“Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo pháp luật hình sự Việt Nam”LUẬN VĂN THẠC SỸ

LỜI CAM ĐOAN
Tơi tên: Dương Chí Hiếu, là học viên lớp Cao hoc ̣ Luâṭ khóa 7 Đợt 2 năm 2018
(Mã lớp: CH18LHS_ BL7_2); Chuyên ngành: Luâṭ Hình sự và Tố tụng hình sự (Mã
ngành: 8380104). Là tác giả nghiên cứu đề tài Luận văn thạc sĩ Luật học “Tội hiếp
dâm người dưới 16 tuổi theo pháp luật hình sự Việt Nam”.
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn nêu trên là cơng trình nghiên cứu của cá nhân
tơi dưới sự hướng dẫn khoa học TS. Phan Anh Tuấn, trong luận văn có sử dụng, trích
dẫn một số nguồn tài liệu, ý kiến và quan điểm nghiên cứu khoa học của một số tác giả
là nhà nghiên cứu trong lĩnh vực luật học. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận
văn đảm bảo tính chính xác, trung thực và tin cậy.
Nay tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Phòng Đào tạo sau đại học, trường Đại
Học Trà Vinh xem xét để tôi được bảo vệ luận văn với đề tài nghiên cứu nêu trên.
Chân thành cảm ơn!.
Trà Vinh, ngày .... tháng ..... năm 2020
Tác giả

Dương Chí Hiếu

i


LỜI CẢM ƠN
Để thực hiện tốt luận văn “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo pháp luật hình
sự Việt Nam” người viết đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của nhiều cá nhân, cơ
quan, tổ chức.
Trước tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến TS. Phan Anh
Tuấn, đã dành nhiều thời gian quý báo và tâm huyết để hướng dẫn, chỉ dạy trong suốt
quá trình thực hiện luận văn.
Em xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô giảng viên đã truyền đạt những kiến
thức hữu ích để em làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài luận văn của mình.
Ngồi ra, tôi xin gửi lời cảm ơn đến tập thể đơn vịPhòng Tư Pháp huyện Vĩnh

Lợi- tỉnh Bạc Liêu nơi tơi đang cơng tác vì đã tạo điều kiện và ln động viên trong
suốt q trình tơi theo học cao học, cũng như thời gian tơi hồn thành luận văn thạc sĩ.

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan................................................................................................................ i
Lời cảm ơn .................................................................................................................. ii
Mục lục ...................................................................................................................... iii
Danh mục chữ viết tắt ................................................................................................. vi
Danh mục bảng ......................................................................................................... vii
Tóm tắt ..................................................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI............................................................................ 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .................................................................................... 2
3. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .................... 3
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 6
5. PHẠM VI GIỚI HẠN ĐỀ TÀI ................................................................................ 6
6. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT ................................ 6
7. KẾT CẤU LUẬN VĂN .......................................................................................... 7
CHƯƠNG 1.NHỮNG VẤN ĐẾ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỘI HIẾP
DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI ................................................................................. 8
1.1 KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, DẤU HIỆU PHÁP LÝ TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI
DƯỚI 16TUỔI ............................................................................................................ 8
1.1.1. Khái niệm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi ........................................................ 8
1.1.2 Đặc điểm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi .......................................................... 9
1.1.3 Các dấu hiệu pháp lý hình sự của tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.................... 10
1.1.3.1 Các dấu hiệu định tội ..................................................................................... 10
1.1.3.2 Hình phạt và các dấu hiệu định khung hình phạt. ........................................... 15

1.2 PHÂN BIỆT TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI VỚI CÁC TỘI PHẠM
KHÁC MÀ NẠN NHÂN DƯỚI 16 TUỔI ................................................................ 20
1.2.1 Phân biệt Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142 Bộ luật hình sự) với Tội
cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 144 Bộ luật hình sự) ............. 20
1.2.2 Phân biệt Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi với Tội giao cấu hoặc thực hiện hành
vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145 Bộ luật
hình sự năm 2015) ..................................................................................................... 21
iii


