Đề, Đáp án Thi HSG môn GDCD cấp Thị xã, năm học 20212022

UBND THỊ XÃ BỈM SƠN

PHÒNG GD&ĐT
Số BD: …………..

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP THỊ XÃ LỚP 9
NĂM HỌC 2021-2022
Môn thi: GIÁO DỤC CƠNG DÂN
Thời gian: 150 phút (khơng kể thời gian giao đề)
Ngày thi: 30/9/2021
(Đề thi gồm 02 trang, có 07 câu)

Câu 1: (2.0 điểm)
Công ước Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em được ban hành vào thời gian
nào? Trình bày nội dung nhóm quyền bảo vệ, phát triển và ý nghĩa của cơng
ước? Em hãy lấy một số ví dụ về thực hiện nhóm quyền phát triển của trẻ em ở
Việt Nam hiện nay? Tháng hành động vì trẻ em hằng năm ở nước ta là tháng
nào? Chủ đề của tháng hành động vì trẻ em năm 2021 là gì?
Câu 2: (3.0 điểm)
Vì sao phải bảo vệ di sản văn hóa? Nêu quy định của pháp luật về bảo vệ
di sản văn hóa? Trách nhiệm của em trong việc bảo vệ di sản văn hóa là gì?
Ngày di sản văn hóa Việt Nam là ngày nào? Em hãy kể một số di sản văn hóa
của Thanh Hóa và sắp xếp theo hai loại (di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa
phi vật thể)?
Câu 3: (2.0 điểm)
Thế nào là tự lập? Biểu hiện và ý nghĩa của tự lập? Em cần rèn luyện
phẩm chất tự lập như thế nào trong học tập và trong cuộc sống hằng ngày? Hãy
nêu một tấm gương có tính tự lập mà em biết trong cuộc sống?
Câu 4: (2.0 điểm)
Tác hại của vũ khí, chất cháy nổ và các chất độc hại? Quy định của pháp
luật về phòng chống cháy nổ và các chất độc hại là gì? Em hãy nêu một số hoạt

động phòng chống cháy nổ trong nhà trường nơi em đang học?
Câu 5: (4.0 điểm)
a) Em hãy so sánh sự khác nhau giữa dân chủ và kỉ luật? Vì sao phải thực
hiện dân chủ và kỉ luật? Trách nhiệm của em trong việc thực hiện dân chủ và kỉ
luật là gì?
b) Có bạn học sinh cho rằng: “Thực hiện kỉ luật trong nhà trường sẽ làm
mất đi quyền tự do dân chủ của học sinh”. Em có đồng ý với ý kiến trên khơng?
Vì sao?
Câu 6: (4.0 điểm)
a) Hịa bình và bảo vệ hịa bình là gì? Trong cuộc sống hằng ngày hịa
bình được biểu hiện như thế nào? Em cần làm gì để góp phần bảo vệ hịa bình?
b) Hãy nêu một số hoạt động của Đảng, nhà nước ta đã và đang làm để
bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc góp phần vào bảo vệ hịa
bình cho đất nước?


2
c) Ngày quốc tế hịa bình là ngày nào? Chủ đề của ngày quốc tế hịa bình
năm 2021 là gì?
Câu 7: (3.0 điểm) Cho tình huống:
Vừa xem tin nhắn điện thoại chị Mai đã biết công ty trả lương cho mình.
Khi đi làm về chị đã rủ chị Lan vào cây ATM để rút tiền, chị Mai vừa mở cửa
vào thì thấy trên máy ATM có 2 tờ 500.000 đồng mà người rút tiền trước đó
chưa lấy và bỏ tiền vào ví . Sau khi rút tiền xong, chị Mai đã kể lại cho chị Lan
nghe về số tiền trên và chị Lan nói rằng: “Chị cứ bỏ túi mà dùng, số tiền này có
phải mình ăn cắp hay ăn trộm đâu mà sợ”
a) Em có đồng ý với ý kiến của chị Lan khơng ? Vì sao?
b) Nếu em là chị Mai em sẽ ứng xử như thế nào?
--------------------HẾT--------------------Cán bộ coi thi khơng giải thích gì thêm

Họ và tên thí sinh: ………………………………………………………


3
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP THỊ
NĂM HỌC 2021 - 2022
Mơn thi: GIÁO DỤC CƠNG DÂN 9
Ngày thi: 30/09/2021

Câu
1
(2đ)

