Giao an Hinh hoc 9 ca nam 4 cot

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.48 MB, 150 trang )

(1)Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngày soạn 24/8/2011 ==================================Ngày dạy:27- 08- 2011. CHÖÔNG I: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG Tiết 1 §1. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VAØ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM GIAÙC VUOÂNG. AMUÏC TIEÂU:. - Kiến thức: Học sinh cần nhận biết được các cặp tam giác vuông đồng dạng trong. - Kĩ năng:Biết thiết lập các hệ thức b2 = ab’; c2 = ac’; h2 = b’c’ và củng cố định lí Pytago. - Thái độ: Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập. B.TRỌNG TÂM:Một số hệ thức liên quan đến đường cao C. CHUAÅN BI:. 1. GV:Tranh vẽ, bảng phụ, thước thẳng, compa, êke. 2.HS: Ôn tập các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông và Đl Pytago, thước ê ke.. D.HOẠT ĐỘNG DAÏY HOÏC: 1. Kiểm tra: (Miễn) 2. Giới thiệu bài và chương:(5’). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(2) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Trong chương trình lớp 8 các em được học về tam giác đồng dạng, chương I là phần ứng dụng đó. - Noäi dung cuûa chöông: + Một số hệ thức về cạnh và đường cao, …. + Tỉ số lượng giác của góc nhọn cho trước và ngược lạ̉i 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng Hoạt động 1: Hệ thức giữa cạnh và đường cao trong 1. Hệ thức giữa cạnh góc vuông tam giác vuông vaø hình chieáu cuûa noù treân caïnh 2 2 ! GV ñöa baûng phuï coù veõ - b ab'; c ac' huyeàn 16’ hình 1 tr64 giới thiệu các kí Cho ABC vuoâng taïi A coù AB = hieäu treân hình. c, AC = b, BC = a, AH = h, CH = - Yêu cầu học sinh đọc định - Thảo luận theo nhóm b', HB = c'. lí trong SGK. A ? Haõy vieát laïi noäi dung ñònh b c lí baèng kí hieäu cuûa caùc h caïnh? - Trình baøy noäi dung b' c' chứng minh định lí C B a H - Cho hoïc sinh thaûo luaän Pitago. Ñònh lí 1: theo nhóm để chứng minh + Trong moät tam giaùc vuoâng, bình ñònh lí. phöông moãi caïnh goùc vuoâng baèng tích cuûa caïnh huyeàn vaø hình chieáu của cạnh góc vuông đó trên cạnh ? Đọc ví dụ 1 trong SGK và huyeàn. trinh baøy laïi noäi dung baøi b2 ab'; c2 ac' taäp? Chứng minh: (SGK) Ví dụ: Chứng minh định lí Pitago ! Nhö vaäy ñònh lí Pitago laø -- Giaûi -heä quaû cuûa ñònh lí treân. Ta có: a = b’ + c’ do đó: b2 + c2 = a(b’+c’) = a.a = a2 Hoạt động 2: Một số hệ - Đọc lí 2. Một số hệ thức liên quan tới thức liên quan tới đường đường cao cao. 2 2 Ñònh lí 2: h b' c' - Yêu cầu học sinh đọc định - h b' c' lí 2 trong SGK? Chứng minh: 12’ ?Với quy ước như trên hãy - Làm việc động nhóm Xét AHB và CHA có: viết lại hệ thức của định lí? Ta có:HBA =CAH HBA=CAH (cùng phụ với góc ?Làm bài tập ?1 theo (cùng phụ với HCA) goùcHCA) neân AHB BHA = CHA = 900 nhoùm? CHA. Do đó: AHB CHA - Yeâu caàu caùc nhoùm trình Suy ra: Suy ra: AH HB bày bài chứng minh, GV AH HB   HC HA nhaän xeùt keát quaû. HC HA  AH.AH HC.HB  AH.AH HC.HB 2 2 h b'.c' Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoï 2012 ch2011b'.c' 2.

(3) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 4 .Luyeän taäp cuûng coá (10’) - Goïi moät hoïc sinh leân baûng - Trình baøy baûng hoàn thành bài tập 1a trang 68 Độ dài cạnh huyền: SGK. 2 2 x + y = 6  8 10 Aùp duïng ñònh lí 1 ta coù: x=. 6.10  60 =7.746. y=. 8.10  80 =7.7460. ?Tương tự hãy trình bày bài 1b - Đứng tại chỗ trình bày. trang 68 SGK? Aùp duïng ñònh lí 1 ta coù: x = 12.20  240 =15.4920 y = 20 - 15.4920 = 4.5080. Luyeän taäp Baøi 1/68 Hình 4a. Độ dài cạnh huyền: 2 2 x + y = 6  8 10 Aùp duïng ñònh lí 1 ta coù:. x=. 6.10  60 =7.746. y=. 8.10  80 =7.7460. 5 .Hướng dẫn về nhà (2’) - Laøm taát caû caùc baøi taäp coøn laïi. - Chuẩn bị bài mới ============================================================================. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(4) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngày soạn 31/8/2011 ==================================Ngày dạy:3- 09- 2011. Tiết 2. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VAØ ĐƯỜNG CAO TRONG TAM. GIAÙC VUOÂNG (tieáp). A.MUÏC TIEÂU:. - Kiến thức: Học sinh cần nhận biết được các cặp tam giác vuông đồng dạng trong. - Kĩ năng:Biết thiết lập các hệ thức b2 = ab’; c2 = ac’; h2 = b’c’ và củng cố định lí Pytago. - Thái độ: Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập.. B.TRỌNG TÂM: Định lí 3 và 4 C. CHUAÅN BI:. 1- GV: Giáo án thước kẻ bảng phụ (phương pháp thuyết trình hoạt động nhóm) 2-HS: Ôn cách tính S tam giác vuông, các hệ thức về tam giác vuông đã học, thước êke.. D.HOẠT ĐỘNG DAÏY HOÏC:. 1.- Kiểm tra bài cũ : (7’) ?Phát biểu và viết hê thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó leân caïnh huyeàn? Laáy ví duï minh hoïa? ?Phát biểu và viết hê thức giữa hình chiếu hai cạnh góc vuông và đường cao? Laáy ví duï minh hoïa? 2. Giới thiệu bài: (1’) Hôm nay chúng ta nghiên cứu tiếp một số hệ thức liên quan đến đường cao trong tam giác vuông.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(5) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. T/g. 12’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi bảng. Hoạt động 1: Một số hệ thức liên quan tới đường cao.. 2. Một số hệ thức liên quan tới đường cao. - Yêu cầu học sinh đọc định lí - ah bc 3 trong SGK.. Ñònh lí 3: bc ah Chứng minh:. ?Haõy vieát laïi noäi dung ñònh lí - Thaûo luaän theo baèng kí hieäu cuûa caùc caïnh? nhoùm nhoû. A. b. 1  ah 2. SABC - Cho hoïc sinh thaûo luaän theo Ta coù : nhóm nhỏ để chứng minh định 1 lí. SABC  bc 2 Suy ra: bc ah. b'. C. ?Laøm baøi taäp ?2theo nhoùm?. 13’. Hoạt động 2: Một số hệ thức liên quan tới đường cao - Yêu cầu học sinh đọc định lí 4 trong SGK? ?Với quy ước như trên hãy viết lại hệ thức của định lí? - Yêu cầu một học sinh đọc ví duï 3 trang 67 SGK. - Giáo viên đọc và giải thích phaàn chuù yù, coù theå em chöa bieát trong SGK.. vieäc. c'. B. a H. 1 SABC  ah 2 Ta coù: 1 SABC  bc 2. - Trình baøy noäi dung chứng minh. - Laøm nhoùm. c. h. động Suy ra: bc ah. - Đọc định lí. 2. Một số hệ thức liên quan tới đường cao. 1 1 1  2 2 2 h b c. 1 1 1  2 2 2 Ñònh lí 4: h b c. Chứng minh: - Thaûo luaän nhoùm vaø trình baøy Theo hệ thức 3 ta có: ah bc  a2 h 2 b2 c2  (b2  c2 )h 2 b2 c2 1 1 1  2  2  2 h b c. - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy bài chứng minh định lí? (Gợi ý: Sử dụng định lí Pitago và hệ - Theo dõi ví dụ 3 thức định lí 3). A. b. b'. C. c. h. c' a H. B. Theo hệ thức 3 và định lí Pitago 2 2 2 2 ta coù: ah bc  a h b c  (b2  c2 )h 2 b2 c2 1 1 1  2  2  2 h b c * Chuù yù: SGK. 4- Luyeän taäp cuûng coá (10’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(6) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Gọi một học sinh lên bảng hoàn - Trình bày bảng thaønh baøi taäp 4 trang 69 SGK. Aùp duïng ñònh lí 2 ta coù: 22 4 1 x= y=. Luyeän taäp Baøi 4/69 Hình 7. 4.5  20 =4.4721. Aùp duïng ñònh lí 2 ta coù: 22 4 x= 1 y=. 4.5  20 =4.4721. 5. Hướng dẫn về nhà: (2’) - Xem baøi cuõ, hoïc thuoäc caùc ñònh lí. - Baøi taäp veà nhaø: 3 trang 69 SGK; 4, 5, 6 trang 89 SBT. - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp”.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(7) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 3- 09- 2011 Ngaøy daïy: 6- 09- 2011 Tieát 3 LUYEÄN TAÄP (T1) A/ Muïc tieâu: +,Kiến thức: Củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông +,Kĩ năng: Biết vận dụng các hệ thức trên để giải bài tập +, Thái độ: Giáo dục học sinh tính cẩn thận trong học toán và ứng dụng của bộ môn vaøo cuoäc soáng. /B Troïng taâm: Vaän duïng 4 ñònh lí vaøo giaûi baøi taäp C/ Chuaån bò : 1. GV: Bảng phụ vẽ hình và ghi bài tập, thước , com pa, ê ke 2. HS: Oân tập 4 định lí , làm các bài tập , thước, com pa, ê ke D/ Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra:( 7’) HS1: Chữa bài tập 3(a) (SBT-T90) và phát biểu các định lí vận dụng chứng minh trong bài HS2: Chữa bài tập 4(a) (SBT-T90) và phát biểu các định lí 2. Giới thiệu bài:(1’) Để giúp các em vận dụng tốt 4 định lí đã học vào giải toán, chúng ta học tiết luyện tập 3. Bài mới: T/g. 35’. Hoạt động của thầy *GV: Cho hs laøm baøi taäp traéc nghieäm( Ñöa baøi treân baûng phuï) Hãy khoanh tròn chữ cái đứng trước kq đúnga, độ dài của đường cao AH bằng A. 6,5; B. 6; C. 5 b, Độ dài của cạnh AC bằng A. 13; B. √ 13 ; C. 3 √ 13 *GV: yeâu caàu hs laøm baøi taäp soá 7(sgk-T69) ( ñöa baøi treân baûng phuï) GV vẽ hình và hướng dẫn hs caùch veõ ? Δ ABC laø tam giaùc gì?. Hoạt động của trò 1hs đọc nội dung bài toán. Hs cả lớp quan saùt hình veõ. Hs tính để xác định kq đúng 2 HS lần lượt lên khoanh tròn chữ cái đứng trước kq đúng 1 Hs đọc ND bài toán HS: Veõ hình 8 trước HS: Laø Δ vuoâng vì coù trung tuyeán. Ghi baûng *Baøi taäp A. B. Δ ABC coù. C H. ^ A = 1v; AH. BC;. BH=4 HC = 9 a, B. 6 b, C 3 √ 3 *Baøi taäp soá 7(sgk-T69) Caùch 1: (H8) Δ ABC laø tam giaùc vuoâng vì coù trung tuyến AO ứng với cạnh BC. ? Căn cứ vào đâu có x2= a.b? AO = 1 BC . 2. HS giaûi thích Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(8) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm A. *GV: Hướng dẫn hs vẽ hình 9 ? Δ DEF laø tam giaùc gì? Vì sao? ?Taïi sao x2 = a.b. HS veõ hình theo x hướng dẫn của GV HS: laø tam giaùc C B a H O b vuoâng vaø giaûi thích = nửa cạnh đó. Δ ABC có ^A =1v; AH ⊥ BC ⇒ AH2=BH.HC( ñ/l2)) ⇒ x2 = a.b Caùch 2: D. a. E. *GV: y/c hs laøm baøi taäp soá 8 ?Để tìm x trong H10 ta dựa vaøo KT naøo? y/c 1hs neâu caùch trình baøy GV: y/c HS hoạt động nhóm phaàn b vaø c Nửa lớp làm câu b, nửa lớp laøm caâu c. GV: y/c các nhóm cử đại dieän leân trình baøy. Caùc nhoùm khaùc n/xeùt ? Từng nhóm hãy cho biết đã sử dụng KT nào để giải bài tập đó?. 1HS đọc ND bài toán Hs: ñ/l2. 1HS neâu caùch trình baøy Hs cả lớp hoạt động nhóm sau đó các nhóm cử đại dieän leân trình baøy.. O b. I. F. Δ DEF có trung tuyến DO ứng với cạnh DF bằng nửa cạnh ấy ⇒ Δ DEF. vuoâng taïi D, maø DI ⊥ EF =>DE2 =EF. EI (ñ/ l1)=> x2 = a.b *Baøi taäp 8( sgk- T70) a, H10: Δ ABC coù ⇒. 2 ^ A=1 v ; AH ⊥ BC⇒ AH =BH . BC (ñ/l2) 2 ⇒ x =4 .9=36 ⇒ x= √ 36=6. b, H11. E. x H. y. x. 2 y. D. F. ¿ Δ DEF c DH ⊥ EF ⇒ DH2=EH.HF ¿. (ñ/l22. ⇒ x =2 ⇒ x=2 . 2. 2. Ta coù y2 =EF. HF(ñ/l1) ⇒ y 2=( 2+2 ) . 2⇒ y =2 √2. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(9) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 4, Luyeän taäp cuûng coá: (2’). ? Phát biểu các định lí về cạnh và đường cao trong tam giác vuông? ? Để tính các cạnh trong tam giác vuông thì có thể sử dụng các KT nào? 5, Hướng dẫn về nhà:(1’) Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 7; 8; 9; 10 (SBT- T90) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 5- 09- 2011 Ngaøy daïy: 8- 09- 2011. Tieát 4 LUYEÄN TAÄP ( T2) D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra:( 10’) HS1: Chữa bài tập số 5(a) (SBT)? Phát biểu các định lí dùng giải bài tập? HS2: Chữa bài tập 5(b) (SBT) ? Phát biểu các định lí dùng để giải bài tập? 2.Giới thiệu bài:(1’) Chúng ta đã học 1tieets luyện tập, hôm nay chúng ta học tiết luyện tập tiếp 3.Bài mới T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Gv: Cho hs laøm baøi taäp soá 1hs đọc ND bài toán *Baøi taäp soá 9( sgkT70) HS vẽ hình vào vở =9(sgk) Gt: tứ giácABCD. ^ ^ ^ =C=1 1hs nêu GT, KL A=B v ; AD=DC ; I ∈ AB . ( Đưa đề bài trên bảng phụ ) DI ∩CB=K ; DL ⊥ DI; L ∈BC GV: hướng dẫn hs vẽ hình KL: a, Δ DIL caân ? Nêu GT, KL của bài toán? 1 1 b, DI2 + DK2 K0 đổi khi I thay đổi Hs: DI = DL ? Để chứng minh Δ DIL cân 30’ ta caàn c/ minh ñieàu gì? GV: Hướng dẫn HS c/ minh theo sơ đồ phân tích Δ DIL caân. DI=DL. ¿ ⇑. ⇑ ΔAID= ΔCDL ⇑ AD=CD , A ^ D I=C ^ DL ¿. GV: goïi 1hs leân baûng trình baøy 1. 1. ? để CM : DI2 + DK2 K0đổi khi I thay đổi trên cạnh AB laøm ntn?. treân AB. K. HS: Tìm cách CM theo gợi ý của GV. B. C. I. A. 1hs l ên bảng trình bày , HS cả lớp làm vào vở rồi nhận xét.. Hs: Suy nhĩ trả lời DI = DL Hs: đổi. 1 1 + K0 2 2 DL DK. L. D. CM a, xeùt Δ vuoângADI vaø Δ vuoâng ^ L=900 (gt) CDL coù ^A=D C AD = CD( caïnh HV) A^ D I =C ^ D L (cùng phụ với I ^ DC ) ⇒Δ Vuoâng ADI = Δ vuoâng CDL(g.c.g) ⇒DI=DL ( 2 caïnh t ö) ⇒ Δ DIL caâ taïi D. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(10) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? DI = ? ? Neáu thay DI = DL thì ta phải CM hệ thức nào không đổi? 1. Hs: Hs:. Δ vuoâng DKL. 1 (ñ/lí 4) 2 DC. 1 1 1 1 + = 2+ 2 2 2 . DI DK Dl DK D L=1 v Xeùt Δ vuoâng KDC coù K ^ ⇒. (gt). 1. ? Hệ thức DL2 + DK2 liên quan đến tam giác vuông naøo? ? Vậy hệ thức này = gì? ? Sử dụng đ/lí nào để giải bài taäp. b, ta coù DI = DL( cmt). 1hs đọc ND bài toán HS: Neâu caùc yeáu toá đã cho , và yếu tố phaûi tìm. HS: Neâu caùch tính. GV: Cho hs laøm baøi taäp soá 15(sbt) ñöa baøi vaø hình veõ Hs: Neâu caùc yeáu toá treân baûng phuï. ? trong bài toán này người ta đã cho và yếu tố cho bieát caùi gì, y/c tìm caùi gì? phaûi tìm.. 1 1 1 + = 2 (ñ/lí 4) 2 2 DL DK DC 1 Maø Dc laø caïnh h/vuoâng ⇒ DC2 K0 1 1 1 đổi ⇒ DI2 + DK2 =DC2 k0 đổi khi I DC ⊥ KL ⇒. thay đổi trên AB.. *Baøi soá 15(sgk) A. ? Để tính AB làm ntn?. ?. HS: Neâu caùch tính.. B. E 8. 4. D. C. Kẻ BE⊥ AD ⇒ tứ giác BCDE là hcn ⇒ BE=CD=10cm. BC= DE= 4cm. Xeùt Δ vuoâng ABE coù AB2= BE2+AE2(ñ/lí pi ta go) 2. 2. 2. ⇒ AB =10 + 4 =100+16=116 ⇒ AB=√ 116 ≈ 10 , 77 m. 4, Luyeän taäp cuûng coá:(3’) ? Phát biểu các định lí về cạnh và đường cao trong tam giác vuông ? Gv hướng dẫn hs làm bài tập số 12(SBT) 5, Hướng dẫn về nhà:(1’) +, Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp soá 12(SBT) +, Làm bài tập 8;9 (SBT) và đọc trước bài tỉ số lượng giác của góc nhọn. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(11) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Ngày soạn:7 - 09- 2011 Tieát 5. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngaøy daïy: 10- 09- 2011 TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN(T1). A.MUÏC TIEÂU: -Kiến thứ:c Học sinh nắm vững các công thức định nghĩa tỉ số lượng giác của một góc nhọn. - Kĩ năng: Tính được các tỉ sốn lượng giác của góc nhọn. - Thái độ:Biết vận dụng để giải các bài toán có liên quan. B.TROÏNG TAÂM: Phaàn 1 C.CHUAÅN BÒ: 1. GV: Bảng phụ ghi câu hỏi, bài tập,CT, ĐN các tỉ số lượng giác của góc nhọn.thước , com pa. 2. HS: ôn tam giác đồng dạng, thước kẻ , com pa, thước đo góc. D.HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kieåm tra:(5’) ^ ^ A=1 v vaø ΔA ' B ' C ' coù A '=1 v vaø B=B '^ . CM 2 tam giác đồng dạng, HS1:Cho Δ ABC coù ^ viết các hệ thức tỉ lệ giữa các cạnh của chúng? ( Mỗi vế là tỉ số giữa 2 cạnh của cùng 1 tam giác) 2. Giới thiệu bài:(1’) Các tỉ số. A ' B ' AB A ' C AC A ' B ' AB = ; = ; = A ' C AC A ' B ' AB B ' C ' BC …gọi là tỉ số lượng giác của. góc nhọn. Vậy thế nào là tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn? 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: khái niệm tỉ số lượng giác của một góc nhọn.. 18. Ghi baûng 1. Khái niệm tỉ số lượng giác của một goùc nhoïn a. Mở đầu. - Giaùo vieân treo baûng phuï coù veõ - Theo doõi baøi hình 13 trong SGK. Yeâu caàu moät học sinh đọc phần mở đầu trong SGK.. ! Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi teân gọi các cạnh ứng với góc nhọn.. - Nhaéc laïi caùc khaùi nieäm. ? Yêu cầu học sinh hoạt động - Làm việc nhóm, trình nhóm để hoàn thành bài tập ?1 bày phần chứng minh trong saùch giaùo khoa? AC.  450 .  600 . AB. 1. AC  3 AB. Cho ABC vuoâng taïi A. Xeùt goùc nhoïn B cuûa noù. AB laø caïnh keà cuûa goùc B AC là cạnh đối của góc B ?1. AC 1 AB a. AC  600   3 AB b.  450 . *Hoạt động 2: Định nghĩa. 15’. - GV neâu noäi dung ñònh nghóa nhö trong SGK. Yeâu caàu hoïc sinh phaùt bieåu laïi caùc ñònh nghĩa đó.. b. Ñònh nghóa (SGK). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(12) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Trình baøy cạnh đối ? Căn cứ theo định nghĩa hãy sin   viết lại tỉ số lượng giác của góc caïnh huyeàn nhoïn B theo caùc caïnh cuûa tam caïnh keà cos   giaùc? caïnh huyeàn cạnh đối tg  caïnh keà caïnh keà cot g  cạnh đối   ? So sánh sin  và cos  với 1, - sin <1; cos <1 Vì trong tam giaùc giaûi thích vì sao? vuoâng caïnh huyeàn laø cạnh có độ dài lớn - Goïi moät hoïc sinh leân baûng nhaát. - Trình baøy baûng hoàn thành bài tập ?2 - Yêu cầu học sinh tự đọc các ví duï 1, 2, 3 trong SGK trang 73. - Goïi moät hoïc sinh trình baøy cách dựng hình trong bài tập ?3 - Trình bày bản. cạnh đối caïnh huyeàn caïnh keà cos   caïnh huyeàn cạnh đối tg  caïnh keà caïnh keà cot g  cạnh đối. sin  . Nhaän xeùt. sin  <1; cos  <1 c. Caùc ví duï. 4. Luyeän taäp cuûng coá: (5’). ? Nêu định nghĩa tỉ số lượng -Nêu như trong SGK giaùc cuûa goùc nhoïn? ? Laøm baøi taäp 10 trang 76 - Trình baøy baûng SGK? Các tỉ số lượng gáic góc 340 sin340; cos340 tg340 cotg340 5. Hướng dẫn về nhà: (1’) - Học định nghĩa tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn. - Nhớ tỉ số lượng giác của góc đặc biệt 300; 450; 600 - Laøm baøi taäp 10, 11 ( SGK) vaø 21, 22, 23, 24 (SBT). Baøi 10 tr 76SGK. sin340;cos340; tg340; cotg340. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(13) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. -. ==================================================================== Ngày soạn: 10 - 09- 2011 Ngaøy daïy:13 - 09- 2011 Tieát 6 TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN(T2) A.Muïc tieâu: - Kiến thức:+,Rèn luyện kỹ năng dựng góc khi biết một trong các tỉ số lượng giác của góc nhọn. +,Chứng minh một số công thức lượng giác đơn giản bằng định nghĩa.. - Kĩ năng: Vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài toán đơn giản. - Thái độ: Hiểu được ý nghĩa thực tế của tỉ số lượng giác của góc nhọn B.Tr.ọng tâm: Tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau C. Chuaån bò: 1.GV:Bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập, bảng tỉ số lượng giác của góc đặc biệt Thước, com pa. 1.HS: Học bài và làm bài đầy đủ, thước, com pa, thước đo góc. D.Hoạt động dạy học. 1.Kieåm tra: HS1: cho tam giác ABC vuông tại A. xác định cạnh đối, cạnh kề, cạnh huyền đối với góc B. Viết công thức ĐN tỉ số lượng giáccủa góc nhọn α . HS2: Chữa bài tập số11(sgk- T76) 2. Giới thiệu bài: ( 1 ph )Các tỉ số lượng giác của hai góc nhon có mối quan hệ gì không? Cách dựng 1 góc nhọn khi biết 1 tỉ số lượng giác của nó ntn?Đó là nội dung bài học hôm nay. 3. Baøi moùi:. T/g. 14’. Hoạt động của thầy *Hoạt động 1: Định nghĩa( tiếp) - Gv hướng dẫn HS làm VD 3 GV dẫn dắt HS phân tích đề tìm ra cách dựng Gv hướng dẫn HS làm VD 3 GV dẫn dắt HS phân tích đề tìm ra cách dựng * khi bieát tg nghóa laø bieát tæ soá naøo ? cạnh đối và cạnh kề là 2cạnh nào trong tam giaùc vuoâng * trươc hết dựng yếu tố nào ? * trình bày cách dựng -giả sử đã dựng được góc nhọn thoã bài toán khi đó ta có những điều gì ? => cách dựng ? Từ cách dựng hay c/m cách dựng đó là đúng ? GV neâu chuù yù. Hoạt động của trò HS làm theo sự dẫn dắt cuûa gv -cạnh đối ứng với 2, cạnh kề ứng với 3 là 2 cạnh cuûa tam giaùc vuoâng -dựng góc vuông xÔy -HS trình bày cách dựng Ta coù :xOÂy=900 , OM=1 NM=2 -HS trình bày cách dựng và chứng minh. Ghi baûng B, Ñònh nghóa:( tieáp). * VD3 :dựng góc nhọn biết tg 2 α= 3 -dựng xÔy=900,chọn 1 đoạn làm ñôn vò -trên Ox dựng A sao cho OA=2 -Trên Oy dựng B sao OB=3 => góc BOC cần dựng *VD4 : dựng góc nhọn biết sin β =0,5 M 2 1 O N x 0 - dựng xÔy=90 ,chọn 1 đoạn làm ñôn vò - trên Ox dựng M sao cho OM=1, veõ cung troøn baùn kính 2 caét Oy taïi N => góc ONM cần dựng c/m : thaät vaäy sin N=OM/MN=1./2=0,5 * Chuù yù : SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(14) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. 14’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm 2-Tỉ số lượng giác của hai góc phuï nhau α + β=900 ⇒ sin α =cos β cos α =sin β ; tg α =cot gβ * Ñònh lyù : Sgk/74 * VD5: từ VD1 2 sin 450 =cos 450= √ 2 0 0 tg 45 =cot g 45 =1 *VD6:theo ÑL vaø VD2 coù 1 0 0 sin 30 =cos 60 = 2 3 tg 300 =cot g 60 0= √ 3 3 cos 300 =sin 600= √ 2 0 0 cot g 30 =tg60 =√ 3 * Bảng tỉ số lượng giác của các goùc ñaëc bieät * VD7 sgk/75. *Hoạt động 2: Tỉ số lượng giác của hai goùc phuï nhau. GV: y/c hoïc sinh laøm baøi taäp ?4 (sgkT74). -HS laøm treân phieáu hoïc taäp baøi ?4 -Gv choïn moät soá phieáu coù keát quaû khaùc nhau để sữa sai -Gv cho hs ruùt ra noäi dung ñònh lyù _GV giới thiệu VD5 : từ VD1 em hãy so saùnh vaø vieát keát quaû -Gv giới thiệu VD6 : theo định lý kết hợp với VD2 ta có điểu gì ? -Gv qua vd 5 vaø VD6 ta ruùt ra baûng tæ số lượng giác của những góc đặc b ieät -GV treo baûng phuï leân yeâu caàu HS ñieàn vaøo oâ troáng -Gv cho hs laøm VD7 khai CBH laáy 2 chữ số phần thập phân. * Chuù yù :sgk/75. 4. Luyeän taäp cuûng coá:(5’) ? Phát biểu ĐN về tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau? GV: Y/c hs làm bài tập trắc nghiệm ( đúng, sai) a,sin α = cạnh đối/ cạnh huyền. d, tg450 = cotg450 =1 b, 5tg α = cạnh kề/ cạnh đối e, cos300 = sin600 = √ 3 1. c, sin400 = cos600. f, sin30 0=cos600 = 2. 5. Hướng dẫn về nhà:(1’) +, Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 12; 13; 14 ( sgk- T76+ 77) 25; 26; 27 (SBT- T93) +, Hướng dẫn bài 14. Ngày soạn:12 - 09- 2011 Tieát 7. Ngaøy daïy:15 - 09- 2011 LUYEÄN TAÄP. A. MUÏC TIEÂU:. -Kiến thức: HS biết vận dụng định nghĩa các tỉ số của góc nhọn để giải các bài toán - Kĩ năng:dựng góc khi cho một trong các tỉ số lượng giác của góc đó, chứng minh một số hệ thứcvề tỉ số lượng giác, tính tỉ số lượng giác của một góc nhọn. - Thái độ: Giáo dục học sinh tính cẩn thận, chính xác trong học toán B. TRỌNG TÂM:Sử dụng ĐN các tỉ số lượng giác của góc nhọn. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập; thước com pa; ê ke; máy tính. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(15) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 2. HS: Học bài + làm bài tập + thước, com pa, máy tính. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra:(8’) HS1: Phát biểu định lý về tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau. - Viết tỉ số lượng giác của góc 600 và góc 300. HS2: Viết các tỉ số lượng giác sau thành tỉ số lượng giác của các góc lớn hơn 450. Sin 270 , Cos 350 30', tg 41017', Cotg 200 2/ Giới thiệu bài: (1’) Để giúp các em làm tốt các bài tập về tỉ số lượng giác của góc nhọn chúng ta học tiết luyện taäp. 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Bài tập 13: Dựng góc nhọn α biết 2 a) Sin α = . 3 - GV hướng dẫn phân tích câu a) ? Hãy dựa vào định nghĩa Sin để xác ñònh trong tam giaùc vuoâng caùc caïnh naøo của tam giác liên quan đến tỉ số đã cho. ( Veõ taïm) ? Dựng α Như thế nào? HS tìng bày chứng minh. 1hs đọc ND bài toán HS nêu cách dựng theo các bước. 1HS lên bảng trình bày cách giải. 35’. 3 c) Tg α = 4 - Yêu cầu HS nêu cách dựng và chứng minh.. y. B 2 O. c) Tg α HS nêu cách dựng theo các bước. - Goïi HS laøm caâu b, d.. - Baøi taäp 14: Xeùt moät tam giaùc vuoâng coù moät goùc nhoïn baèng α . - Gọi một HS trình bày lời giải.. - Bài tập 13:Dựng góc nhọn α bieát 2 a)Sin α = . 3 - Veõ goùc vuoâng xOy laáy moät đoạn thẳng làm đơn vị. -Teân tia Ox laáy ñieåm B sao cho OB = 2 - Laáy ñieåm B laøm taâm veõ cung troøn baùn kính 3. Goïi giao ñieåm cuûa cung troøn naøy với Oy là C khi đó: ∠ OCB = α . ( hình veõ) x. 2HS làm câu b, d. 1HS đọc ND bài toán. α. =. 3 4. C. C y α. O 3 B x Baøi taäp 14: Xeùt moät tam giaùc vuoâng coù moät goùc nhoïn baèng α . a). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012 cccccocoâ. .. 1.