1.2.3 Phân biệt Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổivới Tội dâm ô đối với người dưới 16
tuổi (Điều 146 Bộ luật hình sự 2015) ......................................................................... 21
1.2.4. Phân biệt Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi với Tội sử dụng người dưới 16 tuổi
vào mục đích khiêu dâm (Điều 147 Bộ luật hình sự) ................................................. 22
1.3 QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ TỘI HIẾP DÂM
NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY ................................................ 23
1.3.1 Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ
năm 1945 đến trước khi ra đời Bộ luật hình sự năm 1985 .......................................... 23
1.3.2 Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
trong Bộ luật hình sự năm 1985 ................................................................................. 23
1.3.3 Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
trong Bộ luật hình sự năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) .................................... 25
1.3.4 Quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
trong Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) .................................... 26
CHƯƠNG 2. THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HIẾP
DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI ............................................................................... 29
2.1 THỰC TIỄN ĐỊNH TỘI DANH TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI ............ 29
2.2 THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ DẤU HIỆU ĐỊNH KHUNG HÌNH
PHẠT TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI ..................................................... 34
2.2.1 Thực tiễn áp dụng tình tiết định khung tăng nặng “phạm tội từ hai lần trở lên” . 34

2.2.2 Thực tiễn áp dụng tình tiết định khung tăng nặng “phạm tội hai lần trở lên” và
“tái phạm nguy hiểm” ................................................................................................ 36
2.3 THỰC TIỄN QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT ĐỐI VỚI TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI
DƯỚI 16 TUỔI ......................................................................................................... 38
2.4 ĐÁNH GIÁ THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HIẾP
DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI ................................................................................. 45
2.4.1 Kết quả đạt được............................................................................................... 45
2.4.2 Những hạn chế, vướng mắc trong định tội danh tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi .... 45
2.4.3 Những hạn chế trong quyết định hình phạt ........................................................ 47
2.4.4 Nguyên nhân của những hạn chế, sai sót ........................................................... 48
CHƯƠNG 3.CÁC YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP
DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI . 51
iv


3.1 CÁC YÊU CẦU NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG ĐÚNG PHÁP LUẬT
HÌNH SỰ VỀ TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI.......................................... 51
3.1.1 Yêu cầu về ổn định trật tự xã hội ...................................................................... 51
3.1.2 Yêu cầu hoàn thiện pháp luật và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ ............... 51
3.1.3 Yêu cầu bảo vệ trẻ em và thực hiện các quyền trẻ em theo quy định ................. 52
3.1.4 Yêu cầu thực hiện bảo vệ công lý và đấu tranh phòng chống tội phạm .............. 53
3.2 CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG ĐÚNG PHÁP LUẬT
HÌNH SỰ VỀ TỘI HIẾP DÂM NGƯỜI DƯỚI 16 TUỔI.......................................... 55
3.2.1 Giải pháp về pháp luật ...................................................................................... 55
3.2.2 Các giải pháp khác nâng cao hiệu quả áp dụng đúng pháp luật hình sự về Tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi ...................................................................................... 59
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 64
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 66

v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BLHS 1999:

Bơ luật hình sự năm 1999 sữa đổi, bổ sung năm 2009

BLHS 2015:

Bơ luật hình sự năm 2015 sữa đổi, bổ sung năm 2017

BLHS:

Bô luật hình sự

CQĐT:

Cơ quan điều tra

CTTP:

Cấu thành tội phạm

TA:

Tịa án

TAND:

Tịa án nhân dân

TANDTC:

Tịa án nhân dân tối cao

TNHS:

Tráchnhiệm hình sự

VKSND:

Viện kiểm sát nhân dân

VKSNDTC:

Viện kiểm sát nhân dân tối cao

vi


DANH MỤC BẢNG
Số hiệu bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 2.1. Tổng hợp số liệu áp dụng các biện pháp trách nhiệm hình sự từ năm 2015
đến năm 2019 của ngành Tòa án nhân dân cả nước đối với “Tội hiếp dâm người dưới
16 tuổi” theo BLHS năm 2015................................................................................... 39

vii


TĨM TẮT
Xuất pháp từ thực tiễn tình hình tội phạm xâm hại tình dục nói chung và tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi nói riêng, qua tìm hiểu nghiên cứu cơng tác xử lý tội
phạm cịn có nhiều khó khăn, vướng mắc, việc áp dụng pháp luật không thống nhất
giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình xử lý tội phạm đã dẫn đến việc án bị
hủy, thay đổi thành tội danh khác và cải sử hình phạt còn chiếm tỷ lệ cao trong tổng số
các vụ án đã tiến hành xử lý.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả trên, trong đó có nguyên nhân khách
quan và nguyên nhân chủ quan, mỗi nguyên nhân đều dẫn đến hậu quả nhất định mà
người gánh chịu hậu quả trước tiên là người bị kết án, bên cạnh đó là người làm cơng
tác giải quyết vụ án.
Do đó tác giả đã nghiên cứu thực tiễn đồng thời dựa trên quy định của pháp luật
hình sự hiện hành về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, đồng thời lấy đó làm đề tài luận
văn thạc sĩ luật học cho mình, vì nhận thấy đây là vấn đề nóng của xã hội, tội phạm
xảy ra hầu như khắp địa bàn cả nước và ngày càng có những tiết gây tranh cãi về mặt
pháp luật khi tiến hành xử lý.
Trong phần mở đầu của luận văn, giới thiệu khái quát một số vấn đề chung đối
và lý do chọn lựa đề tài “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo pháp luật hình sự Việt
Nam” và các vấn đề khác như tình hình nghiên cứu, mục đích và nhiệm vụ nghiên
cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu,
ý nghĩa của luận văn.
Phần nội dung của luận văn được chia làm ba chương.
Chương 1 nêu ra những vấn lý luận và pháp luật về tội Hiếp dâm người dưới 16
tuổi theo pháp luật hình sự Việt Nam, đây là cơ sở lý luận về mặt khoa học pháp lý và
pháp luật được áp dụng cho việc xử lý tội đối với tội danh này, là nền tảng cho các cơ
quan tiến hành tố tụng vận dụng vào thực tiễn khi giải quyết các vụ án.

Chương 2 của luận văn là phân tích và đánh giá thực tiễn công tác định tội danh
và áp dụng các biện pháp trách nhiệm hình sự, căn cứ vào số liệu tổng hợp của ngành
Tòa án các cấp tác giả đã thống kê lại những điểm cần lưu ý đối với tội hiếp dâm
người dưới 16 tuổi, minh họa bằng các ví dụ từ việc trích dẫn bản án mà tòa án đã ban
hành trong việc xử lý tội phạm.
viii


Chương 3 là quan điểm cá nhân của tác giả về các yêu cầu và giải pháp nâng
cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, trong đó
chia làm 2nhóm giải pháp chính, gồm: Giải pháp về mặt pháp luật, đã nêu ra các yêu
cầu đối với pháp luật cần phải sớm đáp ứng và khắc phục những hạn thiếu sót và hạn
chế hiện nay; Các giải pháp khác nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình sự về tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

ix


MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Hiến pháp năm 2013 quy định tại Điều 20 như sau: “Mọi người có quyền bất
khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm;
khơng bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác
xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm”. Hiến pháp đã đặt ra
trách nhiệm bảo vệ nhân phẩm, danh dự của trẻ em là nhiệm vụ của tất cả các tổ chức
và công dân, do nhiều ngành luật điều chỉnh trong đó có pháp luật hình sự, và tại
khoản 1 Điều 37 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Trẻ em được nhà nước, gia đình và
xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục; được tham gia vào các vấn đề về trẻ em. Nghiêm
cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bốc lột sức lao động và những
hành vi khác xâm phạm quyền trẻ em”. Do trẻ em chưa phát triển đầy đủ về thể chất,