Nội dung
Điểm
LHQ ban hành công ước: ngày 20/11 năm 1989
0.25đ
Nội dung của cơng ước: Gồm có 4 nhóm quyền.
- Nhóm quyền bảo vệ: Là những quyền nhằm bảo vệ trẻ em như: 0.75đ
Quyền không bị phân biệt đối xử, quyền khơng bị bỏ rơi, quyền
khơng bị bóc lột và xâm hại. Ví dụ.
- Nhóm quyền phát triển: Là những quyền được đáp ứng các nhu
cầu cho sự phát triển một cách toàn diện của trẻ như: Quyền
được học tập, quyền được vui chơi, quyền được tham gia các
hoạt động văn hóa, nghệ thuật … Ví dụ.
Ý nghĩa của cơng ước:
- Đối với trẻ em: Trẻ em được sống hạnh phúc, được yêu thương, 0.5đ
chăm sóc, dạy dỗ do đó được phát triển đầy đủ. Ví dụ.
- Đối với thế giới: Trẻ em là chủ nhân của thế giới tương lai, trẻ
em được phát triển đầy đủ sẽ xây dựng nên một thế giới tương lai

tốt đẹp, văn minh, tiến bộ. Ví dụ.
-Một số ví dụ về thực hiện nhóm quyền phát triển của trẻ ở
Việt Nam hiện nay: Tất cả trẻ em đủ 6 tuổi đều được tới trường,
những trẻ em khó khăn ở vùng sâu, vùng xa , trẻ em nghèo được 0.25đ
nhà nước quan tâm tạo điều kiện đi học, trẻ em được tham gia
các hoạt động vui chơi, giải trí (thi tiếng hát truyền hình, hoạt
động thiếu nhi)…..
Tháng hành động vì trẻ em hằng năm ở nước ta là tháng 6.
Chủ đề của tháng hành động vì trẻ em năm 2021 là: “ Chung
tay bảo đảm thực hiện quyền trẻ em, bảo vệ trẻ em trong
thiên tai, dịch bệnh”.
0.25đ
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu

2
(3đ)

Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn
hóa vật thể là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn
hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Ví
dụ.
Cần phải bảo vệ di sản văn hóa vì nó có vai trò rất quan
trọng:
- Đối với sự phát triển nền văn hóa Việt Nam: Di sản văn hóa là
tài sản của dân tộc nói lên truyền thống dân tộc, thể hiện công
đức của tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể
hiện kinh nghiệm của dân tộc trong các lĩnh vực. Các thế hệ sau

0.25đ

0.5đ


4
có thể tiếp thu, kế thừa truyền thống, kinh nghiệm đó để phát
triển nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. VD
- Đối với thế giới: Di sản văn hóa của Việt Nam đóng góp vào
kho tàng di sản văn hóa thế giới. Một số di sản văn hóa của Việt
Nam được công nhận là di sản thế giới để được tơn vinh, giữ gìn
như tài sản q giá của nhân loại(Ví dụ: Cố đơ Huế, di tích Mĩ
Sơn, Vịnh Hạ Long, Nhã Nhạc cung đình Huế…).
Những quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa.
- Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu di
sản văn hóa. Chủ sở hữu di sản văn hóa có trách nhiệm bảo vệ và
phát huy giá trị di sản văn hóa.
-Nghiêm cấm các hành vi:
+ Chiếm đoạt, làm sai lệch di sản văn hóa.
+ Hủy hoại hoặc gây nguy cơ hủy hoại di sản văn hóa.
+ Đào bới trái phép địa điểm khảo cổ, xây dựng trái phép, lấn
chiếm đất đai thuộc di tích lịch – văn hóa, danh lam thắng cảnh.
+ Mua bán, trao đổi và vận chuyển trái phép di vật, cổ vật, bảo
vật quốc gia thuộc di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.
+ Đưa trái phép di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia ra nước ngoài.
+ Lợi dụng việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa để thực
hiện hành vi trái pháp luật
Trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ di sản văn hóa.
-Nhận biết được các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ di sản
văn hóa; biết đấu tranh, ngăn chặn những hành vi đó hoặc báo
cho những người có trách nhiệm biết để xử lí. Ví dụ.
-Tham gia các hoạt động giữ gìn, bảo vệ, tơn tạo các di sản văn

hóa phù hợp với lứa tuổi. Ví dụ.
-Tôn trọng và tự hào về các di sản văn hóa của q hương, đất
nước. Ví dụ.
Ngày di sản văn hóa VN là ngày 23/11
Một số DSVH Thanh Hóa phân theo 2 loại:
+DSVH vật thể: Thành nhà Hồ, Suối cá Cẩm Lương..
+DSVH phi vật thể: Hị sơng Mã, lễ hội Lam Kinh…
( HS phải nêu được ít nhất mỗi loại 2 di sản)
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu

1.0đ

0.75đ

0.25đ
0.25đ


5
3
(2đ)