(16) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm c.đối Hs: Nêu ĐN. ? Neâu ñònh nghóa tg α . ? Chia cả tử và mẩu cho c.h > 0 ta có gì? HS: biến đổi công thức - HS lập luận tương tự với Cotg α . về cùng 1 biểu thức ? C/m tg α .Cotg α = 1. ( HS trả lời miệng) ? Haõy C/m Sin2 α + Cos2 α ( moät HS trình baøy).. 1HS lên bảng cm. = 1.. - Baøi taäp 15:. 1HS lên bảng làm. 1HS đọc ND bài tập HS nêu GT, KL của bài toán. ? Biết CosB= 0,8. Ta có thể tính được SinB nhö theá naøo? - HS trình baøy.. ? Từ đó ta biết được các tỉ số lượng giác naøo cuûa goùc C? vì sao?. HS: Dựa vào công thức sin2B+cos2B = 1 1HS lên bảng trình bày. HS vì dựa vào tỉ số lượng giác của hai goc phụ nhau. tgC =sinC/ cosC. cotgC = cosC/ sinC. ? Từ đó tính tgC và CotgC như thế nào?. - GV tóm lại các bước giải.. - tg α. c. huyeàn α c.keà cd = = ck. cd ch sin α = ck Cos α ch ck ck ch Cos α = = -cotg α = . cd cd Sin α ch cd ck ⋅ =1 -tg α .cotg α = ck cd b) Sin2 α + Cos2 α = cd 2 kc 2 cd 2+ kc2 + = ch 2 ch 2 ch 2 ch 2 =1 . = ch 2 - Baøi taäp 15: Δ ABC: ∠ A = 900 GT CosB = 0,8 KL Tính tỉ số lượng giác của goùc C Giaûi 2 Ta coù: Sin B + Cos2B = 1. ⇒ Sin2B = 1 - Cos2B . = 1 - 0,8 = 0,36. Do Si B > 0 neân: ⇒ SinB = 0,6. Từ đó ta có: SinB 0,8 4 = = tgB = CosB 0,6 3 3 vaø CotgB = . 4 Vì ∠ B vaø ∠ C laø hai goùc phuï nhau neân ta coù Sin C = Cos B = 0,8 CosC = Sin B = 0,6 3 tgC = CotgB = 4 CotgC = tgB =. 4 . 3. 4. Luyeän taäp củng cố: ( 1’) +, Nêu ĐN tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn trong tam giác vuông? ? có cách nào khác để tính tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn trong tam giác vuông ? ?Để tính 1 cạnh của tam giác vuông ngoài các hệ thức còn có cách tính nào khác? Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(17) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 5. Hướng dẫn về nhà: (1’) +, Về học bài và làm bài tập 17( sgk) và bài tập 28, 29, 30, 31 (SBT-T93, 94) +, Tiết sau mang máy tính và bảng số. =================================================================== Ngày soạn: 14 - 9- 2011 Ngaøy daïy: 17- 9 - 2011 Tieát 8. LUYEÄN TAÄP. A.MUÏC TIEÂU: + Kiến thức:biết sử dụng bảng lượng giác và máy tính bỏ túi tính tỉ số lương giác của một góc khi biết số đo của một góc và ngược lại. +Kĩ năng:sử dụng thành thạo bảng và máy tính bỏ túi. + Thái độ: Thái độ học tập nghiêm túc B.TROÏNG TAÂM: Luyeän taäp. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Sách giáo khoa, giáo án, máy tính bỏ túi, bảng lượng giá, bảng phụ 2. HS: Baûng soá vaø maùy tính. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra:( Xen baøi giaûng) 2/ Giới thiệu bài: (1’) Để giúp các em tìm tỉ số lượng giác của góc α và ngược lại một cách thành thạo, chúng ta học tiết luyện taäp. 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng  Gv gọi hai học sinh lên  Học sinh thực hiện… Baøi 20/84/GSK. 0 ’ baûng laøm baøi 20, hoïc sinh a) Sin70 13 0.9410 e) Sin70013’  0.9410 1 làm theo cách sử dụng b) Cos25032’  0.9023 f) Cos25032’  0.9023 0 ’ bảng, học sinh 2 sử dụng c) Tg43 10 0.9380 g) Tg43010’  0.9380 0 ’ maùy tính. d) Cotg32 15 1.5849 h) Cota32015’  1.5849  Giaùo vieän nhaän xeùt…  Hoïc sinh nhaän xeùt…  Học sinh thực hiện… a) sinx=0.3495  x  200  Giaùo vieân höông daãn Baøi 21/84/SGK b) cosx=0.5427  x  570 40’ học sinh thực hiện tính e) sinx=0.3495  x  200 c) tax=1.5142  x  570 baèng maùy tính. f) cosx=0.5427  x  570 d) cotgx=3.163  x  180 ?Em nào biết cách sử g) tax=1.5142  x  570 dựng máy tính để tính bài  Học sinh nhận xét… h) cotgx=3.163  x  180  Học sinh trả lời… 21? . a) sin200<sin700 (vì 200<700) + Goïi hoïc sinh leân baûng b) cos250>cos63015’ thực hiện. Baøi 22/84/SGK. ?Để so sánh tỉ số của vì 250<63015’ (góc nhọn tăng thì cos So sánh: moät goùc ta laøm nhö theá giaûm) c) sin200<sin700 (vì 200<700)  Học sinh thực hiện… naøo? d) cos250>cos63015’. vì 250<63015’ (goùc nhoïn taêng thì cos giaûm) + Gọi học sinh lên bảng  Học sinh trả lời… Baøi 23/84/SGK. 0 0 0 Tính: thực hiện. sin 25 sin 25 sin 25   1 0 0 0 0 0 a) cos65 =sin bao nhiêu độ. cos 65 sin(90  65 ) sin 25 0 0 0 0 0  Giaùo vieän nhaän xeùt… tg58 -cotg32 =tg58 -tg(90 -32 ) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(18) Giaùo aùn Hình Hoïc 9 = tg 58 -tg58 =0  Hoïc sinh nhaän xeùt… 0. 0. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm sin 250 sin 250 sin 250   1 cos 650 sin(900  650 ) sin 250 b) tg580-cotg320=tg580-tg(900-320) = tg 580-tg580=0. 4. Luyeän taäpcuûng coá (3’) ? Trong các tỉ số lượng giáccủa góc nhọn α , tỉ số nào đồng biến, tỉ số nào nghịch biến, nêu tỉ số lượng giaùc cuûa hai goùc nhoïn. 5. Hướng dẫn về nhà: (1’) +, Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 48, 49, 50 ( SBT) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------:Ngày soạn: 17- 09- 2011 Ngaøy daïy: 20- 9- 2011 Tiết 9 MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VAØ GÓC TRONG TAM GIÁC VUÔNG A.MUÏC TIEÂU: - Kiến thức:Học sinh thiết lập được một số hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông. -Kĩ năng: Có kĩ năng vận dụng các hệ thức để giải một số bài tập toán, thành thạo trong việc tra bảng hoặc sử dụng máy tính bỏ túi. -Thái độ: Thấy được việc sử dụng các tỉ số lượng giác để giải quyết mộtsố bài tập toán thực tế. B. TRỌNG TÂM: Các hệ thức C.CHUAÅN BÒ: 1. GV: - Máy tính bỏ túi, bảng lượng giác, thước thẳng, ekê, bảng phụ, bút dạ. 2. HS: Ôn định nghĩa các tỉ số lượng giác của một góc nhọn. Máy tính , thước , êke, thước đo góc D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra:(7’) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 0 ?Veõ moät tam giaùc vuoâng coù A = 90 ; AB = c; AC = b; BC = a. Hãy viết các tỉ số lượng giaùc cuûa goùc B vaø C?. b sinB = a = cosC c cosB = a = sinC b tgB = c = cotgC ?Haõy tính caùc caïnh goùc vuoâng b vaø c thoâng c qua caùc caïnh vaø caùc goùc coøn laïi? cotgB = b = tgC b = a.sinB = a.cosC c = a.cosB = a.sinC b = c.tgB = c.cotgC c = b.cotgB = b.tgC 2.Giới thiệu bài: ( 1’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(19) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm ? Dựa vào các tỉ số lượng giác trên ta tính các cạnh góc vuông b, c qua các cạnh và các góc còn lại ntn? Các hệ thức mà các em vừa rút ra chính là nội dung của bài học hôm nay. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Các hệ thức ?Các cách tính b, c vừa rồi chính - Học sinh ghi bài 1. Các hệ thức 24’ laø noäi dung baøi hoïc ngaøy hoâm nay.. - GV cho hoïc sinh ghi baøi vaø yeâu caàu hoïc sinh veõ laïi hình vaø cheùp - HS ghi lại các hệ thức lại hệ thức trên. vào vở. ?Thông qua các hệ thức trên em nào có thể phát biểu khái quát - Trả lời như trong SGK thaønh ñònh lí? - Yêu cầu một học sinh đọc nộidung ví dụ 1 trang 86 SGK. GV - Đọc và theo dõi treo baûng phuï coù veõ hình 26 SGK. ?Thảo luận theo nhóm để hoàn thaønh baøi taäp naøy? - Thaûo luaän nhoùm. 1 giờ 50 Vì 1,2 phuùt = neân 500 10 - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy baøi 50 AB = (km) làm, GV nhận xét bài làm đó.. Do đó: BH. = AB.sinA = 10.sin300. 1 = 10. 2 = 5. (km) ?Hãy trả lời yêu cầu được nêu ra Vậy sau 1,2 phút máy bay trong phần đầu của bài học? leân cao 5km. Các hệ thức: b = a.sinB = a.cosC c = a.cosB = a.sinC b = c.tgB = c.cotgC c = b.cotgB = b.tgC Ñònh lí: (SGK) Ví duï 1:. 1 giờ Vì 1,2 phuùt = 50 neân 500 10 50 AB = (km) Do đó: BH. = AB.sinA = 10.sin300. 1 = 10. 2 = 5 (km) Vaäy sau 1,2 phuùt maùy bay leân cao 5km Ví duï 2:. AÙp duïng ñònh lí ta coù:. - Trả lời 3.cos650 1,27 m =>. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(20) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 4. Luyeän taäp cuûng coá (12’) ?Phát biểu lại nội dung định lí về quan hệ giữa cạnh và góc trong tam giác vuông? ?Laøm baøi taäp 26 trang 88 SGK? (Goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy).. Hình 30 Chieàu cao thaùp: 86.tg340  54m. 5: Hướng dẫn về nhà: (1’) - Baøi taäp veà nhaø 27 trang 10 SGK - Chuẩn bị bài mới §4. (tiếp theo) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 21- 9- 2011 Ngaøy daïy:24- 9- 2011 Tiết 10 MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VAØ GÓC TRONG TAM GIÁC VUÔNG (tieáp) A. MUÏC TIEÂU: -KT: Học sinh thiết lập được một số hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông. -KN: Có kĩ năng vận dụng các hệ thức để giải một số bài tập toán, thành thạo trong việc tra bảng hoặc sử dụng máy tính bỏ túi. - TĐ: Thấy được việc sử dụng các tỉ số lượng giác để giải quyết mộtsố bài tập toán thực tế. B. TROÏNG TAÂM:Aùp duïng giaûi tam giaùc vuoâng C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: - Máy tính bỏ túi, bảng lượng giác, thước thẳng, ekê, bảng phụ, bút dạ. 2. HS: Học bài và làm bài tập, máy tính, thước đo góc, ê ke. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( 7’) Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nêu định lí các hệ thức về cạnh vø góc trong tam - Trả lời định lí: giaùc vuoâng? b = a.sinB = a.cosC c = a.cosB = a.sinC b = c.tgB = c.cotgC c = b.cotgB = b.tgC Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(21) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ?AÙp duïng tính goùc B vaø caïnh huyeàn BC trong tam giaùc treân?. Ta coù: B =900 - C = 600 (vì B ; C phuï nhau) AÙp duïng ñònh lí pitago ta coù:. BC  AB2  AC2  100 => BC = 10 2/ Giới thiệu bài: ( 1’) Trong 1 tam giác vuông nếu cho biết 2 cạnh hoặc 1 cạnh và một góc thì có tính được các góc còn lại của tam giác vuông đó hay không? Bài toán đặt ra như thế là bài toán “ Giải tam giác vuông “, đố cũng là ND baøi hoïc hoâm nay. 3/ Bài mới: T/ g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Aùp dụng giải tam 2. AÙp duïng giaûi tam giaùc vuoâng giaùc vuoâng. ! Trong bài tập vừa rồi ta thấy sau khi tìm goùc B vaø caïnh BC thì coi như ta đã biết tất cả các yếu 24’ toá trong tam giaùc vuoâng ABC; vieäc ñi tìm caùc yeáu toá coøn goïi laø - Nghe vaø theo doõi “Giaûi tam giaùc vuoâng”. - Yêu cầu một học sinh đọc trong SGK. - Gọi một hoc sinh đọc phần lưu Ví duï 3: yù. ?Laøm ví duï 3 trang 87 SGK? - Trình bày bảng theo hướng daãn cuûa GV ?Tính BC? Theo ñònh lí Pitago, ta coù:. BC.  AB2  AC2  52  82 9,434. ?Tính tgC?. Maët khaùc:. ?Tính goùc B?. tgC . AB 5  0,625 AC 8. Dùng máy tính ta tìm được: C  320 Do đó: B  900- 320 = 580 ?Laøm baøi taäp ?2 ?. neân. BC . 9,434. AC 8  sin B sin 580. --Giaûi -Theo ñònh lí Pitago, ta coù:. BC.  AB2  AC2  52  82 9,434. Maët khaùc:. tgC . AB 5  0,625 AC 8. Dùng máy tính ta tìm được: C  320. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(22) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Do đó:B  900 - 320 = 580. 0 - GV cho học sinh tự đọc ví dụ 4 ?3 OP PQ.cos in36 5.663 và 5 sau đó làm bài tập ?Làm bài OQ PQ.cos in54 0 4,114 taäp ?3?. Ví duï 4: SGK. - GV đọc và giải thích phần nhận xeùt ghi trong SGK trang 88?. Ví duï 5: SGK Nhaän xeùt: SGK. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 12’) ?Phaùt bieåu laïi noäi dung ñònh lí về quan hệ giữa cạnh và góc - Trả lời trong tam giaùc vuoâng? ?Thế nào là bài toán giải tam - Là bài toán: khi biết hai cạnh giaùc vuoâng? hoặc một cạnh, một góc thì ta tìm được các cạnh và các góc còn lại. - Trình baøy baûng ?Laøm baøi taäp 27a?. Baøi 27a/tr88 SGK. b = 10cm; C = 300 =>B = 600. 3 Ta coù: c = b.tgC = 10. 3 5,773 a  102  5.7732 11.5467. 5. Hướng dẫn về nhà : (1’ ) - Baøi taäp veà nhaø 28; 29; 30 trang 10 SGK - Chuaån bò luyeän taäp -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 24- 9 - 2011 Ngaøy daïy: 27 - 9- 2011 Tieát 11 LUYEÄN TAÄP (T1 ) A.MUÏC TIEÂU: -KT: Học sinh vận dụng được các hệ thức trong việc giải tam giác vuông. - Học sinh thực hành nhiều về áp dụng các hệ thức, tra bảng hoặc sử dụng máy tính, cách làm tròn. -KN: Biết vận dụng các hệ thức và thấy được ứng dụng các tỉ số lương giác để giải quýet các bài tập thực teá. -TÑ:Giaùo duïc hoïc sinh tính cannr thaän trong hoïc taäp B. TROÏNG TAÂM: Giaûi thaønh thaïo caùc tam giaùc vuoâng C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Thước kẻ, bảng phụ ghi nội dung bài tập 1. HS: Thước, máy tính và làm bài tập đầy đủ. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kieåm tra: ( 8’) HS1: Phát biểu về hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giác vuông? Aùp dụng chữa bài tập 28 ( sgk- T89) HS2: Theá naøo laø giaûi tam giaùc vuoâng? Aûp duïng giaûi baøi taäp 55 ( SBT) 2. Giới thiệu bài: ( 1’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(23) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Để giúp các em vận dụng thành thạo các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông vào giải tam giác vuoâng. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng  Gọi học sinh lên vẽ  Học sinh thực hiện… Baøi 28/89 SGK. AB 7 AB 7 hình.  1.75  1.75     Tg =? =? tg  = AC 4 tg  = AC 4    60015’    60015’  Giaùo vieän nhaän xeùt… 33’.  Làm thế nào để giải tam giác vuông? Để giải được ta phải biết ít nhất là bao nhiêu dử kieän?.  Hoïc sinh nhaän xeùt…  Học sinh trả lời… Giaûi tam giaùc vuoâng laø: trong tam giác vuông, nếu cho biết 2 cạnh hoặc moät caïnh vaø moät goùc nhoïn thì ta seõ tìm được tất cả các cạnh và góc còn laïi..  Học sinh trả lời…  sin200  ?  cos200  ?  tg 200  ?  Keõ CH  AB  CH=? coù CH=ACsinA  Dieän tích tam giaùc =5.sin200  5.03420  1.710 (cm) tính bằng công thức 1 1 S ABC  CH . AB  .171.8 6.84(cm) naøo? 2 2. Baøi 55/97 SBT. a) Giaûi tam giaùc vuoâng laø: trong tam giaùc vuoâng, neáu cho bieát 2 cạnh hoặc một cạnh và một góc nhọn thì ta sẽ tìm được tất caû caùc caïnh vaø goùc coøn laïi. C b). A B H  Keõ CH AB coù CH=AcsinA =5.sin200  5.03420  1.710 (cm) 1 1 S ABC  CH . AB  .171.8 6.84(cm) 2 2. 4. Củng cố hướng dẫn:( 3’) ? Phaùt bieåu ñònh lí veà caïnh vaø goùc trong tam giaùc vuoâng? ? Để giải một tam giác vuông cần biết số cạnh và góc ntn? 4. Hướng dẫn: ( 1’) - Xem lại các bài tập đã làm. - Laøm caùc baøi taäp coøn laïi Ngày soạn: 28- 10- 2011 Ngaøy daïy:1 - 10- 2011 Tieát 12 LUYEÄN TAÄP ( Tieáp) A. MUÏC TIEÂU -KT: Học sinh vận dụng được các hệ thức trong việc giải tam giác vuông. - Học sinh thực hành nhiều về áp dụng các hệ thức, tra bảng hoặc sử dụng máy tính, cách làm tròn. -KN: Biết vận dụng các hệ thức và thấy được ứng dụng các tỉ số lương giác để giải quyết các bài tập thực teá. -TÑ: Giaùo duïc hoïc sinh tính caån thaän chính xaùc trong hoïc taäp B. TROÏNG TAÂM: Giaûi thaønh thaïo caùc tam giaùc vuoâng. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Thước kẻ, bảng phụ ghi nội dung bài tập 1. HS: Thước, máy tính và làm bài tập đầy đủ. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(24) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 1. Kieåm tra: ( Xen baøi giaûng) 2. Giới thiệu bài: (1’) Hôm nay chúng ta luyện tập tiếp về vận dụng các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông để giải các baøi taäp. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng  Học sinh đọc đề bài.  Học sinh thực hiện… Baøi 31/89 SGK. 42’. A.  Hoïc sinh veõ hình.  để tính ta phải kẽ thêm đường naøo?  học sinh lên bảng thực hiện.  tính AB=?.  tính ADC = ?. AH =? AD => sin D=? , ∠ D=? sin D=.  Giaùo vieän nhaän xeùt….  Học sinh đọc dề bài.  hoïc sinh veõ hình.  Chieàu roäng cuûa khuùc soâng bieåu thò bằng đoạn nào?  Đoạn thuyền đi biểu thị bằng đoạn nào?  Vậy tính quảng đường thuyền đi được trong 5 phút (AC) từ đó ta tính được AB không?  5 phút = ? giờ?  AC=?  AB=?.  Giaùo vieän nhaän xeùt…. 9.6cm B. 54 C. a) AB=? Xeùt  ABC vuoâng. Coù AB=AC,sinC =8.sin540  6,472 cm b) ADC = ? Từ A kẻ AH  CD Xeùt  ACH vuoâng. Coù: AH  AC.sin C 8.sin 740 7.690cm Xeùt  AHD vuoâng. Coù : AH sin D= =? AD => sin D=? , ∠ D=?  Hoïc sinh nhaän xeùt…  Học sinh thực hiện…. 8cm 74. a) AB=? Xeùt  ABC vuoâng. Coù AB=AC,sinC =8.sin540  6,472 cm b) ADC = ? Từ A kẻ AH  CD Xeùt  ACH vuoâng. Coù: AH  AC.sin C 8.sin 740 7.690cm Xeùt  Ahd vuoâng. coù: AH 7 ,690 sin D= = AD 9,6 => sin D ≈ 0 , 8010 =>∠ D≈ 53 0 13 ' ≈ 530. Baøi 32/89 SGK. B.  Chieàu roäng cuûa khuùc sông biểu thị bằng đoạn AB.  Đoạn thuyền đi biểu thị bằng đoạn AC. 1 h  5 phuùt = 12. D. H. A. o 70 C. 1 h Đổi 5 phút = 12 1 1 2.  km 167 m 12 6 vaäy AC  167 m. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(25) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm 1 1 AB=AC.sin700 2.  km 167 m  156,9 m  157m  12 6 vaäy AC  167 m  AB=AC.sin700  Hoïc sinh nhaän xeùt. 4. Luyeän taäp cuûng coá : ( 2’) +, Nêu các hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giác vuông? +, Neâu caùch tính caïnh huyeàn cuûa tam giaùc vuoâng? +, Neâu caùch tính 1 goùc nhoïn ? 5.Hướng dẫn về nhà: (1’) - Xem laïi vaø laøm baøi taäp 59,60,61 SBT. - Tiết sau ta thực hành nên các em chuẩn bị các dụng cụ sau: + Mổi tổ 1 thước cuộn, máy tính bỏ túi. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. Ngày soạn: - 10- 2010 Ngaøy daïy: - 10- 2010 Tiết 15 ỨNG DỤNG THỰC TẾ CÁC TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC. CỦA GÓC NHỌN - THỰC HAØNH NGOAØI TRỜI. A. MUÏC TIEÂU: -KT: Học sinh biết xác định chiều cao của vật thể mà không cần đo trực tiếp. Học sinh xác định khoảng cách giữa hai điểm, trong đó có một điểm không tới được. -KN:Rèn kĩ năng đo đạc thực tế, rèn ý thức làm việc tập thể, tạo sự đòan kết hổ trợ trong hoïc taäp. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(26) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. -TĐ:Giáo dục học sinh có ý thức làm việc tập thể. B. CHUAÅN BÒ: 1. GV:+, Địa điểm thực hành cho các tổ, mẫu báo cáo thực hành. +, Giác kế, ê ke đạc( 4 bộ ) 2. HS: Thước cuộn, máy tính bỏ túi, giấy bút. C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: (2’) HS1: Phát biểu các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn? 2/ Giới thiệu bài: (1’) Để đo chiều cao của 1 cái cây mà khó đo trực tiếp được thì làm ntn? Để trả lời câu hỏi đó chúng ta học tiết thực hành. 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của Ghi baûng troø Hoạt động 1:Hướng dẫn  Học sinh nghe… 1. Cách xác định chiều cao hs ño chieàu cao BAÛNG PHUÏ A  Gv đưa hình 34 từ bảng phuï leân baûng.  Gv neâu nhieäm vuï: xaùc ñònh chieàu cao cuûa moät thaùp maø khoâng caàn leân ñænh thaùp. 20’.  Gv giới thiệu: độ dài AD laø chieàu cao thaùp maø khoù đo trực tiếp được.  độ dài OC là chiều cao của giaùc keá.  CD là khỏang cách từ chân  Học sinh quan tháp tới nơi đặt giác kế. saùt.  Hoïc sinh traû  Theo em qua hình vẽ em lời… haõy neâu caùc yeáu naøo ta coù ta coù theå xaùc ñònh theå xaùc ñnòh được? trực tiếp AOB Baèngcaùch naøo? baèng giaùc keá, xaùc định trực tiếp đoạn OC,CD baèng caùch d0o Hoạt động 2: Xác định đạc. khoảng cách. O. C. B. D. Caùch ño: Đặt giác kế thẳng đứng cách chân tháp một khoảng bằng a (CD=a). + đo chiều cao của giác kế giả sử bằng b. +Ta coù AB=Ob.tg  . vaø AD=AB+BD =a.tg  +b.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(27) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  Gv đưa hình vẽ từ bảng Học sinh quan sát 2. Xác định khoảng cách phụ lên bảng học sinh quan và trả lời saùt. B  Gv neâu nhieäm vuï: Xaùc ñònh chieàu roäng moät 20’ khúc sông mà việc đo đạc chỉ tiến hành tại một bờ soâng.  Gv ta coi hai bờ song A x C song song với nhau. Chọn moät ñieåm B phía beân kia Caùch ño: soâng laøm moác. Ví hai bờ sông song song và AB  với  laáy ñieåm A beân naøy laøm 2bờ sông. sao cho AB vuông góc với Neân chieàu roäng khuùc soâng chính laø bờ sông bên kia. đoạn AB. Dùng êke đạc kẽ đường Coù  ACB vuoâng taïi A.  thaúng Ax sao cho Ax AB. AC = a.  laáy C  Ax. ACB = α  AB=a.tg   đo đoạn AC gia sử AC=a.  ACB = α  Em naøo cho bieát laøm caùch nào để đo được chiều rộng khuùc soâng? 4.Hướng dẫn: (2’) - Các em chuẩn bi kỉ các dụng cụ mà tiết trước thầy dặn. - Xem lại cách đo chiều cao và khoảng cách. Tiết sau ta thực hành. Ngày soạn: - 10- 2010 Ngaøy daïy: - 10- 2010 Tiết 16 ỨNG DỤNG THỰC TẾ CÁC TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN - THỰC HAØNH NGOAØI TRỜI. A. MUÏC TIEÂU: -KT: Học sinh biết xác định chiều cao của vật thể mà không cần đo trực tiếp. -Học sinh xác định khoảng cách giữa hai điểm, trong đó có một điểm không tới được. -KN: Rèn kĩ năng đo đạc thực tế, rèn ý thức làm việc tập thể, tạo sự đòan kết hổ trợ trong hoïc taäp. -TĐ: Giáo dục học sinh có ý thức làm việc tập thể. B. CHUAÅN BÒ: 1. GV:  Gv đưa học sinh đến địa điểm thực hành.  Gv chia thành 4 tổ để thực hành.  Gv kieåm tra duïng cuï hoïc sinh. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(28) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  Gv ñöa maãu baùo caùo cho caùc toå. 2. HS:  Hoïc sinh mang duïng cu ra.  Hoïc sinh chia toå.  Toå tröông nhaän baùo caùo. C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Hoạt động 1: Học sinh nhận mẫu báo cáo thực hành (5’). MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HAØNH Trường THCS Trung kênh Toå: ………………… Lớp: ……………… 1. XAÙC ÑÒNH CHIEÀU CAO: a) Keát quaû ño:……………… Hình veõ: CD=…………………  =…………………… OC=………………… b) Tính AD=AB+BD. 2 . XAÙC ÑÒNH KHOÛANG CAÙCH. Hình veõ:. TOÅ. ÑIEÅM CHUAÅN BÒ, DUÏNG CUÏ (2 ÑIEÅM). a) Keát quaû ño:……………… -Keû Ax  AB -Laáy C  Ax ño AC Xaùc ñònh  b) Tính AB Ý THỨC KỈ LUAÄT (3 ÑIEÅM). KĨ NĂNG THỰC HAØNH (5 ÑIEÅM). TOÅNG SOÁ (ÑIEÅM 10). Toå 1 Toå 2 Toå Nhaän Xeùt chung: ........................ ......................... Hoạt động 2. thực hành(35’). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(29) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  Mỗi tổ thực hành 2 bài toán.  moãi toå baàu ra 1 thö kí ghi kết qua đo được.  Học sinh thực hành đo.  Gv quan sát học sinh thực hành nhắc nhở học sinh..  Các tổ thực hiện…. Hoạt động 3. hoàn thành báo cáo –nhận xét-đánh giá (3’)  Gv thu baùo caùo cuûa caùc toå.  Hoïc sinh baùo caùo.  Gv thoâng baùo keát quaû cuûa  Hoïc sinh nghe Gv baùo caùo keát quaû cuûa caùc nhoùm. caùc toå, nhaän xeùt cho ñieåm caùc toå vaø caù nhaân xuaát xaéc, phê bình những ai không nghieâm tuùc. 4. Hướng dẫn: (2’) - Ôn lại kiến thức đã học và làm các câu hỏi ôn tập chương trang 91,92 SGK. Laøm baøi taäp 33,34,35,36 SGK.. Ngày soạn: 18- 10- 2010. Ngaøy daïy: 21- 10- 2010. Tieát 17:OÂN TAÄP CHÖÔNG I (tieát 1). A. MUÏC TIEÂU:. Học sinh cần đạt được các yêu cầu sau: +, Kiến thức: - Hệ thống các kiến thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 2.

(30) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Hệ thống các công thức định nghĩa , các tỉ số lượng giác của một góc nhọn và quan hệ giữa các tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau. +, Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng tra bảng ( hoặc sử dụng máy tính bỏ túi ) để tra hoặc tính các tỉ số lượng giác hoặc số đo các góc nhọn. +, Thái độ:giáo dục học sinh tính cẩn thận trong học tập và ứng dụng bài học vào thực tế. B.TRỌNG TÂM:Các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn và 2 góc phụ nhau. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV:Bảng tóm tắt kiến thức cần nhớ, bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập . Thước, com pa, ê ke, thước đo góc, máy tính bỏ túi. 2. HS: Làm các câu hỏi ôn tập chương, thước kẻ, com pa, thước đo góc, máy tính bỏ túi. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( xen baøi giaûng) 2/ Giới thiệu bài: ( 1’) ? Nêu tên của chương I? Trong chương I các em đã được học những mảng kiến thức nào? Vậy để giúp các em nắm KT của chương một cách có hệ thống, chúng ta học tiết ôn tập. 3/Bài mới:. T/g. Hoạt động của thầy Hoạt động I: Ôn tập lí thuyết ?H·y viÕt c¸c hÖ thøc vÒ c¹nh vµ đờng cao trong tam giác vuông. ? TÝnh c¹nh gãc vu«ng ta lµm nh thÕ nµo ? ? Tính đờng cao ta làm nh thế nµo ?. 13’. Hoạt động của trò. Hs: Leân baûng vieát các công thức. Hs: Neâu caùch tính. Ghi baûng I.OÂn taäp lí thuyeát: 1. Các công thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuoâng. A c. h. b. B HS: b2 = ab'; c2 = ac' h2 = b'c' .; ha = bc. C. 1 1 1 = + h2 b 2 c 2. 2.Định nghĩa các tỉ số lượng Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(31) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Neâu ñònh nghóa caùc tæ soá lượng giác của góc nhọn?. 30’. Hs neâu ñònh nghóa các tỉ số lượng giác cuûa goùc nhoïn. giaùc cuûa goùc nhoïn. Sin α = cạnh đối/ cạnh huyền cos α = caïnh keà / caïnh huyeàn tg α = cạnh đối/ cạnh kề ? Nªu c¸c tÝnh chÊt cña c¸c tû sè cotg α = canh kề/ cạnh đối lîng gi¸c 3.Tính chất các tỉ số lượng gia Hs neâu tính chaát cuûa cuûa 2 goùc phuï nhau ( α , β laø hai goùc phuï nhau ). hai goùc phuï nhau vaø moät soá tính chaát TÝnh chÊt:  +  = 900 sin  = cos  ; tg  = cotg  mở rộng. cos  = sin  ; cotg  = tg  TÝnh chÊt:  +  = 900 sin  = cos  ; tg  = cotg cos  = sin  ; cotg  = tg  0< sin , cos , <1 Hoạt động 2: Luyện tập Sin2  + cos2  = 1 sin α cos α tg = cos α  cot gα= sin α GV cho HS lµm bµi tËp 33, 34, II. LuyÖn tËp: tr. 93 SGK . *Bµi tËp tr¾c nghiÖm. Bµi 33, 34 ( sgk-T93) 33. a. C , b/D, c/C HS: đọc ND bài tập 34. a/C , b/C 33, 34, vaø traû lờ i caâ u ? Bµi to¸n cho biÕt g×? C/m Bµi 37. Ta cã 62 + 4,52+ = 7,52 hoûi baøi taäp ? Muèn C/m  ABC vu«ng ta   ABC vu«ng t¹i A vËn dông KT nµo ? tg B = 4,5 =0 , 75  B = 370 ; 6 ? TÝnh c¸c gãc B, C, AH sö dông 1HS đọc ND bài KT nµo? =530 toán 1 1 1 = + ⇒ AH=3,6 HS neâu GT vaø KL 2 AH 36 20 ,25 của bài toán. HS neâu caùch laøm. 4.Luyeän taäp cuûng coá: (1’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(32) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Trong T1 đã ôn tập các kiến thức nào? Và vân dụng các kiến thức đó vào giải các loại bài taäp naøo? 5. Hướng dẫn: ( 1’) Veà hoïc baøi vaø laøm caùc caâu hoûi oân taäp coøn laïi, laøm baøi taäp 38, 39, 40 ( sgk- T95) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 20- 10- 2010 Ngaøy daïy: 23- 10- 2010 Tieát 18 OÂN TAÄP CHÖÔNG I (tieát 2) A. MUÏC TIEÂU: Học sinh cần đạt được các yêu cầu sau: +, Kiến thức: - Hệ thống các kiến thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông - Hệ thống các công thức định nghĩa , các tỉ số lượng giác của một góc nhọn và quan hệ giữa các tỉ số lượng giác của hai góc phụ nhau. +, Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng tra bảng ( hoặc sử dụng máy tính bỏ túi ) để tra hoặc tính các tỉ số lượng giác hoặc số đo các góc nhọn. +, Thái độ:giáo dục học sinh tính cẩn thận trong học tập và ứng dụng bài học vào thực tế. B. TROÏNG TAÂM: Giaûi tam giaùc vuoâng. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV:Bảng tóm tắt kiến thức cần nhớ, bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập . Thước, com pa, ê ke, thước đo góc, máy tính bỏ túi. 2. HS: Làm các câu hỏi ôn tập chương, thước kẻ, com pa, thước đo góc, máy tính bỏ túi. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( xen baøi giaûng) 2/ Giới thiệu bài: ( 1’) Nêu các KT đã ôn tập ở tiết trước? Để hệ thống nốt các KT còn lại chúng ta đi ôn tập tiếp. 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Kiểm tra I. Kiểm tra kết hợp với ôn tập lí thuyết. kết hợp với ôn tập lí 4. Các hệ thức giữa cạnh và góc 1hs lên bảng làm thuyeát. trong tam giác vuông. GV: y/c 1 hs leân baûng laøm caâu hoûi 3 ( sgk). Cho Δ ABC có ^ A=1 v khi đó 12’ tam giac ABC vuoâng taïi b = a. SinB = a. CosC. HS cả lớp nhật xét bài của A. C = a.SinC = a. CosB bạn. a, Hãy viết công thức b = c. tgB = c. cotgC c =b. tgC = c. cotgB tính caùc caïnh goùc vuoâng b vaø c theo caïnh huyeàn a và tỉ số lượng giác của caùc goùc B vaø C. b, Hãy viết công thức Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(33) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. tính moãi caïnh goùc vuoâng 1 HS đửng tại chỗ trả lời theo caïnh goùc vuoâng kia và tỉ số lượng giác của caùc goùc B vaø C? Để giải 1 tam giác vuoâng caàn bieát maáy caïnh vaø goùc? Coù löu yù gì veà soá caïnh?. B. a. c. A. b. C. *Để giải 1 tam giác vuông cần biết hai cạnh , hoặc 1 cạnh và 1 góc nhọn. Vậy để giải 1tam giác vuông cần biết ít nhất 1 cạnh II. Luyện tập. Hoạt động 2: Luyện tập.. 3 c. tg  = 4. Baøi 13/tr77 SGK Dựng góc nhọn  biết: 3 c. tg  = 4. - Goïi hai hoïc sinh leân baûng thực hiện dựng hình của hai caâu c, d baøi 13/tr77SGK.. 30’ OB 3  tg  = OA 4 3 d. cotg  = 2. OA 3  cotg  = OB 2. ? Nhaéc laïi ñònh nghóa tæ soá lượng giác của góc nhọn? - Trả lời như trong SGK ? Hãy dùng định nghĩa để sin  - Trình baøy baûng chứng minh tg  = cos  ?. OB 3  tg  = OA 4 => hình cần dựng 3 d. cotg  = 2. OA 3  cotg  = OB 2 => hình caàn dựng. Baøi 14/tr77 SGK Sử dụng định nghĩa để chứng minh: sin  a. tg  = cos . Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(34) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Tương tự hãy chứng minh các trường hợp còn laïi?. ! Đây là bốn công thức. cạnh đối sin  tg cos  = caïnh keà .. Ta coù: cạnh đối caïnh keà sin  cos  = caïnh huyeàn : caïnh huyeàn cạnh đối cạnh huyền - Ba hoïc sinh leân baûng trình sin  baøy ba caâu coøn laïi. cos  = caïnh huyeàn . caïnh keà cạnh đối sin  tg cos  = caïnh keà . Baøi 17/tr77 SGK. ? Laøm baøi taäp 17/tr77 SGK? ? Trong ABH coù gì ñaëc biệt ở các góc nhọn? Vậy  đó là  gì? ? AC được tính như thế naøo?. - Lên bảng làm theo hướng daãn cuûa GV.. Tìm x = ? -- Giaûi --. Trong AHB coù H=900 , B = 450 - Có hai góc nhọn đều bằng =>A=450 hay AHB cân tại H. neân AH = 20. 450. BHA laø tam giaùc caân. AÙp duïng ñònh lí pitago cho AHC vuoâng taïi H ta coù: AC = x = - AÙp duïng ñònh lí Pitago. AH 2  HC2  202  212 => AC = 29. 4.Luyeän taäp củng cố: (1’) ? Nêu các dạng bài tập đã ôn trong chương I và đã sử dụng các kiến thức nào để làm? 5. Hướng dẫn: (1’) +, Về học bài và làm bài tập 41, 42 (sgk), và bài 81, 82 (SBT) +, Ôn tập lí thuyết và các dạng bài tập đã chữa để kiểm tra 1 tiết.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(35) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 25- 10- 2010. Ngaøy daïy: 28- 10- 2010. KIEÅM TRA MOÄT TIEÁT CHÖÔNG I I-Muïc tieâu : -Kiểm tra các hệ thức lượng trong tam giác vuông . - Tỉ số lượng giác của một góc nhọn,tính chất của tỉ số lượng giác -Các hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giác vuông . -Biết ứng dụng vào thực tế . II-Chuaån bò : -HS ôn tập các kiến thức đã học . -GV soạn ma trân kiến thức ,đề bài phù hợp đôùi tượng HS. III- Tieán trình tieát daïy: 1. Ma trận đề kiểm tra.. Chủ đề Một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giaùc vuoâng Tỉ số lượng giác của một góc nhọn và tính chaát.. Nhaän bieát. Thoâng hieåu (*) (**) TNKQ TL TNKQ TL 1 1 1 0,5 0,5 0,5 2. 1. 1 1. Một số hệ thức giữa cạnh và góc trong tam giaùc vuoâng.. 1. 1. 1 0,5. Vaän duïng (***) TNKQ TL 1 1,5. 1. 1 1,5. 4 3ñ 4. 3ñ. 3 2,5. 0,5 1. Ứng dụng thực tế các tỉ số lượng giác cuûa moät goùc nhoïn.. 1,5. 1. 1. 1,5 4. Coäng. 2. 4. 3,5. 4. 4,5ñ. 12 10ñ. Chuù yù : Caùc caâu hoûi nhaän bieát (*) Caùc caâu hoûi thoâng hieåu (**) Caùc caâu hoûi vaän duïng (***). 2. Đề kiểm tra : I ) TRẮC NGHIỆM ( 4 điểm ): (khoanh tròn vào chữ cái ở đầu câu lựa chọn) Caâu 1: Cho tam giaùcMNP vuoâng tại M.Caâu naøo sau ñaây sai? a)MP2= HP.NP b)MH2= MN.NP Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(36) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 1 1 1   2 2 MN MP 2 c) MH. d)MN.MP =MH.NP Cââu2 : Cho tam giác ABC có độ dài ba cạnh là :AB= 3 (cm);AC = 4 ( cm); BC= 5 (cm). Độ dài đđường cao AH laø : a) 2,4 (cm) b)3,6 (cm) c)4,8 ( cm) d) Kết quả khaùc. 0 Câaâu 3 : Sin 15 30’ ( laøm troøn 2 chữ số thập ) laø : a) 0,26 c) 0,27 b) 0,30 d ) 0,28 3 √ Caâu 4 : Biết tang = số ño goùc laø : 3 a) 450 c) 900 b) 600 d) 300 Caâu 5 :Cho hình vẽ sau : B 0 Biết góc C bằng : 30 ; BC =20 cm , AB =x . x có độ dài là: a)20 cm c) 10 √ 3 cm b) 10 cm d) Kết quả khaùc. x 02 c m 300 C Caâu 6: A 0. Cho tam giaùc ABC caân tại A ; AB= AC = 6 ( cm ); BAC =120 . Độ daøi đñoạn thẳng BC laø: a ¿ 3 √ 3 cm b ¿ 4 √ 3 cm c ¿ 5 √3 cm d ¿ 6 √ 3 cm Caõu 7: : Điền chữ Đ ( đúng ) ; S ( sai ) vào ô trống Cho gãc  nhän a, sin2 = 1- cos2 b, 0 < tg < 1 1 c, sin = cos α d, cos = sin( 900 -  ) II)TỰ LUẬN .Baøi 1: ( 3 ñiểm ). Cho tam giaùc ABC vuoâng tại A coù: AB = 8 cm ; AC = 15 cm ; a) Tính BC.( 0,5 ñ) b) Kẻ đđường cao AH . Tính AH , BH , HC ( làm tròn đế số thập phân thứ hai)( 1,5 đ) c) Tính caùc tỉ số lựơng giaùc của goùc HAC ( 1ñ). Baøi 2 : ( 2 ñiểm ). Giải tam giaùc ABC vuoâng tại A . Biết Baøi3: ( 1 ñieåm) Ruùt gọn biểu thức : A =. C = 300; BC = 10 cm .. sin 330 cos570 +. tan g32 0 cot ang580 - 2 ( sin 200 . cos700 + cos 200 .sin 700 ). 3. Đáp án và biểu điểm. I) Traéc nghieäm: 1(b); 2(a); 3 ( c ); 4(d); 5(b); 6(d) 7 a (Ñ); b (S); c (S); d (Ñ) II) Tự luận: Baøi 1: a)Tính BC:( 1 ñieåm)Theo ñinh lyù Pytago: Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(37) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. BC  15  8 2. 2.  289 17(cm) (HS ghi được hệ thức 0,25đ,thay số : 0,25đ ;tính đúng kết quả 1 đ). b) Tính AH;BH;HC:Aùp dụng hệ thức lượng trong tam giác vuông ta có : AB. AC 8.15 AH   7, 06(cm) BC 17 ( 0,5 ñ) BH . AB 2 82  3, 76(cm) BC 17. ( 0,5 ñ) HC= BC-BH= 17-3,76=13,24(cm) ( 0,5ñ) Baøi 2: B=900 - C= 90-60=300 ( 0,5 ñ) AB=BC.sinC=10.sin300=10.0,5=5 (cm) (0,5ñ) AC=BC.cos 300= 10.cos300=8,66(cm) (0,5ñ) Baøi 3: 0 sin 330 tg 32 sin 330 + tg 320 A= - 2 ( sin2 200. B 10cm 30 . + cos 2200 ). A. C. (0,5ñ). = 1+1-2=0 (0,5ñ) 4. Hướng dẫn về nhà: Về ôn tập ĐN đường tròn, KN tâm đối xứng, trục đối xứng. ============================================================================== Ngày soạn: 27- 10- 2010 Ngaøy daïy: 30- 10- 2010. CHƯƠNG II: ĐƯỜNG TRÒN Tieát 20 §1. SỰ XÁC ĐỊNH ĐƯỜNG TRÒN TÍNH CHẤT ĐỐI XỨNG CỦA ĐƯỜNG TRÒN A.MUÏC TIEÂU:. Kiến thức: - Học sinh nắm được định ngiã đường tròn, các cách xác định một đường tròn, đường tòn ngoại tiếp tam giác và tam giác nội tiếp đường tròn. - Học sinh năm được đường tròng là hình có tâm đối xứng có trục đối xứng. Kĩ năng: - Học sinh biết cách dựng đường tròn đi qua ba điểm không thẳng hàng. Biết chứng minh một điểm nằm trên, nằm bên trong, nằm bên ngoài đường tròn. Thái độ: Giáo dục học sinh biết ứng dụng bài học vào thực tế cuộc sống. Từ đó thêm yêu thích moân hoïc. B. TRỌNG TÂM: Cách xác định đường tròn. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: thứớc thẳng, compa, phấn màu. Mô hình hình tròn . 1.HS: Oân KN đường tròn, hình có tâm đối xứng, hình có trục đối xứng, com pa. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra:( 2’) HS1: Theá naøo laø hình coù truïc ñx, hình coù taâm ñx. 2/ Giới thiệu chương: ( 3’) Ở lớp 6 các em đã biết ĐN đường tròn. Vậy CII hình học lớp 9 sẽ cho chúng ta hiểu bốn chủ đề đối với đường tròn. +, Sự xác định đường tròn và các tính chất của đường tròn. +, Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. +, Vị trí tương đối của hai Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(38) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. đường tròn. +, Quan hệ giữa đường tròn và tam giác. Các kĩ năng vẽ hình, đo đạc tính toán, vận dụng các KT về đường tròn để chứng minh tiếp tục được rèn luyện. 3/ Bài mới: T/g Ghi baûng Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Nhắc lại về 1. Nhắc lại về đường tròn đường tròn - Học sinh thực hiện… - Yêu cầu học sinh vẽ đường R 10’ troøn taâm O baùn kính R. O - Giaùo vieân ñöa ra kí hieäu veà đường tròn, và cách gọi. Kí hiệu (O;R) hoặc (O) đọc là ? Nêu định nghĩa đường tròn. đường tròn tâm O bán kính R hoặc - Gv đua bảng phụ giới thiệu 3 đường tròn tâm O. vị trí của điểm M đối với đường - Học sinh tra lời… BAÛNG PHUÏ troøn (O;R). ? Em nào cho biết các hệ thức liên hệ giữa độ dài đọan OMvà - Điểm M nằm ngoài đường tròn (O;R)  bán kính R của đường tròn O Hình 1 Hình 2 Hình OM>R. trong từng trường hợp của các 3 - Ñieåm M naèm treân hình veõ treân baûng phuï? Hình 1: Điểm M nằm ngoài Gv viên ghi lại các hệ thức dưới đường tròn (O;R)  đường tròn (O;R)  OM>R. OM=R. moãi hình Hình 2: ñieåm M naèm treân - Ñieåm M naèm trong đường tròn (O;R)  OM=R.  đường tròn (O;R) Hình 3: ñieåm M naèm trong OM<R. đường tròn (O;R)  OM<R. Hoạt động 2: Cách xác định đường tròn. 2. Cách xác định đường tròn ? Một đường tròn được xác định - Học sinh tra lời… a) veõ hình: A - Bieát taâm vaø baùn ta phải biết những yếu tố nào? 20’ kính. ? Hoặc biết được yếu tố nào O khác nửa mà ta vẫn xác định B được đường tròn? - Biết 1 đọan thẳng là đường kính. ? Ta sẽ xét xem, một đường tròn được xác định thì ta biết ít - Học sinh thực hiện… b) có vô số đường tròn đi qua - Hoïc sinh veõ hình. nhaát bao nhieâu ñieåm cuûa noù? A vaø B. - Học sinh tra lời… - Cho học sinh thực hiện ?2. Tâm của các đường tròn đó ? Có bao nhiêu đường trong như nằm trên đường trung trực của vaäy? Taâm cuûa chuùng naèn treân AB vì coù OA=OB đường nào? Vì sao? - Như vậy, biết một hoặc hai M. O. R. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. M. O. R. M. O. R. 3.

