Tài liệu Phương pháp Chiết cành (bó) trên cây ăn quả ppt

Phương pháp Chiết cành (bó) trên cây ăn quả

Nguồn: hoind.tayninh.gov.vn
Cũng như cắm hom, chiết (bó) là một phương pháp nhân giống lấy cành
làm nguyên liệu. Vì đã có búp sinh trưởng, thân, lá nên vấn đề chính là làm cho
cành ra rễ thì sẽ có một cây con hoàn chỉnh.

Chiết cành khác cắm cành ở chỗ cắm cành thì cắt rời cành khỏi cây mẹ
trước khi cành ra rễ, còn chiết cành chỉ cần bóc một khoanh vỏ bó đất, khi cành đã
ra rễ mới cắt khỏi cây mẹ. Vì chưa cắt ngay khỏi cây mẹ, cành còn được nuôi một
phần bằng nhựa cây mẹ nên cành dễ sống hơn. Có lẽ cũng vì vậy mà phương pháp
chiết cành đã được những người trồng vườn áp dụng từ lâu, trước cả ghép.

Chiết cành là phương pháp cổ truyền dùng cho hầu hết các loài cây ăn quả,
ngoại trừ các loài cây chiết khó ra rễ như hồng, bơ, măng cụt, hoặc các cây không
cần phải chiết dùng các phương pháp nhân giống khác vừa rẻ vừa nhanh hơn như :
đu đủ, chuối, dứa, thanh long v.v dâu tây.

Những điểm cần chú ý trong kỹ thuật chiết cành là:

- Cũng như khi cắt cành để cắm, phải chọn cành để chiết trên cơ sở đã chọn
cây mẹ. Không chiết cành trên những cây già đã ra hoa quả nhiều lần. Tốt nhất là
chiết trên những cây non, đương còn tơ. Chiết những cành ở phần trên của tán cây,
chọn cành xiên, ở chỗ có nhiều ánh sáng, cành thô, lá mọc dày, lóng ngắn. Không
chiết cành ở đỉnh ngọn, hoặc những cành vượt mọc ở trên thân chính hoặc ở phía
chân các cành lớn, vì khó ra rễ do nhiều nước, lóng dài đường bột tích lũy ít. Kích
thước cành tùy loài cây, đường kính từ 1 cm đến 3 cm, tuổi cành từ 1 - 3 năm.

Nên bỏ thói quen chiết cho mình trồng thì chọn những cành quá to vừa lãng
phí gỗ ghép, vừa suy kiệt cây mẹ, còn chiết để bán thì tận dụng cả những cành nhỏ
ở phía dưới, thậm chí ở trong tán cây, dù có ra rễ, cành sẽ vô giá trị, mọc xấu, còi

cọc.

Kỹ thuật cụ thể như sau :

Ở chân cành chiết bóc một khoanh vỏ, chiều dài khoảng 3 - 5 cm, và chiết
vào đầu mùa mưa khi nhựa lưu thông mạnh thì rất dễ bóc; lấy lưỡi dao, cạo khẽ
lên gỗ, dưới khoanh vỏ đã bóc để làm chết tương tầng có thể làm cho vỏ tái sinh,
thành một cầu nối cho nhựa chín ở cành chiết thoát xuống phía dưới, không thuận
cho việc ra rễ. Phải cạo toàn bộ mặt gỗ dưới vỏ không bỏ sót chỗ nào, chờ 2 - 3
ngày khi tượng tầng chết mặt gỗ đã khô mới đắp bùn rơm quanh cành ở chỗ đã
bóc vỏ phía ngoài bọc giấy nilon, đen càng tốt. Nếu chỉ có nilon trắng, để tránh sự
phát triển của rêu, tảo nên bọc thêm một lớp giấy dày ví dụ vỏ bao xi măng cũ.

Dây buộc phía trên nên chặt còn phía dưới nên lỏng đề phòng gặp mưa to
nếu có nước lọt vào bầu thì thoát đi dễ dàng.

Đất đắp quanh bầu chủ yếu nhằm giữ ẩm để cành có thể ra rễ ở mép trên
vết cắt, rất cần thoáng nhiều oxy nên đất phải xốp. Ở miền Bắc, trước đây thường
dùng đất vách đã trộn rơm, đất đã ải, tơi lại thông khí nhờ có rơm - Nay đất rách
không còn, có thể dùng đất bùn trộn với rơm và rơm rạ thường chặt vụn. Ở đồng
bằng sông Cửu Long cũng dùng bùn trộn rơm nhưng rơm để nguyên, bết thành
những dải dài, nối nhau cuốn quanh vết cắt quanh cành rất chặt, khó rớt khi bị
đụng chạm, bị mưa gió. Có nơi đơn giản dùng rễ bèo Nhật Bản, cắt bỏ lá cuộn
quanh chỗ bóc vỏ, ngoài buộc nilon chống khô.

Cũng như khi cắm cành, rễ càng ra nhanh ra nhiều nếu dùng chất kích thích
như IAA, NAA, IBA hoặc KTR của VIPESCO. Có thể dùng bút lông bôi chất
kích thích với nồng độ khoảng 500 - 1000 ppm vào miệng vết cắt ở vỏ phía trên
khoanh vỏ được bóc đi (xem hình 2) thành một vòng tròn. Cũng có thể trộn chất
kích thích với đất bó chung quanh vết cắt nhưng tốn thuốc hơn.

Nói chung, so với các biện pháp nhân giống khác phương pháp chiết cành
có ưu điểm dễ sống, dễ làm cây con khỏe, mọc nhanh nhưng nhân được ít cây, tốn
công tốn của. Phương pháp này chỉ thích hợp với sản xuất nhỏ ở nhiều nước châu
Á, nhiều người ít đất, khi chuyển sang sản xuất lớn với mục đích kinh doanh phải
tìm biện pháp nhân giống khác.

Hiện nay ở nước ta chiết cành tuy đã được thay thế dần dần bằng ghép
nhưng còn áp dụng khá phổ biến cho những cây như chanh, bưởi, vải, nhãn, mơ,
mận (Prunus), hồng xiêm, khế, gioi .v.v