi chûáa àûúåc 1.5 - 2 lêìn lûúång àiïån sẫn
xët àûúåc mưỵi ngây tuy nhiïn hiïåu sët xẫ
nẩp ca battery chó khoẫng 70 – 80%. Trûúâng
húåp nhu cêìu sûã dng ch ëu lâ ban ngây thị
chó cêìn thiïët kïë lûúång ùỉc quy chỷỏa bựỗng lỷỳồng
iùồn saón xuờởt ra tỷõ pin mựồt trỳõi.
Trong hùồ thửởng iùồn mựồt trỳõi ửồc lờồp sỷó
duồng hựỗng ngây, àïí tíi thổ ùỉc quy tùng lïn
thị khưng nïn cho ùỉc quy xẫ sêu. Tưët nhêët
nïn bẫo vïå ùỉc quy úã ngûúäng ấp trïn 11V (àưëi
vúái ùỉc quy 12V) vâ chuín sang sûã dng àiïån
lûúái hóåc b lûúái.

T.K.LINH

13


CẦM TAY CHỈ VIỆC

Cấc bûúác àún giẫn lâm sẩch pin mùåt trúâi ấp mấi tẩi nhâ
Cấc têëm pin mùåt trúâi úã Viïåt
Nam lâ mưåt cưng nghïå nùng
lûúång tấi tẩo phưí biïën.
Bïn cẩnh viïåc thên thiïån
vúái mưi trûúâng, pin mùåt
trúâi cung cêëp tiïët kiïåm
àấng kïí cho hốa àún
àiïån ca bẩn. Khi lùỉp àùåt
hïå thưëng pin nùng lûúång
mùåt trúâi, àưìng nghơa vúái viïåc
phẫi thûúâng xun kiïím tra,
bẫo dûúäng do pin ln chõu mổi tấc
àưång ca mưi trûúâng.
Cưng ty Nùng lûúång lûúång mùåt trỳõi
GIVASOLAR (TPHCM) cho hay, caỏc khaóo
saỏt chú ra rựỗng, hiùồu sët pin mùåt trúâi sệ
giẫm àïën 30% nïëu khưng àûúåc vïå sinh
thûúâng xun, chûa kïí àïën nhûäng tưín hẩi
lâm ẫnh hûúãng àïën tíi thổ ca pin. Mùåc
d mûa lâ cấch lâm sẩch pin tûå nhiïn,
nhûng nïëu vïå sinh àõnh k àng cấch, hiïåu
quẫ lâm sẩch cố thïí tùng thïm hún 10%.

Ty vâo àiïìu kiïån thúâi tiïët vâ võ trđ lùỉp
àùåt, nïn bưë trđ vïå sinh àõnh k 2 - 3 lêìn/nùm.
Bẩn nïn chổn thúâi àiïím vïå sinh vâo bíi
sấng súám hóåc chiïìu tưëi búãi lc àố thúâi tiïët
khấ mất mễ, đt ấnh nùỉng. Nïëu vïå sinh vâo
àng lc trúâi nùỉng sệ khiïën têëm pin hêëp th
nùng lûúång mùåt trúâi lâm nûúác bay húi
nhanh, giẫm hiïåu quẫ vïå sinh.
Àưëi vúái cấc hưå lùỉp àiïån mùåt trúâi ấp mấi,
viïåc vïå sinh hïå thưëng pin mùåt trúâi hoân
toân cố thïí tiïën hânh tẩi nhaõ bựỗng mửồt sửở
bỷỳỏc ỳn giaón sau ờy.
Bỷỳỏc 1: Duõng vôi nûúác xõt lïn têëm pin
mùåt trúâi àïí lâm trưi ài lúáp bi bêín bấm trïn
bïì mùåt.
Bûúác 2: Dng bổt biïín hóåc miïëng vẫi
mïìm thêëm nûúác xâ phông cố àưå têíy rûãa
vûâa phẫi àïí lau sẩch bi bêín trïn têëm
pin.Lau k tûâng phêìn bïì mùåt khi khùn côn
ûúát. Tưët nhêët nïn dng cấc sẫn phêím têíy

14

rûãa chun dng àïí trấnh aónh
hỷỳóng xờởu lùn bùỡ mựồt pin.
Khửng nùn sỷó duồng vờồt
bựỗng kim loẩi hay cấc sẫn
phêím cố tđnh nùng mâi
môn àïí lâm sẩch vïët bêín
cûáng àêìu, búãi nố sệ lâm

trêìy xûúác hóåc vúä kđnh, gêy
hỗng hốc.
Ngoâi ra, khi tiïën hânh vïå
sinh pin nùng lûúång mùåt trúâi, bẩn
cêìn lûu àẫm bẫo an toaõn bựỗng caỏch
tựổt toaõn bửồ hùồ thửởng trỷỳỏc khi tiïën hânh vïå
sinh. Viïåc àổc k quy trịnh thûåc hiïån trong
sấch hûúáng dêỵn lâ àiïìu cêìn thiïët gip bẫo
dûúäng thiïët bõ hiïåu quẫ.
Mùåt khấc, cấc têëm pin nùng lûúång mùåt
trúâi thûúâng àûúåc lùỉp àùåt trïn cao, núi
thoấng àậng. Àưëi vúái nhûäng hưå gia àịnh,
viïåc sinh sệ dïỵ dâng hún so vúái nhûäng khu
vûåc tôa nhâ cao têìng. Àïí àẫm bẫo an
toân, bẩn nïn vïå sinh cấc têëm pin úã võ trđ
thêëp, trấnh viïåc leo trêo lïn mấi nhâ. Trong
trûúâng húåp pin lùỉp úã võ trđ quấ cao khố vïå
sinh thị nïn thụ cấc dõch v chun
nghiïåp, cố trang bõ àêìy à thiïët bõ bẫo hưå
àïí trấnh xẫy ra sûå cưë àấng tiïëc.
MẨNH HNG


CẦM TAY CHỈ VIỆC

Hïå thưëng sẫn xët àiïån mùåt trúâi trïn phao nưíi
Cấc nhâ khoa hổc Viïån Nghiïn cûáu
Cú khđ (Narime) thåc Bưå Cưng Thûúng
àậ nghiïn cûáu vâ thiïët kïë thânh cưng hïå
thưëng sẫn xët àiïån mùåt trúâi trïn phao

nưíi, múã ra triïín vổng sẫn xët nùng
lûúång múái tẩi Viïåt Nam.
Theo àố, thay vị àùåt cấc têëm pin mùåt
trúâi trïn mùåt àêët, khi àùåt trïn mùåt nûúác seä
cho hiïåu suêët cao hún do nûúác bưëc húi lâm
mất. Tuy nhiïn, cấch nây khố khùn hún vị
khi àùåt têëm pin trïn mùåt nûúác àôi hỗi àưå
bïìn ca vêåt liïåu nưíi vâ dao àưång ca mûåc
nûúác trïn cấc hưì.
Tûâ thûåc tïë nây Viïån Nghiïn cûáu Cú khđ
àậ tịm ra giẫi phấp húåp l ph húåp vúái àiïìu
kiïån trong nûúác. Àïën nay nhốm nghiïn cûáu
ca Viïån àậ thiïët kïë thânh cưng hïå thưëng
neo cho dûå ấn vâ tûå tin àïí tđnh toấn cấc hïå
thưëng neo vúái mûác àöå dao àöång lúán mûåc
nûúác lúán hún.
Hiïån kïët quẫ nghiïn cûáu àậ àûúåc ûáng
dng tẩi Dûå ấn Nhâ mấy Àiïån mùåt trúâi nưíi
hưì Àa Mi cố tưíng diùồn tủch mựồt bựỗng sỷó
duồng 56,65ha, quy mử tửớng cửng sët thiïët
kïë 47,5MWp, sẫn lûúång àiïån khoẫng 70
triïåukWh/nùm. Dûå ấn lùæp àùåt 143.940 têëm
pin nùng lûúång mùåt trúâi trïn diïån tđch 50ha
mùåt hưì Thy àiïån Àa Mi, thåc àõa bân xậ
La Ngêu (huån Tấnh Linh) vâ cấc xậ Àa
Mi, La Dẩ (huån Hâm Thån Bùỉc), tónh
Bịnh Thån. Viïåc thiïët kïë, chïë tẩo
vâ lùỉp àùåt hïå thưëng phao nưíi
Viïåt Nam cho dûå ấn àậ àấnh
dêëu mưëc múái mâ ngânh