(39) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. điểm của đường tròn ta có xác định được một đường tròn khoâng? - Học sinh thực hiện ?3.. - Học sinh thực hiện… - Chỉ vẽ được 1 đường troøn vì trong moät tam giác, ba đường trung Trường hợp 1: Vẽ đường tròn ? Vẽ được bao nhiêu đường trực đi qua 1 điểm. ñi qua ba ñieåm khoâng thaúng troøn? Vì sao? - Qua 3 ñieåm khoâng haøng: ? Vaäy qua bao nhieâu ñieåm thì ta thaúng haøng. xác định được 1 đường tròn duy nhaát? 7’. 5’. Hoạt động 3: Tâm đối xứng ? Đường tròn có phải là hình có taâm ñx? GV: yc hs laøm baøi taäp ?4 roài traû lời. Hoạt động 4: Trục đối xứng - Gv vieân ñöa mieáng bìa hình tròn làm sẵn, kẽ 1 đường thẳng qua tâm, gấp theo đường thẳng vừa vẽ. ? Hoûi hai phaân bìa hình troøn nhö theá naøo? ? Vậy ta rút ra được gì ? đường tròn có bao nhiêu trục đối xứng?. - Học sinh thực hiện ?5.. - Hoïc sinh quan saùt… trả lời…. - Đường tròn có trục đối xứng. - Đường tròn có vô số trục đối xứng là bất cứ đường kính nào.. - Học sinh thực hiện…. 3. Tâm đối xứng của đường troøn Đường tròn là hình có tâm đx, Tâm của đường tròn là tâm đx của đường tròn đó. 4. Trục đối xứng:ø - Đường tròn có trục đối xứng. - Đường tròn có vô số trục đối xứng là bất cứ đường kính nào. ?5:. Có c và C’ đối xứng nhau qua AB nên AB là đường trung trực của CC’, có O  AB.  OC’=OC=R  C’  (O;R. 4. Luyeän taäp cuûng coá : (10’) ?Qua bài em cần ghi nhớ các kiến thức nào? GV: Cho hs làm bài tập: Cho tam giác ABC có ^A=900 đường trung tuyến AM, AB = 6 cm, AC = 8 cm a, CM các điểm A,B,C cùng thuộc đường tròn tâm M. b, Trên tia đối của tia MA lấy các điểm D, E, F, sao cho MD = 4 cm, ME = 6 cm, MF = 5 cm Hãy xác định vị trí của các điểm D, E, F với đường tròn ( M ) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 3.

(40) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 5Hướng dẫn: ( 2’) Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 1; 2; 3 ( Sgk- T99, 100). Ngày soạn: - 11- 2010 Tieát 21:. LUYEÄN TAÄP. Ngaøy daïy: - 11- 2010. A. MUÏC TIEÂU: +, Kiến thức: Cũng cố các kiến thức về sự xác định một đường tròn ,tính chất đối xứng của một ñöông 2 troøn qua moät soá baøi taäp . +, Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng vẽ hình ,suy luận chứng minh hình học +, Thái độ: Giáo dục học sinh lòng yêu thích môn học. B. TROÏNG TAÂM: Luyeän taäp. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV:Thước, com pa, bảng phụ ghi bài tập. 2. HS: Thước thẳng, com pa, học bài và làm bài tập đầy đủ. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kieåm tra: ( 8’) HS1: ?Một đường tròn được xác định khi biết những yếu tố nào ? -Cho 3 điểm A;B;C không thẳng hàng ,hãy vẽ đường tròn đi qua 3 điểm này? * HS2: chữa bài tập 3b /100 sgk *GV nhaän xeùt cho ñieåm :khaéc saâu keát quaû baøi 3 (b) 2. Giới thiệu bài: ( 1’) Để giúp các em vận dụng tốt các kiến thức đã học của tiết trước vào giải bài tập chúng ta học tiết luyeän taäp. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1:bài tập trắc nghiệm -HS đọc to bài tập B A -HS veõ hình leân baûng Baøi 1:SGK/99 O ,vào vở -Gọi HS đọc bài toán -Chứng minh 4 điểm -GV yeâu caàu HS veõ hình C ? để chứng minh 4 điễm A;B;C;D A;B;C;D cách đều một D thuộc một đường tròn ta dựa vào điểm nào đó Ta coù OA=OB=OC=OD (theo -HS trình baøy kiến thức nào ? tính chaát hcn)=>A,B,C,D caùch Goïi HS c/m đều điểm O nên A,B,C,D thuộc -HS đọc to bài tập 10’ (O,OA) -HS quan sát và trả lời Baøi 2: baøi 6sgk/100. AC=√ 122+5 2=13(cm). =>R(O)=6,5 cm Baøi 6 sgk /100. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(41) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Gv ñöa hình veõ leân baûng phuï ? biển nào có tâm đối xứng ,có truïc đối xứng ? Baøi 3: baøi 7/sgk GV ñöa baøi leân baûng phuï. Baøi 4:baøi 5SBT/128 Câu nào đúng ,câu nào sai a)Hai ñtroøn phaân bieät coù theå coù 2 ñieåm chung ? b)2 đường tròn phân biệt có thể coù 3 ñieåm chung phaân bieät ? c)Tâm của đtròn ngoại tiếp tam giác bao giờ cũng nằm trong tam giaùc ?. 20’. Hoạt động 2: Bài tự luận Baøi 8 sgk /101 GV đưa đề bài lên bảng GV vẽ hình tạm để hướng dẫn HS phân tích tìm ra cách dựng taâm O. -HS trả lời : Nối (1) với (4) (2) với (6);(3) với(5 HS trả lời (câu sai có giaûi thích ) a) Đúng b)Sai neáu coù thì chuùng phaûi truøng nhau c)Sai.Tam giaùc vuoâng,tam giaùc tuø (taâm 0 naèm trong-HS đọc to bài tập -. Một HS đọc đề HS:coù OB=OC=R => O thuộc trung trực của BC Taâm O laø giao cuûa tia Ay và đường trung trực cuûa BC. *Hình 58 sgk/100 có tâm đối xứng và có trục đối xứng *Hình 59 sgk có trục đối xứng mà không có tâm đối xứng Baøi 7:sgk/101 Nối (1) với (4) (2) với (6) ; (3) với(5) Baøi 5 sbt/128 a)Hai ñtroøn phaân bieät coù theå coù 2 ñieåm chung (Ñ) b)2 đường tròn phân biệt có thể coù 3 ñieåm chung phaân bieät (S) c)Tâm của đtròn ngoại tiếp tam giác bao giờ cũng nằm trong tam giaùc (S) Baøi 8 sgk /101 Cách dựng : -veõ goùc xAy nhoïn , B;C Ax -Dựng trung trực của BC cắt Ay tại O cần dựng O. y. A B. C x. Baøi theâm : A * HS hoạt động nhóm Δ ABC đều ,O là baøi taäp theâm tâm đường tròn Bài thêm : cho tam giác ABC đều ngoại tiếp =>O Đại diện của 2 nhóm lần là giao điểm của B cạnh 3cm . Tính bàn kính đường C lượt trình bày ,các thành các đường phân giác ,trung tròn ngoại tiếp tam giác ABC vieân coù theå boå sung Cho HS hoạt động nhóm tuyến ,đường cao ,trung trực -Gv kiểm tra hoạt động của các =>O thuoäc AH nhoùm xeùt tam giaùc vuoâng AHC coù : 0 3 √3 -Thu baøi hai nhoùm laøm khaùc nhau AH=AC .sin 60 = 2 (neáu coù) 2 2 3 √3 = 3 -GV yêu cầu đại diện các nhóm R=OA = AH= √ 3 3 2 trình bày ,HS chữa bài. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 5’) ? Phát biểu định lí về sự xác định đường tròn? ? Nêu tính chất đối xứng của đường tròn? ? Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam giác vuông ở đâu? Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(42) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Nếu một tam giác có 1 cạnh là đường kính của đường tròn ngoại tiếp tam giác đó thì tam giác đó laø tam giaùc gì? 5.Hướng dẫn: ( 1’) Ôân lại các định lý đã học ở bài 1 Làm các bài tập 6;8;9;11;SBT/129,130.Chuẩn bị bài Đường kính và dây Ngày soạn: - 11 - 2010. Ngaøy daïy:. - 11- 2010. Tiết 22 . ĐƯỜNG KÍNH VAØ DÂY CỦA ĐƯỜNG TRÒN A. MUÏC TIEÂU: Học sinh cần đạt được các yêu cầu sau; Kiến thức: - Học sinh nắm được đường kính là dây lớn nhất trong các dây của đường tròn, nắm. được hai định lí về đường kính vuông góc với dây và đường kính đi qua trung điểm của dây không ñi qua taâm. - Học sinh biết vận dụng các định lí để chứng minh đườnh kính đi qua trung điểm của một dây, đường kính vuông góc với dây. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng lập mệnh đề đảo, kĩ năng suy luận và chứng minh. Thái độ: Giáo dục học sinh tính biết quan sát, hợp tác trong học tập. B. TRỌNG TÂM: Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: - Sách giáo khoa, thước thẳng, compa, bảng phụ. 2. HS: Thước, com pa. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( 6’) HS1: ? Thế nào là đường tròn (O)? Hãy vẽ đường tròn tâm (O) đường kính AB = 8cm? HS2: ? Đường tròn có tâm đx không? Có trục đx không? Chỉ rõ? 2/ Giới thiệu bài: ( 1’) Cho ( O; R) trong các dây của đường tròn, dây nào là dây lớn nhất? Dây đó có độ dài bằng bao nhiêu? Để trả lời câu hỏi đó các em hãy so sánh độ dài của đường kính và các dây còn lại?. 3/ Bài mới: T/ g Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Hoạt động 1: So sánh độ dài của đường kính và dây - Cho học sinh đọc đề bài toán - Học sinh thực hiện… SGK.. 12’. Ghi baûng. 1. So sánh độ dài của đường kính vaø daây * Trường hợp AB là đường kính:. ? Giaùo vieân veõ hình. Hoïc sinh quan R sát và dự đóan đường kính của - Học sinh tra lời… đường tròn là dây có độ dài lớn nhaät phaûi khoâng? - Đường kính là dây lớn AB là đường kính, ta có: AB=2R nhất của đường tròn. * Trường hợp AB không là ? Còn AB không là đường kính thì đường kính: sao? - AB < 2R ?! Qua hai trường hợp trên em nào A O rút ra kết luận gì về độ dài các dây R. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012 B. 4.

(43) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. của đường tròn. - Giaùo vieân ñöa ra ñònh lí.. - Học sinh trả lời. - Cho vaøi hoïc sinh nhaéc laïi ñònh lí.. Xeùt  AOB ta coù: AB<OA+OB=R+R=2R Vaäy AB<2R.. Hoạt động 2: Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây - Học sinh tra lời… ?! GV vẽ đường tròn (O;R) đường kính AB vuông góc với dây CD tại I. so sánh độ dài IC với ID?. Ñònh lí: (SGK) 2. Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây A. O. C. 18’. ? Để so sánh IC và ID ta đi làm - Học sinh tra lời… những gì? ? Goïi moät hoïc sinh leân baûng so - Học sinh thực hiện… saùnh. ? Như vậy đường kính AB vuông góc với dây CD thì đi qua trung điểm của dây ấy. Nếu đường kính vuông góc với đường kính CD thì sao? Diều này còn đúng không? - Cho vaøi hoïc sinh nhaéc laïi ñònh lí 2. ? Còn đường kính đi qua trung điểm của dây có vuông góc với dây đó không? Vẽ hình minh họa. ? Vậy mệnh đề đảo của định lí này đúng hay sai, đúng khi nào?. - Học sinh tra lời…. I. D. B. Xeùt  OCD coù OC=OD(=R)   OCD caân taïi O, maø OI laø đường cao nên cũng là trung tuyeán.  IC=ID. Ñònh lí 2. (SGK). A. C O. - Học sinh thực hiện… - Học sinh tra lời…. - Đường kính đi qua trung ñieåm cuûa moät daây khoân. D. B. - Đường kính đi qua trung điểm cuûa moät daây khoâng vuoâng goùc với dây ấy. Ñònh lí 3 (SGK). 4/ luyeän taäp cuûng coá : ( 6’). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(44) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ?! Goïi moät hoïc sinh leân baûng - Veõ hình Baøi 10 trang 104 SGK vẽ hình bài 10 trang 104 Chứng minh:  = 1v) SGK? a. Vì BEC ( E  = 1v) vuoâng neân vaøBDC ( D EO = DO = OB = OC. Vaäy boán ñieåm B, E, D, C cuøng thuộc một đường tròn. b. DE laø daây cung khoâng laø đường kính, BC là đường kính neân DE < BC. ? Phát biểu ND 3 định lí vừa học? 5/ Hướng dẫn: ( 2’). - Học kĩ 3 định lí đã học. - Về nhà chứng minh định lí 3. - Làm bài tập 11/104 SGK và 16 đến 21 /131 SBT. Ngày soạn: 8 - 11 - 2010. Tieát 23:. Ngaøy daïy:11- 11- 2010. §3. Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến daây. A. MUÏC TIEÂU: *Kiến thức: - Học sinh nắm được định lí về liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây của một đường tròn. *Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng vẽ hình và áp dụng định lí trên để so sánh độ dài hai dây, so sánh các khoảng cách từ tâm đến dây. - Rèn kĩ năng chính xác trong suy luận và chứng minh. * Thái độ:Giáo dục học sinh tính cẩn thận, năng động trong học tập và cuộc sống. B. TRỌNG TÂM: Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây C. CHUAÅN BÒ: - GV: Sách giáo khoa, thướt thẳng, compa, phấn màu. - HS: thướt thẳng, compa. D. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: 1: Kieåm tra baøi cuõ : ( 5’). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(45) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ?! Goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ - Veõ hình Baøi 10 trang 104 SGK  hình baøi 10 trang 104 SGK? a. Vì BEC ( E = 1v) vaøBDC (D =1v) vuoâng neân EO = DO = OB = OC. Vaäy boán ñieåm B, E, D, C cùng thuộc một đường troøn. b. DE laø daây cung khoâng laø đường kính, BC là đường kính neân DE < BC. 2. Giới thiệu bài: (1’) Giờ trước các em đã biết đường kính là dây lớn nhất của đường tròn. Vậy nếu có hai dây của đường tròn thì dựa vào cơ sở nào ta có thể so sánh được chúng với nhau. Bài học hôm nay sẽ giúp ta trả lới câu hỏi này. 3. Bài mới: Tg Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng - Học sinh thực hiện… Hoạt động 1: Bài toán 1. Bài toán C  CD taïi K - GV giới thiệu nội dung bài Ta có OK K hoïc vaø vaøo baùi. Goïi moät hoïc OH  AB taïi H. 0 O sinh đọc đề bài tóan 1 . Xeùt  KOD (K = 90 ) D 0  Goï i hoï c sinh veõ hình. Vaø HOB (H = 90 ) 10’ B H A - GV hướng dẫn học sinh Aùp dụng định lí Pitago ta có: chứng minh bài toán. Ta coù OK  CD taïi K OK 2  KD 2 OD 2 R 2 OH  AB taïi H. OH 2  HB 2 OB 2 R 2 Xeùt  KOD (K= 900)  OH 2  HB 2 OK 2  KD 2 (R 2 Vaø  HOB (H = 900) Giả sử CD là đường kính Aùp duïng ñònh lí Pitago ta coù:  K truøng O  KO=O, KD=R OK 2  KD 2 OD 2 R 2  OK 2  KD 2 R 2 OH 2  HB 2 .. ? Qua bài toán trên em có nhaän xeùt gì ? ! Gv ruùt ra keát luaän: Vaäy keát luaän cuûa baøi toùan treân vaãn đúng nếu một dây hoặc cà hai dây là đường kính. Hoạt động 3: Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây - GV yêu cầu học sinh thực - Học sinh thực hiện… hieän ?1 ? Theo kết quả bài toán 1 OH 2  HB 2 OK 2  KD 2 em 20’. nào chứng minh được: a. Neáu AB=CD thì OH=OK. b. Neáu OH=OK thì AB=CD. - Gv gợi ý cho học sinh: OH ? AB, OK? CD. theo định - Học sinh tra lời… lí về đường kính vuông góc - Học sinh thực hiện…. OH 2  HB 2 OB 2 R 2.  OH 2  HB 2 OK 2  KD 2 (R 2 Giả sử CD là đường kính  K truøng O  KO=O, KD=R  OK 2  KD 2 R 2 OH 2  HB 2 . Chuù yù: SGK. 2. Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây ?1 a) OH  AB, OK  CD theo ñònh lí về đường kính vuông góc với dây AB  2   CD  CD KD    HB KD 2   AB CD    AH HB .  HB=KD  HB2=KD2 MaøOH2+HB2=OK2+KD2 (cmt). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(46) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm  OH2=OK2  OH=OK. với dây thì ta suy ra được điều gì? Neáu OH=OK  OH2=OK2 ? Qua bài toán nay ta rút ra - Trong một đường tròn: Hai dây Mà OH2+HB2=OK2+KD2 ñieàu gì? bằng nhau thì cách đều tâm và  HB2=KD2  OK+KD AB CD ! Đó chính là nội dung dịnh lí ngược lại.   AB CD 2 1. Hay 2 - Hoïc sinh nhaéc laïi ñlí 1. Ñònh lí 1: SGK.  Cho AB,CD laø hai daây cuûa ?2 đường tròn (O), OH vuông AB, 1 1 AB  CD. OK  CD. Theo ñònh lí 1. 2 a) Neáu AB>CD 2 Neáu AB>CD thí OH?CK  - Học sinh tra lời… HB>KD (vì HB=1/2AB); Neáu OH<OK thì AB?CD KD=1/2CD). - GV yeâu caàu hoïc sinh phaùt  HB2>KD2 (1) bieåu caâu a thaønh ñònh lí. - Học sinh thực hiện… Maø OH2+HB2=OK2+KD2 (2) ? Nếu cho câu a) ngược lại thì Từ 1 và 2 suy ra OH 2<OK2 mà sao? - Neáu OH<OK thì AB>CD. OH;OK>0 neân OH<OK. ! Từ những kết quả trên GV b) neáu OH<OK thì AB>CD. ñöa ra ñònh lí 2. - Hoïc sinh ghi baøi vaø nhaéc laïi Ñònh lí 2 SGK.. 4: Luyeân taäp cuûng coá : ( 8’) - Cho học sinh thực hiện ?3 - Giaùo vieân veõ hình vaø toùm taét đề bài trên bảng. Bieát OD>OE;OE=OF. So sánh các độ dài: a. BC và AC; b. AB vaø AC. - Cho học sinh trả lời miệng. 5: Hướng dẫn về nhà: ( 1’).  Học sinh tra lời… a. O là giao điểm của các đường trung trực của  ABC  O là tâm đường tròn ngoại tiếp  ABC. Có OE=OF  AC=BC (theo đlí về liên hệ giữa dây và khoảng cách đến tâm). b. Coù OD>OE vaø OE=OF neân OD>OF  AB<AC (theo ñlí veà lieân hệ giữa dây và khoảng cách đến tâm).. - Học bài theo vở ghi và kết hợp sách giáo khoa. - Laøm baøi taäp 13,14,15 SGK. - Xem trước bài 4 vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 10 -11- 2010 Ngaøy daïy: 13 -11- 2010 Tieát 24 LUYEÄN TAÄP A. MUÏC TIEÂU: * Kiến thức: Khắc sâu các kiến thức liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây thông qua một số bài taäp. * Kĩ năng: Rèn cho học sinh kĩ năng vẽ hình , suy luận chứng minh. * Thái độ: Giáo dục học sinh biết vận dụng bài học vào cuộc sống . B. TROÏNG TAÂM: Vaän duïng caùc ñònh lí vaøo giaûi caùc baøi taäp C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Bảng phụ ghi bài tập, thước và com pa. 2. HS: Học bài và làm bài tập, thước, com pa. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Kieåm tra: ( 10’) HS1: Phát biểu định lí liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây? HS2: Laøm baøi taäp soá 13 ( sgk- T13) 2. Giới thiệu bài: ( 1’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(47) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Để giúp các em vận dụng thành thạo các định lí liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến daaychungs ta hoïc baøi luyeän taäp. 3. Bài mới: T/ g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng GV: Cho hoïc sinh laøm baøi taäp soá 1 Hs đọc nội dung bài Baøi taäp 14(SGK T106) 14 ( Sgk- T106) toán A Yeâu caàu 1 Hs leân baûng veõ hình vaø HS cả lớp vẽ hình và ghi K ghi GT, KL. GT, KL vào vở và nhận xeùt O B 32’. ? H; O; K coù thaúng haøng khoâng? Vì sao? GV: yeâu caàu hs CM 3 ñieåm H; O; K thaúng haøng? ? Để CM 3 điểm H; O; K thẳng haøng laøm ntn? ? GV: Gợi ý HS CM tính CD theo sơ đồ phân tích.. HS trả lời. CD = ?  CD = 2 CH   vuoâng COH vaø OH = ?  OK = ?   vuoâng OKH GV: Goïi 1 HS leân baûng trình baøy. HS tìm caùch CM theo gợi ý của GV. GV: Cho HS laøm baøi taäp 15 ( SgkT106) ( Ñöa hình veõ treân baûng phuï) ? Yeâu caàu HS neâu GT, KL cuûa baøi toán. Để S2 OH và OK ta đi S2 caí gì? ? Em đã sử dụng KT nào? GV: Yeâu caàu 1 HS leân baûng trình baøy.. C. H D. HS dựa vào tiên đề ôcôlit veà 2 ñt //.. 1Hs đọc nội dung bài toán HS neâu GT, KL cuûa baøi toán HS: S2 2 daây AB vaø CD HS sử dụng đl liên hệ giữa dây và k/c từ tâm đến dây. GT: Cho (O; 25 cm), AB= 40cm; CD//AB; HK CD; HK  AB; HK = 22cm KL: Tính CD Chứng minh Ta coù OH  CD theo (GT), OK  AB (GT) maø AB// CD  OH  OK  3 ñieåm O,K,H thaúng haøng  HK= 22cm; OK  AB  AK = KB = AB = 20cm. Vì OK  AB (GT)  AOK vuoâng taïi K  OK = OA - AK ( ÑL Pitago)  KO = 25 20 = 625 - 400 = 225  OK= = 15cm maø OH = HK OK = 22 - 15 = 7cm. Xeùt vuoâng OHC coù CH = CO - OH = 25 - 7 = 9.4.16  CH= = 24cm  CD = 2CH = 2.24= 48cm Baøi 15(SGK T106) GT: Cho 2 ñt cuøng taâm O; AB>CD; OH  CD; OK  CD KL: a) S2 OH vaø OK b)S2 ME vaø MF c) S2 MH vaø MK E. A. H B O. ? Để S ME và MF thì ta S cái gì? Dựa vào KT nào?. M K. 2. HS: S2 k/c OH vaø OK 1 HS leân baûng laøm caâu b HS cả lớp làm vào vở nx. C. D F. Chứng minh. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(48) Giaùo aùn Hình Hoïc 9 S MH vaø MK laøm ntn?. HS: S2. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm a)Xeùt (O) coù AB>CD (GT) maø OH  ME vaø MF AB (gt), OK  CD (gt)  OH< OK ( Dây nào lớn hơn thì gần tâm hơn) b)Vì OH  ME (gt); OK  MF (gt), OH< OK (Cmt)  ME >MF (Ñl lieân hệ giữa dây và k/c tới tâm) c) OH  ME(gt)  MH = HE = ME( ĐK  với 1 dây); OK  MF(gt)  MK = KF = MF(ĐK  với 1 daây) maø ME > MF( cmt)  MH > MK. 4-Luyeän taäp cuûng coá(2’) ? Phát biểu đl 1 và đl 2 của liên hệ giữa dây và k/c tới tâm? Muốn ss 2 dây của 1 đường tròn làm thế nào? Muốn ss 2 k/c của 2 dây đến tâm làm thế nào? 5- Hướng dẫn(1’) Veà hoïc baøi vaø laøm bt 16 (SGK T106) vaø 25, 26 SBT. Ngày soạn:. - 11 - 2010. Tieát 25 A. MUÏC TIEÂU:. Ngaøy daïy:. - 11 - 2010. Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. * Kiến thức: - Học sinh nắm được ba vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, các khái niệm. tiếp tuyến, tiếp điểm. Nắm được định lí về tính chất tiếp tuyến. Nắm được các hệ thức về khoảng cách từ tâm đường tròn đến đường thẳng và bán kính đường tròn ứng với từng vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. *Kĩ năng: - HS biết vận dụng các kiến thức được học trong giờ để nhận biết các vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. *Thái độ: - Thấy được một số hình ảnh về vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn trong thực tế B.TRỌNG TÂM: Ba vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn. C. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Baûng phuï, 1 que thaúng vaø com pa. 2. HS: Com pa và thước thẳng. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( 2’) HS1: Nêu mối liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây? 2/ Giới thiệu bài: ( 1’) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(49) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Nêu vị trí tương đối của hai đường thẳng? Nếu có một đường thẳng và một đường tròn, sẽ có mấy vị trí tương đối ? Mỗi trường hợp sẽ có mấy điểm chung? Đó là nội dung bài học hôm nay. 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng. 22’. Hoạt động 1: Ba vị trí tương đối của đường thẳng và đờng tròn ? Hãy nêu các vị trí tương đối của đường thẳng? ? Yêu cầu hs thực hiện ?1. ? Vì sao đường thẳng và một đường tròn không thể có nhiều hôn hai ñieåm chung? - GV viên đưa ra trường hợp: Đường thẳng và đường tròn cắt nhau ? Đường thẳng và đường tròn cắt nhau thì xãy ra mấy trường hợp đó là những trường hợp nào em nào bieát?. - Học sinh tra lời…. 1. Ba vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn - Laøm baøi taäp ?1 a) Đường thẳng và đường tròn - Nếu đường thẳng và cắt nhau: đường tròn có 3 điểm chung trở lên thì đường A a O R B O a troøn ñi qua 3 ñieåm B H A khoâng thaúng haøng. Voâ lí. * Đường thẳng a không qua tâm O coù OH<OB hay OH<R OH  AB. 2 2 => AH=BH= R  OH - Học sinh tra lời: * Đường thẳng a đi qua O thì + Đường thẳng a không OH=O<R qua taâm O + Đường thẳng a đi qua ?! GV cho hoïc sinh laøm baøi taäp ?2 O ? Nếu tắng độ lớn của OH thì độ - Làm bài tập ?2 lớn của AB như thế nào? ? Tăng độ lớn của OH đến khi - Đô lớn của AB giảm. điểm H nằm trên đường tròn thì - OH = R OH baèng bao nhieâu? ? Lúc đó đường thẳng a nằm ở vị trí nhö theá naøo? - GV đưa ra trường hợp: đường - Tiếp xúc với đường thẳng và đường tròn tiếp xúc tròn. b) Đường thẳng và đường tròn nhau tieáp xuùc nhau. - Gọi một hs đọc SGK ? Đường thẳng a gọi là đường gì? Ñieåm chung duy nhaát goïi laø gì? - Học sinh thực hiện… ? Coù nhaän xeùt gì veà: OC? a,H? - Đường thẳng a gọi là C,OH=? OC  a,H C;OH R ?! Dựa vào kết quả trên em nào tiếp tuyến, điểm chung Ñònh lí phát biểu được dưới dạng định lí? duy nhất gọi là tiếp Nếu một đường thẳng là tiếp ? Còn vị trí nào nửa về đường điểm. tuyến của một đường tròn thì - Học sinh tra lời… thẳng và đường trong không? nó vuông góc với bán kính đi - GV đưa ra trường hợp: Đường OC  a,H C;OH R qua tieáp ñieåm. thẳng và đường tròn không giao - Trả lời như SGK c) Đường thẳng và đường tròn nhau. khoâng giao nhau.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 4.