Tự lập là tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu,
tạo dựng cuộc sống của mình; khơng trơng chờ, dựa dẫm, phụ
thuộc và người khác. Ví dụ.
Biểu hiện
- Nêu được một số biểu hiện như: tự tin, bản lĩnh, kiên trì, dám
đương đầu với khó khăn, có ý chí vươn lên trong học tập và trong
cuộc sống…
Ý nghĩa

-Tự lập có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển cá nhân, giúp
con người đạt được thành công trong cuộc sống trong cuộc sống
và được mọi người kính trọng. Ví dụ.
Học sinh cần rèn luyện tính tự lập:
- HS biết tự giải quyết, tự làm những công việc hằng ngày của
bản thân trong học tập, lao động, sinh hoạt Ví dụ.
- Ưa thích sống tự lập, khơng dựa dẫm, ỷ lại, phụ thuộc vào
người khác. Ví dụ.
- Cảm phục và tự giác học hỏi những bạn, những người xung
quanh biết sống tự lập. Ví dụ.
( Hs khơng lấy ví dụ trừ 0.25 đ)
-Ví dụ tấm gương tự lập: Bác Hồ, Nguyễn Ngọc Kí…
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu.

Tác hại: Ngày nay con người luôn đối mặt với những thảm hoạ
Câu:4 do vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại gây ra. Các tai nạn do vũ
(2đ) khí, cháy, nổ và các chất độc hại đã gây tổn thất to lớn cả về
người và tài sản cho cá nhân, gia đình và xã hội như: Mất tài sản
của cá nhân, gia đình và xã hội; gây bị thương, tàn phế hoặc tử
vong.
Quy định pháp luật:
-Để phòng ngừa, hạn chế các tai nạn vũ khí, chất cháy nổ và các
chất độc hại , Nhà nước đã ban hành Luật Phòng cháy và chữa
cháy, Bộ luật Hình sự và một số văn bản quy phạm pháp luật
khác trong đó:
+ Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng trái phép các loại
vũ khí, các chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ và chất độc hại.
+Chỉ những cơ quan, tổ chức, cá nhân được Nhà nước giao
nhiệm vụ và cho phép mới được giữ, chuyên chở và sử dụng vũ
khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ và chất độc hại.

+Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở
và sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ, chất độc hại
phải được huấn luyện về chuyên môn, có đủ phương tiện cần
thiết và ln tn thủ quy định về an toàn.

0. 5đ
0.25đ

0.5đ

0.5đ

0.25đ

0. 5đ

1.0đ


6
Hs lấy ví dụ
-Một số hoạt động phịng chống cháy nổ trong nhà trường:
mít tinh ngày phịng chống cháy nổ, kí cam kết với cơng an,
vẽ tranh, tìm hiểu về luật phịng cháy chữa cháy..
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu.
0.5đ
5
(4đ)

+ Dân chủ là mọi người được làm chủ công việc của tập thể và xã

hội, mọi người phải được biết, được cùng tham gia bàn bạc, góp
phần thực hiện, giám sát những cơng việc chung của tập thể và xã
hội có liên quan đến mọi người, đến cộng đòng và đất nước VD
+ Kỉ luật là những quy định chung của cộng đồng, của một tổ
chức xã hội, nhằm tạo ra sự thống nhất hành động để đạt chất
lượng hiệu quả trong công việc vì mục tiêu chung.VD
a.So sánh dân chủ và kỉ luật:
Cơ sở
Dân chủ
Nội dung
Là quyền làm chủ của công dân
trong công việc của tập thể .VD
Phạm vi
Thực hiện trong tập thể và xã
hội.VD
Cách thức thực Tự chủ, tự giác, không bắt buộc.
hiện
VD

0.25đ

0.25đ

Là những quy định c
một tập thể. VD
Chỉ được thực hiện tron
thể nhất định. VD
1.5đ
Có tính u
cầu bắt bu

cho những người trong
phải thực hiện. VD
Kết quả
Mang lại lợi ích cho các cá nhân Mang lại lại ích cho tập
trong tập thể.VD
cao chất lượng, hiệu
việc. VD
( HS không lấy VD trừ 0.25 đ)
Cần phải thực hiện pháp luật và kỉ luật vì:
-Thực hiện tốt dân chủ và kỉ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về
nhận thức, ý chí và hành động của các thành viên trong một tập
thể.Ví dụ.
- Tạo điều kiện đề xây dựng mối quan hệ xã hội tốt đẹp. Ví dụ.
- Nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập,lao động, hoạt động xã
hội. Ví dụ.
Trách nhiệm của em trong việc thực hiện dân chủ và kỉ luật:
-Biết thực hiện quyền dân chủ và chấp hành tốt kỉ luật của tập 0.5đ
thể.
Ví dụ.