khoa hổc vâ cưng nghïå
trong nûúác thûåc hiïån àûúåc.
C thïí, viïåc tđnh toấn, thiïët
kïë cấc phao nưíi gùåp nhiïìu
khố khùn do cấc tiïu chín
tđnh toấn, thiïët kïë vâ thûã

nghiïåm sẫn phêím ca Viïåt Nam chûa cố.
Àùåc biïåt, cấc tđnh toấn thiïët kïë liïn quan
àïën àưå bïìn sẫn phêím ca dûå ấn àïën 25
nùm trong àiïìu kiïån khùỉc nghiïåt.
Theo TS Nguỵn Hâ An, Trung têm Cú
àiïån thuãy, Viïån Nghiïn cûáu Cú khñ, àiïån
mùåt trúâi cêìn diïån tđch àïí chûáa cấc têëm pin
tiïëp xc vúái aánh saáng mùåt trúâi, caác têëm pin
àùåt trïn mùåt àêët thûúâng chiïëm diïån tđch àêët
lúán vâ àûúåc cho lâ khố khùn trong àêìu tû
phất triïín àiïån mùåt trúâi búãi chi phủ giaói
phoỏng mựồt bựỗng, quyọ ờởt taồi caỏc ừa
phỷỳng. ùớ khùỉc phc cấc khố khùn trïn,
thïë giúái àậ nghiïn cûáu têån dng hưì thy
àiïån, thy lúåi àïí àùåt nhâ mấy. Hiïån theo
thưëng kï àậ cố àïën 70 nhâ mấy àiïån mùåt
trúâi nưíi cưng sët phất àiïån tûâ 5 –
20.000KW. Mưåt ûu àiïím nûäa lâ àùåt cấc
têëm pin trïn mùåt nûúác hiïåu suêët cao hún
trïn mùåt àêët do nûúác böëc húi lâm mất. Khố
khùn khi àùåt têëm pin trïn mùåt nûúác lâ àưå
bïìn ca vêåt liïåu nưíi vâ dao àưång ca mûåc
nûúác trïn cấc hưì nïn cêìn cố cấc nghiïn

cûáu vïì vêåt liïåu nưíi, phûúng ấn kïët bê nưíi,
phûúng ấn neo bê trong lông hưì.
Viïån Nghiïn cûáu cú khđ àậ nghiïn cûáu
hïå thưëng phao nưíi, hïå thưëng neo: Vêåt liïåu
chïë tẩo phao nưíi, cấc tiïu chín, phûúng
phấp kiïím tra àưå bïìn cú l hoấ, àưå bïìn
theo thúâi gian; Phûúng ấn sẫn xët, kïët
nưëi, lùỉp phao tẩi hiïån trûúâng; Mấy mốc,
thiïët bõ chïë tẩo, lùỉp àùåt phao; Tđnh
toấn, thiïët kïë hïå thưëng neo,
cấc tiïu chín ấp dng…
Nghiïn cûáu têëm PV, hïå
thưëng kïët nưëi, truìn tẫi
àiïån, Inverter, hïå thưëng ào
lûúâng, àiïìu khiïín… àïí tẩo
ra hïå thưëng sẫn xët àiïån
mùåt trúâi nưíi trïn nûúác.
BẪO KHAÁNH

15


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Cố nïn k vổng bấn àiïån mùåt trúâi?
Hỗi: Theo Têåp àoân Àiïån lûåc Viïåt Nam
(EVN), nhûäng hưå dên lùỉp àùåt àiïån mùåt trúâi
sệ àûúåc mua lẩi àiïån. Nghơa lâ, vûâa cố àiïån
dng, vûâa cố tiïìn bấn àiïån. Liïåu cố phẫi úã
àêu cng bấn àûúåc àiïån?

NGUỴN BẪO KHẤNH (Nha Trang)
Theo TS Lï Hẫi Hûng, Àẩi hổc Bấch
khoa Hâ Nưåi: Mưỵi gia àịnh lùỉp àùåt àiïån mùåt
trúâi ấp mấi cố thïí tiïët kiïåm àûúåc khoẫng 4
triïåu àưìng/nùm so vúái dng àiïån lûúái. Vïì l
thuët, vúái tíi thổ dûå kiïën lâ 25 nùm ca
têëm pin mùåt trúâi ấp mấi, trûâ chi phđ àêìu tû,
mưỵi gia àịnh tiïët kiïåm àûúåc 79 triïåu
àưìng. Tuy nhiïn, do chi phđ àêìu tû
lùỉp àùåt ban àêìu cao, hïå thưëng
chuín tẫi phûác tẩp, thûåc tïë tiïìn
àiïån tiïët kiïåm khưng àûúåc lâ
bao. Vị mën àấnh giấ hiïåu quẫ
ca àiïån ấp mấi, cêìn xem chi phđ
vâ chêët lûúång ca panel nùng

lûúång mùåt trúâi, c thïí lâ panel àûúåc chïë tẩo
nùm nâo, ca hậng nâo... Panel câng múái thị
câng cho khẫ nùng tiïët kiïåm tiïìn àiïån.
Viïåc lùỉp àùåt àiïån mùåt trúâi ấp mấi hiïån àậ
khấ dïỵ dâng, d chi phđ khoẫng 20 - 25 triïåu
àưìng cho 1kWp àiïån mùåt trúâi ấp mấi vêỵn khấ
cao àưëi vúái nhiïìu hưå gia àịnh. Àấng lûu , giấ
thânh sẫn xët àiïån mùåt trúâi ấp mấi giûäa cấc
àõa phûúng lâ khấc nhau. L do cûúâng àưå bûác
xẩ mùåt trúâi khấc nhau. Trong àố, cûúâng àưå
bûác xẩ mùåt trúâi tẩi TPHCM, Têy Ngun vâ
Nam Trung Bưå lúán hún Hâ Nưåi rêët nhiïìu. Bấo
cấo nghiïn cỷỏu vùỡ nựng lỷỳồng cuóa WB
cho rựỗng, chú khoaóng 30% mấi nhâ

úã TPHCM vâ Àâ Nùéng cố khẫ
nùng lùỉp àùåt àiïån mùåt trúâi ấp mấi
cho hiïåu quẫ. Nïëu gia ch ài
vùỉng cẫ ngây, viïåc àêìu tû àiïån
nùng lûúång mùåt trúâi khưng thûåc
sûå hiïåu quẫ.
TRÊÌN HNG (ghi)

Àiïån mùåt trúâi khưng ph húåp vúái thânh phưë
Hỗi: Viïåc lùỉp àiïån mùåt trúâi úã miïìn Bùỉc
vâ cấc thânh phưë lúán cố dïỵ dâng khưng?
TRÊÌN THU HIÏÌN (Hoâng Mai, Hâ Nưåi)
TS Vêåt l Nguỵn Vùn Khẫi, Giấm
àưëc Trung têm Tû vêën tiïët kiïåm àiïån vâ
dung dõch hoẩt hoấ àiïån hốa trẫ lúâi: Viïåc
lùỉp àiïån mùåt trúâi khưng dïỵ dâng, àùåc biïåt
lâ úã miïìn Bùỉc vâ cấc thânh phưë lúán, búãi
nhâ cûãa san sất, ấnh nùỉng cố túái àûúåc thị
cng khưng liïn tc trong ngây.
Trong khi àố, àiïån mùåt trúâi
lâ ngìn nùng lûúång sẩch,
bïìn vûäng, khi lùỉp àùåt thị
àûúng nhiïn khưng bõ ẫnh
hûúãng búãi giấ àiïån lïn
xëng hay ngìn àiïån
khưng ưín àõnh. Cấc hưå dên úã
nưng thưn, miïìn ni, àùåc biïåt
lâ úã miïìn Trung vâ miïìn Nam