(50) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Đường thẳng a và đường tròn -Không giao nhau khoâng coù ñieåm chung, thì ta noùi O đường thẳng a và đường tròn đó như thế nào? Có nhận xết gì về - Học sinh tra lời… a OH với bán kính? H - Đường thẳng a và đường tròn không có Người ta chứng minh được ñieåm chung, thì ta noùi OH>R. đường thẳng a và đường troøn khoâng giao nhau. Ta nhaän thaáy OH>R.. 8’. Hoạt động 2: Hệ thức giữa khoảng cách từ tâm đường tròn - Học sinh thực hiện… đến đường thẳng và bán kính - Học sinh tra lời… cuûa ?! Neáu ta ñaët OH = d, thì ta coù caùc - Laøm baøi taäp ?3 keát luaän nhö theá naøo? GV goïi moät hs đọc SGK. ? Em naøo ruùt ra caùc keát luaän? ? Laøm baøi taäp ?3 4. Luyeän taäp cuûng coá : ( 10’) - Laøm baøi taäp. ? Baøi taäp 17 trang 109 SGK? ?! Yêu cầu học sinh trả lời. GV nhaän xeùt keát quaû baøi taäp?. R. d. 5 cm 6 cm 4 cm. 3 cm 6 cm 7 cm. 2. Hệ thức giữa khoảng cách từ tâm đường tròn đến đường thẳng và bán kính của đường troøn Keát luaän (SGK).. Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn Caét nhau Tieáp xuùc nhau Khoâng giao nhau. 5: Hướng dẫn về nhà: ( 2’) - Học kĩ lí thuyết trước khi làm bài tập. - Laøm baøi taäp SGK coøn laïi. - Laøm theâm baøi 40/133 SGK. Ngày soạn:. - 11 - 2010. Ngaøy daïy: - 11 - 2010. Tiết 26:§5. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TIẾP TUYẾN CỦA ĐƯỜNG TRÒN. A.MUÏC TIEÂU: Kiến thức: - Học sinh nắm được các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn.. - HS biết vẽ tiếp tuyến tại một điểm của đường tròn, vẽ tiếp tuyến đi qua một điểm nằm bên ngoài đường tròn. Kó naêng: - Biết vận dụng các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn vào các bài tập tính toán và chứng minh. Thái độ: Giáo dục học sinh luôn biết quan sát các vấn đề để rút ra các nhận xét và vân dụng vào cuộc sống. B. TRỌNG TÂM: Dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(51) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. C.CHUAÅN BÒ: 1. GV: Thước com pa, bảng phụ. 2. HS: thước, com pa. D. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1/ Kieåm tra: ( 8’ ) HS1: ? Nêu các vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, cùng các hệ thức liên hệ tương ứng?. HS2: Thế nào là tiếp tuyến của đường tròn? Và tính chất cơ bản của nó?. 2/ Giới thiệu bài: ( 1’ ) Ta đã biết tiếp tuyến của đường tròn, Vậy có những dấu hiệu nào nhận biết tiếp tuyến của đường tròn? 3/ Bài mới: T/g Hoạt động của trò Hoạt động của trò Ghi baûng. 12’. Hoạt động 1: Dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn ? Có cách nào để nhận biết tiếp tuyến của đường tròn hay không?. ? GV vẽ hình và hỏi: Cho đường troøn taâm (O), laáy ñieåm C thuoäc (O). qua C vẽ đường thẳng a vuông góc với bán kính OC. Đường thẳng a có là tiếp tuyến của đường tròn (O) hay không vì sao? ? Vaäy em naøo phaùt bieåu thaønh định lí được? ? Laøm baøi taäp ?3 theo nhoùm.. 12’. - Học sinh tra lời: + Một đường thẳng là tieáp tuyeán cuûa moät đường tròn nếu nó chỉ có một điểm chung với đường tròn đó. + Nếu d = R thì đường thẳng đó là tiếp tuyến của đường tròn. - Học sinh tra lời… Coù OC  a, vaäy OC chính là khoảng cách từ O đến đường thẳng a hay d=OC. Coù C (O;R)=>OC=R Vậy d=R => đường thaúng a laø tieáp tuyeán cuûa đường tròn tâm O - Hoïc sinh phaùt bieåu ñònh lí. - Laøm baøi taäp ?3 - Coù 2 caùch. ? Có mấy cách chứng minh BC là Cách 1: Ta coù : OH=R hay H  tiếp tuyến của đường tròn? đường tròn. Do đó BC là tiếp tiến ? Có mấy cách chứng minh BC là của đường tròn. tiếp tuyến của đường tròn? Caùch 2: Hoạt động 2: Aùp dụng BC  AH taïi H, AH laø - GV yêu cầu hs thực hiện bài baùn kính neân BC kaø tieáp toán SGK. tuyến của đường tròn. ? BM laø gì cuûa tam giaùc AOB? BM=?. 1. Daáu hieäu nhaän bieát tieáp tuyến của đường tròn O. a C. Tieáp ñieåm. ÑònhTieá lí p tuyeán Nếu một đường thẳng đi qua một điểm củ ađường tròn và vuông góc với bán kính đi qua điểm đóthì đường thẳng ấy là một tiếp tuyến của đường tròn. ?3 A. Caùch 1: C B H  Ta có : OH=R hay H đường troøn. Do đó BC là tiếp tiến của đường tròn. Caùch 2: BC  AH taïi H, AH laø baùn kính neân BC kaø tieáp tuyeán cuûa đường tròn. B 2. AÙp duïng A. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. M. O. 5.

(52) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Suy ra ñieàu gì? Ta keát luaän gì veà AB?. ? Tương tự ta có AC là gì?. - Học sinh tra lời: + Một đường thẳng là tieáp tuyeán cuûa moät đường tròn nếu nó chỉ có một điểm chung với đường tròn đó. + Nếu d = R thì đường thẳng đó là tiếp tuyến của đường tròn. - Học sinh tra lời… Coù OC  a, vaäy OC chính là khoảng cách từ O đến đường thẳng a hay d=OC. Coù C (O;R)=>OC=R Vậy d=R => đường thaúng a laø tieáp tuyeán cuûa đường tròn tâm O - Hoïc sinh phaùt bieåu ñònh lí. Ta coù  ABO ;BM laø trung tuyến ứng với cạnh huyền và AO baèng 2 neân ABO = 900 => AB  OB taïi B => AB laø tieáp tuyeán cuûa (O). Chứng minh tương tụ ta có: AC laø tieáp tuyeán cuûa (O).. 4.Luyeän taäp cuûng coá : ( 11’ ). - Trình baøy baûng: Baøi taäp 21 trang 111 SGK  ? Laøm baøi taäp 21 trang 111 Xeùt ABC coù AB=3; AC=4; SGK? BC=5. B Coù: AB2+AC2=32+42=52=BC2 5 3 theo ñònh lí Pitago ta coù A BAC = 900 C Xeùt  ABC coù AB=3; AC=4; BC=5. Coù: AB2+AC2=32+42=52=BC2 theo ñònh lí Pitago ta coù BAC = 900 5: Hướng dẫn về nhà: ( 1’) - Các em cần nắm vững: định nghĩa, tính chất, dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn. - Laøm baøi taäp 23,24 SGK. Vaø 42,44 /134 SBT. - Chuaån bò baøi taäp tieát "Luyeän taäp". Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(53) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(54) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngaøy daïy: 27 - 11 - 2010. Ngày soạn: 24 - 11 - 2010. Tieát 27:. § LUYEÄN TAÄP. A. Muïc tieâu: -KT: Học sinh rèn luyện kĩ năng nhận biết tiếp tuyến cuả đường tròn. -KN: Rèn luyện kĩ năng vẽ hình và áp dụng lý thuyết để chứng minh, và giải toán dựng tiếp tuyeán -TĐ: Phát huy trí lực học sinh B. Trọng tâm: Luyện tập kĩ năng nhận biết tiếp tuyến của đường tròn . C. Chuaån bò: GV:thước thẳng, com pa, phấn màu, bảng phụ. HS:Saùch giaùo khoa, giaùo aùn, thöôc thaúng, compa, phaán maøu, baûng phuï, baûng nhoùm. D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra: ( 8’ ) HS1: Nêu dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của một đường tròn? Dựng tiếp tuyến của đường tròn đi qua 1 điểm nằm ngoài đường tròn ( O )? HS2: Chữa bài tập số 24 ( a ) ( Skg- T14 ) 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ) Để vận dụng các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến vào giải toán chúng ta học tiết luyện tập. 3. Bài mới: T/g. Hoạt động của thầy. - Một HS đọc đề bài 22/111 SGK. ? Bài toán nay thuộc dạng gì? Caùch tieán haønh nhö theá naøo?. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Baøi 24/111 SGK. A. a) O. 1 2. H. A. C O. 1 2. H. C. B. 35’. - Goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy baøi giaûi. Goïi giao ñieåm cuûa OC vaø AB Học sinh cả lớp thực hiện là H  OAB cân tại O trong vở. (OA=OB=R) OH là đường cao nên đồng thời là phân giác: O1 = O2 Xeùt  OAC vaø  OBC coù OA=OB=R O1=O2 OC chung - Giáo viên nhận xét đánh =>  OAC=  OBC (c.g.c) giaù cho ñieåm… OBC = OAC = 900 => CB laø tieáp tuyeán cuûa (O) . b) coù Oh  AB AB => AH=HB= 2. B. Goïi giao ñieåm cuûa OC vaø AB laø H  OAB caân taïi O (OA=OB=R) OH là đường cao nên đồng thời là phaân giaùc: O1=O2 Xeùt  OAC vaø  OBC coù: OA = OB = R O1=O2 OC chung =>  OAC=  OBC (c.g.c) OBC = OAC = 900 => CB laø tieáp tuyeán cuûa (O) . b) coù Oh  AB AB => AH=HB= 2. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(55) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. 24 12(cm) Hay AH= 2. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Trong tam giaùc vuoâng OAH 2. OH  OA  AH. 2.  152  122 9(cm) Trong tam giaùc OAC OA2=OH.OC (hệ thức lượng trong tam giaùc vuoâng) OA 2 152  OC   25. OH 9. 24 12(cm) Hay AH= 2 Trong tam giaùc vuoâng OAH OH  OA 2  AH 2  152  122 9(cm) Trong tam giaùc OAC OA2=OH.OC (hệ thức lượng trong tam giaùc vuoâng) OA 2 152  OC   25. OH 9. 4.Luyeän taäp cuûng coá : ( 1’ ) ? Nêu các dấu hiệu nhận biết các tiếp tuyến của đường tròn? ? Để chứng minh 1 đường thẳng là tiếp tuyến của đường tròn thường sử dụng cách nào để chứng minh 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 45, 46, 47 ( SBT ) Đọc bài tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(56) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: - 12 - 2010 Ngaøy daïy: - 12 - 2010 Tieát 28 §6. TÍNH CHAÁT CUÛA HAI TIEÁP TUYEÁN CAÉT NHAU. A. Muïc tieâu: -KT: Học sinh nắm được các tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau, nắm được thế nào là đường tròn nội tiếp tam giác, tam giác ngoại tiếp đường tròn, hiểu được đường tròn bàng tiếp tam giaùc. -KN: Biết vẽ đường tròn nội tiếp tam giác cho trước, biết vận dụng các tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau vào các bài tập về tính toán và chứng minh. - Biết cách tìm tâm của một vật hình tròn bằng “thước phân giác”. -TÑ: Hoïc sinh bieát vaän duïng baøi hoïc vaøo cuoäc soáng. B. Troïng taâm:Ñònh lí veà tính chaát hai tieáp tuyeán caét nhau C. Chuaån bò: 1. GV:Bảng phụ ghi bài tập, thước thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. 2. HS: Sách giáo khoa, thước thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra: ( 8’ ) ? Phát biểu định lí, dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn. Và chữa bài tập 44tr 134 SBT. 2.Giới thiệu bài: ( 1’ ) ? Nhìn vaøo hình veõ cuûa baøi 44 cho bieát CA coù laø tieáp tuyeán cuûa ( B ) khoâng? Nhö vaäy coù CA vaø CD là hai tiếp tuyến cắt nhau của ( B ). Chúng có những tính chất gì?đó là nội dung của bài học hôm nay. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Định lí về 1. Ñònh lí veà hai tieáp tuyeán caét hai tieáp tuyeán caét nhau nhau B - GV yêu cầu hs thực hiện - Học sinh thực hiện… ?1 1 A 1 O - GV gợi ý: có AB, AC là - Học sinh tra lời… 2 2 12’ tiếp tuyến của đường tròn (O) thì AB, AC có những - Học sinh thực hiện… C   Xeù t ABO vaø ACO tính chaát gì? - Goïi moät hs leân baûng coù: ABC = ACB = 900 trình baøy. OB = OC = R OA chung Xeùt  ABO vaø  ACO coù: Suy ra  ABO=  ACO ABC = ACB = 900 ? Qua ?1 em rút ra được (cạnh huyền cạnh góc OB = OC = R nhaän xeùt gì veà hai tieáp vuoâng). OA chung => AB=AC tuyến của một đường tròn Suy ra  ABO=  ACO (caïnh huyeàn A =A , O = O 1 2 1 2 caét nhau taïi moät ñieåm? caïnh goùc vuoâng). ! Đó chính là nội dung -Trả lời như SGK => AB=AC Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(57) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. 10’. 8’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ñònh lí. - Gọi một học sinh đọc chứng minh sách giáo khoa. - Học sinh thực hiện… ? Thực hiện ?2 Ta ñaët mieáng goã hình troøn tiếp xúc với hai cạch của ? Em nào nêu cách tìm thước. taâm cuûa mieáng goã? Baèng - Keõ theo tia phaân giaùc thước phân giác? của thướt, ta kẽ được đường kính của đường troøn. - Xoay mieáng goã roái laøm tieáp tuïc nhö treân ta veõ được đường kính thứ hai. - Giao ñieåm cuûa hai đường kính là tâm của mieáng goã hình troøn. Hoạt động 2: Đường tròn - Học sinh tra lời… Đường tròn ngoại tiếp noäi tieáp tam giaùc ? Thế nào là đường tròn tam giác là đường tròn đi ngoại tiếp tam giác? Tâm qua ba đỉnh của tam giác. của đường tròn ngoại tiếp Tâm của nó là giao điểm các đường trung trực của tam giác ở vị trí nào? tam giaùc. - HS nhaän xeùt: - GV yêu cầu hs thực hiện + Đường tròn nội tiếp tam giác là đường tròn ?3. tiếp xúc với 3 cạnh của (GV veõ hình) tam giaùc. + Tâm của đường tròn nội tieáp tam giaùc laø giao ñieåm của các đường phân giác trong tam giaùc. Tâm này cách đều 3 cạnh cuûa tam giaùc. Hoạt động 3: Đường tròn - Học sinh thực hiện… - Học sinh tra lời… baøng tieáp tam giaùc ? GV yêu cầu hs thực hiện + Đường tròn bàng tiếp tam giác là đường tròn ?4. ? Qua đó em rút ra nhận tiếp xúc với hai cạnh của xét gì về đường tròn bàng tam giác và các phần kéo daøi cuûa hai caïnh coøn laïi. tieáp tam giaùc? + Tâm của đường tròn baøng tieáp tam giaùc laø giao. A1 =A2, O1 = O2 Ñònh lí (SGK). Chứng minh (SGK ). 2. Đường tròn nội tiếp tam giác ?3.. - Đường tròn nội tiếp tam giác là đường tròn tiếp xúc với 3 cạnh của tam giaùc. - Tâm của đường tròn nội tiếp tam giác là giao điểm của các đường phaân giaùc trong tam giaùc. - Tâm này cách đều 3 cạnh của tam giaùc.. 3. Đường tròn bàng tiếp tam giác. - Đường tròn bàng tiếp tam giác là đường tròn tiếp xúc với hai cạnh của tam giaùc vaø caùc phaàn keùo daøi cuûa hai caïnh coøn laïi. - Tâm của đường tròn bàng tiếp tam. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(58) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. điểm 2 đường phân giác giác là giao điểm 2 đường phân giác ngoài của tam giác ngoài của tam giác. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 5’ ) ? Phaùt bieåu ñònh lí veà tính chaát cuûa hai tieáp tuyeán caét nhau? ? thế nào là đường tròn nội tiếp tam giác? Tâm của đường tròn nội tiếp nằm ở đâu? ? thế nào đường tròn bàng tiếp tam giác? Tâm của đường tròn bàng tiếp nằm ở đâu? ? thế nào đường tròn ngoại tiếp tam giác? Tâm của đường tròn ngoại tiếp nằm ở đâu? 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) - Hoïc baøi cuõ. Laøm baøi taäp 26,27,28,29/115+116 SGK. - Chuaån bò baøi taäp "Luyeän taäp" -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: - 12 - 2010. Ngaøy daïy: - 12 - 2010. Tieát 29:§ LUYEÄN TAÄP A. Muïc tieâu:. -KT: Học sinh nắm được các tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau, nắm được thế nào là đường tròn nội tiếp tam giác, tam giác ngoại tiếp đường tròn, hiểu được đường tròn bàng tiếp tam giác. -KN: Biết vẽ đường tròn nội tiếp tam giác cho trước, biết vận dụng các tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau vào các bài tập về tính toán và chứng minh. -TĐ: Rèn luyện kỹ năng giải bài tập toán.. B. Troïng taâm: Vaän duïng tính chaát cuûa tieáp tuyeán. C. Chuaån bò: 1. GV: Bảng phụ ghi bài tập, thước com pa, ê ke 2. HS: Sách giáo khoa, thước thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác D. Hoạt động dạy học 1. Kieåm tra: ( 5’ ) HS1: ? Phaùt bieåu tính chaát cuûa hai tieáp tuyeán caét nhau? ? Thế nào là đường tròn nội tiếp tam giác? ? Thế nào là đường tròn bàng tiếp? 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ). Để vận dụng tốt các tính chất của tiếp tuyến vào giải bài tập, chúng ta học tiết luyện tập 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng. 28’. - GV gọi một học sinh đọc - Vẽ hình đề bài và vẽ hình bài tập 30 trang 116 SGK?. Baøi 30 trang 116 SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(59) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? So saùnh O1vaøO2? Vì sao? ? So saùnhO3vaøO4? Vì sao? ? O1+O2+O3+O4 =? ? Tính O2+O3? ? Chứng minh AC = CM? ? Chứng minh BD = DM? ? Chứng minh CD = AC + BD? ? Muốn chứng minh AC.BD không đổi thì ta dựa vào dữ kiện không đổi nào? - Goïi hoïc sinh leân baûng trình baøy. - GV ñöa baûng phuï coù veõ hình 82 SGK leân baûng. Yêu cầu một học sinh đọc lai toàn bộ nội dung bài taäp 31. - GV hướng dẫn học sinh cách chứng minh: ? Hãy so sánh AD với AF, BD với BE, FC với EC? Vì sao? ?! Từ kết quả trên hãy nhân hai vế với 2 rồi cộng các đẳng thức vế theo vế? ?! Hãy biến đổi đề làm xuất hiện đẳng thức cần chứng minh?. - Trả lời: O1= O2. Vì OD laø tia phaân giaùc cuûa MOB. - Trả lời: O3=O4. Vì OC laø tia phaân giaùc cuûa MOA O1+O2+O3+O4 = 1800 hay 2(O2+O3) = 1800 => O2+O3 = 900 - Vì C laø giao ñieåm cuûa hai tiếp tuyến của đường tròn tại M vaø A neân AC = CM. - Vì D laø giao ñieåm cuûa hai tiếp tuyến của đường tròn tại M vaø B neân BD = DM - Ta coù: CD = CM + MD hay CD = AC + BD - Dựa vào bán kính của đường tròn tâm (O). - Học sinh thực hiện. - AD=AF;BD=BE;FC= EC Theo tính chaát tieáp tuyeán. 2AD = 2AF+2BE+2EC–2BD–2FC. a. Chứng minh: COD = 900 - Vì OD laø tia phaân giaùc cuûa MOB neân O1=O2 (1) - Vì OC laø tia phaân giaùc cuûa MOA neân O3=O4 (2) maøø O1+O2+O3+O4 =1800 (3) từ (1)& (2) ta có: 2(O2+O3) =1800 => O2+O3 = 900 Vaäy COD = 900 b. Chứng minh: CD = AC + BD - Vì C laø giao ñieåm cuûa hai tieáp tuyến của đường tròn tại M và A nên AC = CM - Vì D laø giao ñieåm cuûa hai tieáp tuyến của đường tròn tại M và B nên BD = DM - Ta coù: CD = CM + MD hay CD = AC + BD. c. Chứng minh: AC.BD = const TrongCOD(COD = 900) có OM là đường cao nên: MC.MD = OM2 = R2 Hay AC.BD = R2 không đổi. Baøi 31 trang 116 SGK. - Học sinh thực hiện. - Học sinh thực hiện - Cạnh vào đường cao - Đường cao là 3cm; cạnh 2 3 cm.. Ta coù:. 2AD = 2AF 2BD = 2BE 2FC = 2 EC Từ đó suy ra: 2AD = 2AF+2BE+2EC–2BD–2FC. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 5.

(60) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Baèng 3 3 cm2. 2AD = (AD+BD)+(AF+FC)-(BE + EC ) + (BE+EC-BD-FC) 2AD = AB + AC – BC. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 1’ ) ? neâu caùc tính chaát cuûa hai tieáp tuyeán caét nhau? 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) - Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp 54, 55, 56, 61, 62. ( SBT ) - Oân sự xác định đường tròn, tính chất đối xứng của đường tròn.. Ngày soạn:6 - 12 - 2010. Ngaøy daïy:9 - 12 – 2010. Tieát 30: §7. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN A. Muïc tieâu: -KT: Học sinh nắm được ba vị trí tương đối của hai đường tròn. - Nắm được tính chất của đường nối tâm. - KN:Vaän duïng vaøo giaûi baøi taäp trong SGK. - Giaùo duïc hoïc sinh bieát quan saùt, vaän duïng baøi hoïc vaøo cuoäc soáng. B. Trọng tâm: Tính chất đường nối tâm C. Chuaån bò: 1. GV: Bảng phụ, thước com pa, ê ke.. 2. HS: Oân tập, thước, com pa. D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra: ( 3’ ) Nêu các vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn? 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ) Với hai đường tròn phân biệt có mấy vị trí tương đối ? với mỗi vị trí đó có tính chất gì/ 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng - Trả lời: Nếu có ba điểm 1. Ba vị trí tương đối của hai đường Hoạt động 1: Ba vị trí chung thì caùc ñieåm cuûa hai troøn tương đối của hai đường đường tròn sẽ trùng nhau. * Hai đường tròn có hai điểm chung được troøn Coù 2 ñieå m chung, 1 ñieå m gọi là hai đường tròn cắt nhau. - Cho học sinh thảo luận để chung hoặc không có. 15’ trả lời ?1. ? Vậy hai đường tròn phân - Hai đường tròn cắt nhau. bieät coù theå coù bao nhieâu ñieåm chung? ? Hai đường tròn có hai điểm - Hai ñieåm chung A, B goïi laø hai giao chung được gọi là gì? ñieåm. AB goïi laø daây chung. - GV ghi bảng và giới thiệu giao điểm, dây chung cho - Hai đường tròn tiếp xúc * Hai đường tròn chỉ có một điểm chung nhau. Điểm chung là tiếp được gọi là hai đường tròn tiếp xúc nhau. hoïc sinh. ? Hai đường tròn có một điểm. điểm chung được gọi là gì? Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(61) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Điểm chung được gọi là gì? - GV vẽ hình và giới thiệu các trường hợp tiếp xúc. - Học sinh thực hiện. ? Hãy vẽ các trường hợp hai đường tròn không có điểm chung? - Hai đường tròn không giao nhau.. - Ñieåm chung A goïi laø tieáp ñieåm. * Hai đường tròn không có điểm chung được gọi là hai đường tròn không giao nhau.. ? Hai đường tròn không có điểm chung được gọi là gi?. 13’. Hoạt động 2: Tính chất - Quan sát và ghi bài đường nối tâm - GV ñöa baûng phuï coù veõ hình giới thiệu về đường nối tâm, đoạn nối tâm và trục đối xứng của hình. - Thực hiện nhóm ?2 a. (H.85) Vì OO' là trục đối ?! Yêu cầu học sinh thực xứng nên OO' đi qua trung hieän baøi taäp ?2 theo nhoùm. điểm AB và vuông góc với AB. b. (H.86) Ñieåm A naèm treân đường nối tâm OO'. - GV nhaän xeùt keát quaû laøm baøi taäp cuûa caùc nhoùm. ? Qua keát quaû baøi taäp ?2 em rút ra được kết luận gì? ! Đó chính là nội dung định lí. GV yeâu caàu moät hoïc sinh đọc lại định lí trang 119 SGK. ? Laøm baøi taäp ?3. 2. Tính chất đường nối tâm. (O) và (O') là hai đường tròn không đồng tâm. Đường thẳng OO' là đường nối tâm, đoạn thẳng OO' gọi là đoạn nối tâm. Đường nối tâm là trục đối xứng của hình.. - Hai đường tròn cắt nhau thì hai giao điểm đối xứng nhau qua đường nối tâm. Nếu tiếp Định lí: (SGK) xuùc thì tieáp ñieåm naèm treân đường nối tâm. ?3 - Trình baøy baûng a. (O) vaø (O') caét nhau. b. Vì ABC nội tiếp nửa đường tròn nên AB  BC. Mà OI  AB neân OO'//BC. - Deã thaáy, OO'//BD neân C, B, D thaúng haøng.. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 5’ ). - Cho hoïc sinh laøm baøi taäp 33 - Trình baøy baûng trang 119 SGK. Xeùt AOC vaø AO'D coù: OA (Yeâu caàu moät hoïc sinh trình OC  baøy baûng. GV nhaän xeùt baøi O'D O'A laøm) neân AOC AO'D. Baøi taäp 33 trang 119 SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(62) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Suy ra: OC // O'D. Xeùt AOC vaø AO'D coù: OC OA  O'D O'A neân AOC AO'D Suy ra: OC // O'D 5.Hướng dẫn: ( 1’ ) Veà hoïc baøi vaø laøm baøi taäp soá 34 ( sgk- T119 ) Ngày soạn:8 - 12 - 2010. Ngaøy daïy:11 - 12 – 2010. Tiết 31 §8. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN A. Muïc tieâu: -KT: Học sinh hiểu và nắm được hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính; tiếp tuyến chung của hai đường tròn. Vận dụng được các kiến thức trên để giải bài tập. -KN: Rèn luyện kỹ năng thực hành, tính chính xác trong công việc. - TĐ: Rèn luyện tính cẩn thận trong học toán. B. Trọng tâm: Hệ thức giữa đoạn nối tâm và bán kính. C. Chuaån bò: 1. GV: - Sách giáo khoa, thươc thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. 2. HS: Oân bất đẳng thức tam giác, thước com pa. D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra: ( 5’ ) HS1:. Nêu và vẽ hình các vị trí tương đối của hai đường tròn? tính chất cảu đường nối tâm?. 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ) Căn cứ vào đâu để có thể xác định được vị trí tương đối của hai đường tròn? Đó là nội dung bài học hoâm nay 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng - Hoïc sinh ghi baøi Hoạt động 1: Hệ thức 1. Hệ thức giữa đoạn nối tâm và các giữa đoạn nối tâm và baùn kính a. Hai đường tròn cắt nhau caùc baùn kính - GV giới thiệu nội dung - Trả lời: baøi hoïc: “Trong muïc naøy R – r < OO' < R + r ta xeùt (O,R) vaø (O',r) ?1 AÙp duïng BÑT tam 20’ trong đó R  r”. giaùc cho OAO’ ta coù: R Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(63) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Nếu hai đường tròn cắt – r < OO' < R + r nhau, hãy điền vào chỗ - Trả lời: troáng: R–r OO' R+r? ? Baøi taäp ?1 Tiếp xúc ngoài. Tieáp xuùc trong. ? Có mấy trường hợp tiếp OO' = R + r OO' = R – r xúc của hai đường tròn? - Trình baøy baøi giaûi ?2 Veõ hình? ? Haõy ñieàn vaøo choã troáng: OO' R + r; OO'R – r? ? Baøi taäp ?2. 10’. - GV đưa bảng phụ giới thiệu các trường hợp hai đường tròn không giao nhau. ? Haõy ñieàn vaøo choã troáng: OO'  R + r; OO' R - r? ! Từ các kết quả trên ta coù baûng sau Hoạt động 2: Tiếp tuyến chung của hai đường troøn - GV giới thiệu với học sinh tieáp tuyeán chung cuûa hai đường tròn. ? Có mấy loại tiếp tuyến chung của hai đường troøn?. - Trả lời: OO'>R+r;OO'<R-r. R – r < OO' < R + r b. Hai đường tròn tiếp xúc nhau. Tiếp xúc ngoài. Tieáp xuùc trong. OO' = R + r OO' = R – r c. Hai đường tròn không giao nhau. Ở ngòai nhau (O) đựng (O') Đồng tâm. - Quan saùt vaø ghi baøi. OO' > R + r Toùm taét: SGK. OO' < R – r. - Trả lời: + Tiếp tuyến chung ngoài + Tiếp tuyến chung trong. 2. Tiếp tuyến chung của hai đường - Học sinh thực hiện troøn Tiếp tuyến chung của hai đường tròn là đường thẳng tiếp xúc với cả hai đường tròn đó. d1 và d2 là các tiếp tuyến chung ngoài. - Trình baøy baûng baøi ?3 ? GV yeâu caàu hoïc sinh veõ - Trả lời: hình các trường hợp? + Tiếp tuyến chung ngoài không cắt đoạn nối tâm. + Tieáp tuyeán chung trong cắt đoạn nối tâm. - Trả lời: + Baùnh xe vaø daây cua-roa ? Laøm baøi taäp ?3 + Hai bánh răng khớp với ? Tiếp tuyến chung ngoài nhau có cắt đoạn nối tâm + Líp nhieàu taàng cuûa xe không? Tương tự với tiếp đạp tuyeán chung trong?. m1 vaø m2 laø caùc tieáp tuyeán chung trong Chú ý: - Tiếp tuyến chung ngoài không cắt đoạn nối tâm. - Tieáp tuyeán chung trong caét đoạn nối tâm. - Trong thực tế, ta thường gặp những đồ vật có hình dạng và kết cấu. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(64) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Neâu caùc ví duï trong thực tế có liên quan đến vị trí tương đối của hai đường tròn 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 7’ ) ?! Cho HS trả lời nhanh bài 35 trang 122 SGK? - Gọi một học sinh đọc và vẽ hình bài tập 37. GV gợi ý cho hoïc sinh. ?! Từ O kẻ OH  AB. Hãy chứng minh HA = HB; HC=HD? ? Suy ra AC = DB baèng caùch naøo?. liên quan đến những vị trí tương đối của hai đường tròn.. - Trình baøy baøi taäp 35. Baøi taäp 35 trang 122 SGK. - Đọc đề và vẽ hình. Baøi taäp 37 trang 122 SGK. Ta coù: OH laø trung trực AB. Neân HA=HB, HC = HD. Ta coù:AC = HA – HC DB = HB – HD Suy ra: AC = BD.. Ta có: OH là trung trực AB. Neân HA = HB, HC = HD. Ta coù: AC = HA – HC DB = HB – HD Suy ra: AC = BD.. 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) - Baøi taäp veà nhaø: 36; 38; 39 trang 123 SGK - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp”.. Ngày soạn: - 12 - 2010. Tieát 32. Ngaøy daïy: - 12 – 2010. § LUYEÄN TAÄP. A. Muïc tieâu: -KT: Học sinh ôn tập để nắm vững vị trí tương đối của hai đường tròn. -KN: Vận dụng các kiến thức đó vào giải bài tập trong SGK. -TĐ: cung cấp cho HS một vài ứng dụng thực tế của vị rí tương đối hai đường tròn, của đường thẳng và đường tròn. B. Troïng taâm: Luyeän taäp C. Chuaån bò: 1. GV: - Sách giáo khoa, thướt thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. 2. HS: Học bài và làm bài tập đầy đủ, thước com pa, êke. D. Hoạt động dạy học: 1. Kieåm tra: ( 8’ ). - Gọi một học sinh lên bảng a. Tâm của các đường tròn có bán kính 1cm tiếp xúc ngoài với trả lời bài tập 38 trang 123 đường tròn (O; 3cm) nằm trên đường tròn (O;4cm) SGK vaø veõ hình minh hoïa. b. Tâm của các đường tròn có bán kính 1cm tiếp xúc trong với đường tròn (O; 3cm) nằm trên đường tròn (O;2cm). - Nhận xét và đánh giá bài laøm.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(65) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 2.Giới thiệu bài: ( 1’ ) Để vận dụng tốt các kiến thức về vị trí tương đối của hai đường trònvào giải bài tập, chúng ta học tieát luyeän taäp 3. Bài mới: T/g Hoạt động dạy học Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Lyuện tập Baøi 36 trang 123 SGK - Giáo viên gọi một học sinh - Học sinh thực hiện đọc đề, một học sinh khác vẽ hình leân baûng.. 28’ ? Haõy xaùc ñònh vò trí töông đối của hai đường tròn? Giải thích vì sao? ? Chứng minh cho ACO = 900?. ? Chứng minh OC là trung tuyeán cuûa AOD ? ? Suy ra AC vaø CD nhö theá naøo? - GV gọi một học sinh đọc đề baøi 39 trang 123 SGK vaø veõ hình.. ? Chứng minh IB = IA = IC?. - Hai đường tròn tiếp xúc nhau. Vì OO' = OA – O'A - ACO có đường trung 1 AO tuyeán CO' baèng 2 neân ACO = 900. - AOD (AO = OD) caân tại O có OC là đường cao nên là đường trung tuyến. - Suy ra AC = CD - Học sinh thực hiện. - Trả lời: Theo tính chất hai tieáp tuyeán caét nhau ta coù: IB = IA; IC = IA neân IB = IC = IA. ? Chứng minh ABC vuông Ta có: ABC có đường. a. Gọi (O') là đường tròn đường kính OA. Vì OO' = OA – O'A neân hai đường tròn (O) và (O') tiếp xúc trong. b. Ta có ACO có đường trung tuyến 1 AO CO' baèng 2 neân ACO = 900. Ta laïi coù AOD (AO = OD) caân taïi O có OC là đường cao nên là đường trung tuyến, do đó AC = CD. Baøi taäp 39 trang 123 SGK. a. Chứng minh BAC = 900 - Vì IB, IA laø hai tieáp tuyeán cuûa đường tròn (O) tại A, B nên theo tính chaát hai tieáp tuyeán caét nhau, ta coù: IB = IA. - Tương tự ta có: IC = IA - ABC có đường trung tuyến AI. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(66) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 1 BC trung tuyeán AI baèng 2 Suy ra: BAC = 900. 1 BC baèng 2 neân BAC = 900 b. Tính soá ño goùc OIO' ? BIAvaøCIA coù quan heä - IO, IO' laø caùc tia phaân giaùc cuûa hai gì? - Hai goùc keà buø. goùc keà buø neân OIO' = 900 ? OIO' =? Vì sao? - OIO' = 900 vì IO, IO' là c. Tính độ dài BC ? Tam giaùc OIO' laø tam giaùc tia phaân giaùc hai goùc keà Tam giaùc OIO' vuoâng taïi I coù IA laø gì? buø. đường cao nên IA2 = AO.AO' = 36 2 ? Tính IA = ? Do đó IA = 6cm. ? Tính BC? Suy ra BC = 2.IA = 12 (cm) Hoạt động 2: Aùp dụng bài - OIO' là tam giác vuông Bài tập 40 trang 123 SGK học vào thực tế - IA2 = AO.AO' = 36 cm - BC = 2.IA = 12 cm - GV ñöa baûng phuï veõ caùc hình 99a, 99b, 99c yeâu caàu - H.99a vaø H.99b heä thoáng 7’ HS đứng tại chỗ trả lời. bánh răng chuyển động H.99a H.99b được. H.99c hệ thống baùnh raêng khoâng chuyeån ? Hãy giải thích từng trường động được. hợp? ? Từ đó rút ra kết luận gì về - HS lên bảng giải thích H.99c voøng quay cuûa hai baùnh xe (baèng caùch veõ chieàu quay - H.99a vaø H.99b heä thoáng baùnh raêng tieáp xuùc nhau? từng bánh xe). chuyển động được. - Nếu tiếp xúc ngoài thì H.99c hệ thống bánh răng không hai bánh xe quay theo hai chuyển động được. chieàu khaùc nhau. Neáu tieáp xuùc trong thì hai baùnh xe quay theo chieàu nhö nhau. 4. Luyeän taäp cuûng coá: ( 1’ ) ? Nêu các vị trí tương đối của hai đường tròn? ?nêu tính chất của đường nối tâm? 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) - Học bài cũ, đọc và tóm tắt phần “CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT” - Chuaån bò phaàn oân taäp chöông II. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------taïi A?. Ngày soạn: - 12 - 2010. Ngaøy daïy: - 12 – 2010. Tieát 33+34: OÂN TAÄP CHÖÔNG II A. Muïc tieâu: -KT: Ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đường tròn, liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây; vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, của hai đường tròn. Vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập về tính toán và chứng minh. -KN: Rèn luyện cách phân tích tìm lời giải của bài toán và trình bày lời giải, làm quen với dạng bài tập về tìm vị trí của một điểm để một đoạn thẳng có độ dài lớn nhất. - TĐ: Giáo dục học sinh tư duy sáng tạo, linh hoạt trong học toán. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(67) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. B. Troïng taâm: tính chaát cuûa tieáp tuyeán. C. Chuaån bò: 1. GV: SGK, thước , com pa 2. HS: Oân tập theo các câu hỏi của chương, và làm bài tập đầy đủ. D. Hoạt động dạy học 1. Kieåm tra:( Xen baøi giaûng ) 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ) Em hãy nêu tên của chương II hình học. Vậy để giúp các em hệ thống các kiến thức đã học của chöông II, chuùng ta hoïc tieát luyeän taäp. 3. Bài mới: T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Oân tập lí I. Oân taäp lí thuyeát thuyết kết hợp với kiểm 1, Đường tròn ngoại tiếp * Nối: tam giaùc 1-8 tra 2, Đường tròn nội tiếp 2 - 12 GV: Neâu yeâu caàu kieåm tra 3 - 10 HS1: Nối mỗi ô ở cột trái tam giác 18’ với 1 ô ở cột phải để được 3, tâm đx của đường tròn 4 - 11 khẳng định đúng ( 1 HS lên 4, Trục đx của đường tròn 5 - 7 bảng nối, hs cả lớp làm vào 5, Tâm của đường tròn 6 - 9 noäi tieáp tam giaùc vở ) 6, Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam giác HS2: Ñieàn vaøo choã troáng HS: Đứng tại chỗ phát ( .. ) để được các định lí 1. Trong các dây của đường biểu các định lí tròn dây lớn nhất là…. 2. Trong 1 đường tròn a, đường kính vuông góc với 1 daây thì ñi qua… b,ñk ñi qua trung ñieåm cuûa 1 * Vị trí tương đối của hai đường tròn daây…… thì….. +, Hai đường tròn cắt c, 2 daây baèng nhau thì….  R -r < d > R -r d, dây lớn hơn thì …… ? nêu các vị trí tương đối của HS3: Nêu 3 vị trí và 3 hệ +,Hai đường tròn tiếp xúc ngoài  thức tương ứng d=R+r 2 đường tròn ? +, Hai đường tròn tiếp xúc trong ? phaùt bieåu caùc tính chaát cuûa HS: Phaùt bieåu d=R-r tiếp tuyến của đường tròn? +, Hai đường tròn ở ngoài nhau GV: Ñöa baûng toùm taét caùc vò trí tương đối của 2 đường HS: Nêu hệ thức tương  d > R + r +, hai đường tròn đựng nhau tròn yêu cầu HS nêu các hệ ứng d<R-r thức tương ứng. +, Hai đường tròn đồng tâm  d = 0 ?Phaùt bieåu caùc tính chaát cuûa HS: Phaùt bieåu đường nối tâm? Hoạt động 2: Luyện tập Baøi 41 trang 128 SGK Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(68) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. 25’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 2: Luyện tập (Sửa bài tập 41 kết hợp ôn taäp caùc caâu hoûi lyù thuyeát coù lieân quan) - GV gọi một học sinh đọc đề bài. Treo bảng phụ có hình veõ baøi 41 yeâu caàu hoïc sinh khác nhìn hình vẽ đọc lại đề. ? Nêu các vị trí tương đối cuûa hai ñöông troøn? Vieát heä thức liên hệ tương ứng giữa đoạn nối tâm và bán kính?. ? Nêu cách chứng minh hai đường tròn tiếp xúc ngoài, tieáp xuùc trong? ? Tính soá ño BAC?. ? Tứ giác AEHF là tứ giác gì? (Dựa vào dấu hiệu nào?) - Yeâu caàu hoïc sinh leân baûng trình baøy baøi giaûi. ? Tam giaùc AHB laø tam giaùc gì? HE là đường gì của AHB? Tìm hệ thức liên hệ giữa AE, AB, AH? ? Tương tự, hãy tìm hệ thức liên hệ giữa AF, AC, AH? - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy baøi giaûi. ? Daáu hieäu nhaän bieát tieáp tuyến đường tròn? Tính chất hai tieáp tuyeán caét nhau? Theá naøo laø tieáp tuyến chung của hai đường troøn? ? Goïi G laø giao ñieåm cuûa AH và EF. Hãy chứng minh GFH+HFK=900, từ đó suy ra EF laø tieáp tuyeán (K)?. - Thực hiện theo yêu cầu GV + Đọc đề + Nhìn hình vẽ đọc đề - Caét nhau: R - r < d < R + r - Tieáp xuùc nhau: +Tiếp xúc ngoài: d = R + r +Tieáp xuùc trong: d = R – r >0 - Khoâng giao nhau: +Ở ngoài nhau: d > R + r +Đựng nhau: d < R – r +Đồng tâm: d = 0 - Trả lời - Trả lời: BAC là góc nội tiếp chắn nửa đường troøn neân BAC = 900. - Trả lời: Tứ giác AEHF là tứ giác là hình chữ nhật. Vì nó là từ giác có ba goùc vuoâng (theo daáu hieäu nhaän bieát hcn). a. Xác định vị trí tương đối - Vì OI = OB – IB neân (I) tieáp xuùc trong với đường tròn (O). - Vì OK = OC – KC neân (K) tieáp xuùc trong với đường tròn (O). - Vì IK = IH + KH neân (I) tieáp xuùc trong với đường tròn (K). b. Tứ giác AEHF là hình gì? - Ta coù BAC laø goùc noäi tieáp chaén nửa đường tròn nên BAC=900.Tứ giaùc AEHF coù: A=E=F= 900neân nó là hình chữ nhật. c. Chứng minh AE.AB = AF.AC - Tam giaùc AHB vuoâng taïi H vaø HE  AB => HE là đường cao. Suy ra: AE.AB = AH2 (1) - Tam giaùc AHC vuoâng taïi H vaø HF  AC => HF là đường cao. Suy ra: AF.AC = AH2(2) Từ (1) &ø (2)=>:AE.AB = AF.AC - Tam giaùc AHB vuoâng d. EF laø tieáp tuyeán chung cuûa hai taïi H. đường tròn (I) và (K) HE  AB => HE là đường - Goïi G laø giao ñieåm cuûa AH vaø EF. cao - Theo câu b) thì tứ giác AEHF là Ta coù: AE.AB = AH2 hình chữ nhật nên GH = GF. Do đó, - Tam giaùc AHC vuoâng taïi GFH = GHF. H. - Tam giaùc KHF caân taïi K neân: HF  AC => HF là đường HFK=FHK. cao - Ta laïi coù: GFH+FHK=900. Suy 2 Ta coù: AF.AC = AH ra: GFH +HRK = 900hay EF laø - Trả lời: tiếp tuyến của đường tròn (K). + Tieáp tuyeán: vuoâng goùc Tương tự, ta có EF là tiếp tuyến với bán kính tại tiếp điểm đường tròn (I). + Tieáp tuyeán chung: tieáp e. Xác định H để EF lớn nhất xúc với cả hai đường tròn. - Vì AEFH là hình chữ nhật nên: - Do GH = GF neân HGF. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(69) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Tương tự, hãy chứng minh EF laø tieáp tuyeán cuûa (I)? ? So sánh EF với AD? ? Muốn EF lớn nhất thì AD như thế nào? Khi đó AD là gì cuûa (O)? ? Vậy AD là đường kính thì H vaø O nhö theá naøo?. caân taïi G. Do đó, GFH = GHF. - Tam giaùc KHF caân taïi K neân: HFK=FHK. - GFH+HFK=900hay EF laø tieáp tuyeán cuûa đường tròn (K). - Trình baøy baûng. 1 EF AH  AD 2 . Để EF có độ dài. lớn nhất thì AD là lớn nhất. - Dây AD lớn nhất khi AD là đường kính hay H trùng với O. Vậy khi H trùng với O thì EF có độ dài lớn nhất.. 1 EF AH  AD 2 - AD là đường kính - H trùng với O.. 4. Luyeän taäp cuûng coá : ( 1’ ) ? Muốn CM 1 đường thẳng là tiếp tuyến của đường tròn có những cách nào ? ? Để xác định vị trí tương đối của hai đường tròn làm ntn ? 5.Hướng dẫn : ( 1’ ) - Baøi taäp veà nhaø 42, 43 trang 128 SGK - Chuaån bò caùc caâu hoûi oân taäp coøn laïi. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn : - 12- 2010 Ngaøy daïy : - 12 - 2010 Tieát 34 OÂN TAÄP CHÖÔNG II ( tieáp ). D. Hoạt động dạy học:. 1. Kieåm tra : ( 10’ ) HS1 : Cho ≠ 1800, đường tròn ( O ; R ) tiếp xúc với 2 cạnh Ax, Ay lần lượt tại B và C. Hãy điền vào chỗ ( ....) để có khẳng định đúng a,  ABOlaø ....... b,  ABC laø ....... c, Đường thẳng AO là ........... của đoạn BC d, AO laø tia phaân giaùc cuûa goùc................... HS2 : Các câu sau câu nào đúng, câu nào sai ? a, Qua 3 điểm bất kì bao giờ cũng vẽ được 1 đường tròn và 1 chỉ 1 mà thôi. b, ÑK ñi qua trung ñieåm cuûa 1 daây thì  v[í daây aáy. C, Tâm cuả đường tròn ngoại tiếp tam giác vuông là trung điểm của cạnh huyền d, Neáu 1 ñ/ thaúng ñi qua 1 ñieåm cuûa ñ/ troøn vaø  với bk đi qua điểm đó thì đ/ thẳng đó là tiếp tuyến của đ/ tròn. e, Nếu 1  có 1 cạnh là đk của đ/ tròn ngoại tiếp  thì  là  vuông. 2. Giới thiệu bài: ( 1’ ) Để vận dụng các kiến thức của chương vào giải bài tập, chúng ta học tiết ôn tập tiếp. 3. Bài mới:. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6.