tâm sinh lý, chưa có khả năng nhận thức một cách cơ bản và tự bảo vệ mình nên ở độ
tuổi này rất dễ tổn thương về mọi mặt.
Qua tìm hiểu và theo dõi tình hình tội phạm thời gian qua loại tội phạm xâm
hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em luôn là vấn đề thời sự và được dư luận hết sức
quan tâm, trong đó nổi lên là các tội xâm hại tình dục đối với người dưới 16 tuổi, đây
không chỉ là vấn đề xã hội mà dưới góc độ pháp lý đặt ra yêu cầu đòi hỏi việc vận
dụng pháp luật đúng đắn để xử lý tội phạm trên.
Nhìn chung kinh tế xã hội của cả nước ta phát triển với tốc độ nhanh, do đó tình
hình an ninh trật tự xã hội luôn là vấn đề được xã hội quan tâm, các tội về hiếp dâm
gia tăng trong đó thời gian gần đây nổi bật là tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, khó
khăn trong việc áp dụng pháp luật đúng đắn trong việc xử lý. Trước tình hình đó, vấn
đề bảo vệ trẻ em tránh khỏi sự xâm hại thân thể và tình dục đang là vấn đề cấp thiết
nhất, vì đây đối tượng chưa thực sự phát triển về mặt thể chất và tinh thần, các em cần
được sống trong mơi trường lành mạnh, trong sạch để phát triển bình thường, phát huy
hết tiềm năng và khả năng mà con người có được. BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung
năm 2017) ra đời cũng đã quy định khá cụ thể về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi tại
Điều 142 BLHS.
Tuy nhiên, vẫn cịn các vướng mắc và thiếu sót chưa đáp ứng được hết yêu cầu
của thực tiễn. Xuất phát từ tình hình tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi hiện nay đang có
1


xu hướng tăng cả về số lượng và mức độ nguy hiểm, người phạm tội có thể là những
người thân thích, quen biết nạn nhân thực hiện hành vi phạm tội trái với pháp luật
cũng như các chuẩn mực đạo đức xã hội.
Ngồi ra, tình hình tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi ngày càng diễn biến phức
tạp, số lượng gia tăng cũng như mức độ nguy hiểm, gây tâm lý khủng hoảng đối với
nạn nhân, hoang mang trong nhân dân và làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự
xã hội. Thực tiễn áp dụng pháp luật đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi cho thấy
còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc định tội danh, định khung và quyết

định hình phạt dẫn đến oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm, xử lí quá nghiêm khắc hoặc nhẹ
hơn với tính chất mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, gây ảnh hưởng đến chất
lượng của pháp luật khi vận dụng vào cuộc sống.
Do đó, việc tìm hiểu nghiên cứu các quy định của pháp luật và thực tiễn thực
thi áp dụng pháp luật đối với tội danh này là một vấn đề cần thiết, đặc biệt là việc
nghiên cứu thực tiễn là một nhu cầu thực tế, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả và tính
đúng đắn trong việc áp dụng pháp luật đối với địa phương. Bản thân mong muốn đóng
góp một phần cơng sức và sự hiểu biết của mình cho cơng tác nghiên cứu và hoàn
thiện pháp luật về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đấu
tranh, phịng chống tội phạm.
Đó là lý do mà tác giả quyết định chọn đề tài: “Tội hiếp dâm người dưới 16
tuổi theo luật hình sự Việt Nam” làm luận văn thạc sĩ luật học.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Mục tiêu chung:
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng của Bộ luật
hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
được quy định tại Điều 142 Bộ luật hình sự (BLHS), luận văn sẽ chỉ ra những vướng
mắt, bất cập trong áp dụng pháp luật đối với tội này. Trên cơ sở đó,luận văn sẽ đưa ra
những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng quy định pháp luật hình sự về tội hiếp dâm
người dưới 16 tuổi.
- Mục tiêu cụ thể:
Để đạt được mục tiêu chung như đã nêu trên, Luận văn đặt ra và giải quyết các
mục tiêu cụ thể sau đây:
+ Nghiên cứu để làm rõ những vấn đề lý luận về tội hiếp dâm người dưới 16
tuổi theo luật hình sự Việt Nam.
2


+ Khảo sát, làm rõ thực trạng áp dụng các quy định luật hình sự về tội hiếp dâm
người dưới 16 tuổi trên thực tế;