16

nïn lùỉp àùåt àïí cố ngìn àiïån lêu dâi sûã
dng, chó cố àiïìu chi phđ ban àêìu khấ cao.
Tuy nhiïn, cấc gia àịnh úã thânh phưë thị
viïåc àêìu tû àiïån mùåt trúâi cêìn phẫi tđnh toấn
húåp l vïì tđnh hiïåu quẫ. Búãi viïåc xêy nhâ
san sất nhau cẫn trúã rêët nhiïìu Mùåt Trúâi
chiïëu sấng vâo cấc têëm pin, dêỵn àïën hiïåu
sët phất àiïån rêët thêëp, d àêìu tû ban àêìu
vêỵn cao khưng kếm gị cấc hưå gia àịnh úã
cấc khu vûåc khấc.
Hún nûäa, nhûäng têëm pin
nùng lûúång mùåt trúâi cố thïí
thu hưìi vâ tấi chïë, do àố
khưng gêy ư nhiïỵm mưi
trûúâng. Viïåc lùỉp àùåt àiïån
mùåt trúâi ấp mấi àûúåc àấnh
giấ cố nhiïìu tiïìm nùng, àùåc
biïåt lâ khu vûåc phđa Nam.
MINH TÊM (ghi)


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Cấch tẩo ra àiïån ca pin mùåt trúâi
Hỗi: Pin mùåt trúâi tẩo ra àiïån nhû thïë
nâo?
HOÂNG LÏ MINH (Àâ Nùéng)
PGS.TS Hoâng Dûúng Hng, Trûúâng
Àẩi hổc Àâ Nùéng trẫ lúâi: Pin mùåt trúâi lâ

phûúng phấp sẫn xët àiïån trûåc tiïëp tûâ nùng
lûúång mùåt trúâi qua thiïët bõ biïën àưíi quang
àiïån. Àiïån tûâ pin mùåt trúâi cố khẫ nùng hôa
lûúái àiïån hóåc hoẩt àưång àưåc lêåp vâ cố thïí
cung cêëp àiïån cho nhiïìu ûáng dng tûâ cấc hïå
thưëng cêëp àiïån cho cấc tôa nhâ, cùn hưå, túái
cấc hïå thưëng cêëp àiïån cho cấc hïå thưëng
chiïëu sấng cưng cưång... Ûu àiïím nûäa ca
pin mùåt trúâi lâ gổn nhể, cố thïí lùỉp bêët k úã
àêu cố ấnh sấng mùåt trúâi. ÛÁng duång pin mùåt
trúâi àûúåc ûáng duång úã nhiïìu nûúác. Khưng chó
sûã dng pin mùåt trúâi cho vng sêu, vng
xa... pin mùåt trúâi côn àûúåc ûáng dng tẩi cấc

hưå gia àịnh. Khi
àố chó cêìn àùåt
cấc têëm phất àiïån
nùng lûúång mùåt
trúâi trïn nốc nhâ,
cấc têëm quang àiïån sệ
phất ra dông àiïån mưåt
chiïìu, mưåt chiïëc mấy àưíi dông sệ biïën dông
àiïån àố thânh àiïån xoay chiïìu, àïí cố thïí sûã
dng cho nhûäng thiïët bõ àiïån trong nhâ.
Àûúåc biïët, Viïåt Nam nối riïng vâ trïn thïë
giúái nối chung, cấc têëm pin nùng lûúång mùåt
trúâi thûúâng lùỉp theo hûúáng àïí chng àûúåc
tiïëp xc nhiïìu nhêët vúái ấnh nùỉng ban ngây.
Cấc kiïën trc sû vâ k thåt viïn ln tn
th ngun tùỉc nây, àùåc biïåt lâ trong viïåc

lùỉp àùåt thiïët bõ cho cấc hưå gia àịnh.
THANH HẪI (ghi)

Thiïët bõ thu nùng lûúång mùåt trúâi thưng minh
Hỗi: Thiïët bõ thu nùng lûúång mùåt trúâi
thưng minh cố gị khấc vúái mấy nûúác nống
nùng lûúång mùåt trúâi?
NGUỴN XN THÂNH (Àâ Nùéng)
Theo nhốm sinh viïn Lï Vùn Nhên
Hiïëu, Phẩm Vûúng Chđ Àẩt, Trûúng Thõ
M Dun, Phan Vùn Hoâng Lưåc, Khoa
Cưng nghïå nhiïåt - àiïån lẩnh, Àẩi hổc Bấch
khoa (Àẩi hổc Àâ Nùéng): Thiïët bõ thu nùng
lûúång mùåt trúâi thưng minh gia nhiïåt nûúác
nống àûúåc cố thïí têån dng tưëi àa nùng
lûúång mùåt trúâi do tûå àöång xoay theo sûå
thay àưíi võ trđ ca Mùåt Trúâi trong ngây.
Hïå thưëng àûúåc thiïët kïë gưìm 4
phêìn chđnh lâ bưå thu gia nhiïåt
kđch thûúác 1m x 1.6m x 1.7m,
khung vaâ cú cêëu xoay ca bưå
thu gia nhiïåt (gưìm mẩch àiïìu
khiïín quang hổc vâ xi lanh
àiïån), bịnh chûáa nûúác dung
tđch 90 lđt vâ khung àúä bịnh chûáa.

Khấc vúái cấc mấy nûúác nống nùng
lûúång mùåt trúâi tẩi Viïåt Nam trûúác àêy ch
ëu cố bưå thu tơnh (cưë àõnh), thiïët bõ thu
nùng lûúång mùåt trúâi thưng minh àûúåc lùỉp

àùåt thïm mưåt bưå cẫm biïën quang hổc vâ
mưåt xilanh dêỵn àưång. Khi Mùåt Trúâi di
chuín liïn tc trïn qu àẩo tûâ Àưng sang
Têy, bưå thu cng sệ quay theo hûúáng tia
nùỉng chiïëu àïën. Cấch nây gip cho bưå thu
àốn nùỉng ln àẩt 100% diïån tđch bïì mùåt
vâo cấc thúâi àiïím trong ngây.
Thiïët bõ nây cng àûúåc thiïët kùở thùm 2
vủt iùỡu chúnh nhựỗm thay ửới goỏc nghiùng
cuóa bưå thu gia nhiïåt, àïí xoay th
cưng theo hûúáng di chuín chêåm
ca mùåt trúâi tûâ Bùỉc xëng Nam
vâ ngûúåc lẩi theo ma trong
nùm. Cấch nây gip cho bïì mùåt
bưå thu gia nhiïåt ln vng gốc
vúái tia nùỉng tûâ Mùåt Trúâi chiïëu àïën.
HÂ BỊNH (ghi)

17


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Mấy nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi sẫn xët tẩi Viïåt Nam
Hỗi: Dông mấy nûúác nống nùng lûúång
mùåt trúâi sẫn xët tẩi Viïåt Nam vûâa àûúåc
giúái thiïåu ra thõ trûúâng liïåu cố thay thïë cấc
mấy nûúác nống sûã dng àiïån trong gia
àịnh hiïån nay khưng?
TRÊÌN VÙN THƯNG (TPHCM)