(70) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. T/g. 33’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động của thaày GV: Cho HS làm bài tập trắc nghiệm ) Cho ( O; 20 cm ) cắt ( O; 15 cm ) tại A và B; O và O’ nằm khác phía đối với AB . Vẽ đk AOE và AO’F . Biết AB = 24 cm. a, OO’có độ dài là A. 7 cm, B. 25 cm, C. 30 cm b, Đoạn EF có độ dài là A. 50 cm, B. 60 cm, C. 20 cm c, Diện tích  AEF bằng A. 150 cm2 , B. 1200 cm2 , C. 600 cm2 GV: Cho HS làm bài tập 42 ( sgk ) Yêu cầu HS lên bảng vẽ hình. GV: Cho HS ghi GT, KL của bài toán. Hoạt động của troø. Ghi baûng Bài 1:. 1 HS đọc nội dung bài toán HS quan sát hình vẽ và chọn đáp án đúng. A O E O' B F. a, B. 25 cm b, A. 50 cm c, C. 600 cm2 Baì 42: ( Sgk - T 128 ) 1 HS đọc nội dung bài toán HS cả lớp vẽ hình vào vở. O. I. A. O'. El C M B. HS: Nêu cách CM ? CM: AÈM là hình chữ nhật ?  0 = 90 , = 900 Và = 900  MO và MO’ là p/ giác của 2 góc kề bù và dựa vào t/c của 2 t/tuyến cắt nhau b,Để cm đẳng thức ME. MO = MF.. a, MO là tia p/giác ( t/c của 2 t/tuyến cắt nhau). MO’ là tia p/g ( t/c của 2 t/ tiếp cắt nhau ) Mà và là 2 góc kề bù  MO  MO’  = 900 . Có OA = OB ( cùng bk ) ; MB = MA ( t/c của 2 t/t cắt nhau)  OM là đường trung trực của AB  OM  AB  = 900; tương tự  = 900  AEMF là hình chữ nhật b, vuông MAO’ có AE MO (cmt )  MA2 = MF. MO. vuông MAO’ có AF  MO’ ( cmt )  MA2 = ME.MO’  ME. MO = MF. MO’ c, Vì MB = MC = MA  đ/ tròn đk BC có tâm là M và đi qua A.  MA là bk của đường tròn đk BC. d, đ/tròn đk OO’ có tâm là trung điểm của OO’là điểm I. Vì  OMO’ vuông tại M  MI =  M  ( I ). OB  O’C ( vì cùng  BC )  OBCO’ là hình thang .. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(71) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. MO’ ta làm ntn? ( gọi 1 hs lên bảng làm ) c, CM OO’ là tiếp tuyến của đ/ tròn đk BC ? ? đ/tròn đk BC có tâm ở đâu có đi qua A không? d, CM: BC là tiếp tuyến của đ/tròn đk OO’ ? đ/ tròn đk OO’ có ở đâu? ? để CM: BC là t/tuyến thì phải chỉ ra điều gì?. HS dựa vào 2 tam giác vuông và hệ thức giữa cạnh và đường cao trong tam giác vuông .. Mà MB= MC ( cmt ), IO = IO’ ( cùng bk )  IM là đường trung bình của hình thang OBCO’  IM  OB  IM  BC  BC là tiếp tuyến của ( I ). HS: Tâm M có đi qua A. HS: Có tâm là trung điểm của OO’ HS: M thuộc ( I ) và BC vuông góc IM 4.Luyện tập củng cố: ( 1’ ) ?Nêeâu caùc tính chaát cuûa 2 tieáp tuyeán caét nhau? 5. Hướng dẫn: ( 1’ ) Về ôn tập kiến thức của hai chương vừa học -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn : - 12- 2010 Ngaøy daïy : - 12 - 2010 Tieát 35: OÂN TAÄP HOÏC KYØ I A. Muïc tieâu: -KT : Ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đường tròn, liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây; vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, của hai đường tròn KN : Vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài toán đơn giản. - Rèn luyện kỹ năng dựng góc khi biết một trong các tỉ số lượng giác của góc nhọn. - Chứng minh một số công thức lượng giác đơn giản bằng định nghĩa. -TĐ : Giáo dục HS biết sắp xếp kiến thức một cách khoa học dễ nhớ B. Trọng tâm : Ôn tập lí thuyết C. Chuẩn bị : GV: Sách giáo khoa, thước thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác HS : Oân taäp, laøm baøi taäp , maùy tính D. Hoạt động dạy học : 1. Kieåm tra : ( Xen baøi giaûng ) 2. Giới thiệu bài : ( 1’ ) Để giúp các em nắm kiến thức một cách hệ thống, chúng ta học tiết ôn tập 3. Bài mới : T/g Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng I. Ôn tập các hệ thức trong tam giác Hoạt động 1 : Oân tập các vuông. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(72) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. 20’. 22’. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. hệ thức trong tam giác vuoâng GV : Cho Cho ABC vuông tại A, đường cao AH. Hãy viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong  vuông? GV: Cho HS làm bài tập số 3: Cho ABC có = 1v, đường cao AH chia cạnh huyền BC thành hai đoạn BH, CH có độ dài lần lượt là4cn, 9 cm, D và E lần lượt là hình chiếu của H trên AB, AC. a, Tính độ dài AB, AC. b, Tính độ dài DE; số đo , ? Để tính AB,AC em áp dụng kt nào? GV: Yêu cầu HS trình bày miệng ?ADHE là hình gì? DE = ? Vậy để tính DE thì cần phải tính đoạn thẳng nào? ? Tính làm ntn?. HS : Viết các hệ thức và phát biểu bằng lời 1 HS đọc ND bài toán 1 HS lên bảng vẽ hình và ghi GT, KL HS cả lớp vẽ hình vào vở. b2 = ab'; c2 = ac' h2 = b'c' .; ha = bc. Baøi. 1 1 1 = + h2 b 2 c 2. B D. A. H. E. C. HS : Vận dụng định lí 1.. HS : Là hình chữ nhật ; DE = AH, cần tính AH HS : Tính 1 tỉ số lượng giác của góc B. Hoạt động 2: Ôn tập lí thuyết chương II đường tròn ? Nêu ĐN ( O; R ) ? ? Nêu cách xác định đường tròn? Chỉ rõ tâm đx, trục đx của đường tròn? HS : Trả lời các ?Nêu qh độ dài giữa đk và câu hỏi của gv dây? ? Phát biểu các định lí liên hệ giữa dây và kc từ tâm đến dây? ? Giữa đ/t và đ/ tròn có những vị trí tương đối nào? Nêu hệ thức tương ứng giữa d và R?. Chứng minh a, BC= BH + HC = 4 + 9 = 13 ( cm ) AB2 = BC. BH (đ/lí 2 ) = 13. 4  AB = 2 ( cm ) AC2 = BC. BH  BC = = 3 ( cm ) b, AH2 = BH.CH = 4. 9 ( định lí 2 )  AH = = 6 cm.ADHE là hình chữ nhật vì = = = 900 ( gt )  AH = DE = 6 cm. SinB = = = 0, 832  = 56019’ ;  = 33041’ II. Ôn tập lí thuyết chương II đường tròn. a, Sự xác định đường tròn và tính chất của đường tròn - ĐN đường tròn ( O ; R ) -Đường tròn được xác định khi biết tâm và bk, đường kính, 3 điểm phân biệt không thẳng hàng. - Quan hệ giữa dây và đk - Quan hệ giữa dây và kc từ tâm đến dây b, Vị trí tương đối giữa đường thẳng và đường tròn c, Vị trí tương đối của hai đường tròn +, Hai đường tròn cắt  R -r < d > R -r. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(73) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? thế nào là tiếp tuyến của đ/ tròn? Nêu tính chất của tiếp tuyến? Nêu các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến? Nêu các vị trí tương đối của 2 đ/ tròn và các hệ thức tương ứng?. HS phát biểu. HS : Lên bảng điền vào bảng phụ. +,Hai đường tròn tiếp xúc ngoài  d=R+r +, Hai đường tròn tiếp xúc trong d=R-r +, Hai đường tròn ở ngoài nhau d>R+r +, hai đường tròn đựng nhau d<R-r +, Hai đường tròn đồng tâm  d = 0. 4. Luyện tập củng cố : ( 1’ ) Về ôn tâp lí thuyết của hai ch\ương đã học 5. Hướng dẫn : ( 1’ ) Về học bài và làm bài tập 85, 86 ( SBT ) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn : - 12- 2010 Ngaøy daïy : - 12 - 2010. Tiêết 36 :. TRẢ BÀI KIỂM TRA HỌC KÌ I ( Phần hình học). A. Mục tiêu : - Đánh giá kết quả học tập của học sinh trong học kì I -Thấy được các mặt được và mặt chưa được của học sinh để từ đó có biện pháp điều chỉnh cho phù hợp với từng đối tượng học sinh. - Cho học sinh thấy được các sai sót trong quá trình làm bài cần phải sửa chữa và phẩn đấu. B. Trọng tâm : Nhận xét bài làm của học sinh C. Chuẩn bị : GV : xem bài kiểm tra của học sinh để nhận xét và đánh giá. D. Hoạt động dạy học. 1. GV : Nhận xét đánh giá bài kiểm tra học kì I ( Phần hình học ) - Ưu điểm : +, Học sinh biết vẽ hình , ghi GT, KL và vận dụng được các hệ thức lượng trọng tam giác vuông vào giải toán và chứng minh. +, Đã biết chứng minh hình học và trình bày tương đói lô gic - Nhược điểm : +, Còn nhiều học sinh chưa làm được câu cuối và trình bày lí luận chưa chặt chẽ +, Đặc biệt có HS chưa biết làm 1 bài tập hình - Kết quả : +, Lớp 9ađạt : +, Lớp 9b đạt : 2. Hướng dẫn : Ôn tâp để học chương III. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(74) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 5/2/2009. Ngaøy daïy: 8/2/2009. CHƯƠNG III: GÓC VAØ ĐƯỜNG TRÒN. §1. GÓC Ở TÂM. SỐ ĐO CUNG. Tieát 37:. I. Muïc tieâu: - Nhận biết được góc ở tâm, có thể chỉ ra hai cung tương ứng, trong đó có một cung bị chaén. - Thành thạo về cách đo góc ở tâm. Biết so sánh hai cung trên một đường tròn thông qua việc so sánh góc ở tâm. - Hiểu và vận dụng được định lí về “cộng hai cung”. - Reøn luyeän hoïc sinh kyõ naêng veõ, ño caån thaän vaø suy luaän loâgíc. II. Phöông tieän daïy hoïc:. - Sách giáo khoa, giáo án, thứớc thẳng, compa, phấn màu. Mô hình hình tròn.. III. Tieán trình baøi daïy:. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(75) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 1: Góc ở tâm - GV giới thiệu nội dung chương III và giới thiệu nội dung bài mới. - Ñöa baûng phuï coù hình aûnh góc ở tâm giới thiệu với học sinh. ? Vậy góc như thế nào được gọi là góc ở tâm? ? Với hai điểm nằm trên đường tròn thì nó sẽ chia đường tròn thành mấy cung? - GV giới thiệu cho học sinh kí hieäu veà cung. Kí hieäu cung nhỏ cung lớn trong một đường troøn. - GV giới thiệu phần chú ý.. 1. Góc ở tâm. - Là góc có đỉnh trùng với tâm đường tròn. - Thaønh hai cung.. - Hoïc sinh ghi baøi. - Hoïc sinh ghi baøi. 00    180 0  1800 Ñònh nghóa: Goùc coù ñænh trùng với tâm đường tròn được gọi là góc ở tâm. Kí hieäu: - Cung AB được kí hiệu là AB AmB laø cung nhoû. AnB là cung lớn. 0 Chú ý: - Với  180 thì mỗi. cung là một nửa đường tròn. - Cung naèm beân trong goùc goïi laø cung bò chaén. AmB laø cung bị chắn bởi góc AOB. - Góc COD chắn nửa đường troøn. Hoạt động 2: Số đo cung - GV yeâu caàu moät hoïc sinh leân baûng ño goùc AOB chaén cung nhoû AB, roài tính goùc AOB chắn cung lớn. - Gọi một học sinh đọc định nghóa trong SGK.. - Học sinh thực hiện  AOB chaén cung nhoû laø 1000  AOB chắn cung lớn là 2600. 2. Soá ño cung. - Học sinh thực hiện. - Giới thiệu kí hiệu. Yêu cầu - Trình bày bảng học sinh đọc và trình bày baûng ví duï SGK. - Giới thiệu phần chú ý.. Ñònh nghóa: (SGK) Số đo cung AB được kí hiệu  sñ AB  Ví duï: sñ AmB = 1000   sñ AnB = 3600 - sñ AmB = 0 260 Chuù yù: (SGK). Hoạt động 3: So sánh hai cung Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(76) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? So sánh hai cung thì hai - Cùng một đường tròn hay 3. So sánh hai cung cung đó phải như thế nào? hai đường tròn bằng nhau. Chuù yù: Ta chæ so saùnh hai ? Hai cung nhö theá naøo laø hai cung trong một đường tròn cung baèng nhau? - Chuùng coù cuøng soá ño hay trong hai đường tròn bằng nhau.  Hai cung được gọi là bằng ? Tương tự trong hai cung - Cung nào có số đo lớn hơn nhau nếu chúng có số đo khác nhau ta so sánh như thế thì cung đó lớn hơn. baèng nhau. Kí hieäu:  CD  naøo? AB - GV giới thiệu kí hiệu.  Trong hai cung, cung naøo có số đo lớn hơn được gọi là cung lớn hơn. Kí hiệu:   GH    EF hoặc GH  EF .    = sñ AC Hoạt động 4: Khi nào thì sđ AB + sñ CB   =sñ AC 4. Khi naøo thì sñ AB ? Cho C laø moät ñieåm naèm treân  +sñ CB cung AB vaäy C chia cung AB - Thaønh hai cung AC vaø CB. Cho C laø moät ñieåm naèm treân thaønh maáy cung? cung AB, khi đó ta nói: điểm C chia cung AB thaønh hai - Khi C laø moät ñieåm naèm treân cung AC vaø CB.  =sñ cung AB. ? Vaäy khi naøo thì sñ AB   AC +sñ CB ? - Trình baøy baûng ?2 ? Laøm baøi taäp ?2. Ñieåm C naèm treân cung nhoû AB cung lớn AB. Ñieåm C naèm treân. Ñònh lí: (SGK) Chứng minh: (Bài tập ?2) Hoạt động 5: Củng cố - Gọi một học sinh đọc bài 2 - Học sinh thực hiện trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình. ?! Áp dụng tính chất góc đối đỉnh, hãy giải bài toán trên?. - Trình baøy baûng Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà. Baøi 2 trang 69 SGK.  1 O  3 400 O  2 O  4 1400 O. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(77) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Ngày soạn: 10/2/2009. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Học kĩ lý thuyết từ vở và SGK. - Laøm baøi taäp 1,3, 4, 5, 6 SGK/69. - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp”. Tieát 38: §1. GÓC Ở TÂM. SỐ ĐO CUNG Ngaøy daïy: 12/2/2009. I. Muïc tieâu: - Học sinh ôn tập để nắm vững các kiến thức về góc nội tiếp, số đo cung. - Vận dụng những kiến thức đó vào trong thực hành và giải các bài tập. - Rèn luyện kỹ năng hoàn thành bài tập. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứơc thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Như thế nào gọi là góc ở - Trả lời: Góc có đỉnh trùng với tâm đường tròn được gọi là taâm? Veõ hình minh hoïa? góc ở tâm.   =sñ AC ? Khi naøo thì sñ AB  +sđ CB ? Chứng minh điều đó? - GV nhận xét và cho điểm - Trả lời: Khi điểm C nằm trên cung AB.      cho hoïc sinh.  = AOB Chứng minh: sđ AB ; sñ AC = AOC ; sñ CB = COB .    maø AOB = AOC + COB Hoạt động 2: Luyện tập. 33 phuùt. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(78) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV gọi một học sinh đọc bài 4 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh veõ laïi hình veõ leân baûng và nhìn vào hình vẽ đọc lại đề bài.  ? Muốn tính AOB ta dựa vào  ñaâu? Haõy tính AOB ?  ? Muốn tính sđAB ta dựa vào  ñaâu? Haõy tính sñAB ? - GV goïi moät hoïc sinh trình bày bảng. Nhận xét và sửa chữa bài làm. - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình baøi 5 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vaøo hình veõ đọc lại đề bài.. - Thực hiện theo yêu cầu GV. Baøi 4 trang 69 SGK. - Dựa vào OAT. Vì OAT là tam giaùc vuoâng caân taïi A neân  AOB 450 .. Trong tam giaùc OAT coù OA  90 0 neân - Soá ño cung AB baèng soá ño = OT vaø OAT goùc ở taâm AOB. OAT vuoâng caân taïi A. Suy 0 0  AOB    sñAB 45 . ra: AOT TOA 45 0  Hay AOB 45 . 0   Vaäy sñAB AOB 45 . Baøi 5 trang 69 SGK - Thực hiện theo yêu cầu học sinh.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(79) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  ? Tứ giác OAMB đã biết được - Ta đã biết được số đo 3 góc. a. Tính số đo AOB  M  B  O  360 0 soá ño maáy goùc? Haõy tính soá Vì A Trong tứ giác AMOB có: ño goùc coøn laïi vaø giaûi thích vì  M  B  O  360 0  360 0  A  M  B  A  O sao? 0     360 0   90 0  90 0  350   O 360  A  M  B. . . . 360 0   90 0  90 0  350 . 1450 ? Muoán tính soá ño cung AmB ta dựa vào đâu? Hãy tính số   ño AmB;AnB ? - Goïi hoïc sinh leân baûng, trình baøy baøi giaûi.. .   sñAmB AOB 1450   sñAnB 360 0  sñAmB 360 0  1450 2150. 1450 0  Vaäy AOB 145   b. Tính soá ño AmB;AnB   sñAmB AOB 1450   sñAnB 360 0  sñAmB. 360 0  1450 2150 Baøi 9 trang 70 SGK - Gọi một học sinh lên đọc đề - Thảo luận nhóm. baøi 9 trang 70 SGK. Cho caùc * Ñieåm C naèm treân cung a. Ñieåm C naèm treân cung   AmB nhoùm cuøng laøm baøi taäp naøy. AmB Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy baøi giaûi vaø nhaän xeùt baøi laøm của từng nhóm..    Ta coù: BOC AOB  AOC.    Ta coù: BOC AOB  AOC. 1000  450 550   sñBmC BOC 550. 100 0  450 550   sñBmC BOC 550.    Ta coù: BOC AOB  AOC.    Ta coù: BOC AOB  AOC. - GV nhận xét và đánh giá 0     sñBnC 360 0  sñBmC bài giải của từng nhóm. Sau sđBnC 360  sđBmC 3600  550 3150 360 0  550 3150 đó trình bày lại bài giải một * Ñieåm C naèm treân cung b. Ñieåm C naèm treân cung cách đầy đủ.   AnB AnB. 100 0  450 1450. 100 0  450 1450   sñBmC BOC 1450   sñBnC 360 0  sñBmC 360 0  1450 2150.   sñBmC BOC 1450   sñBnC 360 0  sñBmC 360 0  1450 2150. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 7.

(80) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Baøi taäp veà nhaø: 6; 7; 8 trang 69, 70 SGK - Chuẩn bị bài mới “Liên hệ giữa cung và dây cung” Ngày soạn: 10/2/2009. Tieát 39:. Ngaøy daïy: 16/2/2009. §2. LIÊN HỆ GIỮA CUNG VAØ DÂY. I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Biết sử dụng các cụm từ “cung căn dây” và “dây căng cung”. - Phát biểu được định lí 1 và 2 ; chứng minh được định lí 1. - Hiểu được vì sao các định lí 1 và 2 chỉ phát biểu được đối với các cung nhỏ trong một đường tròn hay trong hai đường tròn đồng tâm. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Giới thiệu - GV ñöa baûng phuï coù veõ hình 9 trang 70 SGK. Giới thiệu với học sinh. ! Người ta dùng cụm từ “cung căng dây” hoặc “dây căng cung” để chỉ mối liên hệ giữa cung và dây có chung hai Ta nói “cung căng dây” hoặc “dây căng cung” để chỉ mối liên hệ giữa cung và dây có chung hai mút. muùt. ? Vậy trong một đường tròn moãi daây caêng maáy cung? ! Trong baøi hoïc naøy chuùng ta chỉ xét những cung nhỏ mà thoâi. Hoạt động 2: Định lí 1. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(81) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV gọi một học sinh đọc nội dung ñònh lí 1 trang 71 SGK. Yeâu caàu moät soá hoïc sinh khaùc nhaéc laïi. - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình. ? Haõy vieát GT vaø KL cuûa ñònh lí 1? ? Muốn chứng minh AB = CD thì ta dựa vào đâu?. - Học sinh thực hiện.. - GT vaø KL  CD   AB CD a.AB  CD  b.AB CD  AB. 1. Ñònh lí 1 Ñònh lí 1: SGK GT vaø KL  CD   AB CD a.AB  CD  b.AB CD  AB. - Ta phải chứng minh tam giaùc AOB = COD.  = CD  => AB = CD a. AB Theo GT ta coù  sñCD  sñAB    AOB COD. ? Chứng minh AOB = COD?. - Trình baøy baûng Xeùt AOB vaø COD coù: OA = OC = OB = OD (gt)   AOB COD (cm treân). Xeùt AOB vaø COD coù: OA = OC = OB = OD (gt)   AOB COD (cm treân). Do đó: AOB = COD (c.g.c) ? Từ đó suy ra được gì giữa Do đó: AOB = COD (c.g.c) Suy ra:AB = CD (2 caïnh AB vaø CD? Suy ra:AB = CD (2 cạnh tương ứng)  = CD  tương ứng) b. AB = CD => AB ? Tương tự hãy chứng minh - Trình bày bảng nội dung thứ hai của định lí?. Hoạt động 3: Định lí 2 - GV gọi học sinh đọc nội - Học sinh thực hiện dung ñònh lí 2. - Trình baøy baûng ? Haõy veõ hình theå hieän ñònh lí 2 vaø ghi GT, KL theo hình veõ đó?. GT vaø KL   CD   AB  CD a.AB   CD  b.AB  CD  AB. Xeùt AOB vaø COD coù: OA = OC = OB = OD (gt) AB = CD (gt) Do đó: AOB = COD (c.c.c)   Suy ra: AOB COD (2 goùc   tương ứng) hay AB CD . 2. Ñònh lí 2 Ñònh lí 2: SGK. GT vaø KL   CD   AB  CD a.AB   CD  b.AB  CD  AB. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(82) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 4: Củng cố - GV cho học sinh thực hiện nhoùm baøi taäp 10 trang 71 - Laøm vieäc theo nhoùm. SGK. - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy - Trình baøy baøi vaø nhaän xeùt chung caùc nhoùm.. Baøi 10 trang 71 SGK a. Vẽ đường tròn (O,R). Vẽ góc ở tâm có số đo 600. Góc naøy chaén cung AB coù soá ño 600. AOB là tam giác đều neân AB = R.. - Trình baøy baøi giaûi cuï theå cho cả lớp. - Trình baøy baûng. b. Laáy ñieåm A1 tuøy yù treân đường tròn bán kính R. Dùng compa có khẩu độ bằng R vẽ ñieåm A2, roài A3, … caùch veõ naøy cho bieát coù saùu daây cung baèng nhau: A1A2 = A2A3 = … = A6A1 = R. Suy ra coù saùu cung baèng nhau:  A A  A ... A  A A 1 2 2 3 6 1. Moãi cung coù soá ño baèng 600. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 11; 12; 13; 14 trang 72 SGK - Chuẩn bị bài mới “Góc nội tiếp” IV: Ruùt kinh nghieäm: ...................................................................................................................................................... Ngày soạn: 12/2/2009. Tieát 40:. §3. GOÙC NOÄI TIEÁP. Ngaøy daïy: 16/2/2009. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(83) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Nhận biết được những góc nội tiếp trên một đường tròn và phát biểu về định nghĩa cuûa goùc noäi tieáp. - Phát biểu và chứng minh được định lí về số đo của góc nội tiếp. - Nhận biết và chứng minh được các hệ quả của định lí trên. - Biết cách phân chia trường hợp. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớc thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Neâu caùc ñònh lí veà moái quan Ñònh lí 1: GT vaø KL  CD   AB CD hệ cung và dây trong đường a.AB troøn? Veõ hình ghi GT, KL  CD  b.AB CD  AB từng định lí?. Ghi baûng. - GV goïi hoïc sinh khaùc nhaän xét kết quả trả lời của bạn. GV đán giá kết quả và cho Ñònh lí 2: GT vaø KL ñieåm.   CD   AB  CD a.AB   CD  b.AB  CD  AB Hoạt động 2: Định nghĩa. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(84) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV treo baûng phuï coù veõ hình 13 trang 73 SGK và giới thieäu “ñaây laø goùc noäi tieáp”. ? Vaäy goùc noäi tieáp laø goùc nhö theá naøo? ? Cung naèm beân trong goùc noäi tieáp laø cung gì? - GV giới thiệu các trường hợp cung bị chắn. ? Trình baøy ?1 vaø ?2. - Quan saùt hình veõ. 1. Ñònh nghóa Ñònh nghóa: SGK. - Trả lời như định nghĩa SGK - Cung bò chaén - Quan saùt vaø ghi baøi - Trình baøy baøi giaûi.   1. BAC laø goùc noäi tieáp 2. BC laø cung bò chaén H1. Cung bò chaén laø cung nhoû BC H2. Cung bị chắn là cung lớn BC Hoạt động 3: Định lí - GV gọi một học sinh đọc nội - Thực hiện dung ñònh lí - Có ba trường hợp. 2. Ñònh lí Ñònh lí: SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(85) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. trong SGK. Và gọi một số + Tâm đường tròn nằm trên hoïc sinh khaùc nhaéc laïi. moät caïnh cuûa goùc. + Taâm naèm beân trong ? Hãy nêu các trường hợp có + Tâm nằm bên ngoài theå xaûy ra cuûa ñònh lí? 1  BAC  BOC 2 1   BAC BAC  2 sñBC ? Noái OC. Haõy so saùnh   và BOC ? Từ đó suy ra BAC  vaø sñBC ?    Ta coù: BAD  DAC BAC   sñDC  sñBC  sñBD ? Vẽ đường kính AD. Hãy điền dấu thích hợp vào các hệ thức sau: Suy ra :    BAD o DAC o BAC  o sñDC  o sñBC  sñBD. ? Từ hai hệ thức trên hãy suy  ra mối liên hệ giữa BAC và  sñBC ?. 1   BAD  sñBD 2 1    DAC  sñDC 2 1   BAC  sñBC 2. - GV hướng dẫn học sinh trường hợp còn lại và cho học sinh tự chứng minh.. Hoạt động 4: Hệ quả - Gọi học sinh đứng tại chỗ - Thực hiện theo yêu cầu GV đọc các hệ quả. GV vẽ hình minh họa từng hệ quả. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 15; 16; 18 trang 75 SGK - Chuẩn bị bài mới “Luyện tập”. Chứng minh: a. Taâm O naèm treân moät  caïnh cuûa goùc BAC. AÙp duïng ñònh lí veà goùc ngoài của tam giác cân OAC, 1  BAC  BOC 2 ta coù: nhöng BOC góc ở tâm chaén cung 1   BAC  sñBC 2 nhoû BC. Vaäy . b. Taâm O naèm beân trong  goùc BAC. Vẽ đường kính AD .    Ta coù: BAD  DAC BAC   sñDC  sñBC  sñBD Suy ra : 1   BAD  sñBD 2 1    DAC  sñDC 2 1   BAC  sñBC 2 c. Tâm O nằm bên ngoài góc  BAC (HS tự chứng minh) 3. Heä quaû Heä quaû: SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(86) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 22/02/2009. Tieát 41:. Ngaøy daïy: 26/02/2009. LUYEÄN TAÄP. I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Ôn lại các kiến thức về góc nội tiếp, góc ở tâm, cung chắn góc nội tiếp. - Vận dụng được định lý và các hệ quả vào giải bài tập. - Rèn luyện kỹ năng tính chính xác trong suy luận và chứng minh hình học. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Hoạt động của trò. Ghi baûng. ? Theá naøo laø goùc noäi tieáp? - Goùc noäi tieáp laø goùc coù ñænh Haõy veõ hình minh hoïa? nằm trên đường tròn và hai cạnh chứa hai dây cung của đường tròn đó.. Hoạt động 2: Luyện tập. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(87) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Gọi một học sinh đọc đề và - Thực hiện veõ hình baøi taäp 18 trang 75 SGK.. ? Nhìn hình veõ haõy cho bieát    caùc goùc PAQ, PBQ, PCQ coù  ñaëc ñieåm gì chung? Haõy so - Cuøng chaén cung PQ saùnh soá ño cuûa chuùng?    PAQ PBQ PCQ - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy. - GV gọi một học sinh lên - Thực hiện baûng veõ hình baøi taäp 19 trang 75 SGK. Yêu cầu học sinh đó nhìn hình vẽ đọc lại đề bài.. Baøi 18 trang 75 SGK. Caùc. goùc.  PBQ, PCQ  PAQ,.  cuøng chaén cung PQ neân    PAQ PBQ PCQ (theo heä quaû caùc goùc noäi tieáp cuøng chaén moät cung) Baøi 19 trang 75 SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(88) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Quan saùt hình haõy cho bieát  AMB là góc gì? Vì sao? Từ đó suy ra BM là gì của SAB? ? Tương tự AN có là đường cao cuûa SAB? Vì sao? ? Suy ra ñieåm H laø gì cuûa tam giaùc SAB?.  - AMB = 900. Vì laø goùc noäi tiếp chắn nửa đường tròn. BM là đường cao của SAB..  Ta coù AMB laø goùc noäi tieáp chắn nửa đường tròn nên  AMB = 900 hay BM  SA suy ra BM là đường cao của ANB - Coù. Vì laø goùc noäi tieáp SAB.  chắn nửa đường tròn Tương tự ta có ANB = 900 - H là trực tâm hay AN là đường cao của. - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình và yêu cầu nhìn hình vẽ - Học sinh thực hiện theo đọc lại đề bài.. ?! Hãy nối B với A, D, C.  Tính soá ño goùc CBD ? Suy ra     CBD CBD ABC  ABD 1800 laø goùc gì?  hay CBD laø goùc beït. ? Keát luaän gì veà ba ñieåm C, B, D? - Ba ñieåm thaúng haøng - Goïi hoïc sinh trình baøy baûng.. - Goïi hoïc sinh veõ hình baøi taäp 22 trang 76 SGK. - Học sinh thực hiện theo ? Chứng minh AM là đường cao cuûa tam gíc ABC? Suy ra  AMB 90 0 (goùc noäi tieáp chaén hệ thức liên hệ giữa AM, MC, nửa đường tròn tâm O) hay MB? AM là đường cao của tam giaùc ABC vuoâng taïi A.. SAB. Vì H laø giao ñieåm cuûa AN vaø BM nên H là trực tâm do đó SH  AB Baøi 20 trang 76 SGK. Nối B với các điểm A, D, C. khi đó ta có:  ABC 90 0 (goùc noäi tieáp chaén nửa đường tròn tâm O)  ABD 90 0 (goùc noäi tieáp chaén nửa đường tròn tâm O') Suy ra: 0 CBD ABC    ABD 180 CBD hay laø goùc beït. Vaäy ba ñieåm C, B, D laø ba ñieåm thaúng haøng. Baøi 22 trang 76 SGK. 0  Ta coù: AMB 90 (goùc noäi tiếp chắn nửa đường tròn tâm O) hay AM là đường cao của tam giaùc ABC vuoâng taïi A. Áp dụng hệ thức liên hệ đường cao và hình chiếu ta coù: AM2 = MC.MB. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(89) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhaø - Baøi taäp veà nhaø: 23; 24; 25; 26 trang 10 SGK - Chuẩn bị bài mới “Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung”. IV: Ruùt kinh nghieäm: ........................................................................................................................................................................ Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 8.

