Tài liệu Trẻ em có được dùng nhân sâm? pptx

Nguồn: vietgioitinh.net
Trẻ em có được dùng nhân sâm?

Nhiều người cho rằng nhân sâm là thứ thuốc bổ và mát bởi thế dùng cho trẻ là
rất hợp lý vì chúng đang ở thời kỳ cần bồi bổ để phát triển và hay bị lâm vào tình trạng
“nhiệt” biểu hiện bằng các triệu chứng như rôm sẩy, mụn nhọt Thậm chí có người cứ
mùa hè đến là lại dùng thường xuyên các loại trà sâm cho trẻ với mục đích “bổ hư
thanh nhiệt”. Nhưng cũng không ít người cho rằng nhân sâm là thứ đại bổ vì thế không
nên dùng cho trẻ, sợ sinh biến chứng và để lại hậu quả không tốt cho sự phát dục sau
này.

Nhân sâm.
Kỳ thực, cả hai quan niệm trên đều không đúng và mang nặng tính cực đoan.
Trước hết phải khẳng định ngay rằng: nhân sâm có thể dùng cho bất cứ lứa tuổi nào,
nhưng vấn đề là ở chỗ phải trả lời chính xác hai câu hỏi: dùng khi nào và dùng như thế
nào?
Trong y học cổ truyền, các vị thuốc có công dụng bổ dưỡng không ít, trong đó
có nhiều thứ nổi tiếng như nhân sâm, nhung hươu, đông trùng hạ thảo, cao hổ cốt, thục
địa, đương quy Nhưng, như cổ nhân đã nói: “dược tính giai thiên”, có nghĩa là thuốc
y học cổ truyền nói chung và thuốc bổ dưỡng nói riêng dều mang tính thiên lệch, có
thứ thiên hàn, có thứ thiên nhiệt, có thứ bổ âm, có thứ bổ dương, bổ khí, bổ huyết khác
nhau. Vậy nên, trong quá trình chẩn trị, người thầy thuốc y học cổ truyền trên cơ sở
nắm vững tính vị của từng vị thuốc phải biết lựa chọn, phối hợp một cách khôn khéo
và hợp lý để đạt được mục đích lấy cái thiên lệch của dược liệu mà điều chỉnh cái
thiên lệch trong cơ thể con người nhằm lập lại cân bằng âm dương, khí huyết.
Tùy theo tính chất của từng loại dược liệu, y học cổ truyền phân chia thuốc bổ
thành 4 nhóm chính: bổ khí, bổ huyết, bổ âm và bổ dương để sử dụng tương ứng cho 4
hội chứng bệnh lý chủ yếu là khí hư, huyết hư, âm hư và dương hư. Nguyên tắc chung
trong sử dụng thuốc y học cổ truyền nói chung và thuốc bổ Đông y nói riêng là “hư thì
bổ, thực thì tả”, chỉ có những người thể chất hư nhược hoặc mắc các chứng bệnh thuộc
thể hư nhược mới được dùng các thuốc bổ dưỡng. Nếu không hư mà bổ thì chẳng

những tốn tiền vô ích mà thậm chí còn làm phát sinh các rối loạn bệnh lý không đáng
có. Hơn nữa, thuốc bổ khí và bổ dương thường có tính ôn nhiệt, nếu dùng không đúng
dễ gây thương tổn âm dịch; thuốc bổ huyết và bổ âm thường có tính hàn lương, nếu
dùng không đúng có thể làm tổn thương dương khí. Kết quả đều dẫn đến làm mất cân
bằng âm dương, tạo cơ hội cho các quá trình bệnh lý phát sinh và phát triển.
Nhân sâm là một vị thuốc có công dụng đại bổ nguyên khí, được dùng trong y
học cổ truyền từ hàng nghìn năm nay. Trong nhi khoa Đông y, nhiều chứng bệnh rất
cần dùng nhân sâm nói riêng và các loại sâm khác nói chung như đẳng sâm, cát lâm
sâm, tây dương sâm, thái tử sâm Ví dụ, khi trẻ bị mắc chứng cam tích (y học hiện đại
gọi là bệnh suy dinh dưỡng) ở thể tỳ vị hư nhược thì phương pháp điều trị phải bổ khí,
kiện tỳ, ích vị và bài thuốc thường dùng có tên là “Sâm linh bạch truật tán”, trong
thành phần có nhân sâm hoặc đẳng sâm thay thế; khi trẻ bị mắc chứng huyết hư (tình
trạng thiếu máu, suy nhược cơ thể thường gặp trong giai đoạn hồi phục sau khi mắc
các bệnh lý nội ngoại khoa) ở thể “Khí huyết bất túc” thì phương pháp điều trị phải bổ
khí, dưỡng huyết và bài thuốc thường dùng có tên là “Bát trân thang” hoặc “Nhân sâm
dưỡng vinh thang” trong thành phần bài thuốc cũng có nhân sâm hoặc một loại sâm
khác thay thế. Bởi vậy, đối với trẻ em nhân sâm có thể và cũng rất cần dùng khi yêu
cầu trị liệu đặt ra.

Tuy nhiên, như trên đã phân tích, nếu trẻ em thể chất khỏe mạnh, phát triển
bình thường, không bị mắc các bệnh lý thuộc hư chứng thì nhất thiết không cần dùng
thuốc bổ nói chung và nhân sâm nói riêng. Nếu cần dùng thì trẻ phải được thầy thuốc
chuyên khoa khám xét toàn diện để xác định chẩn đoán chính xác và xem bệnh lý của
trẻ thuộc thể loại bệnh lý nào, từ đó mới lựa chọn thuốc bổ cho phù hợp. Chỉ có bệnh
lý thuộc thể khí hư mới cần dùng thuốc bổ khí, trong đó có nhân sâm nói riêng và các
loại sâm nói chung. Và không chỉ với nhân sâm mà tất cả các thuốc bổ Đông y khác
như nhung hươu, cao hổ cốt, đương quy, kỷ tử, hoàng kỳ, thục địa cũng phải tuân
thu triệt để nguyên tắc này.