Cưng ty TNHH Rheem Viïåt Nam trẫ
lúâi: Àố lâ dông mấy nûúác nống nùng lûúång
mùåt trúâi Solahart Sunheat àûúåc thiïët kïë vâ
sẫn xët àùåc biïåt àïí thđch ûáng vúái cấc àiïìu
kiïån khđ hêåu àùåc th ca Viïåt Nam. Sẫn
phêím nây àûúåc sẫn xët tẩi Nhâ mấy
Rheem Viïåt Nam hiïån àẩi cố diïån tđch
33.000m2 vâ vưën àêìu tû
hún 20 triïåu USD àùåt tẩi
tónh Bịnh Dûúng. Hïå
thưëng mấy gưìm mưåt
bịnh chûáa àûúåc trấng
men sûá cng mưåt têëm
phùèng thu nhiïåt bïìn
chùỉc, cẫ hai àïìu àûúåc
thiïët kïë àïí chõu àûång

nhûäng mưi trûúâng khùỉc nghiïåt nhêët. Bïn
cẩnh àố, mấy côn àûúåc trang bõ mưåt bưå hưỵ
trúå àiïån trong bịnh chûáa 150 lđt àïí àẫm bẫo
cung cêëp nûúác nống liïn tc quanh nùm,
trong mổi àiïìu kiïån thúâi tiïët.
Vúái viïåc têån dng ngìn nùng lûúång
mùåt trúâi dưìi dâo vâ hoân toân miïỵn phđ,
dông mấy nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi
Solahart Sunheat sệ lâ giẫi phấp thay thïë
tưëi ûu cho cấc mấy nûúác nống sûã dng
àiïån trong gia àịnh.
Àùåc biïåt, viïåc lùỉp àùåt mấy nûúác nống
nùng lûúång mùåt trúâi Solahart Sunheat sệ

gip cấc gia àịnh
Viïåt têån dng ngìn
ấnh nùỉng mùåt trúâi
dưìi dâo miïỵn phđ àïí
tiïët kiïåm chi phđ nùng
lûúång cho viïåc àun
nống nûúác.
HÛÚNG GIANG
(ghi)

Pin nùng lûúång mùåt trúâi gêy ư nhiïỵm?
Hỗi: Viïåc sûã dng cấc têëm pin nùng
lûúång mùåt trúâi cố gêy ư nhiïỵm khưng?
TRÊÌN THU HÂ (Hâ Nưåi)
TS Hoâng Àûác Minh, Trûúâng Àẩi hổc
Bấch Khoa Hâ Nưåi trẫ lúâi: Sau khi àûúåc sûã
dng trong 2 - 3 thêåp niïn, söë lûúång têëm pin
nùng lûúång mùåt trúâi thẫi ra sệ tđch ly theo
thúâi gian vâ gêy hẩi cho mưi trûúâng do
chng thûúâng chûáa chị, cadmi,cấc hốa chêët
àưåc hẩi khấc khưng thïí lêëy ra cng
nhû viïåc xûã l mâ khưng àêåp vúä
hoân toân têëm pin. Bïn cẩnh àố,
cấc nghiïn cûáu cng cho thêëy
hoẩt àưång sẫn xët cấc têëm pin
nùng lûúång mùåt trúâi lâm tùng
àấng kïí lûúång khđ thẫi nitrogen
trifluoride (NF3), cố tấc hẩi túái

18

mưi trûúâng nhû mưåt loẩi khđ thẫi gêy hiïåu
ûáng nhâ kđnh gêëp 17.200 lêìn so vúái khđ carbon dioxide (CO2) trong giai àoẩn 100 nùm.
Lûúång khđ thẫi NF3 tùng 1.057% trong 25
nùm qua, trong khi lûúång khđ CO2 úã M chó
tùng khoẫng 5% trong cng k. Múái àêy, Cú
quan Nùng lûúång Tấi tẩo Qëc tïë (IRENA)
ûúác tđnh sưë lûúång têëm pin nùng lûúång mùåt
trúâi thẫi loẩi trïn toân cêìu cố thïí tùng lïn
mûác 78 triïåu têën vâo nùm 2050, tûâ
mûác vâo khoẫng 250.000 têën cëi
nùm 2016. May mùỉn lâ ngûúâi ta
hoân toân cố thïí tấi chùở tờởm pin
naõy bựỗng nhỷọng cửng nghùồ
hiùồn coỏ, chú coỏ àiïìu chi phđ cao
vâ thúâi gian tấi chïë lêu.
HÂ BỊNH (ghi)


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Nhûäng sẫn phêím nùng lûúång tấi tẩo triïín khai rưång úã Viïåt Nam
Hỗi: Bïëp àun nùng lûúång mùåt trúâi,
àên nùng lûúång mùåt trúâi, khđ biogas... cố
phẫi lâ nhûäng sẫn phêím nùng lûúång tấi
tẩo àang àûúåc triïín khai rưång úã Viïåt
Nam?
TRÊÌN THANH HẪI (Hûng n)
PGS.TS Hoâng Dûúng Hng,
chun gia vïì nùng lûúång sẩch Trûúâng

Àẩi hổc Bấch Khoa Àâ Nùéng trẫ lúâi: Hiïån
nay, úã nûúác ta, sẫn phêím bïëp àun nùng
lûúång mùåt trúâi khấ àûúåc ûa chång. Bẫn
chêët ca loẩi bïëp nây lâ thu nhiïåt tûâ ấnh
sấng mùåt trúâi àïí àun nêëu. Cấc tđnh
toấn cho thêëy, nïëu sûã dng bïëp
nùng lûúång mùåt trúâi àïí àun
nêëu, mưỵi thấng ngûúâi dên cố
thïí tiïët kiïåm àûúåc tûâ 100.000
- 200.000à tiïìn chêët àưët.
Cng bïëp àun, bịnh nûúác
nống sûã dng nùng lûúång mùåt

trúâi cng àang àûúåc ngûúâi dên àốn
nhêån. Ûu àiïím ca loẩi bịnh nây lâ cố
cêëu tẩo àún giẫn dïỵ sûã dng vâ giấ
thânh khưng quấ cao. Cấc sẫn phêím
bịnh nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi cố
thïí lâm nống úã nhiïåt àưå khoẫng 40 700C. Nïëu àiïìu kiïån nùỉng tưët cố thïí lïn
túái 900C.
Nhiïìu nùm nay, ngûúâi dên sûã dng
dng ngìn nùng lûúång biogas lâm khđ
àưët àậ khấ phưí biïën vâ àem lẩi hiïåu quẫ
cao. Hiïån nay, nhiïìu cưng nghïå múái liïn
quan àïën biogas liïn tiïëp ra àúâi.
Nïëu chùn ni cố quy mư tûâ
50 con lúån trúã lïn, sûã dng
biogas àïí chẩy mấy phất
àiïån cúä nhỗ sệ tiïët kiïåm
àûúåc khoẫng 24 triïåu

àưìng/nùm.
KHẤNH LY (ghi)

Cú chïë cuãa bïëp nùng lûúång mùåt trúâi
Hoãi: Cú chïë taåo ra nhiïåt nùng cuãa
bïëp nùng lûúång mùåt trúâi nhû thïë nâo?
TRÊÌN THY ANH (Àâ Nùéng)
KS Lï Hôa Phûúác, Trûúâng Àẩi hổc
Bấch khoa Àâ Nùéng trẫ lúâi: Bïëp nùng
lûúång mùåt trúâi lâ mưåt thiïët bõ giûä cấc tia
nùỉng vâ dng nùng lûúång nây àïí àun
nêëu cấc loẩi thûåc phêím hóåc àun nûúác
sưi. Mưåt trong cấc thiïët kïë ca bïëp nựng
lỷỳồng mựồt trỳõi laõ gửỡm mửồt caỏi thau bựỗng
nhửm, ỷỳồc cấch ly tưët àùåt trong
mưåt hưåp gưỵ. Mưåt têëm kđnh àêåy
trïn miïång thau cố gùỉn vúái
mưåt têëm phẫn chiïëu úã phđa
sau. Cấc thiïët kïë dng
gûúng hay thêëu kđnh
Fresnel àïí hưåi t ấnh
nùỉng vâo àiïím cêìn àun
nêëu cố thïí àûúåc dng. Cấc

bïëp nây cố thïí àẩt cưng sët vâi trùm
Watt vâ nhiïåt àưå túái 200°C.
Ngoâi ra, biïn dẩng ca mùåt phẫn xẩ
lâ tưí húåp ca cấc mùåt parabol trôn xoay
àïí cố thïí nhêån ấnh sấng tûâ mùåt trúâi vâ tûâ
gûúng phẫn xẩ. Nưìi chûáa thûác ùn lâ nưìi

nêëu bịnh thûúâng bïn ngoâi àûúåc sún
mâu àen. Têëm kđnh trong lâ loẩi cố àưå
trong sët cao àïí cố thïí cho ấnh sấng
xun qua tưët. Gûúng phẫn xẩ cố àưå
phẫn xẩ ấnh sấng cao, cố thïí xoay
quanh trc xoay àïí hûúáng chm
tia sấng phẫn xẩ vâo nưìi, phđa
sau têëm gûúng cố têëm bẫo vïå
vâ cng lâ nùỉp àêåy ca bïëp
khi khưng sûã dng. Ấnh nùỉng
àûúåc hêëp th qua gûúng phẫn
xẩ dêỵn túái nưìi nêëu àïí lâm chđn
thûác ùn.
AN NHIÏN (ghi)