(90) Giaùo aùn Hình Hoïc 9 Ngày soạn: 28/02/2009. Tieát 42:. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngaøy daïy: 02/03/2009 §4. GÓC TẠO BỞI TIA TIẾP TUYẾN VAØ DÂY CUNG. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Nhận biết góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung. - Phát biểu và chứng minh được định lí về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung. - Biết phân chia các trường hợp để tiến hành chứng minh. - Phát biểu định lí đảo và biết cách chứng minh định lí đả. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Phát biểu các định lí về sự liên hệ giữa góc nội tiếp, góc ở tâm với cung chắn góc đó? Veõ treân cuøng moät hình minh họa mối liên hệ đó?. Hoạt động của trò. Ghi baûng. - Góc nội tiếp bằng một nửa soá ño cung bò chaén. - Góc ở tâm có số đo bằng số ño cung bò chaén. Hoạt động 2: Khái niệm góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung - Giáo viên đưa bảng phụ có - Quan sát và đọc sách 1. Khái niệm góc tạo bởi tia veõ hình 22 trong saùch giaùo tieáp tuyeán vaø daây cung  khoa. Giới thiệu góc BAx và  BAy là hai góc tạo bởi tia tiếp tuyến. Sau đó yêu cầu học sinh đọc SGK. ? Hãy cho biết góc tạo bởi tia tieáp tuyeán vaø daây cung coù những đặc điểm gì? ! Đó chính là khái niệm của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và daây cung. ? Hoàn thành bài tập ?1 ? Baøi taäp ?2 laøm theo nhoùm. - Có đỉnh nằm trên đường tròn laø tieáp ñieåm. Coù moät caïnh laø   daây cung, moät caïnh laø moät tia - BAx và BAy là góc tạo bởi tieáp tuyeán. tia tieáp tuyeán vaø daây cung.  laø cung bò chaén Cung nhoû AB   cuûa goùc BAx . Cung lớn AB - Trả lời bài tập ?1  - Thaûo luaän nhoùm baøi taäp ?2 laø cung bò chaén cuûa goùc BAy ..  AmB 60 0 Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(91) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Qua baøi taäp ?2 ruùt ra keát luận gì về mối liên hệ giữa góc tạo bởi tia tiếp tuyến với daây cung?.  AmB 1800. Hoạt động 3: Định lí - GV yêu cầu học sinh đọc nội dung ñònh lí trong SGK. ? Muốn chứng minh được định - Có ba trường hợp: lí này ta có mấy trường hợp? + Tâm O nằm trên cạnh chứa daây cung AB. + Taâm O naèm beân ngoøai + Taâm O naèm trong.  AmB 240 0 2. Ñònh lí Ñònh lí: SGK Chứng minh: a. Taâm O naèm treân caïnh chứa dây cung AB. 1   BAx  sñAB 2 ? Chứng minh. - Trình baøy baûng 0  Ta coù: BAx 90  180 0 - GV cho học sinh đọc phần b sđAB vaø trình baøy mieäng caùch 1   BAx  sñAB chứng minh trường hợp này. 2 Vaäy ? Laøm baøi taäp ?3.. - Baøi taäp ?3. 0  Ta coù: BAx 90  180 0 sñAB 1   BAx  sñAB 2 Vaäy b. Taâm O naèm beân ngoøai c. Taâm O naèm trong (Câu b, c học sinh tự chứng minh). 1   BAx  sñAmB 2 1   ACB  sñAmB 2 Hoạt động 4: Hệ quả ? Từ bài tập ?3 rút ra được - Trả lời như SGK tính chaát gì?. 3. Heä quaû Trong một đường tròn, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung vaø goùc noäi tieáp cuøng chaén moät cung thì baèng nhau.. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 27; 28; 29 trang 79 SGK - Chuẩn bị bài mới “Luyện tập” Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(92) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 3/3/2009. Tieát 43:. Ngaøy daïy: 5/3/2009. § LUYEÄN TAÄP. I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Ôn lại các kiến thức về góc ở tâm, góc nội tiếp, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung. - Vận dụng linh hoạt các định lí và hệ quả để giải bài tập. - Reøn luyeän kyõ naêng veõ hình chính xaùc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Có đỉnh nằm trên đường tròn laø tieáp ñieåm. Coù moät caïnh laø ? Thế nào là góc tạo bởi tia dây cung, một cạnh là một tia tuyeán. tieáp tuyeán vaø daây cung? Veõ tieáp hình minh hoïa?. ? Nêu mối liên hệ giữa góc tạo bởi tia tiếp tuyến với số - Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung bằng một nửa số đo ño cung bò chaén? cung bò chaén. Hoạt động 2: Luyện tập. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(93) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV goïi moät hoïc sinh leân bảng vẽ hình bài tập 27 trang - Thực hiện theo yêu cầu GV 79 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vào hình vẽ đọc lại đề.. Baøi 27 trang 79 SGK. ? Tam giaùc AOP laø tam giaùc - AOP caân taïi O Trong AOP coù PO = OA neân   gì? So saùnh PAO vaø PBT ? PAO  = PBT cuøng chaén moät tam giaùc AOP caân taïi O. Suy   cung. ra: APO APO (hai góc ở đáy).   APO vaø PBT    ? So saùnh ? APO PBT  Maø PAO vaø PBT cuøng chaén   cung nhoû BP neân PAO =  PBT .   Vaäy APO PBT .. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(94) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV gọi một học sinh lên - Thực hiện theo yêu cầu GV baûng veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài..   1  ? So saùnh CAB vaø ADB ? Vì sñAmB   sao? - CAB ADB = 2. Baøi 29 trang 79 SGK. 1   CAB  sñAmB 2 Ta coù: (Vì CAB là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung của đừơng troøn (O')) 1   ADB  sñAmB 2 (goùc noäi. ? Tương tự hãy chứng minh - Trình bày bảng   ACB DAB ?. tiếp của đường tròn (O')chắn AmB ). - Goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy noäi dung baøi giaûi..   Suy ra: CAB ADB (1)   Tương tự, ta có: ACB DAB (2) Từ (1) và (2) suy ra cặp góc thứ ba của hai tam giác ABD vaø CBA cuõng baèng nhau.   Vaäy CBA DBA. - GV gọi một học sinh lên - Thực hiện yêucầu GV baûng veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài.. Baøi 34 trang 80 SGK. ? Hãy chứng minh BMT TMA?. ? Từ đó suy ra hệ thức nào lieân heä MT, MA, MB?. Xeùt hai tam giaùc vaøTMA coù:  chung M  T  (cuøng chaén AT) B BMT. TMA MT MB  MA MT Suy ra:. ? Từ đó suy ra được gì? MT 2 MA.MB - GV goïi moät hoïc sinh leân => baûng trình baøy laïi noäi dung baøi giaûi.. BMT. Xeùt. hai. tam. giaùc BMT  chung vaøTMA. Ta coù: M  T  (cuøng chaén cung nhoû B AT) Vaäy BMT TMA (g – g). MT MB  Suy ra: MA MT hay MT2 MA.MB Vì caùt tuyeán MAB keû tuøy yù nên có thể nói rằng đẳng thức MT2 = MA.MB luôn đúng khi cho caùt tuyeán MAB quay quanh ñieåm M.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(95) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhaø - Baøi taäp veà nhaø: 31; 32; 35 trang 80 SGK - Chuẩn bị bài mới “Góc có đỉnh ở bên trong đường tròn” Ngày soạn: 8/2/2009. Tieát 44:. Ngaøy daïy: 9/2/2009. §5. GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN TRONG ĐƯỜNG TROØN. GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN NGOAØI ĐƯỜNG TRÒN. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Nhận biết được góc có đỉnh nằm bên trong hay bên ngoài đường tròn. - Phát biểu và chứng minh được định lí về số đo của góc có đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đường tròn. - Rèn luyện kỹ năng chứng minh đúng, chặt chẽ; trình bày chứng minh rõ ràng. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Thế nào là góc tạo bởi tia - Có đỉnh nằm trên đường tròn tieáp tuyeán vaø daây cung? Veõ laø tieáp ñieåm. Coù moät caïnh laø hình minh hoïa? daây cung, moät caïnh laø moät tia tieáp tuyeán. ? Nêu mối liên hệ giữa góc - Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và tạo bởi tia tiếp tuyến với số đo dây cung bằng một nửa số đo cung bò chaén. cung bò chaén?. Ghi baûng. Hoạt động 2: Góc có đỉnh ở bên trong đường tròn. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(96) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV treo baûng phuï coù veõ hình 1. Góc có đỉnh ở bên trong 31 trang 80 SGK leân baûng. đường tròn Giới thiệu với học sinh.  ? Goùc BEC coù ñaëc ñieåm gì? - Coù ñænh naèm beân trong  ! Góc BEC được gọi là góc có đường tròn đỉnh ở bên trong đường tròn.  ? Goùc BEC coù maáy cung bò chaén? Haõy keå teân?.  BEC đựơc gọi là góc có đỉnh   BnC;AmD là cung bị chắn nằm bên trong đường tròn.    BnC;AmD laø cung bò chaén cuûa goùc BEC . BEC - GV gọi một học sinh đọc nội cuûa goùc . Thự c hieä n theo yeâ u caà u giaù o dung ñònh lí vaø yeâu caàu moät soá Ñònh lí: SGK vieâ n . hoïc sinh khaùc nhaéc laïi. Chứng minh: - GV goïi moät hoïc sinh veõ hình ghi laïi GT, KL cuûa ñònh lí..    ? Hãy tìm mối liên hệ giữa - BEC BDE  DBE (goùc    BEC; BDE; DBE ngoøai cuûa tam giaùc) ? - Ta coù:   ? Tính soá ño goùc BDE; DBE ? 1   BDE  sñBnC 2 1   DBE  sñAmD 2  BEC 1 ? Suy ra moái lieân heä với    BEC  sñ(BnC  AmD) caùc cung bò chaén? 2 Hoạt động 3: Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn - GV ñöa baûng phuï coù veõ caùc hình 33; 34; 35 trang 81 SGK. - Quan saùt vaø veõ hình Giới thiệu góc có đỉnh ở ngòai đường tròn. ? Nêu đặc điểm của góc có - Đỉnh nằm ngòai đường tròn, đỉnh ở ngòai đường tròn? các cạnh đều có điểm chung với đường tròn. - Gọi một học sinh đọc định lí và một số học sinh khác nhắc - Đọc định lí laïi. ? Laøm baøi taäp ?2 theo nhoùm - Thực hiện nhóm ?2. 1   BDE  sñBnC 2 Ta coù: (goùc noäi tieáp chaén cung BnC) 1   DBE  sñAmD 2 (goùc noäi tieáp chaén cung AmD)    Maø BEC BDE  DBE (goùc ngoài tam giác DBE) 1    BEC  sñ(BnC  AmD) 2 Hay 2. Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn.  BEC đựơc gọi là góc có đỉnh nằm bên ngoài đường tròn Ñònh lí: SGK Chứng minh: Bài tập ?2. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(97) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 4: Củng cố - GV yêu cầu học sinh nhắc - Thực hiện theo lại hai định lí đã học. Yêu cầu - Vẽ hình hoïc sinh bieát phaân bieát hai goùc đã học. - Gọi một học sinh đọc và vẽ hình baøi 36 trang 82 SGK.    ? Tính số đó các góc AHM ;  sñAM  sñNC AHM   AEN 2 ?   AEN  sñMB  sñAN 2  ? So sánh hai góc đó?  AHM = AEN     AM MB vaø NC AN - GV goïi moät hoïc sinh trình Vì bày lại toàn bộ nội dung của baøi.. Baøi 36 trang 82 SGK.   sñAM  sñNC  AHM  2   sñMB  sñAN  AEN  2   (Vì AHM vaø AEN laø caùc goùc có đỉnh ở bên trong đường troøn)   MB Theo giaû thieát thì AM ;  AN  NC   Suy ra: AHM = AEN hay AEH caân taïi A.. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhaø - Baøi taäp veà nhaø: 37; 38; 39; 40 trang 83 SGK - Chuẩn bị bài mới “Luyện tập”. Ngày soạn: 8/3/2009. Tieát 45:. Ngaøy daïy: 13/3/2009. §5. GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN TRONG ĐƯỜNG TROØN. GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN NGOAØI ĐƯỜNG TRÒN. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Ôn tập kiến thức về góc có đỉnh ở bên trong và bên ngoài đường tròn. - Vận dụng tính được số đo của góc có đỉnh ở bên trong và bên ngoài đường tròn. - Rèn luyện kỹ năng chứng minh chặt chẽ. Trình bày chứng minh rõ ràng. II. Phöông tieän daïy hoïc: Thước thẳng, compa, bảng phụ, bảng nhóm. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(98) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Phát biểu định lí về góc có - Số đo góc có đỉnh ở bên trong đường tròn bằng nửa tổng số đỉnh ở bên trong đường tròn? đo hai cung bị chắn. Chứng minh định lí?. 1   - Goïi moät hoïc sinh nhaän xeùt BDE  sñBnC 2 (goùc noäi tieáp chaén cung BnC) kết quả. GV đánh giá và cho Ta có: 1  ñieåm.  DBE  sñAmD 2 (goùc noäi tieáp chaén cung AmD)    Mà BEC BDE  DBE (góc ngoài tam giác DBE) 1    BEC  sñ(BnC  AmD) 2 Hay Hoạt động 2: Luyện tập - Gọi một học sinh đọc đề bài - Thực hiện 39 trang 83 SGK. Hoïc sinh - Veõ hình khaùc veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài.. ? Tìm mối liên hệ giữa 1     CME  sñCM CME vaø sñCM ? Tương tự 2 MSE  1    sñBM  cho vaø sñCM ? MSE  sñCA 2. . Baøi 39 trang 83 SGK. . Chứng minh ES = EM 1   CME  sñCM 2 Ta coù: (goùc tạo bởi tia tiếp tuyến EM với daây cung CM) Ta laïi coù: 1    sñBM  MSE  sñCA 2. . Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. . 9.

(99) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 1   sñBM  sñCB 2 1   sñCM 2 . . - MES caân taïi E. ? MES là tam giác gì? Từ đó - ES = EM suy ra được điều gì? - Gọi một học sinh đọc đề bài - Thực hiện 41 trang 83 SGK. Hoïc sinh khaùc veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài.. 1   sñBM  sñCB 2 1   sñCM 2. . . . .  ( MSE laø goùc coù ñænh naèm bên trong đường tròn) Suy ra MES laø tam giaùc caân taïi ñænh E neân ES = EM. Baøi 41 trang 83 SGK. .. ? Tìm mối liên hệ giữa    A  BSM sñCN   BSM   A sñCN ?. Chứng   BSM   A 2.CMN. ? Tìm mối liên hệ giữa 1     CMN  sñCN CMN vaø sñCN ? 2.   1 sñCN   sñBM  A 2 Ta coù: (Góc có đỉnh nằm bên ngoài đường tròn).    ? So saùnh A  BSM vaø CMN ? - Goïi moät hoïc sinh trình baøy baøi giaûi treân baûng..   BSM   A 2.CMN. minh:. . . 1    sñBM  BSM  sñCN 2 (Goù c coù ñænh naèm beân trong đường tròn). . . Suy ra: - Trình baøy baûng. 1   BSM    BM   CN  B  A  sñ CN 2 1  sñCN   .2.sñCN 2. . 1   CMN  sñCN 2 Ta laïi coù: (Goùc noäi tieáp chaén cung CN)    Suy ra: A  BSM 2.CMN Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 9.

(100) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Baøi taäp veà nhaø: 40, 42, 43 trang 83 SGK - Chuẩn bị bài mới “Cung chứa góc”.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(101) Giaùo aùn Hình Hoïc 9 Ngày soạn: 15/3/2009. Tieát 46,47:. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngaøy daïy: 16/3/2009. §6. CUNG CHỨA GÓC. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Hiểu quỹ tích cung chứa góc, biết vận dụng cặp mệnh đề này thuận, đảo của quỹ tích này. - Biết sử dụng thuật ngữ cung chứa góc dựng trên một đoạn thẳng. - Biết trình bày một lời giải bài toán quỹ tích về cung chứa góc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Compa, thước thẳng, bảng phụ, bảng nhóm, bìa cứng, kéo đinh. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Phát biểu các định lí về sự liên hệ giữa góc nội tiếp, góc ở tâm với cung chắn góc đó? Vẽ treân cuøng moät hình minh hoïa mối liên hệ đó?. Hoạt động của trò. Ghi baûng. - Góc nội tiếp bằng một nửa số ño cung bò chaén. - Góc ở tâm có số đo bằng số ño cung bò chaén. Hoạt động 2: Bài toán quỹ tích về “cung chứa góc” - Gọi một HS đọc bài toán - Thực hiện theo trong SGK. - Yêu cầu học sinh làm bài tập - Thực hiện theo yêu cầu GV ?1, ?2 - GV treo baûng phuï coù chuaån bò trước phần chứng minh giới - Theo dõi giáo viên hướng thiệu cho học sinh cách chứng dẫn. minh bài toán trên. Yêu cầu caùc em xem kyõ hôn trong SGK. ? Thông qua bài toán trên rút ra được kết luận gì? - Trình baøy keát luaän nhö SGK. - GV yêu cầu học sinh đọc phaàn chuù yù. ! Để vẽ cung chứa góc  ta laøm nhö sau: - Veõ hình (Goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình theo từng bước GV giới thiệu) B1. Vẽ đường trung trực d của đoạn thẳng AB. B2. Vẽ tia Ax tạo với AB một goùc . 1. Bài toán quỹ tích về “cung chứa góc” 1) Bài toán: Xem SGK Chứng minh: a. Phaàn thuaän: b. Phần đảo: c. Kết luận: Với đaọn thẳng AB vaø goùc  (00 <  < 1800) cho trước thì quỹ tích các điểm  M thoûa maõn AMB  laø hai. cung chứa góc  dựng trên đoạn AB. Chuù yù: Xem SGK 2) Cách vẽ cung chứa góc  - Vẽ đường trung trực d của đoạn thẳng AB.. - Vẽ tia Ax tạo với AB một góc. . Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(102) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. B3. Vẽ đường thẳng Ay vuông góc với Ax. Gọi O là giao điểm của Ay với d.. B4. Veõ cung AmB, taâm O, baùn kính OA sao cho cung naøy naèm ở nửa mặt phẳng bờ AB không chứa tia Ax.. - Vẽ đường thẳng Ay vuông góc với Ax. Gọi O là giao điểm của Ay với d. - Veõ cung AmB, taâm O, baùn kính OA sao cho cung naøy naèm ở nửa mặt phẳng bờ AB không chứa tia Ax..  AmB là một cung chứa góc  Hoạt động 3: Cách giải bài toán quỹ tích - GV treo baûng phuï leân baûng và hướng dẫn cho học sinh - Theo dõi giáo viên hướng cách trình bày một bài toán dẫn. qyõy tích. (Keøm theo ví duï minh hoïc). Hoạt động 4: Củng cố - Cho thực hành nhóm 5 phút - Thực hiện nhóm baøi taäp 45 trang 86 SGK.. - Nhận xét và đánh giá bài làm Biết rằng hai đường chéo của hình thoi vuông góc với nhau, cuûa hoïc sinh. vaäy ñieåm O nhìn AB coá ñònh dưới một góc 900. Quỹ tích của O là nửa đường tròn đường kính AB. - GV gọi một học sinh đọc bài 4 trang 69 SGK. Yêu cầu học - Thực hiện theo yêu cầu GV sinh veõ laïi hình veõ leân baûng va. 2. Cách giải bài toán quỹ tích Phaàn thuaän: Moïi ñieåm coù tính chất T đều thuộc hình H. Phần đảo: Mọi điểm thuộc hình H đều có tính chất T. Keát luaän: Quyõ tích caùc ñieåm coù tính chaát T laø hình H. Baøi 45 trang 86 SGK. Biết rằng hai đường chéo của hình thoi vuông góc với nhau, vaäy ñieåm O nhìn AB coá ñònh dưới một góc 900. Quỹ tích của O là nửa đường tròn đường kính AB. Baøi 48 trang 87 SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(103) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ø nhìn vào hình vẽ đọc lại đề baøi.  ? Muốn tính AOB ta dựa vào  ñaâu? Haõy tính AOB ?  ? Muốn tính sđAB ta dựa vào  ñaâu? Haõy tính sñAB ? - GV goïi moät hoïc sinh trình bày bảng. Nhận xét và sửa chữa bài làm. - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình baøi 5 trang 69 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vaøo hình veõ đọc lại đề bài.. Trong tam giaùc OAT coù OA = 0  - Dựa vào OAT. Vì OAT là OT vaø OAT 90 neân OAT tam giaùc vuoâng caân taïi A neân vuoâng caân taïi A. Suy ra: AOB 450   . AOT TOA 450 0  - Soá ño cung AB baèng soá ño Hay AOB 45 . goùc ở taâm AOB. 0   Vaäy sñAB AOB 45 0   sñAB AOB 45 . Baøi 50 trang 87 SGK. - Thực hiện theo yêu cầu học sinh.. ? Tứ giác OAMB đã biết được số đo mấy góc? Hãy tính số đo - Thực hiện theo yêu cầu học goùc coøn laïi vaø giaûi thích vì sinh. sao? - Ta đã biết được số đo 3 góc.  M  B  O  360 0 Vì A. .  360 0  A  M  B   O ? Muoán tính soá ño cung AmB ta dựa vào đâu? Hãy tính số đo   AmB;AnB ? - Goïi hoïc sinh leân baûng, trình baøy baøi giaûi.. .  a. Tính soá ño AOB Trong tứ giác AMOB có:  M  B  O  360 0 A. .  360 0  A  M  B   O. . 360 0   90 0  90 0  350  1450. 0  360 0   90 0  90 0  350  Vaäy AOB 145   b. Tính soá ño AmB;AnB 1450   sñAmB AOB 1450     sñAmB AOB 1450 sñAnB 360 0  sñAmB   sñAnB 360 0  sñAmB 360 0  1450 2150 Baøi 52 trang 87 SGK 360 0  1450 2150. - Thaûo luaän nhoùm.  - Gọi một học sinh lên đọc đề * Điểm C nằm trên cung AmB baøi 9 trang 70 SGK. Cho caùc nhoùm cuøng laøm baøi taäp naøy. Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy baøi giaûi vaø nhaän xeùt baøi laøm của từng nhóm.    Ta coù: BOC AOB  AOC 1000  450 550   - GV nhận xét và đánh giá bài sđBmC BOC 550 giải của từng   sñBnC 360 0  sñBmC 360 0  550 3150. a. Ñieåm C naèm treân cung  AmB.    Ta coù: BOC AOB  AOC 100 0  450 550   sñBmC BOC 550   sñBnC 360 0  sñBmC 3600  550 3150. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(104) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  nhóm. Sau đó trình bày lại bài * Điểm C nằm trên cung AnB giải một cách đầy đủ.. b. Ñieåm C naèm treân cung  AnB.    Ta coù: BOC AOB  AOC 100 0  450 1450   sñBmC BOC 1450   sñBnC 360 0  sñBmC 360 0  1450 2150. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(105) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 5: Hướng dẫn học bài: - Baøi taäp veà nhaø: 49, 52 trang 87 SGK - Chuẩn bị bài mới “Tứ giác nội tiếp” IV: Những điều chỉnh sau tiết dạy: ........................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ****************************. Ngày soạn: 21/3/2009. Ngaøy daïy: 23/3/2009. Tiết48,49: TỨ GIÁC NỘI TIẾP I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được như thế nào là một tứ giác nội tiếp được một đường tròn. - Biết những tứ giác có thể nội tiếp được và không nội tiếp được trong một đường tròn. - Sử dụng được tính chất của tứ giác nội tiếp. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Compa, thước thẳng, bảng phụ, bảng nhóm. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(106) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Phaàn thuaän: Moïi ñieåm coù tính ? Nêu các bước giải một bài chất T đều thuộc hình H. Phần đảo: Mọi điểm thuộc toán quỹ tích? hình H đều có tính chất T. Keát luaän: Quyõ tích caùc ñieåm coù tính chaát T laø hình H. Hoạt động 2: Khái niệm tứ giác nội tiếp - GV cho học sinh thực hiện ?1. - Thực hiện ?1. 1. Khái niệm tứ giác nội tiếp. ? Qua ?1 hãy nêu định nghĩa tứ giaùc noäi tieáp? - Neâu ñònh nghóa nhö SGK. Định nghĩa: Một tứ giác có bốn đỉnh nằm trên một đường tròn được gọi là tứ giác nội tiếp đường. - Trình baøy baûng ? Hãy vẽ tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn (O)?. troøn. Ví dụ: ABCD nội tiếp đường troøn taâm O.. - Goïi 2 HS leân baûng veõ hình minh họa tứ giác không nội tiếp trong đường tròn.. - Trình baøy baûng Các tứ giác sau không nội tiếp (O). Hoạt động 3: Định lí. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(107) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. 2. Ñònh lí Trong một tứ giác nội tiếp, tổng số đo hai góc đối diện baèng 1800.. - GV ñöa baûng phuï coù noäi dung - Thaûo luaän nhoùm bài toán sau: “Cho tứ giác ABCD nội tiếp trong đường tròn (O, R). Chứng minh  C  180 0 A ?   1 sñDAB  A 2 Ta coù:   1 sñDCB  C 2  C   1 sñDAB   A  sñDCB 2 - GV yeâu caàu hoïc sinh trình 1  .360 0 1800 bày bài chứng minh? 2 ? Thông qua bài toán trên hãy - Trình baøy ñònh lí rút ra được kết luận gì?. . Hoạt động 4: Định lí đảo - GV ñöa baûng phuï coù chuaån bò trước hình vẽ và nội dung - Quan sát phần chứng minh chứng minh như SGK trang 88. Yêu cầu học sinh đọc phần chứng minh.. . Chứng minh:   1 sñDAB  A 2 Ta coù:   1 sñDCB  C 2  C   1 sñDAB   A  sñDCB 2 1  .360 0 180 0 2. . . 3. Định lí đảo Nếu một tứ giác có tổng số đo hai góc đối diện bằng 180 0 thì tứ giác đó nội tiếp được đường troøn.. - Gọi một học sinh trình bày - Trả lời tóm tắt phần chứng minh.. ? Qua bài chứng minh trên em rút ra được kết luận gì? - Trả lời như SGK. Chứng minh: 0   Giả sử ABCD có B  D 180 Vẽ đường tròn (O) đi qua A, B, C. khi đó điểm A, C chia đường tròn này thành hai cung  ABC và AmC trong đó AmC  ) là cung chứa góc (1800- B dụng trên đoạn thẳng AC. Mặt khác, từ giả thiết suy ra  180 0  B  D . Vaäy D naèm treân cung AmC noùi treân.. Hoạt động 5: luyện tập. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(108) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Chứng minh:   1 sñDAB  A 2 Ta coù: tổng số đo hai góc đối diện   1 sñDCB  C 0 baèng 180 ” 2  C   1 sñDAB   A  sñDCB 2 1  .360 0 180 0 2 ? Chứng minh định lí “Trong tứ giaùc noäi tieáp. . - Gọi một học sinh đọc đề và - Thực hiện veõ hình baøi taäp 57 trang 89 SGK..  Baøi 57 trang 89 SGK. ? Nhìn hình veõ haõy cho bieát    caùc goùc PAQ, PBQ, PCQ coù. Caùc.  ñaëc ñieåm gì chung? Haõy so - Cuøng chaén cung PQ saùnh soá ño cuûa chuùng?    PAQ PBQ PCQ - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy. - GV gọi một học sinh lên bảng - Thực hiện. (theo heä quaû caùc goùc noäi tieáp cuøng chaén moät cung). goùc.  PBQ, PCQ  PAQ,. cuøng chaén cung    PAQ PBQ PCQ.  PQ. neân. Baøi 58 trang 90 SGK. veõ hình baøi taäp 58 trang 90 SGK. Yêu cầu học sinh đó nhìn hình vẽ đọc lại đề bài.. ? Quan saùt hình haõy cho bieát  AMB là góc gì? Vì sao? Từ đó suy ra BM laø gì cuûa SAB? ? Tương tự AN có là đường cao cuûa SAB? Vì sao? ? Suy ra ñieåm H laø gì cuûa tam giaùc SAB?.   - AMB = 900. Vì laø goùc noäi Ta coù AMB laø goùc noäi tieáp tiếp chắn nửa đường tròn. chắn nửa đường tròn nên  BM là đường cao của SAB. AMB = 900 hay BM  SA suy ra BM là đường cao của SAB. ANB  - Coù. Vì là góc nội tiếp Tương tự ta có ANB = 900 hay chắn nửa đường tròn AN là đường cao của SAB. - H là trực tâm Vì H laø giao ñieåm cuûa AN vaø BM nên H là trực tâm do đó SH  AB. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(109) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV goïi hoïc sinh leân baûng veõ hình và yêu cầu nhìn hình vẽ - Học sinh thực hiện theo đọc lại đề bài.. ?! Hãy nối B với A, D, C. Tính   soá ño goùc CBD ? Suy ra CBD. Baøi 59 trang 90 SGK. Nối B với các điểm A, D, C.    CBD ABC  ABD 180 hay khi đó ta có: laø goùc gì?   ABC 90 0 (goùc noäi tieáp chaén CBD laø goùc beït. nửa ? Keát luaän gì veà ba ñieåm C, B, đường tròn tâm O)  D? - Ba ñieåm thaúng haøng ABD 90 0 (goùc noäi tieáp chaén - Goïi hoïc sinh trình baøy baûng. nửa đường tròn tâm O') 0. - Goïi hoïc sinh veõ hình baøi taäp 60 trang 90 SGK. - Học sinh thực hiện theo. ? Chứng minh AM là đường  cao cuûa tam gíc ABC? Suy ra AMB 90 0 (goùc noäi tieáp chaén hệ thức liên hệ giữa AM, MC, nửa đường tròn tâm O) hay AM MB? là đường cao của tam giác ABC vuoâng taïi A.. Suy ra:    CBD ABC  ABD 1800 hay  CBD laø goùc beït. Vaäy ba ñieåm C, B, D laø ba ñieåm thaúng haøng. Baøi 60 trang 90 SGK. 0  Ta coù: AMB 90 (goùc noäi tieáp chắn nửa đường tròn tâm O) hay AM là đường cao của tam giaùc ABC vuoâng taïi A. Áp dụng hệ thức liên hệ đường cao vaø hình chieáu ta coù: AM2 = MC.MB. Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 58, 59, 60 trang 67 SBT - Chuẩn bị bài mới “Đường tròn ngoại tiếp, Đường tròn nội tiếp”. IV:Ruùt kinh nghieäm:. ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(110) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. *****************************. Ngày soạn:31/3/2009. Tieát 50,51:. Ngaøy daïy: 2/4/2009. §8. ĐƯỜNG TRÒN NGOẠI TIẾPĐƯỜNG TRÒN NOÄI TIEÁP. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Hiểu được định nghĩa, khái niệm, tính chất của đường tròn ngoại tiếp (nội tiếp) đa giác. - Biết bất cứ một đa giác đều nào cũng có một đường tròn ngoại tiếp và một đường tròn nội tiếp. - Biết vẽ tâm của các đa giác đều. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Compa, thước thẳng, bảng phụ, bảng nhóm. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Chứng minh định lí “Nếu - Vẽ hình một tứ giác có tổng số đo hai góc đối diện bằng 1800 thì tứ giác đó nội tiếp được đường troøn.”. Ghi baûng Chứng minh: Giaû sử ABCD coù B  D  180 0 Vẽ đường tròn (O) đi qua A, B, C. khi đó điểm A, C chia đường tròn này thành hai cung  ABC và AmC trong đó AmC  ) là cung chứa góc (1800- B dụng trên đoạn thẳng AC. Mặt khác, từ giả thiết suy ra  180 0  B  D . Vaäy D naèm treân cung AmC noùi treân.. Hoạt động 2: Định nghĩa. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(111) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV ñöa hình 49 trang 90 SGK lên bảng phụ và giới thieäu cho hoïc sinh. Ta noùi: + (O;R) là đường tròn ngoại tieáp hình vuoâng ABCD vaø ABCD laø hình vuoâng noäi tieáp đường tròn (O;R) + (O;r) là đường tròn nội tiếp hình vuoâng ABCD vaø ABCD là hình vuông ngoại tiếp đường tròn (O;r) ? Thoâng qua baøi taäp treân haõy nêu địn nghĩa về đường tròn nội tiếp và ngoại tiếp? ? Hoàn thành bài tập ?. 1. Ñònh nghóa - Hoïc sinh theo doõi giaùo vieân hướng dẫn. - Trả lời như SGK - Veõ hình. Ta nói: (O;R) là đường tròn ngoại tiếp hình vuông ABCD vaø ABCD laø hình vuoâng noäi tiếp đường tròn (O;R) (O;r) là đường tròn nội tieáp hình vuoâng ABCD vaø ABCD là hình vuông ngoại tiếp đường tròn (O;r) Ñònh nghóa: SGK. Hoạt động 3: Định lí. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(112) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV chuẩn bị trước một số đa giác nội tiếp và ngoại tiếp - Quan sát hình trong hình troøn. GV treân baûng phuï leân vaø yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt caùc ña giaùc trong caùc hình. Baûng phuï. ? Caùc ña giaùc trong caùc hình - Đều là đa giác đều coù ñaëc ñieåm gì? ? Từ đó rút ra được định lí - Trả lời: Bất kì đa giác đều naøo? naøo cuõng coù moät vaø chæ moät đươơng tròn ngoại tiếp, có một vaø chæ moät ñöôông troøn noäi tieáp. ? Nhận xét về tâm của đường - Trùng với nhau tròn nội tiếp và ngoại tiếp đường tròn?. 2. Ñònh lí Bất kì đa giác đều nào cũng coù moät vaø chæ moät ñöôông troøn ngoại tiếp, có một và chỉ một ñöôông troøn noäi tieáp. Ví duï:. Chuù yù: Xem SGK. Hoạt động 4: Củng cố - Thaûo luaän nhoùm - Cho học sinh hoạt động + Hình vẽ nhoùm baøi 61 trang 91 SGK.. - Yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy baøi giaûi cuûa mình. GV nhaän xét và đánh giá kết quả.. R 2 2 2   2 2 r= 2 Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 62, 63, 64 trang 92 SGK - Chuẩn bị bài mới “Độ dài đường tròn, cung tròn”. Baøi 61 trang 91 SGK. Baùn kính r = R 2 2 2   2 2 2 (cm). IV: Ruùt kinh nghieäm ........................................................................................................................................................................ Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(113) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm Ngaøy daïy: 5/4/2009. Ngày soạn: 3/4/2009. Tieát 52. §9. ĐỘ DAØI ĐƯỜNG TRÒN, CUNG TRÒN. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Nắm được công thức tính độ dài đường tròn, cung tròn. - Bieát soá  laø gì? - Giải được một số bài toán thực tế (dây cua-roa, đường xoắn, kinh tuyến, …) II. Phöông tieän daïy hoïc: - Compa, thước thẳng, bảng phụ, bảng nhóm. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Laøm baøi taäp 61 trang 91 - Trình baøy baûng SGK?. Ghi baûng. Baùn kính r R 2 2 2   2 2 2 (cm) Hoạt động 2: Công thức tính độ dài đường tròn - GV cho học sinh đọc nội - Thực hiện dung trong SGK. - Trình baøy baûng ? Yêu cầu học sinh hoạt động nhoùm baøi taäp ?1 - Thực hiện nhóm. =. 1. Tính độ dài đường tròn C = 2R = d Trong đó: C là chu vi; R là bán kính; d là đường kính;   3,14.. Hoạt động 3: Công thức tính độ dài cung tròn Rn ? Yêu cầu học sinh hoàn 2. Công thức tính độ dài l thaønh baøi taäp ?2 180 cung troøn 0 Rn ? Trình bày công thức tính độ Trong đó: l là độ dài cung n ; l dài đường tròn? R laø baùn kính; n soá ño cung; 180   3,14. Trong đó: l là độ dài cung n0; R laø baùn kính; n soá ño cung;   3,14. Hoạt động 4: Củng cố ? Hoàn thành bài tập 65 Bài 65 trang 94 SGK Baùn kính (O; 10 5 3 1,5 3,2 4 trang 94 SGK? R) Đường kính d 20 10 6 3 6,4 8 Độ dài C 62,8 31,2 18,84 9,4 20 25,12 Baøi 69 trang 94 SGK. Baùn kính (O; R) Soá ñ cung n0 Độ dài cung tròn l. 10 900 15,7. 40,8 500 35,6. 21 570 20,8. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 6,2 410 4,4. 21 250 9,2 1.

