lý luận mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHIỆP HÀ NỘI

Welcome
Bài thuyết trình mơn Triết Học Mác Lê-Nin


Nhóm 9:

1.Lê Thị Quỳnh Anh

5.Hà Thị Trang

2.Khuất Thị Lan Anh

6.Lê Thị Tâm

3.Diêm Thị Thanh Thư

7.Nguyễn Thị Vân Anh

4.Đỗ Thị Bích Hải

8.Đỗ Thị Quỳnh


Chủ Đề:

Nhà văn Tơ Hồi đã viết: “Mỗi trang văn đều soi bóng thời đại mà
nó ra đời’’. Bằng lý luận mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội
và ý thức xã hội hãy giải thích câu nói trên?

-


Nội dung thuyết trình:
I. Trình bày các khái niệm tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Cho ví dụ.
II. Nêu nên mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại XH và ý thức XH. Cho ví
dụ.
III. Giải thích câu nói của nhà văn Tơ Hồi.


I. Các khái niệm:
1

Tồn tại xã hội:

 Tồn tại xã hội là toàn bộ sinh hoạt vật chất và những điều kiện sinh hoạt vật chất của XH.

Điều kiện tự nhiên

Yếu tố cơ bản của tồn tại

Điều kiện dân số

XH
Phương thức sản
xuất


Ví dụ:

2

Ý thức xã hội:

 Ý thức xã hội là mặt tinh thần của đời sống xã hội, bao gồm toàn bộ những quan điểm, tư
tưởng cùng những tình cảm, tâm trạng... Của những cộng đồng xã hội, nảy sinh từ tồn tại
xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định.


Ví dụ:

Tư tưởng

Phong tục tập quán


II. Mối quan hệ giữa TTXH và YTXH:

Quyết Định

Tồn Tại Xã Hội

Ý Thức Xã Hội
Tác Động Trở Lại


2.1.Tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội:
 Tồn tại xã hội quyết định sự hình thành, nội dung của ý



thức xã hội.

Tồn tại xã hội thay đổi thì ý thức xã hội cũng thay đổi theo.

Ví dụ:

Xã hội nguyên thủy

Xã hội chiếm hữu nô lệ


2.2.Tính độc lập tương đối của YTXH:
 Ý thức xã hội thường lạc hậu hơn tồn tại xã hội:



Do hoạt động thực tiễn của con người nên tồn tại xã hội vận động với tốc độ nhanh hơn khả
năng phản ánh của ý thức xã hội.



Do sức mạnh của thói quen, tập quán, truyền thống và do cả tính bảo thủ của hình thái ý thức
xã hội.



Do ý thức xã hội gắn liền với lợi ích của giai cấp nào đó, họ thường bám vào những tư tưởng

lạc hậu nhằm duy trì lợi ích, chống lại các lực lượng tiến bộ.


Ví dụ:

Trọng nam khinh nữ

Tục bắt vợ


 Ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội:

 Những tư tưởng tiên tiến, khoa học có thể vượt trước sự phát triển của tồn tại, dự báo sự phát
triển tương lai, có tác dụng hướng dẫn, chỉ đạo thực tiễn, hướng dẫn những nhiệm vụ mới của xã
hội.


Ví dụ:

Issac Newton

Charles Darwin

(Lực vạn vật hấp dẫn)

(Học thuyết tiến hóa)


 Ý thức xã hội có tính kế thừa



Những quan điểm, lý luận của mỗi thời đại đều dựa trên cơ sở tài liệu lý luận của thế hệ trước. Kế
thừa thể hiện tính tất yếu khách quan, tính tiến lên trong sự phát triển.

Ví dụ:
+ Phong tục tập quán, truyền thống (có cả tính tiêu cực và tích cực).
+ Tư tưởng HCM kế thừa và phát huy những lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin.


 Ý thức xã hội tác động trở lại tồn tại xã hội
 Khi tư tưởng khoa học, chính sách tiến bộ góp phần thúc đẩy tồn tại xã hội phát triển.



Nếu ý thức xã hội lạc hậu, phản động sẽ cản trở sự phát triển tồn tại xã hội.


Ví dụ:

Nền KT tự cung tự cấp

( nhờ đó mà đất nước ta phát triển và tiến lên XH chủ nghĩa)

Nền KT thị trường


III. Giải thích câu nói:

Mỗi trang văn

Ý thức chủ quan của tác
giả

Soi bóng

Thời đại mà nó ra đời

Tồn tại xã hội

Những tác phẩm văn học nó phản ánh lên hiện thực xã hội mà nó ra đời.


Tồn tại xã hội

Tác động

Ý thức chủ quan của tác
giả

Mỗi tác phẩm viết ra đều phản ánh thời đại mà nó ra đời.


Kim Lân

Nam Cao


Câu 1: Đâu là một trong những mối quan hệ biện chứng giữa TTXH và
YTXH?

A

B

C

TTXH quyết định YTXH

TTXH phản ánh YTXH

TTXH tác động YTXH


Câu 2: Ý thức xã hội thường...so với tồn tại xã hội.

A

B

C

Tiên tiến

Lạc hậu
Song song


Câu 3: Đâu là yếu tố cơ bản của tồn tại xã hội?

A

B

C

D

Điều kiện tự nhiên

Điều kiện dân số
Phương thức sản xuất

Cả A, B và C


Thanks For
Listening!!!