19


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Lùỉp thanh àiïån trúã cho bịnh nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi
Hỗi: Àïí lâm nống nûúác vâo ma àưng,
cấc gia àịnh àang sûã dng bịnh nûúác nống
nùng lûúång mùåt trúâi cố nïn lùỉp thïm thiïët
bõ ph trúå lâ bưå lùỉp thanh àiïån trúã àïí tiïët
kiïåm àiïån?
NGUỴN TËN DNG
(Hoâng Mai, Hâ Nưåi)
GS.TS Nguỵn Àûác Lúåi, Trûúâng Àẩi
hổc Bấch khoa Hâ Nưåi trẫ lúâi: Àïí àẫm bẫo

cố nûúác nống khi khưng cố bûác xẩ mùåt trúâi,
cấch àún giẫn nhêët vâ rễ tiïìn nhêët lâ lùỉp
thanh àiïån trúã cho bịnh nûúác nống
nùng lûúång mùåt trúâi. Àïí giẫm
tưín thêët nhiïåt cho bịnh, cêìn
àùåt nhiïåt àưå ngùỉt thanh àiïån
trúã thêëp khoẫng 40 – 500C.
Cấc àûúâng ưëng nûúác nống
tûâ bịnh xëng hưå tiïu th
nhû phông tùỉm, bïëp cêìn
àûúåc bẫo ưn cêín thêån.

Ngoâi ra, cêìn phẫi lùỉp kêm thiïët bõ an
toân chưëng giêåt. Àïí an toân hún thị phẫi
ngùỉt àiïån trúã trûúác khi sûã dng nûúác nống.
Tûúng tûå, mưåt giẫi phấp khấc lâ dng
bịnh nùng lûúång mùåt trúâi kïët húåp búm
nhiïåt. Tûác, lùỉp mưåt búm nhiïåt àun nûúác
nống nưëi tiïëp vâo bịnh nùng lûúång mùåt trúâi.
Khi khưng cố nùng lûúång mùåt trúâi, búm
nhiïåt laâm nhiïåm vuå àun nûúác. Búm nhiïåt
tiïët kiïåm àiïån hún (cố thïí tiïët kiïåm àïën 60
- 70% àiïån nùng) nhûng àêìu tû ban àêìu rêët
tưën kếm.
Àùåc biïåt, vị bịnh nûúác nống nùng
lûúång mùåt trúâi àûúåc bẫo ưn tưët nïn
khi sûã dng thanh àiïån trúã cng sệ
gip giûä nûúác nống lêu khưng khấc
gị bịnh nống lẩnh. Viïåc lâm nống
cẫ bịnh nûúác nùng lûúång mùåt trúâi

cng ngang vúái mưåt bịnh nống lẩnh
lùỉp ựồt taồi chửợ.
HIẽèN DUNG (ghi)

Robot doồn raỏc chaồy bựỗng nựng lỷỳồng mựồt trỳõi
Hoói: Robot doồn raỏc chaồy bựỗng nựng
lỷỳồng mựồt trúâi cố gip đch cho viïåc xûã l rấc
thẫi àang gờy ử nhiùợm mửi trỷỳõng khửng?
NGUYẽẻN TUYẽậT NHUNG (TPHCM)
Traó lỳõi: Robot doồn raỏc chaồy bựỗng nựng
lỷỳồng mựồt trỳõi laõ yỏ tûúãng nhốm sinh viïn àïën
tûâ Phên hiïåu Àẩi hổc Giao thưng Vêån tẫi
TPHCM gưìm Nguỵn Thânh Thi vâ Nguỵn
Vơ Nhên. Theo àố, robot àûúåc thiïët kïë nhỗ
gổn. Robot àûúåc trang bõ hai phao bïn hưng
àïí cố thïí nưíi àûúåc trïn mùåt nûúác. Phđa trûúác
robot àûúåc trang bõ gâu mc àïí vúát rấc thẫi
trưi trïn sưng, hưì. Thên robot cố mưåt khay
chûáa àïí chûáa rấc thẫi àûúåc vúát
tûâ gâu mc.
Trïn nốc robot cố bưå pin
nùng lûúång mùåt trúâi cố khẫ
nùng xoay àûúåc 360 àưå àïí
nhêån ấnh sấng Mùåt Trúâi. Bïn
trong robot cố chûáa hưåp àiïìu

20

khiïín chûáa mẩch àiïån vâ ùỉc quy. Khoang
chûáa rấc àûúåc trang bõ cấnh quẩt thưíi khư

àùåt bïn dỷỳỏi khay chỷỏa nhựỗm muồc ủch
sờởy khử raỏc thaói vaõ lc bịnh. Phêìn àiïån tûã
ca robot gưìm mẩch àiïån trung têm àiïìu
khiïín àưång cú lấi, àưång cú thưíi, àưång cú
gâu mc, bưå chuín àưíi giûäa ngìn nùng
lûúång ùỉc quy vâ pin mựồt trỳõi. Ngỷỳõi duõng
coỏ thùớ iùỡu khiùớn robot bựỗng tay búãi mưåt
cêìn àiïìu khiïín.
Nhốm tấc giẫ cho biïët, do khẫ nùng di
chuín linh hoẩt trïn cấc kïnh rẩch, sưng
hưì nïn robot hoẩt àưång rêët hiïåu quẫ trong
viïåc vúát àûúåc rấc vâ lc
bịnh trưi nưíi trïn sưng.
Ngoâi ra, do cố kđch thûúác
nhỗ gổn nïn robot ph húåp
cẫ vúái cẫ sưng, hưì hay cấc
kïnh rẩch lúán, nhỗ.
THU HÂ (ghi)


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Tấc dng ca bịnh lổc nûúác tûâ nùng lûúång mùåt trúâi
Hỗi: Bịnh lổc nûúác tûâ nùng
lûúång mùåt trúâi cố tấc dng gị?
PHẨM M AN (Hâ Nam)
Trẫ lúâi: Tûâ viïåc phất hiïån
vai trô ca nûúác sẩch vâ thêëu
hiïíu nưỵi khưí ca ngûúâi dên khi
thiïëu nûúác sẩch, nhốm bẩn mï

sấng tẩo àïën tûâ trûúâng THCS
Thån Hûng (Long M, Hêåu Giang)
gưìm Nguỵn Thõ Thu Ngên, Nguỵn Thõ
ën Linh vâ Vộ Thanh Triïìu àậ nẫy ra tûúãng
thiïët kïë bịnh lổc nûúác tûâ nùng lûúång mùåt trúâi.
Bịnh lổc nûúác nây cố tấc dng biïën nûúác mùån,
nûúác nhiïỵm phên thânh nûúác ngổt.
Theo àố, bịnh lổc nûúác tûâ nùng lûúång mùåt
trúâi cố cêëu tẩo khấ àún giẫn gưìm: Mưåt thng
xưëp, bïn trong àûúåc phuã nhûåa àen giuáp hêëp
thuå aánh saáng mùåt trúâi tûâ thêëu kđnh, lùng kđnh
vâ mưåt têëm kđnh thy cố cưng dng àïí tùng