(114) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhaø - Baøi taäp veà nhaø: 66; 68; 69 trang 10 SGK - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp” IV: Ruùt kinh nghieäm: Ngày soạn: 4/4/2009. Tieát 53:. Ngaøy daïy: 8/4/2009. § LUYEÄN TAÄP. I. Muïc tieâu: Hoïc sinh caàn: - Vận dụng linh hoạt các công thức để giải bài tập. - Reøn luyeän kyõ naêng veõ hình chính xaùc. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, giáo án, thứớt thẳng, compa, phấn màu. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Ghi baûng. Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Có đỉnh nằm trên đường troøn laø tieáp ñieåm. Coù moät ? Thế nào là góc tạo bởi tia cạnh là dây cung, một cạnh tieáp tuyeán vaø daây cung? Veõ laø moät tia tieáp tuyeán. hình minh hoïa?. ? Nêu mối liên hệ giữa góc tạo bởi tia tiếp tuyến với số ño cung bò chaén? - Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung bằng một nửa số ño cung bò chaén. Hoạt động 2: Luyện tập - GV goïi moät hoïc sinh leân bảng vẽ hình bài tập 70 trang - Thực hiện theo yêu cầu GV 95 SGK. Yeâu caàu hoïc sinh nhìn vào hình vẽ đọc lại đề.. Baøi 70 trang 95 SGK. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(115) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - AOP caân taïi O Trong AOP coù PO = OA neân  tam giaùc AOP caân taïi O. Suy  ? Tam giaùc AOP laø tam giaùc PAO = PBT cuøng chaén moät     ra: APO APO (hai góc ở gì? So saùnh PAO vaø PBT ? cung. đáy).   Maø PAO vaø PBT cuøng chaén APO PBT    cung nhoû BP neân PAO =  PBT . APO vaø PBT    ? So saùnh ? Vaäy APO PBT . - GV gọi một học sinh lên - Thực hiện theo yêu cầu GV baûng veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài.. Baøi 71 trang 96 SGK.   1  ? So saùnh CAB vaø ADB ? Vì sñAmB   CAB  ADB 2 sao? =. 1   CAB  sñAmB 2 Ta coù: (Vì  CAB là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung của đừơng troøn (O')) 1   ADB  sñAmB 2 (goùc noäi tiếp của đường tròn (O') chắn cung AmB).   Suy ra: CAB ADB (1)   Tương tự, ta có: ACB DAB (2) Từ (1) và (2) suy ra cặp góc thứ ba của hai tam giác ABD vaø CBA cuõng baèng nhau.   Vaäy CBA DBA. ? Tương tự hãy chứng minh - Trình bày bảng   ACB DAB ? - Goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy noäi dung baøi giaûi.. - Thực hiện yêucầu GV - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng veõ hình. Nhìn vaøo hình vẽ đọc lại đề bài.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(116) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ? Hãy chứng minh BMT TMA?. Xeùt hai tam giaùc BMT Baøi 73 trang 96 SGK vaøTMA coù:  chung M  T  (cuøng chaén AT) B BMT. TMA MT MB  ? Từ đó suy ra hệ thức nào MA MT Suy ra: lieân heä MT, MA, MB? 2 ? Từ đó suy ra được gì? => MT MA.MB - GV goïi moät hoïc sinh leân baûng trình baøy laïi noäi dung baøi giaûi.. Xeùt hai tam giaùc BMT vaøTMA. Ta coù:  chung M  T  (cuøng chaén cung nhoû B AT) Vaäy BMT TMA (g – g). MT MB  MA MT hay Suy ra: MT2 MA.MB Vì caùt tuyeán MAB keû tuøy yù neân coù theå noùi raèng ñaúng thức MT2 = MA.MB luôn đúng khi cho cát tuyến MAB quay quanh ñieåm M.. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhaø - Baøi taäp veà nhaø: 74; 75; 76 trang 96 SGK - Chuẩn bị bài mới “Góc có đỉnh ở bên trong đường tròn” IV:Ruùt kinh nghieäm: ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................... ******************************************. Ngày soạn: 4/4/2009. Tieát 54:. Ngaøy daïy: 10/4/2009. §10. DIEÄN TÍCH HÌNH TROØN, HÌNH QUAÏT TROØN. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(117) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. I. Muïc tieâu: Giuùp hoïc sinh: - Nắm được công thức tính độ dài đường tròn, cung tròn. - Bieát soá  laø gì? - Giải được một số bài toán thực tế (dây cua-roa, đường xoắn, kinh tuyến, …) II. Phöông tieän daïy hoïc: - Compa, thước thẳng, bảng phụ, bảng nhóm. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Laøm baøi taäp 61 trang 91 - Trình baøy baûng SGK?. Ghi baûng. Baùn kính r R 2 2 2   2 2 2 (cm) Hoạt động 2: Công thức tính độ dài đường tròn - GV cho học sinh đọc nội - Thực hiện dung trong SGK. - Trình baøy baûng ? Yêu cầu học sinh hoạt động nhoùm baøi taäp ?1 - Thực hiện nhóm Hoạt động 3: Công thức tính độ dài cung tròn ? Yêu cầu học sinh hoàn R 2 n lR S hay S  thaønh baøi taäp ?2 360 2 ? Trình bày công thức tính Trong đó: l là độ dài cung n0; diện tích đường tròn? R laø baùn kính; n soá ño cung;   3,14.. =. 1. Tính diện tích đường tròn S =  R2 Trong đó: S là diện tích; R là baùn kính; 2. Công thức diện tích cung troøn R 2 n lR S hay S  360 2 Trong đó: l là độ dài cung n0; R laø baùn kính; n soá ño cung;   3,14.. Hoạt động 4: Củng cố Baøi 82 trang 99 SGK. ? Hoàn thành bài tập 82 trang 99 SGK?. Baùn kính đường troøn (R) 2,1 2,5 3,5. Độ dài (C). Dieän tích (S). Soá ño cung (n0). Dieän tích hình quaït (n0). 13,2 15,7 22. 13,8 19,6 37,80. 47,5 229,6 101. 1,83 12,5 10,6. Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhaø. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(118) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Baøi taäp veà nhaø: 83; 84; 85 trang 99 SGK - Chuaån bò baøi “Luyeän taäp” IV: Ruùt kinh nghieäm: ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... ************************************. Ngày soạn: 18/4/2009. Ngaøy daïy: 20/4/2009. Tieát 55:. § LUYEÄN TAÄP. I. Muïc tieâu: - Học sinh ôn tập để nắm vững các công thức. - Vận dụng các kiến thức đó vào giải bài tập trong SGK. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, thướt thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi baûng Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - Gọi một học sinh lên bảng a. Tâm của các đường tròn có bán kính 1cm tiếp xúc ngoài với trả lời bài tập 38 trang 123 đường tròn (O; 3cm) nằm trên đường tròn (O;4cm) SGK vaø veõ hình minh hoïa. b. Tâm của các đường tròn có bán kính 1cm tiếp xúc trong với đường tròn (O; 3cm) nằm trên đường tròn (O;2cm). - Nhận xét và đánh giá bài laøm.. Hoạt động 2: Luyện tập Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(119) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - Giáo viên gọi một học sinh - Học sinh thực hiện đọc đề, một học sinh khác vẽ hình leân baûng.. - Hai đường tròn tiếp xúc nhau. Vì OO' = OA – O'A - ACO có đường trung tuyến 1 ? AO 2 CO' baèng neân  ACO 90 0 . ? Chứng minh OC là trung - AOD (AO = OD) cân tại O tuyeán cuûa AOD ? có OC là đường cao nên là ? Suy ra AC và CD như thế đường trung tuyến. naøo? - Suy ra AC = CD ? Hãy xác định vị trí tương đối của hai đường tròn? Giải thích vì sao? 0  ? Chứng minh cho ACO 90. Baøi 81 trang 99 SGK. a. Gọi (O') là đường tròn đường kính OA. Vì OO' = OA – O'A nên hai đường tròn (O) vaø (O') tieáp xuùc trong. b. Ta có ACO có đường 1 AO 2 trung tuyeán CO' baèng 0  neân ACO 90 . Ta laïi coù AOD (AO = OD) caân taïi O có OC là đường cao nên là đường trung tuyến, do đó AC = CD.. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(120) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV gọi một học sinh đọc đề bài 83 trang 99 SGK và vẽ - Học sinh thực hiện hình.. Baøi taäp 83 trang 99 SGK. ? Chứng minh IB = IA = IC?. 0  a. Chứng minh BAC 90 - Vì IB, IA laø hai tieáp tuyeán của đường tròn (O) tại A, B neân theo tính chaát hai tieáp tuyeán caét nhau, ta coù: IB = IA. - Tương tự ta có: IC = IA - ABC có đường trung tuyến 1 BC 2 AI baèng neân  BAC 90 0. - Trả lời: Theo tính chất hai tieáp tuyeán caét nhau ta coù: IB = IA; IC = IA neân IB = IC = IA. Ta có: ABC có đường trung 1 ? Chứng minh ABC vuông BC taïi A? tuyeán AI baèng 2 0  Suy ra: BAC 90. - Hai goùc keà buø. 0  - OIO' 90 vì IO, IO' laø tia b. Tính soá ño goùc OIO' phaân giaùc hai goùc keà buø. - IO, IO' laø caùc tia phaân giaùc cuûa hai goùc keà buø neân  OIO' 90 0 ? Tam giaùc OIO' laø tam giaùc - OIO' laø tam giaùc vuoâng c. Tính độ dài BC gì? - IA2 = AO.AO' = 36 cm 2 Tam giaùc OIO' vuoâng taïi I coù ? Tính IA = ? - BC = 2.IA = 12 cm IA là đường cao nên IA2 = ? Tính BC? - H.99a vaø H.99b heä thoáng AO.AO' = 36 - GV đưa bảng phụ vẽ các bánh răng chuyển động được. Do đó IA = 6cm. hình 99a, 99b, 99c yeâu caàu HS H.99c heä thoáng baùnh raêng Suy ra BC = 2.IA = 12 (cm) Baøi taäp 84 trang 99 SGK đứng tại chỗ trả lời. không chuyển động được.   ? BIA vaø CIA coù quan heä gì?  ? OIO' =? Vì sao?. - HS leân baûng giaûi thích (baèng ? Hãy giải thích từng trường cách vẽ chiều quay từng bánh hợp? xe). - Nếu tiếp xúc ngoài thì hai ? Từ đó rút ra kết luận gì về bánh xe quay theo hai chiều voøng quay cuûa hai baùnh xe khaùc nhau. Neáu tieáp xuùc trong tieáp xuùc nhau? thì hai baùnh xe quay theo chieàu nhö nhau.. H.99a. H.99b. H.99c. - H.99a vaø H.99b heä thoáng bánh răng chuyển động được. H.99c heä thoáng baùnh raêng không chuyển động được. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(121) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 3: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø 85; 86; 87 trang 100 SGK - Chuaån bò phaàn oân taäp chöông III. Ngày soạn: 22/4/2009. Ngaøy daïy: 24/4/2009. OÂN TAÄP CHÖÔNG III. Tieát 56:. I. Muïc tieâu: - Ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đường tròn, liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây; vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, của hai đường troøn. - Vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập về tính toán và chứng minh. - Rèn luyện cách phân tích tìm lời giải của bài toán và trình bày lời giải, làm quen với dạng bài tập về tìm vị trí của một điểm để một đoạn thẳng có độ dài lớn nhất. II. Phöông tieän daïy hoïc: - Sách giáo khoa, thướt thẳng, compa, phấn màu, thước phân giác. III. Tieán trình baøi daïy: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Thế nào là đường tròn ngoại - Đường tròn đi qua ba đỉnh tiếp tam giác? Nêu cách xác của tam giác là đường tròn ñònh taâm? ngoại tiếp tam giác. Có tâm là giao điểm ba đường trung trực. ? Thế nào là đường tròn nội - Đường tròn tiếp xúc với ba tiếp tam giác? Nêu cách xác cạnh của tam giác là đường tiếp ñònh taâm? troøn noäi tieáp tam giaùc. Coù taâm là giao điểm ba đường phân giaùc.. Ghi baûng. Ngoại. Noäi tieáp. Hoạt động 2: Luyện tập. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(122) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. (Sửa bài tập 41 kết hợp ôn tập caùc caâu hoûi lyù thuyeát coù lieân quan) - GV gọi một học sinh đọc đề baøi. Treo baûng phuï coù hình veõ baøi 41 yeâu caàu hoïc sinh khaùc nhìn hình vẽ đọc lại đề. ? Nêu các vị trí tương đối của hai đương tròn? Viết hệ thức liên hệ tương ứng giữa đoạn noái taâm vaø baùn kính?. Baøi 41 trang 128 SGK. - Thực hiện theo yêu cầu GV + Đọc đề + Nhìn hình vẽ đọc đề. - Caét nhau: R - r < d < R + r - Tieáp xuùc nhau: +Tiếp xúc ngoài: d = R + r +Tieáp xuùc trong: d = R – r > 0 - Khoâng giao nhau: +Ở ngoài nhau: d > R + r ? Nêu cách chứng minh hai +Đựng nhau: d < R – r đường tròn tiếp xúc ngoài, +Đồng tâm: d = 0 tieáp xuùc trong? - Trả lời. a. Xác định vị trí tương đối - Vì OI = OB – IB neân (I) tieáp xúc trong với đường tròn (O). - Vì OK = OC – KC neân (K) tiếp xúc trong với đường tròn (O). - Vì IK = IH + KH neân (I) tieáp xúc trong với đường tròn (K).. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(123) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm.  - Trả lời: BAC là góc nội tiếp b. Tứ giác AEHF là hình gì?  chắn nửa đường tròn nên - Ta có BAC là góc nội tiếp  chắn nửa đường tròn nên BAC = 900.  ? Tứ giác AEHF là tứ giác gì? - Trả lời: Tứ giác AEHF là tứ BAC = 900. (Dựa vào dấu hiệu nào?) giác là hình chữ nhật. Vì nó là Tứ giác AEHF có: - Yêu cầu học sinh lên bảng từ giác có ba góc vuông (theo  E  F 90 0 A trình baøy baøi giaûi. daáu hieäu nhaän bieát hcn) nên nó là hình chữ nhật. ? Tam giaùc AHB laø tam giaùc gì? HE là đường gì của - Tam giác AHB vuông tại H. c. Chứng minh AE.AB = AHB? Tìm hệ thức liên hệ HE  AB => HE là đường cao AF.AC giữa AE, AB, AH? Ta coù: AE.AB = AH2 - Tam giaùc AHB vuoâng taïi H ? Tương tự, hãy tìm hệ thức - Tam giác AHC vuông tại H. và HE  AB => HE là đường liên hệ giữa AF, AC, AH?  HF AC => HF là đường cao cao. Suy ra: AE.AB = AH2 - GV goïi moät hoïc sinh leân Ta coù: AF.AC = AH2 (1) baûng trình baøy baøi giaûi. - Tam giaùc AHC vuoâng taïi H ? Dấu hiệu nhận biết tiếp - Trả lời: và HF  AC => HF là đường tuyến đường tròn? Tính chất + Tiếp tuyến: vuông góc với cao. Suy ra: AF.AC = AH2 hai tieáp tuyeán caét nhau? Theá baùn kính taïi tieáp ñieåm (2) naøo laø tieáp tuyeán chung cuûa + Tieáp tuyeán chung: tieáp xuùc Từ (1) và (2) suy ra: hai đường tròn? với cả hai đường tròn. AE.AB = AF.AC ? Goïi G laø giao ñieåm cuûa AH - Do GH = GF neân HGF caân d. EF laø tieáp tuyeán chung cuûa và EF. Hãy chứng minh GFH GHF  hai đường tròn (I) và (K) tại G. Do đó, .   GFH  HFK 90 0 , từ đó suy - Tam giaùc KHF caân taïi K - Goïi G laø giao ñieåm cuûa AH ra EF laø tieáp tuyeán (K)? vaø EF.   FHK neân: HFK . - Theo câu b) thì tứ giác 0   - GFH  HFK 90 hay EF là AEHF là hình chữ nhật nên tiếp tuyến của đường tròn (K). GH = GF. Do đó, Trình baø y baû n g   ? Tương tự, hãy chứng minh GFH GHF . EF laø tieáp tuyeán cuûa (I)? - Tam giaùc KHF caân taïi K   FHK neân: HFK .   1 GHF  FHK 90 0 Ta laï i coù : ? So sánh EF với AD? EF AH  AD 0   2 ? Muốn EF lớn nhất thì AD . Suy ra: GFH  HFK 90 như thế nào? Khi đó AD là gì - AD là đường kính hay EF laø tieáp tuyeán cuûa cuûa (O)? đường tròn (K). ? Vậy AD là đường kính thì H - H trùng với O. Tương tự, ta có EF là tiếp vaø O nhö theá naøo? tuyến đường tròn (I). e. Xác định H để EF lớn nhất - Vì AEFH là hình chữ nhật 1 EF AH  AD 2 neân: . Để EF  ? Tính soá ño BAC ?. có độ dài lớn nhất thì AD là lớn nhất. - Dây AD lớn nhất khi AD là. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(124) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(125) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động 3: Luyện tập - GV goïi moät hoïc sinh đọc đề bài 42 trang 128 - Thực hiện yêu cầu GV SGK. Ñöa baûng phuï coù veõ hình vaø yeâu caàu hoïc sinh khaùc nhìn hình veõ đọc lại đề bài.. ? Chứng minh ME  AB ? ? Tương tự MF  AC ?. ? Chứng minh MO  MO' ?. - GV yeâu caàu moät hoïc sinh trình baøy baûng. ? MAO laø tam giaùc gì? Viết hệ thức liên hệ giữa ME, MO, MA? ? Tương tự viết hệ thức liên hệ giữa MF, MO', MA? - GV yeâu caàu hoïc sinh trình baøy baûng.. - Tam giaùc MAB (MA=MB) caân taïi M, ME laø tia phaân giaùc  AMB neân ME  AB . - Tương tự, ta có  3 M  4 M vaø MF  AC .. Baøi 42 trang 128 SGK. a. AEMF là hình chữ nhật Ta coù: MA vaø MB laø caùc tieáp tuyeán   cuûa (O) neân MA = MB, M1 M2 - Tam giaùc MAB (MA=MB) caân taïi  M, ME laø tia phaân giaùc AMB neân ME  AB .   - Tương tự, ta có M3 M 4 và MF  AC .. - Ta laïi coù, MO vaø MO' laø caùc tia phaân - Ta laïi coù, MO vaø MO' giaùc cuûa hai goùc keà buø neân MO  MO' laø caùc tia phaân giaùc cuûa . hai goùc keà buø neân Tứ giác AEMF có ba góc vuông nên là MO  MO' . hình chữ nhật. b. Chứng minh ME.MO = MF.MO' Ta coù MAO vuoâng taïi A vaø - Trả lời: MAO vuông AE  MO neân ME.MO = MA2 (1) taïi A Ta coù MAO' vuoâng taïi A vaø ME.MO = MA2 AF  MO' neân MF.MO' = MA2 (2) Từ (1) và (2) suy ra: - Trả lời: MAO' vuông ME.MO = MF.MO' taïi A MF.MO' = MA2. c. OO’ là tiếp tuyến của đường tròn ? Xác định tâm và bán - Trả lời: Theo câu a) thì đường kính BC kính của đường tròn ta có MA=MB=MC nên Theo câu a) thì ta có MA=MB=MC nên đường kính BC? đường tròn đường kính đường tròn đường kính BC có tâm là M vaø baùn kính MA. BC coù taâm laø M vaø baùn ? Chứng minh OO'  MA kính MA. taïi A? - Vì MA laø tieáp tuyeán chung ngoài nên OO'  MA.. Vì OO' vuông góc với MA tại A nên OO' là tiếp tuyến của đường tròn (M;MA). d. BC là tiếp tuyến của đường tròn đường kính OO'. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(126) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. - GV veõ theâm caùc yeáu toá cần thiết của hình vẽ để giaûi caùc caâu c, d cuûa baøi - Veõ laïi hình taäp.. ?! Goïi I laø trung ñieåm - Vì MO  MO' neân MI OO'. Hãy chứng minh là đường trung tuyến của MI=IO=IO'? tam giaùc vuoâng MOO' hay MI=MO=IO'. ? Chứng IM//OB//O'C?. minh - Ta coù: OB  BC vaø O'C  BC neân OB//O'C hay OBCO' laø hình thang. Vì I, M lần lượt là trung ñieåm OO' vaø BC neân IM là đường trung bình của hình thang OBCO' neân IM//OB//O'C ? Suy ra IM vaø BC nhö thế nào với nhau? Suy ra: IM  BC .. Gọi I là trung điểm của OO'. Khi đó, I là tâm của đường tròn có đường kính là OO' và IM là bán kính (Vì MI là đường trung tuyến ứng với cạnh huyền của tam giaùc vuoâng MOO'). Ta coù: OB  BC vaø O'C  BC neân OB//O'C hay OBCO' laø hình thang. Vì I, M lần lượt là trung điểm OO' và BC nên IM là đường trung bình của hình thang OBCO' neân IM//OB//O'C. Do đó IM  BC . Vì BC vuông góc với IM tại M nên BC là tiếp tuyến của đường tròn đường kính OO'.. Hoạt động 2: Hướng dẫn về nhà - Baøi taäp veà nhaø: 43 trang 128 SGK - Chuaån bò “Kieåm tra 45 phuùt” IV: Ruùt kinh nghieäm: ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... **************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(127) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 29/4/2009 Ngaøy daïy: 2/5/2009 Tieát 57: KIEÅM TRA CHÖÔNG III I, Muïc tieâu: - Kiểm tra đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh sau khi học song chương III - Rèn luyện kỹ năng làm việc độc lập của học sinh MA TRAÄN THIEÁT KEÁ Nhận biết TN TL. Chủ đề. Thoâng hiểu TN TL. Góc với đường tròn. Liên 1 hệ giữa cung và dây. 1,5. 2. Độ dài đường tròn, cung troøn. Dieän tích hình troøn, hình quaït troøn.. 2. 1 1. 4,5 4. 1. 1. 1 0,5. 3 1. 2. 6 1,5. 5 2. 1 1. 1. Tổng. 2 1. Tứ giác nội tiếp. Toång. Vận dụng TN TL. 4. 2,5 12. 3,5. 5. 10. ĐỀ CHẴN A. Traéc nghieäm : (4 ñieåm) Câu 1: (1 điểm) Khoanh tròn chỉ một chữ cái in hoa trước câu trả lời đúng nhất..   1) Cho hai điểm A, B thuộc đường tròn (O; R). Biết AOB = 600. Số đo cung nhỏ AB bằng : A. 300 B. 600 C. 900 D. 1200. . . 2) Cho tứ giác ABCD nội tiếp (O; R), có A = 800. Vậy số đo góc C bằng: A. 800 B. 900 C. 1000 D. 1100 Câu 2: (1,5 điểm) Điền kết quả thích hợp vào ô trống (...). 0  Cho hình veõ (hình 1). Bieát (O; R) coù: R = 3dm, NOP 120 laáy  Ta coù:. . 3,14.. N M.  a) NMP = b). PN . c). Sq(ONP). O. 120. ...............................  ..................................  ............................ P. (Hình 1). Câu 3 : (1,5 điểm) Điền dấu X vào ô trống một cách thích hợp tương ứng với các khẳng định sau : CAÙC KHAÚNG ÑÒNH ĐÚNG SAI Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(128) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. a). Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Trong một đường tròn các góc nội tiếp cùng chắn một cung thì baèng nhau.. b) Nếu hai cung có số đo bằng nhau thì hai cung đó bằng nhau. c) Trong một đường tròn nếu cung nhỏ có số đo bằng  thì số đo cung lớn là 1800 - . A. B. B. Tự luận : (6 điểm) m Baøi 1 : (2 ñieåm) Cho hình veõ (hình 2). Bieát ABCD laø hình vuoâng coù caïnh laø 4cm. a) Tính chu vi đường tròn (C; CA). D C b) Tính dieän tích hình vieân phaân BmD. (Hình 2) Bài 2: (4 điểm) Cho tam giác nhọn ABC, các đường cao BB’ và CC’ cắt nhau tại H (B’  AC, C’  AB). Gọi giao điểm của BB’, CC’ với đường tròn ngoại tiếp tam giác ABC lần lượt là D và E. a) Chứng minh rằng các tứ giác AB’HC’ và BC’B’C nội tiếp được. b) Chứng minh tam giác BHE cân.. HƯỚNG DẪN CHẤM NOÄI DUNG A- TRAÉC NGHIEÄM Caâu 1 1) B 2) C Caâu 2 a) 600 b) 6,28 dm. c) 9,24 dm2. Caâu 3 a) Ñ b) S c) Ñ B- TỰ LUẬN Bài 1 a) Bán kính đường tròn (C; CA): R = CA = 4 2 cm Suy ra chu vi đường tròn (C; CA): C = 2R = 8 2  35,53 (cm). .R 2 .n .42.90 Sq(CBD)   4 360 360 b) (cm2) 1 1 SCBD  .CB2  .42 8 2 2 (cm2) SViên phân Sq(CBD)  SCBD = 4 - 8  4,56 (cm2) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. ÑIEÅM 4 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 6 ñieåm 0,5 ñieåm 0,5 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 1.

(129) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Baøi 2. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Vẽ đúng hình.. D. A B' E. 0,5 ñieåm. C' H. C. B 0   a) +) Chỉ ra AC'H AB'H 90. 0,25 ñieåm.    AC'H  AB'H 1800. 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm.  Tứ giaùc AB’HC’ nội tiếp.. . 0. +) Chæ ra BC'C 90  C’ thuộc đđường tròn đường kính BC..  BB'C 900  B’ thuộc đđường tròn đường kính BC.  Tứ giaùc BC’B’C nội tiếp..   b) Chæ ra: ACE  BAC 90. 0. 0   vaø ABD  BAC 90.   .   ACE ABD  AE  AD   EBA DBA. 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm 0,25 ñieåm. 0,25 ñieåm  BC’ là đường phân giác của BHE CC’  AB (gt) hay BC’  EH 0,25 ñieåm  BC’ là đường cao của BHE BHE có BC’ vừa là đường cao vừa là đường phân giác nên là 0,5 ñieåm tam giaùc caân. IV: Ruùt kinh nghieäm: ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ****************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(130) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 29/4/2009 Ngaøy daïy: 5/5/2009 Tieát 59,60: HÌNH TRUÏ - DIEÄN TÍCH XUNG QUANH VAØ THEÅ TÍCH HÌNH TRUÏ A . MUÏC TIEÂU: Qua baøi naøy hoïc sinh caàn: + Học sinh nhớ lại và các khái niệm về hình trụ (đáy của hình trụ, trục, mặt xung quanh, đường sinh, độ dài đường cao, mặt cắt khi nó song song hoặc vuông góc với đáy). + Nắm chắc và biết sử dụng diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích hình trụ. B . CHUAÅN BÒ + GV: Thiết bị quay hình chữ nhật để tạo ra hình trụ, một số vật dụng có dạng hình trụ, thước thẳng vaø caùc duïng cuï caàn thieát cho tieát daïy. + HS :thước thẳng, com pa, bảng phụ có ghi 1 số nội dung cần đưa nhanh bài. C . HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ: Hoạt động của thầy và trò Noäi dung Hoạt động 1: GIỚI THIỆU VỀ CHƯƠNG IV. GV: Trong chương này, chúng ta sẽ được học về hình trụ, hình nón, hình cầu là những hình không gian có những mặt là mặt cong. Hoạt động 2 : 1. HÌNH TRUÏ. -GV: đưa hình 73 lên giới thiệu: 1- Hình truï: (sgk – trang 107) Khi quay hình chữ nhật ABCD 1 vòng quanh cạnh CD cố định, ta được 1 hình ?1. truï. r mặt đáy GV giới thiệu: + Cách tạo ra 2 đáy và đặc điểm của 2 maët xung quanh đáy h + Caùch taïo ra maët xung quanh vaø ñaëc ñieåm cuûa maët xung quanh. mặt đáy d + Đường sinh, chiều cao, trục của hình truï. GV: Thực hành quay mô hình để tạo ra hình truï. - GV cho học sinh đứng tại chỗ làm ?1. - Hoïc sinh laøm baøi 1 trang 110 SGK.. baøi 1 trang 110 sgk Bán kính đáy: r Đường kính đáy: d = 2r Chieàu cao: h Hoạt động 3. 2. CẮT HÌNH TRỤ BỞI MỘT MẶT PHẲNG. +HS quan sát hình vẽ và trả lời? 2 - Cắt hình trụ bởi một mặt phẳng H: Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng + Khi cắt hình trụ bởi 1 mặt phẳng song song với song song với đáy thì mặt cắt là hình đáy thì mặt cắt là hình tròn bằng hình tròn đáy. gì? (Ha) + Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng + Khi cắt hình trụ bởi một mặt phẳng song với trục Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(131) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. song với trục DC thì mặt cắt là hình?. DC thì mặt cắt là hình chữ nhật.. - GV cho HS mượn ống nghiệm làm ?2. ?2. Mặt nước trong cốc là là hình tròn (cốc để thẳng). Mặt nước trong ống nghiệm (để nghiêng) khoâng phaûi laø hình troøn. Hoạt động 4. 3. DIEÄN TÍCH XUNG QUANH CUÛA HÌNH TRUÏ. H: Em hãy nêu công thức tính diện tích 3-Diện tích xung quanh của hình trụ: xung quang và công thức tính diện tích toàn phần của hình trụ (đã học ở cấp 1) + HS laøm ?3. SGK ?3. 5cm. 5cm. A.  Dieän tích xung quanh:. A. 10cm. B. B.  Diện tích toàn phần:. 10cm.   cm. Sxq 2..r.h. Stp 2..r.h  2..r 2. 5cm. - GV ghi lại công thức. Hoạt động 5. 4. THEÅ TÍCH HÌNH TRUÏ. H: Em hãy nêu công thức tính thể tích 4- Theå tích hình truï: hình truï. Công thức: GV ghi lại công thức trên bảng sau đó V S.h .r 2 .h cho caùc em aùp duïng giaûi ví duï trong (S là diện tích đáy; h là SGK. chieàu cao) b a. Ví duï: (SGK – trang 109) Ta coù:. b a. h. hình 78. h. 2 2 V V2  V1 .a2 .h  .b 2 .h =   a  b  h. hình 78. 3. Cuûng coá vaø luyeän taäp: + Baøi taäp 4/110 SGK. Sxq 2..r.h. Sxq. 352  8,01 cm  Vaäy h = 2.r 14.. Keát quaû: Ta coù: + Bài tập 5/111 SGK: giáo viên cho HS hoạt động nhóm làm bài: nửa lớp làm dòng 1, nửa lớp coøn laïi laøm doøng coøn laïi. +Baøi taäp 6/111 SGK. T coù:. Sxq 314 2rh 2.3,14.r 2. Theå tích V =. 2 . Vaäy r 50  r 7, 07cm. .50. 50 1110,16  cm 3 . Ruùt kinh nghieäm sau tieát daïy: .................................................................................................................................. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(132) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. .................................................................................................................................. *************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(133) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 2/5/2009. Tieát 61:. LUYEÄN TAÄP. Ngaøy daïy: 6/5/2009. A.MUÏC TIEÂU -Thoâng qua moät soá baøi taäp hoïc sinh hieåu nhieàu hôn veà hình truï. Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, tính toán các đại lượng liên quan đến hình trụ. B. CHUAÅN BÒ: -HS: Baûng phuï nhoùm, buùt chì, buùt nhoùm. -GV: Baûng phuï coù veõ hình vaø moät soá baøi giaûi lieân quan.. C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG Hoạt động 1 KIEÅM TRA BAØI CUÕ GV gọi đồng thời hai học sinh lên bài tập 7/111 SGK S bảng chữa bài. Giải: Diện tích giấy cứng chính là xq của hình hộp HS1 :Chữa bài tập 7/111 SGK có đáy là hình vuông có cạnh bằng đường kính của Toùm taét: h = 1,2m đường tròn. Sxq = 2 rh = 4.0,04.1,2 (m2) đường tròn đáy: d = 4cm = 0,04m baøi taäp 10/112 SGK Tính diện tích giấy cứng dùng làm Giải: hoäp. a) Dieän tích xung quanh cuûa hình truï laø: HS2 :Chữa bài tập 10/112 SGK Sxq = C.h = 13.3 = 39(cm2) toùm taét: a/ C = 13cm. b) Theå tích cuûa hình truï laø: S. h = 3cm. Tính xq ? V =  r2h =  528 = 200   628 (cm2) b/ r = 5mm. h = 8mm. Tính V? Hoạt động 2. LUYEÄN TAÄP - Một học sinh đọc to đề bài. Baøi 11/112SGK. -H: Khi nhấn chìm hoàn toàn một cục Giải: Thể tích của nước đá bằng thể tích của cột nước đá vào lọ thuỷ tinh, nước dâng nước hình trụ có: leân. Taïi sao? Sñ = 12,8 cm2 vaø chieàu cao h = 8,5mm = 0,85cm. -Thể tích nước đá như thế nào? Hãy Ta coù: tính cuï theå? V= Sñ.h =12,8.0,85= 10,88(cm3) Baøi 8/111SGK Baøi 8/111SGK. +GV cho học sinh hoạt động nhóm (Chia Giải: lớp làm hai nhóm, mỗi nhóm làm 1 ý, sau * Quay hình chữ nhật quanh trục AB được hình trụ đó đại diện các nhóm lên bảng trình bày) có: r = BC = a; h = AB = 2a.  V1 =  r2h =  a22a = 2  a3. A. A. 2a. D. V1. C. B. a. B a. 2a. D. C V2. Chọn đẳng thức đúng: (A) V1 = V2 (B) V1 = 2V2 (C) 2V1 = V2 (D) 3V1 = V2. * Quay hình chữ nhật quanh trục BC được hình trụ coù: r = AB = 2 a; h = BC = a.  V2 =  r2h =  (2a)2a = 4  a3. Vaäy V2 = 2V1. Choïn caâu (C). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(134) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS (E) V1 = 3V2 (G) keát quaû khaùc. + GV cho HS đọc đề bài 2/122 SBT. Moät caùi loï hình truï (khoâng coù naép) coù bán kính đường tròn đáy 14cm, chiều cao 10cm. Trong caùc soá sau ñaây, soá nào là diện tích xung quanh cộng với. NOÄI DUNG. Baøi 2/122 SBT. Diện tích xung quang cộng với diện tích 1 đáy của hình truï laø: S S. S = xq ñ 2 = 2 rh +  r =  r (2h + r). 22  7 ) diện tích một đáy? (lấy. (A) 564 cm2 (B) 972 cm2 (C) 1865 cm2 (D) 2520 cm2 (E) 1496 cm2. +GV goïi 1 HS leân baûng tính. +GV cho HS đọc đề bài 12/112 SGK. - Học sinh tự làm bài cá nhân vào baûng. GV kieåm tra. + GV hướng dẫn HS: -Bieát baùn kính r = 5cm ta coù theå tính ngay oâ naøo? - Để tính chiều cao h ta làm như thế naøo? -Coù chieàu cao h ta tính dieän tích xung quanh theo công thức nào?. 14cm. 10cm. r = 14cm h = 10cm. 22 .14.(2.10  14) = 7 2 = 1496(cm ). Vaäy choïn keát quaû (E) Baøi12/112 SGK. + Biết r = 5cm ta tính được d = 2r. C đáy . S đáy . =  .d ; 3 + V = 1 lít = 1000 cm Maø : V =  r2h  + Sxq =. C đáy . h. = .r. 2. V  r2. .h. Baûng keát quaû cuûa baøi taäp 12/112 SGK. Hình d h r. Baùn kính đáy (r). Đường kính đáy (d). Chieàu cao (h). 25mm. (5cm). 7cm. (15,5cm). (3mm). 6cm. 1cm. 45mm (10cm) (12,73cm). Chu vi đáy (. C đáy . ). Dieän tích đáy (. S đáy . ). Dieän tích xuang quanh S. Theå tích (V). (19,63cm2). ( xq ) (109,9cm2). (137,41cm3). (18,85cm) (28,27cm2). (1885cm2). 28,27cm3). (31,4cm). (78,54cm2) (399,72cm2). 1 lít. 4) Daën doø : -OÂn taäp chöông III. -Tự trả lời các câu hỏi ôn tập chương. -Laøm caùc baøi taäp 88,89,90,91 trang 103,104 SGK. IV: Ruùt kinh nghieäm: ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ************************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(135) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 8/5/2009 Tieát 62,63,64:. Ngaøy daïy: 9/5/2009. HÌNH NOÙN- HÌNH NOÙN CUÏT DIEÄN TÍCH XUNG QUANH VAØ THEÅ TÍCH HÌNH NOÙN, HÌNH NOÙN CUÏT . A . MUÏC TIEÂU: Qua baøi naøy hoïc sinh caàn: + Học sinh được giới thiệu và nhớ lại và các khái niệm về hình nón (đáy,mặt xung quanh, đường sinh, độ dài đường cao, mặt cắt khi nó song song với đáy của hình nón và các khái niệm về hình noùn cuït). + Nắm chắc và biết sử dụng diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích hình nón và hình noùn cuït. B . CHUAÅN BÒ + GV: Thiết bị quay tam giác vuông để tạo ra hình nón, một số vật dụng có dạng hình nón, một mô hình nón và 1 hình trụ có cùng chiều cao thước thẳng và các dụng cụ cần thiết cho tiết dạy. + HS :thước thẳng, com pa, bảng phụ có ghi 1 số nội dung cần đưa nhanh bài. C . HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ: Hoạt động của thầy và trò Noäi dung hoạt động 1 KIEÅM TRA. Gọi 1 HS lên bảng ghi các công thức về: diện tích xung quanh, diện tích toà phần vaø theå tích cuûa hình truï. Hoạt động 2. 1. HÌNH NOÙN. -GV: Giới thiệu hình trụ và cách tạo ra 1- Hình noùn: hình noùn baèng caùch cho tam giaùc vuoâng A A quay quanh 1 caïnh goùc vuoâng. đường sinh - GV: giới thiệu các yếu tố của hình nón: đường cao đường sinh, chiều cao, trục của hình trụ. - HS nghe vaø quan saùt giaùo vieân trình baøy C D O O treân moâ hình vaø hình veõ. C đáy -GV cho HS đứng tại chỗ làm ?1.. bán kính đáy. Hoạt động 3. 2. DIEÄN TÍCH XUNG QUANH HÌNH NOÙN. + HS quan sát mô hình cái nón và trả lời S S caùc yeáu toá cuûa hình noùn ? GV: caét moät moâ hình caùi noùn giaáy doïc A theo đường sinh rồi trải ra. 2r H: hình khai trieån ra laø dieän tích maët xung A A' O A' quanh cuûa hình noùn laø hình gì? H: Nêu công thức tính diện tích hình quạt Diện tích xung quanh hình nón:  độ dài cung tròn   bán kính  Sxq= rl  2 Diện tích toàn phần hình nón: troøn SAA’A( ) Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. l A n. 1.