7
-Có thái độ tơn trọng quyền dân chủ và kỉ luật của tập thể. Ví dụ.
b. Em khơng đồng ý với ý kiến trên vì:
- Kỉ luật bảo vệ quyền tự do dân chủ cho mỗi người, khơng ai có
quyền xâm phạm tới quyền dân chủ của người khác. Nếu khơng
có kỉ luật thì quyền tự do dân chủ của mỗi người sẽ bị xâm phạm. 1.0đ
Ví dụ.
- Kỉ luật còn tạo điều kiện cho quyền tự do dân chủ của con
người được phát huy. Nếu ai cũng tự giác thực hiện kỉ luật thì

mọi cơng việc học tập, lao động… trong tập thể sẽ rất tự do,
thoải mái, hiệu quả và chất lượng sẽ cao VD.
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu
6
(4đ)

0.5đ
a. Hịa bình là tình trạng khơng có chiến tranh hay xung đột vũ 0.5đ
trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp tác
giữa các quốc gia – dân tộc, giữa con người với con người, là
khát vọng của tồn nhân loại. Ví dụ.
Bảo vệ hịa bình là làm mọi việc để bảo vệ, giữ gìn cuộc sống xã
hội bình yên ; là dùng thương lượng, đàm phán để giải quyết mọi
mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo, quốc gia ; không 0.5 đ
để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.
Biểu hiện của hòa bình trong cuộc sống hằng ngày
-Biết lắng nghe, biết đặt mình vào địa vị của người khác để hiểu
và thơng cảm với họ ; biết thừa nhận những điểm khác với mình ; 1.0đ
biết dùng thương lượng để giải quyết mâu thuẫn ; biết học hỏi
những tinh hoa, những điểm mạnh của người khác ; sống hòa
đồng với mọi người, khơng phân biệt đối xử kì thị người khác
biết tơn trọng dân tộc khác, các nền văn hóa khác.
Trách nhiệm bảo vệ hịa bình:
-Tham gia các hoạt động bảo vệ hịa bình, chống chiến tranh do
nhà trường, địa phương tổ chức. Ví dụ.
-u hịa bình, ghét chiến tranh phi nghĩa. Ví dụ.
1.0đ
b. Những việc Đảng và nhà nước ta đang làm để bảo vệ chủ
quyền biển đảo:
-Bên ngoài đất nước: Sử dụng luật quốc tế mà các nước đã kí về

biển đông DOC năm 1982 để yêu cầu các nước thực hiện đúng,
tích cực đàm phán thương lượng với các nước đặc biệt là Trung 0.5đ
Quốc, dùng dư luận quốc tế để gây sức ép yêu cầu các nước
phải thực hiện đúng luật quốc tế.
- Bên trong đất nước: Tăng cường đại đoàn kết toàn dân, tuyên
truyền nhân dân ý thức bảo vệ hịa bình, ngăn chặn chiến tranh,
hiện đại hóa trang thiết bị vũ khí để bảo vệ hịa bình


8
c.Ngày quốc tế hịa bình hằng năm là ngày: 21/9
Chủ đề của ngày quốc tế hịa bình năm 2021 là: “ Cùng nhau
vì hịa bình: Tơn trọng, an tồn và phẩm giá cho tất cả mọi
người”.
Chú ý: HS lấy được ít VD trừ 0.25 đ cả câu
7
(3đ)

a. Em không đồng ý với ý kiến của chị Lan.
Vì: Theo điều 32 Hiến pháp 2013 quy định:
“Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để
dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần góp vốn
trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác”.
-Như vậy theo nội dung điều luật trên thì số tiền đó khơng thuộc
quyền sở hữu của chị Mai
- Cho nên chị Mai khơng có quyền sử dụng và định đoạt chỉ
có quyền chiếm hữu.
b. Nếu là anh Mai trong trường hợp trên em sẽ:
-Theo quy định của pháp luật về nghĩa vụ tôn trọng tài sản người
khác : Khi nhặt được của rơi phải trả lại cho chủ sở hữu hoặc

thơng báo cho cơ quan có trách nhiệm xử lí theo quy định của
pháp luật.
Như vậy:
-Em sẽ cương quyết khơng sử dụng số tiền trên, vì nếu làm như
vậy sẽ vi phạm pháp luật.
-Em sẽ vào ngân hàng để gửi lại cho chủ sở hữu hoặc gửi cho cơ
quan như cơng an có thẩm quyền xử lí

0.5đ
0.5đ
0.5đ

0.5đ

0.5đ

1đ

Chú ý : Tùy vào bài làm của HS để giám khảo cho điểm thích hợp. Khuyến
khích điểm cho HS lấy được ví dụ đủ và đúng; chữ viết đẹp, trình bày khoa học.