sûå phẫn chiïëu ca ấnh nùỉng mùåt trúâi.
Àưìng thúâi sệ cố hai bịnh dng àïí
chûáa nûúác ëng vâ nûúác nống,
mưåt sưë ưëng, van thu nûúác. Thiïët
bõ nây cố thïí àïí úã bêët cûá núi
nâo cố ấnh sấng nhû àïí úã sên,
ban cưng hóåc trïn mấi nhâ àïí
têån dng ấnh nùỉng mùåt trúâi. Cấc
thûã nghiïåm cho thêëy, thúâi gian àïí
biïën nûúác mùån, nûúác nhiïỵm phên thânh
nûúác ngổt tûúng àưëi ngùỉn (khoẫng 6 lđt nûúác
ngổt/ngây vâo nhûäng ngây cố nùỉng).
Ngoâi ra, do têån dng tûâ cấc vêåt liïåu sùén
cố, rễ tiïìn nïn bịnh lổc nûúác àùåc biïåt nây cố
giấ thânh rễ (khoẫng 200.000à/bịnh). Vúái giấ
thânh rễ, vêån hânh dïỵ, nïëu àûúåc àêìu tû, mư
hịnh cố thïí ấp dng vâo cåc sưëng cho ngûúâi

dên vng biïín, vng nûúác bõ nhiïỵm phên…
THU HÂ (ghi)

Têån dng nùng lûúång mùåt trúâi àïí nêëu ùn
Hỗi: Thay vị phẫi sûã dng cấc loẩi
nhiïn liïåu nhû gas, àiïån, than, ci… thị
ngûúâi dên úã cấc vng cố nhiïìu nùỉng hoân
toân cố thïí dng nùng lûúång mùåt trúâi àïí
nêëu ùn khưng?
PHNG LAN HOA (Hâ Nưåi)
PGS.TS Hoâng Dûúng Hng, Trûúâng
Àẩi hổc Bấch khoa Hâ Nưåi trẫ lúâi: Hiïån nay,
úã nûúác ta, sẫn phêím bïëp àun nùng lûúång
mùåt trúâi àang rêët nhiïìu cấc doanh nghiïåp,
viïån nghiïn cûáu... nghiïn cûáu vâ bûúác àêìu
ûáng dng thânh cưng. Bẫn chêët ca loẩi bïëp
nây lâ thu nhiïåt tûâ ấnh sấng mùåt trúâi àïí àun
nống nûúác, nêëu chđn thûác ùn. Ûu àiïím
ca loẩi bïëp nây lâ têån dng àûúåc
nùng lûúång “khưng mêët tiïìn” àïí
sûã dng vâo viïåc àun nêëu thay
thïë cho ga, àiïån. Cấc tđnh toấn
cho thêëy, nïëu sûã dng bïëp nùng
lûúång mùåt trúâi àïí àun nêëu, mưỵi
thấng ngûúâi dên cố thïí tiïët kiïåm

àûúåc tûâ 100.000 - 200.000à tiïìn chêët àưët.
Ngoâi lúåi đch vïì kinh tïë, àúä tưën thúâi gian, loẩi
bïëp nây gip ngûúâi dên nêng cao nhêån thûác
vïì khai thấc nùng lûúång sẩch, gốp phờỡn baóo

vùồ mửi trỷỳõng.
un nỷỳỏc noỏng bựỗng nựng lỷỳồng mựồt
trỳõi cng lâ mưåt sẫn phêím cố khẫ nùng
nhên rưång úã Viïåt Nam búãi tđnh kinh tïë vâ
khẫ nùng ûáng dng àïën tûâng hưå gia àịnh.
Cấc thiïët bõ àun nûúác nống bựỗng nựng
lỷỳồng mựồt trỳõi cho gia ũnh coỏ nhiùỡu loaồi,
diùồn tđch tûâ 1 - 3m2 cố thïí cung cêëp 100 –
300 lđt nûúác nống cố nhiïåt àưå tûâ 40 - 70°C.
Nhiïìu gia àịnh úã nûúác ta, nhêët lâ cấc
tónh phđa Nam cố àiïìu kiïån ấnh
sấng mùåt trúâi ưín àõnh, bùỉt àêìu
lâm quen vúái cấc thiïët bõ sûã
dng nùng lûúång mùåt trúâi trong
viïåc àun nêëu trong nhâ, àun
bịnh nûúác nống nhâ tùæm.
PHONG LÊM (ghi)

21


HỎI - ĐÁP KHOA HỌC

Mấy nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi ưëng dêìu
Hỗi: Mấy nûúác nống nùng lûúång mùåt truìn nhiïåt cố thïí diïỵn ra súám hún cng
trúâi ưëng dêìu cố gị khấc so vúái loẩi mấy nhû kïët thc mån hún so vúái sûã dng
nûúác nống dng ưëng chên khưng?
nûúác bïn trong.
NGUỴN TËN ANH (Hâ Nưåi)
Ngay cẫ khi nùỉng tùỉt àưëi vúái ưëng dêìu,

Theo Trung têm Tiïët kiïåm nùng nhiïåt vêỵn àûúåc truìn vâo bưìn nûúác cho
lûúång TPHCM: Mấy nûúác noáng nùng àïën khi lúáp hêëp thuå nhiïåt bïn trong ca nố
lûúång mùåt trúâi ưëng dêìu cố cêëu tẩo hïåt nhû nguöåi ài àïën nhiïåt àöå thêëp hún nhiïåt àưå
mấy nûúác nống nùng lûúång mùåt trúâi ưëng bưëc húi ca dêìu. Ngoâi ra, ưëng dêìu khưng
chên khưng, chó khấc
gêy àống cùån, rïu
tẩi phêìn ưëng hêëp th
nhúát trong lông ưëng
nhiïåt bïn trong cố
nïn tiïët kiïåm chi phđ
chûáa dêìu.
bẫo dûúäng, vïå sinh.
Mấy nûúác nống
Tuy nhiïn, mấy
nùng lûúång mùåt trúâi
nûúác nống nùng
ưëng dêìu cố ûu àiïím
lûúång mùåt trúâi ưëng
truìn nhiïåt nhanh vâ
dêìu hay ưëng chên
hiïåu quẫ hún ưëng
khưng àïìu sûã dng
thưng thûúâng vị sûã
nùng lûúång tûå nhiïn
dng mưi chêët trung
an toân vâ tiïët kiïåm
gian cố nhiïåt àưå bưëc v Ngun l lâm nống nûúác ca mấy nûúác nống chi phđ.
húi thêëp nïn quấ trịnh nùng lûúång mùåt trúâi ưëng dêìu
MINH TÊM (ghi)

Bưå sẩc pin mùåt trúâi cho àiïån thoẩi di àưång
Hỗi: Bưå chuín àưíi nùng lûúång mùåt trúâi
thânh nùng lûúång àiïån cố gip ngûúâi sûã
dng sẩc àiïån thoẩi di àưång bõ hïët pin khi
núi àố khưng cố àiïån?
NGUỴN THANH HÂ (Hâ Nưåi)
Theo tấc giẫ V Vên Thanh, Trûúâng
Àẩi hổc Bấch khoa Àâ Nùéng: Vúái ûu àiïím
sùén cố, dưìi dâo, thên thiïån vúái mưi trûúâng,
nùng lûúång mùåt trúâi àang lâ giẫi phấp thay
thïë cho cấc ngìn nùng lûúång khấc.
Trong khi àố, cấc thiïët bõ di
àưång àûúåc sûã dng rưång rậi vâ
khưng thïí thiïëu trong caỏc
hoaồt ửồng hựỗng ngaõy cuóa
con ngỷỳõi laồi gựồp vờởn àïì vïì
nùng lûúång khi cấc thiïët bõ
nây chó sûã dng àûúåc trung
bịnh tûâ 1 - 2 ngây lâ hïët pin. Vị
vêåy, bưå chuín àưíi nùng lûúång