+ Phân tích, đánh giá về những vướng mắc, khó khăn, bất cập trong quy
định và thực tiễn áp dụng quy định của Luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm
người dưới 16 tuổi;
+ Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định
của pháp luật về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi trong Bộ luật hình sự Việt Nam.
3. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Liên quan đến các tội xâm phạm tình dục nói chung và tội hiếp dâm người dưới
16 tuổi nói riêng đã có nhiều luận văn thạc sĩ, khóa luận tốt nghiệp, đề tài nghiên cứu
khoa học trong nghiên cứu về vấn đề này.
- Nhóm thứ nhất: Các Giáo trình có liên quan về tội hiếp dâm người dưới 16
tuổi, như:
+ Võ Khánh Vinh (2003), Giáo trình lý luận chung về định tội danh, NXB
Công an nhân dân, Hà Nội.
+ Võ Khánh Vinh (2005), Giáo trình luật hình sự Việt Nam Phần chung, NXB
Công an nhân dân, Hà Nội.
+ Hoàng Văn Thành (2015), Kỹ năng xác định tội danh trong vụ án hình sự,
Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội1;
+ Võ Khánh Vinh (Chủ biên) (2012), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam- Phần
Các tội phạm, Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội;
+ Võ Khánh Vinh (2013), Lý luận chung về định tội danh, NXB Khoa học xã
hội, Hà Nội;
+ Trường Đại học Luật Hà Nội (2012), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam Phần Các tội phạm, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội;
+ Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh (2013), Giáo trình Luật hình sự Việt
Nam - Phần Các tội phạm, Nxb Hồng Đức- Hội Luật gia Việt Nam, TP.HCM;
+ Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2012), Giáo trình Luật hình
sự Việt Nam -Phần các tội phạm, Quyển 1, NXB Hồng Đức, TP.HCM.
+ Phạm Văn Beo (2012), Luật Hình sự Việt Nam - Phần các tội phạm, Quyển 2,
NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội;
1

Hoàng Văn Thành (2015), Kỹ năng xác định tội danh trong vụ án hình sự, Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội,
[ tiet/79/107], (ngày truy cập: 25/11/2016).

3


+ Phạm Văn Beo (2013), Luật Hình sự Việt Nam - Phần chung, Quyển 1, NXB
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Việc nghiên cứu những giáo trình nêu trên có nội dung chủ yếu chỉ dừng lại ở
việc phân tích các dấu hiệu pháp lý của tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, lý luận chung
về định tội danh. Các tài liên trên là tài liệu tham khảo quan trọng trong quá trình viết
luận văn giúp khi nghiên cứu các dấu hiệu pháp lý, lý luận về định tội danh đối với tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo luật hình sự Việt Nam.
- Nhóm thứ 2: Các Luận văn thạc sĩ, khóa luận tốt nghiệp liên quan đến tội tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi, như:
+ Đặng Xuân Nam (1999), Tội hiếp dâm trẻ em và đấu tranh phòng chống
tội này trên địa bàn tỉnh Bình Định, Luận văn thạc sỹ Luật học, Trường Đại học
Luật Hà Nội.
+ Phạm Thế Hùng (2012), Đặc điểm nhân thân người phạm tội hiệp dâm trẻ
em trên địa bàn tỉnh Đồng Nai dưới góc độ tội phạm học, Luận văn thạc sĩ Luật học,
trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
+ Nguyễn Thị Như Ý (2015), Tội hiếp dâm trẻ em trong luật Hình sự Việt
Nam, Khoá luận tốt nghiệp, trường Đại học Tp.Hồ Chí Minh.
+ Lê Văn Thắng (2017), Hành vi khách quan và đối tượng tác động của tội
hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo luật Hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học,
trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.
Các luận văn nêu trên là tài liệu tham khảo cho tác giả trong việc nghiên cứu
các vấn đề trong đề tài cũng như gợi ý cho tác giả một số giải pháp nâng cao hiệu quả
áp dụng pháp luật hình sự về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo luật hình sự Việt
Nam.