(136) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Hoạt động của thầy và trò Noäi dung 2 -GV hướng dẫn HS rút ra công thức như Stp = rl + r SGK. Trong đó: r :bán kính đáy; l :độ dài đường sinh. - Hãy nêu công thức tính diện tích xung Ví duï: Tính Sxp cuûa hình noùn bieát: chieàu cao quanh hình chóp đều (Sxq = p.d) h =16cm; bán kính đường tròn đáy r = 12 cm. trong đó p là nửa chu vi đáy; d là trung Giaûi: đoạn của hình chóp. Độ dài đường sinh của hình nón: 2 2 2 2 -Em coù nhaän xeùt gì veà Sxq cuûa hai hình l = h  r  16  12  400 20 (cm) naøy? Dieän tích xung quanh hình noùn: (Công thức tính Sxq của 2 hình tương tự như Sxq = rl = .12.20 = 240 (cm2) nhau, đường sinh chính là trung đoạn của hình chóp đều khi số cạnh của đa giác gấp ñoâi leân maõi.) Hoạt động 3. 3. THEÅ TÍCH HÌNH NOÙN. GV: Người ta xây dựng công thức bằng 3- Theå tích hình noùn: thực nghiệm (GV làm thực nghiệm để HS quan sát) 1 1 2 Vnoùn  Vtruï r h 3 = 3. Ví duï:Tính theå tích cuûa hình noùn coù baùn kính đáy là 5cm, chiều cao 10cm. Toùm taét: V?; r = 5 cm; h = 10cm. 1 2 1 250 r h ..52.10  cm 2   3 V= 3 = 3. Công thức:. 1 2 r h V= 3. .. Hoạt động 4. 4. HÌNH NOÙN CUÏT – DIEÄN TÍCH XUNG QUANH VAØ THEÅ TÍCH HÌNH NOÙN CUÏT. -GV lấy mô hình hình nón cụt giới thiệu Hình nón cụt có hai đáy là hai hình tròn không cho HS caùc khaùi nieäm cuûa hình noùn cuït baèng nhau. Dieän tích xung quanh hình noùn nhö SGK. cuït:. S   r1  r2  l. - GV hướng dẫn học sinh xây dựng công thức tính diện tích xung quanh của hình nón cụt theo công thức tính diện tích xung Thể tích hình nón cụt: quang cuûa hai hình noùn. - Tương tự thể tích hình nón cụt cũng là hiệu của thể tích hình nón lớn và hình nón nhỏ. Ta có công thức. 3. Cuûng coá vaø luyeän taäp: +Baøi taäp 15/117 SGK.. r1. l. h r2. 1 V  h  r12  r22  r1r2  3. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(137) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm d 1  Giải: a)Đường kính đáy của hình nón là: r = 2 2. 4. Daën doø : 2 - Nắm vững các khái 5 1 2 2 2 h  r  1  nieäm veà hình noùn vaø hình    2  2 b) Độ daø i đườ n g sinh laø : l = noùn cuït. - Nắm vững các công thức tính toán về hình nón và hình h noùn cuït ï. 1 l –Laøm caùc baøi taäp: 17,19, 20, 21, 22 trang 118 SGK. Ruùt kinh nghieäm sau tieát r2 O daïy: 1 ............................................................................................................................................................... c ) Sxq= = ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... *******************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(138) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 12/5/2009. Ngaøy daïy: 14/5/2009. Tieát 65:. LUYEÄN TAÄP. A.MUÏC TIEÂU -Thoâng qua moät soá baøi taäp hoïc sinh hieåu nhieàu hôn veà hình noùn. Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, tính toán các đại lượng liên quan đến hình nón và hình nó cụt. B. CHUAÅN BÒ: -HS: Baûng phuï nhoùm, buùt chì, buùt nhoùm. -GV: Baûng phuï coù veõ hình vaø moät soá baøi giaûi lieân quan.. C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1) Kiểm tra (8 phút) GV gọi đồng thời hai học sinh lên bảng chữa bài. HS1 :Chữa bài tập 20/118 SGK HS2 :Chữa bài tập 21/118 SGK Giaûi: Keát quaû: +Sxq = 225  (cm2); Svk = 250  (cm2); S = 475  (cm2); 2) Baøi taäp : HOẠT ĐỘNG CỦA GV VAØ HS NOÄI DUNG GV: Cho HS veõ hình leân baûng. Tính Baøi 17/117SGK. soá ño cung no cuûa hình khai trieån maët Giaûi: A xung quanh cuûa hình noùn. -Trong tam giaùc vuoâng o  - Hướng dẫn: 30 OAC ta coù CAO 30 vaø +Nêu công thức tính độ dài cung tròn a r o  .a.n 2. AC = a neân l. o. 180 ) C no, baùn kính a? (HS: +Tính bán kính đường tròn đấy theo a, roài suy ra baùn kính hình quaït. (HS: laø: r. a 2). +Goïi 1 HS leân baûng tính cuï theå? +Goïi baùn B kính cuûa hình noùn laø S r, độ dài  đường sinh là l. Để l tính goùc  r ta caàn tìm C B O gì? +Bieát dieän tích maët trieån khai cuûa maët noùn baèng. C=. r. a +Độ dài đường tròn (O; 2 ). O. 2 r 2. a  .a 2.  .a .  .a.no  n0 1800 180o. Do đó : Baøi 23/119SGK.. Giaûi: Dieän tích cuûa maët xung quanh hình noùn khai 1 trieån laø: 4 dieän tích hình troøn baùn kính SA = l . l2 Hãy tính diện tích đó. Squaït = 4 = Sxq.noùn r maø Sxq.noùn=  .r.l +Tính tỷ số l . Từ đó tính góc  . +Cho HS tính cuï theå, goïi 1 HS leân Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(139) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. baûng trình baøy. -GV treo hình veõ saün leân baûng.. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm l2 4 =  .r.l neân r 1  0, 25  l 4 Vaäy sin  = 0,25   14028. Baøi 27/119 SGK.. Giaûi: a) Theå tích cuûa hình truï laø: V1  r 2 h1  .0, 7 2.0, 7 0,343 (m3 ). Tính: a) Theå tích cuûa duïng cuï naøy. Theå tích cuûa hình noùn laø: 1 1 b) Diện tích mặt ngoài của dụng cụ V2  . r 2 h2  . .0, 7 2.0,9 0,147 ( m3 ) 3 3 ( khoâng tính naép) Theå tích cuûa vaät duïng laø: Hướng dẫn: V V1  V2  (0,343  0,147) 1,54(m3 ) +Dụng cụ này gồm những hình gì? +Haõy tính theå tích cuûa duïng cuï naøy? b)Dieän tích xung quanh cuûa hình truï laø: 2 rh1 2 .0,7.0, 7 0,98 ( m 2 ) +Tính diện tích mặt ngoài của dụng cuï? Dieän tích xung quanh cuûa hình noùn laø: l  r 2  h22  0, 7 2  0,92 1,14( m2 ) S xq  rl  .0, 7.1,14 0,8 ( m 2 ). Diện tích mặt ngoài của dụng cụ là: (0,98  0,8) 1, 78. 5,59(m 2 ) 3) Cuûng coá: Thoâng qua baøi taäp. 4) Daën doø : -Laøm caùc baøi taäp 24,26,29 trang 119,120 SGK. Ruùt kinh nghieäm sau tieát daïy: ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................********** *********************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(140) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 15/5/2009 Tieát 66,67. Ngaøy daïy:20/5/2009. HÌNH CAÀU DIEÄN TÍCH MAËT CAÀU - THEÅ TÍCH HÌNH CAÀU. I. Muïc tieâu  Khaùi nieäm veà hình caàu (taâm, baùn kính, maët caàu)  Khái niệm đã học trong địa lý 6 (đường vĩ tuyến, đường kinh tuyến, kinh độ, vĩ độ)  Công thức tính diện tích mặt cầu, thể tích hình cầu  Các ứng dụng II. Phöông phaùp daïy hoïc Compa, thước, bảng phụ, mô hình III. Quá trình hoạt động trên lớp 1/ Ổn định lớp 2/ Kieåm tra baøi cuõ Công thức tính Sxq, Stp, Vhình nón . Sửa bài tập 29; cách tính Sxq, Stp, Vhình nón cụt ; sửa bài tập 25 3/ Bài mới : A. Hình caàu Hoạt động 1 : Hình cầu 1 - Hình caàu Hình cầu : quay nửa đường troøn taâm O baùn kính R moät vòng quanh đường kính AB cố ñònh O : taâm, R : baùn kính cuûa hình caàu Nửa đường tròn khi quay tạo neân maët caàu. ?1 Khi quay nửa hình troøn taâm O baùn kính R moät voøng quanh đường kính AB coá ñònh thì phaùt minh hình gì ?. Hoạt động 2 : Mặt cắt ?2 Ñieàn vaøo oâ troáng sau khi quan saùt hình 103 (SGK trang 121) Caét moät hình caàu bán kính R bởi moät maët phaúng thì maët caét coù. 2 - Maët caét Khi cắt hình cầu bán kính R bởi một mặt phẳng, ta được : Một đường tròn bán kính R nếu maët phaúng ñi qua taâm hình caàu (gọi là đường tròn lớn) Một đường tròn bán kính bé hôn R neáu maët phaúng khoâng ñi. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(141) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. daïng hình gì ?. qua taâm hình caàu VD : Trái đất được xem là một hình cầu (h.104), đường tròn lớn là đường xích đạo. Hoạt động 3 : Tọa độ địa lý Theá naøo laø đường tròn lớn ? Đường vĩ tuyến ? Đường kinh tuyeán ?. 3 - Vò trí cuûa moät ñieåm treân maët cầu - tọa độ địa lý - Đường tròn lớn (đường xích đạo) chia địa cầu thành bán cầu Baéc vaø baùn caàu Nam - Mỗi đường tròn là giao của maët caàu vaø maët phaúng vuoâng góc với đường kính NB gọi là đường vĩ tuyến - Các đường tròn lớn có đường Vĩ tuyến gốc : đường xích đạo kính NB gọi là đường kinh Làm cách nào để Kinh tuyến gốc : kinh tuyến đi tuyến xác định tọa độ qua thaønh phoá Greenwich - Tìm tọa độ điểm P trên bề moät ñieåm treân beà Luaân Ñoân maët ñòa caàu maët ñòa caàu ? Kinh độ của P : số đo góc G’OP’ Vĩ độ của P : số đo góc G’OG (G : giao ñieåm cuûa vó tuyeán qua P với kinh tuyến gốc; G’: giao điểm của kinh tuyến gốc với xích đạo; P’ : giao điểm của kinh tuyến qua P với xích đạo) VD : tọa độ địa lý của Hà Nội 105048’ ñoâng 20001’ baéc. B. Dieän tích maët caàu vaø theå tích hình caàu Hoạt động 1 : Diện tích mặt cầu Công thức tính dieän tích maët caàu. Hoạt động 2 : Thể tích hình cầu Độ cao cột nước còn lại chỉ ?1 Ñaët hình caàu 1 vào hình trụ, đổ baèng chieàu cao cuûa hình 3. 1 - Dieän tích maët caàu S = 4 π R2 hay S = π d2 R : baùn kính d : đường kính mặt cầu VD : SGK trang 122 2 - Theå tích hình caàu 4. V = 3 π R3. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(142) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. nước cho đầy nhẹ nhaøng nhaác hình caàu ra So saùnh chieàu cao cột nước còn lại với chiều cao hình truï. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. trụ do đó : thể tích hình cầu. 2 baèng 3 theå tích hình truï 2 Vhình caàu = 3 Vhình truï 2 4 = 3 .2 π R3 = 3 π R3. Hoạt động 3 : Bài tập Baøi taäp 33 Traéc nghieäm ñieàn vaøo oâ troáng Baøi taäp 34 Baøi taäp 35 Tính dieän tích beà maët khoái goã hình trụ và hai nửa hình caàu khoeùt roãng (dieän tích caû ngoài lẫn trong). VD : SGK trang 123. Choïn caâu e (trang 132) Dieän tích beà maët vaät theå goàm dieän tích xung quanh cuûa hình trụ (bán kính đường tròn đáy r (cm) vaø chieàu cao 2r (cm) vaø moät maët caàu baùn kính r (cm) Sxq (hình noùn) = 2 π rh = 2 π r.2r = 4 π r2 Shình caàu = 4 π r2 Dieän tích caàn tính : 4 π r2 + 4 π r2 = 8 π r2. 4/ Hướng dẫn về nhà : Làm bài tập 36, 37/SGK trang 126 IV: Ruùt kinh nghieäm: ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ........................................................................................................................... *****************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(143) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Ngày soạn: 14/5/2009 Ngaøy daïy: 21/5/2009 Tieát 68 LUYEÄN TAÄP I. Muïc tieâu Vận dụng các công thức tính S, V hình cầu để giải bài tập và liên hệ được trong thực tế các ứng dụng II. Phöông phaùp daïy hoïc Compa, thước, bảng phụ, mô hình III. Quá trình hoạt động trên lớp 1/ Ổn định lớp 2/ Kieåm tra baøi cuõ Nêu công thức tính diện tích mặt cầu, thể tích hình cầu (giải thích các kí hiệu trong công thức). Sửa bài tập 36, 37 Baøi 36/126. Loại bóng. Quaû boùng troøn. Quaû khuùc coân caàu. Đường kính. 42,7 mm. 7,3 cm. Độ dài đường tròn lớn. 134 mm. 23 cm. Dieän tích Theå tích. 57,3 cm2 40,8 cm2. 168 cm2 205,5 cm2. Baøi 37/126 Dieän tích khinh khí caàu vì d = 11m neân S = π d2 3 ,14 .112 ≈ 379 , 94 m2 3/ Bài mới : Luyện tập Bồn chứa xăng gồm Baøi 38 những hình gì ? Vtruï = π r2h = π (0,9)2.3,62 Tính theå tích boàn 9,21 (m3) 4. 1 hình truï vaø 1 hình caàu h = 3,62 m r = 0,9 m R = 0,9 m Dựa vào hình 112 SGK tìm tọa độ địa lyù cuûa caùc ñieåm A, B, C vaø D. 4. Vcaàu = 3 π R3 = 3 π (0,9)3 3,05 (m3) V = Vtruï + Vcaàu 9,21 + 3,05 12,26 (m3) Baøi 39 Tọa độ của A : 300 đông 600 baéc. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(144) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Neâu caáu truùc cuûa chi tieát maùy. Hình truï : r = x Hình caàu : R = x. Tọa độ của B : 200 tây 00 Tọa độ của C : 600 đông 600 nam Tọa độ của D : 300 đông 200 nam Baøi 40 a/ Ta coù : h + 2x = 2a (vì AA’= OA + O’A’+ OO’ vaø OO’ = 2x, OA = O’A’= a) b/ S = 2 π .x.h + 4 π x2 = 2 π .x(h + 2x) = 4 π .a.x 4. V = π x2.h + 3. π .x3. 4. = 2 π x2(a - x) + 3 4. = 2 π x2a - 3 A : kinh tuyeán goác B : 1050 ñoâng. a/ Chênh lệch giờ giữa A, B b/ Nếu ở A là 12 giờ tröa a/ Tìm caùc yeáu toá c/ Nếu ở B là 5 giờ goùc baèng nhau trong chieàu hai tam giaùc b/ AM.BN = R2 AM = ? (HS : MP) BN = ? (HS : NP) ⇒ AM.BN = ? S MON S PAB = ? Δ MON ~ Δ. c/ Tính. S MON ⇒ =? SPAB 2. (HS : k ) Xaùc ñònh k (HS :. MN AB ). Vẽ MK // AB thì tứ giaùc ABKM laø hình. caâu a : nhoùm I caâu b : nhoùm II caâu c : nhoùm III caâu d : nhoùm IV KN = BN - BK = BN AM. π .x3. Baøi 41 a/ Sự sai khác giữa A và B là 10 giờ b/ B : 10 giờ tối c/ A : lúc 7 giờ sáng Baøi 42 a/ Δ MON ~ Δ APB MON = APB = 900 vaø OMN = PAB b/ CM : AM.BN = R2 AM.BN = MP.NP MP.NP = OP2 = R2 ⇒ AM.BN = R2 c/ Khi AM =. APB (cmt). π .x3. R 2 do. Δ MON. ~ Δ APB thì. S MON MN = S PAB AB. 2. ( ). Ta coù : AM.BN = R2 vaø AM = R 2 ⇒ BN=2 R. Veõ MK // AB thì MK MN2 = MK2 + NK2. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. BN 1.

(145) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm 3 R 2 25 2 = R = (2R)2 + 2 4 S MON MN 2 25 ⇒ = = SPAB AB 16. R 3R chữ nhật = 2R - 2 = 2 Ta được MK = AB = 2R Tính KN để suy ra d/ Nửa hình tròn APB quay MN quanh AB sinh ra 1 hình caàu d/ Quay nửa đường 4 V = 3 π R3 troøn APB 1 voøng quanh AB sinh ra hình gì ? Tính V 4/ Hướng dẫn về nhà : Soạn trước ôn tập chương IV (bài tập 44, 45, 47, 48) IV: Ruùt kinh nghieäm: ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................. **************************** Ngày soạn: 19/5/2009 Ngaøy daïy: 21/5/2009 Tieát 69 OÂN TAÄP CHÖÔNG IV - Giaó viên hướng dẫn học sinh ôn tập lý thuyết theo nội dung trong sgk Baøi taäp: I. Traéc nghieäm Câu 1 : Một hình trụ có đường kính đáy 4cm và chiều cao là 6cm thì có diện tích xung quanh laø : A. 12 π (cm2) B. 24 π (cm2) C. 48 π (cm2) D. 96 π (cm2) Câu 2 : Một hình nón có đường kính 6cm và đường sinh 5cm thì có diện tích xung quanh là A. 15 π (cm2) B. 30 π (cm2) C. 60 π (cm2) D. 120 π (cm2) Câu 3 : Diện tích xung quanh của một hình trụ là 10 π và phần diện tích toàn phần của nó là 14 π . Bán kính đường tròn đáy là : A. 2 B. √ 2 C. 4 D. 16 Câu 4 : Diện tích xung quanh của một hình nón là 100 π và phần diện tích toàn phần của nó là 136 π . Bán kính đường tròn đáy là : A. √ 6 π B. √ 6 C. 6 π D. 6 3 Câu 5 : Thể tích của một hình nón bằng 432 π (cm ), bán kính đáy của nó bằng 12cm thì coù chieàu cao baèng : A. 9cm B. 18cm C. 90cm D. 108cm 3 Câu 6 : Thể tích của một hình trụ bằng 192 π (cm ), bán kính đáy của nó bằng 4cm thì có chieàu cao baèng : A. 6cm B. 12cm C. 24cm D. 48cm. ( ) ( ). Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(146) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Câu 7 : Cho hình nón có bán kính đáy bằng r. Biết diện tích xung quanh hình nón bằng diện tích của nó. Độ dài đường sinh bằng : A. r B. r √ 2 C. r π D. 2r Câu 8 : Cho hình trụ và hình nón có cùng diện tích đáy và cùng chiều cao. Tỉ số 1. 1. V non V tru. laø :. 1. A. 4 B. 3 C. 2 D. 1 Bài 9 : Cho hình trụ có bán kính đáy bằng a và độ dài đường sinh bằng 2a. Biết diện tích xung quanh baèng theå tích, giaù trò cuûa a laø : A. 1 B. 2 C. 2 √ 2 D. 4 Bài 10 : Một hình nón có r = 3 , h = 4 , l = 5. Người ta cắt hình nón này theo đường sinh được hình quạt. Độ dài cung hình quạt là : A. 2 π B. 4 π C. 8 π D. 12 π II. Các bài toán Bài 1 : Cho hình chữ nhật ABCD có AB = 3cm, AC = 5cm quay một vòng quanh cạnh BC cố ñònh a/ Hình sinh ra là hình gì ? Nêu các yếu tố của hình đó b/ Tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình ấy Baøi 2 : Cho tam giaùc ABC, AÂ = 900, B^ = 600 vaø AC = 3cm quay moät voøng quanh caïnh AC a/ Hình sinh ra là hình gì ? Nêu các yếu tố của hình đó b/ Tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình ấy Bài 3 : Cho đường tròn (O ; R) có AB là đường kính. S là 1 điểm ở bên ngoài đường tròn. Các đoạn thẳng SA, SB lần lượt cắt đường tròn tại M, N. Gọi H là giao điểm của BM và AN a/ Chứng minh : SH AB b/ Chứng minh : 4 điểm S, M, H, N cùng thuộc một đường tròn c/ SH cắt AB tại K. MK cắt đường tròn (O) tại P. Chứng tỏ B là điểm chính giữa của cung NP, suy ra : NP // SH Bài 4 : Cho tam giác ABC vuông ở A. Vẽ đường tròn (O) đường kính AC cắt BC ở H. Gọi I là trung điểm của HC và tia OI cắt đường tròn (O) tại F a/ Chứng minh : tứ giác ABIO nội tiếp b/ Chứng minh : AF là phân giác góc HAC c/ AF cắt BC tại D. Chứng tỏ : BA = BD Bài 5 : Cho tam giác ABC có 3 góc đều nhọn nội tiếp trong (O). Gọi D và E theo thứ tự là điểm chính giữa các cung AB và cung AC. DE cắt AB tại H và AC tại K a/ Chứng minh : Δ AHK cân b/ Gọi I là giao điểm của BE và CD. Chứng minh : AI DE c/ Chứng minh : tứ giác CEKI nội tiếp, suy ra : IK // AB IV: Ruùt kinh nghieäm: Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(147) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ************************. Ngày soạn: 19/5/2009 Tieát 70. ngaøy daïy: 22/5/2009. ÔN TẬP CUỐI NĂM A. LÝ THUYẾT Câu 1: Chứng minh định lý: “Trong một đường tròn, số đo của một góc nội tiếp bằng nửa số đo của cung bị chắn”. Câu 2: Chứng minh định lý: “Trong một đường tròn, góc tạo bởi một tia tiếp tuyến và một dây cung đi qua tiếp điểm có số đo bằng nửa số đo của cung bị chắn”. Câu 3: Chứng minh định lý: - Góc có đỉnh ở bên trong đường tròn có số đo bằng một nửa tổng số đo hai cung bị chắn giữa hai cạnh của góc và các tia đối của hai cạnh ấy. - Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn có số đo bằng một nửa hiệu của số đo hai cung bị chắn giữa hai cạnh của góc đó. Câu 4: Chứng minh định lý: “Trong một tứ giác nội tiếp, tổng số đo hai góc đối diện nhau bằng hai góc vuông”. Câu 5: Chứng minh định lý: “Nếu một tứ giác có tổng hai góc đối diện nhau bằng hai góc vuông thì tứ giác đó nội tiếp được một đường tròn”. Câu 6: Nêu công thức tính diện tích xung quanh và thể tích các hình sau đây: Hình lăng trụ, hình chóp, hình chóp cụt, hình trụ, hình nón, hình nón cụt, diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu. B. BÀI TẬP Bài 1: Cho tam giác ABC cân tại A nội tiếp trong đường tròn tâm O. Trên cạnh AB là điểm E và trên cạnh AC kéo dài về phía C lấy F sao cho BE = CF. Vẽ đường kính AA’ của (O). Chứng minh tam giác A’EF cân và tứ giác AEA’F nội tiếp Gọi I là giao điển của EF và BC. Chứng minh IE = IF Bài 2: Cho tam giác ABC nhọn nội tiếp (O;R) H là trực tâm BD và CE là hai đường cao a) Chứng minh tứ giác ADEC và AFBC nội tiếp b) Chứng minh: FG//AC c) Chứng minh 3 đường ED, CA, BF đồng quy tại một điểm. Bài 4: Cho tam giác ABC cân tại A. Vẽ (O) tiếp xúc AB tại B và tiếp xúc AC tại C. Trên cung nhỏ BC ở bên trong tam giác ABC lấy M vẽ MD, ME và MF lần lượt vuông góc với BC, AB và AC. a) Chứng minh rằng: Các tứ giác: MDBE và MDCF nội tiếp b) Chứng minh rằng: MD2 = ME.MF c) Chứng minh rằng: M là tâm đường tròn nội tiếp tam giác DEF Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(148) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. d) Gọi P và Q lần lượt là giao điểm của BM với DE và MC với DF. Chứng minh rằng: Tứ giác MPDQ nội tiếp. Bài 5: Cho (O;R), đường kính AB. Kẽ tiếp tuyến Bx. M là một điểm di động trên Bx (M khác B). AM cắt (O) tại N. Gọi I là trung điểm của AN. a) C/m: Tứ giác BOIM nội tiếp b) C/m: Tam giác IBN đồng dạng với tam giác OMB c) Tìm vị trí của M trên tia Bx để diện tích tam giác AIO có giá trị lớn nhất. Bài 6: Cho tam giác đều ABC nội tiếp (O;R). Lấy một điểm M bất kỳ trên cung nhỏ BC. a) Tính diện tích tam giác ABC theo R b) Chứng minh rằng: MA = MB+MC Bài 7: Cho (O;R), đường kính AB. Kéo dài BA về phía A ta lấy một điểm P sao cho PA = R. Vẽ dây BD của (O) với BD = R. Đoạn PD cắt (O) tại điểm thứ hai là C. a) C/m: hai tam giác PCD và PAD đồng dạng. b) Tính PC.PD theo R và chứng minh PC.PD = AD2 Bài 8: Cho hình vuông ABCD. Lấy M thuộc AB và N thuộc CB sao cho MB = CN. Gọi O là giao điểm của hai đường chéo AN cắt DC kéo dài tại P, BP cắt ON tại Q. a) Chứng minh rằng: Tứ giác BMON nội tiếp b) Chứng minh rằng: MN//BP c) Chứng min rằng: CQ vuông góc với PB Bài 9: Cho ba điểm A, B, C thẳng hàng (B ở giữa hai điểm A và C). Vẽ (O) đường kính BC; AT là tiếp tuyến của đường tròn kẽ từ A. Từ T vẽ đường thẳng vuông góc với BC, đường thẳng này cắt BC tại H và cắt (O) tại T’. Đặt OB=R. a) C/m; OH.OA = R2 b) C/m; TB là phân giác của góc ATH Từ B vẽ đường thẳng song song với TC. Gọi D. E lần lượt là giao điểm của đường thẳng vừa vẽ với TT’ và TA. HB AB = + C/m: tam giác TED cân và ta có HC AC. Bài 10: Cho nửa (O) đường kính AB. Kẽ tiếp tuyến Ax, By của (O) và nằm cung phía với nửa (O). Từ E thuộc nửa (O) vẽ tiếp tuyến thứ ba nó cắt Ax và By lần lượt tại C và D. AB 2 ¼ a) Chứng minh: COD = 1v và AD. BC = 4 2 2 b) Chứng minh: ( AD + BC) = OD + OC 2. c) Chứng minh tam giác AEB và tam giác DOC đồng dạng với nhau. d) Chứng minh: AB là tiếp tuyến của đường tròn tâm O’ đường kích DC. IV : Rút kinh nghiệm: .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .... Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(149) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. ******************************** KIEÅM TRA ĐỀ 1. A. Traéc nghieäm Câu 1 : Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau : Một hình trụ có bán kính đáy 2cm và chiều cao là 6cm thì có diện tích xung quanh là : A. 12 π (cm2) B. 24 π (cm2) C. 48 π (cm2) D. 96 π 2 (cm ) Câu 2 : Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau : Một hình nón có bán kính 3cm và đường sinh 5cm thì có diện tích xung quanh là: A. 15 π (cm2) B. 30 π (cm2) C. 60 π (cm2) D. 120 π (cm2) B. Bài toán Bài 1 : Cho tam giác ABC vuông tại A, AB < AC. Vẽ đường cao AH. Đường tròn (O) đường kính AH lần lượt cắt AB và AC tại D và E a/ Chứng tỏ : 3 điểm D, O, E thẳng hàng b/ Chứng minh : tứ giác BDEC nội tiếp c/ Gọi M là trung điểm BC. Chứng minh : AM DE Bài 2 : Cho hình chữ nhật ABCD có AB = 3cm, AC = 5cm quay một vòng quanh cạnh BC cố ñònh a/ Hình sinh ra là hình gì ? Nêu các yếu tố của hình đó b/ Tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình ấy ĐỀ 2. A. Traéc nghieäm Bài 1 : Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau : Một hình trụ có bán kính đáy 3cm và chiều cao 5cm thì có diện tích xung quanh là: A. 15 π (cm2) B. 30 π (cm2) C. 60 π (cm2) D. 120 π 2 (cm ) Bài 2 : Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau : Một hình nón có bán kính 2cm và độ dài đường sinh 6cm thì có diện tích xung quanh laø : A. 12 π (cm2) B. 24 π (cm2) C. 48 π (cm2) D. 96 π 2 (cm ) B. Bài toán Bài 1 : Cho tam giác ABC vuông tại A, AB < AC. Vẽ đường cao AH. Đường tròn (O) đường kính AH lần lượt cắt AB và AC tại D và E a/ Chứng tỏ : 3 điểm D, O, E thẳng hàng b/ Chứng minh : tứ giác BDEC nội tiếp c/ Gọi K là trung điểm BC. Chứng minh : AK DE Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(150) Giaùo aùn Hình Hoïc 9. Giaùo vieân: Cấn Văn Thắm. Baøi 2 : Cho tam giaùc ABC, AÂ = 900, B^ = 600 vaø AC = 3cm quay moät voøng quanh caïnh AC a/ Hình sinh ra là hình gì ? Nêu các yếu tố của hình đó b/ Tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần và thể tích của hình ấy ****************************. Trường THCS Đông Sơn – Chương Mỹ - Hà Nội - Naêm hoïc 2011- 2012. 1.

(151)

Giao an Hinh hoc 9 ca nam 4 cot

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về