22

mùåt trúâi thânh nùng lûúång àiïån àûúåc thiïët
kïë cố thïí sûã dng cho cấc thiïët bõ di àưång
nẩp àiïån trûåc tiïëp tûâ nùng lûúång mùåt trúâi,
hóåc thưng qua ngìn àiïån lûúái mâ cưng
sët vâ àưå ưín àõnh ca nố vêỵn àûúåc àẫm
bẫo rêët cao.
Loẩi sẩc pin nây cố thïí dng cho nhiïìu

loẩi àiïån thoẩi khấc nhau, sẩc úã mổi lc,
mổi núi mâ khưng cêìn àïën ngìn àiïån.
Hiïån bưå sẩc nây àang dêìn àûúåc cẫi tiïën
cho nhỗ gổn vâ àểp mùỉt hún àïí
cố thïí dïỵ dâng mang theo
ngûúâi, cố ngìn sẩc úã bêët cûá
núi nâo. Bưå sẩc côn cố khẫ
nùng tđch àiïån khấ dâi, nïn
d trúâi khưng cố ấnh sấng
cng vêỵn cố thïí sẩc pin nhû
bịnh thûúâng.
MAÅNH HUÂNG (ghi)


TIN TỨC - SỰ KIỆN
v Sệ xêy dûång cú chïë
àêëu thêìu àiïån mùåt trúâi. Tẩi
thưng bấo kïët lån cåc hổp
Thûúâng trûåc Chđnh ph múái àêy
vïì cú chïë cho àiïån mùåt trúâi, Chđnh ph
giao Bưå Cưng Thûúng nghiïn cûáu cú chïë àêëu
thêìu thay thïë cú chïë giấ FIT (giấ bấn àiïån
nùng sẫn xët ra tûâ ngìn nùng lûúång tấi tẩo
àûúåc cung cêëp vâo hóåc bấn cho lûúái àiïån).
Cú chïë giấ FIT aáp duång theo Quyïët àõnh
11/2017 àaä hïët hiïåu lûåc tûâ 30/6. Hiïån Bưå Cưng
Thûúng àậ àûa ra hai phûúng ấn àêëu thêìu giấ
àiïån mùåt trúâi, àố lâ àêëu thêìu tẩi traồm biùởn aỏp
hoựồc giaói phoỏng mựồt bựỗng saồch. aồi diùồn Bưå
Cưng Thûúng cho biïët, sệ múâi gổi nhâ àêìu tû

tham gia àêëu giấ mưåt phêìn hóåc toân bưå dûå
ấn, nhû cấch Campuchia lâm thânh cưng dûúái
sûå hưỵ trúå ca ADB. Àẩi diïån Bưå Cưng Thûúng
hy vổng sệ chổn àûúåc cấc dûå ấn àiïån vúái chi
phđ húåp l thưng qua hịnh thûác àêëu thêìu giấ.
Viïåc àêëu thêìu cấc dûå ấn àiïån mùåt trúâi sệ tẩo
ra sûå minh bẩch, rộ râng, cưng bựỗng ửởi vỳỏi
caỏc nhaõ ờỡu tỷ tham gia phaỏt triùớn dûå ấn. Àêëu
thêìu sệ gip sâng lổc àûúåc nhûäng àún võ
khưng chun nghiïåp, nùng lûåc ëu kếm.
Theo World Bank, hiïån trïn thïë giúái àậ cố hún
100 qëc gia ấp dng cú chïë àêëu thêìu cấc dûå
ấn àiïån mùåt trúâi vâ thânh cưng vúái viïåc àûa ra
giấ àiïån cẩnh tranh.
QËC TRỔNG
v Nùng lûúång tấi tẩo tẩi Viïåt Nam - tûâ
chđnh sấch àïën thûåc tiïỵn. Àêy lâ tïn hưåi
thẫo vûâa àûúåc tưí chûác ngây 27/11 tẩi Hâ Nưåi.
Ưng Trêìn Viïët Ngậi, Ch tõch Hiïåp höåi Nùng
lûúång Viïåt Nam cho biïët, nguy cú thiïëu àiïån
hiïån nay àậ àûúåc tđch t tûâ nhiïìu nùm trûúác.
B àùỉp cho sûå thiïëu ht nây lâ sûå phất triïín
trúã lẩi cấc dûå ấn nhiïåt àiïån than, nhûng cấc
dûå ấn nây khưng àẩt tiïën àưå theo Quy hoẩch
àiïån VII (àiïìu chónh) dêỵn àïën khưng hoân
thânh mc tiïu bưí sung 7.000MW àiïån mưỵi
nùm. Chûa kïí àôi hỗi vïì vêën àïì mưi trûúâng
trong phất triïín nhâ mấy àiïån àậ àùåt ra
nhûäng ấp lûåc rêët lúán. Ngìn àiïån nhêån àûúåc
k vổng lúán trong xậ hưåi thúâi gian qua lâ

nùng lûúång tấi tẩo, hiïån cố cưng sët lùỉp àùåt

chiïëm t trổng khoẫng 9% tưíng cưng sët
àiïån cẫ nûúác, nhûng sẫn lûúång múái chó àẩt
2,5%. Trûúãng nhốm Nùng lûúång, Ngên hâng
Thïë giúái Rahul Kitchlu cho biïët, hiïån cấc
ngìn nhiïn liïåu hốa thẩch tẩi Viïåt Nam nhû
than àấ, dêìu mỗ, khđ àưët vêỵn àang àấp ûáng
phêìn lúán nhu cêìu nùng lûúång. Tuy vêåy,
ngìn ngun liïåu nây àang dêìn cẩn kiïåt,
gêy ra biïën àưíi khđ hêåu vâ ẫnh hûúãng túái sûác
khỗe con ngûúâi. Vị thïë, nghiïn cûáu vâ sûã
dng cấc ngìn nùng lûúång múái cố khẫ
nùng tấi tẩo nhû nùng lûúång giố, nùng lûúång
mùåt trúâi, àõa nhiïåt hay nùng lûúång sinh khưëi
lâ xu hûúáng têët ëu ca nhiïìu qëc gia trïn
thïë giúái.
MẨNH HNG
v Bưå Cưng Thûúng àïì xët phï duåt
thïm 11.000MW àiïån giố, àiïån mùåt trúâi. Bưå
trûúãng Cưng Thûúng Trêìn Tën Anh cho
biïët, giai àoẩn 2019 – 2020, kếo dâi àïën
2022 – 2023 àang àưëi diïån nguy cú thiïëu
àiïån cao. Nguyïn nhên laâ thúâi tiïët bêët lúåi, cấc
àêåp thy àiïån khưng trûä à nûúác. Viïåt Nam
cng àưëi diïån vúái suy giẫm úã thõ trûúâng nùng
lûúång sú cêëp khi dûå kiïën phẫi nhêåp khêíu 20
triïåu têën than vâo nùm 2020 vâ àẩt mûác 35
triïåu têën vâo nùm 2035. Ngìn khđ cng
khưng à cho cấc dûå ấn úã Àöng Nam Böå,

Têy Nam Böå. Do vêåy, Böå Cöng Thûúng àậ
bấo cấo lïn Chđnh ph huy àưång cấc ngìn
phất khấc nhû àiïån than, àiïån khđ, thy àiïån
vâ àiïån mùåt trúâi. Bưå nây sệ trịnh Chđnh ph cú
chïë múái bưí sung thïm khoẫng 6.000MW
àiïån mùåt trúâi vâ 1.500MW àiïån giố. Trong
trûúâng húåp thiïëu trêìm trổng khi thy àiïån
khưng à nûúác, ngûúâi àûáng àêìu ngânh cưng
thûúng cho hay sệ phẫi cêëp phếp cho cấc dûå
ấn àiïån mùåt trúâi, àùåc biïåt lâ tẩi cấc khu vûåc
ph tẫi cao nhû khu vûåc Têy Nam Bưå vâ cấc
vng cưng nghiïåp miïìn Àưng àïí huy àưång
cao hún. C thïí, ngìn àiïån mùåt trúâi phẫi huy
àưång 8.000MW vâ àiïån giố lâ 3.000MW.Bưå
cng giao Têåp àoân Dêìu khđ Viïåt Nam àâm
phấn mua khđ tûâ Malaysia, Thấi Lan àẫm bẫo
cung ûáng àiïån cho khu vûåc miïìn Têy vâ miïìn
Àưng Nam Böå.
TRÛÚNG LINH