- Nhóm thứ 3: các bài viết trên các tạp chí khoa học pháp lý cũng có ý nghĩa
quan trọng trong việc làm rõ hơn việc xác định các dấu hiệu pháp lý, lý luận về định
tội danh đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, có thể nêu ra như:
+ Phạm Mạnh Hùng (2002), “Hồn thiện các quy định của pháp luật hình sự về
các tội xâm phạm tình dục trẻ em”, Tịa án nhân dân, Số 12, tr.8-10
+ Nguyễn Khác Hải (2002), “Về Điều 112 trong Bộ luật Hình sự năm 1999”,
Tịa án nhân dân, Số 4, tr.17-18;

4


+ Phạm Bá Thát (2004), “Quyết định hình phạt khi áp dụng khoản 2 điều 112
và điều 47 BLHS”, Tòa án nhân dân, Số 5, tr.30-31;
+ Trần Thủy Quỳnh Trang (2014), “Nâng cao hiệu quả áp dụng điều 112 Bộ
luật hình sự về tội "hiếp dâm trẻ em", Kiểm sát, Số 16, tr.52-58;
+ Lê Hữu Du (2014), “Một số giải pháp năng cao hiệu quả phòng ngừa tội hiếp
dâm trẻ em ở Việt Nam”, Kiểm sát, Số 23, tr.35-37;
+ Nguyễn Hữu Du (2014), “Một số ý kiến về tội hiếp dâm trẻ em”, Khoa học
Kiểm sát, Số 3, tr.44-51;
+ Lê Quang Tiến (2015), “Bàn về tội "Hiếp dâm trẻ em" theo Điều 102 Bộ luật
hình sự”, Kiểm sát, Số 18, tr.30-33;
+ Nguyễn Thị Bình (2018), “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo quy định
của Bộ luật hình sự năm 2015”, Kiểm sát, số 08, tr. 47-53;
Nhìn chung, dựa vào tổng quan các cơng trình nghiên cứu về tội hiếp dâm
người dưới 16 tuổi theo theo Luật hình sự Việt Nam cũng đã chỉ ra được một số vấn
đề như dấu hiệu pháp lý của tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo luật hình sự Việt
Nam, lý luận chung về định tội danh; hay việc đánh giá một số bất cập trong quy định
và vướng mắc trong áp dụng quy định về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, từ đó đưa ra
được một số kiến nghị, giải pháp nhằm hồn thiện tội này. Tuy nhiên, đa số cơng trình
nghiên cứu này đều sử dụng các quy định pháp luật điều chỉnh về tội hiếp dâm người

dưới 16 tuổi trước thời điểm Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) có
hiệu lực thi hành nên nhiều nội dung đã khơng cịn phù hợp. Đồng thời, các cơng trình
trên vẫn chưa cập nhật các nội dung mới, chưa nghiên cứu, chưa phân tích cụ thể một
số vấn đề về tội phạm này theo quy định mới của BLHS năm 2015. Bên cạnh đó, các
cơng trình đã cơng bố mới chỉ tập trung phân tích, đánh giá một vài nội dung nhỏ liên
quan đến tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi như chỉ ra một số bất cập về pháp luật và
thực tiễn áp dụng, đưa ra bình luận về các dấu hiệu định tội của tội danh này… chứ
chưa đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện các vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn về
tội phạm này.
Do đó, đề tài “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo luật hình sự Việt Nam”
được tác giả sử dụng làm Luận văn Thạc sỹ Luật học đối chiếu với các cơng trình
nghiên cứu đã công bố trong nước những năm gần đây liên quan đến đề tài về tổng thể
vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, có giá trị lý luận và thực tiễn.

5


4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy
vật biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin; quan điểm của Đảng và nhà nước ta về đấu
tranh phòng, chống tội phạm.
- Để nghiên cứu Luận văn, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ
thể như:
- Phương pháp lịch sử: phương pháp này được sử dụng để làm rõ quy định của
pháp luật hình sự Việt Nam về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ năm 1945 đến nay.
- Phương pháp thống kê, tổng hợp: phương pháp này được sử dụng để làm rõ
tình hình xử lý hình sự đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp được tác giả sử dụng để làm rõ những vấn
đề chung và những hạn chế, vướng mắc về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.
- Phương pháp so sánh: được tác giả sử dụng để làm rõ những điểm giống và