23


TIN TỨC - SỰ KIỆN
v Àiïån mùåt trúâi nưíi
trïn hưì khưng àûúåc dng
cấc thiïët bõ cố khẫ nùng
gêy ư nhiïỵm. Theo àố, vùn
bẫn ca Bưå Nưng nghiïåp vâ
Phất triïín nưng thưn do Thûá trûúãng Nguỵn

Hoâng Hiïåp k nïu rộ, cấc dûå ấn àiïån mùåt trúâi
úã khu vûåc nây cng khưng àûúåc sûã dng ùỉc
quy vâ cấc thiïët bõ cố khẫ nùng gêy ư nhiïỵm
trong khu vûåc lông hưì; khưng gêy cẫn trúã cho
viïåc vêån hânh cưng trịnh; khưng cố hoẩt àưång
san lêëp, tưn nïìn khu vûåc lông hưì lâm thay àưíi
quy mư, nhiïåm v cưng trịnh. Hiïån Bưå Nưng
nghiïåp vâ Phất triïín Nưng thưn àang chó àẩo
tưí chûác nghiïn cûáu, xêy dûång vùn bẫn hûúáng
dêỵn liïn quan àïën viïåc àấnh giấ tiïìm nùng,
xêy dûång, quẫn l vêån hânh cấc dûå ấn àiïån
nùng lûúång mùåt trúâi trong phẩm vi bẫo vïå hưì
chûáa thu lúåi vúái dûå kiïën sệ ban hânh vâo àêìu
nùm 2020. Tuy nhiïn, trong thúâi gian chûa cố
vùn bẫn hûúáng dêỵn, Bưå cng àïì nghõ UBND
cấc tónh, thânh phưë khi quët àõnh ch trûúng
àêìu tû cấc dûå ấn àiïån mùåt trúâi trong phẩm vi
bẫo vïå hưì chûáa thy lúåi phẫi lûu vêën àïì àẫm
bẫo an toân cưng trịnh vâ chêët lûúång nûúác hưì.
Àùåc biïåt vúái cấc hưì chûáa cố nhiïåm v cêëp nûúác
cho sinh hoẩt, hưì sú khẫo sất nghiïn cûáu cêìn
àấnh giấ tấc àưång ca viïåc che phuã mùåt nûúác,
tyã lïå diïån tñch che phuã cuãa têëm pin mùåt trúâi so
vúái diïån tđch mùåt hưì.
TRÛÚNG LINH
v Hưå lùỉp àiïån mùåt trúâi àûúåc hưỵ trúå tûâ 3
- 10 triïåu àưìng. Vúái sûå hưỵ trúå ca Chđnh ph
Àûác, sùỉp túái, mưỵi hưå gia àịnh Viïåt Nam sệ àûúåc
nhêån khoẫng tûâ 3 - 10 triïåu àưìng nïëu lùỉp àùåt
hïå thưëng àiïån mùåt trúâi. C thïí, thưng tin nây

àûúåc cho biïët tẩi hưåi thẫo khúãi àưång "Chûúng
trịnh thc àêíy phất triïín àiïån mùåt trúâi mấi nhâ
tẩi Viïåt Nam" diïỵn ra gêìn àêy. Theo ưng
Phûúng Hoâng Kim, Cc trûúãng Cc Àiïån lûåc
vâ Nùng lûúång tấi tẩo (Bưå Cưng Thûúng), vúái
sûå hưỵ trúå vâ vâo cåc ca nhiïìu àún võ, sệ cố
khoẫng 100.000 hïå thưëng àiïån mùåt trúâi àûúåc
lùỉp àùåt vâ vêån hânh vâo cëi nùm 2025. Bưå
Cưng Thûúng cng Têåp àoân Àiïån lûåc Viïåt
Nam (EVN) àang nghiïn cûáu àïí ấp dng

24

chđnh sấch hưỵ trúå cho ngûúâi dên. Theo ưng
Kim, tiïìm nùng àiïån mùåt trúâi ca Viïåt Nam côn
rêët lúán, khoẫng 13.300MW mưåt nùm, trong àố
riïng TPHCM cố cưng sët ûúác tđnh khoẫng
6.000MW. Trûúác àố, Bưå Cưng Thûúng àậ phï
duåt Chûúng trịnh Thc àêíy phất triïín àiïån
mùåt trúâi mấi nhâ tẩi Viïåt Nam giai àoẩn 2019 2025. Chûúng trịnh hûúáng àïën mc tiïu hưỵ trúå
thûåc hiïån Chiïën lûúåc qëc gia vïì phất triïín
nùng lûúång tấi tẩo thưng qua giẫi phấp vïì phất
triïín thõ trûúâng cưng nghïå àiïån mùåt trúâi trïn
mấi nhâ tẩi Viïåt Nam. Viïåt Nam cuäng àùåt muåc
tiïu saãn xuêët àiïån tûâ nùng lûúång tấi tẩo úã mûác
6,5% tưíng cú cêëu ngìn vâo nùm 2020 vâ
10,7% vâo nùm 2030.
MINH TRĐ
v 10 nùm túái, Viïåt Nam cêìn thïm
83.000MW àiïån. Thûá trûúãng Bưå Cưng thûúng

Cao Qëc Hûng cho biïët, trong vông 20 nùm
qua, nhu cêìu àiïån nùng ca Viïåt Nam àậ tùng
trïn 13% trong giai àoẩn 2000 - 2010 vâ trïn
11% cho giai àoẩn 2011 - 2016 (nùm 2018
vûâa qua laâ trïn 10%). Nhû vêåy, so vúái tùng
trûúãng GDP 6 - 7%, nhu cêìu àiïån nùng cuãa
Viïåt Nam thûúâng tùng gêëp 1,8 - 2 lêìn tưëc àưå
tùng trûúãng GDP. Nhu cêìu àiïån nùng tùng cao
liïn tc tẩo ra nhûäng sûác ếp lúán vïì àêìu tû cho
nùng lûåc phất àiïån, truìn tẫi vâ phên phưëi ca
qëc gia. Theo Quy hoẩch Phất triïín àiïån lûåc
Qëc gia àậ àûúåc Chđnh ph phï duåt, cưng
sët lùỉp àùåt ngìn àiïån cẫ nûúác sệ lïn àïën
130.000MW nùm 2030 so vúái 47.000MW hiïån
nay. Nhû vêåy, khoẫng 83.000MW ngìn àiïån
múái sệ cêìn phẫi àûúåc xêy dûång vâ àûa vâo vêån
hânh tûâ nay àïën 2030, cng vúái àố lâ cấc cú súã
hẩ têìng truìn tẫi vâ phên phưëi. Cấc nghiïn cûáu
àấnh giấ tiïìm nùng nùng lûúång tấi tẩo cho thêëy,
àïën nùm 2030, Viïåt Nam cố khẫ nùng phất triïín
khoẫng 8.000MW thy àiïån nhỗ, 20.000MW
àiïån giố, 3.000MW àiïån sinh khưëi, 35.000MW
àiïån mùåt trúâi. Khuën khđch phất triïín nùng
lûúång tấi tẩo, phc v cấc mc tiïu phất triïín
nïu trïn, Bưå Cưng Thûúng àậ xêy dûång vâ trịnh
Chđnh ph ban hânh hâng loẩt cấc cú chïë nhû
cho àiïån mùåt trúâi, àiïån giố, àiïån sẫn xët tûâ chêët
thẫi rùỉn, àiïån sinh khưëi...
LINH KHẤNH