khác nhau giữa tội hiếp dâm người dưới 16 tuổivới các tội phạm khác có liên quan và
đối chiếu quy định về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi luật hình sự Việt Nam với luật
hình sự của một số quốc gia khác trên thế giới.
5. PHẠM VI GIỚI HẠN ĐỀ TÀI
- Phạm vi nội dung:
Về nội dung: Luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu tội hiếp dâm người dưới 16
tuổitheo luật hình sự Việt Nam.
- Phạm vi không gian:
Về không gian, số liệu thu thập được từ việc khảo sát tình hình áp dụng pháp
luật hình sự đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi từ năm 2015 - 2019
- Phạm vi thời gian:
Về thời gian, luận văn sử dụng số liệu thống kê, các bản án trong 05 năm: từ
năm 2015 đến năm 2019.
6. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT
- Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề: quan điểm khoa học, các quy định
của BLHS Việt Nam về “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi”; thực tiễn áp dụng tội danh
tội này thời gian qua nhằm tìm ra những khó khăn, vướng mắc trong việc vận dụng

6


pháp luật; đưa ra các yêu cầu và các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật
hình sự đối với tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.
- Đối tượng khảo sát: Các bản án hình sự của các tịa án trong phạm vi cả nước
được cơng bố trên trang thơng tin điện tử của Tịa án nhân dân tối cao
( hoặc các bản án mà tác giả tự thu thập được.
7. KẾT CẤU LUẬN VĂN
Kết cấu luận văn gồm có 03 chương như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận và pháp luật về tội hiếp dâm người dưới

16 tuổi.
Chương 2: Thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự về tội hiếp dâm người dưới
16 tuổi.
Chương 3: Các yêu cầu và giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật hình
sự về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

7


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Văn bản pháp luật
[1]

Hiến pháp 2013.

[2]

Bộ luật hình sự 2015 (Luật số: 100/2015/QH13) ngày 27/11/ 2015.

[3]

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự (Luật số: 12/2017/QH14)
ngày 20/6/2017.

[4]

Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (Luật số: 101/2015/QH13) ngày 27/11/2015.

[5]

Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐTP ngày 01/10/2019 hướng dẫn áp dụng một số
quy định tại các điều 141, 142, 142, 144, 145, 146, 147 của Bộ luật Hình sự
và việc xét xử vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi.

Tài liệu Tiếng Việt
[6]

Nguyễn Thị Bình (2018), “Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi theo quy định của
Bộ luật hình sự năm 2015”, Tạp chí Kiểm sát, (08), tr. 47-53.

[7]

Lê Văn Thắng (2017), Hành vi khách quan và đối tượng tác động của tội hiếp
dâm người dưới 16 tuổi theo luật Hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật
học, trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh.

[8]

Lê Quang Tiến (2015), “Bàn về tội "Hiếp dâm trẻ em" theo Điều 102 Bộ luật
hình sự”, Tạp chí Kiểm sát, (18), tr.30-33.

[9]

Tịa án nhân dân huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh (2018), Bản án số
46/2018/HS-ST ngày 22/11/2018.

[10] Tòa án nhân dân huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu (2018), Bản án số:
16/2018/HS-ST ngày 31/7/2018.
[11] Tòa án nhân dân huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang (2019), Bản án số:
16/2019/HS-ST ngày: 28/2/2019.

[12] Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa (2019), Bản án số 54/2019/HSST ngày
07/10/2019.
[13] Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa (2020), Bản án số 06/2020/HSST ngày
20/01/2020.
[14] Tòa án nhân dân tỉnh Long An (2018), Bản án số: 17/2018/HS-ST ngày:
19/02/2018
[15] Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An (2019), Bản án số 81/2019/HS-ST ngày
11/7/2019.
66


[16] Nguyễn Thị Như Ý (2015), Tội hiếp dâm trẻ em trong luật Hình sự Việt Nam,
Khố luận tốt nghiệp, Trường Đại học TP. Hồ Chí Minh.
Tài liệu Điện tử
[17] Hoàng Văn Thành (2015), Kỹ năng xác định tội danh trong vụ án hình sự,
Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội, [ tiet/79/107], (truy cập ngày 25/11/2016).

67